127

رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک
Page 2: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک
Page 3: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

کوداررهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستان

Page 4: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک
Page 5: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

مرکز‌نرش‌آثار‌و‌اندیشه‌های‌عبدالله‌اوجاالن‌کمیته‌ی‌علم‌و‌روشنگری‌کودار

KODAR

کوداررهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستان

Page 6: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

کودار‌‌رهیافت ملت دموکراتیک درایران و رشق کوردستان

KODARکاری‌‌از‌کمیته‌ی‌علم‌و‌روشنگری‌

‌KODARویرایش«‌شورای‌ویراستاری‌کمیته‌ی‌علم‌و‌روشنگری‌چاپ‌اول«‌ژوئن‌‌2015ــ‌خرداد‌1394

شامرگان«‌5000جلدKODARطراحی‌جلدوصفحه‌آرایی«‌مرکزهرنی‌کمیته‌ی‌رسانه‌ی‌

چاپ‌و‌نرش«‌چاپخانه‌ی‌گریال

‌کمیته‌ی‌علم‌و‌روشنگری‌کودارKODAR

مرکز‌نرش‌آثار‌و‌اندیشه‌های‌عبدالله‌اوجاالن

Page 7: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

یادداشت ..................................................................................................... 3پیشگفتار ..................................................................................................... 7

تاریخ جهانشمول و خاورمیانه ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 13 دولت .................................................................................................. 21 بحران ها و مسائل در جامعه ی خاورمیانه ............................................... 26 معضل دولت ـ ملت .............................................................................. 31 دولت ـ ملت و جنسیت گرایی ............................................................... 36

ملت دموکراتیک ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 4249 ................................................................................ KODAR ماهیت کودار و شیوه های تکوین ملت دموکراتیک........................................... 59 کودار و راهکار چاره یابی دموکراتیک ................................................. 62 از تک ملتی به سوی فراملتی .................................................................. 64

تکوین ابعاد ملت دموکراتیک ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 68 کمون و فردـ شهروند آزاد ملت دموکراتیک ........................................ 69 حیات سیاسی و خودگردانی دموکراتیک .............................................. 75 ملت دموکراتیک و زندگی اجتماعی .................................................... 78 زندگی مشترک آزاد در فرم ملت دموکراتیک ..................................... 82 ملت دموکراتیک و خود گردانی اقتصادی ............................................. 89 ساختار حقوقی ملت دموکراتیک .......................................................... 98

فرهنگ ملت دموکراتیک ..................................................................... 100 سیستم خود دفاعی ملت دموکراتیک ..................................................... 102 دیپلماسی ملت دموکراتیک .................................................................. 107

رسالت اجتماعی در مرحله ی برساخت ملت دموکراتیک ــــــــــــــــــــــــ 114

Page 8: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

3

ــال ــه ح ــا ب ــه ت ــه خاورمیان ــی ک ــن دوره ی حیات ــه ی بحرانی تری در میانبــه خــود دیــده اســت، و نیــز در برهــه ای از تاریــخ کــه بحــران هویــت تحمیــل را فرهنگــی موجودیــت از عــاری جوامعــی اجتماعــی، ــق در ــه ای عمی ــه گون ــک ب ــه ی دموکراتی ــه ی مدرنیت ــد؛ نظری می نمایــال ــرمایه داری در ح ــه ی س ــوب زده ی مدرنیت ــت آش ــا وضعی ــل ب تقابموجودیت بخشــی بــه خویــش اســت. در اصــل، تحقــق برســاخت ــه ي ــم مدرنیت ــه و مفاهی ــا نظری ــوان ب ــه هم خ ــک ک ــت دموکراتی ملدموکراتیــک مي باشــد، مصــادف اســت بــا دوره ي بحرانــي کــه مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي در ذهنیــت و شــیوه ي حیــات دچــار آن گشــته اســت. مقاومــت خلق هــا و جوامــع کــه همــواره بازدارنده تریــن عامــل ــان از ــود نش ــی رود، خ ــمار م ــه ش ــرمایه داری ب ــه ی س ــر مدرنیت در برابایــن تقابــل دارد. انقالب هــای ســده ی 19 و 20 اگــر چــه انقالب هــای

یادداشت

Page 9: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار4

ارزشــمندی بــه شــمار می آینــد امــا قــادر بــه گــذار از ذهنیــت و شــیوه ی حیــات مدرنیتــه ی ســرمایه داری نگشــته و خــود نیــز بــه ســبب ــو و از ــک س ــرمایه داری از ی ــه ی س ــق از مدرنیت ــش عمی ــدم خوان عســوی دیگــر بــه ســبب هم خــوان نگشــتن بــا حقیقت هــای اجتماعــی، محــدود گشــت. نیــز آنــان موفقیــت و جایگزین شــدن ایــده ی انقالب هایــی کــه هــر یــک میــراث ارزشــمند، دســتاوردهاي ذهنیتــي ــد و ــود دارن ــم وج ــوز ه ــه هن ــت ک ــي از حقیق ــهم باالی ــاوي س حــر جــاي گذاشــته اند. ــي اتیــک ـ زیبایي شــناختي را ب ارزش هــاي حیات جوامــع خاورمیانــه، بــه عنــوان بخــش عظیمــی از انســانیت در طــول تاریــخ بیشــتر از همــگان دچــار بحران هــا و مســائل و معضــالت شــده اند. دلیــل اساســي ایــن امــر بي گمــان ایــن اســت کــه در طــول ــزي ــدن مرک ــوي تم ــه از س ــال، همیش ــزار س ــش از پنج ه ــدت بی مدچــار فشــار و اســتثمار کامــل شــده اند. در هیــچ یــک از مناطــق دیگــر جهــان، اشــکال فشــار و اســتثماري ایــن همــه طوالني مــدت و شــدید، دیــده نمي شــوند. نهادینه شــدن ذهنیتــی کــه خاورمیانــه ی بــدون ــوان ناشــی از پیامدهــای زیســتن ــل تصــور نیســت را می ت بحــران، قاباقتــدار در فــرم دولــت دانســت. قبــل از هــر چیــز بــه انــدازه ي تحلیــل ســرمایه داری و حتــي شــاید بیشــتر از آن، بــه تحلیــل دولــت ـ ملــت نیاز وجــود دارد. تقســیم جهــان بــه مرزهایــي قاطــع، مراســم )عبادت( هاي ملــت مــدرن، پیدایــش هیــوالي بروکراســی به صــورت قفســي آهنیــن بــراي جامعــه، ارتش هــاي دائمــي، ارتــش بیــکاران، دیــن مــدرن و شــریر هیوالیــي حالــت بــه کــه جنســیت گرایي ملي گرایــي،

Page 10: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

5

خشــمناک درآمــده اســت، تعصــب آکادمیــک کــه هــزاران بــار ــاط و ــه انحط ــن را ب ــطایي، ذه ــرون وس ــتي ق ــر از کهنه پرس بدتتاریکــي مي کشــاند، جملگــي دولــت ـ ملــت را به عنــوان خــداي

ــد. ــد مي آورن ــره پدی ــک چه ــزار و ی ه کوردهــا و دیگــر خلق هــای ایــران، بایــد عمــل برســاخت ملــت پالوده گشــته ي غلظــت و »ســنتز به منزلــه ي را دموکراتیــک اشــکال تجلي یافتــه ي تمامــي حقیقت هــا، مقاومت هــا و کل ــن ــا آیی ــه ت ــو گرفت ــن ایزدبان ــاد کهن تری ــه از اعتق ــي ک متداومزرتشــتي و اســالم را در بــر مي گیــرد و همــه ي آن هــا را در ژرفــاي تاریــخ و اجتماعي بــودن خویــش دارنــد«، درک نماینــد، ــد ــه می توان ــه ای ک ــد. گزین ــش نماین ــد و اجرای ــه دل بپذیرن از تگــذار از ذهنیــت دولــت ـ ملــت را تســریع بخشــد، همیــن واکاوی ــل ــرای عم ــالش ب ــز ت ــه و نی ــت در جامع ــتن دول ــد ار گش پدیبرســاخت مدرنیتــه ی دموکراتیــک خویــش اســت. چیــزي کــه کلیــه ي آموزه هــاي میتولوژیــک، دینــي و فلســفي گذشــته و بــه همــان انــدازه نیــز علــوم اجتماعــي مــدرن مي خواهنــد یــاد دهنــد، همچنیــن حقیقت هایــي کــه تمامــي جنگ هــا و شــورش هاي مي خواهنــد جمعــي و تک تــک به صــورت مقاومت طلبانــه ــت ــد »برســاخت مل ــد، در ذهــن و کالب ــان آورن ــر زب ــا را ب آن هــک و آزاد ــه ی دموکراتی ــرم جامع ــدل و ف ــک« در م دموکراتیــال ــن ح ــت و در عی ــودار، رهیاف ــد. ک ــی مي یاب ــود و تجل بازنمــد در ــه می توان ــت ک ــک و آزادی س ــه ی دموکراتی ــرم جامع ف

Page 11: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار6

شــرق کوردســتان و همزمــان در ایــران بــرای خلق هــای متنــوع و متکثــر موجــود در آن کــه کلیتــی بــه نــام جوامــع ایرانی انــد، بازنمــود عینــی یابــد و بی گمــان قابلیــت تبدیــل شــدن بــه گفتمانــی روشــنگرانه

را دارد. کمیتــه ی علــم و روشــنگری کــودار در ایــن راســتا در تــالش اســت کــه فضــای گفتمانــی ایــن مهــم را فراهــم آورد. اثــر پیــش رو تحــت عنــوان »کــودار، رهیافــت ملــت دموکراتیــک در ایــران و شــرق ــه ــت ک ــه اس ــن زمین ــش در ای ــق و پژوه ــل تحقی ــتان« حاص کوردسبی گمــان می توانــد در بازخــورد اندیشــه ی صاحب نظــران ایرانــی ــران ــای ای ــی خلق ه ــی تمام ــی و سیاس ــوم اجتماع ــگران عل و پژوهش

ــردد. ــون گ ــناختانه آزم ــتره ای جامعه ش ــته و در گس ــر گش پربارت

انتشارات کمیته ی علم و روشنگری کودار

Page 12: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

7

جنــگ میــان نیروهــاي مدرنیتــه ي ســرمایه داري و نیروهــاي قدرت گــرا در خاورمیانــه بــه اوج خویــش رســیده و از ــي ــز در پ ــا نی ــک خلق ه ــاي دموکراتی ــر نیروه ــوي دیگ سراهــي جهــت گــذار از بحــران شــدیدي هســتند کــه تمــام ــت ــوان گف ــوی می ت ــه نح ــت. ب ــه اس ــه را در برگرفت منطقکــه جنــگ جهانــي ســوم در منطقــه در حــال جریــان اســت. دیگــر، مقاومــت صــرف، کفــاف درهم شکســتن هژمونــي نمي نمایــد. ایجــاد جایگزین)آلترناتیــو( آن را مــدرن و خلق هــا مســتلزم مهــارت در زمینــه ي برســاخت مدرنیتــه ي ــی ــش آزادی خواه ــروزه جنب ــتند. ام ــش هس ــاص خوی خــران و هــم در شــرق کوردســتان، ــق کــورد، هــم در ای خل

پیشگفتار

Page 13: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار8

مي توانــد جهــت به جــاي آوردن وظیفــه ي برســاخت مدرنیتــه ی دموکراتیــک، پیشــاهنگي نمایــد. کوردســتان در میــان مرزهای ــت. از ــه اس ــاي گرفت ــه ج ــزرگ منطق ــت ب ــت ـ مل ــار دول چهــره ــارس محاص ــرک و ف ــرب، ت ــای ع ــت ـ ملت ه ــرف دول طگشــته اســت. ایــن دولــت ـ ملت هــا هــر کــدام بخشــي از کوردســتان را تحــت حاکمیــت خویــش درآورده انــد. همچنین کوردســتان نیــز به منزلــه ي یــک میهــن، ســایر فرهنگ هــا و خلق هــاي کهــن را در درون خویــش جــاي داده اســت. کوردســتان در طــول تاریــخ، مرکــز ظهــور و رشــد بســیاري از فرهنگ هــا، ادیــان و مذاهــب بــوده و نقــش گهــواره ي فرهنگ نوســنگی، انقالب هــاي زبــان، روستانشــینی، کشــاورزی و ــر »جنــگ ــز تقدی ــروزه نی ــا نمــوده اســت. ام ــز ایف تمــدن را نیــه ــرمایه دار ي، ب ــه ي س ــط مدرنیت ــده توس ــوم« برپاش ــي س جهاننوعــي از طریــق رویدادهــاي کوردســتان تعییــن خواهــد شــد.

ــازي در ــیل خودنوس ــرمایه داري پتانس ــي س ــام جهان ــر نظ دیگمنطقــه را از دســت داده و امــري کــه روي مي دهــد، پوســیدگي و واپاشــي نظــام اســت. دولــت ـ ملت هــاي مرکزگــراي ســنتي ــوده و ــش نب ــت خوی ــتمرار موجودی ــه اس ــادر ب ــر ق ــز دیگ نیــدل ــت. م ــده اس ــان ش ــش نمای ــش از پی ــا بی ــدي آنه ناکارآمــارزات ــا مب ــه تنه ــه، ن ــاي ملي گرایان ــت و راهکاره ــت ـ مل دولخلق هــا و به ویــژه خلــق کــورد را بــه نتیجــه اي نرســانده، بلکــه ــن ــت. بنابرای ــزوده اس ــان اف ــا و مسائل ش ــه ي بحران ه ــر دامن ب

Page 14: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

9

ــذار ــه گ ــادر ب ــه ق ــی ک ــدل دموکراتیک ــراي م ــرح و اج طاز بن بســت هاي ناشــي از دولــت ـ ملــت باشــد، اهمیتــي

ــي دارد. ــي و حیات تاریخــه تمامــي ایــن فاکتورهــا توجــه مي نماییــم، هنگامــی کــه بمي بینیــم کــه اگــر کوردهــا در تمامــی منطقــه و حتــی ایــران و شــرق کوردســتان در چارچــوب مدرنیته ي دموکراتیــک، پیشــاهنگی تحوالتــی بنیادیــن را صــورت دهنــد، دلیــل ــالب ــه انق ــوالت ب ــن تح ــه ای ــد ک ــي نمي مان ــي باق چنداندموکراتیــک خاورمیانــه متحــول نشــود. حتــي اگــر موانعــي پیــش روي آن وجــود داشــته باشــند نیــز، پیشــرفت ناگزیــر اســت. اینکــه در شــرق کوردســتان و ایــران مســئله ي کــورد در چارچــوب ملت دموکراتیــک، چاره یابــي و حــل گــردد، ــه ــر بحــران دولــت ـ ملت هــاي موجــود در خاورمیان در برابــا گشــته اند، تأثیــر ــي کــه منجــر بدان ه ــائل الینحل و مســر جــاي خواهــد نهــاد. از هم اکنــون در زمینــه ي عظیمــي بکــه بن بســت هایي و درگیري هــا بحران هــا، از گــذار ــه منجــر ــراق، ســوریه و ترکی ــران، ع ــاي ای ــت ـ ملت ه دولبدان هــا گشــته اند، احتمــال دیگــري به غیــر از رهیافــت ــر ــرار ب ــود. اص ــده نمي ش ــدان دی ــک چن ــت دموکراتی ملتــداوم »دولــت ـ ملت« گرایــي، بــه معنــاي مســئله و درگیــري بیشــتري اســت. اگــر بخواهنــد دولــت ـ ملت هــاي دیگــري )نظیــر خــرده دولــت ـ ملت هــاي کــورد و فلســطین( را

Page 15: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار10

ــا ــه تنه ــد، بلک ــل نمي کنن ــائل را ح ــا مس ــد، این ه ــیس کنن تأســد. ــر مســائل موجــود بیافزاین ــد مســائلي را ب مي توانن

شــرق آزاد و دموکراتیــک جامعــه ی راســتا همیــن در مؤثــر نیــروي یــک به عنــوان ،)KODAR (کوردســتاندموکراتیــک مي توانــد یــک ظهــور انقالبــي حقیقــي و نــو ــوان ــد. KODAR به عن ــم زن ــران را رق در شــرق کوردســتان و ایسیســتمی دموکراتیــک، در چارچــوب مدرنیتــه ي دموکراتیک، ملــت کــورد و تمامــی ایــران را از جایگزینی نیرومنــد برخوردار

می نمایــد و جهــت ایــن امــر پیشــاهنگي می کنــد. آن، آزادیخواهــي و هویت طلبــي جنبــش و کــورد خلــق ــراي حفــظ موجودیــت و تحقــق ــارزه ب ــه مب سال هاســت کــه بآزادي خویــش پرداخته انــد. بــا توجــه بــه آزمــون عظیــم ــا ــي و ب ــت ـ ملت گرای ــذار از دول ــوان گ ــا ت ــود، ب ــي خ تاریخاتــکا بــه رهیافــت ملــت دموکراتیــک، جایگزیــن نوینــي جهــت ــاخته اند. ــرح س ــش مط ــي خوی ــي و سیاس ــائل اجتماع ــل مس حــوان ــه عن ــک ـ ک ــم دموکراتی ــام کنفدرالیس ــودن نظ چاره یاب بــل ــه دلی ــژه ب ــت ـ به وی ــتان، KODAR اس ــرق کوردس آن در شــر ــاز عص ــه، آغ ــوع جامع ــده از تن ــت آکن ــا سرش ــق آن ب تطابــر ــد مي دهــد. ب ــق کــورد نوی ــا پیشــاهنگي خل دموکراســي را بایــن مبنــا خلــق کــورد در شــرق کوردســتان و ایــران بــا تکیــه بــر خــرد سیاســی و درک ضــرورت تاریخــی می توانــد ایــن نظــام را به عنــوان راهــکاري دموکراتیــک و غیردولتــي، جهــت حــل

Page 16: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

11

مســائل خــود و تمــام تنوعــات هویتــي کــه در کوردســتان بــا ،»KODAR« دهــد. قــرار مبنــا مي کننــد، زندگــي ترقي یابــي بــر بســتر میــراث انقالب هــاي گذشــته و بــا درنوردیــدن آن هــا، مي توانــد یــک ســرآغاز ســالم و ــران و شــرق ــای اساســي دموکراتیزاســیون در ای ســنگ بن

ــز باشــد. کوردســتان نی

گروه تحقیق و پژوهش کمیته ی علم و روشنگری کودار1394 قندیل

Page 17: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار12

تاریخ جهانشمول و خاورمیانهــ دولت

ــ معضل دولت ـ ملتــ دولت ـ ملت و جنسیت گرایي

ــ بحران ها و مسائل در جامعه ی خاورمیانه

Page 18: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

13

تاریخ جهانشمول و خاورمیانه

ــه ــخ ن ــه تاری ــت ک ــوم اس ــي عل ــق تمام ــورد تواف ــت م ــن حقیق ــروزه ای امــش ــي نق ــکل هاي کیهان ــي تش ــه در تمام ــاني، بلک ــه ي انس ــراي جامع ــا ب تنهــد آوردن انســان، ــخ اجتماعــي در پدی ــد. نقــش تاری ــا مي کن ــده ای ایف تعین کننبســیار مهــم اســت. تــوان پدیــدآوردن فــرد توســط جامعــه ي انســاني، کمتــر از ــي ــت و تأمل ــا فعالی ــوان ب ــت. مي ت ــده اس ــي رود، درک ش ــور م ــه تص ــی ک آن

ــت. ــی آن دســت یاف ــاي معنای ــه ژرف بیشــتر، بــا ــه بســتر م ــن و آزادشــدن اســت، یگان ــه اي کــه پیوســته در حــال تکوی جامعبــرای یافتــن حقیقــت اســت. جامعــه ي انســاني تنهــا تاریــخ انســان نیســت، بلکــه ــدت ــاب م ــا احتس ــد. ب ــز مي باش ــان نی ــخ کیه ــه، تاری ــي کلم ــاي واقع ــه معن بزمانــي کــه بــا ســادگي بــه 13/8 میلیــارد ســال تعبیــر مي شــود، عبــارت از تاریــخ کیهــان اســت. بــه همیــن جهــت بایــد بــراي انســان، جامعــه ي انســاني و تاریــخ

انســان، اهمیــت بســیاري قائــل گشــت.

Page 19: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار14

پایــان آخریــن عصــر یخبنــدان در حــدود بیســت هــزار ســال قبــل، یــک مقطــع مهــم در ســیر تاریــخ اجتماعــي مي باشــد. در تاریــخ خاورمیانــه کــه هم زمــان بــا ــرس ـ ــله کوه هاي زاگ ــه ي سلس ــژه دامن ــردد، به وی ــاز مي گ ــور آغ ــخ مذک تاریتــوروس و مناطــق بیابانــي همســایه اش، یــک »وفــور غذائــي، امنیــت و تســهیل ــه ــان ارائ ــوع انس ــت ن ــخ جه ــن تاری ــرآغاز ای ــاده را در س ــد« فوق الع زاد و ولــده، یــک ــوع موجــود زن مي دهــد. ترکیــب ســه عامــل مذکــور، جهــت هــر نشــانس فوق العــاده ي حیــات محســوب مي گــردد. اثبــات گردیــده کــه حداقــل مــدت یــک میلیــون ســال اســت کــه همیشــه جریــان کــوچ انســان ها از آفریقــا به ســوي آســیا و اروپــا وجــود داشــته اســت. قــوس زاگــرس ـ تــوروس همــواره ــاي ــد. بیابان ه ــا مي نمای ــفر ایف ــیر و س ــن س ــزي را در ای ــتگاه مرک ــش ایس نقــن ــدازه ي ای ــه ان ــل ب ــش حداق ــا دوران خوی ــه ب ــه در مقایس ــز ک ــایه نی همسدامنه هــاي کوهســتاني داراي اهمیــت بوده انــد، نقــش مشــابهي را ایفــا کرده انــد. ــدگاري ــه مان ــرایطي ک ــه ش ــیدن ب ــدان و رس ــر یخبن ــن عص ــن آخری پایان یافتــم در ــول عظی ــک تح ــه ی ــر ب ــد، منج ــن مي گردان ــتگاه ها ممک ــن ایس را در ایتاریــخ نــوع انســان شــده اســت. امــروزه ایــن منطقــه ي جغرافیایــي را خاورمیانــه مي نامیــم. منطقــه، اهمیــت زمین شــناختي، زیست شــناختي و اجتماعــي خویــش را از همیــن واقعیــت اخیــر تاریخــي کســب مي نمایــد. خاورمیانــه دیگــر یــک ــه ــد ک ــکیل مي ده ــي را تش ــه مکان ــت؛ بلک ــي نیس ــي معمول ــش جغرافیای بخ

تاریــخ جهانشــمول بــر صحنــه ي آن رقــم زده خواهــد شــد.ــن دوره ي ــد از آخری ــا بع ــه ت ــد ک ــان مي دهن ــي نش ــترک علم ــاي مش باورهــي ــوژن کوچک ــاي هم ــکل کالن )گروه ه ــازمان بندي اي به ش ــدان، از س یخبنکــه بــه همدیگــر شــباهت دارنــد( کــه متشــکل از جمعیتي انســاني در حــدود 25

Page 20: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

15

الــي 50 نفــر بــود، گــذار صــورت نگرفتــه اســت. انســانیت، 98 درصــد از تاریــخ خــود را به شــکل ایــن نــوع جامعــه زیســته اســت. کالن، نقــش ســلول بنیادیــن را در تشــکیل جامعــه ایفــا مي نمایــد. همان گونــه کــه در امــر شــکل گیري ــه ــال ب ــا س ــر میلیارده ــزون ب ــي اف ــا تالش ــن ب ــلول بنیادی ــده، س ــودات زن موج

فرماســیون انــواع نباتــي و حیوانــي گــذار نمــوده اســت. بنیادي تریــن مراحــل تاریــخ از انقــالب جامعــه ي داراي فراوانــي و غنــا، به جــاي نمادیــن« »زبــان جایگزین شــدن بــا مي باشــد.کم کم جهانشــمول ــه ــان، ب ــن انس ــان نمادی ــت. زب ــته اس ــي گش ــه ط ــن مرحل ــاره اي«، ای ــان اش »زبســبب ســاختار بــدن و حنجــره اش داراي یــک پتانســیل عظیــم توســعه مي باشــد. همیــن امــکان و ظرفیــت زبــان نمادیــن اســت کــه انقــالب فکــري را نیــز میســر

مي گردانــد.ــان نمادیــن پــس از آخریــن عصــر یخبنــدان، یعنــي حــدود انقــالب اصلــي زبــه، انفجــار صــورت ــا ســاختار ژئوبیولوژیــک خاورمیان ــد ب 20000 ق.م در پیونــی( ــناختي و اتنیکی)قوم ــات انسان ش ــي و معلوم ــاهدات تاریخ ــت. مش داده اسروشــن تري وجــود دارنــد کــه نشــان مي دهنــد اجتماعاتــي کــه »ســامي« عنــوان مي گردنــد، از صحــراي بــزرگ آفریقــا ـ کــه تــا حــدود شــش هزار ســال قبــل داراي یــک ســاختار غنــي گیاهــي بــوده ـ تــا بیابان هــاي عربســتان و ایــران، »نظام قبایلــي« وســیعي را پیرامــون ریشــه ي زبانــي ســامي، تشــکیل داده انــد. گــذار از ــر ســاختار ــه اي متکــي ب ــه نظــام قبیل ــا ب ــي آفریق زبان هــاي اشــاره اي بســیار غنزبــان نمادیــن ســامي، یکــي از مراحــل بنیادیــن تاریــخ جهانشــمول اســت. بعدها ایــن گــروه زبانــي و فرهنگــي چــه در انقــالب زراعــي ـ دامپــروري نوســنگي و

چــه انقــالب شــهري )مدنیــت، تمــدن( نقــش بزرگــي را ایفــا نمــود.

Page 21: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار16

به طــور انسان شــناختي فعالیت هــاي و تاریخــي مشــاهدات همچنیــن واضح تــري اثبــات کرده انــد کــه دومیــن انقــالب بــزرگ زبــان نمادیــن، ــرس ـ ــاي زاگ ــله کوه ه ــود در سلس ــک موج ــاختار ژئوبیولوژی ــر س ــکا ب ــا ات بتــوروس و از طــرف گروه هــاي موجــود در نظــام قبیلــه اي »آریایــي« کــه گــروه هندواروپایــي نیــز نامیــده مي شــوند، تشــکیل شــده اســت. اثبــات شــده کــه ایــن ــا کــرده اســت. ــي را در انقالب هــاي زراعــي و شــهري ایف گــروه، نقــش اصلایــن نقــش را اساســا در ارتبــاط بــا ســاختار ژئوبیولوژیــک حــوزه ي یکجانشــین

ایفــا نمــوده اســت.انسان شــناختي، قوم شــناختي، زبان شــناختي، علمــي فعالیت هــاي تمامــي باستان شــناختي و زمین شــناختي اثبــات کرده انــد کــه انقــالب روســتا ـ زراعــت اساســا در قــوس داخلــي سلســله کوه هــاي زاگــرس و تــوروس ـ کــه در تاریــخ ــاختار ــا و س ــا گونه ه ــاط ب ــودـ و در ارتب ــده مي ش ــز نامی ــز« نی ــالل حاصلخی »هژئوبیولوژیــک آن صــورت گرفتــه اســت. ایــن مقطــع انقالبــي در تاریــخ

ــت. ــي اس ــي اساس ــانیت، مقطع ــمول انس جهانش»نظام هــاي مرحلــه ي بــه کالن بلندمــدت جامعــه ي مرحلــه ي از جامعــه نمــوده گــذار متفــاوت( کثرت هــاي داراي هتروژن)گروه هــای قبیلــه اي« ــوده، ــي ب ــترک زبان ــه هاي مش ــر ریش ــي ب ــه متک ــه اي ک ــاي قبیل ــت. نظام ه اســا ــان آنه ــده، می ــکني گزی ــین س ــین ـ نیمه یکجانش ــاي نیمه کوچ نش در حوزه هتبادالتــي نظیــر اعطــای هدیــه در جریــان بــوده و مکان هــاي دفــن مــردگان و ــی ــي بلند مدت ــاکله بندي هاي اجتماع ــد، ش ــد آورده ان ــترکي را پدی ــد مش معاب

بوده انــد.شــکل گیري روســتاها در ارتبــاط بــا انقــالب زراعــي بســیار مهــم مي باشــد. در

Page 22: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

17

ــه اســت. ــرم روســتا گــذار صــورت گرفت ــه ف ــه اي نیمه کوچ نشــین، ب نظــام قبیلــط دانســت. ــد کاهــن ســومري مرتب ــه معاب ــوان ب ــت را مي ت ــالد شــهر و دول میمدیریــت روســتا و کمــون، یعنــي اولیــن دموکراســي ابتدایي)ابتدایــي در ــل تشــکیل داده ــد مشــترک قبای ــاي معاب ــون نظام ه ــز پیرام ــت( نی ــاي اصال معنــي و ــتد ابتدای ــیني، داد و س ــاي یکجانش ــترک، بنیان ه ــد مش ــر معب ــده اند. ه شــز تشــکیل مي دهــد. داد و ــر( را نی انقــالب احســاس و اندیشــه ي مشــترک )هنــي مي باشــند، طــي ــل بازرگان ــدوي و اصی ــه کــه شــکل ب ســتدهاي هدیه گونــن و ــش دی ــأ پیدای ــد. منش ــورت گرفته ان ــترک ص ــد مش ــا در معاب گردهمایي ه

ــوند. ــت مي ش ــترک یاف ــد مش ــز در معاب ــر نی هنــه ــگ ب ــن فرهن ــن اســت کــه ای ــان نمــود ای ــد بی ــم دیگــري کــه بای ــورد مه مــه ــود ک ــي ب ــان خصوصیت ــش، داراي چن ــین خوی ــت نیمه کوچ نش ــبب کیفی سبه گونــه اي بســیار منعطــف و ســریع، پراکنــده گشــته اســت. ایــن فرهنــگ کــه در طــول تاریــخ) 15000 ـ 10000ق.م ( در ســطحي جهانشــمول و به ویــژه در ســطح خاورمیانــه پراکنــده شــده اســت، نقشــي بســیار روشــنگرانه را جهــت روایــات تاریخــي ایفــا می کنــد. بعدهــا ایــن فرهنــگ در تمامــي آســیا، آفریقــا،

اروپــا، امریــکا و حتــي اســترالیا گســترش یافــت.ــتانه ي ــا آس ــکونتی ت ــعه ی س ــي توس ــاختن نوع ــم، ممکن س ــورد مه ــن م دومیشهرســازی در دوران نوســنگي مي باشــد کــه پــس از 7000 ق.م رخ داد. تمامــي حفاري هــاي باستان شــناختي ایــن واقعیــت را تصدیــق مي نماینــد. ــزي، ــوزه ي مرک ــان ح ــه از هم ــي ک ــش فرهنگ ــک پراکن ــت ی ــوان گف مي تــک ــت، در ی ــه اس ــتاب گرفت ــتر ش ــه بیش ــو هرچ ــژه از 5000 ق.م بدین س به ویــاي ــومر در مزوپوتامی ــر، س ــژه در مص ــک و به وی ــیع ژئوبیولوژی ــوزه ي وس ح

Page 23: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار18

ســفال، پنجــاب )پنجــاو( در مرزهــاي هندوســتان و پاکســتان امروزیــن، همچنین دره هــاي آمودریــا و ســیر دریــاي ترکســتان راهگشــاي چنــان پیشــرفتي گردیده ــام ــک نظ ــت. ی ــیده اس ــز رس ــهر« نی ــدل ش ــداث »پیش م ــتانه ي اح ــا آس ــه ت کــی را تشــکیل داده ــا آن دوران، نوعــي نظــام جهان ــون متناســب ب مرکــز ـ پیرامــا ــا اروپ ــن ت ــده شــده اســت. فرهنــگ مذکــور از چی ــار دی ــن ب ــراي اولی کــه بیعنــي بیــن دو اقیانــوس، نقشــي ســرآمد ایفــا نمــوده و دومیــن حلقــه ي پراکنــش از 4000 الــي 2000 ق.م را به وجــود آورده کــه از نظــر تاریــخ جهانشــمول حائــز ــده اي نیســت کــه ــي اســت. گلوبالیزاســیون )جهانی شــدن(، پدی اهمیــت فراوانــن ــن و بلندمدت تری ــا زیســته شــده باشــد. شــاید هــم مهم تری تنهــا در عصــر مــته ــان داش ــن دوران جری ــرکوب گر، در همی ــتثماري و ناس ــدن غیراس جهاني ش

اســت. یــک تشــکل فرهنگــي مــادي و معنــوي مشــترک و پراکنــش گلوبــال )جهانــی( ــادار مي باشــد. یــک نظــر ــان الزمــه جهــت یــک روایــت تاریخــي معن آن، بنیــي 4000 ــه در دوره ي 6000 ال ــت ک ــن اس ــزرگ ای ــگاران ب ــترک تاریخ ن مشــدن، در ــه تم ــذار ب ــت گ ــوي جه ــادي و معن ــگ م ــر فرهن ــه ي عناص ق.م کلیاتنیکــي، و باستان شــناختي تحقیقــات آمده انــد. پدیــد حاصلخیــز هــالل ــد. از ــود دارن ــر وج ــن نظ ــق ای ــت تصدی ــیاري جه ــاهدات بس ــن مش همچنیحــوزه ي آن رأس در و مــادي فرهنــگ ابزارهــاي طریــق صنعتي ســازي ــاي ــند. افزونه ه ــد برس ــطح تولی ــه س ــته اند ب ــکن، توانس ــه و مس ــاک، تغذی پوشــف ــاي مختل ــالي و بالی ــاي خشک س ــتفاده در دوره ه ــت اس ــي را جه اجتماعانباشــته اند. شــالوده ي بازرگانــي ریختــه شــده اســت. تبــادل محصــوالت جهــت نیازمندي هــاي متقابــل، به شــکل فرهنــگ هدیــه انجــام گرفتــه اســت. بســیاري

Page 24: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

19

ــي ــرفت هاي بزرگ ــد. پیش ــب گردیده ان ــز کس ــوي نی ــگ معن ــر فرهن از عناصــاوري به وجــود آمــده ــر، علــم و فن در نخســتین حالــت اصیــل دیــن، خــدا، هنــار ــرای اولیــن ب ــه اســت. ب ــاوري گــذار صــورت گرفت ــه فن اســت. از معــدن، بچــرخ، به کارگرفتــه شــده اســت. از تبدیــل انــرژي، بهره بــرداري صــورت ــي رود، ــور م ــه تص ــتر از آنچ ــیار بیش ــک بس ــافات، بي ش ــت. اکتش ــه اس گرفتصــورت گرفته انــد. مهم تــر اینکــه حیاتــي مطــرح اســت کــه زنــان آغاز گــر آن بــوده و بــا محیــط زیســت اطــراف خــود در تعامــل کامــل بــه ســر مي برده انــد. تنهــا همیــن مــورد نیــز جهــت توضیــح برتــري جامعــه ي ایــن دوران در مقایســه ــه اي را ــوان جامع ــه نمي ت ــه هیچ وج ــد. ب ــت مي کن ــي، کفای ــا روزگار کنون بــرکوب ــان را س ــت و زن ــي محیط زیس ــدن روزگار کنون ــدازه ي تم ــه ان ــه ب کمي نمایــد، برتــر و پیشــرفته محســوب نمــود. اگــر بخواهیــم از ســالمت و برتــري یــک جامعــه ســخن بگوییــم، بایــد معیارهــاي اکولوژیکــي و فمینیســتي )نــه در ــوان ــر، می ت ــن نقطه نظ ــوند. از ای ــرار داده ش ــالوده ق ــي آن( ش ــاي بورژوای معن

ــد. ــا جوامعــي بیمارن گفــت کــه جوامــع روزگار مــا حقیقتــي ــت از بردگ ــارت اس ــدن، عب ــي تم ــاد دیالکتیک ــن تض ــتین و عمده تری نخســه ــه ي خــدا ـ شــاهان کــه ب ــان و ظهــور قدرت مداران ــه تدریــج ژرفایافتــه ي زن بحالــت بیمــاري درآمــده اســت. بعدهــا تضــاد بــرده ـ اربــاب نیــز از همیــن تضــاد بنیادیــن سرچشــمه مي گیــرد. ایــن داســتان، تــا کارگــران و بیــکاران امروزیــن و بردگانــي از هــر تبــار کــه دچــار محرومیت شــان گردانیده انــد، تعمیــق یافتــه، ترویــج شــده و ادامــه پیــدا کــرده اســت. کامل نمــودن مرحلــه ي تمدنــي تاریــخ ــد. ــاده مي باش ــي فوق الع ــي، داراي اهمیت ــاي اصل ــن مؤلفه ه ــمول و تعیی جهانششــهرها کــه نیــاز تجــاري مناطــق غیرشــهري )دهــات( را به خوبــي بــه کار

Page 25: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار20

ــا از ــن نیازه ــن ای ــاوري تأمی ــه ي طــرح و فن ــر پای ــا ب مي بســتند و احــداث آن هــد. ــا نمي کردن ــي ایف ــش نامطلوب ــدا نق ــود، در ابت ــر ب ــدي پربازده ت ــق تولی طریــعه ي ــهري، توس ــق غیرش ــا مناط ــکاري ب ــازگاري و هم ــن س ــس آن، ضم عکــاي ــر افزونه ه ــر س ــدال ب ــگ و ج ــي جن ــیدند. ول ــریع بخش ــي را تس اجتماعــوب ــي محس ــه ي بزرگ ــته و اندوخت ــا گش ــاي آن ه ــه راهگش ــي اي ک اجتماعــهر، ــر ش ــي ب ــدن مبتن ــدن و دولتي ش ــل طبقاتي ش ــن مراح ــد، همچنی مي گردنبه تدریــج بــراي زحمتکشــان شــهري و غیرشــهري و تمامــي نظام هــاي قبیلــه اي به صــورت یــک خطــر درمي آینــد. مرحلــه ي تمدنــي تاریــخ جهانشــمول، ــکل گیری ــاد و ش ــن تض ــي از ای ــاي ناش ــو از جنگ ه ــه اي ممل ــه به گون همیشــخ ــر، تاری ــن نقطه نظ ــد. از ای ــپري ش ــا، س ــل از آن جنگ ه ــای ماحص دولت ه

