© Gipuzkoako Foru Aldundia 2001 - KIROLARTE · 2003-11-06 · Jarduera fisikoa eta kirola gizakiari lotuta ageri zaizkigu zibilizazio guztietan. Gizarteen garapen mailaren arabera,

© Gipuzkoako Foru Aldundia 2001

Euskararako itzulpena: Euskararen Normalkuntzako Zuzendaritza Nagusia

Maketazioa: Kirol Management S.L.

Fotokonpozisioa eta inprimaketa: Antza

Eskubide guztiak erreserbaturik. Copyright eskubideen jabeek baimenduta ezbada, ezin da argatarapen honen edukia bere osoan edo zati bateanerreproduzitu, transmititu edota informazioa berreskuratzeko inolako sistematansartu, ezein modutan eta ezein bitartekoz ere.

(Laburpena)1

PROIEKTUAREN ZUZENDARIA: José Antonio Arruza Gabilondo

IKERTZAILEA : Silvia Arribas Galarraga

IKERTZEKO BEKADUNA: Oscar González Rodríguez

KOLABORATZAILEAK: Amaia Ramírez MuñozLuis Fernández Caballero

Aritz Arruza GabilondoMaria Teresa Vizcarra Morales

Usue Zatika Elorza

G.U.M.P.Iceberg : Jarduera fisikoarekin eta kirolarekin lotura duen diziplina anitzeko ikerketa unitatea.Donostiako Irakasle Eskola.

1 Proiektu osoa Kirolarteko bulegoetan dago inork aztertu nahi izanez gero. (Anoeta pasealekua 5 – AnoetaEstadioa. Tel: 943-458357 – Fax: 943-459593 – E-mail: [email protected])

GIPUZKOAKO HERRITARREN KIROLOHITUREI BURUZKO AZTERLANA

Magisteritza EskolaDonostia – San Sebastián

Gipuzkoako herritarren kirol ohiturei buruzko aztarlana

AURKIBIDEA

1. SARRERA........................................................................................1

2. ERREFERENTZIAZKO INGURUNEA........................................3

3. METODOLOGIA ............................................................................5

4. EMAITZEN ANALISIA

4.1. Aztergai izan dugun populazioa............................................7

4.2. Jarduera fisikoa eta kirola Gipuzkoanbaldintzatzen dituzten alderdiak............................................9

4.3. Iritziak eta jarrerak...............................................................16

4.4. Kirol kudeaketa eta kirol politika........................................20

4.5. Gehien egiten diren jarduera fisikoak eta kirolak ..............22

4.6. Interesgarriak diren beste datu batzuk................................26

5. ONDORIOAK................................................................................29

6. BIBLIOGRAFIA............................................................................34


1

1. SARRERA

Jarduera fisikoa eta kirola gizakiari lotuta ageri zaizkigu zibilizazio guztietan. Gizarteengarapen mailaren arabera, eta ekonomia, gizarte eta kultura egoeraren arabera ere bai,jarduera fisikoa edo/eta kirolaren presentzia askotarikoa izan da.

Denboran zehar, ekintza eta jarduera horiek hainbat gorabehera pairatu dituzte, etakulturetan izan duten adierazgarritasuna oso aldakorra izan da.

Europan, gaur egun, aurrerantz doan gizartean bizi gara; bertan, oinarrizko premiaknahikoa aseta daude gehienetan, eta azkeneko hamarkadetako teknologia garapenakeguneroko jarduera fisikorik egiten ez duen gizartea sortu du.

Europako Kontseiluak kirolari buruz emandako definizioaren arabera, kirola “edozeinjarduera fisiko da, eta, parte hartzeak antolaturik egon edo ez, ondorengo helburuak ditu:egoera fisiko eta psikikoa hobetzea, gizarte harremanak garatzea edo maila guztietakolehiaketetan emaitzak eskuratzea”2. Gaur egun, herritar gehienek onartzen dute jarduerafisikoa edo kirola egitea ohitura osasungarria dela, eta edozeinek egin dezakeela, adina,sexua edo gizarte nahiz ekonomia egoera zein den ere. Horrela, bada, eta jarraian azaldukodugun azterlanean ikus daitekeen bezala, anitz dira jendearentzat “kirola egiteari” loturikdauden jarduera fisikoak, instituzionalizaturik ez badaude ere.

Gizarte jakin baten ohiturak ezagutzeak gizarte hori osatzen duten gizakien bizi kalitateahobetzeko proposamenak egiten laguntzen digu.

Jarraian aurkezten dugun azterlana Gipuzkoako Lurralde Historikoan kokaturik dago,eta gipuzkoarrek jarduera fisiko eta kirol alorrean dituzten ohiturak eta lehentasunakislatzen ditu. Azterlan honen bitartez, informazioa jasoko dugu, alde batetik, jarduera fisikoapraktikatzen dutenen interes, baliabide ekonomiko eta adinari buruz nahiz jarduera fisikoaegiten duten maiztasunari buruz; eta bestetik, lurraldearen premiak betetzeko beharrezkoakdiren ekipamenduak planifikatzeari buruz.

Azterlana, hortaz, Gipuzkoako herritarrek jarduera fisiko zein kirol alorrean dituztenohiturak ezagutzeko lehenengo aurrerapausoa da, eta gaur egunera arte gauzatutakoplangintza estrategikoak egokiak izan diren ala ez hausnartzeko aukera ematen digu.Horrezaz gain, alor horretan –egun, gizartearen bizi kalitatearen maila erakusten digunadierazle garrantzitsuenetariko batean, alegia– gertatutako garapena baieztatzeko abiaguneada. Ildo horretan, proiektu honen helburu nagusia Gipuzkoako herritarren kirol eskaeraezagutzea da, eta, horretarako, gipuzkoarren jarduera fisiko eta kirolaren praktikareninguruko adierazleak aintzat hartuko ditugu. Horrenbestez, ondorengo moduan laburgenitzake azterlan honen oinarri diren ildoak:

ü gipuzkoarrek jarduera fisiko eta kirolari buruz dauzkaten jarrera eta iritziaezagutzea.

2 Europako Kontseiluaren definizioa, Kirol ministroen biltzarrak 1992. urtean onartutako Kirolaren Europako

Adierazpenaren 2. artikulua.


2

ü jarduera fisikoa eta kirola egiteko dauden ohiturak, arrazoiak eta baldintzakezagutzea.

ü jarduera fisikoa eta kirola praktikatzean, alde batetik, eta jarduera edo kirol motahorren ezaugarri eta praktikatzeko arrazoietan, bestetik, eragin handiena dutenaldagaiak zehaztea.

ü Gipuzkoan egiten diren jarduera fisikoen eta kirolen bilakaera ezagutzeko azterketariekitea.

ü gipuzkoarrek gogokoen dituzten ekintzak zehaztea; ekintza horiek eginda daudenantzeko azterlanetan azaltzen direnekin alderatzea.

Ez dugu inolaz ere ahaztu behar, ageri diren datuak itaundutako populazioarenartean jasotako iritzien ondorio direla. Hortaz, gogorarazi nahi dugu azterlan hau ezdela errolda bat, gipuzkoarren pertzepzioa baizik, jarduera fisikoa eta kirolapraktikatzeari buruz, udalerrietako instalazioei buruz, edo azterlan honetan hizpideizango ditugun beste hainbat gairi buruz galdetutakoan, agerian utzi dutena.


3

2. ERREFERENTZIAZKO INGURUNEA

Jarraian aurkezten dugun azterlana Gipuzkoako Lurralde Historikoan jaso ditugundatuen emaitza da.

Gipuzkoako mapa.

Gipuzkoa industrigune garrantzitsua da, eta orografian nahiz lurraldea osatzen dutenudalerrien artean alde handiak ditu. Sei eskualdek, eta horiei dagozkien udalerriek, osatzendute Gipuzkoa (1.taula):


4

1 Taula. Udalerriak eskualdeen arabera.

Bidasoa Deba Donostialdea Goierri Tolosaldea Urola kostaHondarribiaIrun

AntzuolaAretxabaletaArrasateBergaraDebaEibarElgetaElgoibarEskoriatzaLeintz-GatzagaMendaroMutrikuOñatiSoraluze

AndoainAstigarragaDonostiaHernaniLasarte LezoOiartzunPasaiaErrenteriaUrnietaUsurbil

AltzagaAramaAtaunBeasainEzkio-ItsasoGabiriaGaintzaIdiazabalItsasondoLazkaoLegazpiMutiloaOlaberriaOrdiziaOrmaiztegiSeguraUrretxuZaldibiaZegamaZerainZumarraga

AbaltzisketaAdunaAlbizturAlegiaAlkizaAltzoAmezketaAnoetaAsteasuBaliarrainBelauntzaBerastegiBerrobiBidegoianElduainGazteluHernialdeIbarraIkaztegietaIruraLarraulLeaburuLegorretaLizartzaOrendainOrexaTolosaBilabonaZizurkil

AiaAizarnazabalAzkoitiaAzpeitiaBeizamaErrezilGetariaOrioZarautzZestoaZumaia

Behin erreferentziazko ingurunea azaldurik, metodologiari helduko diogu.


5

3. METODOLOGIA

3.1. LAGINA

Azterlan hau egiteko aukeratu dugun unibertsoa Gipuzkoako lurralde historikoanbizi diren gipuzkoarrek osatzen dute (583.872 biztanle, 97/98 Euskal EstatistikaUrtekariaren arabera). Aukeratutako lagina, Gipuzkoan bizi diren eta 15 urtetikgorakoak diren 400 lagunek osatzen dute.

Laginaren hautaketa EUSTATek3 1998. urteko populazioaren inguruan dauzkandatuetan oinarrituta egin zen. Auzazko laginketa egin zen, geruzatan. Ondorengoakdira geruzak:

ü Adina: 15-24 / 25-34 / 35-44 / 45-60 / 60 urtetik goraü Sexua: gizonezkoa / emakumezkoaü Bizilekua:

- Donostialdea- Tolosaldea- Goierri- Urola- Deba- Bidasoa

3.2. ERRAKUNTZA MARJINA

Laginaren errakuntza maila +/- % 5ekoa da; % 95,5eko konfiantzazko mailaridagokio, eta unibertso infinituetarako ezartzen den formularen bidez, eta gehienekoindeterminazioaren suposizioa erabilita (p=q=% 50) kalkulatu dugu.

3.3. DISEINUA

Ikerketa honetan erabili dugun diseinua, diseinu deskribatzailea eta baloratzaileada, zeharkako metodologia duena.

3.4. BALIABIDEA

Erabili dugun baliabidea Kataluniako Generalitat-en aginduz, Secretaría Generalde lÉsport delakoak 1995ean egindako “Enquesta sobre la practica dáctivitats fisico-esportives a Catalunya” izeneko azterlanaren egokitzapena da.

3 Euskal Estatistikako Institutua


6

Egokitutako baliabideak ondorengo egitura dauka:

1. Gizarte eta demografiako datuak eta gizarte eta ekonomiako datuak: bizilekua(udalerria), egoera zibila, familiakoen kopurua, ikasketa maila, lanbide mota.

2. Kirol interesa: interesaren / interes ezaren arrazoiak, komunikabideei buruzkointeresa, emanaldietara joatea, zein maiztasunez joaten den.

3. Kirol kudeaketa eta politika: kirol erakundeak ezagutzea, kirolak gizartean duenkokapena, herri kirola sustatzea, kirolari gipuzkoarrei laguntzak ematea.

4. Kirola praktikatzea eta instalazioak: praktikatzen diren kirolak, zein maiztasunezegiten diren, zein trinkotasunez, kirola egitea etorkizunean, kirola egiteari uzteaeta arrazoiak, erabilitako instalazioak, instalazioei buruzko iritzia.

5. Gizarte ingurunea eta aisialdia: asteko aisialdia, kirol elkarteak, elkartekideizateko arrazoiak, urteko kuotak.

3.5. PROZEDURA

Laginaren tamaina eta antolaketa egin ondoren, gorago adierazi dugun bezala,datuak jasotzen hasi ginen. Horretarako, proiektu honetarako aldez aurretikhautatutako eskualdeak zorizko moduan banatu zitzaizkien gure kolaboratzaileei, etagaldetegiak jaso ziren eskualde bakoitzean, bakoitzari zegokion laginaren arabera.

Helburu hori lortzeko erabili genuen metodoa zuzeneko elkarrizketa izan zen.Lehenik eta behin, proiektuaren nondik norakoa azaltzen zen; ondoren, lehenengokontaktua eginda, gurekin lan egitea eskatzen zitzaien; azkenik, gehienez 25 minutukoiraupena zeukan galdetegia ematen zitzaien.

Datuak biltzea lan nekeza izan zen, bai ekintza horretarako ezarritako eremu zabalazela-eta, bai aztergai genuen laginaren tamainagatik.

Bildu ditugun datuen prozesaketa SPSS (Statistical Package for the SocialSciences) programaren bitartez egin da. Jarduera Fisikoa eta Kirola, Psikologia,Soziologia eta Informatika alorretako irakasle eta ikasleek osatutako Euskal HerrikoUnibertsitateko (EHU) GUM (Diziplina anitzeko Talde Unibertsitarioa) P.Iceberg4

delakoak burutu du prozesaketa.

4 Jarduera fisiko eta kirolarekin lotutako disziplina anitzeko ikerketa unitatea.


7

4. EMAITZEN ANALISIA

4.1. AZTERGAI IZAN DUGUN POPULAZIOA

4.1.1. Ezaugarri nagusiak

Eskualde bakoitzean hartutako lagun kopurua 2. taulan ikus dezakegu; eskualdebakoitzeko biztanle kopuruaren eta lagin osorako diren portzentajearen araberabanaturik daude.

Era berean, sexua kontuan hartuta egindako banaketa orekatua izan dela ikusdezakegu. Adinari dagokionez, bestalde, itaundutako gehienak 25 eta 34 urtebitarteko lagunak izan direla ikus daiteke.

2. Taula. Eskualdea, sexua eta adina.Eskualdea % Sexua % Adina %Donostialdea 45,7Bidasoa 11,3Tolosaldea 6,9Goierri 9,1Urola 8,1Deba 18,9

Gizonezkoa 50,7Emakumezkoa 49,3

15-24 16,225-34 28,235-44 15,445-60 20,360tik gora 19,9

4.1.2. Familia egitura

Laginari buruzko beste datu bat egoera zibila da: aztergai izan ditugun pertsonen% 45,2 ezkongabeak dira, % 44,2 ezkonduak, % 3,2 bananduak, eta % 7,4alargunak (3. Taula).