ــارت اســت از »کشــتارگاه انســان«. عبتحلیــل صحیــح »بازتولیــد قــدرت و دولت توســط هیرارشــي موجــود در جوامع متمــدن«، یــک مــورد مهــم دیگــر جهــت روایــت صحیــح تاریــخ اســت. مقطــع ــع ــا جوام ــیاري ب ــاوت بس ــي تف ــر کیف ــدرت، از نظ ــه ي صاحب ق ــي جامع زمانماقبــل خویــش دارد. نهــاد اربابــي یــا قــدرت، در سرتاســر تاریــخ تمــدن داراي ــاري ــه بیم ــت. ب ــه اس ــتمر در جامع ــیوع مس ــدت یابي و ش ــعه، ش ــي توس ویژگســرطان مي مانــد؛ بــدون شــیوع و شــدت یابي نمي توانــد مانــدگار بمانــد. نهــاد ــرمایه ــارات س ــتمر انحص ــت مس ــود و انباش ــاري س ــد بیم ــا همانن ــدرت، دقیق قمي باشــد. به لحــاظ ماهــوي، هــر دو از طریــق افزونــه ي اجتماعــي انبوه شــده بــه

ــد. ــه مي دهن ــات خویــش ادام حی

Page 26: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

21

دولت

دولــت، در طــول تاریــخ و امــروزه بیشــتر از هــر اصطالحــي مــورد اســتفاده قــرار گرفتــه اســت. امــا در عیــن حــال، اصطالحــي اســت کــه کمتــر از همــه شــناخته شــده و تعریــف گشــته اســت. اصطالحي ســت کــه در تاریکــي و ابهــام عظیمــي باقــي مانــده اســت. در خصــوص چیســتي دولــت، جهالتــي مفــرط وجــود دارد. جهــت واشــکافي تاریــخ و امــروزه، و گــذار از حالــت بحرانــي جامعــه، ارائــه ي تعریــف و تفســیر صحیحــي از دولــت، اساســي ترین مســئله اي اســت کــه هنــوز ــورد ــن م ــد. وخیم تری ــظ مي کن ــود را حف ــرورت خ ــوي ض ــاظ ماه ــم به لح هایــن اســت، کســاني کــه خویــش را در حیطــه ي دولــت مي انگارنــد، از ماهیــت ــي ــزان آن های ــه همــان می ــد؛ و ب ــر آن ســوار شــده اند، ناآگاهن وســیله اي کــه بکــه خــارج از دولــت باقــي مانده انــد نیــز تعاریــف اشتباهشــان)به ویژه فاجعــه ي سوسیالیســم رئــال( کامــال بــه دیالــوگ کــوران و کــران و بعــد از ســقوط بــرج ــان ســخن مي گفتنــد، شــباهت ــاد و دو زب ــا هفت ــر روي جماعاتــي کــه ب ــل ب بابیافتــه اســت. اکثریــت، دولــت را به منزلــه ي حــوزه ي حــل مســائل مي پندارنــد. ــوب ــالت محس ــي معض ــي از تمام ــف رهای ــت، هم ردی ــن در دول جاي گرفتــت بســان خــدا ـ ــي اســت کــه در آن دول مي گــردد. یــک گام آن ســوتر، حالت

ــت تصــور مي شــود. دولادراک عمیــق جامعه شناســانه نشــان مي دهــد کــه الوهیــت ایجادشــده در طــول ــش ــت پی ــن دول ــا تکوی ــل ب ــده و متداخ ــه اي درهم تنی ــدن، به گون ــخ تم تاری

Page 27: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار22

رفتــه اســت. مشــارکت کاهــن در امــر تکویــن دولــت، دلیــل بنیادیــن توســعه ي متداخــل »دولــت ـ خدا«ســت. ایــن نکتــه قطعــي اســت کــه کاهنــان بــه هنــگام برســاختن دولــت، به ویــژه از پانتئــون خدایــان ـ کــه در هویــت پرستشــگاه ــاب ــه ي نق ــردـ به مثاب ــاي مي گی ــک ج ــر ایدئولوژی ــه ي عنص ــومري به منزل سایدئولوژیــک مدیریــت سیاســي اســتفاده نموده انــد. یــک گام آن ســوتر از کاهــن ـ شــاه، خــداـ شــاه اســت. تــا دوران امپراطــوري روم از این اصطــالح خدا ـ شــاه و یــا امپراطــور کــه ریشــه در پرستشــگاه ســومري دارد، اســتفاده نموده انــد. ادیــان ابراهیمــي بــا قــرار دادن ایــن اصطــالح در پالتفرم)صحــن( خــدا ـ پیامبــر و یــا خــدا ـ رســول، خواســته اند تــا اندکــي ترکیــب انســاني در آن بــه کار برنــد؛ موفــق هــم گشــته اند. مفهوم ســازي هایي نظیــر »دولــت متعالــي اســت؛ مقــدس ــان ــر آن، ریشه شــان را از کاهن ــي اســت« و نظای اســت؛ وســیله ي اساســي رهای

ــد. ــت بود ه ان ــازندگان دول ــن س ــا اولی ــه حقیقت ــد ک ــومري مي گیرن سمي تــوان دولــت را بــه اشــکال مختلــف تعریــف نمــود. تکــرار نمــودن هــم و لیبرالیســتي نحلــه ی در هــم درازي مدت زمــان کــه کلیشــه هایي سوسیالیســتي از بــر شــده اند، نمي تواندآموزنــده باشــد. مي تــوان بــه جــای ــز ــه چی ــت چ ــه دول ــان کردک ــز دست نش ــر چی ــش از ه ــت، پی ــف دول تعری

ــت! نیسدولــت متوقف ســازي و یــا در تــوازن )موقعیــت ثابــت( نگه داشــتن تنــازع طبقاتــي نیســت. مفهــوم »ابــزار ســرکوب طبقاتــي« کــه به عنــوان جنبــه ي مهــم آن بــر زبــان رانــده مي شــود نیــز چنــدان توســعه دهنده نیســت. بــه هیــچ عنــوان ــت. ــران دانس ــت بح ــتن وضعی ــان برداش ــی از می ــه معن ــت را ب ــوان دول نمي تــد. دولــت ــان واقعیت ان ــه دور از بی ــر تأمیــن امنیــت و نظــم، ب ایده هایــي مبنــي ب

Page 28: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

23

بــه هیــچ وجــه حــوزه ي حــل مســائل و رســیدن بــه اهــداف نیســت. عکــس آن، پالتفرمي)صحــن( جهــت رانــدن مســائل بــه ســمت قانقاریــا )فســاد و عفونــت( ــا الوهیت هــا و قداســت ها و بحــران، و نیــز تــداوم آنهاســت. رابطــه ی دولــت ب

ــت. ــک اس ــناختي و ایدئولوژی ــا اسطوره ش تنهــا ــردد. ام ــغول مي گ ــد، مش ــث گردی ــه از آن بح ــي ک ــه وضعیت های ــت ب دولــل همه جــا ــا به جــز تبدی ــي دولت ه ــخ نشــان مي دهــد کــه در اصــل، تمام تاریــن ــل، و درانداخت ــع تنب ــه همگون ســازي، ایجــاد جوام ــدام ب ــه ســالخ خانه، اق بــي ــي چندان ــزن، نقش آفرین ــل گمان ــي از عق ــت ناش ــه ي باله ــه ورط ــان ب انس

نداشــته اند. ــه ــادي ک ــاري اقتص ــوان »انحص ــت به عن ــدود، دول ــم اندازي مح ــر از چش اگبنیانــش بــر روي محصــول مــازاد و ارزش افزونــه اســتوار اســت« تعریــف گــردد، شفافیت بخشــي بیشــتري خواهــد داشــت. دولــت جهــت ربــودن ــا ــه ت ــک گرفت ــاي ایدئولوژی ــه، از ابزاره ــي از جامع ــول و ارزش اضاف محصــه ــر از جامع ــاخت فرات ــک روس ــه ي ی ــود را به منزل ــال زور، خ ــاي اعم ابزارهســازماندهي مي نمایــد و بــه حالــت انحصــاري درمــي آورد. اگــر در پرتــو ایــن تعریــف محــدود بــه دولــت بنگریــم، سیاســت و سیاســتمداري دولتــي در آخریــن تحلیــل، یــک هنــر مدیریتــي اســت کــه فراهم گردانــي محصــول مــازاد ــوان ــدي مي ت ــن فرمول بن ــا کلي تری ــد. ب ــگ مي نمای ــش را هماهن و ارزش هایگفــت دولــت= محصــول و ارزش اضافي + ابزارهــاي ایدئولوژیــک + ابزارهاي اعمــال زور + هنــر مدیریــت. اگــر آن را در متــن تمامــي پیشــرفت هاي تاریخــي ــن ــود، ای ــث مي ش ــت بح ــي از دول ــه وقت ــد ک ــم دی ــم، خواهی ــي نمایی ارزیابــر ــا، اگ ــا فاکتوره ــر و ی ــن عناص ــارج از ای ــد. خ ــدان مي آین ــه می ــا ب فاکتوره

Page 29: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار24

هرگونــه ابــزاري ـ چــه به صــورت منفــرد و چــه به شــکل یــک تمامیــت ـ به منزلــه ي دولــت تعریــف گــردد، امــکان واشــکافي کالف مناســباتي اي به نــام

دولــت را نمي دهــد. ــرای جهت دهــی ــوده نشــده اند، ب ــه قــدرت و دولــت آل جوامــع انســانی کــه بــه ــع ب ــاز جوام ــن نی ــد. همی ــی برخوردارن ــی ذات ــود از مدیریت ــی خ ــه زندگ بــیدن ــت مشروعیت بخش ــي جه ــد نقاب ــدن همانن ــخ تم ــول تاری ــت، در ط مدیریــخ ــول تاری ــي در ط ــداران دولت ــي زمام ــت. تمام ــه اس ــه کار رفت ــا ب ــه دولت ه بــانند. ــاب بشناس ــن نق ــا ای ــش را ب ــا خوی ــد ت ــرج داده ان ــه خ ــي ب ــام فراوان اهتمــاري ــزرگ آبی ــر امنیــت، امــور ب ــوان برخــي مدیریت هــاي اجتماعــي نظی مي تو صنعتــي و کارهــاي مربــوط بــه عدالــت و دادپــروري را به عنــوان یــک ــدار، ــي و قدرت م ــاي دولت ــا در مدیریت ه ــد. ام ــروع دی ــروري، مش ــاز ض نیــه ي ــر پای ــد و ب ــي مي مانن ــه ي دوم باق ــه در درج ــي همیش ــور اجتماع ــن ام ایــه قــدرت، ــوده ب ــه خویــش کاربســت مي یابنــد. جوامــع آل مشروعیت بخشــي بجوامعــي مردســاالرند. توســعه ي مناســباتی از نــوع بردگــی زن در گــذر تاریــخ، ــان را ــت و زحمتکش ــي محیط زیس ــدگي« عموم ــکل »ضعیفه ش ــه ش ــی ب حالتــق ــر را تحق ــن ام ــدرت، ای ــودن ق ــه اســت. خصیصــه ي مردانه ب ــه خــود گرفت بــد به طــور ــرا زنانه ان ــي کــه اکث ــه ي نوســنگی، مدیریت های مي بخشــد. در جامعــع ــوده و در جوام ــد ب ــت هدفمن ــد و امنی ــد، تولی ــتاي زاد و ول ــي در راس اساســه و ــتثمار جامع ــگ و اس ــتاي جن ــدار در راس ــاي قدرت م ــي، مدیریت ه تمدن

محیط زیســت هدفمندنــد.تمــدن مرکــزي کــه بیــش از پنج هــزار ســال اســت بــدون انقطــاع جریــان یافتــه و پیــش آمــده، داراي منشــأ مــادري مزپوتامیاســت کــه ســتون فقــرات تاریــخ

Page 30: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

25

ــن ــوان بنیادي تری ــن تمــدن مرکــزي به عن جهانشــمول را تشــکیل داده؛ اگــر ایــناختي ــث روش ش ــرد، از حی ــرار گی ــق و واکاوي ق ــورد تحقی ــخ م ــد تاری واح

داراي اهمیــت اســت. ــرح ــرمایه داری مط ــر س ــخ« را در عص ــان تاری ــای »پای ــم ادع ــفه ی لیبرالیس فلسکــرده اســت. در اینجــا یــک »پایــان« وجــود دارد امــا ایــن پایــان تاریــخ ــان تاریــخ تمــدن مرکــزي و فرم هــای قــدرت و جهانشــمول نیســت، بلکــه پایــدرت و ــده ی ق ــت سازمان دهی ش ــت را حال ــوان دول ــت. می ت ــت آن اس دولانباشــت ســرمایه دانســت؛ به عبارتــی دولــت همــان قدرتــی اســت کــه توســط ــه در ــز ک ــت نی ــت ـ مل ــت. دول ــده اس ــرل درآورده ش ــه کنت ــت ب ــوق تح حقعصــر ســرمایه داری ظهــور کــرد، فرمــی از دولــت اســت کــه بیشــترین ســرمایه ــه ــذ جامع ــن مناف ــا کوچک تری ــت ت ــت ـ مل ــن دول ــد. بنابرای ــت می کن را انباشــت ــی در درون دول ــه تمام ــه را ب ــی آن اســت کــه جامع ــد و در پ ــوذ می کن نفذوب گردانــد. ایــن فــرم از دولــت در عصــر مــا دیگــر بــه حالتــی تداوم ناپذیــر ــای آن ــتگی در حلقه ه ــاد شکس ــیاری از ایج ــرنخ های بس ــت و س ــده اس درآم

ــده اند. ــت ش ــل رؤی قابتاریــخ پایــان تمــدن، و دولــت قــدرت، پدیده هــای افــول و پایان یابــي جهانشــمول نیســت بلکــه ســرآغازي نویــن اســت. تاریــخ اجتماعــي کــه یکــي از شــاهرگ هایي اســت کــه همیشــه در پایین تریــن الیــه ي تاریــخ ــس از ــت، پ ــوده اس ــش ب ــال تپ ــه در ح ــي همیش ــته ول ــرار داش ــمول ق جهانشفواصلــي طوالنــي، مجــددا ســر بــرآورده و جهــت ایفــاي نقــش تاریخــي اش، ــه ــه تمــدن دموکراتیــک، ن ــوط ب ــد. در نظریه هــای مرب ــاده مي نمای خــود را آمدر مــورد بنیان گــذاري دولت هــا و نــه فروپاشــي آن هــا ایده هــاي چندانــي

Page 31: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار26

مطــرح نمي شــود. همیشــه ســعي مي شــود خــط فاصل هــاي میــان »تمــدن ــن دو ــی« واضــح و روشــن شــوند. ای ــی و دولت ــک« و »تمــدن طبقات دموکراتیــود ــز وج ــون نی ــته اند؛ اکن ــود داش ــمول وج ــخ جهانش ــه در تاری ــدن، همیش تمدارنــد. وظیفــه ي مــا ایــن اســت کــه تمامــي برنامه هــاي ایدئولوژیــک و سیاســي، اصــول و ابزارهــاي راهبــردي و تاکتیکــي تمــدن دموکراتیــک خویــش را بــرای

ــیم. ــعه بخش ــش، توس ــري خوی ــک جوه ــدن دموکراتی ــفه ي تم ــق فلس تحق

بحران ها و مسائل در جامعه ي خاورمیانهــي ــان وضعیت ــار چن ــام دچ ــه نظ ــت ک ــي اس ــر مقاطع ــي، بیانگ ــران اجتماع بحمي گــردد کــه قــادر بــه تــداوم خویــش نیســت. »مســئله«، از لحــاظ اصطالحــی، ــي دوره اي ــا بیشــتر خصلت ــر اســت. »بحران «ه ــي عمومي ت ــا و مفهوم داراي معنــور ــا به ط ــبات و نهاده ــا، مناس ــا، پدیده ه ــائل«، در رویداده ــي »مس ــته ول داشــد. ــه اي دارن ــل چندجانب ــي، دالی ــاي اجتماع ــد. بحران ه ــش مي آین ــه پی روزانبرخــي از آن هــا از حوزه هــاي سیاســي، اقتصــادي و جمعیتــي سرچشــمه مي گیرنــد و برخــي نیــز از مــوارد ژئوبیولوژیــک نشــأت می گیرنــد. بــه عنــوان مثــال در اکثــر جوامعــي کــه هیرارشــي و دولــت )عمومــا نهادهــاي قــدرت( در آنهــا توســعه نیافتــه ، بحران هــا از نــوع ژئوبیولوژیکــي مي باشــند. یــک زلزلــه و یــا خشک ســالي طبیعــي ممکــن اســت منجــر بــه ایجــاد بحران هــاي اجتماعــي جــدي گــردد. بر هم خــوردن و آشــفتگي غیرمنتظــره ي محیط زیســت، پیامــدي مشــابه را به بــار مــي آورد. هــم جمعیتــي کــه تغذیــه ي آن دشــوار شــده باشــد و

ــل بحــران باشــند. ــد از عوام ــه، مي توانن ــي بســیار کاهش یافت ــم جمعیت هبحران هایــي کــه ریشــه در قــدرت دارنــد نیــز بــه ســبب کاهــش مســتمر

Page 32: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

27

ــق ــود از طری ــن س ــه ای ــدارد ک ــي ن ــد؛ تفاوت ــش مي آین ــان پی ــزان سودش میــاري و ــي، تج ــاي مال ــق ابزاره ــا از طری ــردد و ی ــب گ ــا کس ــاوري جنگ ه فنــر ــه ي جنگ هــا از سودشــان فرات ــد. هنگامــي کــه هزین ــه دســت آین ــي ب صنعترود، در صــورت عــدم برطرف ســازي آن از طریــق ســایر ابزارهــا، بــروز ــود. هنگامــي کــه میــزان ســود بحــران اجتماعــي امــري گریزناپذیــر خواهــد بــور ــا به ط ــر روي بازاره ــده ب ــي برقرارش ــاري و صنعت ــي، تج ــارات مال انحصپیوســته کاهــش یابــد و تــا زمانــي کــه ایــن میــزان ســود از طریــق جنگ هایــي ــد. اگــر ــر مي گردن ــي نظــام ناگزی ــاي داخل ــن نگــردد، بحران ه ــن جایگزی نویآن دســته از بحران هــاي ناشــي از فرآیندهــاي مقطعــی طوالني تــر شــوند، مبــدل بــه بحــران سیســتماتیک مي شــوند. از آن پــس جامعــه ي تحــت حاکمیــت نظام، حالتــی تداوم ناپذیــر بــه خــود می گیــرد. ســاختار نظــام از هــم مي پاشــد و محیطــي کائوتیــک )آشــوب زده( جهــت ایجــاد نظام هایــی تــازه پدیــد مي آیــد. ــک و ــدارکات ایدئولوژی ــه ي ت ــر پای ــه ب ــي ک ــاي اجتماع ــته از نیروه آن دســالت ــد، رس ــش بپرورانن ــرفته تري را در خوی ــخ هاي پیش ــود، پاس ــاختارین خ ســب ــن را کس ــام نوی ــاختن نظ ــه ي س ــي در زمین ــي اساس ــانس نقش آفرین ــا ش ی

ــد نمــود. خواهنخصلــت مســائل اجتماعــي متفــاوت اســت. بي شــک مســائل اجتماعــی از لحــاظ نشــأت گیري از قــدرت و اســتثمار، داراي جوانــب مشــترکي مي باشــند. ــت، ــل اس ــئله و معض ــا مس ــراد و گروه ه ــي از اف ــراي بعض ــه ب ــه اي ک ــا مقول امبــراي برخــي دیگــر ممکــن اســت راه حــل باشــد. ایــن مــورد جهــت بحران هــا عمومیــت بیشــتري دارد. کل اقشــار اجتماعــي به طــور منفــي از بحران هــا جامعــه، به حاشیه رانده شــده ي دشــمنان از برخــي امــا مي گردنــد؛ متأثــر

Page 33: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار28

ــد. مســائل ــد گردانن ممکــن اســت از بحــران اســتفاده کــرده و خــود را نیرومناجتماعــي اگــر سرچشــمه اي خارجــي نداشــته باشــند، اساســا از فشــار و اســتثمار کانون هــاي قــدرت سرچشــمه مي گیرنــد. زن از کانــون و هیرارشــي مــرد، بــرده از صاحبــش، دهقــان از اربابــش، مأمــور از مافــوق خــود، کارگــر از کارفرمــاي خویــش، و تمامــي جامعــه از دســتگاه هاي فشــار و اســتثمار انحصــارات قــدرت به گونــه اي منفــي متأثــر و ضررمنــد می گردنــد. نتیجتــا، همگــي گرفتــار مســائل ــوان ــتثمار به عن ــدرت و اس ــارات ق ــه انحص ــزي ک ــد. چی ــي مي گردن اجتماعراه حــل ارائــه مي دهنــد نیــز روش هــاي اســتثمارگرانه و اشــکال قدرتــي هســتند کــه متراکم تــر شــده اند. بــه همیــن دلیــل اســت کــه اشــکال دولــت و اســتثمار ــا و ــت، مقاومت ه ــن وضعی ــا ای ــه ب ــد. مقابل ــرفت مي کنن ــته پیش ــور پیوس به طــور ــه به ط ــبب اینک ــه س ــد. ب ــل مي باش ــاي متقاب ــتمر و جنگ ه ــاي مس عصیان همــداوم گرفتــار منطــق قــدرت و جاذبــه ي اســتثمار گردیده انــد، نتیجــه همیشــه ــتثمار ناشــي از مســائل و ــوده کــه تحــت فشــار و اس ــي ب ــن حیات بي حیثیت تریــی، از ــخ تمــدن دولت ــر درآمــده اســت. تاری معضــالت، به صــورت یــک تقدییــک لحــاظ تاریــخ نوســازي و پیشــبرد مســتمر روش هــاي فشــار و اســتثمار و از ســوي دیگــر تاریــخ بالندگــي »فلســفه و کنش «هــاي مبتنــي بــر آزادي و برابــري

ــت. ــان اس ــان مقاومت طلب در میجوامــع خاورمیانــه، بخشــي از انســانیت اند کــه در طــول تاریــخ بیشــتر از ــن ــي ای ــل اساس ــده اند. دلی ــالت ش ــائل و معض ــا و مس ــار بحران ه ــگان دچ همامــر بي گمــان ایــن اســت کــه در طــول مــدت بیــش از پنج هــزار ســال، همیشــه از ســوي تمــدن مرکــزي دچــار فشــار و اســتثمار کامــل شــده اند. در هیــچ یــک از مناطــق دیگــر جهــان، اشــکال فشــار و اســتثماري ایــن همــه طوالني مــدت و

Page 34: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

29

ــوند. ــده نمي ش ــدید، دی شدولــت، پدیــده اي اســت کــه بــا قــدرت تفــاوت دارد. هــر چنــد کــه دولــت نیــز ــي ــاوت آن تجل ــاکله بندي متف ــک ش ــورت ی ــا به ص ــکا دارد، ام ــدرت ات ــر ق بــه ــد ک ــدرت دیدن ــون ق ــن کان ــه چندی ــي ک ــر، هنگام ــداي ام ــد. در ابت مي یابــد، ــت آورن ــه دس ــتري را ب ــود بیش ــاد، س ــی و اتح ــا یکپارچگ ــال دارد ب احتمــت، ــد. دول ــدف برمی گزینن ــوان ه ــر به عن ــتیاقي واف ــا اش ــت را ب ــکیل دول تشهمیشــه به مثابــه ي ســازمان ســود مشــترک کانون هــاي متفــاوت قــدرت تأســیس مي گــردد. بنابرایــن بــه دلیــل ســهم ســودي کــه در ســاختار درونــي آن دارنــد، ــد. ــي روي مي دهن ــاي داخل ــي جنگ ه ــات و حت ــمکش ها، منازع ــه کش همیشهمچنیــن بــه ســبب اینکــه دولــت همــواره از ابزارهــای مشــروعیت بخش برخــوردار اســت، کانون هــاي قــدرت همیشــه از دولــت به منزلــه ي نمــود منافــع عمومــي کل انحصــارات ســود، طرفــداري مي کننــد. لیکــن هنگامــي کــه دولت ــت و ــه ي دول ــد، تجزی ــت ضــرري عمــده درمي آی ــه حال ــا ب ــع آن ه ــراي مناف ب

ــدرت مطــرح مي شــود. ــت و ق ــن دول جســتجوي اشــکال نویــدن ــي تم ــه ي زمان ــت، در حیط ــدرت و دول ــه ق ــوط ب ــاي مرب ــر تحلیل ه اگواقع گرایانه تــري به شــکل مي تواننــد گیرنــد، صــورت ســاله پنج هــزار انجــام پذیرنــد. تاریــخ پانصــد ســاله ي تمــدن اروپــا جهــت ارائــه ي تحلیل هایــي تاریخــي دربــاره ي »قــدرت و دولــت«، مــکان و زمانــي ناکافــي اســت. بــه همیــن ــوند. ــه داده نمي ش ــوي ارائ ــي ق ــدرت، تحلیالت ــت و ق ــه ي دول ــل در زمین دلی

یکــی از پایه هــاي مهــم مدرنیتــه ي اروپــا، دولــت ـ ملــت اســت. دولــت ـ ملــت نظامــي اســت کــه دســت کم بــه انــدازه ي خــود کاپیتالیســم، بیشــتر از آنکــه بــه ــند. ــر مي رس ــه حداکث ــائل در آن ب ــردازد، مس ــي بپ ــائل اجتماع ــي مس چاره یاب

Page 35: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار30

ــن ــرم بنیادی ــود، ف ــاب داده مي ش ــیار بازت ــه بس ــالف آنچ ــت برخ ــت ـ مل دولــکار ایــن »دموکراســي، آزادي و حقــوق بشــر« نیســت بلکــه سیســتم نفــي و انارزش هاســت. بایــد به خوبــي دانســت کــه تــا وقتــي جامعــه تحــت دیکتاتــوري از نــوع شــیوه ي دولــت ـ ملــت قــرار نگیــرد، نمي تــوان دروازه ي آن را بــر روي

اســتثمار کاپیتالیســتي گشــود.ــی ــرم دولت ــا ف ــت، تنه ــدرت اس ــکل ق ــده ترین ش ــه نهادینه ش ــت ک ــت ـ مل دولاســت کــه اســتثمار کاپیتالیســتي را میســر مي گردانــد. همان گونــه کــه در ــطوره ــق اس ــتثمار از طری ــي و اس ــاي زورگوی ــطي، نظام ه ــه و وس ــرون اولی قــت ــروعیت و قداس ــدند، مش ــروعیت داده مي ش ــي مش ــاي دین و ایدئولوژي هــش ــم و دان ــری عل ــق به کارگی ــژه از طری ــز به وی ــت نی ــت ـ مل ــاختگی دول ســود و در ــي داده مي ش ــته تعال ــه پیوس ــت ک ــت ـ مل ــت. دول ــن گش ــدرن تأمی مــه ی ــي مدرنیت ــداي واقع ــردد، خ ــب مي گ ــاد« طل ــان و اعتق ــون و ج راه آن »خ

ــد. ــم بران ــگان حک ــر هم ــد ب ــه می خواه ــد ک ــرمایه داری مي باش سقبــل از هــر چیــز بــه انــدازه ي تحلیــل ســرمایه داری و حتــي شــاید بیشــتر از آن، بــه تحلیــل دولــت ـ ملــت نیــاز وجــود دارد. تقســیم جهــان بــه مرزهایــي قاطعانــه، ــورت ــی به ص ــوالي بروکراس ــش هی ــدرن، پیدای ــت م ــم )عبادت( هاي مل مراسقفســي آهنیــن بــراي جامعــه، ارتش هــاي دائمــي، ارتــش بیــکاران، دیــن مــدرن ملي گرایــي، جنســیت گرایي کــه بــه حالــت هیوالیــي شــریر و خشــمناک ــتي ــر از کهنه پرس ــار بدت ــزاران ب ــه ه ــک ک ــب آکادمی ــت، تعص ــده اس درآمقــرون وســطایي ذهــن را بــه انحطــاط و تاریکــي مي کشــاند، جملگــي دولــت ـ

ــد. ــد مي آورن ــره پدی ــک چه ــزار و ی ــوان خــداي ه ــت را به عن مل

Page 36: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

31

معضل دولت ـ ملتــاهد ــگاه ش ــش، هیچ ــدت خوی ــخ طوالني م ــول تاری ــاني در ط ــه ي انس جامعمرزهایــي بــه شــیوه ي دولــت ـ ملــت نشــده اســت. ایــن نــوع مرزهــا در مغایــرت بــا سرشــت فرهنگــي انســان مي باشــند. مرزهــا جهــت زمین هــا و اراضــي ترســیم گشــته اند. ساکن شــدن اجتماعــات انســاني در اراضــي و پیوندخــوردن ــا فرهنــگ مــادي و معنــوي، راهگشــاي شــکل گیري اصطــالح وطــن مــکان بــه شــکل ــي ب ــد. ســکونت هاي طوالني مــدت، در شــکل گیري هویت های گردیقبیله هــا و اقــوام نیــز تأثیــر مهمــي بــر جــاي مي گذارنــد. در ایــن معنــا و مفهــوم، اصطــالح وطــن جهــت جوامــع غیرقابــل چشم پوشــي بــوده و راهگشــای مســائل و مشــکالت اســت. زبــان و فرهنــگ مشــترک و بــازار اقتصادي مرزهــاي قاطعي ندارنــد، امــا نوعــی نگــرش منعطــف قائــل بــه مــرز را ایجــاد مي نماینــد. مســئله هنگامــي آغــاز مي گــردد کــه دولــت ـ ملــت مختلــط بــا ســرمایه داری، وطــن و جامعــه ي موجــود در آن را تحــت هژمونــي )ســلطه( خویــش مي گیــرد. هرچــه ــا ــا همــگام ب ــل مي شــود، وطــن و مرزه ــگ یکدست شــده تحمی ــان و فرهن زبــد. ــرار مي گیرن ــزرگ ق ــي ب ــت نظارت ــه، تح ــي جامع ــی بردگ ــعه ی عموم توســت ــوند. قاطعی ــیم نمي ش ــي ترس ــن قاطع ــاي اینچنی ــا مرزه ــراي دولت ه ــا ب امــر ذهــن و اراده ي ــوان زنجیرهــاي بردگــي اي اســت کــه ب ــا، نمایانگــر ت مرزهانســان ها زده مي شــوند؛ بیانگــر تحــول زنــدان کوچــک بــه یــک »زنــدان ــاي ملکي نمــودن انســان ها، ــه معن ــن مرزهــاي قاطعــي، ب کشــوري« اســت. چنی

Page 37: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار32

ــه ــا ب ــازي آن ه ــان و مبدل س ــان، کاالیی گردانیدن ش ــزاری از آن ــتفاده ي اب اســد. ــي نمي مان ــي« باق ــس عموم ــا »حب ــان آن ی ــي می ــه تفاوت ــد ک ــش مي آی ارتبــدون ترســیم مرزهایــي بــه شــیوه ي دولــت ـ ملــت، نمي تــوان افــراد را از جامعــه جــدا ســاخت و به صــورت کارگــر درآورد. ایــن واقعیــات تنهــا وقتــي تحــت عنــوان »مرزهــاي مقــدس وطــن«، حالتــي دینــي و مشــروع داده شــوند، مي تواننــد امکان پذیــر گردنــد. حــال آنکــه مرزهــاي دولــت بــه انــدازه اي کــه بالعکــس واقعیــت جغرافیــا اســت، بــا تنــوع و تحــرک جامعــه ي انســاني نیــز در

ــرد. ــر مي ب ــض به س تناقخــود زندگــي، همیشــه بــا تنــوع معنــا مي یابــد. ایــن در حالي ســت کــه علي رغــم آن همــه تقدیس نمــودن مرزهــاي سیاســي، ایــن مرزهــا در رأس ابداعاتــي اجتماعــي مي آینــد کــه بــه ســریع ترین شــکل دچــار تغییــر مي شــوند. حتــي تصورنمــودن مرزهــاي دولتــي امروزیــن، در صــد ســال قبــل ناممکــن بود. ــیم ــمي ترس ــري و تجس ــورت نظ ــه به ص ــه این هم ــي ک ــاي جغرافیای موقعیت هگشــته اند، به صــورت موجودیت هــاي ازلــي و مقــدس یــاد داده مي شــوند؛ ــرگ ــه م ــه آنک ــي آورد. چ ــود م ــکالت را به وج ــن مش ــر بزرگ تری ــن ام ایصدهــا میلیــون انســان و تخریــب بي حــد و مــرز ارزش هــاي فرهنــگ مــادي و معنــوي در جنگ هایــي کــه طــي پانصــد ســال اخیــر بــر ســر مرزهــاي دولــت ـ ــر آن هــا گشــوده ــد، نشــان از بزرگــي مســائلي دارد کــه راه ب ملــت درگرفته ان

اســت.هــدف دیگــر دولــتـ ملــت ایجــاد یــک شــهروند تک تیــپ اســت. بدیهی ســت کــه شــهروندي مدرنیتــه، بیانگــر گــذار از بردگــي خصوصــي بــه بردگــي دولتي اســت. کاپیتالیســم بــدون وجــود ارتــش بــردگان مــدرن اینچنینــي، نمي توانــد

Page 38: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

33

ــه مفهــوم شــهروندی ــد. علي رغــم تمامــي قداســتی کــه ب ســودي کســب نمایداده می شــود، واقعیتــي کــه در ماهیــت شــهروندي نهــان اســت، ایجــاد بردگــي مدرنــي اســت کــه ســودآور باشــد. جامعــه ي دولــت ـ ملــت و شــهروندان جامعــه ي هســتند. فــرد و جامعــه میان تهي تریــن و ســطحي ترین آن، دولــت ـ ملــت کــه بالغ تریــن حالــت خویــش را در فاشیســم یافتــه اســت، ــه اي اســت کــه ــروز، جامع ــه ي جنگ اف ــروز« اســت. جامع ــه ا ي جنگ اف »جامعوحشــیانه ترین مســائل، نسل کشــي ها و جامعه کشــي ها را تولیــد مي نمایــد. اگــر دولــت ـ ملــت به عنــوان خدایــي کــه بــر روي زمیــن فــرود آمــده قلمــداد ــي ــه اســتدالل دین ــن آن خداســت. ملي گرایــي یگان ــز دی ــي نی شــود، ملي گرایــد و ــت مي نمای ــه او خدم ــه ب ــی ک ــا خدای ــت، ام ــرمایه داری اس ــه ی س مدرنیتتحــت فرمــان اوســت، دولــت ـ ملــت اســت. تعبیــر ملي گرایــي بــه دیــن دین هــا و تعبیــر دولــت ـ ملــت بــه خــداي خدایــان، تــا حــد غائــي آموزنــده خواهــد بود. هیــچ مفهــوم مرتبــط بــا حیــات اجتماعــي بــه انــدازه ي ایــن دو مفهــوم و انبــوه مناســباتي کــه بازتــاب مي دهنــد، بــر جامعــه تأثیــر منفــي ننهــاده و در عیــن حــال

نیــروي ســرپوش گذاري بــر حقیقــت و تحریــف آن را نداشــته اســت.از فراتــر معنایــي نیســت. قــدرت معمولــي شــکل یــک ملــت دولــت ـ ــت ــي اس ــاکله بندي دولت ــک ش ــي دارد. ی ــدرت دولت ــکل ق ــرفته ترین ش پیشکــه در مســیر موجودیت بخشــی بــه فاشیســم تــداوم می یابــد. هژمونــي اي کــه انحصارگــري کاپیتالیســتي بــر روي اقتصــاد برقــرار مي نمایــد، تنهــا وقتــي امکان پذیــر اســت کــه قــدرت دولتــي خــود را در ســطح جامعــه اشــاعه دهــد و ســازماندهي کنــد. شــعار اساســي دولــت ـ ملــت چنیــن اســت: تــک زبــان، تــک وطــن، تــک فرهنــگ، تــک پرچــم و تــک ملــت. آشــکار اســت کــه ســاختار

Page 39: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار34

دولــت ـ ملــت بــراي واقعیتــي نظیــر طبیعــت اجتماعــي کــه داراي پیچیدگــي و تنــوع بســیاري اســت، یــک راه حــل نبــوده بلکــه بــه نســبت عظیمــي مسئله ســاز ــه ــود. ب ــده مي ش ــي نامی ــدن اجتماع ــه سرطاني ش ــت ک ــردد. مرحله اي س مي گتدریــج تمامــي جامعــه را خواهــد بلعیــد و یــا هماننــد یــک غــده ي اجتماعــي

ــه خواهــد شــد. ــده شــده و دور انداخت بریــي، ــکل سیاس ــان، تش ــگ، زب ــوع فرهن ــات همه ن ــت، حی ــت ـ مل ــور دول ــا ظه بــد ــا تهدی ــخ اجتماعــي، ب ــاد متفــاوت انباشته شــده در طــول تاری اندیشــه و اعتقروبــه رو مي شــود. هنگامــي کــه اینهــا بــا مقاومــت و تفاوت مندي هایشــان واقعیــت خویــش را مطــرح مي نماینــد، ســیماي فاشیســتي دولــت ـ ملــت هویــدا ــا ــت ب ــه مخالف ــیوه ب ــن ش ــه بدی ــي ک ــش و حزب ــت، جنب ــر دول ــردد. ه مي گــورت ــش را به ص ــر خوی ــي اگ ــزد، حت ــي برخی ــدي اجتماع ــوع و تفاوت من تنسوسیالیســت )جامعه گــرا( بازتــاب دهــد نیــز ناگزیــر فاشیســتي خواهــد گشــت. ــا ــي ســاخته مي شــود و ی ــا و احزاب ــن جنبش ه ــا از طــرف چنی ــت ی ــت ـ مل دولخــودش ایــن نــوع احــزاب و جنبش هــا را برمي ســازد. لیبرالیســم هرچقــدر هــم ــرش ــاع از نگ ــه دف ــتي ب ــتي و ضدکمونیس ــعارهاي ضدفاشیس ــق ش ــه از طری کدولــت لیبــرال برخیــزد، امــا یــک فریــب کاري کامــل را پیشــه مي نمایــد. هــم مــادر و هــم پــدر دولــت ـ ملــت، خــود لیبرالیســم مي باشــد. دولــت ـ ملــت هــم در شــکل گیري خویــش و هــم در مرحلــه ي بلــوغ خــود، شــکل دولــت ایــده آل ــا ــت ب ــم اس ــده ي فاشیس ــه زاین ــمي ک ــن کاپیتالیس ــد. بنابرای ــم مي باش لیبرالیسسوسیالیســم دولتي)سوسیالیســم رئــال(، در مقولــه ي دولــت ـ ملــت یکــي اســت.

ــخ ــتر از کل تاری ــیار بیش ــي اي بس ــام و نسل کش ــارآوردن قتل ع ــزي، به ب خونریتمــدن کــه جنــگ ملت هــا در پانصــد ســال اخیــر و به ویــژه صــد ســال نزدیــک

Page 40: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

35

ــورت ــکارا و به ص ــد، آش ــا ش ــر بدان ه ــان منج ــطح جه ــا در س ــه روزگار م بــه ــراي جامع ــا ب ــم نه تنه ــت و فاشیس ــت ـ مل ــه دول ــد ک ــان مي ده ــي نش جالبــا ــزرگ و ب ــي ب ــالت را در حجم ــع معض ــأ و منب ــه منش ــت، بلک ــل نیس راه ح

ــد. ــکیل مي ده ــي تش ــتم عظیم ــي و س بي رحمدولــت ـ ملــت اهتمــام بــه خــرج مي دهــد تــا خــود را به عنــوان دولــت حقوقــي بازتــاب دهــد. حتــي خویــش را بــه حالتــي ارائــه مي دهــد کــه گویــي حقــوق بــراي اولیــن بــار در آن به طــور کامــل وضــع و اجــرا شــده اســت. در پــس ایــن مســئله، نفــي جامعــه ي اخالقــي و سیاســي نهفتــه اســت. حقــوق یــک مقولــه ي ــد ــورژوازي ســعي دارن ــژه ب ــا طبقــات دولتــي و به وی اجتماعي ســت کــه عمومآن را به جــاي اخــالق و سیاســت حاکــم گرداننــد. واقعیــت عمیقــي کــه در پس ادعــاي حقوق گرایــي افراطــي تمــدن اروپــا نهفتــه اســت، همیــن انــکار و نفــي ــه ــري( ک ــطح نظ ــود )در س ــه مي ش ــت. گفت ــي اس ــي و سیاس ــه ي اخالق جامعدولــت ـ ملــت چارچــوب ایــده آل حقــوق اســت. تشــکیل چارچــوب ایــده آل جهــت حقــوق بــورژوازي از طــرف دولــت ـ ملتــي کــه بــر مبنــاي نفــي جامعــه ي ــوردي ــده، م ــرار ش ــک برق ــه ي دموکراتی ــن جامع ــي و بنابرای ــي و سیاس اخالقــت و ــت ـ مل ــه دول ــود ن ــا مي ش ــه ادع ــالف آنچ ــا برخ ــت. ام ــل درک اس قابــد. عکــس ــه حقــوق، چارچــوب جامعــه ي دموکراتیــک را تشــکیل نمي دهن نایــن مــورد مصــداق دارد. هــر انــدازه دولــت ـ ملــت و حقــوق به طــور مختلــط ــزان ــان می ــه هم ــد، ب ــوذ یابن ــات نف ــاي حی ــي حوزه ه ــه تمام ــه و ب ــز یافت تمرکــه ــک ب ــه ي دموکراتی ــود و جامع ــف مي ش ــي تضعی ــي و سیاس ــه ي اخالق جامع

ــل مي گــردد. ــه ي نمایشــي تبدی یــک جامعسیاســت، یعنــی خالق بــودن در راســتاي ایجــاد »بهتریــن، صحیح تریــن و

Page 41: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار36

ــه ــي مبدل شــدن ب ــارت دیگــر، توانای ــه عب ــه. ب ــوارد« جهــت جامع ــن م زیباتریــري ــز هن ــن نی ــن خالقیــت را نشــان دهــد. ای ــري اســت کــه ای ــن هن متعالي تریاســت کــه تنهــا در صــورت وجــود اخــالق اجتماعــي و دموکراســي، مي تــوان ــه همیــن جهــت در حــوزه اي کــه حقــوق بورژوایــي در آن موفقیــت یافــت. بــراي پیشــبرد اخــالق و ــه ب ــه خفقــان کشــیده اســت، ن ــت ـ ملــت آن را ب و دول

ــد. ــي نمي مان ــي باق ــک، جای ــات دموکراتی ــرای اقدام ــه ب ــت و ن سیاس

دولت ـ ملت و جنسیت گرایيــرار نمــوده اســت، ــان برق ــه زن مردســاالري اي کــه هیرارشــي ســنتي آن را علیــت. ــده اس ــده ش ــر گردانی ــر و توانات ــه پرنفوذت ــدن همیش ــخ تم ــول تاری در طقدرتــي کــه در فــرم دولــت ـ ملــت بــه حداکثــر رســیده اســت، ایــن توانــش را ــعه ــدت و توس ــه آن را ش ــرد ک ــیت گرایي اي مي گی ــي از جنس ــبت مهم ــه نس ببخشــیده اســت. جنســیت گرایي یــک امــر بیولوژیــک معمولــی نیســت؛ بلکــه نوعــي ایدئولــوژي اســت کــه حداقــل بــه انــدازه ي ملي گرایــي، منجــر بــه تولیــد ــراي مــرد ســلطه گر، نوعــي ــت ـ ملــت مي گــردد. جنســیت زن ب قــدرت و دولشــيء اســت کــه همــه نــوع آزمنــدي خویــش را بــر روي آن متحقــق مي ســازد. ــش را از ــمه ي خوی ــن سرچش ــت، اولی ــدرت و دول ــاي ق ــي ایدئولوژي ه تمامبرخوردهــا و رفتارهــاي جنســیت گرایانه مي گیرنــد. حــوزه ي اجتماعــي اي کــه ــي، ــوع بردگ ــده و همه ن ــاده ش ــرپوش نه ــر آن س ــا ب ــي حوزه ه ــتر از تمام بیشســرکوب و اســتثمار بــر روي آن تحقــق یافتــه اســت، بردگــي زن اســت. زن بــه حالــت یــک شــیء درآورده شــده کــه تمامــي اشــکال قــدرت و دولــت، از راه

ــد. ــود می نهن ــه ی وج ــه عرص ــا ب ــودن آن، پ برده نم

Page 42: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

37

کاپیتالیســم و دولــت ـ ملــت کــه بــا آگاهــي عمیــق از ایــن خصوصیــات بردگــي زن عمــل مي نماینــد، بــه اســتفاده از زنــان به عنــوان پیشــرفته ترین ابــزار انباشــت ــي دانســت ــد. بایســتي به خوب ــدرت اهتمــام بزرگــي نشــان مي دهن ســرمایه و قــچ یــک از اشــکال بردگــي داراي شــانس توســعه ــدون بردگــي زن، هی کــه بــرد ــده ترین م ــر نهادینه ش ــت بیانگ ــت ـ مل ــم و دول ــت. کاپیتالیس ــات نیس و حیدولــت ـ و ســرمایه داری اینکــه آشــکارتر می باشــند. ســلطه گر و حاکــم ملــت، انحصارگــري مــرد زورمــدار و اســتثمارگر هســتند. ازهم پاشــاندن ایــن

انحصارگــري، شــاید از تجزیــه ي اتــم هــم دشــوارتر باشــد. دموگرافي)جمعیت شناســي( نیــز به عنــوان یــک شــاخه ي فرعــي جنســیت گرایي اجتماعــي همــگام بــا عصــر مدرنیتــه ی ســرمایه داری بــا به کار بســتن آمــار جهت ارتــش نظامــي، ارتــش بیــکاران و جامعــه ي استاندارد شــده ی ملــت، معیارهــاي ــه و ــه جامع ــاني ک ــت انس ــد. جمعی ــن مي نمای ــان را تعیی ــان زن ــده آل زایم ایمحیط زیســت را مــورد تهدیــد قــرار مي دهــد به لحــاظ ماهــوي مســئله اي ــیت گرایي ــوژي جنس ــري ایدئول ــه ي به کارگی ــه نتیج ــت؛ بلک ــک نیس بیولوژیاقدامــات ایدئولــوژي و از طــرف کاپیتالیســم و دولــت ـ ملــت مي باشــد. جنســیت گرایانه ي کاپیتالیســم و دولــت ـ ملــت و ازجملــه خانواده گرایــي مــدرن، شــاید هــم بزرگ تریــن سرچشــمه ي مســائل و مشــکالت بــراي ــد جنســیت گرایي اجتماعــي را در ــن بای ــه و محیط زیســت باشــند. بنابرای جامعارتبــاط بــا دولــت ـ ملــت، به عنــوان یکــی از سرچشــمه هاي بــزرگ معضــالت

ــي نمــود. اجتماعــي ارزیابــدازه ي ــه ان ــل ب ــه حداق ــت ک ــي اس ــوالي اجتماع ــک هی ــیت گرایي، ی جنسکاپیتالیســم خطرنــاک مي باشــد. مســئله ي زن مســئله ي اصلــي جامعــه مي باشــد

Page 43: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار38

کــه از هــر نقطه نظــر، از فروپاشــاندن جامعــه ي مادرمحــور سرچشــمه مي گیــرد.ایــن یــک واقعیــت اســت کــه بــدون زن، زندگــي میســر نخواهــد بــود امــا ضمنــا ــقوط و ــه س ــار این هم ــه وي را دچ ــي ک ــا زن ــوان ب ــه نمي ت ــت ک ــکار اس آشانحطــاط نموده انــد نیــز حیاتــي شــرافتمندانه و بامعنــا داشــت. راه صحیــح ــا ــي ب ــتي کنون ــه همزیس ــاس اینک ــتن و احس ــا دانس ــه ب ــت ک ــن اس ــي ای زندگزن، شــیوه اي اســت کــه هــر کــس و همــگان را تــا خرخــره در نوعــي بردگــي منحط کننــده و پســتي آور مدفــون مي نمایــد، گره گشــاي مســائل گشــت و دســت بــه عمــل زد. بــه هیــچ وجــه نبایــد فرامــوش نمــود کــه حیــات بامعنــا و شــرافتمندانه بــا زن، مســتلزم فرزانگــي و تعالــي عظیمي ســت. آنــان کــه ادعــاي ــن ــق آن، از همی ــه راه تحق ــد ک ــاد آورن ــه به ی ــر لحظ ــد ه ــد، بای ــق دارن عشــه عشــق ــت ب ــوع برخــورد دیگــري، خیان ــي مي گــذرد. هــر ن فرزانگــي و تعالو خدمــت بــه بردگــي اســت. بــدون رســیدن بــه حقیقــت اجتماعــي، نمي تــوان ــه عشــق رســید. چیــزي کــه نقــاب مدرنیتــه ی ســرمایه داری را فرومي افکنــد، بوضعیــت ورشکســتگي نهــاد خانــواده اســت. ورشکســتگي خانــواده در تمــدن ــي ــه چالش ــد؛ بلک ــان نمي ده ــي را نش ــاي اجتماع ــف پیونده ــا ضع ــرب، تنه غکــه بــا جامعــه دارد و ژرفــاي بحــران و وضعیــت آشــوب زدگی را نیــز ــن ــي را تعیی ــي اجتماع ــطح بردگ ــي زن س ــه بردگ ــد. همچنان ک ــان مي ده نشــش و ــز چال ــرد نی ــط زن ـ م ــک )آشــوب زده ( رواب ــت کائوتی ــد، وضعی مي نمای

ــد. ــاب مي ده ــن را بازت ــتي امروزی ــه ي کاپیتالیس ــک مدرنیت ــت کائوتی وضعینقــش زن در نظــام اســتثمار کاپیتالیســتي، بــه نســبت مــرد در وضعیتــي آشــکارتر و مســاعدتر اســت. بــراي نظــام، زن صرفــا بي دســتمزد بچــه نمي زایــد و ــو و ــه تکاپ ــر کاري ب ــتمزد در ه ــن دس ــا کمتری ــه ب ــد، بلک ــرورش نمي ده پ

Page 44: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

39

دوندگــي واداشــته مي شــود. علیــه ارتــش بیــکاران، در موقعیــت اهــرم فشــار و تنــزل مســتمر نظــام دســتمزدي نگــه داشــته مي شــود. یکــي از نشــانه هایي کــه دامنــه و شــیوع جنســیت گرایي اجتماعــي مردســاالري را اثبــات مي نمایــد نیــز ــج ــت به تدری ــش جمعی ــئله ي افزای ــت. مس ــان اس ــج و کار زن ــا رن ــاط ب در ارتبــاط ــت ارتب ــش جمعی ــد. افزای ــه رو مي نمای ــد روب ــا تهدی ــه را ب ــان و جامع جهــتهاي ــتي دارد. اش ــه ي کاپیتالیس ــیت گرا و مدرنیت ــه ي جنس ــا جامع ــي ب تنگاتنگجنســي بیســت و چهــار ســاعته، فرهنــگ خانــدان و خانــواده، همچنیــن سیاســت ــرو، موجــب ــت جهــت ســود و نی ــت ـ مل ــي کاپیتالیســم و دول ــش جمعیت افزای

ــد. ــت مي گردن ــن وار جمعی ــار بهم انفجبایســتي به خوبــي دانســت کــه بــر دوش زنـ ایــن ابــزار زاییــدن بچه هــاي متعددـ چنــان بــار ترســناکي قــرار داده انــد کــه تحملــش دشــوار مي باشــد. مســئله بســیار فراتــر از »صاحــب فرزنــد شــدن«، از یــک نظــام بیــگاري سرچشــمه مي گیــرد دانســت به خوبــي بایــد نموده انــد. همچنیــن فوق العــاده حــاد را کــه آن ــه ــت و ن ــي اس ــد و فرهنگ ــده اي نظام من ــر پدی ــه بیانگ ــا آوردن بچ ــه به دنی کبیولوژیــک. بــه دنیــا آوردن هــر بچــه از نظــر فرهنــگ موجــود، بــه معنــاي »نــه

یــک بــار، بلکــه چندیــن بــار مــرگ زن« اســت. دولــت ـ ملــت از طریــق جــاي دادن اشــخاص و نهادهــاي جاســوس خویــش در تمامــي روزنه هــاي جامعــه، در صــدد آن برمي آیــد تــا قــدرت را از حیــث عمــق ــق ــن روش تحق ــا ای ــا ب ــه ي هدایت شــونده، تنه ــد. جامع ــر نمای و وســعت تکثیــگ در ــاي جن ــه معن ــه ب ــان جامع ــدرت در می ــي اشــاعه ي ق ــد. یعن ــدا می کن پیبرابــر تمامــي جامعــه اســت و نــه بــه معنــاي مقتدر شــدن جامعــه. مــرد حاکــم بــر ــا ترویــج زن، به منزلــه ي یــک نهــاد جاسوســي، ایــن نقــش را ایفــا مي نمایــد. ب

Page 45: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار40

ــکس، ــه س ــوط ب ــت هاي مرب ــه از راه سیاس ــیت گرایی در جامع ــرد جنس رویکهماننــد بیمــاري وبــا، بــه جنــگ بــا جامعــه مي پردازنــد. به ویــژه، زنــان را دچــار بردگــي عمیقــي مي نماینــد. تصــوري مبتنــي بــر »شــباهت یافتن بــه مــرد، آزادي اســت« بــه معنــاي زن بودنــي شکســت خورده اســت کــه خــود ژرف تریــن نــوع ــم کــه ــن موضــوع مي بینی ــه ای ــق ب ــا نگاهــی عمی ــه شــمار می رود! ب شکســت بــق ــت« از طری ــدرت و دول ــه، ق ــي »جامع ــالط و درهم تنیدگ ــعه ي اخت ــا توس بانــواع علم پرســتی ها، افراطــی و ملي گرایــي، جنســیت گرایي، دین گرایــي ــدرت ــن نگــرش کــه »همــگان هــم ق ــه درون ای ــا کشــاندن همــگان ب ــي ب یعنو هــم جامعــه هســتند؛ هــم دولــت و هــم جامعه انــد«، ســعي بــر تــداوم دولــت ـ

ملــت دارنــد.

Page 46: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

41

ملت دموکراتیک

KODAR ــ ماهیتـ کودار و شیوه های تکوین ملت دموکراتیک ـ

ــ کودار و راهکار چاره یابی دموکراتیکـ از تک ملتی به سوی فراملتی ـ

Page 47: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار42

ملت دموکراتیکمبــارزات ملتــي کــه هدفــش تشــکیل دولــت اســت و دولتــي کــه در پي تشــکیل ــم آوردن ــن عصــر ماســت. گرده ــت خونی ــي واقعی ــور اصل ــت اســت، فاکت ملقــدرت، دولــت و ملــت در یــک جــا، سرچشــمه ي اصلــي مســائل عصــر مدرنیتــه ی مســائل عصــر کــه هنگامــي اســت. ســرمایه داری مدرنیتــه ی ســرمایه داری را بــا مســائل برآمــده از دولت هــاي خاندانــي و دیکتاتــوري ــن ــا در ای ــان آنه ــاوت می ــن تف ــه بزرگ تری ــم ک ــم، مي بینی ــه مي نمایی مقایساســت کــه مســائل عصــر مدرنیتــه از ملــت دولتــي، نشــأت مي گیرنــد. دولــت ـ ملــت کــه یکــي از بغرنج تریــن موضوعــات علــوم اجتماعــي مي باشــد، همچــون ــي ــائل را چاره یاب ــي مس ــه تمام ــود ک ــان داده مي ش ــحرآمیزي نش ــاي س عصمي کنــد. در اصــل نیــز هــر مســئله ي اجتماعــي را هــزار برابــر مي نمایــد. دلیــل

Page 48: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

43

ــد. ــع مي باش ــاي جوام ــه مویرگ ه ــا ب ــدرت ت ــتگاه ق ــیوع دس ــز ش ــر نی ــن ام ایخــود قــدرت، مســئله تولیــد مي کنــد؛ بــه ســبب خصلــت پتانســیلي ســرمایه کــه ــتثمار، ــار و اس ــه ي فش ــت، به منزل ــده اس ــازماندهي ش ــر و زور س ــکل جب به شــي ــه ي مل ــت، جامع ــت ـ مل ــد مســئله ي اجتماعــي مي شــود. دول ــه تولی منجــر بیک دســت مدنظــر خویــش را تنهــا بــا ازهم بریــدن تمامــي اعضــاي شــهروندان ــي ــي( مصنوع ــر حقوق ــالح از نظ ــر )به اصط ــهروندان براب ــدرت، و ش ــط ق توسمتقلــب ظاهــرا مساوي شــده و مملــو از خشــونت برمي ســازد. ایــن شــهروند در حالــت لفظــي قانــون برابــر اســت، امــا در هــر حــوزه ي زندگــي به عنــوان فــرد و

ــرد. ــر مي ب ــري به س ــر نابراب ــي در حداکث ــتنده ي جمع هسملــت به مثابــه ي یــک مفهــوم، شــاکله بندي جامعــه اي اســت کــه بعــد از ــت ــا ملی ــق ی ــوم، خل ــه، عشــایر خویشــاوند، ق ــرم کالن، قبیل ــه ف تشــکل هایي بــي و فرهنگــي ــا تشــابه زبان ــز ب ــد و خصلــت خویــش را بیــش از هــر چی مي آیمتبلــور مي ســازد. جوامــع ملــي در مقایســه بــا جامعــه ي قبیلــه اي و قومــي نوعــي ــیع تر؛ و ــي وس ــد و داراي حجم ــه فراگیرنده ترن ــتند ک ــاني هس ــات انس اجتماعبــه همیــن دلیــل نیــز بــا پیوندهایــي سســت بافت و منعطــف بــا همدیگــر مرتبــط مي باشــند. جامعــه ي ملــي عمدتــا یــک پدیــده ي مربــوط بــه عصــر ماســت. بــا ــه در ــت ک ــان هایي اس ــاع انس ــه اجتم ــت ک ــوان گف ــي مي ت ــف کل ــک تعری یــده اي اســت کــه به طــور ــي پدی ــت مشــترک ســهیم مي باشــند. یعن ــک ذهنی یذهنــي وجــود دارد؛ بنابرایــن موجودیتــي مجــرد و خیالــي اســت. مي تــوان ایــن ــد. از نظــر ــز نامی ــف مي شــود نی ــگ تعری ــاي فرهن ــر مبن ــت کــه ب را نوعــي ملجامعه شــناختي، تعریــف صحیــح نیــز همیــن اســت. به رغــم وجــود ریشــه هاي خاســتگاه هاي حتــي و رنــگ اتنیســیته اي، جنســیتي، طبقاتــي، مختلــف

Page 49: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار44

متفــاوت ملــي، صرفــا شــکل گیري یــک جهــان ذهنیتــي و فرهنگــي مشــترک ــت. ــي اس ــودن کاف ــت ملت ب ــد، جه ــته باش ــت را داش ــن حال ــه عمومي تری کگرایش هایــي پرســتش گونه از نــوع ملــت دولتــي، ملــت حقوقــي، ملــت اقتصــادي و ملــت نظامــي )ملــت ـ ارتــش( کــه جهــت هرچــه مغلطه آمیــز کــردن ــم ــي را تحکی ــت عموم ــده اند و مل ــاد ش ــي ایج ــف کل ــت داراي تعری ــن مل ایمي بخشــند، رده بندي هــاي متفاوت تــري مي باشــند. مي تــوان اینهــا را ملــت نیرومحــور نیــز نامیــد. مبدل شــدن بــه یــک ملــت نیرومنــد، یــک آرمــان اساســي ــرمایه اي، ــاز س ــد، »امتی ــت نیرومن ــرا مل ــد. زی ــتي مي باش ــه ي کاپیتالیس مدرنیتــازار وســیع، امــکان اســتعمار و امپریالیســم« را ایجــاد مي کنــد. بنابرایــن مهــم بــت ــت نیانگاش ــدل مل ــه م ــه اي را یگان ــاي تحکیم یافت ــن ملت ه ــه چنی ــت ک اسو حتــي به عنــوان ملت هــاي نیرو محــور شــوون و ملت هــاي خدمت گــزار ــه ســبب همیــن کیفیات شــان اســت کــه ــه ســرمایه داری ارزیابي شــان کــرد. ب بــت ــوان آن را از مل ــه مي ت ــي ک ــدل ملت ــد. م ــکیل مي دهن ــئله« را تش ــع »مس منبفرهنگــي پدیــد آورد و مانــع اســتثمار و ســرکوب مي گــردد و چنیــن مــواردي را طــرد مي نمایــد، مــدل ملــت دموکراتیــک اســت. ملــت دموکراتیــک، ــن تعریــف، از ــه اقتضــاي ای ــري اســت. ب ــه آزادي و براب ــت ب ــن مل نزدیک تریــتجوي آزادي و ــه در جس ــت ک ــي اس ــده آل جوامع ــت ای ــي، مل ــاظ نگرش لح

برابــري هســتند.ــي و فرهنگــي ــه اشــتراک ذهنیت ــا ب ــي اســت کــه تنه ــک، ملت ــت دموکراتی ملبســنده نمي کنــد و تمامــي اعضایــش را در نهادهــاي اتونــوم دموکراتیــک گــرد آورده و مدیریــت مي نمایــد. جنبــه ي تعیین کننــده اش نیــز همیــن اســت. شــرط اصلــي مبدل شــدن بــه ملــت دموکراتیــک، روش مدیریتــي دموکراتیــک

Page 50: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

45

ــراردادن ــد. ق ــت مي باش ــت ـ مل ــو دول ــاظ، آلترناتی ــن لح ــت. از ای ــوم اس و اتونمدیریــت دموکراتیــک به جــاي مدیریــت دولتــي، امــکان عظیمــي بــراي آزادي و برابــري به وجــود مــي آورد. مدرنیتــه ي آلترناتیــو مدنظــر ملــت دموکراتیــک، مدرنیتــه ي دموکراتیــک اســت. اقتصــادي کــه از انحصارگــري رهایــي یافتــه، اکولــوژي اي کــه بیانگــر ســازگاري بــا محیط زیســت اســت، و فنــاوري اي کــه ــه از ــه در آن آزادی جامع ــه ای ک ــد، و جامع ــان مي باش ــت و انس ــت طبیع دوسرهگــذر آزادی زن متحقــق می گــردد، پایــه ي نهادیــن مدرنیتــه ي دموکراتیــک

و بنابرایــن ملــت دموکراتیــک اســت.دیــدگاه ملــت دموکراتیک دربــاره ي وطن، متفاوت اســت. ملــت دموکراتیک، وطــن را ارزشــمند مي شــمارد، زیــرا امــکان بزرگــي بــراي توســعه ي ذهنیــت و فرهنــگ ملــت اســت؛ نمي تــوان ذهنیــت و فرهنگــي کــه در خاطــره اش جــاي نگرفتــه باشــد را تصــور نمــود. امــا نبایــد فرامــوش شــود کــه بــا هــدف ســودبري اســت کــه اصطــالح کشــورـ وطــن بت واره شــده توســط مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي ــز مهــم اســت. ــز نکــردن وطــن نی ــر جامعــه اولویــت داده مي شــود. مبالغه آمی بــر ــي ب ــرش مبتن ــن« از نگ ــز در راه وط ــه چی ــردن هم ــر »فدا ک ــي ب ــرش مبتن نگملــت فاشیســتي نشــأت مي گیــرد. فداکــردن همــه چیــز در راه یــک جامعــه ي آزاد و ملتــي دموکراتیــک، بامعناتــر اســت. وطــن یــک ایــده آل نیســت؛ بلکــه ــي ــي در پ ــت دولت ــت. مل ــزار اس ــک اب ــا ی ــرد صرف ــت و ف ــات مل ــراي حی بــا متشــکل ازعناصــر جامعــه ي همــوژن اســت، ولــي ملــت دموکراتیــک عمدتــا ــي غن ــا را نوع ــت و تفاوت مندي ه ــاوت اس ــاي متف ــا کلکتیویته ه ــي ی جمعــد. دولــت ـ ــز به واســطه ي تفاوت منــدي امــکان مي یاب ــات نی ــد. خــود حی مي بینــي ــات کارگاه ــابه مصنوع ــي مش ــهروند تک تیپ ــه ش ــدن ب ــه مبدل ش ــت ک مل

Page 51: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار46

ــات اســت. هــدف ــا حی ــرت ب ــز در مغای ــه نی ــن جنب ــد، از ای ــل مي نمای را تحمیــه ي ــن جنب ــا ای ــت. ب ــي اس ــکل آدم مصنوع ــه ش ــان ب ــدن انس ــي آن آفری نهایخــود، در اصــل به ســوي »هیــچ و پوچــي« مي شــتابد. عضــو یــا شــهروند ملــت دموکراتیــک متفــاوت اســت و ایــن تفــاوت خویــش را از اجتماعــات متفــاوت ــا ــه اي و عشــیره اي ی ــي هــر کــدام از موجودیت هــاي قبیل ــد. حت کســب مي کن

ــراي ملــت دموکراتیــک نوعــي غنــا محســوب مي شــود. ایلــي نیــز بــا ــت ام ــم اس ــگ مه ــدازه ي فرهن ــه ان ــان ب ــک زب ــدون ش ــودن، ب ــراي ملت ب بــي را ــاوت، مانع ــاي متف ــتن زبان ه ــی رود. داش ــمار نم ــه ش ــاري ب ــرطي اجب شپیــش روي عضویــت در یــک ملــت ایجــاد نمي کنــد. بــه انــدازه اي کــه »بــراي هــر ملتــي یــک دولــت« امــري بي مــورد و نابایســت اســت، »الزامي بــودن صرفــا یــک زبــان یــا گویــش بــراي هــر ملــت« نیــز بي مــورد اســت. زبــان ملــي ــا و ــود زبان ه ــوان وج ــت. مي ت ــاض نیس ــل اغم ــرطي غیرقاب ــا ش ــت ام الزم اسگویش هــاي متفــاوت را بــراي یــک ملــت دموکراتیــک غنــا بــه حســاب آورد. امــا دولــت ـ ملــت به شــکلي قاطعانــه تحمیــل یــک زبــان را مبنــا قــرار مي دهــد. ــي ــژه چندزبان ــي و به وی ــت چندزبان ــدن وضعی ــانس اجرایي ش ــاني ش ــه آس بــتن ــاي قرارداش ــد از امتیازه ــعي مي کن ــاظ، س ــن لح ــد. بدی ــمي را نمي ده رس

در موقعیــت ملــت حاکــم، بهــره ببــرد.در شــرایطي کــه اجــازه داده نشــده ملــت دموکراتیــک به وجــود آیــد و ــت ــوان از مل ــده، مي ت ــائل نش ــل مس ــه ح ــادر ب ــز ق ــي نی ــت ـ ملت« گرای »دولــه ي نوعــي ســازش و نگــرش بحــث نمــود. مقصــود از راه حــل ــي به مثاب حقوقــل ــود، در اص ــث مي ش ــه از آن بح ــي« ک ــون اساس ــاي قان ــر مبن ــهروندي ب »شــت ــه تح ــي ک ــهروندي حقوق ــت. ش ــي اس ــت حقوق ــه ي مل ــر پای ــي ب رهیافت

Page 52: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

47

ضمانــت قانــون اساســي قــرار گرفتــه، تمایــز نــژاد، اتنیســیته و ملیــت را مبنــا قــرار نــداده و چنیــن خصوصیاتــي، حــق ویــژه اي را بــا خــود بــه همــراه نمي آورنــد. ــاد ــه ایج ــه بدین گون ــد ک ــه مي باش ــا مقول ــدي ی ــي رده بن ــي، نوع ــت حقوق ملــور ــاي ملیت مح ــت ملت ه ــه از حال ــا رفته رفت ــل اروپ ــژه مل ــت. به وی ــده اس شبه ســوي ملت هــاي حقوقــي تکامــل مي یابنــد. در ملــل دموکراتیــک، مدیریــت اتونــوم )خودگــردان( مبناســت و در ملــت حقوقــي، حق هــا در ســرلوحه قــرار دارنــد. امــا در دولــت ـ ملــت، مدیریــت قدرت محــور تعیین کننــده اســت. ــدگي ــت و نهادینه ش ــر ذهنی ــه ب ــت ک ــي اس ــت، ملت ــوع مل ــن ن خطرناک تریــود ــوان بازنم ــرا به عن ــد ظاه ــور هرچن ــدل مذک ــت. م ــش« متکي س ــت ـ ارت »ملــا ذهنیتــي را در خــود مي پرورانــد کــه »ملــت نیرومنــد« دیــده شــود نیــز، ماهیتزیســتن در چارچــوب آن دشــوارترین شــکل زندگــي اســت، همیشــه وظایف را

ــي رود. ــش م ــم پی ــد فاشیس ــا ح ــد و ت ــل مي نمای تحمیــا در آن ــن بیماري ه ــام ای ــه تم ــت ک ــت اس ــي از مل ــک، مدل ــت دموکراتی ملــش را تقــدس نمي بخشــد. ــت خوی ــد؛ مدیری ــان دارن ــن شــکل جری ــه کمتری بمدیریــت، یــک پدیــده ي ســاده اســت کــه در خدمــت حیــات روزانــه مي باشــد. هرکــس بــا بــرآوردن لزومــات آن، به عنــوان یــک کارمنــد یــا وظیفــه دار مي توانــد مدیــر شــود. بــه کار مدیریتــي پرداختــن، ارزشــمند اســت امــا مقــدس نیســت. نگــرش هویتــي ملــي یــک نگــرش هویتــي بــاز و نافروبســته ــتن ــت. تعلق داش ــته نیس ــن فروبس ــک دی ــي ی ــت و مؤمن ــد عضوی ــت؛ همانن اسبــه یــک ملــت، نــه یــک امتیــاز اســت و نــه یــک نقــص محســوب می گــردد. مي تــوان متعلــق بــه بیــش از یــک ملــت بــود. بــه عبــارت صحیح تــر، ملیت هــا ي متفاوتــي کــه به صــورت مختلــط درآمده انــد، مي تواننــد وجــود داشــته باشــند.

Page 53: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار48

اگــر ملــت حقوقــي بــا ملــت دموکراتیــک ســازش نمایــد، بــه راحتــي مي تواننــد ــي ــمندند ول ــد ارزش ــان هرچن ــم و زب ــن، پرچ ــد. وط ــر برن ــر به س ــا همدیگ بمقــدس نیســتند. تســهیم وطــن مشــترک، زبان هــا و پرچم هــاي مختلــط نه تنهــا ــن حــال ــر اســت، بلکــه در عی ــه دور از تضــاد امکان پذی به شــکلي دوســتانه و بضرورتــي جهــت حیــات جامعــه ي تاریخــي به شــمار مي آیــد. پدیــده ي ملــت دموکراتیــک بــا تمامــي ایــن خصوصیاتــش، به عنــوان آلترناتیــو قــوي »دولــت ـ ــه ي کاپیتالیســتي اســت ـ ــن مدرنیت ــزار جنگــي جنون آفری ــي ـ کــه اب ملت « گرای

ــد. ــخ بازمي یاب ــش را در تاری جایگاهمناســبات چاره یــاب، مــدل یــک به عنــوان دموکراتیــک ملــت مــدل اجتماعــي اي کــه گرایــش مبتنــي بــر ملــت دولتــي آن را کامــال ازهــم گســیخته، ســازش کننده، را متفــاوت هویت هــاي و نمــوده دموکراتیــزه مجــددا صلح جــو و مشــروع مي گردانــد. تحول یابــي ملــت دولتــي به ســوي ملــت دموکراتیــک، دســتاوردهاي عظیمــي را بــا خــود به همــراه خواهــد آورد. مــدل ملــت دموکراتیــک قبــل از هــر چیــز ادراک هــاي اجتماعــي خشــونت بار را بــا یــک آگاهــي اجتماعــي صحیــح تلطیــف نمــوده و انســاني مي گردانــد. بــدون شــک اگرچــه روابــط اســتثماري اي کــه درون مایــه ي آنهــا آکنــده از خشــونت گردیــده را کامــال از میــان برنمــي دارد، امــا آن هــا را بســیار کــم کــرده و امــکان ــوده و آن ــرح نم ــر را مط ــاوات جوتر و آزادت ــه ي مس ــک جامع ــکل گیري ی شرا تحقــق مي بخشــد. تنهــا بــه توســعه ي صلــح و مشروع بخشــی در داخــل ــو از ــا گــذار از رویکردهــاي ممل ــن حــال ب ــد، در عی خویــش بســنده نمي نمایــد، ــورت مي گیرن ــي ص ــل خارج ــایر مل ــه س ــه علی ــتثماري ک ــرکوب و اس سو متحول ســازي منافــع مشــترک بــه هم کوشــي و هم افزایــي )ســینرژي(،

Page 54: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

49

ــر ــي ب ــي و بین الملل ــاي مل ــه نهاده ــي ک ــد . هنگام ــش را ایفامی نمای ــن نقش ایــاره ــک دوب ــت دموکراتی ــن مل ــي و نهادی ــي ذهنیت ــاختاربندي اساس ــه ي س پایبرســاخته شــوند، مشــاهده خواهدشــد کــه نتایــج مدرنیتــه اي نویــن یعنــي مدرنیتــه ي دموکراتیــک، نه تنهــا در تئــوري بلکــه در عمــل نیــز کیفیــت ــه ي ــه ي کاپیتالیســتي، مدرنیت ــو مدرنیت یــک رنســانس)نوزایي( را دارد. آلترناتیدموکراتیــک و ملــت دموکراتیــک جاي گرفتــه در بنیــان آن اســت؛ جامعــه ي ــت ــارج مل ــل و خ ــه در داخ ــت ک ــزي اس ــک و صلح آمی ــادي، اکولوژی اقتص

ــت. ــده اس ــک تنی دموکراتیامــروزه صحیح تریــن، اخالقي تریــن و سیاســي ترین راه خــروج از بحــران ــه ــي ک ــت ـ ملت ــود دول ــاي خ ــه به ج ــت ک ــن اس ــال ای ــي گلوب ــرمایه ي مال سمضمونــش تهي ســت و یــا تهي گردانــده شــده اســت، همچنیــن به جــاي اتحادیه هــاي منطقــه اي و گلوبــال، ســریعا ملــل دموکراتیــک نویــن برخــوردار از ویژگــي برتــر »چاره یابــي مســائل« برســاخته شــوند؛ ملــت دموکراتیــک تنهــا ــرد ــت منف ــت ـ مل ــه ي دول ــا دگرگوني یافت ــده ی ــت جایگزین ش ــورت حال به صانگاشــته نشــود، بلکــه مدل هــاي منطقــه اي و گلوبــال نیــز به صــورت مختلــط بــا

آن توســعه داده شــوند.