Familia egiturari dagokionez, % 30 inguru hiru eta lau sendikok osatutakoakdirela adierazi behar dugu; baina, familia ugari daude bi lagunek soilik osaturik, %17,2, hain zuzen ere.

3. Taula. Familia egoera eta familiakoen kopurua.Egoera zibila % Familiakoen kopurua %Ezkongabeak 45,2Ezkonduak 44,2Bananduak 3,2Alargunak 7,4

Bat 11,30Bi 17,20Hiru 29,90Lau 30,60Bost 9,10Sei 1,70Zazpi 0,2


8

4.1.3. Gizarte, kultura eta lanbide alorreko ezaugarriak

Itaundutakoen ikasketa maila aintzat hartzen badugu, % 40,5ek unibertsitatekoikasketak burutu dituztela ikusi ahal izango dugu; % 23,1ek, aldiz, Goi MailakoBatxilergo titulua dauka, eta % 17,4 inguruk lehen mailako ikasketak egin ditu.

4 Taula. Ikasketa mailaIkasketa maila %

Ikasketarik ez, baina badaki irakurtzen eta idazten 2,9Lehen mailako ikasketak 17,4OHO edo baliokidea 15,7Goi mailako Batxilergoa 23,1Unibertsitateko ikasketak (diplomatuak) 27,0Unibertsitateko ikasketak (lizentziatuak) 13,5Ez daki, ez du erantzun 0,4

Bestalde, itaundutakoek daukaten lanbidea kontuan hartuta (5. taula), ondokoaaurkitu dugu: % 20,2 langile ez autonomoak dira, % 16 ikasleak, % 10,8pentsiodunak, % 10,1 etxekoandreak dira, eta % 8,9 autonomoak dira. Horrez gain,% 6,7 funtzionarioak dira eta %6,9 bulegari edo komertzialak dira, eta % 5,2klanbide liberalak dituzte. Bestalde, industrialariak eta merkatariak % 3,2 dira,zuzendariak % 3,2, erretiratuak % 3,4 eta langabetuak % 3,7 dira. Ordezkapentxikiena dutenak nekazaritza (% 1) eta arrantza (% 0.2) alorrekoak dira.

5 Taula. LanbideakLanbidea %

Liberala 5,2Autonomoa 8,9Industrialaria, merkataria 3,2Nekazaritza arlokoa 1,0Arrantza arlokoa 0,2Zuzendaria 3,2Bulegaria, komertziala 6,9Langile ez autonomoa 20,2Etxekoandrea 10,1Erretiratua 3,4Langabetua 3,7Ikaslea 16,0Pentsioduna 10,8Funtzionarioa 6,7Ez daki, ez du erantzun 0,5


9

4.2. JARDUERA FISIKOA ETA KIROLA GIPUZKOAN BALDINTZA-TZENDITUZTEN ALDERDIAK

4.2.1. Kirolari buruzko interesa, orokorrean hartuta, eta jarduera fisiko etakirol jarduerari buruzko interesa

Datuak bildu eta aztertu ondoren, gipuzkoarrek kirolari buruz duten interesa,kirola orokorrean hartuta, nahiko handia dela esan dezakegu (1. Irudia); izan ere,itaundutako populazioaren erdia baino gehiagok, % 69k, zehazki, jarduera horriburuzko interes handia edo handi samarra adierazi dute, eta itaundutakoen % 30,7kadierazi dute interes gutxi edo inolako interesik ez dutela.

1. Irudia. Kirolari buruz, orokorrean hartuta, eta jarduera fisiko eta kirol jarduerari buruzko interesaadierazten duen portzentajea.

69,3

30,7

60,3

39,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Interes handia edonahiko interesa

Interes gutxi edointeresik ez

Kirolari buruzko interesaorokorrean

Kirola egiteari buruzkointeresa

2. Irudia. Kirolari buruzko interesaren portzentajea, adinen arabera.

58,10%

41,90%

71,10%

28,90%

44,40%

83,3%

16,70%

23,50%

76,50%

55,60%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

Interes handia edo nahiko interesa Interes gutxi edo interesik ez

15-24

25-34

35-44

45-60

61 urtetik gora


10

Adinean oinarrituta, kirolari buruzko interesaren portzentajea aztertzean (2.Irudia), ondorengoa aurkitu dugu: 15-24 urte bitartekoen artean, % 83,3k intereshandia daukate edo nahikoa interesa; % 16,7k, berriz, interes gutxi daukate edobatere ez. 25-34 urte bitartekoek joera horri eusten diote: % 76,50ek interes handiaedo nahikoa interesa daukate, aldiz % 23,5ek interes gutxi edo batere ez daukate.35-44, 45-60 eta 61 urtetik gorako adin tarteetan galdetutakoen %58,1, %71,1 eta%55,6k kirolaren inguruan, oro har, interes handia edo nahikoa interesa dutelaadierazten dute; aldiz interes gutxi edo batere ez dutela diotenak %41,9, %28,9 eta%44,4 dira, hurrenez-hurren.

4.2.1.1. Interes ezaren arrazoiak

3. Irudia. Interes ezaren arrazoiak, portzentajeetan adierazita.

Grafikoan ikus daitekeenez, kirola ez egiteko arrazoi nagusia “astirik ezizatea” da; izan ere, kirola interesatzen ez zaien % 38,3k, hain zuzen ere, (hauda, kirola praktikatzeari buruzko interes gutxi azaldu dutenek, edo inolakointeresik azaldu ez dutenek) kategoria hori aukeratu baitute interesik ezaarrazoitzeko. Horren atzetik, itaundutako ugarik aukeratu duten bigarrenkategoria “beste arrazoi batzuk” (zehaztu gabe) dioena da; orotara % 30,9kaukeratu dute kategoria hori.

Garrantzi handia daukan beste arrazoi bat kirola egiteko “zaletasun eza” da,kirolari buruzko interesik adierazi ez dutenen artean % 14,8k aukeratu baitutekategoria hori. Eta, azkenik, eta datu adierazgarri gisa, kirolari buruzko interesikazaltzen ez dutenen % 11k interes falta horren arrazoia “oinarrizko kirolprestakuntzarik” ez edukitzea dela aitortzen dute. Gainerako kategoriakitaundutakoen gutxienekoak aukeratuak izan dira: “bitarteko ekonomikorik eza”,“instalaziorik eza”, “Administrazioaren erruz”, hurrenez hurren, % 1,9, % 0,6 eta %1,3k aukeratu dituzte; horrek adierazten du populazioaren gehiengoarentzat horiekez direla kirolari buruzko interesik ez agertzeko arrazoi.

14,80%

0,60% 0,60%

38,30%

1,30%1,90%0,60%

11,00%

30,90%

0%5%

10%15%20%25%30%35%

40%45%

Astirik

eza

Beste

arraz

oi batz

uk

Zaleta

sun e

za

Oinarriz

ko kir

ol pres

takun

tzarik

eza

Bitart

eko e

kono

mikorik

eza

Adminis

trazio

aren e

rruz

Inform

azio e

za

Instala

ziorik

eza

Ez da

ki


11

4.2.1.2. Komunikabideei buruzko interesa

Gipuzkoako lurralde historikoko biztanleek daukaten egiazko interesaezagutzeko asmotan, komunikabideei zein garrantzia ematen dieten jakin nahiizan genuen. Hedabideen artean telebista gehien erakartzen duena izatea, 6.taulan ikus daitekeenez, ez da batere harritzekoa; hala ere, hausnarketa eragindigun datua ondorengoa izan da, alegia, populazioak, orokorrean, kirolemanaldien inguruan azaltzen duen interes eza, izan ere, itaundutakoen % 42,3kadierazi baitu sekula ez dela emanaldi mota horietara joaten.

6. Taula. KomunikabideakEgunero Aste

bukaeretanUrtean noiz

edo noiz,Hilabetean

noiz edo noizInoiz

ezGertakaribereziak

PrentsaAldizkariaIrratiaTelebistaEmanaldiak

% 8,3% 1,9% 25% 34,7% 1,1

% 14,9% 6,5% 17,3% 25,5% 19,5

% 6,6% 17,2% 14,8% 15,3% 14,8

% 1,2% 5,8% 2,8% 2,4% 8,6

% 69% 68,6% 40,1% 22,1% 42,3 % 13,7

4.2.2. Kirola egiteko ohiturak

Kirola egiteko ohiturak aintzat hartzeko orduan (4. irudia), itaundutakoen %79,6k gaur egun kirola egiten dutela egiazta dezakegu. Jarduera fisikoren bat egitendutenak, gehienbat, gizonezkoak badira ere, emakumezkoek oso portzentaje altuanparte hartzen dutela nabarmendu behar dugu, % 75ek kirola egiten baitu.

4. Irudia. Kirola egitea, gaur egun.

Bai79,6%

Ez20,4%


12

Eskualdeak kontuan hartuta (5. irudia), kirola egiten dutenen kopuruaren gaineanondokoa adierazi behar dugu: Bidasoa da portzentaje altuena daukan eskualdea, %91,3, hain zuzen; ondoren, Deba dago, % 85,1eko portzentajearekin; Tolosaldean,itaundutako % 81,5ek adierazi zuten jarduera fisikoa edo kirola egiten dutela, etakirol gutxien egiten dutenak Urola, Donostialdea eta Goierri eskualdeetakobiztanleak dira, baina, hiruretako portzentajea ez da % 69 baino baxuagoa, etahoriek, hain zuzen, gizarte aurreratuenetan dauden baloreak dira, eta zenbaitkasutan are altuagoak ere.

5. Irudia. Jarduera fisikoa eta kirol jarduera egiten dutenen kopurua, eskualdeen arabera.

85,10%81,50% 78,40%

91,30%

69,70%76,10%

30,30%23,90%21,60%18,50%14,90%

8,70%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Bidasoa Deba Tolosaldea Goierri Donostialdea Urola

Bai

Ez

4.2.2.1. Jarduera fisikoa eta kirol jarduera, adinaren arabera

Gipuzkoan egiten diren jarduera fisiko eta kirol jardueraren ingurukoohiturak aztertzen baditugu, horretan aritzen direnen adina kontuan hartuta,adinean zenbat eta aurrerago kirol praktika orduan eta urriagoa dela ikusdezakegu (6. Irudia); horrela, bada, kirola gehien praktikatzen dutenak 15 eta 24urte bitarteko gazteak dira, itaundutako populazioaren % 91,1 gutxi gorabehera.Adinean aurrera joan ahala, kopuruak urriago bilakatzen dira: 25 eta 34 urtebitartekoen artean, adibidez, % 87,6k praktikatzen dute kirola; 35 eta 44 urtebitartekoen artean, aldiz, % 81,7k; 45 eta 60 urte bitartekoen artean, % 73,5ekegiten dute kirola, eta 61 urtetik gorakoen artean, berriz, % 60k egiten dutekirola. Azterketek egiaztatzen dute, beraz, jarduera fisiko eta kirol jarduerarenportzentajeak pertsonen adinaren alderantzizko proportzioan jaisten direla.


13

6. Irudia. Jarduera fisiko eta kirol jardueraren portzentajeak, adinaren arabera.

91,10%87,60%

81,70%

73,50%

60%

40%

26,50%

18,30%12,40%

8,90%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

15-24 25-34 35-44 45-60 61

Bai

Ez8

4.2.3. Kirola zein maiztasun eta erregulartasunez egiten den eta zein unetan

Kirola praktikatzen den maiztasun eta erregulartasuna, eta, era berean,lanegunetan edo jaiegunetan egiten den, aztergai izan ditugun pertsonenerrealitatera hurbiltzeko baliagarriak izan zaizkigun datuak dira. Datu horiekkontuan hartuta, populazioaren erdia baino gehiagok jarduera fisikoa eta kirola urteosoan erregulartasunez egiten duela adieraz dezakegu, eta horrek pentsarazten digukirola horrenbesteko erregulartasunez egiten ez dutenen portzentaje handi batbadagoela (hau da, oporretan, jaiegunetan bakarrik, e. a.).

Bildutako datuen arabera (7. Irudia), kirola egiten dutenen gehiengoak, % 70inguruk, hain zuzen, astean bi edo hiru egun ematen dituzte horretan, berdinlanegunak zein jaiegunak izan; baina, datuak aztertuta, uste dugu gipuzkoarreklanegunetan nahiago dutela kirola egin.

7. Irudia. Kirola zein egunetan egiten den

Gehienbat jaiegunetan

14,2%

Jaiegunetan bakarrik

4,5%

Ez daki3,2%

Lanegun zein jaiegunetan

39,2%

Orokorrean lanegunetan

21,7%

Lanegunetan bakarrik17,2%


14

4.2.4. Kirola egiteko arrazoiak

Kirola egitera bultzatzen dituzten zergatiak galdetzean (ikus 7. taula), osasuna(arrazoi nagusia emakumezkoen % 56,4rentzat; eta gizonezkoen artean, berriz, %46,5entzat) eta dibertitzea (gizonezkoen % 36,6rentzat; eta % 17,4rentzat,emakumezkoen artean) dira arrazoi nagusiak. Adierazpen horien oinarria, XXI.mendean, oraindik ere, emakumezkoek gainean daramaten zama soziokulturalaizan daiteke; bestalde, osasuna, emakumeek kirola ez egiteko orduan ematen dutenarrazoietako bat, amatasunari loturik egon liteke. Azpimarratzekoa den beste datubat da lehiaketarena, gizonezkoen %5,9k arrazoi horrengatik egiten dute kirola,emakumezkoen artean berriz %1,7k. Emakumezkoen % 4,1entzat kirola egitekolehenengo arrazoia lirain egotea da, gizonezkoen %0,5ek bakarrik ematen dutearrazoi hori. Medikuaren aginduz egiten dutenen kasuan portzentaje beretsuakdaude gizonezko eta emakumezkoen artean. Kirola egiteko beste arrazoi batzuk,hala nola profesionala izatea, ikasketetan beharrezkoa izatea, moda eta abar osoportzentaje baxuetan azaldu da, %0,6, %0,3 eta %0,3 hurrenez hurren.