KODAR ماهیت در ایــن برهــه از تاریــخ، بزرگتریــن رهــاورد نظــام جهانــي ســرمایه داري بــراي خلق هــا و ملت هــا تنهــا جنــگ و نسل کشــي بــوده اســت. جنــگ میــان ــه ــه ب ــرا در خاورمیان ــاي قدرت گ ــرمایه داري و نیروه ــه ي س ــاي مدرنیت نیروه

Page 55: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار50

ــز ــا نی ــک خلق ه ــاي دموکراتی ــر نیروه ــوي دیگ ــیده و از س ــش رس اوج خویــه را ــام منطق ــه تم ــتند ک ــدیدي هس ــران ش ــذار از بح ــت گ ــي جه ــي راه در پدر بــر گرفتــه اســت. مي تــوان گفــت کــه جنــگ جهانــي ســوم در حــال ــگ ــر دو جن ــان، از ه ــتره و مدت زم ــر گس ــگ، از نظ ــن جن ــت. ای ــان اس جریــام ــازي نظ ــیل خودنوس ــت. پتانس ــر اس ــر و طوالني ت ــین، عمیق ت ــي پیش جهانــد، ــه روي مي ده ــري ک ــود. ام ــت نمي ش ــه یاف ــرمایه داري در منطق ــي س جهانــز پوســیدگي و واپاشــي نظــام اســت. دولــت ـ ملت هــاي مرکزگــراي ســنتي نیدیگــر قــادر بــه اســتمرار موجودیــت خویــش نبــوده و ناکارآمــدي آنهــا بیــش از پیــش نمایــان شــده اســت. مــدل دولــت ـ ملــت و راهکارهــاي ملي گرایانــه نــه تنهــا مبــارزات خلق هــا و به ویــژه خلــق کــورد را بــه نتیجــه اي نرســانده، بلکــه بــر دامنــه ي بحران هــا و مسائل شــان افــزوده اســت. بنابرایــن طــرح و اجــراي مــدل دموکراتیــک آلترناتیــوي کــه قــادر بــه گــذار از بن بســت هاي ناشــي از دولــت ـ

ملــت باشــد، اهمیتــي تاریخــي و حیاتــي یافتــه اســت. خلــق کــورد و جنبــش هویت طلبــي و آزادي خواهــي آن سال هاســت کــه ــه ــا توج ــردازد. ب ــش می پ ــت و آزادي خوی ــظ موجودی ــراي حف ــارزه ب ــه مب بــا بــه تجربــه ي عظیــم تاریخــي خــود، از دولــت ـ ملت گرایــي گــذار کــرده و بــه رهیافــت ملــت دموکراتیــک، جایگزیــن نوینــي جهــت حــل مســائل اتــکا بنظــام اجتماعــي و سیاســي خویــش مطــرح ساخته اســت. چاره یاب بــودن ــده از ــا سرشــت آکن ــق آن ب ــل تطاب ــه دلی ــژه ب کنفدرالیســم دموکراتیــک به ویتنــوع جامعــه، بشــارت دهنــده ی آغــاز عصــر دموکراســي بــه پیشــاهنگي خلــق ــران در ــق کــورد در شــرق کوردســتان و ای ــا خل ــن مبن ــر ای کــورد می باشــد. بتالش اســت ایــن نظــام را به عنــوان راهــکاري دموکراتیــک و غیردولتــي،

Page 56: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

51

جهــت حــل مســائل خــود و تمــام تنوعــات هویتــي کــه در کوردســتان زندگــي ــد. ــرار ده ــا ق ــد، مبن مي کنن

جامعــه ي دموکراتیــک و آزاد شــرق کوردســتان )KODAR( نظامــي کنفــدرال اجتماعــي مبتنــي بــر حــق تعییــن سرنوشــت ملت هــا بــه دســت خودشــان اســت. دموکراســي، آزادي زن و زندگــي محیط زیســت گرا را مبنــا قــرار مي دهــد. نظامــي غیردولتــي بــوده و ســازماندهي اجتماعــي ـ سیاســي و فرهنگــي دموکراتیــک جوامــع را مبنــا قــرار مي دهــد. تمامــي اجتماعــات اتنیکــي، ملــي، دینــي و مذهبــي و فرهنگــي مي تواننــد خویــش را بــه شــکل کمــون، مجلــس، کنگره هــا، آکادمي هــا، ســندیکاها، تعاوني هــا و احــزاب ســازمان بخشــند. ــترک ــي مش ــي، زندگ ــي، اجتماع ــک )سیاس ــت دموکراتی ــاد مل ــاي ابع ــر مبن بــي( ــي و دیپلماس ــاع ذات ــي، دف ــي، آموزش ــي، فرهنگ ــادي، حقوق آزاد، اقتصــات و تصمیم گیــري دموکراتیــک بومــي و اصــل ســازماندهي مي شــود. انتخابمشــارکت را در تمامــي ســطوح مبنــا مي گیــرد. همزیســتي تنوعــات اجتماعــي بــر مبنــاي آزادي و برابــري )بــا مدنظرقــراردادن تفاوت مندي هــا( را مي پذیــرد. در چاره یابــي مســائل جامعــه ي کــورد و ســایر تنوعــات اتنیکــي و ملــي و دینــي ـ مذهبــي موجــود در شــرق کوردســتان، رویکردهــاي دولت گــرا و KODAR .ملي گــرا را نپذیرفتــه و مــدل ملــت دموکراتیــک را توســعه می دهــدکــه مــدل کنفدرالیســم دموکراتیــک در شــرق کوردســتان بــه شــمار مــی رود، در مســیر رســیدن بــه کنفدرالیســم دموکراتیــک خلق هــای ایــران، کنفدرالیســم

ــود. ــبرد داده می ش ــان پیش ــه و جه ــاي خاورمیان ــک خلق ه دموکراتیــرد ــوان یــک اصــل مي پذی ــت ـ ملت« گــرا نیســت. به عن ــي »دول KODAR نظامــد در ــه اي هدفمن ــتی به گون ــتي نبایس ــک و سوسیالیس ــای دموکراتی ــه نظام ه ک

Page 57: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار52

ــک ــای دموکراتی ــوان نظام ه ــت، برســاخته شــوند. نمي ت راســتاي تشــکیل دولرا از طریــق دســتگاه دولــت مــدرن برســاخت. دســتگاه دولــت در مغایــرت بــا ــوي ــه به س ــي ک ــا حزب ــان و ی ــتم، جری ــر سیس ــت. ه ــم اس ــت سوسیالیس سرشــکار ــي و ان ــه نف ــر ب ــد، منج ــان یاب ــزب جری ــوي ح ــت به س ــت و از دول دولبــه رســیدن و برســاخت مي گــردد. برابــری و دموکراســي، سوسیالیســم نظام هــای دموکراتیــک تنهــا از طریــق برقرارســازي تمامــی ابعــاد دموکراســي ــي ــدون دموکراس ــد ب ــه نمي توان ــه ک ــم همانگون ــت. سوسیالیس ــر اس امکان پذیاندیشــیده شــود، از طریــق راهــي به غیــر از دموکراســي نیــز بــه هیــچ وجــه قابــل برســاختن نیســت. تنهــا از طریــق یــک دموکراســي برخــوردار از گســترده ترین مشــارکت مي تــوان یــک جامعــه ی دمکراتیــک را بنیــان نهــاد. در همیــن راســتا KODAR بــرای برپــا نمــودن چنیــن سیســتمی تــالش نمــوده و بــرای قابــل تحقــق

ــد. ــارزه مي کن ــودن آن مب نمدر KODAR کــه سیســتمی دموکراتیــک و غیردولتــی اســت، جامعــه ی سیاســی ـ ــي ــه ي نف ــر پای ــت ب ــد. دول ــود می نمای ــراز وج ــد، اب ــکلی نیرومن ــی به ش اخالقجامعــه ي سیاســي تحقــق یافتــه و تحقــق دموکراســي نیــز مســتلزم موجودیــت جامعــه ي سیاســي اســت؛ جامعــه ي سیاســي نیــز جامعــه اي اســت کــه آزادي اش را تحقــق بخشــیده باشــد. پدیــده ي سیاســت عبــارت از اقــدام جامعــه بــه کســب ــش ــي خوی ــع حیات ــه ي مناف ــش« در زمین ــري و کن ــروي »اندیشــه، تصمیم گی نیاســت. جوامعــي کــه سیاســي نگشــته اند، همانگونــه کــه ممکــن نیســت بتواننــد سرنوشــت خویــش را تعییــن نماینــد، نمي تواننــد خــود را دموکراتیــزه بنماینــد. نوعــي پیونــد ناگسســتني میــان پدیده هــاي سیاســت، آزادي و دموکراســي وجــود دارد. بــدون وجــود یکــي، موجودیــت دیگــری امکان پذیــر نمي شــوند.

Page 58: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

53

KODAR ، دارای ســاختاری مــدرن بــوده و از نظــر تاریخــي موظــف بــه

توســعه ي مدرنیتــه اي جایگزیــن در برابــر مدرنیتــه ي ســرما یه داری اســت. ــي، ــت بنیان هــاي طبقات ــت و موجودی ــه، اصطالحــي برخــوردار از ذهنی مدرنیتسیاســي و ایدئولوژیــک اســت. مدرنیتــه ي حاکــم داراي کیفیتــي ســرمایه داری مي باشــد امــا اشــکال دیگــري از مدرنیتــه نیــز وجــود دارنــد. مدرنیتــه ي ــد. مدرنیته هــا بیانگــر مقاطــع اجتماعــي اي دموکراتیــک در رأس این هــا مي آیــد. ــود دارن ــي وج ــه اي و بنیادین ــاي ریش ــان تفاوت مندي ه ــه میان ش ــتند ک هسســاختار ایدئولوژیــک، سیاســي، اقتصــادي، فنــي و علمــي دوران هــر مدرنیتــه ، داراي خودویژگي هایــي متناســب بــا خویــش اســت. هــر یــک از اعصــار ــه اســت. ــر حســب خویــش، بازنمــود یــک مدرنیت ــه، وســطا و نزدیــک، ب اولیهمچنیــن هــر مدرنیتــه اي اشــکال رایــج طبقاتــي، فنــي، ایدئولوژیــک، سیاســي و اقتصــادي متناســب بــا ویژگی هــای خویــش را داراســت. هــر یــک به گونــه اي ــد. ــدا مي کن ــژه پی ــج، نوعــي مشــخصه و خصال وی ــن اشــکال رای ــا ای ــق ب مطابــک ــه ي دموکراتی ــر مدرنیت ــت، عناص ــتم چترآساس ــک سیس ــه ی KODAR ک

ــاد ــک و اقتص ــت اکولوژی ــک، صنع ــت دموکراتی ــتان)یعنی مل ــرق کوردس شــت گــذار از ــب قابلی ــن ترتی ــازار اجتماعــی( را در خــود جــای می دهــد؛ بدی ب

ــد. ــان می ده ــود نش ــرمایه داری را از خ ــه ی س مدرنیتKODAR ، نمي خواهــد صرفــا بــه گــذار از »دولــت ـ ملت« گرایــي بســنده

نمایــد؛ بلکــه در تــالش اســت تــا خــود را به شــکل ســازمان همگــرای عناصــر مدرنیتــه ي دموکراتیــک برقــرار ســازد. در تمامــي حوزه هــا و به ویــژه در ــک ــا ی ــر مدرنیته ه ــان عناص ــادي می ــي و اقتص ــک، سیاس ــوزه ي ایدئولوژی حــد ــن خواه ــا تعیی ــان آنه ــارزه ي می ــه ي مب ــان دارد. نتیج ــدید جری ــارزه ي ش مب

Page 59: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار54

کــرد کــه کــدام مدرنیتــه نقــش ســرآمد و اصلــي را ایفــا خواهــد نمــود. مبــارزه در برابــر کاپیتالیســم و تمامــي عناصــری کــه موجودیــت و حیــات آن را موجب ــرد، ــورت نگی ــن آن ص ــاد جایگزی ــه ي ایج ــر پای ــه ب ــي ک ــا زمان ــد، ت می گردنممکــن نیســت کــه موفقیت آمیــز باشــد. اولیــن شــرط ایــن اســت کــه تنهــا بــه تئــوري تجزیــه و تحلیــل کاپیتالیســم بســنده نشــود، بلکــه از طریــق روشن ســازي تئــوري مدرنیتــه ي دموکراتیــک و عناصــر مدرنیتــه ي جایگزینــی کــه در ایــن

ــه شــود. ــارزه پرداخت ــه مب ــد، ب ــوري جــاي مي گیرن تئــده ــرار ش ــالم برق ــورت س ــه ص ــالق ب ــت و اخ ــان سیاس ــد می در KODAR پیونــود. ــرار داده مي ش ــا ق ــي مبن ــي و سیاس ــه ي اخالق ــي جامع ــت. درهم تنیدگ اســر ــن عنص ــناختي و بنابرای ــر جامعه ش ــدازه ي عناص ــه ان ــتش، ب ــان سیاس در بنیــه خــرج ــد. اهتمــام ب علمي بــودن، »عناصــر اخالقــي و اتیــک« نیــز وجــود دارنــذار ــز فروگ ــی نی ــري و فرهنگ ــوالت هن ــا مق ــود ب ــد خ ــا از پیون ــد ت مي دهننمایــد. بدیــن ترتیــب ســبب مي شــود کــه سیاســت نه تنهــا به گونــه اي اخالقــي ــه ــد. بدین گون ــب نمای ــا کس ــت و معن ــز موجودی ــري نی ــه اي هن ــه به گون بلکــک ــه ی ــا ب ــد ت ــالش مي نمای ــود و ت ــي روح دور مي ش ــض و ب ــت مح از سیاس

ــد. ــت آن برس ــي و حقیق ــه ي سیاس ــده ي غنایافت پدیــا اراده ي ــات آزاد ب ــراد و اجتماع ــه اف ــترک ک ــت مش ــه اي اس KODAR جامع

ــراد ــده، اراده ي آزاد اف ــروي متحدکنن ــد. نی ــکیل داده ان ــود آن را تش ــي خ ذاتو گروه هایــي اســت کــه تصمیــم گرفته انــد در درون KODAR گردآمــده و ســازماندهي جوامــع مبتنــي بر »فــردـ شــهروند دموکراتیــک آزاد و کمونــال« در چارچــوب تشــکیل کمیته هــا، کمون هــا و مجالــس جوامــع دموکراتیــک را بــر

اســاس تــوان و اســتعداد ذاتــي آنــان متحقــق ســازند.

Page 60: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

55

KODAR نوعــي »دولــت ـ ملت« گرایــي کــوردي در برابــر »دولــت ـ ملت« گرایــي

ــه ي ــرد. اتوریت ــت و آن را نمی پذی ــن اس ــف ای ــي، مخال ــر اصول ــت. از نظ نیسسیاســي اي کــه خلــق کــورد بپذیــرد، چــه زیــر ســقف یــک دولــت ـ ملــت باشــد ــارت ــد، عب ــتقل باش ــه مس ــرد( و چ ــي را بپذی ــه دموکراس ــدي اش ب ــر پایبن )اگــن ــا از ای ــهم کورده ــت. KODAR س ــک اس ــتاتوی دموکراتی ــت اس از مدیریــق ــک خل ــدل دمکراتی ــتاتو و م ــی اس ــه نوع ــی KODAR ب ــد. یعن ــدل مي باش مکــرد در برابــر مــدل دولــت ـ ملــت اســت. بــه طــور خالصــه KODAR بــه معنــاي ــاخت ــاي برس ــه معن ــتم، ب ــوان سیس ــت. به عن ــه« اس ــودن جامع »دموکراتیک باتوریتــه ي سیاســي مشــترک و داوطلبانــه ي تمامــي هویت هــای اجتماعــی توســط خــود آن هــا و آن هــم بــدون درافتــادن بــه شوونیســم ملــي، اختالفــات ســتیزه جویانه ي مــرزي، بروکراســي، ملي گرایــي و »دولــت ـ ملت«گرایــي اســت. زندگــي زیــر ســقف دولــت ـ ملــت ایــران را تنهــا بــه شــرط بــه رســمیت ــن ــرد. ای ــورد می پذی ــق ک ــک« خل ــتاتوی دموکراتی ــت و اس ــناختن »مدیری شــا ــدرال ی ــه اي ف ــر پای ــران ب ــت ای ــاماندهي دول ــاي س ــه معن ــات ب ــیوه ي حی شــي ــون اساس ــر قان ــر س ــت ب ــا دول ــي ب ــن مبنای ــر چنی ــت؛ ب ــم نیس ــدرال ه کنفــناختن ــه رسمیت ش ــه ي ب ــر پای ــود. ب ــه نمي ش ــت یافت ــازش دس ــق و س ــه تواف بمدیریــت دموکراتیــک جامعــه اســت کــه »توافــق و ســازش بــر پایــه ي قانــون ــي ــاي بنیادین ــن دو، تفاوت ه ــان ای ــل مي آید.می ــک« حاص ــي دموکراتی اساس

ــود دارد. وجمی توانــد دموکراتیــک، نظــام یــا و تشــکل یــک به عنــوان KODAR

ایده آل تریــن پــروژه ي زندگــي مســاوات طلبانه، آزاد و مشــترک در گســتره ي دولــت ـ ملــت ایــران متحقــق گــردد. همانگونــه کــه واقعیــت تاریخــي ـ اجتماعي

Page 61: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار56

ــران ــت ای ــاور اســت کــه دول ــن ب ــر ای ــن نظــام ب ــز، ای ــات نمــوده اســت نی اثبــر پایــه ي خودمدیریتــی دموکراتیــک، به صــورت مســائل موجــودش را تنهــا بصلح آمیــز و از طریــق روش هــاي سیاســي دموکراتیــک مي توانــد حــل نمایــد. بــر ایــن امــر آگاهــي دارد، بــر آن مصمــم اســت و تدارکاتــش را مي بینــد. اگــر ــي ــون اساس ــر قان ــي ب ــاي مبتن ــات و رهیافت ه ــن واقعی ــران ای ــت ای ــت ـ مل دولدموکراتیــک را نپذیــرد، KODAR نیــرو و عــزم آن را دارد کــه بتوانــد خــود را به شــکل یــک اتوریتــه ي سیاســي »اتونــوم و دموکراتیــک« حیــات ببخشــد و از

خویــش دفــاع نمایــد.ــک و عملي ســازي آن در ــت دموکراتی ــت مل KODAR بیانگــر پیشــنهاد رهیافزمینــه ي مســئله ي کــورد در شــرق کوردســتان اســت. ایــن ملــت دموکراتیک از »دولــت ـ ملت«گرایــي رهایــي یافتــه و نه تنهــا بــراي کوردهــا بلکــه بــراي تمامــي اجتماعــات اتنیکــي و ملــي در ایــران مصــداق و اعتبــار دارد. رهیافت هــا و را ه حل هــاي »دولــت ـ ملت«گــرا، کــه بــه درازاي تاریــخ مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي ــل ــاره تحمی ــت و راه چ ــا رهیاف ــوان تنه ــي به عن ــائل مل ــع مس ــام مقاط و در تمگردیده انــد، تاریــخ را بــه دریایــي از خــون مبــدل نموده انــد. رهیافــت »دولــت ـ ــي و ــق، شدت بخش ــه راه تعمی ــت؛ بلک ــائل نیس ــل مس ــرا، راه حل وفص ملت«گــائل را در ــي مس ــح و چاره یاب ــت. KODAR راه صل ــگ اس ــازي جن شعله ور ســت ــی مل ــک، یعن ــه ي دموکراتی ــر مدرنیت ــه عناص ــد ک ــن مي بین ــه ای ــیدن ب رســازار اجتماعــي عــاري از ســود و صنعــت اکولوژیــک دموکراتیــک، اقتصــاد بــی آن ــر اساس ــرمایه داری و عناص ــه ی س ــر مدرنیت ــی در براب ــوان جایگزین به عنیعنــی دولــت ـ ملــت، ســودگرایی ســرمایه داری و صنعت گرایــی مخــرب

ــوند. ــاد ش ــت ایج محیط زیس

Page 62: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

57

تنهــا راه جهــت اینکــه بــا توســل بــه رویکــردي صلح آمیــز و سیاســي در زمینــه ي مســئله ي کــورد بــا دولــت ـ ملــت ایــران، بــه چاره یابــي رســیده شــود ــت ــه مل ــن اســت کــه حــق مبدل شــدن ب ــر گــردد، ای و حــل مســئله امکان پذیدموکراتیــک بــراي خلــق کــورد )ایــن حــق جهــت ســایر خلق هــا نیــز مصــداق دارد( و اســتاتوي مدیریــت اتونــوم دموکراتیــک به عنــوان نتیجــه ي طبیعــي ایــن حــق پذیرفتــه شــود. بــراي اینکــه ایــن رهیافــت و راه حــل بتوانــد پیشــبرد یابــد، بایــد گام بــه گام حــوزه ي »دولــت ـ ملت« گرایــي محــدود گردیــده و حــوزه ي ــا ــن مبن ــر ای ــت KODAR ب ــد. موقعی ــعه یاب ــي توس ــک مدن ــه ي دموکراتی جامعــر ــر س ــود ب ــع موج ــد. مان ــاعد مي باش ــي مس ــي سیاس ــح و چاره یاب ــت صل جهــر ــي ب ــات« مبتن ــت ها و اقدام ــروژه، سیاس ــي، »پ ــي سیاس ــح و چاره یاب راه صلــا ــه کورده ــران علی ــت ای ــه دول ــت ک ــیده اي اس ــي سرپوش ــي فرهنگ نسل کشــرد ــن مقــوالت دســت بکشــد و بپذی ــران از ای ــت ای ــد. اگــر دول اجــرا مي نمایکــه اقتصــاد بــازار اجتماعــي هدفمنــد در راســتاي محدودســازي ســود، صنعــت مدرنیتــه ي عناصــر به مثابــه ي دموکراتیــک ملــت به ویــژه و اکولوژیــک ــون ــتاتویي در قان ــگاه و اس ــه جای ــده شــوند و ب ــک، در نظــام گنجان دموکراتیــدگار و راه حــل سیاســي ــح مان ــد، مســیر صل اساســي دموکراتیــک دســت یابن

گشــوده خواهــد شــد.شــرق آزاد و دموکراتیــک جامعــه ی کــه چاره یابــي ای مــدل امــروزه ــک راه ــرآغاز ی ــده دارد، در س ــاهنگی آن را برعه ــتان)KODAR( پیش کوردسقــرار دارد. در راه چاره یابــی مســائل به عنــوان گزینــه ی نخســت، مســائل را از راه صلــح و سیاســت دموکراتیــک و از طریــق قانــون اساســي دموکراتیــک حــل خواهــد کــرد؛ کــه در ایــن وضعیــت دولــت ـ ملــت ایــران تنهــا بــه

Page 63: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار58

دست برداشــتن از سیاســت نفــي و نابــودي بســنده نخواهــد کــرد، بلکــه ــي ــون اساس ــل آن را در قان ــه و راه ح ــئله را پذیرفت ــه ي مس ــف واقع گرایان تعریدموکراتیــک جهانشــمول خواهــد جســت، بدیــن ترتیــب هــم مضمــون و هــم روش قانــون اساســي دموکراتیــک را بــا مخاطــب مســئله تعییــن خواهــد کــرد. ایــن راه حلــي کــه تمامیــت کشــور را هــم به منزلــه ي دولــت و هــم ملــت میســر مي گردانــد، تحــوالت رادیــکال و دموکراتیکــي را الزامــي مي نمایــد. به عنــوان ــر ممانعــت راهــکار نخســت، ــه ی دوم و در صــورت اصــرار ب راهــکار و گزینــویه ــک س ــورت ی ــه KODAR به ص ــت ک ــن اس ــد ای ــي مي مان ــه باق ــي ک راهــاخته و از آن ــش را برس ــک خوی ــه ي دموکراتی ــي اتوریت ــیوه اي انقالب ــه ش و بدفــاع نمایــد. عناصــر بســیاري جهــت پیشــروي موفقیت آمیــز در ایــن راه وجــود دارنــد. پیشــاهنگي ایدئولوژیــک و سیاســي KODAR کــه داراي تجربــه اي وافــر در ایــن زمینــه بــوده، پشــتیباني قــوي خلــق، نیــروي نظامــي کــه قــادر بــه ــي ــط وســیع داخل ــر حــوزه اي اســت و شــبکه ي رواب ــي در ه ــاع ذات انجــام دفو خارجــي، امــکان برســاخت، مدیریــت و حفــظ ملــت دموکراتیــک توســط KODAR را فراهــم مي ســازد. چنیــن سیســتمي چــون ملــت دموکراتیــک را در

ــه ــن همیش ــي را، بنابرای ــي دولت ــه ملت گرای ــرار داده و ن ــود ق ــداف خ ــق اه افطرفــدار حــل مســائل و صلــح بــوده و بــاب گفتگــو و مذاکــره بــا دولــت ایــران را بــاز نموده اســت؛ امــا در صورتــي کــه در ایــن راه موفقیتــي حاصــل نگــردد، خواهــد توانســت در مســیر اصلــي خویــش و از طریــق نیــروي ذاتــي خــود بــه ــز برســاخت ملــت دموکراتیــک بپــردازد و آن را مدیریــت تــداوم موفقیت آمی

ــد. و حفــظ نمای

Page 64: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

59

کودار و شیوه های تکوین ملت دموکراتیکــه ي ــه در زمین ــتان )KODAR( ک ــرق کوردس ــک و آزاد ش ــه ي دموکراتی جامعــن ــق تعیی ــرا از »ح ــک غیردولت گ ــیر دموکراتی ــر تفس ــورد بیانگ ــئله ي ک مسسرنوشــت ملت هــا بــه دســت خودشــان« اســت، در زمینــه ي حــل مســئله ي ملــي بایــد همچــون یــک دگرگونــي ریشــه اي مــورد ارزیابــي قــرار گیــرد. همیشــه ــرمایه داری ــه ي س ــه مدرنیت ــي اي ک ــائل مل ــا مس ــده ت ــرج داده ش ــه خ ــالش ب تمنجــر بــه آن هــا گشــته، از طریــق ذهنیت هــا و پارادایم هــاي )جهان بینــی( »دولــت ـ ملت« گــرا و ملي گــرا مــورد تحلیــل قــرار گیرنــد. خــود دولــت ـ ملــت ــث ــگام بح ــه هن ــت. ب ــته اس ــه گش ــي عرض ــي چاره یاب ــر اصل ــوان بازیگ به عنــا ــد کــه »م ــه ذهــن خطــور مي کن ــن اندیشــه ب ــگ ای ــي، بی درن از مســئله ي ملنیــز بایــد یــک دولــت داشــته باشــیم«. تقریبــا بــراي هــر قومیــت و ملیتــي، یــک دولــت در نظــر گرفتــه شــده اســت. ایــن رویکــرد را به ویــژه انگلســتاني توســعه ــود و مي خواســت دولت هــاي داد کــه در پــي هژمون شــدن در ســطح جهــان ببزرگــي همچــون امپراطــوري و دولت هــاي کوچکــي همچــون دولت شــهرها ــداز ــه بیان ــت »تفرق ــش درآورده و سیاس ــر راه خوی ــر س ــي ب ــت مانع را از حالــدرت« ــم ق ــیوه ي تنظی ــت، »ش ــت ـ مل ــرد. دول ــش بب ــن« را پی ــت ک و حکومهژموني گرایــي متکــي بــر نظــام ســرمایه داری اســت. طلــب یــک دولــت بــراي ــه معنــاي کمک رســاني بــه جهاني شــدن هــر اتنیســیته و یــا مذهــب و قومــي، بــب ــن بیشــینه نمودن »اســتثمار و تخری ــا گلوبالیزاســیون ســرمایه داری و بنابرای ی

ــت. ــت محیطي« اس زیســي و ــائل مل ــي مس ــه چاره یاب ــت ک ــن اس ــه ای ــه ي مدرنیت ــن جنب زورگویانه تری

Page 65: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار60

ــک ــي از ی ــار چاره یاب ــد. انتظ ــد مي گردان ــت مقی ــت ـ مل ــه دول ــي را ب اجتماعابــزار کــه خــودش منبــع مســائل و معضــالت اســت، ســبب مي گــردد تــا ــه بحــران اجتماعــي شــوند. خــود معضــالت بهمــن وار رشــد نماینــد و منجــر بــت، ــت ـ مل ــد. دول ــدن مي باش ــام تم ــه ي نظ ــن مرحل ــرمایه داری، بحراني تری سســازمان خشــونتي اســت کــه در ایــن مرحلــه ي بحرانــي پایــش بــه میــان کشــیده

ــه اســت. ــخ بیشــترین توســعه را یافت شــده و در طــول تاری دولــت ـ ملــت، محاصــره ي تمامي جامعه توســط خشــونت اســت؛ ابــزار در کنار هــم نگه داشــتن اجبــاري محیط زیســت و جامعــه اي اســت کــه ســرمایه داری از طریــق بیشــینه ســود و صنعت گرایــي، آن را دچــار تحلیل رفتگــي نمــوده اســت . بارنمــودن خشــونت مفــرط بــر آن، از بیشــینه ســود نظــام کاپیتالیســتي و تمایــل بــه انباشــت الینقطــع آن سرچشــمه مي گیــرد. بــدون وجــود یــک ســازمان بندي خشــونت محور از نــوع دولــت ـ ملــت، قوانیــن انباشــت ســرمایه داری، قــادر بــه جریان یافتــن نیســت و صنعت گرایــي، قابــل اســتمرار نمي باشــد. در عصــر ــدان رســیده ایم، ــه اي کــه ب ــه ي آخریــن مرحل ــال به مثاب ــي گلوب کاپیتالیســم مالاســت. ازهم پاشــیدگي کامــل روبــه رو یــک بــا جامعــه و محیط زیســت ــاختارین ــتمر و س ــي مس ــد، خصلت ــرآغاز، دوره اي بودن ــه در س ــي ک بحران هایبه خــود گرفته انــد. در ایــن وضعیــت خــود دولــت ـ ملــت نیــز بــه مانعــي تبدیــل ــرمایه داری ــي س ــد. حت ــد مي نمای ــد و راک ــال ناکارآم ــام را کام ــه نظ ــته ک گشــت ـ ــع دول ــن از مان ــت، نجات یافت ــي اس ــاختار بحران ــک س ــود ی ــه خ ــز ک نیملــت را در صــدر مباحــث روز خویــش قــرار داده اســت. حاکمیــت و ســلطه ي دولــت ـ ملــت تنهــا سرچشــمه ي مســائل اجتماعــي نیســت، بلکــه مانــع بنیادیــن در پیــش روي حــل آن هــا نیــز هســت. سیســتمي کــه حتــي بــراي طبقــه ي حاکم

Page 66: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

61

ــت ــتن آن جه ــزار چاره یابي انگاش ــرده، اب ــدا ک ــي پی ــن حالت ــتي چنی کاپیتالیسجامعــه، خلق هــا و زحمت کشــان، به کلــي در مغایــرت بــا طبیعــت جامعــه اســت؛ ایــن بــه معنــاي نفــي طبیعــت اســت. در حــل مســائل ملــي کــه مهم تریــن بخــش مســائل اجتماعــي مي باشــند، هــم بــه اقتضــاي طبیعــت جامعــه، خلق هــا و زحمت کشــان و هــم بــه ســبب مانعــي همچــون دولــت ـ ملــت نظــام هژمونیــک،

ناگزیــر بایــد مــدل دموکراتیــک را مبنــا قــرار داد.ــتقل ــي مس ــک به کل ــي دموکراتی ــدل چاره یاب ــه م ــت ک ــوان داش ــوان عن می تــه، ــوان دو اتوریت ــت به عن ــت ـ مل ــي و دول ــت. دموکراس ــت نیس ــت ـ مل از دولــون اساســي ــد. قان ــر یــک ســقف سیاســي ایفــاي نقــش نماین ــد در زی مي توانندموکراتیــک حــوزه ي فعالیــت و نفــوذ هــر یــک را تعییــن مي نمایــد. در ایــن ــه ی ــود. اتحادی ــاره نم ــا اش ــه ي اروپ ــه ی اتحادی ــه نمون ــوان ب ــوص می ت خصاروپــا در ایــن راســتا گام هایــي برداشــته امــا جنبــه ي حاکــم در قانــون اساســي آنهــا حاکمیــت دولــت ـ ملــت اســت. ولــي در عمــوم جهــان، تمایــل در راســتاي ــت ـ ملــت مي باشــد. اساســي ترین تحــول سیاســي کــه در ســطح گــذار از دولــتوار ــت اس ــت ـ مل ــي از دول ــري و عمل ــذار نظ ــر گ ــد، ب ــان روي مي ده جهاســت. رهیافــت دموکراتیــک بــه میزانــي کــه خویــش را اتونــوم گردانــد ــي ــول و دگرگون ــزان در تح ــان می ــه هم ــد، ب ــتماتیزه( نمای ــد )سیس و نظام منسیاســي مفیــد واقــع مي گــردد. تحــول مثبــت دولــت ـ ملــت، ارتبــاط تنگاتنگــي ــاخت ــک، برس ــتاتوی دموکراتی ــت اس ــیون، مدیری ــبرد »دموکراتیزاس ــا پیش بــي ــي« در تمام ــگ دموکراس ــي و فرهن ــي بوم ــک، دموکراس ــت دموکراتی مل

حوزه هــاي اجتماعــي دارد.

Page 67: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار62

کودار و راهکار چاره یابي دموکراتیکKODAR نمــود ملمــوس چاره یابــي دموکراتیــک در مســئله ي کــورد در شــرق

کردســتان بــوده و بــا رویکردهــاي ســنتي دارای تفــاوت اســت. چاره یابــي را در ــی( ــي )خودگردان ــوب اتونوم ــي در چارچ ــد. حت ــت نمي بین ــهم بردن از دول ســي ــه در پ ــه ک ــت. همان گون ــا نیس ــراي کورده ــي ب ــاد دولت ــي ایج ــز در پ نییــک دولــت فــدرال و کنفــدرال نیســت و چنیــن هدفــي نــدارد، آن را هماننــد ــد. طلــب اساســي اش از ــز نمي بین ــي مــورد نظــر خویــش نی رهیافــت و چاره یابدولــت بــه رســمیت شــناختن حــق »خــودـ مدیریتــي کوردهــا از طریــق اراده ي ــي ــه ي مل ــه جامع ــان ب ــل مبدل شدن ش ــي در مقاب ــدم مانع تراش ــان« و ع آزادشدموکراتیــک اســت. اگــر دولــت ـ ملــت حاکــم نــه در گفتــار کــه در کــردار نیــز ــه اصــل دموکراتیــک پایبنــد باشــد، پــس جامعــه ي دموکراتیــک را هرچنــد بمــورد پشــتیباني قــرار ندهــد امــا نبایــد مانــع آن شــود و برایــش ممنوعیــت ایجــاد

نمایــد. دولت هــا و یــا حکومت هــا چاره یابــي دموکراتیــک را توســعه نمي دهنــد؛ ایــن خــود نیروهــاي اجتماعــي هســتند کــه مســئول چاره یابــي مي باشــند. نیروهــاي اجتماعــي در چارچــوب قانــون اساســي دموکراتیــک، در پــي ســازش بــا دولت هــا یــا حکومت هــا مي گردنــد. تســهیم و تقســیم مدیریــت بیــن ــق ــا دولتــي، از طری ــي ی نیروهــاي دموکراتیــک اجتماعــي و نیروهــاي حکومتــه ــي و ب ــق دولت ــت مطل ــب مدیری ــم طل ــد. ه ــن مي گردن ــي تعیی ــن اساس قوانیــه ــه نیســتند و ب ــق، امــري واقع گرایان ــز طلــب دموکراســي مطل ــزان نی همــان می

ــتند. ــرت هس ــي در مغای ــا روح چاره یاب ــو ب ــان نح همچاره یابــي دموکراتیــک ماهیتــا عبــارت اســت از پدیــده ي مبدل شــدن بــه ملــت

Page 68: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

63

دموکراتیــک و خــودـ برســاختن جامعــه به صــورت جامعــه ي ملــي دموکراتیک. نــه »مبدل شــدن بــه ملــت توســط دولــت« و نــه »خارج شــدن از حالــت ملــت بــه دســت دولــت« نیســت؛ اســتفاده ي جامعــه از حــق »برســاختن خــود به صــورت

ملــت دموکراتیــک« اســت. اگرچــه تعریــف بســیار گســترده اي از مدل هــاي برســاخت ملــت وجــود دارنــد ــودن ــب و یکي نم ــه ترکی ــادر ب ــه ق ــه داد ک ــي از آن ارائ ــوان تعریف ــا مي ت امتمامــي آنهــا باشــد؛ آن نیــز تعریفــي از ملــت اســت کــه در ارتبــاط بــا ذهنیــت، ــاع ــت از اجتم ــارت اس ــت عب ــت، مل ــن وضعی ــد. در ای ــاد باش ــي و اعتق آگاهانســان هایي کــه در یــک جهــان ذهنیتــي مشــترک ســهیم اند. در ایــن تعریــف از ملــت، زبــان و دیــن و فرهنــگ و بــازار و تاریــخ و مرزهــاي سیاســي تعیین کننــده نیســتند، بلکــه نقشــي جســماني و پیکــروار ایفــا مي نماینــد. اینکــه ملــت اساســا به منزلــه ي یــک وضعیــت ذهنیتــي تعریــف گــردد، حــاوي خصلتــي دینامیــک یــا پویاســت. چیــزي کــه در ملــت دولتــي مهــر خویــش را بــر ذهنیــت مشــترک مي زنــد، ملي گرایــي اســت و در ملــت دموکراتیــک نیــز ــا اگــر ملت هــا ــه »آزادي و همبســتگي« اســت. ام ــوط ب ــا شــعور مرب آگاهــي یتنهــا از طریــق وضعیــت ذهنیتي شــان تعریــف گردنــد، تعریفــي ناکافــي خواهــد ــته ــود داش ــد وج ــدن نمي توانن ــن و ب ــدون ت ــا ب ــه ذهنیت ه ــه ک ــود. همانگون بــر ــم و پیک ــند. جس ــر باش ــم و پیک ــدون جس ــد ب ــز نمي توانن ــا نی ــند، ملت ه باشملت هایــي کــه ذهنیتــي ملي گــرا دارنــد، نهــاد دولــت اســت. بــه ســبب همیــن جســم و پیکــر اســت کــه چنیــن ملت هایــي را ملــت دولتــي مي نامنــد. هنگامــي کــه نهادهــاي حقوقــي و اقتصــادي کفــه ي ســنگین را تشــکیل مي دهنــد، جهــت تمییــزدادن چنیــن ملت هایــي از هــم، مي تــوان آن هــا را ملــت بــازار و یــا ملــت

Page 69: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار64

ــر ــي ب ــت مبتن ــه از ذهنی ــي ک ــر ملت های ــم و پیک ــرد. جس ــوان ک ــي عن حقوقــي ــت. اتونوم ــک اس ــي دموکراتی ــد، اتونوم ــتگي« برخوردارن »آزادي و همبسدموکراتیــک، اساســا بدیــن معناســت کــه افــراد و اجتماعاتــي کــه در ذهنیــت مشــترکي ســهیم اند، خودشــان را از طریــق اراده ي ذاتي شــان مدیریــت نماینــد. یعنــي بــه خــودـ مدیریتــي مبتنــي بــر اراده ي ذاتــي خویــش بپردازنــد. مي تــوان

ایــن را مدیریــت یــا اتوریتــه ي دموکراتیــک نیــز نامیــد.

KODAR؛ از تک ملتی به سوی فرا ملتی

در پرتــو ایــن تعاریــف عمومــي مربــوط بــه ملــت، نظــام KODAR بــا رد رویکردهــاي »دولــت ـ ملت «گــرا در زمینــه ي چاره یابــي مســئله ي ملــي کــورد، »مــدل ملت بــاوري دموکراتیــک، حــق تکویــن ملــت بــراي کوردهــا یــا متحول شدن شــان بــه پدیــده ي جامعــه ي ملــي« را از طریــق تحقــق خودگردانــي یــا تک پیکــري »ملــت تعریــف اینجــا در مي گیــرد. مبنــا دموکراتیــک تک بدنــه« مطــرح اســت کــه بــه روي تعریفــي از نــوع »فــراـ ملــت« بــاز اســت؛ ــارس، ــال ملــت ف ــه همــراه دیگــر ملت هــا مث ــن »ملــت تک پیکــري« ب ــي ای یعن

ــد. ــت« برس ــراـ مل ــطح »ف ــه س ــد ب ــرب و... مي توان ــوچ، ع آذری، بل تعریــف »فــرا ملــت« را مي تــوان بــه شــیوه اي گســترش داد کــه دربرگیرنــده ي ــه ي ــون پیش نمون ــالمي را همچ ــت اس ــوان ام ــد. مي ت ــا باش ــیاري از ملت ه بسایــن تعریــف در نظــر گرفــت. احتمــال بســیار قــوي ایــن اســت کــه فرهنگ هاي اجتماعــي خاورمیانــه، دیــر یــا زود در چارچــوب یــک »امــت ـ ملتــي« مشــترک

یعنــي امتــي نوسازي شــده، بــا هــم امتــزاج یابنــد.ــا ــدن کورده ــد مبدل ش ــن، رون ــوم بنیادی ــن دو مفه ــوب ای ــوان در چارچ مي ت

Page 70: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

65

ــد. از ــي مي باش ــد ذهنیت ــي، بع ــود. اول ــور نم ــد تص ــدا در دو بع ــت را ابت ــه مل بابعــاد وجــودي سهیم شــوند گان جهــان ذهنیتي)جهــان مشــترک ذهنیتــي( بحــث مي نماییــم کــه حــاالت آگاهانــه ي مربــوط بــه حوزه هــاي اساســي ــان، فرهنــگ، تاریــخ، اقتصــاد و مناطــق تراکــم جمعیتــي خویــش را بــدون زبــه وحــدت اهمال ورزیــدن از آن هــا، از طریــق احســاس همبســتگي مشــترک بمي رســانند. معیــار اساســي در ایــن بعــد عبــارت اســت از تســهیم ذهنــي خیــال و ــوان ــر تفاوت مندي هاســت«. مي ت ــر کــه متکــي ب ــي آزاد و براب ــروژه ي »دنیای پایــن جهــان ذهنیتــي را جهــان یــا اتوپیاي)خیــال( کمونــال افــراد آزاد نیــز عنــوان نمــود. نکتــه ي مهــم ایــن اســت، یــک ذهنیــت مبتنــي بــر آزادي و برابــري کــه ــي و ــان اخالق ــي و در جه ــه ي همگان ــد، در عرص ــا نباش ــي تفاوت مندي ه نافــار ــی بیســت و چه ــن یعن ــات بخشــیده شــود. و ای سیاســي به طــور پیوســته حیســاعته بــا ذهنیــت دموکراتیــک زندگي کــردن. بعــد دوم، جســم و پیکــر اســت ــت ــه مل ــدن ب ــی مبدل ش ــود. یعن ــد ب ــتوار خواه ــر آن اس ــي ب ــان ذهنیت ــه جه کدموکراتیــک، بازتنظیــم هســتي جســماني و بدنــي اســت. در بنیــان بعد جســماني و بدنــي، خود گردانــی دموکراتیــک نهفتــه اســت. مي تــوان خودگردانــي

دموکراتیــک را در معنــاي وســیع و محــدود کلمــه تعریــف نمــود. خودگردانــي دموکراتیــک در معنــاي وســیع کلمــه، بیانگــر ملــت دموکراتیــک اســت. ملــت دموکراتیــک ابعــادي دارد کــه گســتره ي بزرگ تــري را بــه خــود ــادي، ــي، اقتص ــاد فرهنگ ــق ابع ــوان آن را از طری ــت. مي ت ــاص داده اس اختصــف ــیع تعری ــکلي وس ــادش، به ش ــایر ابع ــک و س ــي، دیپلماتی ــي، حقوق اجتماعنمــود. در معنــاي محــدود کلمــه، خودگردانــي دموکراتیــک بیانگــر بعــد سیاســي اســت؛ بــه عبارتــي دیگــر بــه معنــاي اتوریتــه یــا مدیریــت دموکراتیــک

Page 71: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار66

ــت دموکراتیــک«، ــه مل ــک »مبدل شــدن ب ــي دموکراتی ــد خودگردان اســت. بعــاي ــت ـ ملت ه ــکل دارد. دول ــم مش ــاي حاک ــت ـ ملت ه ــا دول ــتر ب ــه بیش هرچحاکــم، عمومــا خودگردانــي دموکراتیــک را انــکار مي نماینــد. تــا زمانــي کــه

ــند. ــمیت بشناس ــه رس ــق« ب ــوان »ح ــد آن را به عن ــد، نمي خواهن ــاري نباش اجب

Page 72: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

67

تکوین ابعادملت دموکراتیک

ــ کمون و فرد ـ شهروند آزادملت دموکراتیکــ حیات سیاسی وخودگردانی دموکراتیک

ــ ملت دموکراتیک و زندگی اجتماعیــ زندگی مشترک آزاد در فرم ملت دموکراتیک

ــ ملت دموکراتیک و خود گردانی اقتصادیــ ساختار حقوقی ملت دموکراتیک

ــ فرهنگ ملت دموکراتیکــ سیستم خوددفاعی ملت دموکراتیک

ــ دیپلماسی ملت دموکراتیک

Page 73: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار68

تکوین ابعادملت دموکراتیک

دومیــن راه اجرایي شــدن رهیافــت خودگردانــي دموکراتیــک، عبــارت اســت

ــا ــازش ب ــر س ــه ب ــدون تکی ــش ب ــروژه ي خوی ــویه ی پ ــک س ــازي ی از عملي ســي دموکراتیــک را ــاي وســیع خــود، ابعــاد خودگردان ــت ـ ملت هــا. در معن دولــک ــت دموکراتی ــه مل ــدن ب ــق مبدل ش ــب ح ــن ترتی ــد و بدی ــي مي گردان عملــري ــت، بي شــک درگی ــن وضعی ــد. در ای ــق مي گردان ــا متحق ــراي کورده را بــه ــدن ب ــویه ی مبدل ش ــک س ــن راه ی ــه ای ــي ک ــاي حاکم ــت ـ ملت ه ــا دول بملــت دموکراتیــک را نخواهنــد پذیرفــت، شــدت خواهــد گرفــت. کوردهــا در ــورت ــي ص ــه تنهای ــه ب ــا )چ ــت ـ ملت ه ــالت دول ــر حم ــت در براب ــن وضعی ایــند( راه ــترک باش ــوریه مش ــه ـ س ــران ـ ترکی ــه ي ای ــد نمون ــه همانن ــد و چ گیرنچــاره اي به غیــر از »اقــدام بــه بســیج عمومــي و جنــگ سرتاســري جهــت حفــظ موجودیــت خویــش و زندگــي آزاد« نخواهنــد یافــت. تــا برقــراري یــک ســازش یــا اســتقالل یابي محتمــل در طــول جنــگ، رونــد مبدل شــدن بــه ملــت دموکراتیــک را بــا تمامــي ابعــادش و از طریــق نیــروي ذاتــي خویــش پیشــبرد

ــد بخشــید. داده و تحقــق خواهن

Page 74: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

69

ابعاد ملت دموکراتیک

1( کمون و فرد ـ شهروند ملت دموکراتیک

ــه یــک ــادن ب ــان ابعــاد حیــات ملــي دموکراتیــک، جهــت درنیفت ــه هنــگام بی باشــتباه بایــد از قبــل یــک هشــدار داد؛ هشــدار مزبــور در این بــاره اســت کــه در حیــات ملــت دموکراتیــک یــا هــر نــوع دیگــري از ملــت، همیشــه کلیت منــدي ذهنــي و نهــادي وجــود دارد. عمومــا جوامــع و خصوصــا جوامــع دموکراتیــک ــي ــاد مختلف ــا و ابع ــه حوزه ه ــالت ب ــا و تحلی ــهیل در آنالیزه ــت تس ــي، جه ملــکل ــه ش ــي و ب ــیمات، به تنهای ــن تقس ــدام از ای ــچ ک ــا هی ــوند. ام ــیم مي ش تقســژه ــع و به وی ــته باشــند. اگــر جوام ــد وجــود داش »گسســته از کلیــت« نمي تواننــده ــود زن ــا موج ــم ی ــک ارگانیس ــه ی ــا را ب ــر م ــک عص ــاي دموکراتی ملت هتشــبیه نماییــم، معلــوم مي شــود کــه حوزه هــا و ابعــاد آن هــا به شــکلي همبســته و در چارچــوب کلیت منــدي ارگانیســم یــا موجــود زنــده اي کــه اعضایــش بــه ــاد به صــورت ــن اگرچــه هــر یــک از ابع ــد. بنابرای هــم وابســته هســتند، مي زینــا ــه آن ه ــت ک ــر داش ــه در نظ ــد همیش ــا بای ــوند، ام ــي ش ــز بررس ــه نی جداگان

ــند. ــت مي باش ــک کلی ــي از ی بخش هایفــرد ـ شــهروند ملــت دموکراتیــک، بــه انــدازه اي کــه آزاد اســت، ناچــار اســت کمونــال نیــز باشــد. »فــرد آزاد« تقلبــي و پوشــالین فردگرایــي کاپیتالیســتي کــه ــي ــوع بردگ ــن ن ــار ژرفایافته تری ــا دچ ــده، ماهیت ــورانده ش ــه ش ــر جامع در براباســت. امــا تصویــري کــه ایدئولــوژي لیبــرال ترســیم مي نمایــد، طــوري ــن ــت. لیک ــان اس ــاي بي پای ــه داراي آزادي ه ــرد در جامع ــگار ف ــه ان ــت ک اس

Page 75: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار70

ــرده ي کارهــاي دســتمزددار اســت و تمایــل واقعیــت ایــن اســت فــردي کــه بــد، ــه نظامــي هژمونیــک مبــدل مي نمای ــه بیشــینه ســود را تحقــق بخشــیده و ب بنماینــده ي توســعه یافته ترین شــکل بردگــي اســت. چنیــن فــردي، در عملکــرد زندگــي و آمــوزش بي رحمانــه ي »دولــت ـ ملت« گرایــي ایجــاد مي گــردد. چــون زندگــي اش بــه حاکمیــت پــول وابســته گردانــده شــده، تــن بــه سیســتم دســتمزدي اي داده کــه هماننــد قــالده ای بــه دور گردنــش بسته شــده و او را بــه هــر طــرف جهت دهــي مي نمایــد. زیــرا بــراي زندگي کــردن چــاره ي دیگــري ــه معنــاي آن ــدارد. اگــر بگریــزد یعنــي بیــکاري را ترجیــح دهــد، ایــن نیــز ب ناســت کــه همان طــور ایســتاده و روي پــا جانــش را بســتانند. همچنیــن فردگرایي کاپیتالیســتي، بــر مبنــاي نفــي جامعــه شــاکله بندي شــده اســت. معتقــد اســت کــه ــه تناســب رد هــر نــوع فرهنــگ و ســنت جامعــه ي تاریخــي، خــود را تحقــق بــرال ــوژي لیب ــه ایدئول ــت ک ــي اس ــن تحریف ــن بزرگ تری ــید. ای ــد بخش خواهصــورت مي دهــد. شــعار اساســي آن هــم، انــکار جامعــه و برجســته کــردن فــرد گسســت یافتــه از جامعــه یــا فــردی تهــی اســت. کاپیتالیســم، در اصــل نظامــي

ــکا دارد. ــر مســتهلک نمودن جامعــه ات بیمــار اســت کــه بدر برابــر ایــن، فــرد متعلق به ملــت دموکراتیــک، آزادي خــود را در کمونالیته ي جامعــه یعنــي در زندگــي به شــکل اجتماعــات کوچــک کاراتــر مي یابــد. کمــون یــا اجتمــاع »آزاد و دموکراتیــک«، مدرســه ا ي اساســي اســت کــه در آن فــرد متعلــق بــه ملــت دموکراتیــک ایجــاد مي گــردد. کســي کــه کمــون نــدارد ــردد. ــاد نمي گ ــز ایج ــت او نی ــد، فردی ــي نمي کن ــال زندگ ــورت کمون و به صکمون هــا به غایــت متنــوع هســتند و در هــر حــوزه ي حیــات اجتماعــي مصــداق ــش را در ــا، حیات ــا تفاوت مندي ه ــب ب ــه اي متناس ــد به گون ــرد مي توان ــد. ف دارن

Page 76: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

71

ــرد. مــورد مهــم ایــن اســت کــه فــرد بیــش از یــک کمــون و اجتمــاع به ســر بقــادر باشــد در همخوانــي بــا اســتعدادها، تفاوت مندي هــا و کار و تالشــي ــرد، ــد. ف ــه ده ــش ادام ــه حیات ــال ب ــاع کمون ــد، در اجتم ــرج مي ده ــه خ ــه ب کــا ــه بدان ه ــي اي ک ــاي اجتماع ــا واحده ــون ی ــر کم ــئولیت پذیري در براب مستعلــق دارد را اصــل بنیادیــن اخالقي بــودن مي شــمارد. اخــالق بــه معنــاي ــاع ــا اجتم ــون ی ــت. کم ــال اس ــات کمون ــاع و حی ــه اجتم ــدي ب ــرام و پایبن احتــا ــه آن ه ــد و ب ــت مي نمای ــا حفاظ ــرادش، از آن ه ــل از اف ــت کام ــا صیان ــز ب نیــز همیــن اصــل ــات مي بخشــد. اصــل بنیادیــن تأســیس جامعــه ي انســاني نی حیمســئولیت پذیري اخالقــي اســت. خصلــت دموکراتیــک کمــون یــا اجتماعــات، ــا اجتمــاع سیاســي« را تحقــق ــي دیگــر »کمــون ی ــه عبارت »آزادي جمعــی« و بــد. ــي باش ــد سیاس ــک، نمي توان ــي غیردموکراتی ــا اجتماع ــون ی ــد. کم مي بخشاجتمــاع یــا کمــون غیرسیاســي نیــز نمي توانــد آزاد باشــد. همســاني تنگاتنگــي

ــود دارد. ــون وج ــي بودن و آزادي« کم ــودن، سیاس ــن »دموکرات ب بیاولیــن شــرط مبدل شــدن بــه ملــت دموکراتیــک ایــن اســت کــه فــرد آزاد باشــد و ایــن آزادي را بــه همــراه کمــون یــا اجتماعاتــي کــه بدان هــا تعلــق دارد، بــر مبنــاي سیاســت دموکراتیــک تحقــق بخشــد. هنگامــي کــه فــرد ـ شــهروند ملــت دموکراتیــک بــا »دولــت ـ ملــت« در زیــر یــک ســقف سیاســي زندگــي نمایــد، ــوب ــت و در چارچ ــن وضعی ــد. در ای ــعت مي یاب ــر وس ــي دیگ ــش اندک تعریف»شــهروندي مبتنــي بــر قانــون اساســي«، بــه انــدازه اي کــه فــرد ـ شــهروند ملــت ــد. ــز مي باش ــت نی ــت ـ مل ــهروند دول ــردـ ش ــت، ف ــش اس ــک خوی دموکراتیمــوردي کــه در اینجــا اهمیــت مي یابــد ایــن اســت کــه موقعیــت ملــت دموکراتیــک بــه رســمیت شــناخته شــود؛ یعنــي خودگردانــي دموکراتیــک، در

Page 77: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار72

قانــون اساســي ملــي به عنــوان یــک اســتاتوي حقوقــي تعییــن گــردد و گنجانــده شــود. اســتاتوي دموکراتیــک ملــي دو جنبــه دارد اولــي، بیانگــر تحقــق اســتاتو، قانــون و یــا قانــون اساســي در درون خودگردانــي دموکراتیــک اســت. دومــي عبــارت اســت از، تنظیــم اســتاتوي خودگردانــي یــا اتونومــي به صــورت یــک ــر قانــون اساســي. در قانــون ــا مبتنــي ب زیرمجموعــه ي اســتاتوي ملــي قانونــي یــان، ــي کشــورهاي جه ــا و حت ــه ي اروپ اساســي بســیاري از کشــورهاي اتحادی

ــد. ــي وجــود دارن ــم اســتاتو« هایي اینچنین »تنظیــک ــت دموکراتی ــه KODAR مل ــت ک ــتوار اس ــن اس ــر ای ــاي کار ب ــد مبن هرچنــویه ــور یک س ــهروند آزاد« را به ط ــرد ـ ش ــون و ف ــودن کم ــر »توأمان ب ــي ب متکــتاتوي ــوب اس ــران، در چارچ ــت ای ــا دول ــد ب ــا KODAR مي توان ــازد، ام برسملــي متکــي بــر قانــون اساســي دموکراتیکــي کــه اســتاتوي خودگردانــي KODAR دموکراتیــک را مي پذیــرد نیــز بــه راه حلــي دســت یابــد. ســاختاربنديبه گونه اي ســت کــه دروازه اش بــر روي هــر دو حالــت »حیــات اجتمــاع و فــرد ـ ــا ــي ی ــه اســتاتوي قانون ــات ب ــن شــیوه ي حی شــهروند آزاد« و »پیوســت دادن ای

ــر قانــون اساســي« گشــوده اســت. مبتنــي بملــت آزاد شــهروند فــرد ـ به عنــوان را KODAR در عضویــت مي تــوان ــا دموکراتیــک نیــز تعریــف نمــود. امــا نبایــد ایــن عضویــت و شــهروندي را بشــهروندي دولــت ـ ملــت همســان دانســت. شــهروندي دولــت ـ ملــت، موقعیــت بردگــي مــدرن مدنظــر کاپیتالیســم را تعییــن مي نمایــد. فردگرایــي ســرمایه داری ــي شــهروندي ــت اســت؛ ول ــت ـ مل ــق جهــت خــداي دول بیانگــر بندگــي مطلــاي واقعــي ــه معن ــرد آزاد« ب ــت »ف ــه حال ــت دموکراتیــک بیانگــر رســیدن ب ملــک کوردهــا در شــرق کوردســتان، کلمــه اســت. شــهروندي ملــت دموکراتی

Page 78: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

73

ــت ــن عطف نمــودن هوی ــق اســت. بنابرای ــل تحق تحــت اســتاتوي KODAR قابتعریــف یــک ،KODAR عضویــت بــه دموکراتیــک ملــت شــهروندي دموکراتیــک ملــت در کوردهــا شــهروندبودن بــود. خواهــد مناســب تر ــدن ــت. مبدل نش ــر آن هاس ــه ي اغماض ناپذی ــم وظیف ــق و ه ــم ح ــان، ه خودشبــه شــهروند ملــت خویــش، بیانگــر نوعــي ازخودبیگانگــي بــزرگ اســت و از ــا ــه در اینج ــئله اي ک ــود. مس ــاع نم ــوان از آن دف ــي نمي ت ــچ توجیه ــق هی طریــهروندي ــه ش ــت ک ــوع اس ــن موض ــا ای ــه ب ــویم، در رابط ــه می ش ــا آن مواج بدولــت ـ ملــت حاکــم چــه خواهــد شــد؟ در واقــع مي تــوان هــر دو شــهروندي را به صــورت مختلــط و درهم تنیــده نمایندگــي یــا بازنمایــي کــرد. اگــر مســئله ي ــون ــر قان ــي ب ــران در چارچــوب موقعیــت شــهروندي مبتن کــورد در کشــور ایــهروندي ــوع ش ــر دو ن ــورداري از ه ــود، برخ ــل ش ــک ح ــي دموکراتی اساســر اســت. در مقطــع ــت اجتماعــي هم خوان ت ــا واقعی ــان، ب آن هــم به طــور هم زمبرســاخت KODAR و در گســتره ی کشــور ایــران ، هــر فــرد کــورد بایــد اهتمــام ــد؛ ــف نمای ــهروندي تعری ــوب دو ش ــش را در چارچ ــا خوی ــد ت ــرج ده ــه خ بــه ــهروندي را ب ــت ش ــتي دو هوی ــرج دادن، بایس ــه خ ــام ب ــر از اهتم ــي فرات حتمنصــه ي ظهــور برســاند. KODAR مي توانــد هویــت شــهروندي دووجهــي ــن ــر ای ــد. در غی ــق بخش ــود را تحق ــک خ ــت دموکراتی ــراد مل ــه اف ــص ب مختــد ــد، KODAR مي توان ــر تحقــق نیاب ــن ام ــق و ســازش در ای صــورت اگــر تواف

ــد. ــاد نمای ــود را ایج ــاص خ ــي خ ــهروندي تک وجه ــت ش هویهــر عضــو ـ شــهروند KODAR، بایــد از شــخصیت فــردي کــه کاپیتالیســم او را از طریــق فردگرایــي بــه ســطح »هیــچ و پــوچ« تنــزل داده، گــذار کنــد و به مثابــه ي ــي ــن اخالق ــل بنیادی ــک اص ــوان ی ــد به عن ــد. بای ــي نمای ــون زندگ ــو کم عض

Page 79: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار74

بدانیــم و ملکــه ي ذهــن گردانیــم کــه فــرد فاقــد زندگــي کمونــال ممکن نیســت بتوانــد داراي فردیــت نیــز باشــد. بایــد همیشــه مدنظــر داشــت کــه عضویــت در ــت. ــک اس ــه اي دموکراتی ــال داراي جنب ــن ح ــات، در عی ــا اجتماع ــون ی کمکمــون یــا اجتمــاع تنهــا از طریــق ســازوکار و ضابطــه ي دموکراتیــک مي توانــد سیاســي و بنابرایــن آزاد باشــد. بدیــن ترتیــب درک مي گــردد کــه هــر کمــون یــا اجتماعــي، در عیــن حــال یــک واحــد جامعــه ي اخالقــي و سیاســي اســت. هــر کمــون و اجتمــاع KODAR در عیــن حــال یــک واحــد اخالقــي و سیاســي اســت. فــرد ـ شــهروندان آن نیــز فــرد ـ شــهروندان اخالقــي و سیاســي اند. مقصــود از کمــون یــا اجتماعــات، گروه هایــي انســاني اســت کــه در هــر حــوزه ي جامعــه داراي نقش ویــژه و کارایــي هســتند. مثــال یــک روســتا کــه دربردارنــده ي شــرایط کمــون باشــد عبــارت از یــک کمــون یــا اجتمــاع اســت؛ بــه همــان نحــو مي تــوان ایــن تعریــف را تــا ســطح محلــه و شــهر نیــز تعمیــم بخشــید و چنیــن تعریفــي را دربــاره ي آن هــا به عمــل آورد. یــک کئوپراتیــو )تعاونــي(، کارخانه، وقــف یــا بنیــاد خیریــه، انجمــن و ســازمان مدنــي نیــز مي توانــد کمــون باشــد. ــا ــوان این ه ــت، مي ت ــي اس ــان الزام ــون دموکراتیک بودن ش ــال چ ــن ح در عیرا نظــام کمونــال دموکراتیــک نیــز عنــوان نمــود. همچنــان کــه مي تــوان حیــات ــري و علمــي ــاي آموزشــي، فرهنگــي، هن ــي عرصه ه ــه تمام کمون محــور را بــت ــه حال ــم ب ــي را ه ــي و سیاس ــات اجتماع ــوان حی ــم داد، مي ت ــال و تعمی انتقــا در ــهروند آزاد تنه ــرد ـ ش ــد. ف ــک گردانی ــم دموکراتی ــي درآورد و ه کمونبطــن ایــن حیــات کمونــال دموکراتیــک مي توانــد ایجــاد گــردد. عمومــا فــرد ـ فــرد ـ شــهروندي محسوس گشــته ي شــهروندي دموکراتیــک و خصوصــا

KODAR ضرورتــي جهــت حیــات مســئوالنه، اخالقــي و سیاســي اســت.

Page 80: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

75

2(حیات سیاسي و خودگرداني دموکراتیک

ــتاتوي ــورت اس ــوان به ص ــک را مي ت ــت دموکراتی ــاخت مل ــي برس ــد سیاس بعدموکراتیــک مفهوم بنــدي کــرد. نمي تــوان ملــت دموکراتیــک را بــدون مدیریتــي ذاتــي تصــور نمــود. عمومــا کلیــه ي اشــکال ملــت به ویــژه ملت هــاي دموکراتیــک، هســتي هاي اجتماعــي اي هســتند کــه دارای مدیریــت ذاتــي خودشــان مي باشــند. اگــر جامعــه اي از مدیریــت ذاتــي خویــش محــروم باشــد، از حالــت ملــت نیــز خــارج مي گــردد. در واقعیــات اجتماعــي معاصــر نمي تــوان ــز داراي ــتعمره نی ــاي مس ــي ملت ه ــود. حت ــور نم ــت را تص ــد مدیری ــي فاق ملتنوعــي مدیریــت هســتند، اگرچــه آن مدیریت هــا ریشــه اي بیگانــه داشــته باشــند. ــد و مرحلــه ي فروپاشــي شــده اند، لیکــن در خصــوص جوامعــي کــه وارد روننمي تــوان از وجــود مدیریــت بحــث نمــود. در ایــن حالــت، تنهــا چیــزي ــرل دار ــي کنت ــت فروپاش ــت از مدیری ــارت اس ــد عب ــرح باش ــد مط ــه مي توان کــورت ــنده ص ــروي فروپاش ــط نی ــه توس ــدت ک ــه ي درازم ــت تصفی ــا مدیری یــد، ــي بودن ــازمان ذات ــد س ــه فاق ــي ک ــا در دوران ــت کورده ــرد. موقعی مي گیاین گونــه بــود. صرفــا از »مبدل شــدن بــه ملــت« بــاز داشــته نمي شــدند، بلکــه از حالــت جامعــه نیــز خــارج گردانــده مي شــدند. دیگــر بــه مرحلــه اي رســیده ایم، کــه کوردهــا بــه انــدازه اي کــه مبــدل بــه جامعــه اي شــدیدا سیاسي شــده اند، بــه همــان انــدازه نیــز به طــور متمرکــز در نوعــي موقعیــت به ســر مي برنــد کــه ایــن ــک ســازماندهي ــت دموکراتی ــه مل ــت سیاســي را در مســیر مبدل شــدن ب واقعی

مي نمایــد.هــر جامعــه و ملتــي کــه نیرویــي از نــوع دولــت و قــدرت کســب نمایــد، ضمــن

Page 81: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار76

اینکــه آزاد نمي شــود، اگــر داراي خصوصیــات دموکراتیــک باشــد، بــا از ــن جهــت ــه همی ــز مواجــه مي گــردد. ب دســت دادن آزادي هــاي موجــودش نیــز ــاري و تمی ــدرت ع ــا ق ــت ی ــاي دول ــه را از پدیده ه ــک جامع ــدازه ی ــر ان هــاییم. ــه روي آزادي مي گش ــاي آن را ب ــزان دروازه ه ــان می ــه هم ــم، ب گردانیــتن آن در ــز نگه داش ــت نی ــه و مل ــودن آن جامع ــت آزادنم ــي جه ــرط اساس شیــک موقعیــت سیاســي دائمــي اســت. جامعــه اي کــه از دولــت و قــدرت تمیــز ــه موقعیــت جامعــه و یــا ملتــي و عــاري شــده ولــي نتوانســته سیاســي گــردد، بدرمي افتــد کــه در مقابــل آنارشــي یــا وضعیتــی بحرانــی تســلیم گشــته اســت. ــد، ــي نیابن ــران رهای ــاه از بح ــي کوت ــي مدت زمان ــا ط ــا ملت ه ــع ی ــر جوام اگــا در ــي تنه ــران و آنارش ــد. بح ــه مي گردن ــزار بیگان ــت و اب ــته و آل ــاه گش تبــن ــه همی ــد. ب ــا نمای ــد ایف ــد نقشــي مول ــاه مي توانن ــا کوت ــي موقــت ی مدت زمانــده ي سیاســي، شــرطي الزم اســت. سیاســت ــدان شــدن پدی ــز وارد می ــل نی دلیــز مي بخشــد. سیاســت، نه تنهــا آزاد مي نمایــد، در عیــن حــال نظــم و ســامان نیــر اســت. ــده و ســامان بخش اســت؛ نوعــي هن ــاي نظم دهن ــروي بي همت یــک نیمقولــه ي مخالــف تنظیمــات ســرکوبگرانه ي دولت هــا و قدرت هــا را بازنمایــي ــد، ــوي باش ــت ق ــا مل ــه ی ــت در درون جامع ــه سیاس ــي ک ــه میزان ــد. ب مي کنــه ــد ک ــد و ناچارن ــزان ضعیف ان ــان می ــه هم ــز ب ــدرت نی ــت و ق ــاي دول نیروهــه میزانــي کــه نیــروي دولــت ضعیــف باشــند. عکــس آن نیــز مصــداق دارد. بیــا قــدرت در درون یــک جامعــه یــا ملــت افــزون باشــد، سیاســت و به تبــع آن

ــه همــان میــزان ضعیــف اســت. ــز ب آزادي نیجامعــه ی دموکراتیــک و آزاد شــرق کردســتان KODAR در برســاخت ملــت ــا ــرادف ب ــد مت ــد؛ مي توان ــا مي نمای ــرات را ایف ــتون فق ــش س ــک نق دموکراتی

Page 82: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

77

اســتاتویي دموکراتیــک نیــز ترجمــه شــود. توانایــي ایفــاي نقــش ارگان سیاســت دموکراتیــک از جانــب KODAR ، الزمــه ي اغماض ناپذیــر تکویــن ملــت ــرد کــه دموکراتیــک مي باشــد. KODAR در اصــل اهمیتــش را از آنجــا مي گیــون و ــاد کم ــط ایج ــیده و توس ــق بخش ــه خل ــي را ب ــري ذات ــکان تصمیم گی امــل ــد. در مقاب ــل مي نمای ــک عم ــتمی دموکراتی ــون سیس ــق، همچ ــس خل مجالنوعــي تکویــن ملــت کــه بــه پیشــاهنگي طبقــه ي فرادســت یــا عناصــر بــورژوا جامعهــي گفــت مي تــوان اســت. جایگزیــن یــک مي گیــرد، صــورت ــاهنگي ــه پیش ــت ب ــن مل ــي تکوی ــتان نوع ــرق کوردس ــک و آزاد ش دموکراتی

ــت. ــنفکر اس ــاي روش ــي و طیف ه ــات خلق طبقمســئله اي کــه KODAR بــا دولــت ـ ملــت حاکــم دارد، مســئله ي »مجــاز و ــي و ــاي قانون ــه فعالیت ه ــت را ب ــه اولوی ــم اینک ــد. به رغ ــدن مي باش قانوني«شــران ــت ای ــت ـ مل ــرف دول ــر از ط ــن ام ــدن ای ــا پذیرفته نش ــد، ام ــاز مي ده مجــه در کوردســتان مي گــردد. ایــن راهگشــاي نوعــي اتوریتــه و مدیریــت دوگان KODAR ــت ــران و مدیری ــت ای ــت دول ــر مدیری ــه اگ ــت ک ــکار اس ــر آش امــش ــام خوی ــاني نظ ــع یکس ــان جوام ــان و می ــرزمین هاي یکس ــد در س بخواهنرا برقــرار نماینــد، ایــن امــر منجــر بــه تنــش و درگیــري خواهــد گشــت. اگــر ــران ــت ای ــوي دول ــدن از س ــدن و مجازگردی ــه قانوني ش ــوط ب ــات مرب مطالبــونت« ــتگیري و خش ــب، دس ــه »تعقی ــس آن ب ــود و عک ــت داده نش ــخ مثب پاســه ي ــراي یکطرف ــز از اج ــه KODAR نی ــت ک ــکار اس ــود، آش ــته ش ــل جس توس

ــد. ــد ورزی ــاع نخواه ــش امتن ــت خوی ــه و مدیری اتوریت

Page 83: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار78

3( ملت دموکراتیک و زندگي اجتماعي

در مرحلــه ي تکویــن ملــت دموکراتیک، تحــوالت مهمي در زندگــي اجتماعي صــورت مي گیرنــد. زندگــي ســنتي در مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي دچــار تغییــرات بزرگــي مي شــود. جامعــه ي قدیمــي تغییــرات رادیــکال به خــود مي بینــد. ــات اجتماعــي جلوه گــر ــرات حی ــز در تغیی ــر چی ــش از ه ــه، خــود را بی مدرنیتمي ســازد. توســعه و تحــول »شــهر، طبقــه و دولــت« مربــوط بــه ماهیــت نیســت. هــر ســه رده بنــدي مزبــور نیــز به طــور وافــر دچــار فربه گــي مي شــوند. ســاختار ــتي ــت کاپیتالیس ــام انباش ــطه ي نظ ــه به واس ــي« جامع ــي و دولت ــهري، طبقات »شــر ــد از نظ ــي هرچن ــدن قدیم ــام تم ــردد. نظ ــرطان وار مي گ ــدي س ــار رش دچماهــوي داراي ســاختاري اســت کــه در آن چالش هــا به صــورت مکــرر منجــر ــه ــت ک ــان نیس ــان چن ــا کیفیت ش ــن چالش ه ــا ای ــوند، ام ــا مي ش ــه بحران ه بتوســعه ي جامعــه را به کلــي دچــار خطــر نماینــد، آن را فــرو پاشــند و موجــب ــراي آنکــه ــد. شــیوه ي انباشــت کاپیتالیســم ب ــي ســرطاني گردن رشــد بافت هایــه ــي« را ب ــد اجتماع ــش »رش ــت خوی ــاي سرش ــه اقتض ــد، ب ــه کار افت ــد ب بتوان»شــیوه ي رشــد ســرطاني« متحــول مي نمایــد. اگــر امــروز شــاهد مــواردي اعــم از کالن شــهرهایي بــا جمعیــت افــزون بــر بیســت میلیــون نفــر، قــدرت دولــت ـ ملتــي کــه تــا مویرگ هــاي جامعــه نفــوذ پیــدا کــرده و طبقاتي شــدني هدفمنــد ــر اینکــه ــه ي همــوژن یکنواخــت و یکدســت هســتیم و فرات در راســتاي جامعــي ــادي تلق ــي ع ــات اجتماع ــج حی ــالت رای ــوان تمای ــور را به عن ــئله ي مزب مســم ــي عالئ ــت. تمام ــي اس ــرطان اجتماع ــه س ــدن ب ــن، دچارش ــام ای ــم، ن مي کنیــه ــادر ب ــه ق ــت و جامع ــا، محیط زیس ــیاره ي م ــه س ــد ک ــان مي دهن ــي نش علمــه از یــک ــا ایــن ســرعت نمي باشــد. در ایــن وضعیــت ن ــار رشــدي ب تحمــل ب

Page 84: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

79

جامعــه ي در حــال زیســتن، بلکــه از هیوالیــي بایــد بحــث نمــود کــه هــر چیــز ظاهرشــده در مقابــل خــود را از بیــن مي بــرد. مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي امــروزه بــه هیوالیــي تبدیــل شــده کــه تمامــي حیــات موجــودات زنــده ي ســیاره را از بیــن