7. Taula. Kirola egiteko arrazoiak, sexuaren arabera.Kirola egiteko arrazoiak Orotara Gizonezkoak EmakumezkoakOsasuna mantentzeaDibertitzeaEz dakiLehiatzeaLagunekiko harremanakLirain mantentzeaSendagilearen gomendioaBeste batzukProfesional izateaModaIkasketetan derrigorrezkoa izatea

% 51,3% 27,2% 8,7% 3,9% 2,5% 2,2% 2,2% 0,7% 0,6% 0,3% 0,3

% 46,5% 36,3% 5,4% 5,9% 2,7% 0,5% 0,5% 1,1% 1,1 - -

% 56,4% 17,4% 12,2% 1,7% 2,3% 4,1% 4,1% 0,6 -% 0,6% 0,6

Kirola egiteari uzteko itaundutakoek dituzten arrazoiei dagokienez (8. irudia),arrazoi nagusiak astirik eza eta zaletasunik eza direla esan behar dugu. Oso datuinteresgarria da, herritarren iritziz, orokorrean, baliabiderik eza, Administrazioareninteresik eza edo instalaziorik eza jarduera fisikoa eta kirola ez egiteko arrazoi ezizatea.

4.2.5. Kirola egiteari uzteko arrazoiak

8. Irudia. Kirola egiteari uzteko arrazoiak

Astirik eza33,7%

Osasuna12,4%

Ez du gustoko6,7%

Ez daki2,2%

Eskolan bukatzea3,4%

Seme-alabak9,0%

Adina13,5%

Beste arrazoi batzuk13,5%

Ohitura5,6%


15

Jarduera fisiko eta kirola egiteari uzteko arrazoi nagusia astirik ez izatea da (%33,7). Zergati hori hurrengo biekin alderatzen badugu, gainera, horienportentajearen bikoitza baino altuagoa daukala ikus dezakegu. Arrazoi horiek adina(% 13,5) eta osasuna (% 12,4) dira. Datuok ikusita, harrigarria da itaundutakoen %9ak soilik jarduera fisiko eta kirola egiteari uzteko arrazoia seme-alabak direlaadieraztea.

Ditugun datuak sexua aintzat hartuta aztertzen baditugu (9. Irudia), gehienbatemakumezkoek astirik eza argudiatzen dutela ikus dezakegu, eta osasuna eta adina,berriz, arrazoi nagusiak dira gizonezkoek ematen dituzten arrazoien artean.Arrazoitze hori gizonezkoek lehiatzeko ez den kirol jarduera edo mantentzeko kiroljarduera egiteko daukaten ohitura faltari lotuta egon daiteke.

9. Irudia. Kirola egiteari uzteko arrazoia, sexuaren arabera.

19,50%

2,40%2,40%4,90% 4,90%

17,10%19,50%

29,30%

8,30%8,30%

10,40%6,30%

37,50%

8,30%12,50%

2,10%

6,30%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Astirik eza Adina Osasuna Beste arrazoibatzuk

Seme-alabak Ez du gustoko Ohitura eza Ez daki Ezkola bukatzea

Hombres

Mujeres

4.2.6. Kirola egitea etorkizunean

Itaundutakoetariko askok aurreikusten dute kirola egiten jarraitzea, eta horienarteko portzentaje handiak ere (10. irudia), kirola era trinkoagoan egitea espero du.

10. Irudia. Kirola egitea etorkizunean

Era trinkoagoan24,7% Trinkotasun bera

62,2%

Ez orain bezain era trinkoan

0,3%Ez daki12,8%


16

4.3. IRITZIAK ETA JARRERAK

Azterlan honen bitartez, populazio gipuzkoarraren kirol ohiturak aztertu nahiditugunez, interesgarria deritzogu ondorengoa nabarmentzeari, alegia, parte hartudutenen ia erdiek, % 42,5ek zehazki, kirolaren alderdi positiboena haien egoerafisikoa hobetzea dela adierazteari (8. Taula). Era berean, garrantzitsutzat jotzen dutedibertitzea (% 14,5) eta lagunekin egotea (% 13); lehiatzea, berriz, ez dute osogustuko. Gauzak horrela, eta % 56,4k kirola osasuna mantentzeagatik egiten duelakontuan hartzen badugu, kirola egitea eta bizimodu osasuntsua egiteko ohitura loturikdaudela ondoriozta dezakegu.

8. Taula. Alderdi positiboakAlderdi positiboakFisikoki ongi egoteaErlaxatzeaDibertitzeaLagunekin egoteaLehiatzeaBeste erantzun batzukEz du gustukoEz daki

% 42,5 % 15,0 % 14,5 % 13,0 % 3,9 % 3,4 % 2,5 % 5,2

9. Taula. Alderdi negatiboakAlderdi negatiboakBortizkeriaDiruaAlderdi guztiak onakLehiatzeaEz dakiBeste erantzun batzukGaraikeak mito bihurtzeaPublizitateaNekea

% 28,1% 21,7% 13,5% 10,1% 7,6% 6,7% 4,2% 4,2% 3,9

Bestalde, negatibotzat jotzen dugu gipuzkoarrek (9. Taula), % 28,1ek, hain zuzen,kirolean bortizkeria maila altua antzematea. Haietako askok ere, %21,7k ez dute begionez ikusten dirua “mugitzea” eta kirola profesional bihurtzea; nolanahi ere,itaundutako askori, % 13,5i gutxi gorabehera, kirolari lotutako inolako alderdirik ezzaio negatiboa iruditzen.


17

4.3.1. Instalazioak5

11. irudian ikusten duzuenez, gipuzkoarrek beren herrietako kirol instalazioeiburuzko iritzi oso ona dute orokorrean, hala erantzun dute %65ak baino gehiagok.

11. Irudia. Instalazioei buruzko balorazio orokorra

65,5%15,0%

19,5%

Positiboa

Negatiboa

Ez daki, ez du erantzun

Dena dela, gipuzkoar guztiak ez dira iritzi berekoak (ikus 10. grafikoa).Eskualdez eskualde aztertuz gero badago alderik: Donostialdean, esate baterako,%81,4ra iristen da oso iritzi ona duten pertsonen ehunekoa, eskualde guztietanaltuena; Bidasoan %69,6 lagunek azaldu dute aldeko iritzia, Urolan eta Goierrin%54 inguruk eta Deba bailaran %52k. Eskualde guztietan iritzi ona izan dutenpertsonen ehunekoa iritzi txarra azaldu duten pertsonena baino nabarmenhandiagoa izan da, Tolosaldean izan ezik, eskualde horretan %70,40ak azaldu baituiritzi txarra eta % 18,5ak baino ez ona.

10. Taula. Instalazioei buruzko balorazioa, eskualdeen araberaPositiboa Negatiboa Ez daki / ez du erantzun

DonostialdeaBidasoaUrolaGoierriDebaTolosaldea

% 81,40% 69,60% 54,50% 54,10

% 52% 18,50

% 6% 13

% 9,10% 18,90% 18,70% 70,40

% 12,60 % 17,40 % 36,40

% 27 % 29,30 % 11,10

5 Gogorarazi behar dugu, jarraian azaltzen diren datuak itaundutakoek adierazi dituzten iritzien isla direla;horrela, bada, ez dira, inolaz ere, hemen azaltzen diren datuak eta Gipuzkoako lurralde historikoko erroldarenerrealitatea lotu behar.