ــوالی مــدرن اســت. ــه ي کاپیتالیســتي، یــک هی ــرد. مدرنیت مي بــه یــک تلــه ي ــرده یعنــي زن، ب حیــات مــدرن رایــج، در پیرامــون کهن تریــن بــي درآورده ــان حالت ــه چن ــم، زن ب ــت. در کاپیتالیس ــده اس ــل ش ــار تبدی تمام عیشــده کــه اطــالق عنــوان »ملکــه ي کاالهــا« بــر وي، عبارتــي بجــا خواهــد بــود. زن صرفــا تحــت موقعیــت »زن خانــه دار« بــدون دســتمزد بــه کار گماشــته نمي شــود، بلکــه در خــارج از خانــه داراي کمتریــن دســتمزد مي باشــد و ــه کار ــراي ب ــرآمدي ب ــر س ــت. عنص ــن آوردن دستمزدهاس ــي پایی ــزار اساس ابواداشــتن بــدون قاعــده و مقــررات اســت. یــک ماشــین زاینــده ي صنعتــي اســت ــت ــي صنع ــزار اساس ــد. اب ــد مي کن ــن تولی ــل نوی ــام، نس ــراي نظ ــته ب ــه پیوس کابــزار اســت؛ قــدرت جنســیت گرا یانه ابــزار تحقق یابــي اســت؛ تبلیغــات ــه ــي گرفت ــدرت نامحــدود تمامــي مــردان حاکــم از امپراطــور جهان ــذت و ق لــراي ــدرت ب ــده ي ق ــژه ي زاین ــواده اســت. اب ــا امپراطــور کوچــک درون خان تــه ــخ ب ــه اي از تاری ــچ بره ــد. زن در هی ــي ندارن ــچ قدرت ــه هی ــت ک ــي اس آنانــت. ــته اس ــع نگش ــتثمار واق ــورد اس ــتي م ــه ي کاپیتالیس ــدازه ي دوران مدرنیت انــیر ــر مس ــردان ـ ب ــودکان و م ــاي ک ــي بردگي ه ــا ـ یعن ــایر بردگي ه ــون س چــذا در زندگــي اجتماعــي تحمیل شــده توســط بردگــي زن ایجــاد گشــته اند، لــده ــدازه اي کــه کــودک گردان ــه ان ــا همــگان ب ــر از ارباب ه کاپیتالیســم، به غیــه ي روزگار ــي جامع ــات اجتماع ــده اند. حی ــده ش ــز گردان ــرده نی ــده اند، ب شمــا، هــم بســان کودک گشــتن یــک ســالخورده بــه حالــت کودکانــه درآورده

Page 85: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار80

ــواده کــه در پیرامــون زن تشــکیل شــده و ــه شــده اســت. خان شــده و هــم زنانــار ــار دچ ــا این ب ــون زن، ام ــم در پیرام ــد، بازه ــه مي باش ــاد جامع ــن نه کهن تری

ــده اســت. ــل گردی ــک فروپاشــي کام یــپ ــرورش تی ــه پ ــف ب ــي موظ ــام آموزش ــدرن، نظ ــي م ــي اجتماع در زندگفردگــراي ضداجتماعــي اســت. هــم حیــات فردگرایانــه ي لیبــرال و هــم حیــات ــده و ــزي ش ــم برنامه ری ــاز کاپیتالیس ــق نی ــرا، مطاب ــت ـ ملت «گ ــهروندي »دول شــد کــه آن ــا ایــن هــدف، صنعــت عظیمــي تشــکیل داده ان متحقــق مي گــردد. بــي ــي و روح ــاران ذهن ــا بمب ــش، ب ــن بخ ــد. در ای ــوزش« مي نامن ــش آم را »بخــي ــود ضداجتماع ــک موج ــورت ی ــرد، وي را به ص ــاعته ي ف ــت و چهار س بیســده ــده ش ــارج گردان ــي خ ــي و سیاس ــت اخالق ــرد از حال ــن ف ــد. ای درمي آورناســت. از طریــق افــرادي کــه در پــي مصــرف روزانــه مي دونــد، پول پرســت اند، سکس پرســت اند، و بــه حالــت کاسه لیســان قــدرت درآورده شــده اند، طبیعــت اجتماعــي را از ریشــه تخریــب مي کننــد. آمــوزش، نــه جهــت ســازوکار ســالم

ــرده مي شــود. ــه کار ب جامعــه بلکــه جهــت تخریــب آن بسیســتم KODAR کــه بــر گرفتــه از ذهنیــت ملــت دموکراتیــک بــوده، مدرنیته ي ، KODAR .ــردد ــاد مي گ ــهروند آزاد ایج ــرد ـ ش ــه در آن ف ــت ک جایگزینی ســه ــي و »جامع ــازي اجتماع ــر هیچ وپوچ س ــت در براب ــی اس ــه ي جایگزین جامعیــا بي جامعه گــي« قــدرت و دولــت و نیــز جامعــه ای اســت کــه در برابــر ــري و بردگــي اجــرا ــکال نابراب ــواع اش ــق ان اســتهالک اجتماعــي ـ کــه از طریــي ــد. هنگام ــتي مي یاب ــاوات طلبانه هس ــه و مس ــده ـ آزادان ــي ش ــته و درون گشــه ــم، ب ــي مي نمایی ــي ارزیاب ــات اجتماع ــر حی ــک را از نظ ــت دموکراتی ــه مل کراحتــي مي توانیــم بــه تعاریــف مذکــور دســت یابیــم. مبدل شــدن بــه جامعــه ي

Page 86: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

81

ــه اي ــت جامع ــه حال ــه اســت جهــت آنکــه ب ــک، شــرطي اولی ــت دموکراتی ملســالم زیســته شــود. ایــن امــر، جامعــه اي کــه توســط دولــت ـ ملــت مســتهلک ــاز مي گردانــد. جامعــه ي ســالم، فــرد ســالم ــه اصــل آن ب گردیــده را مجــددا بپــرورش مي دهــد. فــردي کــه بــه ســالمت ذهنــي و روحــي اش رســیده باشــد، ــا ــته و بیماري ه ــتر گش ــه بیش ــماني هرچ ــاي جس ــر بیماري ه ــش در براب مقاومتنیــز کاهــش مي یابنــد. وقتــي نگــرش آموزشــي ملــت دموکراتیــک در راســتاي دیالکتیــک مي گــردد، هدفمنــد آزاد« شــهروند فــرد ـ و »اجتماعي بــودن »پیشــرفت فــرد از طریــق جامعــه و پیشــرفت جامعــه از طریــق فــرد« از نــو برقــرار مي گــردد. نقــش »اجتماعي ســاز، آزادکننــده و برابرســاز« علــوم، دوبــاره ــیونالیته ي( ــودن )ناس ــک، ملي ب ــت دموکراتی ــردد. مل ــکار مي گ ــان و آش نمایجامعه اي ســت کــه در مــورد هســتي خویــش آگاهــي صحیحــي کســب نمــوده

اســت.شــرق جامعــه ي متحول ســازي فقــرات ســتون نقــش مي توانــد KODAR

ــرد ــات ف ــت حی ــد، ضمان ــا مي نمای ــک را ایف ــت دموکراتی ــه مل ــتان، ب کوردســرد و جامعــه ي ــزار اساســي رســیدن ف آزاد و جامعــه ي دموکراتیــک اســت. ابکــورد بــه خودآگاهــي از موجودیــت خویــش اســت. بــا توســعه دادن جامعــه در بعــد اخالقــي و سیاســي، آن را بــه ســطح آگاهــي از واقعیــت خویش مي رســاند. ــه آگاهــي از هســتي ملــت دموکراتیــک در عصــر مــا، جامعــه اي اســت کــه بخویــش رســیده و از طریــق ایــن خودآگاهــي بــه دفــاع از خویشــتن مي پــردازد. جامعــه ي کــورد کــه در چنــگال »دولــت ـ ملت«گرایــي ایــران دچــار نسل کشــي فرهنگــي گردانــده شــده، تنهــا بــا مبدل شــدن بــه ملــت دموکراتیــک اســت کــه مي توانــد ایــن رژیــم نفــي و نابــودي تحمیلــي را درنــوردد و از آن گــذار نمایــد.

Page 87: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار82

ملــت دموکراتیــک، KODAR و فــرد آزاد، یــک کلیــت انفکاک ناپذیــر اســت.

4( زندگي مشترك آزاد در فرم ملت دموکراتیک

ــه، ــژه ی تغذی ــه نقش وی ــدار، داراي س ــات جان ــد حی ــر واح ــه ه ــم ک مي دانیــاي ــا در واحده ــت. نه تنه ــل اس ــداوم نس ــش و ت ــت خوی ــت از موجودی حفاظبیولوژیکــي کــه آن هــا را حیــات جانــدار مي نامیــم، بلکــه در هــر هســتي کیهاني کــه مطابــق خویــش داراي کارکــرد »زنده بــودن« اســت، نقش ویژه هــاي مشــابهي وجــود دارد. ایــن نقش ویژه هــاي بنیادیــن، در نــوع انســان بــه ســطحي متفــاوت مي رســند. عقالنیــت )خــرد(، در جامعــه ي انســاني بــه چنــان مرحلــه اي ــت ــن اس ــود، ممک ــا ش ــش ره ــال خوی ــه ح ــر ب ــه اگ ــد ک ــرفت مي رس از پیشبــه موجودیــت تمامــي دیگــر جانــداران پایــان بخشــد. اگــر کیهــان بیولوژیــک ــز به طــور خودبه خــود ــوع انســان نی ــن متوقــف شــود، ن در یــک آســتانه ي معیتداوم ناپذیــر خواهــد گشــت. ایــن پارادوکســي جــدي اســت. اگــر نــوع انســان کــه از هم اکنــون جمعیــت آن بــه هفــت میلیــارد رســیده اســت بــا ایــن ســرعت ــاه، ــي بســیار کوت ــه دهــد، پــس از مدت زمان ــش ادام ــاد خوی ــر و ازدی ــه تکثی بــات انســاني ــري حی ــد شــد و تداوم ناپذی ــک گــذار خواه ــتانه ي بیولوژی از آســه ــت( انســان اســت کــه منجــر ب ــن راســیونالیته ي )واقعی آشــکار مي گــردد. ایــه ــه ب ــش از اینک ــیونالیته پی ــان راس ــن هم ــردد. بنابرای ــور مي گ ــت مذک وضعیــز ــي افراطــي انســان را نی ــر و ازدیادیاب ــد تکثی آســتانه ي بیولوژیــک برســد، بایــه ــیني ک ــتند. ماش ــي هس ــاي غریب ــر، پدیده ه ــتي و تکثی ــد. هس ــف نمای متوقمي تــوان آن را عقــل طبیعــت نامیــد، همیشــه نقشــي متوازن ســاز بــازي مي کنــد ــد. امــا راســیونالیته ي انســان، ــرار مي نمای ــر را برق ــان هســتي و تکثی ــوازن می و ت

Page 88: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

83

ــوازن مي ایســتد. ــن مکانیســم ت ــر ای ــار در براب ــن ب ــراي اولی بمیــل حیــات بي پایــان، میلــي اســت کــه از آن آگاهــي کســب نشــده؛ اســتعداد ــس از ــا پ ــد. ام ــدود مي باش ــي مح ــد غائ ــا ح ــز ت ــردن از آن نی آگاهي پیداکــت، درک مي شــود کــه ــق یاف ــات« تحق ــل حی آنکــه »آگاهي پیداکــردن از میبــا تــداوم نســل نیــز نمي تــوان بــه معنــاي حیــات دســت یافــت. حیــات یــک فــرد ــي ــر و ازدیادیاب ــت. تکثی ــر اس ــابه همدیگ ــان و مش ــز یکس ــرد نی ــا ف و میلیون هــروي آگاهــي ایجادشــده ــد نی ــد، مي توان ــا نمي کن ــات را معن ــان کــه حی همچنــک ــدون ش ــن، ب ــي یافت ــد. خودآگاه ــف نمای ــرده و تضعی ــف ک ــز تحری را نیتشــکلي خارق العــاده در کیهــان اســت. بي جهــت نیــز عنــوان الوهیــت را ــه آگاهــي ــورد خویشــتن ب ــد از اینکــه در م ــده اش ندانســته اند. انســان بع برازنــراي وي ــي ب ــئله ي اصل ــر مس ــد، دیگ ــودآگاه گردی ــي خ ــت، یعن ــت یاف دســوازن را ــا ت ــان آگاه«، نه تنه ــل »انس ــداوم نس ــد. ت ــل باش ــداوم نس ــد ت نمي توانعلیــه تمــام جانــداران دیگــر برهــم مي زنــد بلکــه نیــروي آگاهــي انســان را نیــز ــد ــدازد. خالصــه اینکــه مســئله ي اساســي انســان آگاه نمي توان ــه خطــر مي ان بــه اي رســیده ــان مرحل ــه چن ــه ي انســان، ب ــداوم نســل باشــد. طبیعــت در نمون تاســت کــه »عــدم تــداوم نســل خویــش« را از حالــت یــک مســئله خــارج نمــوده اســت. مي تــوان گفــت کــه غریــزه ي »تــداوم نســل«، در انســان نیــز ماننــد هــر موجــود دیگــري باقي ســت و همیشــه نیــز ادامــه خواهــد داشــت. صحیــح اســت؛ امــا غریــزه ي مزبــور غریــزه اي اســت کــه بــا نیــروي آگاهــي بــه چالــش

ــردد. ــر مي گ ــي ناگزی ــه آگاه ــت دادن ب ــن اولوی ــد. بنابرای درمي افتــون ــش از همــه پیرام ــودي زندگــي را بی ــه ي کــورد، اســتهالک و ناب در جامعپدیــده ي زن مي تــوان مشــاهده نمــود. نابــودي زندگــي در پدیــده ي زن،

Page 89: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار84

ــورت ــي و زن« را به ص ــاي »زندگ ــه نام ه ــي اي ک ــگ اجتماع ــم در فرهن آن هواقع گرایانــه یکــي نمــوده اســت )واژه هــاي ژن، ژیــان، جــان، شــان، جیهــان از یــک ریشــه ي مشــترک مي آینــد و همــه ي آن هــا بیانگــر واقعیــت زندگــي و زن مي باشــند(، نشــانه ي اساســي نابــودي اجتماعــي نیــز مي باشــد. از فرهنگــي کــه ــو گشــود و پایه هــاي تمــدن را در پیرامــون زن اســتوار ــر فرهنــگ ایزدبان راه بــم در موضــوع ــده، یــک بي بصیرتــي عظی ــزي کــه باقــي مان ســاخت، تنهــا چیــي ــت. زندگ ــز اس ــر غرای ــز در براب ــلیمیت انحطاط آمی ــا زن« و تس ــي ب »زندگاجتماعــي گرفتارآمــده در چنــگال »ســنت ها و مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي هدفمنــد در جهــت نفــي و نابــودي«، نوعــي حیــات اســت کــه یکســره بــه بي چاره گــي زنــان محکــوم گشــته اســت. نگــرش ناموســي در قبــال زن ـ کــه گویــي آخریــن ســنگر دفاعــي باقي مانــده ي موجــود اســت ـ در اصــل بیانگــر حالــت دور گردانــده شــده از معنــاي نامــوس اســت )نامــوس= نومــوس= قانون یا مقــررات(. ــه در قبــال زن، بیانگــر یــک بي ناموســي قاطــع اجتماعــي ناموس پرســتي قاطعاناســت! اینکــه جامعــه در چنــان وضعیتــي زندگــي کنــد کــه هرچقــدر از نامــوس ــد، دور ــه مي دارن ــا نگ ــر پ ــه او را س ــي ک ــاي بنیادین ــي ارزش ه ــي، یعن اجتماعــال زن ــه ناموس پرســتي در قب ــدازه ب ــه همــان ان ــده شــود ب ــا دور گردان شــود ی

بپــردازد، یــک پارادوکــس )تناقــض( کامــل اســت!ــه ــوس جامع ــه نام ــس از اینک ــه پ ــود ک ــئله ب ــن مس ــه درک ای ــادر ب ــتی ق بایســود؛ ایــن ــز نخواهنــد ب ــه حفاظــت از نامــوس زن نی ــادر ب ــد، ق را از دســت دادنامــر نه تنهــا جهالــت اســت بلکــه از نظــر اخالقــي نیــز یــک بي اخالقــي اســت. نگــرش ناموســي اي کــه مي خواهنــد تحــت نــام نامــوس زن بــدان حیــات بخشــند، از تــوان و بــه عبــارت بهتــر ناتوانــي مــرد سرچشــمه مي گیــرد؛

Page 90: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

85

مطابــق ایــن نگــرش ناموســي، امــروزه مــرد کــورد تنهــا در گســتره ي بردگــي ــي ــي از بالیای ــج ناش ــد درد و رن ــت. مي خواه ــود اس ــار وج ــه اظه ــادر ب زن قــا تحمیــل حاکمیــت ــر ســر او و جامعــه اش آورده را ب ــه ب کــه حاکمیــت بیگانــد. بردگــي زن ــي مي کن ــرد! به نوعــي، خــودـ درمان ــام بگی ــر زن انتق ــش ب خویدر عمــوم جهــان حــاد و عمیــق اســت امــا شــاید هــم در هیــچ کجــاي جهــان ــت بردگــي زن کــورد وجــود نداشــته باشــد. ــر از موقعی بردگــي اي ژرفایافته تمقولــه ي تعــدد فرزنــدان کــه در جامعــه ي کــورد دیــده مي شــود، روي دیگــر ــبب ــدان آزادي س ــت و فق ــز جهال ــابه نی ــع مش ــت. در جوام ــت اس ــن واقعی ایمي شــود تــا افــراد جهــت تــداوم موجودیــت خویــش، تنهــا چــاره ـ و یــا بهتــر اســت بگوییــم بیچارگــي ـ را در تعــدد فرزنــدان ببیننــد. در همــه ي جوامعــي کــه در آن هــا آگاهــي ذاتــي )خودآگاهــي( به وجــود نیامــده، ایــن پدیــده مشــاهده ــه ي ــه ـ به مثاب ــت و تغذی ــون امنی ــه چ ــت ک ــس در اینجاس ــود. پارادوک مي شدیگــر عوامــل اغماض ناپذیــر حیــات ـ وجــود ندارنــد، تعــدد فرزنــدان منجــر بــه ــکاري، به صــورت بهمــن وار رشــد مســائل و مشــکالت بزرگــي مي گــردد. بیــن« ــتمزد پایی ــا دس ــي ب ــه »بردگ ــت ک ــي اس ــت افراط ــن جمعی ــد. همی مي نمایبــاب میــل نظــام ســود ســرمایه داری را تأمیــن مي نمایــد. ســنت تمــدن و مدرنیتــه ــه زن ــه علی ــات را بدین گون ــه ي تخریب ــر داده و کلی ــت همدیگ ــه دس ــت ب دس

صــورت مي دهنــد.در مســیر رو بــه برســاخت ملــت دموکراتیــک، چیــزي کــه در پرتــو ایــن آزمون ــام نامــوس انجــام داده ــون به ن ــن اســت هــر آنچــه کــه تاکن ــد انجــام داد ای بایشــده، برعکــس آن انجــام داده شــود؛ بایــد نگــرش مالکیتي مــان در قبــال زنــان ــش ــا از آن خوی ــا و تنه ــد تنه ــم. زن بای ــاري بگذاری ــه کن ــل ب ــور کام را به ط

Page 91: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار86

ــد کــه ــد بدان ــي بای ــودن در شــخصیتش ایجــاد گــردد. حت ــي خودب باشــد؛ یعنبي صاحــب اســت و تنهــا صاحبــش خــود اوســت.

ــه تعریــف واقعــي عشــق دســت مي یابیــم. عشــق دقیقــا در همین جاســت کــه بتنهــا در ایــن صــورت مي توانــد بــه معنــاي اجتماعــي خویــش واصــل گــردد و ــراد ــد کــه اف اگرچــه بســیار دشــوار باشــد به ســطح بالقــوه ي تحقــق دســت یابناتــوان از متوقف ســازي فروپاشــي و زوال جامعــه، از نگــرش ناموســي اي ـ و بــه ــل پیرامــون زن تعریفــي علمــي و صحیح تــر، بي ناموســي اي!ـ کــه به طــور متقابایجــاد گردیــده دســت بردارنــد و پیکارجویانــه وارد مرحلــه ي برســاخت ملــت

دموکراتیــک شــوند.آزادشــدن زن در مرحلــه ي تکویــن ملــت دموکراتیــک، حائــز اهمیــت فراوانــي اســت. زن آزادشــده، جامعــه ي آزادشــده اســت. جامعــه ي آزادشــده نیــز ملــت ــلطه ــراري س ــر زن و برق ــي ب ــل متک ــداوم نس ــاي ت ــت. به ج ــک اس دموکراتیــق ــک از طری ــت دموکراتی ــن مل ــداوم تکوی ــه ت ــدام ب ــر وي، اق ــت ب و حاکمیــن امــر و ــروي ایدئولوژیــک و ســازماني ای ــي خویــش، تشــکیل نی ــروي ذات نیــد ایدئولوژیــک ــه ی بازتولی ــه منزل ــه ي سیاســي خویــش؛ ب حاکم ســازي اتوریتو سیاســي خویــش اســت. معنایــش، توان یابــي ذهنــي و روحــي به جــاي تکثیــر فیزیکــي اســت. همیــن واقعیــات هســتند کــه سرشــت و طبیعــت عشــق اجتماعي را اســتوار ســاخته اند. قطعــا نبایــد عشــق را بــه هم احساســي و جاذبــه ي جنســي دو نفــر کاهش دهــي نمــود. حتــي نبایــد مفتــون زیبایي هــاي ظاهــري اي گشــت کــه فاقــد معنــاي فرهنگــي هســتند. مدرنیتــه ي ســرمایه داری نظامــي اســت کــه بــر روي »نفــي و انــکار عشــق« برقــرار شــده اســت. نفــي و انــکار جامعــه، طغیــان الوهیت یافتــن از جنســیت گرایي، فردگرایــي، آکندگــي تمامــي حوزه هــا

Page 92: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

87

ــک ــه ی ــدن زن ب ــدا، مبدل ش ــاي خ ــت به ج ــت ـ مل ــدن دول ــول، جایگزین ش پــه معنــاي نفــي هویــت بي دســتمزد و یــا داراي نازل تریــن دســتمزد؛ جملگــي ب

ــز مي باشــند. ــان مــادي عشــق نی ــکار بنی و انبایســتي سرشــت و طبیعــت زن را به خوبــي شــناخت. اینکــه حیــث جنســي زن از نظــر بیولوژیــک جــذاب دیــده شــود و بــر چنیــن مبنایــي بــا وي رفتــار گــردد ــت. ــرآغاز اس ــان س ــق از هم ــت عش ــاي شکس ــه معن ــود، ب ــرار ش ــه برق و رابطگونه هــاي ســایر بیولوژیــک جفت گیري هــاي نمي تــوان کــه همانگونــه جانــدار را عشــق بنامیــم، نمي تــوان آمیزش هــاي جنســي بیولوژیــک نــوع ــي ــل طبیع ــاي تولیدمث ــن را فعالیت ه ــم ای ــم. مي توانی ــق بنامی ــز عش ــان را نی انســم و ــه ي جنســي نیانگاری ــژه ي جاذب ــه زن را اب ــه نســبتي ک ــم. ب ــداران بنامی جانــت و ــام دوس ــم زن را در مق ــم، مي توانی ــذار کنی ــگار گ ــاي ابژه ان از ارزیابي هرفیقــي ارزشــمند جــاي دهیــم. دشــوارترین نــوع رابطــه، آن نــوع از »دوســتي و رفاقــت بــا زنــان« اســت کــه از جنســیت گرایي گــذار نمــوده باشــد. حتــي وقتــي ــتي در ــز، بایس ــود نی ــرده ش ــر ب ــا زن به س ــترک آزاد ب ــي مش ــرایط زندگ در شمبنــاي رابطه هــا مقولــه ي برســاخت جامعــه و ملــت دموکراتیــک جــاي بگیــرد. هماننــد آنچــه در محــدوده ي ســنتي و مدرنیتــه رایــج اســت همیشــه بــه چشــم همســر، مــادر، خواهــر و دلبــر بــه زن نــگاه مي شــود؛ بایســتي از ایــن وضعیــت گــذار کنیــم. ابتــدا بایــد رابطــه ي قــوي انســاني اي را مرســوم نماییــم کــه متکــي بــر »وحــدت معنــا« و گرایــش بــه برســاخت جامعــه باشــد. یــک زن یــا مــرد باید در صــورت لــزوم دســت از همســر، فرزنــد، مــادر، پــدر و محبوبه اش بــردارد اما بــه هیــچ وجــه دســت از نقــش خویــش در جامعــه ي اخالقي و سیاســي برنــدارد. مــرد قــوي بــه هیــچ وجــه بــه زن التمــاس نمــي ورزد، در پــي او نمي افتــد، او را

Page 93: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار88

ــر و ــر همس ــد. اگ ــودي نمي کن ــه او حس ــرد و ب ــتم نمي گی ــاد ضــرب و ش ــه ب بدلــداده اش بخواهــد از او جــدا شــود، حتــي تلنگــري نیــز بــه او نمي زنــد. حتــي ــد ــش مي کن ــش کمک ــان انتقادات ــد از بی ــد، بع ــته باش ــي از او داش اگــر انتقاداتتــا بــه دلخــواه خویــش زندگــي کنــد. اگــر مي خواهــد رابطــه اي بــا زن داشــته ــد ــد، بای ــوردار باش ــي برخ ــک و اجتماع ــوي ایدئولوژی ــان ق ــه از بنی ــد ک باشترجیــح و خواســته را بــه اختیــار زن بســپارد. بــه میزانــي کــه ســطح آزادي زن، ترجیــح آزادانــه اش و قابلیــت رفتــاري متکــي بــر نیــروي ذاتــي اش توســعه یافتــه

ــا آن زن زیســت. ــا ب ــا و زیب ــوان به شــکلي بامعن ــدازه مي ت ــه همــان ان باشــد، بــت ــن و واقعی ــرایط امروزی ــرد، در ش ــترک زن و م ــي مش ــن زندگ ایده آل تریــوار ــاي دش ــه در فعالیت ه ــت ک ــق اس ــل تحق ــي قاب ــا هنگام ــا تنه ــي م اجتماعــوند. ــت آورده ش ــي به دس ــاي بزرگ ــک موفقیت ه ــت دموکراتی ــاخت مل برسدر کوردســتان امروزیــن و واقعیــت جامعــه ي کــورد، یــک دیالکتیــک بامعنــاي ــي وار ــد و افالطون ــي باش ــي افالطون ــبت فراوان ــه نس ــه ب ــت ک ــار اس ــق ناچ عشزیســته شــود؛ چنیــن عشــقي ارزشــمند اســت. عشــق افالطونــي عشــق پنــدار و ــي ــه ي زندگ ــد. لحظه لحظ ــمند مي باش ــبب ارزش ــن س ــه همی ــت، ب ــردار اس کــا یــک زن زیبــارخ بي مثــال دنیــا به ســر بــردن، عشــق نیســت. چــون عشــق را بنیســت، بعــد از یــک دوره ي کوتــاه آمیــزش، دورویي هــا نشــان داده خواهنــد شــد. زیــرا از نیــاز بــه نوعــي رابطــه نشــأت گرفتــه کــه بي معنــا برقــرار گشــته یــا

بــر مبنایــي بیولوژیــک اســتوار شــده اســت. عشــق حقیقــي، عشــقی اســت کــه در ایــن وضعیــت، بایــد »فــرد و عناصر عشــق« نمایندگــي آزادشــدن میهــن و رهایــي یــک جامعــه و ملــت را برعهــده بگیرنــد. ایــن نیــز مســتلزم جنگیدن هــا و مبــارزات بســیار شــدید نظامــي و سیاســي اســت؛

Page 94: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

89

مســتلزم یــک نیــروي بســیار عظیــم اخالقــي و ایدئولوژیک اســت.

5( ملت دموکراتیک و خودگرداني اقتصادي

دولــت ـ ملــت، ابــزار قــدرت الزمــه جهــت ســلطه ي مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي بــر اقتصــاد اســت؛ همــان اقتصــادي کــه بــر تحقــق بیشــینه ســود اســتوار مي باشــد. ــوان بیشــینه ســود و انباشــت ســرمایه را تحقــق ــزار نمي ت ــن اب ــدون وجــود ای ببخشــید. بیانگــر غــارت اقتصــادي اي اســت کــه طــي تاریــخ تمــدن، در ســطحي ــل ــدون تحلی ــه اســت. ب ــن صــورت گرفت ــه ي مشــروعیتي معی ــر پای بیشــینه و بــرمایه«، ــت هاي س ــود و انباش ــینه س ــا »بیش ــت ب ــت ـ مل ــه ي دول ــح رابط صحیــت ـ ــن دول ــه نمــود. همچنی ــت ارائ ــت ـ مل ــوان تعریــف صحیحــي از دول نمي تملــت را نمي تــوان به تنهایــي در حکــم یــک نظــام قــدرت و زور تعریــف کــرد. قــدرت دولتــي وقتــي به صــورت دولــت ـ ملــت تنظیــم مي گــردد، آنــگاه ــر روي ــرمایه ب ــت س ــود و انباش ــینه س ــژه بیش ــتي و به وی ــه ي کاپیتالیس مدرنیتاقتصــاد، مي توانــد تحقــق یابــد. معنــاي ایــن قضیــه ایــن اســت کــه حکمرانــي ــه ي ــه مرتب ــه، ب ــات اقتصــادي جامع ــر روي حی ــت ب ــت ـ مل برقرارگشــته ي دولدولتــي رســیده کــه در سرتاســر طــول تاریــخ بیشــترین ارزش افزونــه را غصــب ــت ــت. جه ــیده اس ــور رس ــه ي ظه ــه منص ــي ب ــن دولت ــي چنی ــد؛ یعن مي نمایــت ــاد اس ــر روي اقتص ــورت داده ب ــب ص ــتم غص ــه سیس ــي ب مشروعیت بخشکــه از طریــق ملي گرایــي و میهن پرســتي جالیــي بــر روي آن مي کشــد، ــاي ــن مویرگ ه ــد نازک تری ــا ح ــد و ت ــت مي بخش ــدان الوهی ــوزش ب ــا آم بــاد« ــوزه ي اقتص ــر ح ــدید ب ــروري ش ــه »ت ــد. ب ــوذ مي ده ــرایت و نف ــه س جامعو »تأمیــن بیشــینه ســود در آن« کــه به طــور هم هنــگام صــورت مي گیرنــد،

Page 95: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار90

اقــدام مــی ورزد؛ از طرفــي جامعــه را در ازاي ســیرنمودن شــکم بــه کارگــري ــي از آن ــش بزرگ ــز بخ ــر نی ــرف دیگ ــد و از ط ــوم مي نمای ــتمزدي محک دســازل« و »ارتــش ــا دســتمزد ن ــه ارتــش بیــکاران تبدیــل مي کنــد. »بردگــي ب را ببــزرگ بیــکاران« از نتایــج طبیعــي بیشــینه ســود، دولــت ـ ملــت و صنعت گرایــي مي باشــند. تحقق یابــي ایــن ســه عنصــر اصلــي توســط مدرنیتــه ي ســرمایه داری، تنهــا از ایــن طریــق ممکــن اســت، از میــان برداشــتن آزادي اي کــه جامعــه در حیــات اقتصــادي دارد، محکوم گردانیــدن جامعــه بــه بردگــي دســتمزدي، ــان ــکاران و محکوم ســازي زن ــه ارتــش بی مبدل نمــودن بخــش بزرگــي از آن ب

ــتمزد. ــا کم دس ــتمزد ی ــي بي دس ــه بردگ بکوردســتان و جامعــه ي کــورد، شــاید هــم یکــي از نادرتریــن نمونه هــاي مشاهده شــده در جهــان اســت کــه ســه عنصــر اصلــي مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي، نظــام غارتگــري را ـ کــه تــا ســطح نسل کشــي فرهنگــي پیــش مــي رودـ بــر روي حیــات اقتصــادي آن برقــرار ســاخته و زنــان و مــردان داراي حداقلي تریــن دســتمزد را بــه ارتــش بیــکاران تبدیــل نمــوده اســت. دولــت ـ ملت هــاي حاکــم تــالش بــه خــرج داده انــد تــا کوردســتان را از طریــق جنــگ ویــژه ي یکطرفــه ي ــن ــت میه ــت، از حال ــتمراریافته اس ــیده و اس ــه سرپوش ــي ک ــي فرهنگ نسل کشخــارج ســازند. بــر همیــن مبنــا تاریــخ دویســت ســاله ي اخیــر در اصــل عبــارت درون در ذوب نمــودن و میهــن حالــت از خارج ســازي تاریــخ از اســت ــراي جامعــه ي ــخ ب ــن تاری ــت ـ ملت هــاي حاکــم. ای ــده ي »تک وطــن« دول پدیــار ــیون، گرفت ــه آسیمیالس ــدن ب ــت؛ دچارش ــي اس ــن تاریخ ــز چنی ــورد نی کــن ــا حداقل تری ــرادي ب ــه اف ــدن ب ــدن و مبدل ش ــدن، بیکارگردی ــا ش قتل عام هدســتمزد، بدیــن جهــت سلب شــدن آزادي اش در حــوزه ي حیــات اقتصــادي و

Page 96: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

91

در نتیجــه ي آن فروپاشــیدن و ابژه گردیــدن و خارج شــدن از حالــت خودبــودن ــا اضافه شــدن ســه عنصــر اصلــي روی داده اســت. جامعــه ي کــورد، همــگام بمدرنیتــه ي کاپیتالیســتي)غارتگري بیشــینه ســود، ظلــم دولــت ـ ملــت، تخریبــات صنعت گرایــي از طریــق تکنولــوژي( بــر فتــح، اشــغال، اســتیال، غــارت، ــته ــارو گش ــا آن روی ــخ ب ــول تاری ــه در ط ــیوني ک ــتعمارگري و آسیمیالس اســت ــه حال ــب ب ــن ترتی ــد و بدی ــار ش ــي دچ ــي فرهنگ ــک نسل کش ــه ی ــود، ب بجامعــه اي درآمــد کــه حتــي از »صیانــت از خویــش« نیــز مي هراســد. جامعــه اي ــر حــوزه ي اقتصــادش ــه ي خویــش را ب اســت کــه حاکمیــت و ترجیــح آزاداناز دســت داده و به کلــي تحــت کنتــرل هیــوالي ســه پایه اي مــدرن عناصــر بیگانــه و مــزدور درآمــده اســت. هم اینکــه در ازاي ســیري شــکم کار مي کنــد )هماننــد ماهــي اي کــه بــه قــالب گرفتــار آمــده(، به خوبــي نشــان مي دهــد کــه ــت ــه اي اس ــت. جامع ــده اس ــع گردی ــي واق ــاج نسل کش ــه آم ــه ي جامع به منزلــان ــه چن ــد و ب کــه زنانــش ـ ایــن موجــدان اقتصــادـ به تمامــي بیــکار گردیده انحــال و روزي درآورده شــده اند کــه بي ارزش تریــن نیــروي کار محســوب ــاش ــرار مع ــت ام ــالح جه ــش به اصط ــه مردان ــت ک ــه اي اس ــد. جامع مي گردنخانــواده، بــه اطــراف و اکنــاف جهــان پراکنــده شــده اند. جامعــه اي اســت کــه ــر ســر یــک مــرغ و یــک وجــب زمیــن همدیگــر را مي کشــند. انســان هایش بآشــکار اســت کــه ایــن جامعــه، جامعــه اي اســت کــه از حالــت جامعــه خــارج

ــه اســت. ــا درآورده شــده و زوال یافت گشــته، از پاقتصــادي، اشــغال اســت. اشــغال خطرناک تریــن اقتصــادي، اشــغال وحشــیانه ترین روش بــه انحطــاط کشــیدن یــک جامعــه، به زانــو درآوردن ــتر از ــورد، بیش ــه ي ک ــس از جامع ــال تنف ــلب مج ــت. س ــاندن آن اس و فروپاش

Page 97: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار92

آنکــه ناشــي از فشــار و ظلمــي باشــد کــه دولــت ـ ملــت حاکــم علیــه آن اعمــال مي کنــد، ناشــي از تصــرف ابزار هــاي اقتصــادي جامعــه ي کــورد و تحــت ــه ــس از اینک ــه پ ــک جامع ــت. ی ــادي اش اس ــات اقتص ــن حی ــرل قرارگرفت کنتکنترلــش را بــر ابزار هــاي تولیــدي و بــازار خویــش از دســت داد، ممکــن ــه ــا ب ــا نه تنه ــد. کورده ــه ده ــه ادام ــش را آزادان ــات خوی ــد حی ــت بتوان نیسمیــزان گســترده اي کنتــرل خویــش را بــر ابزارهــا و مناســبات تولیــدي از دســت ــلب ــان س ــز از دست ش ــارت نی ــرف و تج ــد، مص ــرل تولی ــه کنت ــد، بلک دادنــت ـ ملت هــاي ــه دول ــه نســبت وابسته شدنشــان ب ــر، ب ــارت صحیح ت ــه عب شــد. بــت، توانســتند از ــش صــورت گرف ــت خوی ــکار هوی ــه ي ان ــر پای حاکــم کــه بامــوال و دارایي هــاي خــود اســتفاده کننــد و در تجــارت و صنعــت ایفــاي ــزار »انکارگــري هویتــي« و ــه مؤثرتریــن اب نقــش نماینــد. اســارت اقتصــادي، بــه ــرداري اي ک ــات بهره ب ــژه تأسیس ــد. به وی ــت از آزادي« درآورده ش »محرومیــام ــت خ ــع نف ــاري و مناب ــاي ج ــر روي آب ه ــه ب ــورت یکطرف ــا به ص دولت هــزان ــه همــان می ــد، هــم موجودیــت میراث هــاي تاریخــي و ب ــدازي کردن راه انــد از ــه بع ــادي ک ــتعمارگري اقتص ــرد. اس ــن ب ــز را از بی ــي حاصلخی ــز اراض نیــا بخشــیده شــد، آخریــن اســتعمارگري سیاســي و فرهنگــي هرچــه بیشــتر ژرفــي ــه وضعیــت کنون ــود کــه وارد آورده شــد. در نتیجــه ب ــاري ب ــه ي مرگب ضرب

ــر!« ــا بمی ــه خــارج شــو، ی ــت جامع ــا از حال رســیدیم: »یــات وحشــیانه ــن اقدام ــه متوقف ســازي ای ــا ب ــن خصــوص KODAR صرف در ایبــر نظارتــي جامعــه برقــراري مجــدد ســامانه ي بلکــه نمي کنــد، بســنده اقتصــاد را مبنــا مي گیــرد. خودگردانــي اقتصــادي، حداقلي تریــن سازشــي ــید؛ ــدان رس ــوان ب ــک مي ت ــت دموکراتی ــت و مل ــت ـ مل ــان دول ــه می ــت ک اس

Page 98: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

93

ــودي« ــان »ناب ــلیمیت و فرم ــاي تس ــه معن ــر از آن ب ــي نازل ت ــا راه حل ــازش ی ســاي ــه معن ــتقالل، ب ــمت اس ــه س ــادي ب ــي اقتص ــوق دادن خودگردان ــت. س اســارت از ــا عب ــز نتیجت ــه آن نی ــود ک ــد ب ــل خواه ــي متقاب ــت ـ ملت ــکیل دول تشاز دست کشــیدن اســت. کاپیتالیســتي مدرنیتــه ي برابــر در تسلیم گشــتن ــت ـ ملــت حاکــم ــر دول ــاي تســلیمیت در براب ــه معن ــي اقتصــادي، ب خودگردانــه ــه ن ــت ک ــوري اس ــادي ط ــي اقتص ــه ي خودگردان ــوا و درون مای ــت. محت اسکاپیتالیســم خصوصــي مبنــا گرفتــه مي شــود و نــه کاپیتالیســم دولتــي. صنعــت اکولوژیــک و اقتصــاد کمونــي را به منزلــه ي شــکل بازتاب یافتــه ي دموکراســي بــر اقتصــاد ســرلوحه قــرار مي دهــد. محــدوده اي کــه بــراي صنعــت، توســعه و عمــران، تکنولــوژي، تأسیســات بهره بــرداري و مالکیــت در نظــر گرفتــه شــده، ــت. در ــک اس ــک و دموکراتی ــه ي اکولوژی ــت جامع ــظ حال ــدوده ي حف محخودگردانــي اقتصــادي، جایــي بــراي صنعــت، تکنولــوژي، توســعه و عمــران، مالکیــت و ســکونت شــهري ـ روســتایي نافــي محیط زیســت و مغایــر بــا جامعه ي دموکراتیــک وجــود نــدارد. خودگردانــي اقتصــادي، مدلــي اســت کــه در آن ــارت، ــازار، تج ــد. ب ــل مي یاب ــه تقلی ــطح کمین ــه س ــرمایه ب ــت س ــود و انباش ســود و ــت س ــا حاکمی ــد ام ــي را رد نمي نمای ــت و بازده ــول، رقاب ــوع محص تنانباشــت ســرمایه بــر روي آن را نمي پذیــرد. نظــام مالــي و فاینانــس بــه تناســبي ــد. ــه بازدهــي اقتصــادي و ســازوکار آن خدمــت نماین ــرار مي شــوند کــه ب برقــوب ــتثمار محس ــکل اس ــن ش ــول« را بي زحمت تری ــق پ ــول از طری ــب پ »کســکل از ــن ش ــز ای ــادي نی ــي اقتص ــام خودگردان ــه در نظ ــوري ک ــد به ط مي نمایاســتثمار جایگاهــي نخواهــد یافــت. خودگردانــي اقتصــادي ملــت دموکراتیک، کار را نــه همچــون یــک عمــل شــاق و بیــگاري بلکــه همچــون یــک کنــش و

Page 99: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار94

عمــل »آزادشــدن« ارزیابــي مي نمایــد. اصــل بنیادیــن و اساســي اش ایــن اســت: ــگاري و عمــل ــوان نوعــي بی »کارکــردن، آزادیســت«. اینکــه کارکــردن به عنــت. ــش اس ــج و کوش ــج رن ــا نتای ــدن ب ــي از بیگانه ش ــود، ناش ــاق درک ش شــرار ــرد ق ــي و آزادي ف ــت ذات ــت هوی ــش در خدم ــج و کوش ــج رن ــي نتای وقتــا ــه ب ــود ک ــي مي ش ــان عمل ــه چن ــدل ب ــش مب ــگاه کار و کوش ــد، آن مي گیرن

ــود. ــده مي ش ــارکت ورزی ــبختي در آن مش ــل و خوش ــال می کمــي ــد، در تمام ــي نمي ده ــتثمار جای ــه اس ــه ب ــادي ک ــت اقتص ــوع از فعالی آن نــارک ــته و مب ــتقبال گش ــن از آن اس ــور جش ــواي پرش ــا حال وه ــات ب اجتماعدانســته شــده اســت. خودگردانــي اقتصــادي ملــت دموکراتیــک، نظامــي اســت کــه ایــن شــور و شــوق مجــددا در آن شــکل مي گیــرد. ســدهایي کــه بــر روي ــي ــام تاریخ ــک قتل ع ــه ی ــده اند، ب ــداث ش ــتان اح ــاري کوردس ــاي ج آب هملــت اقتصــادي خودگردانــي گشــته اند. منجــر زیســت محیطي بــالي و دموکراتیــک، بــه هیــچ ســدي کــه بــدون توجــه بــه محیط زیســت، زمین هــاي ــي ــد؛ حت ــداث نمي ده ــازه ي اح ــود، اج ــزي ش ــخ طرح ری ــز و تاری حاصلخیاجــازه نخواهــد داد کــه وقتــي عمــر نمونه هــاي احداث شــده بــه پایــان رســید، ــي از ــکان، حت ــورت ام ــوند؛ در ص ــاخته ش ــد س ــاي جدی ــان نمونه ه ــه جایش بــایش ــر فرس ــد. در براب ــد ش ــردان نخواه ــا رویگ ــگام آن ه ــازي زودهن نابودســت، ــداران اس ــه و جان ــمن جامع ــن دش ــه بزرگ تری ــي ک ــاک و جنگل زدای خــد. حفــظ خــاک ــل ایســتادگي مي کن ــي کام ــه ي بســیج عموم ــک روحی ــا ی بو رنــج نــوع به منزلــه ي مقدس تریــن را و جنــگل کاري در محیط زیســت کوشــش اعــالم مي کنــد؛ فعالیت هایــي کــه به تنهایــي در ایــن دو حــوزه صــورت بگیرنــد کافیســت تــا بیــکاري را صدهــا ســال از میــان بــردارد.

Page 100: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

95

ــراي ســود ــي ب ــن حــوزه ي فعالیت ــت، مقدس تری ــت ـ مل ــه کــه در دول همانگونو انباشــت ســرمایه حوزه اي ســت کــه بیشــترین ســودآوري را داشــته باشــد، در فــرم ملــت دموکراتیــک نیــز حــوزه ي خاکــي و جنگلــي کــه جامعــه را در طــول ــدون ــند. ب ــاي کاري مي باش ــن حوزه ه ــیده اند، مقدس تری ــات بخش ــخ حی تاریــت ــد موجودی ــي مي توان ــات اجتماع ــي، حی ــم و صنعت گرای ــود کاپیتالیس وجخویــش را اســتمرار بخشــد؛ امــا بــدون وجــود زمیــن و جنــگل حیــات اجتماعي قابــل تــداوم نیســت. در بنیــان بیــکاري، گسســتن از »خــاک، روســتا و جنــگل« ــا کاپیتالیســم اســت. نیــروي کار ــه اســت و عامــل ایــن گسسته شــدن همان نهفتــوده و ــه الزم ب ــم همیش ــود کاپیتالیس ــینه س ــت بیش ــکاران، جه ــار بی ارزان و انبپدیــده اي اســت کــه عامدانــه و بــه زور ایجــاد گردیــده اســت. بازگشــت دوباره ــا ــک، نه تنه ــات اکولوژی ــه حی ــه ب ــگل کاري و خالص ــاک و جن ــوي خ به سبیــکاري را از میــان برخواهــد داشــت؛ بلکــه ســبب رهایــي از جامعــه ي ســرطاني شــهري نیــز مي شــود؛ بدیــن ترتیــب شــهر را نیــز نجــات مي دهــد. شــهري کــه غــده وار بــزرگ مي شــود، یــک بیمــاري ســرطاني اســت. ســرطان هاي فــردي ــهري ــات ش ــن حی ــول همی ــر محص ــاي دیگ ــیاري از بیماري ه ــد بس ــز همانن نیمي باشــند. بنابرایــن بازگشــت بــه خــاک، فعالیت هــاي جنگلــي، زراعــت اکولوژیــک و امــور تأمیــن غــذا نه تنهــا چــاره ي اساســي بیــکاري اســت بلکــه

ــد. ــمار مي آی ــز به ش ــهر نی ــه و ش ــاي مدرنیت ــي بیماري ه ــر تمام پادزهاقتصــاد کمونــي خودگردانــي دموکراتیــک را نبایــد بــا کاپیتالیســم دولتــي یــا اقتصــاد دولتــي اشــتباه گرفــت. از نوعــي واحدهــاي اقتصــادي ســخن مي گوییــم ــت ــان و محیط زیس ــت انس ــا طبیع ــي را ب ــازگاري و همخوان ــترین س ــه بیش کدارنــد. در شــیوه ي حیــات کمــون، بــراي »بیــگاري، همچنیــن رنــج و فعالیتــي

Page 101: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار96

کــه آزادي به بــار نیــاورد«، جایــي وجــود نــدارد. از مــدل و منبــع ذاتــي حیاتــي ــود را از ــرار داده و خ ــا ق ــخ مبن ــول تاری ــه در ط ــه جامع ــم ک ــث مي نمایی بحطریــق آن موجودیــت بخشــیده، مقــدس محســوب کــرده و بــا شــور و شــوق از آن اســتقبال نمــوده اســت. هــر جــا کــه بازدهــي و ثمردهــي، برکــت و شــور و

شــعف وجــود داشــته باشــد، در آنجــا اقتصــاد کمونــي وجــود دارد.KODAR به مثابــه ي ســتون فقــرات ملــت دموکراتیــک، »خودگردانــي اقتصــادي

و اقتصــاد کمونــي« را حداقــل بــه انــدازه ي دفــاع ذاتــي جامعــه ضــروري دیــده و مبنــا قــرار مي دهــد. همانگونــه کــه جامعــه بــدون دفــاع ذاتــي قــادر بــه تــداوم ــادي و ــي اقتص ــود خودگردان ــدون وج ــود، ب ــد ب ــش نخواه ــت خوی موجودیاتــکا بــر »حفــظ خــاک، جنــگل کاري، اکولــوژي )محیــط زیســت( و کمــون«

نیــز تغذیــه ي جامعــه و بنابرایــن تــداوم موجودیتــش نمي توانــد میســر گــردد.اســت. الزم اقتصــادي خودگردانــي بــراي نیــز قانونــي بســتر یــک ملــت قوانیــن دولــت ـ »تک ســطحي« بودن و مرکزیت گرایــي موجــود در حاکــم، تحــت نــام یکپارچگــي و وحــدت حقوقــي، در مقابــل خالقیــت اقتصــادي، اکولــوژي و رقابــت ممانعــت ایجــاد مي نمایــد. به جــاي ایــن نگــرش حقوقــي کــه ماهیتــا بــر اســتثمارگري اقتصــادي اتــکا دارد، نیــاز ــوم آن وجــود دارد کــه ــه نوعــي از اقتصــاد بومــي و ســازوکار اتون شــدیدي باقتصــاد ملــي و نهــاد هماهنگ کننــده ي آن را مــورد توجــه داشــته باشــد. ــکار ــي را رد و ان ــازار مل ــده ي ب ــوق اقتصــادي الزم اســت کــه پدی نوعــي حقنکنــد امــا دینامیســم هاي بــازار بومــي را نیــز مدنظــر قــرار دهــد. نظــام حقوقــي ــي ــي به کل ــت؛ توجیهات ــه کاري اس ــل محافظ ــن عام ــزي، بزرگ تری تک مرک

ــت. ــادي اس ــق اقتص ــه منط ــد هرگون ــي دارد و فاق سیاس

Page 102: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

97

ــت ــت مل ــد اقتصــادي رهیاف ــي کــورد، بایســتي در بع ــه ي مســئله ي مل در زمیندموکراتیــک، یــک اســتاتو )موقعیــت( قانونــي بــراي خودگرداني اقتصــادي نیز گنجانــده شــده باشــد. آشــکار اســت کــه بــدون وجــود زیرســاخت اقتصــادي، نظــام KODAR قابــل تــداوم نخواهــد بــود. میــزان معتبربــودن حقــوق بومــي در حوزه هــاي اقتصــادي کــه ارتبــاط تنگاتنگــي بــا موجودیــت و آزادي جامعــه ي ــت، ــم مالکی ــر تنظی ــي نظی ــت. در موضوعات ــي اس ــري حیات ــد، ام ــورد دارن کبزرگــي شــرکت ها، آب هــاي جــاري، بهره بــرداري از منابــع و معــادن زیرزمینــي و رو زمینــي، مؤسســات بــازار، نظــام بانکــي، ســاختار بودجــه ي مدیریت هــاي دموکراتیــک بومــي، مالیات هــا و مــوارد مشــابه، قوانیــن اقتصــادي بومــي مبنــا و ســرلوحه هســتند. مي تــوان میــان قوانیــن اقتصــادي ملــي و قوانیــن اقتصــادي

بومــي، همخوانــي و ســازگاري ایجــاد نمــود.مدیریــت اقتصــادي KODAR حائــز اهمیــت فراوانــي اســت. جامعــه اي کــه بنیــان ــد ــات نخواه ــت حی ــده، قابلی ــده ش ــتگي گردان ــار ورشکس ــادي آن دچ اقتصداشــت. اســتقالل کامــل اقتصــادي، یــک اتوپیــاي اقتصــادي اســت کــه ــا در عصــر اقتصــادي اي هســتیم ــرا م ــود، زی ــد ب ــق نخواه ــل تحق هیچــگاه قابــي ــي داخل ــا اتونوم ــد، ام ــتوار مي باش ــل اس ــاني متقاب ــه ي فایده رس ــر پای ــه ب کــال آشــکار شــده اســت ــي گلوب ــز وســیع اســت. در عصــر ســرمایه ي مال آن نیکــه مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي تــا چــه حــد یــک نظــام نابایســت، تهدیدکننــده ي ــک ــه ي دموکراتی ــر، مدرنیت ــن ام ــر ای ــت. در براب ــر اس ــانیت و تداوم ناپذی انسمتکــي بــر واحدهــاي دموکراتیــک ملــي بایــد به عنــوان یــک نظــام جایگزیــن ــود. ــنگي درک ش ــکاري و گرس ــادي، بی ــاي اقتص ــي از بحران ه ــت رهای جه

Page 103: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار98

6( ساختار حقوقي ملت دموکراتیک

حقــوق دموکراتیــک، حقوقي ســت متکــي بــر تنــوع. مهم تــر اینکــه، کمتــر بــه ــت ـ ــد و داراي ســاختار ســاده اي اســت. دول ــي رجــوع مي کن تنظیمــات حقوقملــت حاکــم، شــکلي از دولــت اســت کــه در سرتاســر تاریــخ، بیشــترین ــي ــت در تمام ــر، دخال ــن ام ــل ای ــت. دلی ــام داده اس ــي را انج ــات حقوق تنظیمامــور جامعــه و به ویــژه تــالش جهــت نابودســازي جامعــه ي اخالقــي و سیاســي مي باشــد. جوامــع قدیمــي بــه میــزان گســترده اي از طریــق تنظیمــات اخالقــي و سیاســي ســعي در حــل مســائل خویــش مي نمودنــد. امــا مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي تــالش نمــود تــا کل مشــروعیت خویــش را بــر حقــوق متکــي گردانــد. دخالــت افراطــي اش در جامعــه و بــه اســتثمار کشــیدن آن، راه را بــر ایــن گشــود تــا بــه ــه ــت را ب ــه عدال ــردد ک ــل گ ــوق متوس ــام حق ــه ن ــده اي ب ــج و پیچی ــزار بغرن ابــد. بســیار ادعــا مي شــود کــه حقــوق ــدل مي نمای ــه مب امــري ظاهــري و فرمالیتعبــارت اســت از کلیــت قوانینــي کــه حق هــا و وظایــف فــرد و جامعــه را تنظیــم مي نمایــد؛ امــا برخــالف ایــن ادعــا، حقــوق عبــارت از هنــر مدیریــت از طریــق ــر ــي ب ــه نگــرش مبتن ــا توســل ب ــا ب ــي بســیار پرشــمار و افراطــي اســت، ت قوانینعدالــت ظاهــري بــه تمــام ناحقي هــاي بزرگــي کــه کاپیتالیســم در طــول تاریــخ ــق ــودن از طری ــود. مدیریت نم ــیده ش ــروعیت بخش ــته، مش ــا گش ــر بدان ه منجــتر ــي، بیش ــي و سیاس ــاي اخالق ــق هنجاره ــت از طری ــاي مدیری ــن، به ج قوانیمختــص بــه مدرنیتــه ي ســرمایه داری اســت. بــه همــان ترتیــب، بــورژوازي منکــر اخــالق و سیاســت نیــز بــه قــوه ي حقــوق یــا حقوق ســاالري کــه نیــروي عظیمــي ــتان ــي در دس ــلحه ي بزرگ ــوق، اس ــردد. حق ــل مي گ ــد، متوس ــه وي مي بخش بــي ــام اخالق ــر نظ ــم در براب ــوق ه ــق حق ــورژوازي، از طری ــت. ب بورژوازي س

Page 104: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

99

ــت ــش محافظ ــن، از خوی ــات پایی ــان طبق ــم زحمتکش ــي و ه ــي قدیم و سیاسمي نمایــد. دولــت ـ ملــت، نیــروي خــود را بــه نســبت فراوانــي از قــوه ي حقوقــي مي گیــرد کــه به صــورت یکطرفــه تنظیــم شــده اســت؛ حقــوق به نوعــي آیــات خــداي دولــت ـ ملــت اســت؛ ترجیــح مي دهــد تــا جامعــه ي خویــش را از طریــق

ایــن آیــات مدیریــت نمایــد.بــه همیــن ســبب KODAR کــه ذهنیــت ملــت دموکراتیــک را مبنــا قــرار ــون اساســي ــوق گنجانده شــده در قان ــژه حق ــوق و به وی ــر حق می دهــد، در برابــي ــت حقوق ــه مل ــتر از اینک ــوص KODAR بیش ــن خص ــد. در ای ــیار مي باش هشباشــد، ملــت اخالقــي و سیاســي اســت. وقتــي مبنــا بــر ایــن باشــد کــه از طریــق ــا دولــت ـ ملــت ایــران تحــت یــک ســقف سیاســي مشــترک زیســته ســازش بــن ــز قوانی ــت، تمای ــن وضعی ــردد. در ای ــاس مي گ ــوق احس ــه حق ــاز ب ــود، نی شــه ــت ک ــت ـ مل ــوق دول ــد. حق ــت مي یاب ــي اهمی ــت بوم ــن مدیری ــي و قوانی ملــي پیوســته ــرار مي دهــد، وقت ــا ق ــه را مبن ــع بروکراتیــک مرکــزي یک طرف منافــود، ــه رو مي ش ــک روب ــي دموکراتی ــي و فرهنگ ــاي بوم ــت گروه ه ــا مقاوم ببه صــورت اجبــاري قوانیــن مدیریــت بومــي را مي پذیــرد. در بســیاري از کشــورهاي جهــان به ویــژه ایــاالت متحــده ي آمریــکا و اتحادیــه ي اروپــا، ــي ــا نظام های ــرار اســت. عموم ــدره )محلــي( برق ــدرال و ف ــي ف نظام هــاي حقوقــر، ــم انحصارگ ــزي و کاپیتالیس ــي مرک ــر بروکراس ــه در براب ــد ک رواج مي یابن

ــد. ــوازن درمي آورن ــت ت ــه حال ــي را ب ــاي بوم ــع خلق ه منافKODAR ســعی خواهــد کــرد تــا بــا اعمــال فشــار بــر روی دولــت ـ ملــت حاکــم

ــون ــه قان ــود ب ــی موج ــون اساس ــر دادن قان ــه تغیی ــتن آن ب ــران و واداش در ایاساســی ای دموکراتیــک و عملــی نمــودن آن، موجودیــت کوردهــا را از نظــر

Page 105: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار100

KODAR ،ــر ــن ام ــق ای ــدم تحق ــورت ع ــند؛ در ص ــمیت بشناس ــه رس ــي ب قانونحقــوق خودگردانــي خــود را به صــورت یک ســویه برقــرار خواهــد ســاخت و بــه یافتــن جایگاهــي بــراي خویــش در چارچــوب قوانیــن اساســي ملــي اولویــت ــي ــتاتوي خودگردان ــرد اس ــد ک ــعي خواه ــت، س ــن اولوی ــد داد. در ای خواهــک ــي دموکراتی ــي مل ــن اساس ــوب قوانی ــش را در چارچ ــک خوی دموکراتیبیــان نمایــد. مقصــود از چاره یابــي صلح آمیــز و دموکراتیــک مســئله ي کــورد ــي دموکراتیکــي اســت کــه حــاوي ــون اساســي مل ــاي قان ــر مبن ــز ســازش ب نیــر ــي ب ــي مبتن ــه چاره یاب ــي دموکراتیــک باشــد. KODAR ب موقعیــت خودگردانــتاتوي ــاوي اس ــه ح ــد ک ــت مي ده ــي اولوی ــي دموکراتیک ــي مل ــون اساس قانخودگردانــي دموکراتیــک اســت و بــر مبنــاي ســازش و توافــق صــورت ــت حاصــل ــي موفقی ــت و چاره یاب ــن رهیاف ــا KODAR اگــر در ای ــرد؛ ام مي گیــل اســت یعنــي ــه راهــي کــه اولویــت درجــه دوم برایــش قائ ــگاه ب ننمایــد، آنــت ــد آورد. مدیری ــه روي خواه ــک یکطرف ــتاتوی دموکراتی ــت اس ــه مدیری باســتاتوی دموکراتیــک در کوردســتان یــک مدیریــت حقوقــي دولــت ـ ملــت ــه ي دموکراتیــک در ســطح بومــي و منطقــه اي ــت مدرنیت نیســت؛ بلکــه مدیری

اســت.

7( فرهنگ ملت دموکراتیک

بعــد فرهنگــي، عنصــري مهــم در شــکل گیري ملت هاســت. فرهنــگ در معنــاي محــدود کلمــه، بیانگــر ذهنیــت ســنتي و حقیقــت عاطفــي جوامــع اســت. دیــن، فلســفه، میتولــوژي )اسطوره شناســی(، علــم و حوزه هــاي مختلــف ــه ــد. ب ــکیل مي دهن ــه را تش ــک جامع ــگ ی ــدود، فرهن ــري مح ــري، از منظ هن

Page 106: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

101

نوعــي وضعیــت روحــي و ذهنیتــي جامعــه را بازتــاب مي دهنــد. هنگامــي کــه ــان ــوند، جه ــکیل داده مي ش ــت تش ــا دول ــت ی ــت ـ مل ــت دول ــه دس ــا ب ملت هفرهنگــي دچــار یــک انحــراف بــزرگ شــده و ســالخي مي گــردد. مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي ســنت را به تمامــي و همــراه بــا کل حقیقــت آن نمي پذیــرد. مــوارد الزم و دلخواهــش را از آن، غربــال کــرده، در راســتاي منافــع خویــش متحــول مي نمایــد و بدین گونــه اخــذ مي کنــد. چیــزي کــه تحــت نــام تاریــخ فرهنگــي ــر آن نقــش زده و پیــش روي جامعــه و فــرد قــرار مي دهــد، مهــر خویــش را بمقولــه اي به کلــي متفــاوت اســت؛ عبــارت از بي تاریخــي اســت به نــام تاریــخ و بي فرهنگــي اســت به نــام فرهنــگ! بــه عبــارت دیگــر تمامــي تاریــخ و فرهنــگ ــد و ــاب مي کن ــم« انتخ ــت کاپیتالیس ــزه ي »منفع ــرش و غری ــا نگ ــانیت را ب انســذارد. ــش مي گ ــه نمای ــان ب ــش رویم ــد پی ــي جدی ــک نقاش ــیم ی ــد ترس هماننــن ــت، از ای ــت ـ مل ــي دول ــر آن یعن ــن عنص ــتي و مهم تری ــه ي کاپیتالیس مدرنیتلحــاظ یــک جنبــش بــزرگ خدشه دارســازي، بدنام گردانــي و تحریــف ســنت

و فرهنــگ اســت. ــز ــر چی ــش از ه ــراي حــل مســئله ي کــورد، پی ــک ب ــت دموکراتی ــت مل رهیافبــه تعریــف صحیــح تاریــخ و فرهنــگ کــورد مرتبــط و وابســته اســت. تعریــف صحیــح تاریــخ و فرهنــگ، تعریــف موجودیت اجتماعــي را به همــراه مي آورد. تکویــن جامعــه ي ملــي بــه معنــاي برخــورداري از آگاهــي و روح »تاریخــي و ــي از ــاظ کیف ــورد، به لح ــک ک ــت دموکراتی ــاخت مل ــت. برس ــي« اس فرهنگملت ســازي اي کــه از طریــق رویکردهــاي ملي گــرا و دولت گــرا ســعي در تحقــق آن مي گــردد، متفــاوت اســت. هــم بــا ملت گرایــي دولــت ـ ملــت حاکــم تفــاوت دارد و هــم از رویکردهــاي ملي گرایانــه و دولت گرایانــه ي

Page 107: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار102

ــو ــازي آلترناتی ــارت از ملت س ــا، عب ــر آن ه ــت؛ در براب ــاوت اس ــوردي متف کــت. ــان و خلق هاس ــگ زحمت کش ــخ و فرهن ــر تاری ــي ب متک

KODAR از طریــق نگــرش مبتنــي بــر ملــت دموکراتیــک که جهــت دربرگیري ســایر خلق هــا نیــز بــاز و نافروبســته اســت، بــه روي اتحادهــا و اتفاق هــاي ملــي ــا ــاخت اتحادیه ه ــردن و برس ــه روز ک ــد. ب ــاز مي باش ــیع تر ب ــک وس دموکراتیــاد ــه ایج ــگ خاورمیان ــخ در فرهن ــول تاری ــه در ط ــمولي ک ــاي جهانش و فرم ه

ــمارد. ــه مي ش ــاي خاورمیان ــي و آزادي خلق ه ــح رهای ــته اند را راه صحی گشــک ــج ی ــه ي KODAR به تدری ــه در پروس ــورد ک ــک ک ــت دموکراتی ــرم مل فکیفیــت ســاختاري تر بــه خــود خواهــد گرفــت، یــک آزمــون برســاخت مجــدد ملــي را ارائــه خواهــد داد کــه از تمامــي ابعــاد بــه مدلــي جهــت خلق هــاي ایــران مبــدل خواهــد گشــت. بــا رنســانس انقالبــي و ملــت دموکراتیــک خویــش، در ــه گــذار از ــادر ب ــت ـ ملــت کــه ق ــي فرهنگــي و تاریخــي دول ــر انکارگرای برابعاملیــت و دست نشــاندگي جهــت مدرنیتــه ي غربــي نگشــت، یــک عصــر نویــن

یعنــي عصــر ترقــي مدرنیتــه ي دموکراتیــک را آغــاز و گســترش خواهــد داد.

8( سیستم خودـ دفاعي ملت دموکراتیک

در عالــم جانــداران، هــر یــک از گونه هــا داراي یــک سیســتم دفاعــي مختــص ــدارد. ــود ن ــز وج ــاع نی ــد دف ــدار فاق ــوع جان ــک ن ــي ی ــت. حت ــش اس ــه خوی بحتــي مقاومتــي کــه هــر عنصــر و هــر ذره ي موجــود در کیهــان جهــت حفــظ موجودیــت خویــش نشــان مي دهــد را مي تــوان بــه خــودـ دفاعــي )دفــاع ذاتــي( تعبیــر کــرد. پیداســت مقاومتــي کــه در مقابــل تجزیه وتباه گشــتن و خارج شــدن از حالــت »خودبــودن« نشــان مي دهــد، از طریــق اصطــالح خــودـ دفاعــي قابــل

Page 108: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

103

بیــان اســت. هنگامــي کــه مقاومــت مزبــور از دســت داده شــود، آن عنصــر یــا ــر ــه عنص ــردد و ب ــارج مي گ ــودن« خ ــت »خودب ــود، از حال ــه مي ش ذره تجزیــر ــي ب ــت مبتن ــي مقاوم ــز وقت ــداران نی ــم جان ــل مي شــود. در عال دیگــري تبدیخــودـ دفاعــي درهــم شکســته شــد، آن جانــدار یــا بــه طعمــه ي ســایر جانــداران

ــرد. ــا مي می ــود و ی ــل مي ش تبدیهمــان سیســتم بــراي نــوع انســان و جامعــه ي انســاني نیــز، به غایــت معتبــر اســت ــد ــرض تهدی ــتي در مع ــان و هس ــون انس ــي همچ ــوع ظریف ــداق دارد. ن و مصمانــده اي همچــون جامعــه، بــدون وجــود یــک خــودـ دفاعي قــوي قــادر نخواهد بــود موجودیــت خویــش را بــه مدتــي طوالني اســتوار نگــه دارد. در نوع انســان، ــات ــز مي باشــد. لزوم ــدازه اي کــه بیولوژیــک اســت، اجتماعــي نی ــه ان ــاع ب دفــاي ــداري به ج ــر جان ــود در ه ــي موج ــز دفاع ــط غرای ــک، توس ــاع بیولوژی دفــورت ــاع به ص ــراد اجتم ــي اف ــز، تمام ــي نی ــاع اجتماع ــود. در دف آورده مي شــات دفاعــي، شــمار ــق امکان ــي مطاب ــد. حت ــاع مي نماین مشــترک از خویــش دفــک ــاع، ی ــد. دف ــر مي یاب ــته تغیی ــور پیوس ــاع به ط ــازماندهي اجتم ــکل س و شــه هیــچ ــا نقش ویــژه ي اساســي اجتمــاع اســت. بــدون آن، حیــات ب کارکــرد یــي ــژه ي اصل ــم دو نقش وی ــه مي دانی ــه ک ــت. همانگون ــداوم نیس ــل ت ــه قاب وجــان ــه هم ــد. ب ــل مي باش ــه و تولیدمث ــارت از تغذی ــداران، عب ــان جان ــر جه دیگشــکل کــه موجــودات جانــدار بــدون تغذیــه و تولیدمثــل قــادر بــه تــداوم حیات ــش ــات خوی ــداوم حی ــه ت ــادر ب ــز ق ــي نی ــاع ذات ــدون دف ــش نمي باشــند، ب خویــي ــودـ دفاع ــم از خ ــه مي توانی ــر ک ــم دیگ ــه ي مه ــک نتیج ــود. ی ــد ب نخواهنجهــان جانــداران اســتنباط نماییــم ایــن اســت کــه دفــاع مذکــور تنهــا معطــوف ــوع ــر ن ــراري ســلطه ب ــه حفــظ موجودیــت خودشــان اســت. سیســتم هاي برق ب

Page 109: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار104

خویــش و حتــي بــر روي موجوداتــي از نــوع دیگــر و بــه اســتعمار کشیدن شــان ــان ــوع انس ــار در ن ــن ب ــراي اولی ــلطه، ب ــتعمار و س ــاي اس ــدارد. نظام ه ــود ن وجایجــاد گشــته اســت. در ایــن زمینــه، توســعه ي ذهنیتــي نــوع انســان ـ کــه امــکان ــول ــت آوردن محص ــه به دس ــن رابط ــدـ و در همی ــر مي گردان ــتثمار را میس اســاع از موجودیــت، ــا دف ــوأم ب ــن وضعیــت، ت ــد. ای ــازاد، ایفــاي نقــش مي نمای مدفــاع از ارزش هــاي مربــوط بــه رنــج و کوشــش، یعنــي جنگ هــاي اجتماعــي

را نیــز بــه همــراه مــي آورد.ــا شــرایط ملموســي کــه ــق ب ــي در تطاب ــاع ذات ــه ي دف ــا، مقول از منظــر کوردهتجربــه کرده انــد، بــه درازاي تاریــخ همیشــه اهمیتــي حیاتــي داشــته اســت. چــون اخــالف یــا بازمانــدگان دســته اول اجتماعاتــي هســتند کــه انقــالب نئولیتیــک ــا ــه ب ــن همیش ــته اند، بنابرای ــکل آن زیس ــن ش ــن و درازمدت تری را در عمیق تریحمــالت و یــورش روبــه رو گشــته اند. مقادیــر مــازاد محصولــي کــه برآمــده از انقــالب زراعــي موجــود در هــالل حاصلخیــز بــود، ســبب گردیــده تــا همــواره حمالتــي صــورت گیرنــد. هــزاران ســال بدین گونــه طــي شــده اســت. هرچــه نظام هــاي تمدنــي بــا تکیــه مــازاد محصــوالت ایجــاد گشــتند، مقطــع حمــالت ــر ســاختاربندیهاي »شــهر، ــاي متکــي ب برنامه ریزي شــده و سیســتماتیک نیروهــه ــت« آغــاز شــدند. تمدن هــاي بي شــماري از تمــدن ســومر گرفت طبقــه و دولــدن ــون تم ــروي هژم ــن نی ــروزه آخری ــه ام ــکا ک ــده ي آمری ــاالت متح ــا ای تحاکــم اســت، همیشــه به طــور غیرمســتقیم یــا مســتقیم حمــالت و یورش هایــي

را علیــه همــان منطقــه و اجتماعــات صــورت داده انــد.حمــالت دویســت ســاله ي اخیــر کــه هم هنــگام بــا مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي روي دادنــد، کیفیتــي متفــاوت بــه خویــش گرفتنــد. نظام هــاي حفــظ موجودیت شــان

Page 110: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

105

یعنــي نظام هــاي دفــاع ذاتــي اي کــه از اعصــار اولیــه تاکنــون به صــورت واحدهــاي قبیلــه اي و عشــیره اي و بــا اتــکا بــر مناطــق کوهســتاني ایجــاد ــتي ــام کاپیتالیس ــر نظ ــي ب ــه ي متک ــاي یورش گران ــل ابزاره ــد، در مقاب نموده انکفایــت نکردنــد. بــراي اولیــن بــار خطــر از دســت دادن موجودیت شــان ــه ي کاپیتالیســتي، موجــب ــت مدرنیت ــت ـ مل مطــرح گشــت. ســاختاربندي دولآن شــد کــه کوردهــا نه تنهــا بــا سلب شــدن آزادي شــان مواجــه گردنــد، بلکــه ــي ــه و اقدام ــوند. برنام ــارو ش ــز روی ــان نی ــت دادن موجودیت ش ــر ازدس ــا خط بــت« ــان«، »تک مل ــدن »تک زب کــه در گســتره ي مرزهــاي سیاســي جهــت آفریو ملت هــا زبان هــا، ســایر تــا شــد ســبب بــود، هدفمنــد »تک وطــن« و ــارو ــودي روی ــکار و ناب ــا ان ــا، ب ــان مرزه ــتره ي هم ــود در گس ــاي موج وطن هگردنــد. کوردهــا در تمــام بخش هــاي میهنــي کــه بــا زور تقســیمش کرده انــد، توســط دولــت ـ ملت هــا وارد یــک پروســه ي انــکار و نابــودي گردانــده شــدند. دولــت ـ ملت هایــي کــه از طــرف نیروهــاي هژمونیــک پشــتیباني مي گردیدنــد، ــي در ــت اساس ــوان سیاس ــتان را به عن ــا و کوردس ــودي کورده ــازي و ناب پاکســي ــي ناکاف ــاع ذات ــر دف ــي ب ــاي مبتن ــه مقاومت ه ــي ک ــد. هنگام ــش گرفتن پیآنــان درهــم شکســته شــد، نوبــت بــه از پــاي درآوردن و تحلیل بــردن جامعــه،

آســیمیله نمودن و بدین ترتیــب نابود کردنــش رســید.یــک ســرخط مهــم و اغماض ناپذیــر در برنامــه ي برســاخت ملــت دموکراتیــک KODAR، موضــوع چگونگــي ایجــاد یــک ســاختار نظام منــد مانــدگار جهــت

دفــاع ذاتــي اســت. سیاســت هاي نویــن انــکار، نابــودي و آسیمیالســیون )ذوب فرهنگــی( کــه دولــت ـ ملــت ایــران به منزلــه ي انحصــار نیــروي مســلح یگانــه، در صــورت فرصت یابــي از اجــراي آن هــا امتنــاع نخواهــد ورزیــد، نظــام خــودـ

Page 111: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار106

ــرط ــن ش ــت. حداقلي تری ــوده اس ــدگاري نم ــار از مان ــي KODAR را ناچ دفاعــر ــي ب ــت مبتن ــن اســت کــه ضمان ــران، ای ــت ای ــت ـ مل ــا دول مشترک زیســتن بــردد. ــن گ ــا تأمی ــات آزاد کورده ــي و حی ــت ذات ــت هوی ــي جه ــون اساس قانصرفــا ضمانــت مبتنــي بــر قانــون اساســي کفایــت نمي کنــد؛ بایــد بــا اســتاتویي کــه از طریــق قوانیــن تعییــن گشــته اســت، شــرایط ملمــوس اجــراي ضمانــت ــه ي امــور امنیتــي اال دفــاع ملــي مشــترکي کــه در ــور پیگیــري شــوند. کلی مزبــام ــورد انج ــه ي ک ــود جامع ــط خ ــد توس ــرد، بای ــورت مي گی ــارج ص ــر خ برابــه، ــن وج ــه بهتری ــد ب ــودش مي توان ــط خ ــه فق ــک جامع ــرا ی ــوند. زی داده شــاي آن را ــکل نیازه ــب ترین ش ــه مناس ــازد و ب ــرار س ــي اش را برق ــت داخل امنیــرآورده نمایــد. بنابرایــن دولــت ـ ملــت مرکــزی ایــران بایــد در سیاســت هاي ب KODAR .ــد ــورت ده ــدي ص ــم و ج ــي مه ــش رفرم های ــي خوی ــت داخل امنینیــز در صورتــي کــه صلــح و چاره یابــي دموکراتیــک در ایــران تحقــق یافــت، ــو ســامان دهي و تنظیــم نمایــد. ــد نیروهــاي دفــاع ذاتــي خویــش را از ن مي توانــد ــا بای ــت. تنه ــي اس ــن نوین ــتلزم قوانی ــو، مس ــم ن ــامان دهي و تنظی ــک س بي شنیروهــاي نوینــي را ســامان داد کــه بــر ســازش بــا دولــت ـ ملــت اتــکا داشــته و

ــوط باشــند. ــي مرب ــد داخل ــت قانون من ــه امنی باگــر سازشــی صــورت نگیــرد، در آن صــورت KODAR مي توانــد جهــت ــش، ــک خوی ــت دموکراتی ــه ي مل ــدي و یکطرف ــاخت تمام بع ــت از برس حفاظوضعیــت کمــي و کیفــي نیروهــاي دفــاع ذاتــي خــود را مطابــق نیازهــاي نویــن، ســامان دهي و تنظیــم نمایــد. نیروهــاي سازماندهی شــده ی دفــاع مشــروع ــدي ــن ملــت دموکراتیــک در هــر حــوزه و هــر بع ــاع از تکوی ــه دف موظــف بهســتند و اتوریتــه ي ملــي دموکراتیــک را بــا شایســتگي برقــرار خواهنــد نمــود.