18

Oso portzentaje altuak, itaundutakoen % 76,2k, hain zuzen ere, ez du jarduerafisikoa eta kirola egiteko udalerritik kanpora joan behar (12 Taula); horrekadierazten du itaundutakoen ustez udal instalazioak nahikoak direla zonabakoitzeko zerbitzuetarako. Gure ustez oso alderdi positiboa da, zerenindustrializazio osteko gizarteetan aisialdia populazioaren ongizatea kontzeptuarilotuta baitago, eta, ildo horretan, begien bistakoa da herritarren oinarrizko premiak,kirol egiturei dagokienez, bermatuta daudela, egindako kudeaketa neurrien bitartez.

12. Irudia. Kirola egiten duzun herria

Inguruko herria18,5%

Oporretako herria2,1%

Ez daki / ez du erantzun3,3%

Bizi naizen herrian76,2%

4.3.1.1. Erabilitako instalazioak, eskualdeen arabera

Eskualde gehienetan, gehien erabiltzen diren instalazioak udal instalazioakdira (13. irudia). Goierri da instalazio horiek gehien erabiltzen dituen eskualdea,% 55,3; jarraian Bidasoa doa, % 48,8rekin eta Deba % 40rekin. Tolosaldean %38,8ak erabiltzen ditu udaleko kirol instalazioak, Urolan, berriz, % 29,2akerabiltzen ditu eta, gainera, gipuzkoarrek instalazio horiei buruz daukaten iritziapositiboa da, orokorrean. Ildo horretan, kontuan hartu beharko da populazioakolgetarako eta aisialdirako dituen itxaropenaren eta erakunde publikoenplangintza estrategikoaren arteko lotura. Horrek erantsitako balioa ematen diegipuzkoarren iritzia ezagutzeko aukera eskaintzen digun proiektu honenondorioei.


19

13. Irudia. Erabilitako instalazio mota, eskualdeen arabera

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Donostialdea 51,10% 10,40% 9,60% 8,90% 1,50% 2,20% 16,30%

Bidasoa 48,80% 2,40% 7,30% 2,40% 2,40% 36,70%

Tolosaldea 38,80% 5,60% 5,60% 16,70% 5,60% 27,70%

Goierri 55,30% 3,40% 3,40% 37,90%

Urola 29,20% 29,20% 12,50% 8,30% 4,20% 16,60%

Deba 40,00% 3,10% 3,10% 7,70% 46,10%

Udal instalazioak Ikastetxea Kirol klub edo elkartea Zentro pribatua Enpresa pribatua Bizilekua Ez daki, ez du erantzun

4.3.2. Instalazioek eragindako gastuak

Instalazioek eragindako gastuei dagokienez, 14. irudian ikus daitekeenez, %74,3k uste dute Administrazioak bere gain hartu beharreko gastuak direla; bestalde,% 5,4k baizik ez dute uste, gastu horiek erabiltzaileek bakarrik beren gain hartubeharreko gastuak liratekeela. Horrela, bada, premiazkoa da erabiltzaileeijakinaraztea zein diren kirola egiteak sortzen dituen gastuak, eta, era berean, zeindiren aurrekontuen mugak, horiek eragozten baitute baliabide publikoen barruanegon daitezkeen jarduerak abian jartzea.

14. Irudia. Instalazioek eragindako gastuak

Instalazio mota horiek, bestalde, 18:00 eta 21:00 bitartean erabiltzen dira, bereziki, bainaportzentaje altuak 9:00 eta 12:00 bitartean ere erabiltzen ditu.

Erabiltzaileekbatik bat11,1%

Erabiltzaileek bakarrik5,4%Ez daki, ez du erantzun

9,2%

Administrazioak soilik19,1%

Administrazioak batik bat55,2%


20

4.4. KIROL KUDEAKETA ETA POLITIKA

Itaundutakoen % 74,10ek kirol kudeaketaren organoak zein diren ez ezagutzeaharrigarria iruditu zaigu, baina, are harrigarriagoa da itaundutakoen % 59,8ak kirolalorreko udal kudeaketaren organoak zein diren ez jakitea. Horregatik, lehenagoadierazi ditugun hartu beharreko neurriei hemen aipatutako alderdi horiei buruzkoinformazioa erantsi beharko litzaieke. Erakunde horien kirol politikei dagokienez, ikusdezakegu itaundutakoen % 12,7 horiekin ados dagoela, eta % 67,6k ez daki zein direnaurrera eramandako kirol politikak (15. irudia).

15. Irudia. Kirol kudeaketa eta politikaren organoak

59,80%

67,60%

12,70%

40,20%

25,90%19,60%

74,10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Ezagutzen al duzu Gipuzkoako kirolkudeaketaren organoa?

Ezagutzen al duzu zure herriko kirolkudeaketaren organoa?

Ados al zaude organoen kirolpolitikarekin?

Bai

Ez

Ez daki

Galderari emandako erantzunak eskualdeka aztertuz gero (11. taula), Bidasoakobiztanleak dira horri buruzko informazio gehiena dutenak, % 32,6, hain zuzen;ondoren Donostialdekoak datoz, % 28,5; Tolosaldean, % 25 dira; Goierrin, % 24,3;Deban, % 22,5; eta, azkenik, Urolan, % 12,1. Egiaztatu ahal izan dugunez,Gipuzkoako hiriburutik urrundu ahala, kirol politikaren kudeaketa eta antolaketariburuzko informazio maila jaitsi egiten da. Horrek indartu egiten du informaziokanpaina egiteko proposamenaren beharra.

11. Taula. Kudeaketa organoak ezagutzea, eskualdeen araberaEzagutzen al duzu Gipuzkoako kirol

kudeaketaren organoa?Ezagutzen al duzu zure herriko kirol

kudeaketaren organoa?

Donostialdea

Bidasoa

Tolosaldea

Goierri

Urola

Deba

Bai Ez

% 28,5 % 71,5

% 32,6 % 67,4

% 25 % 75

% 24,3 % 75,7

% 12.1 % 87,9

% 22,5 % 77,5

Bai Ez

% 42,7 % 57,3

% 34,8 % 65,2

% 25 % 75

% 51,3 % 48,7

% 39,4 % 60,6

% 38,2 % 61,8


21

4.4.1. Klubei diru laguntza ematea

Herritarrek dituzten kezken arteko bat alderdi ekonomikoa da, batik bat. Hortaz,Gipuzkoako kirol klubei eta zenbait kirolariri diru laguntza ematea beharrezkotzatjotzen al duten galdetutakoan, beharrezkoa dela erantzun dute itaundutakoen %76,3k; aitzitik, % 5,4k ez dute uste laguntza hori beharrezkoa denik, eta % 18,3k ezdaukate horri buruzko iritzirik (12 Taula).

12. Taula. Klubei diru laguntza emateko beharraBeharrezkoa Ez da beharrezkoa Ez daki, ez du

erantzunKlubei eta kirolariei dirulaguntza emateko beharra

% 76,3 % 5,4 % 18,3

Gainera, 16. irudian ikus daitekeenez, % 66,5en aburuz, klub guztiei emanbeharko litzaizkieke diru laguntzak. Hala ere, itaundutakoen % 13,1 ez daudeproposamen horrekin ados.

Nabarmentzekoa da oso portzentaje altuak, % 20,4k, hain zuzen, ez diolagalderari erantzunik eman.

16. Irudia. Diru laguntza klub guztietara zabaltzea

Ez daki ez du erantzun20,4%

Bai66,5%

Ez13,1%


22

4.4.2. Herri kirola

Herri kirola edo kirol autoktonoa sustatzeko berariazko politika garatzea osointeresgarria iruditzen zaie herritarren % 45,3ri, eta interesgarria % 34,8ri, 17.irudian ikusten den bezala. Aldiz, itaundutakoen % 8,6ri interes gutxikoa iruditzenzaie herri kirola sustatzeko berariazko politika garatzea; eta %3,9ri ez zaio batereintesgarria iruditzen.

17. Irudia. Berariazko politika ezartzea

Ez daki, ez du erantzun7,4%

Ez da interesgarria3,9%

Ez oso interesgarria8,6%

Interesgarria34,8%

Oso interesgarria45,3%

4.5. GEHIEN EGITEN DIREN JARDUERA FISIKOAK ETA KIROLAK

AURRETIAZKO ARGIBIDEAK

Jarraian, Gipuzkoako Lurralde Historikoan gehien praktikatzen diren jarduerafisiko eta kirol jarduerei dagozkien emaitzak aurkeztuko ditugu.

Taula eta irudietan islaturik agertzen diren datuek itaundutakoen joera adieraztendute. Taula horietako( 13 eta 14) datuek kirola egiten duten herritarren %79,6arenemaitzak jasotzen dituzte. Zenbait jarduera fisiko eta kirol jarduerari buruzkobalorerik ez azaltzeak ez du esan nahi herritar gipuzkoarren artean jarduera zehatz horipraktikatzen duenik ez dagoenik, itaundutakoen arteko inork ez zuela jarduera fisikoedo kirol jarduera hori praktikatzen baizik.

Korrika egin, ibiltzea eta mendira joatea bezalako jarduerek guztira %77,2 osatzendute. Hau da gipuzkoarren %77ak desplazamenduko jarduera mota horiek egitendituzte.

Gehiago dira kirola bakarrik egiten dutenak taldean egiten dutenak baino. Futbolada % 10eko portzentajea gainditzen duen taldeko kirol bakarra, hain zuzen ere % 11,7,ondoren saskibaloia dago % 6,8rekin.


23

13. Taula. Gehien egiten diren kirolakKirola Portzentajea Kirola PortzentajeaIbiltzeaMendiaKorrikaTxirringaz ibiltzeaJolas igeriketaGimnasioko kirolakFutbolaAreto-futbolaFrontoiaZiklismoaMendiko txirringaAerobikaMendiko eskiaSaskibaloiaMantentzeko gimnasiaTenisaAbenturazko kirolakAtletismoaDardoakXakeaBillarra

DantzaEskalatzeaArrantzaSquash-aIraupeneko eskiaErrepideko ziklismoaUrpeko jarduerakAretoko dantzakEskubaloiaBola jokoaYogaPiraguismoaZeharkaldiko eskiaSnowboardMahai tenisaGurpil gaineko irristaketa

% 36,4% 24,4% 16,4% 15,9% 15,6% 13% 11,7% 11,5% 10% 9,3% 9,3% 9% 8,6% 6,8% 6,6% 6,6% 5,4% 4,9% 4,4% 3,7% 3,7

% 3,7% 3,7% 3,4% 3,2% 3,2% 3,2% 3,2% 2,9% 2,7% 2,4% 2,4% 2,4% 2,2% 2% 1,7% 1,7

ArraunketaJudoBadmintonaWindsurfBoleibolaMoto lasterketakModelismoaHidrobikaEhizaBorroka arteakSurfPetankaPadelaLehiaketako igeriketaGolfaGimnasia artistikoaAireko kirolakTiraketaSkateboardErrugbiaGurpil gaineko abiadurakoirristaketaKarting-aBelar gaineko Hockey-aHerri kirolakEspeleologiaBelaTrineoa, zakurrek tiratutaTriatloiaSofbolaIrristaketa artistikoaMoto-krossaMinigolfaSambo borrokaZaldi-lasterketaEsgrimaAuto-krossaBestelakoak

% 1,5% 1,2% 1,2% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% 0,5% 0,5% 0,5% 0,5

% 0,5% 0,5% 0,5% 0,5% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 3,9


24

14. taula aztertuz gero ikus dezakegu gizonezkoen kasuan ibiltzea (%32,9) etamendira joatea (% 27,5) batuta % 60,4ko portzentajea lortzen dela.

Horrez gain gizonezkoen artean futbola eta areto futbola egiten dutenak %44,9rairisten dira.

Horiekin batera gizonezkoek gehien egiten dituzten jardueren artean daude korrikaegitea (% 22,7), txirrindularitza modalitate guztietan, mendikoa, errepidekoa,ibiltzekoa (% 40,6) eta igeriketa (% 14,5).

Bestalde, emakumezkoen artean kirol jarduera zabalduenak osasunarekin zerikusiadutenak dira, hots, ibiltzea (% 40,3), mendira joatea (% 21,4), jolas igeriketa (% 16,9)eta aerobika (% 16,4).

14. Taula. Egindako kirolak, sexuaren araberaKirola Gizon. Emak. Kirola Gizon. Emak.Urpeko jarduerakAerobikaXakeaBorroka arteakAtletismoaAuto-krossaBadmintonaAretoko dantzakSaskibaloiaEskubaloiaMendiko bizikletaBizikleta estatikoaBillarra

Bola jokoaIbiltzeaEhizaErrepideko txirrindularitzaKorrika egiteaDantzaDardoakAireko kirolakAbenturako kirolakGimnasioko kirolakEskaladaEsgrimaEspelelogiaMendiko eskiaIraupeneko eskiaZeharkaldiko eskiaFrontoiaFutbolaAreto-futbolaGimnasia artistikoaMantentzeko gimnasiaGolf-aHerri kirolakHidrobikaZaldi lasterketak

% 4,8% 1,9%7,2% 1,4% 6,8% 0,5% 1,9% 3,4% 9,7% 3,9% 14,5% 6,8% 5,8

% 4,3% 32,9% 1,9% 5,3% 22,7% 1,9% 7,7% 1,4% 6,8% 15,5% 4,8% 0% 1% 11,1% 2,9% 2,4% 18,4% 22,2% 22,7% 1% 7,2% 1,4% 1% 0,5

% 1,5% 16,4

%0,5% 3% 0% 0,5% 2,5% 4% 1,5% 4% 11,9% 1,5

% 0,5% 40,3

% 1% 10% 5,5% 1

% 4% 10,4% 2,5% 0,5

% 6% 3,5% 2% 1,5% 1

% 0,5% 6

% 1,5% 0,5

Belar gaineko Hockey-aTxirringaz ibiltzeaJudoKarting-aSambo borrokaMinigolfaModelismoaMendiaMoto-lasterketakMoto-krossaLehiaketako igeriketaJolas igeriketaPadel-aArtezko irristaketaGurpil gaineko irristaketaAbiadurako irristaketaArrantzaPetankaPiraguismoaArraunketaErrugbiaSkateboardSnowboardSofball-aSquash-aSurf-aTenisaMahai-tenisaTiraketaTriatlonaTrineoa, zakurrek tiratutaBelaBoleibolaWindsurfaYogaBestelakoak