Page 112: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

107

ــد ــک خواهن ــت دموکراتی ــهروندان مل ــرد ـ ش ــال ف ــان و م ــت ج ــئول امنی مســاي ــت )اعــم از جنگ ه ــت ـ مل ــات دول ــه ي اقدام ــر کلی ــا در براب ــود. کورده بــي ها ــد نسل کش ــا ح ــه ت ــي( ک ــي و روان ــي، اجتماع ــي، فرهنگ ــي، سیاس نظامپیــش مي رونــد، در حــال مبــارزه ي متــداوم و مســتمر خواهنــد بــود. موجودیــت و آزادي کوردســتان و کوردهــا بــدون خــودـ دفاعــي نمي توانــد وجــود داشــته

باشــد.

9ـ دیپلماسي ملت دموکراتیک

فعالیتــي کــه دولــت ـ ملــت بیــش از هرچیــزي توســعه داده، فعالیت هــاي شــیوه ي و شــکل دیپلماســي، ملت هاســت. دولــت ـ میــان دیپلماتیــک دولت هاســت. میــان رایــج جنگ هــاي درگرفتــن از پیــش فعالیت هــاي مي تــوان آن را به منزلــه ي فصــل تــدارک جنگ هــاي موجــود در تاریــخ ــخ، مناســبات همســایگي ــه درازاي تاری ــي نمــود. ب ــز ارزیاب ــت ـ ملت هــا نی دولــد؛ ــان مي گردن ــه اشــکالي ســنتي بی ــوع واحدهــاي اجتماعــي، ب ــان هــر ن در میایــن اشــکال داراي آداب و تشــریفات معینــي مي باشــند و ارزشــي واال برایشــان قائــل هســتند. اقــدام بــه نهادینه ســاختن ایــن مناســبات و روابــط توســط دولــت ـ ــط اســت. اگــر ــه ي کاپیتالیســتي مرتب ــش ســودمحور مدرنیت ــا گرای ــا، ب ملت هروابــط در دوران صلــح، ســودآوري بیشــتري داشــته باشــند، نیــازي بــه جنــگ ــرار مي گــردد. در ــط ســودآوري برق ــدارد. از طریــق دیپلماســي، رواب وجــود نصورتــي کــه تحقــق بیشــینه ســود منــوط بــه جنــگ باشــد، اگــر کل نیروهــاي ــد ــگ ســودآور نخواهن ــه ممانعــت از جن ــادر ب ــد ق ــز گــرد آین ــک نی دیپلماتیگشــت. بنابرایــن در آنجــا کار دیپلماســي بــه پایــان رســیده اســت. میــان

Page 113: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار108

»دیپلماســي تقلیــل داده شــده بــه منطــق ســود« و »ارزشــمندترین شــیوه ي رابطه ي ــده ــي نمان ــدي باق ــچ پیون ــده شــده«، هی ــخ دی ــع کــه در طــول تاری ــان جوام میاســت. دیپلماســي میــان دولــت ـ ملت هــا بــه حالــت یــک ابــزار خدعه گرانــه ي دسیســه هاي جنگــي ســودآور درآورده شــده اســت. بــه ابــزار تدارک دهنــده ي

ــت. ــح نیس ــراري صل ــزار برق ــر اب ــده و دیگ ــدل ش ــا مب جنگ هدیپلماســي اي کــه از طریــق ســنت ملــت دموکراتیــک دوبــاره بــه ابــزار صلــح، همبســتگي و دادوســتد خالقانــه ي هرچــه بیشــتر میــان جوامــع مبــدل مي شــود، ــک، ــت دموکراتی ــي مل ــد. دیپلماس ــیدگي مي نمای ــائل رس ــل مس ــه ح ــا ب اساسابــزار جنگ هــا نیســت بلکــه ابــزار صلــح و روابــط مفیــد اســت. بیانگــر رســالتي اســت کــه از ارزش متعالــي اخالقــي و سیاســي برخــوردار اســت و انســان هاي ــه ي توســعه و اســتمرار ــژه در زمین ــد. به وی ــه در آن ایفــاي نقــش مي نماین فرزانخلق هــاي میــان در متقابــل فایده رســاني پروســه هاي و دوســتانه روابــط همســایه و اجتماعــات خویشــاوند، نقــش مهمــي ایفــا مي کنــد. نیروي برســاخت

اجتماعــات مشــترک و ایجــاد ســنتزهایي از جوامــع در ســطحي باالتــر اســت.در تاریــخ کوردهــا، پروســه هاي روابــط دیپلماتیــک بســیار پرشــماري در جهــات مثبــت یــا منفــي همیشــه وجــود داشــته اند. ازهم گســیختگي ها و ــراي فعالیت هــاي ــا ب ــان اجتماعــات، ســبب شــده ت ــراوان می ایزوله شــدن هاي فمربــوط بــه ســفیري و ایلچي گــري ارزش بزرگــي قائــل گردنــد. وقتــي فوایــد اجتماعــي حیــات جهــت گشــته اند انجــام صحیحــي به صــورت ــع ــتاي مناف ــوءنیت و در راس ــا س ــه ب ــي ک ــته اند. هنگام ــر داش ــمندي درب ارزشــه دشــمني ها و درگیري هــا متفــاوت شــخصي و گروهــي انجــام شــده اند نیــز ب

نموده انــد. خدمــت

Page 114: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

109

ــه ــي، ب ــان خــود و همســایگان و هــم در ســطح جهان ــروزه هــم می ــا ام کوردهــت ــاي مثب ــد. فعالیت ه ــاز مي نماین ــاس نی ــدیدا احس ــا ش ــي بامعن ــک دیپلماس یــي ــش بزرگ ــان، نق ــراري آزادي ش ــت و برق ــظ موجودی ــک، در حف دیپلماتیدارنــد. در دوران اخیــر یعنــي دوران مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي، شــاید خلقــي کــه در جهــان بیــش از همــه قربانــي بازي هــاي دیپلماتیــک گردیــده، کردهــا باشــند. در کل قــرن 19 و 20 به هنــگام تجزیه نمــودن خاورمیانــه و درآوردنــش تحــت هژمونــي نظــام مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي، جایــگاه و نقــش قربانــي بــه کردهــا داده ــي ــاي اول و دوم جهان ــان جنگ ه ــن قربانی ــژه تراژیک تری ــت. به وی ــده اس شگشــته اند. نقشــي کــه در دیپلماســي دولــت ـ ملت هــاي خاورمیانــه بــراي کردهــا در نظــر گرفتــه شــده، همیشــه ایفــاي نقــش مهــره بــوده اســت و ایــن وضعیــت راه بــر نتایــج بســیار حــادي گشــوده اســت. کردهــا بــا تابلوهــاي زنــده اي آکنــده ــن ــا نسل کشــي مي رســند. در ای ــارو گشــته اند کــه ت از تلخــي و ناگــواري رویــاي ــودن مقاومت ه ــا، دورب ــزدوري کرده ــدازه ي م ــه ان ــک ب ــدون ش ــئله ب مس

کــردي از روش هــاي مــدرن نیــز نقــش مهمــي داشــته اســت.وقتــي توجــه شــود کــه تشــکیل یــک دولــت ـ ملــت متحــد کــردي هــم از نظــر کنژکتــوري )شــرایط سیاســي روز( و هــم طبقاتــي شــانس اندکــي دارد، آنــگاه دیــده خواهــد شــد کــه دیپلماســي هاي معطــوف بــه چنیــن هدفــي نیــز شــانس ــي ــه ط ــي ک ــه از فعالیت های ــم ک ــت. مي دانی ــدک اس ــیار ان ــان بس چاره یابي شدویســت ســال اخیــر بــا ایــن هــدف انجــام داده شــده اند، نتیجــه اي به بــار ــن ــودن چنی ــراي موفقیت آمیزب ــرد، ب آورده نشــده اســت. سرشــت مســئله ي کــا، ــورد کرده ــا در م ــت ـ ملت ه ــي دول ــت. دیپلماس ــاعد نیس ــي مس فعالیت هایحــالل معضــالت نبــوده بلکــه بســیاري از نقش هــاي منفــي بن بست ســاز و

Page 115: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار110

افزایش دهنــده ي چالش هــا میــان بخش هــاي کوردســتان و نقــش دعــوت ــا نمــوده اســت. ــه اشــغال و اســتیال را ایف ــت ـ ملت هــاي دشــمن ب آشــکار دولــه یــک دیپلماســي نویــن یعنــي دیپلماســي ملــت ــه شــدت ب ــه همیــن دلیــل ب ب

ــاز وجــود دارد. ــک نی دموکراتیــه ــي ک ــان کردهای ــد می ــز بای ــر چی ــل از ه ــک، قب ــت دموکراتی ــي مل دیپلماستجزیــه گشــته و حــول منافــع مختلفــي تقســیم گشــته اند، یــک پالتفــرم ]صحــن[ مشــترک را تشــکیل دهــد. ایــن پالتفرمــي کــه کردهــا در بیشــترین ســطح و بــه شــدت بــدان احســاس نیــاز مي کننــد، بایــد در مرکــز فعالیت هــاي دیپلماتیــک جــاي بگیــرد. همانگونــه کــه دیــده مي شــود تمامــی دیگــر فعالیت هــاي دیپلماتیــک، به ویــژه فعالیت هــاي دیپلماتیکــي کــه هــر ســازماني به شــکل خودســرانه و مطابــق منافــع خویــش در پــي توســعه ي آن بــوده اســت، تاکنــون بیشــتر از فایــده، زیــان دربــر داشــته اســت؛ عمدتــا بــه ازهم گســیختگي، تقســیم، ــي از ــن یک ــت. بنابرای ــوده اس ــت نم ــا خدم ــان کرده ــري می ــعاب و درگی انشوظایــف اساســي ملــي، توســعه ي یــک دیپلماســي کلیت منــد میــان کردهاســت. دیپلماســي KODAR ابــزار پیشــبرد صلــح، همبســتگي و دادوســتد خالقانــه ي هــر چــه بیشــتر میــان جوامــع میباشــد و بــه حــل مســائل رســیدگي مینمایــد. بیانگــر ــي اخالقــي و سیاســي برخــوردار اســت. در رســالتي اســت کــه از ارزش متعالزمینــه ي توســعه و اســتمرار روابــط دوســتانه و پروســه هاي فایده رســاني متقابــل ــاخت ــروي برس ــد. نی ــا مي کن ــي ایف ــش مهم ــایه، نق ــاي همس ــان خلق ه در میــت. ــر اس ــطح باالت ــع در س ــنتزهایي از جوام ــاد س ــترک و ایج ــات مش اجتماعجهــت چاره یابــي مســئله ي کــورد در ســطح خاورمیانــه بــا دولت هــا، احــزاب، ــردازد. ــه دیپلماســي مي پ ــي و ... ب ــي، نهادهــاي حقوق نیروهــاي سیاســي و مدن

Page 116: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

111

نظریــه ي مدرنیتــه ي دموکراتیــک KODAR بــا مطرح ســازي عناصــر ســالح مانند ملــت دموکراتیــک، اقتصــاد کمونــال و صنعــت اکولوژیــک، گام و برون رفــت KODAR ــر ــه ی مدنظ ــري مدرنیت ــید. برت ــد بخش ــق خواه ــه اي را تحق ادعامنداندر ایــن اســت کــه از طریــق رهنمــود قدرت گــرا و دولت گــرا بــه مســائل ــدرت ــخ حــول محــور ق ــي کــه در طــول تاری نمي نگــرد. هــم نظام هــاي تمدنــده ي ــه ي نماین ــتي به مثاب ــه ي کاپیتالیس ــم مدرنیت ــتند و ه ــاد گش ــت ایج و دولــر ــي ب ــائل اجتماع ــه مس ــان ب ــا، رویکردش ــي در روزگار م ــاي تاریخ تمدن هرهنمــود قــدرت و دولــت اتــکا دارد. حــال آنکــه قــدرت و دولــت، خودشــان ــق ــا از طری ــان حــل آن ه ــاي مســائلي هســتند کــه خواه در حکــم برآمدگاه هــونت ــازمان یافته ي خش ــت س ــه حال ــدرت ک ــت و ق ــند. دول ــونت مي باش خشــد، مســائل را ــه نماین ــه مداخل ــم باشــند و در جامع ــدازه حجی ــر ان مي باشــند، هــاي ــد. آزمون ه ــل« مي نماین ــم و الینح ــترده، حجی ــزان »گس ــان می ــه هم ــز ب نیتمــدن و مدرنیتــه کــه در طــول تاریــخ روي داده انــد، از طریــق مثال هــاي بي شــماري اثبــات نمــوده اســت کــه تالش هــاي صورت گرفتــه از ایــن طریــق، ــه ــا چــه حــد داراي ظرفیــت تولیــد مســئله و معضــل مي باشــند. در ایــن مقول تــه ي دموکراتیــک، مدل هــاي ــه ي مدرنیت ــه ي نظری ــر پای ــا ب ــر آن شــد ت ســعی ب»حــل مســئله«اي کــه رهنمــودي قدرت محــور و دولتــي دارنــد، انتقــاد نمــوده و

Page 117: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار112

ــتند، ــور نیس ــور و دولت مح ــه قدرت مح ــي اي ک ــاي چاره یاب ــر روي گزینه ه بــط ــه توس ــک ک ــت دموکراتی ــوم رهیاف ــرد. مفه ــورت گی ــل ص ــق و تأم تعمKODAR پشــتیبانی و بــه اجــرا گذاشــته مي شــود به عنــوان نتیجــه ي ایــن تفکــر

ــد. ــعه مي یاب ــه و توس ــکل گرفت ــل، ش و تأممفهــوم و رهیافتــی کــه جامعــه ی دموکراتیــک و آزاد شــرق کوردســتان مدل هــاي نســخه ی از گرفتــه برعهــده را آن نهــادن بنیــاد و پیشــاهنگی ــا و ــتمر قدرت ه ــاد مس ــودن و ازدی ــا تکثیرنم ــه ب ــرا ک ــرا و دولت گ قدرت گــی ــت. برخ ــاوت اس ــی متف ــه کل ــد، ب ــاد کرده ان ــي را ح ــائل مل ــا، مس دولت هفکــر مي کننــد کــه مي تواننــد بــا تکثیــر بي پایــان قدرت هــاي دولتــي مســئله ي ــار دولت هــاي رســمي ــا اگــر در کن ملــي و اقلیتــي را حل وفصــل نماینــد. گویــي و موجــود کــه شمارشــان بیــش از دویســت اســت، ارگان هــاي بومــي دولتــود، ــانیده ش ــزاران رس ــه ه ــان ب ــوند و شمارش ــه ش ــدي اضاف ــاي جدی دولت هــا و ــر شــمار قدرت ه ــر چــه ب ــود! حــال آنکــه ه ــاي راه حــل خواهــد ب ــه معن ب»دولــت ـ ملت«هــا ـ کــه در حکــم نوعــي انباشــت ســرمایه ي نهادینه انــدـ افــزوده ــز ــي نی ــوع مســئله ي اجتماعــي و مل ــه ن ــن هم ــتثمار و بنابرای شــود، فشــار و اسازدیــاد مي یابــد. واقعیــت »قــدرت و دولــت« عصــر مــا، بیــش از پیــش صحــت

ــد. ــق مي نمای ــیر را تصدی ــن تفاس ایملــت دموکراتیــک مــد نظــر جامعــه ی دموکراتیــک و آزاد شــرق کوردســتان، نوعــي از ملت ســازي اســت کــه بــدون اتــکا بــه قــدرت و دولــت و توســط خــود خلــق صــورت مي گیــرد؛ نوعــي تکویــن ملــت اســت کــه از طریــق توســعه ي سیاســتی دموکراتیــک تحقــق مي یابــد. KODAR سیســتمی صــرف سیاســی نیــز نبــوده و ســعي بــر اثبــات ایــن قضیــه مي شــود کــه بــدون مبدل شــدن بــه دولــت و

Page 118: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

113

قــدرت نیــز، از طریــق نهادهــاي خودگردانــي »دفــاع ذاتــي، اقتصــادي، حقوقــي، ــه حالــت ملــت درآمــده و ــوان ب ــز مي ت اجتماعــي، دیپلماتیــک و فرهنگــي« نیــک ــت دموکراتی ــت مل ــک برســازد. رهیاف ــت دموکراتی ــه ي مل خــود را به مثابــل ــن راه ح ــن و عادالنه تری ــن، آزادانه تری ــر KODAR، صلح آمیزتری ــورد نظ م

بدون خونریــزي بــراي مســئله ي ملــي جامعــه ی شــرق کوردســتان اســت.مدرنیتــه ي نظریــات و مفاهیــم طریــق از کــه انقــالب کوردســتان اگــر پیشــرفت عملــي خویــش را دموکراتیــک مجــددا طرح ریــزي مي شــود، بــا شایســتگي ادامــه دهــد، نه تنهــا مســئله ي کــورد را از طریــق رهیافــت ــي ــت بوم دموکراتیــک در شــرق کوردســتان حــل خواهــد کــرد بلکــه رهیافــران ــی ای ــت تمام ــت رهیاف ــد جه ــالم ترین برآین ــه س ــن حــال ب انقــالب در عی

نیــز تبدیــل مي شــود.

Page 119: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار114

عمــل برســاخت ملــت دموکراتیــک در شــرق کوردســتان، هــم به لحــاظ ــا ــت کرده ــي موجودی ــي و اجتماع ــن تاریخ ــود نوی ــي، نم ــم عمل ــري و ه نظو حیــات آزادشــان مي باشــد. حقیقتــي را بیــان مي کنــد کــه وقف نمــودن ــر ــن راه ه ــد. در ای ــي مي گردان ــي را الزام ــق واقع ــک عش ــد ی ــش در ح خویچیــز مطلوبــي کــه الزم اســت از تاریــخ انســانیت اخــذ گــردد، چونــان عســلي پالوده گشــته، در اختیــار رهــرو ایــن راه گذاشــته شــده اســت. برســاخت ملــت دموکراتیــک، برســاختي اســت کــه تــا زمانــي کــه انســانیت وجــود داشــته باشــد ــر لحظــه خــود را در ــد هســتي هایي کــه ه ــت. انســان همانن ــد یاف ــه خواه ادامــق ــه از طری ــر لحظ ــش را ه ــه خوی ــت ک ــي اس ــد، موجودیت ــان مي آفرینن کیهآگاهــي آزاد مي آفرینــد؛ بــه همیــن نحــو عمــل برســاخت ملــت دموکراتیــک ــاظ ــت. از لح ــوردار اس ــه برخ ــر لحظ ــش در ه ــي خوی ــز از آزادي بازآفرین نیــرح ــد مط ــن نمي توان ــر از ای ــي مدعي ت ــه واقعیت ــا و ن ــه اتوپی ــودن، ن اجتماعي بــوان ــه اي هم خ ــران، به گون ــتان و ای ــرق کوردس ــا در ش ــروزه کورده ــد. ام باش

رسالت اجتماعی در مرحله ی برساخت ملت دموکراتیک

Page 120: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

115

بــا واقعیــت تاریخــي و اجتماعي شــان، توانمندانــه در تــالش بــرای عملــي KODAR ــتا ــن راس ــند. در همی ــک مي باش ــت دموکراتی ــاخت مل ــاختن برس سنمــود برســاخت ملــت دموکراتیــک در شــرق کوردســتان مي باشــد. کوردهــا ــا زور ــادي نداشــته اند و ب ــدان اعتق ــت کــه ب ــت ـ مل ــي از دول ــا گسســتی ذهن بتحــت تأثیــر آن قــرار گرفته انــد، چیــزي را از دســت نــداده و نخواهنــد داد؛ از بــاري ســنگین رهایــي خواهنــد یافــت کــه آن هــا را بــه آســتانه ي نابــودي ســوق مــي داد. امــا در ازاي ایــن، امــروزه بــا ملحــق شــدن بــه جامعــه ی دموکراتیــک ــت دموکراتیــک ــه مل ــکان مبدل شــدن ب و آزاد شــرق کوردســتان KODAR امــد. ایــن دســتاوردي اســت کــه هرچقــدر ارزش و بهــاي آن را کســب نموده ان

ــه همــان انــدازه ارزشــمند اســت. دانســته شــود، بکوردهــا و دیگــر خلق هــای ایــران به عنــوان فــرد و جامعــه، بایــد عمــل ــته ي ــت پالوده گش ــنتز و غلظ ــه ي »س ــک را به منزل ــت دموکراتی ــاخت مل برستمامــي حقیقت هــا، مقاومت هــا و کل اشــکال تجلي یافتــه ي متداومــي کــه ــر ــالم را در ب ــتي و اس ــن زرتش ــا آیی ــه ت ــو گرفت ــن ایزدبان ــاد کهن تری از اعتقمي گیــرد و همــه ي آن هــا را در ژرفــاي تاریــخ و اجتماعي بــودن خویــش ــه ــزي ک ــد. چی ــش نماین ــد و اجرای ــه دل بپذیرن ــد، از ت ــد«، درک نماین دارنکلیــه ي آموزه هــاي میتولوژیــک، دینــي و فلســفي گذشــته و بــه همــان انــدازه ــي ــن حقیقت های ــد، همچنی ــاد دهن ــد ی ــدرن مي خواهن ــي م ــوم اجتماع ــز عل نیکــه تمامــي جنگ هــا و شــورش هاي مقاومت طلبانــه به صــورت تک تــک و جمعــي مي خواهنــد آن هــا را بــر زبــان آورنــد، در ذهــن و کالبــد »برســاخت

ملــت دموکراتیــک« در KODAR بازنمــود و تجلــی مي یابــد.ــه ي ــي مدرنیت ــرآمد چاره یاب ــر س ــک KODAR، عنص ــت دموکراتی ــه ي مل نظری

Page 121: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار116

ــه ي ــچ نظری ــک، هی ــت دموکراتی ــه ي مل ــارج از نظری ــت. خ ــک اس دموکراتیاجتماعــي دیگــري وجــود نــدارد کــه جامعــه ي انســانیت جهانــي را ـ کــه نظریــه ي »دولــت ـ ملــت« مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي آن را قصــاب وار شرحه شــرحه ــات بخشــد. ــد و در گســتره ي »آزادي« حی ــاره یکــي گردان کــرده اســت ـ دوبــر از ایفــاي نقشــي ــل مســائل امروزیــن، به غی ســایر نظریــات اجتماعــي در مقابمارژینــال )غیرفعــال( یــا حاشــیه اي معنایــي ندارنــد. نظریات لیبــرال کاپیتالیســتي میــان بیماري هــاي ســرطاني و مزمنــي کــه کاپیتالیســم در به جــاي حــل ــش، ــالمت خوی ــه س ــه ب ــاندن جامع ــاي رس ــد و به ج ــاد مي نمای ــانیت ایج انستأثیرشــان تنهــا در حــد برخــي داروهاســت کــه عمــر بیمــار ســرطاني بیولوژیک را افزایــش مي دهنــد. تمــام رهیافت هــاي پیشــنهادي ایــن نظریه هــا، تنهــا مســائل را غول پیکــر مي نماینــد و اندکــي دیگــر بــر عمــر مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي ــوع ــه به وق ــر در خاورمیان ــال اخی ــد س ــي ص ــه ط ــي ک ــد. رخدادهای مي افزاینجامعــه ي مي نماینــد. تصدیــق به خوبــي را قضاوت مــان ایــن پیوســته اند، ــوتر، در ــال آن س ــزار س ــا ه ــي از ده ه ــخ و حت ــول تاری ــه در ط ــه ک خاورمیانــرم ــت، در گرماگ ــاخته اس ــات را برس ــک حی ــي، ی ــت فرهنگ ــوب کلی چارچجنــگ جهانــي اول توســط نیروهــاي مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي به شــیوه اي ــه ــد ک ــپرده ش ــي س ــاف هیوالهای ــه انص ــت و ب ــرحه گش ــاب وار شرحه ش قص

ــوند. ــده مي ش ــت نامی ــت ـ مل دولنظریــه ي ملــت دموکراتیــک KODAR تنهــا راهــکار متوقف ســازي ایــن جریــان یعنــي متوقف ســازي شرحه شــرحه نمودن قصاب گونــه ي کلیــت فرهنگــي ــت ــه جه ــي الزم ــان ذهنیت ــزي جه ــه طرح ری ــدام ب ــي و اق ــت ـ ملت«گرای »دولــي ــا کــه در تمام ــان فرهنگــي م ــور مي باشــد. جه ــاره ي کلیــت مزب ــاز دوب آغ

Page 122: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

117

اعصــار تاریــخ برساخته شــدن خــود، ضمــن آن همــه تنــوع خویــش داراي کلیــت بــوده اســت، بایــد به منزلــه ي جایگزینــی جهــت مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي، ــه ســده ي ــا نگاهــی ب در چارچــوب مفهــوم یادشــده کلیــت بخشــیده شــود. بــه اســت. ــه و تقســیم رفت ــد کار همیشــه به ســوي تجزی ــم کــه رون ــر مي بینی اخیقــوم عــرب نه تنهــا بــه بیســت و دو دولــت تقســیم شــده، بلکــه هرکــدام ــا ــه صده ــم ب ــور دائ ــت« به ط ــت ـ مل ــرده »دول ــدل خ ــک پیش م ــورت ی به صــر ــا یکدیگ ــاد ب ــز متض ــب چالش انگی ــیره و مذه ــازمان بندي، عش ــت، س ذهنیــز از لحــاظ اســتعماري ــرال نی ــه و تقســیم مي گــردد. هــدف فلســفه ي لیب تجزیــتي، ــي کاپیتالیس ــط فردگرای ــه توس ــردن جامع ــیل اتمیزه ک ــت. پتانس ــن اس همینامحــدود مي باشــد. بنابرایــن نظریــه ي ملــت دموکراتیــک، در مســیري کــه از نــو بــه ســوي کلیت یابــي آزادانــه و دموکراتیــک مــي رود، بیانگــر کلیت منــدي

اصــول بنیادیــن اســت.ــک KODAR، نگرشــي را ــت دموکراتی ــه ي برســاخت مل خالصــه اینکــه نظریــر مرزهــاي قاطــع سیاســي نیســت و در مکان هــاي ــا مي گیــرد کــه متکــي ب مبندر را مختلفــي ملت هــاي برســاخت همزمــان شــهرها، حتــي و یکســان چارچــوب کلیت هــاي متنــوع و بــه حالــت اجتماعــات ملــي فوقاني تــري امکان پذیــر مي گردانــد. بدیــن ترتیــب اجتماعــات ملــي بزرگــي کــه بــه ســبب ــر ــات کوچک ت ــوند، اجتماع ــم مي ش ــا ه ــدن ب ــه جنگی ــته وادار ب ــا پیوس مرزهــر، آزاد ملــي و اقلیت هــا را در چارچــوب یــک تمامیــت ملــي مشــترک، »برابــر ــز جهــت نقــش ب ــن اصــل نی ــد. تنهــا اجــراي همی و دموکراتیــک« مي گردانآب نمــودن سیاســت هاي »تفرقــه بیانــداز و حکومــت کــن« و »خرگــوش بــدو، تــازي بگیــر« نظــام هژمونیــک کافــي مي باشــد. ارزش عظیــم صلح پــرور،

Page 123: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار118

ــا ــي صرف ــل، وقت ــن اص ــاز ای ــاوات طلبانه و دموکراتیک س ــه، مس آزادي خواهاناز همیــن جنبه هایــش کلیــه ي اقدامــات جنگ طلبانــه، برده ســاز، »طیــف و ــش ــرا را نق ــت ـ ملت« گ ــد »دول ــده ي فاس ــتي پدی ــتبد فاشیس ــرور و مس طبقه«پبــر آب نمایــد، نقــش چاره یــاب برتــر خویــش را اثبــات مي کنــد. ناسیونالیســم ــت ــق ذهنی ــا از طری ــش، تنه ــرا و مطلقیت بخ ــه ي تک گ ــت ـ ملت« گرایان »دولــي ــه و اصل ــب ترین نظری ــردد. مناس ــف گ ــد متوق ــک مي توان ــت دموکراتی ملاســت کــه تجزیــه و تقســیم بي پایــان خلق هــا در خاورمیانــه را متوقــف نمــوده

ــازد. ــی مي س ــدی را منتف ــن تهدی و چنیایــران کــه پتانســیل مســاعدي جهــت تقسیم گشــتن و تجزیه شــدن در هــر لحظــه دارد، »دولــت ـ ملت« گرایــي هماننــد بمــب اتمــي اســت کــه در بطــن آن ــي ــت ـ ملت« گرای ــي شــیعي کــه پیوســته »دول جاســازي شــده باشــد. ملي گرایرا هرچــه بیشــتر قاطعیــت مي بخشــد نیــز، علي رغــم تمامــي تردســتي هاي ــران ــه ي ای ــه متوقف ســازي تقســیم وتجزی ــادر ب ــا ق ــش، نه تنه ــه اي خوی مدرنیتنیســت، بلکــه آن را تســریع هــم مي نمایــد. نظریــه ي ملــت دموکراتیــک KODAR به ویــژه بــراي ایــران هماننــد دارویــي اســت کــه بایــد روزانــه مصــرف

نمایــد! فقــط ذهنیــت ملــت دموکراتیــک مي توانــد فرهنــگ و خلق هــاي ــه ــند، ب ــاوم مي باش ــیار مق ــتي بس ــه ي کاپیتالیس ــر مدرنیت ــه در براب ــران را ک ایــي ــخ در پ ــول تاری ــه در ط ــاند ک ــک«ي برس ــر، آزاد و دموکراتی ــان »براب جهآن بوده انــد. مي توانــد توطئه هــا و ســوءقصدهاي »دولــت ـ ملت« گرایانــه ي ــه ــد و ب ــر آب گردان ــش ب ــش روي آن را نق ــز پی ــاز و جنگ برانگی درگیري س

ــاند. ــرافتمندانه برس ــي ش صلحامــروزه شــانس برســاخت ملــت دموکراتیــک شــرق کوردســتان کــه هم خــوان

Page 124: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

119

بــا نظریــه و مفاهیــم مدرنیتــه ي دموکراتیــک مي باشــد بیــش از پیــش گردیــده اســت. تحقــق اش مصــادف اســت بــا دوره ي بحراني کــه مدرنیته ي کاپیتالیســتي در ذهنیــت و شــیوه ي حیــات دچــار آن اســت. بخــش بزرگــي از انقالب هــاي ســده ي 19 و 20 ، انقالب هایــي بودنــد کــه قــادر بــه گــذار از ذهنیــت و شــیوه ي حیــات مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي نگشــتند؛ هرچنــد تالش هایــي اصیــل بــه خــرج دادنــد و ایــده ي آلترناتیوشــدن را در ســر مي پروراندنــد، امــا موفقیت شــان محــدود بــود. بــدون شــک پــس از خودشــان، یــک میــراث ارزشــمند، دســتاوردهاي ذهنیتــي حــاوي ســهم باالیــي از حقیقــت کــه هنــوز هــم وجــود ــر جــاي گذاشــته اند. ــي اتیــک ـ زیبایي شــناختي را ب ــد و ارزش هــاي حیات دارنانقــالب دموکراتیــک کردســتان مي توانــد ایــن دســتاوردهاي ذهنیتــي و حیاتــي ــن وجــه از ــه بهتری ــد و ب ــا عملکــرد ذاتــي خویــش یکــي گردان ارزشــمند را بشــانس خویــش اســتفاده نمایــد. در برابــر فردگرایــي و عناصــر »بیشــینه ســود ، دولــت ـ ملــت و صنعت«گرایــي موجــد فردگرایــي ـ کــه مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي آن را بــه حالتــي مملــو از دام و تلــه، فروبلعنــده ي حقیقــت و هیوالهــاي ــت ــط مل ــاخت مختل ــه برس ــدام ب ــد اق ــز درآورده ـ مي توان ــرف جنون آمی مصــه یــک ــي و صنعــت اکولوژیــک نمایــد، آن را ب دموکراتیــک، اقتصــاد کمونشــیوه ي حیــات اجتماعــي متحــول گردانــد و بدیــن ترتیــب فــرد دموکــرات و سوسیالیســت را بــه منصــه ي ظهــور برســاند. بــه همــان شــکل مي توانــد انقــالب ــد، ــا ببخش ــن ژرف ــد ممک ــا ح ــود را ت ــناختي« خ ــک و زیبایي ش ــي، اتی »ذهنیتــق ــد. از طری ــال ده ــران انتق ــاي ای ــام خلق ه ــه تم ــد و ب ــرد نمای آن را ازآن فــران کــه همیشــه ــراي فرهنــگ تاریخــي ای ــد ب ــي خویــش مي توان انقــالب ذاتــارکت ــده و مش ــته، فای ــر گش ــود جلوه گ ــمولیت خ ــدي و جهانش ــا کلیت من ب

Page 125: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار120

ــر ــات و ه ــود حی ــد از خ ــور مي توان ــن منظ ــد. بدی ــته باش ــر داش ــي در ب مهمــد. ــتفاده نمای ــب اس ــک مکت ــورت ی ــوزه ي آن به ص ح

یــک شــانس مطلــوب خلق هــا و افــرادي کــه همــه چیــز خویــش را از ــي و ــه اي عطشــناک »ارزش هــاي انقالب ــن اســت کــه به گون ــد ای دســت داده انشــیوه هاي حیــات آزاد و مملــو از اخــالق و زیبایــي« را پذیــرا گشــته و آن هــا را ملکــه ي ذهــن و دل خویــش مي نماینــد. باشــد تــا گندهــاي اســتفراغ مدرنیتــه ي کاپیتالیســتي، مــا را آلــوده ننمایــد! چــه خــوب کــه یــا بــدان آلــوده نگشــته ایم ــن اســت کــه ارزش هــاي ــوده شــده ایم. کار باشــکوه تر ای ــا بســیار انــدک آل یمدرنیتــه ي دموکراتیــک ـ کــه هم خوانــي بیشــتري بــا طبیعــت اجتماعــي و فعالیــت فــردي مــا دارنــدـ و »ملــت دموکراتیــک، اقتصــاد کمونــال و شــیوه ي ــه، ــرش را به صــورت »آزادان ــم و فلســفه و هن ــک« آن را و عل ــات اکولوژی حی

ــم. ــد گردانی ــه را از آن بهره من ــم و جامع ــهیم کنی ــک« تس ــر و دموکراتی براب

Page 126: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

121

منابع و مأخذ1. مانیفست تمدن دموکراتیک. عبداهلل اوجاالن. کتاب پنجم

2. قرارداد اجتماعی کودار

Page 127: رادوک - KODARkodarیهناسریهتیمکینرهزکرم»ییارآهحفصودلجیحارط لایرگیهناخپاچ»شرنوپاچ رادوکیرگنشوروملعیهتیمک

رهیافت ملت دموکراتیک در ایران و رشق کوردستانکودار122