% 1% 20,8% 1,4% 1% 0,5% 0,5% 1,4% 27,5% 1,9

% 1,4% 14,5% 1,4% 0,5% 2,4

% 6,8% 1,4% 1,9% 2,4% 1% 1% 3,9% 0,5% 5,3% 1,4% 9,2% 3,4% 0,5% 0,5% 0,5% 0,5% 1,4% 1,4% 1,4% 7,7

% 10,9% 1

% 0,5% 21,4

% 0,5

% 16,9

% 1% 1

% 3% 0,5

% 1

% 4

% 0,5

% 0,5% 0,5% 3,5


25

Gure inkestan, portzentaje altuenak lortu dituzten 10 jarduerak hartu eta Bizkaianeta Katalunian egindako beste azterlan batzuekin erkatu ditugu (15. Taula).

15. Taula. Hainbat azterlanen arteko erkaketa

Gipuzkoakoherritarrek

dituzten kirolohiturak

Bizkaiko ezkerrekoaldeko

herritarren kirolohiturak

Enquesta sobre la praktikadáctivitats fisico-sportives a

Catalunya

IbiltzeaMendiaKorrika egiteaTxirringaz ibiltzeaJolas igeriketaGimnasioko kirolakFutbolaAreto-futbolaFrontoiaMendiko txirringa

% 36,4% 24,4% 16,4% 15,9% 15,6% 13% 11,7% 11,5% 10% 9,3

% 7,3% 15

% 34,7

% 15,4% 16,8% 7,5

% 32,7% 16,2% 13,4% 13,2% 36,6% 19,8% 12,9% 9,7% 7,9

Datu horiek aintzat hartuta, guk egindako azterlanean zein kataluniarrekegindakoan ikus dezakegu ibiltzea dela gehien egiten den jarduera, hurrenez hurren, %36,4k eta % 32,7k praktikatzen dutela ondorioztatzen baita. Txirrindularitzako bimodalitateak batuta, txirringaz ibiltzea eta mendikoa, gehien praktikatzen direnenarteko bigarren jarduera da (% 25,2).

Korrika egiteak ere antzeko portzentajea dauka hiru azterlanetan, % 15 inguru, hainzuzen ere. Era berean, jolas igeriketak portzentaje altuak lortu ditu hiru azterlanetan,gurean % 15,6, hain zuzen; Nerbioiren Ezkerraldeko biztanleen kirol ohiturei buruzkoazterlanean, berriz, % 34,7k praktikatzen dutela ondorioztatu da; eta, azkenik,Katalunian, 1995. urtean, jarduera fisiko eta kirol jarduerari buruz egindakoazterlanean, % 36,6 lagunek praktikatzen dutela ikus daiteke.


26

4.6. INTERESGARRIAK DIREN BESTE DATU BATZUK

4.6.1. Harremanetako hizkuntza

Azterlan honetan azaltzen diren eta gure aburuz interesgarriak diren beste datubatzuen artean, jarduera fisiko eta kirol jarduerak egitean hitz egiten denhizkuntzari buruzkoak daude. Itaundutakoen artean, hizkuntzak eraproportzionalean banaturik daudela egiaztatu dugu. Horrela, % 42,7k nagusikigaztelera erabiltzen dute kirol harremanetarako, % 29,8k, berriz, euskara, eta %19,6k bi hizkuntzak erabiltzen dituzte.

18. Irudia. Harremanetako hizkuntza

Gaztelaniaz gehiago16,5%

Ez daki7,9%

Euskaraz nagusiki18,3%

Euskaraz gehiago gaztelaniaz baino

11,5%

Gaztelaniaz zein euskaraz19,7%

Gaztelaniaz nagusiki26,2%

4.6.2. Federatuak

Eskuratutako datu guztiak kontuan hartuta, itaundutako populazioarenportzentaje oso altua ( % 77,7) ez dago federatuta inolako kiroletarako. Datuokagerian jartzen dute, baita ere, % 20,1 federatuta daudela, eta % 2,2koportzentajeak ez dutela gaiari buruzko iritzirik azaldu.

19. Irudia. Federatuak

20,10%

77,70%

2,20%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Bai Ez Ez daki, ez du erantzun


27

Federatu gehienak 15-24 urte bitartekoak dira (% 36,75). Jarraian, 25 eta 34 urtebitartekoak datoz (% 26,30). Ondoren, 35 eta 44 urte bitartekoen artean, federatuenportzentajea jaitsi egiten da (% 14,8, hain zuzen) baita 45 eta 60 urte bitartekoenartean ere (% 16). Azkenik, 61 urtetik gorakoen artean, % 6,2 bakarrik daudefederatuta.

Hala ere, gogorarazi beharra dugu, azterlan honetan ez daudela 15 urtetikbeherako gazteak sartuta.

4.6.3. Jarduera fisikoa eta kirol jarduera nola praktikatzen den (bakarrik,lagunekin batera, e. a.)

Gipuzkoarren gehiengoak nahiago izaten du kirola lagunekin batera egin ( %68,2), eta % 24,6k, berriz, nahiago du kirola bakarrik egin. Klubetan edo udal kirolzerbitzuetan izena emanda daudenen portzentajea % 60koa da, eta kirolapraktikatzeagatik daude izena emanda. Horrek adierazten du kirola egiteagizartekotzeko eta komunikatzeko modua ere badela.

20. Irudia. Kirola egitea eta harremanak

Bakarrik24,6%

Beste bazkide batzuekin5,2%

Taldekoekin5,8%

Familiakoekin5,0%

Lankideekin0,8%

Ikaskidekin0,8% Lagunekin

48,9%

Ez daki7,2%

Beste erantzun batzuk1,7%


28

4.6.4. Asoziazionismoa

Bestalde, kirol asoziazionismoaren ezaugarria patronatuek eta udal kirolzerbitzuek hartu duten garrantzia da, eta itaundutako herritarren erdia bainogehiago bertako kide dira. Asoziazionismoa hain garatuta egoteko arrazoia, baigizonezkoen artean, bai emakumezkoen artean, kirola besterik gabe egitea da, batikbat. Jarraian ikus dezakegu (21. irudia) herritarren % 23,30 “udaleko kirol zerbitzuedo patronatuko kide dela”, % 14,60 “futbol talderen bateko kide dela”, %10,40“kirol klub bateko kide dela” eta %10,10 “zentro pribatu bateko kide dela”.

21. Irudia. Kirol entitate ezberdinetako kide portzentajea

10,10%14,60%

98%89,90% 89,60%

85,40%

76,70%

2%

10,40%

23,30%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Beste mota bateko klubetako kidea(ikuslea soilik)

Zentro pribatuetako kidea Kirol klubetako kidea Futbol klubetako kidea (ikuslea soilik) Patronatoko kidea

Bai

Ez

4.6.5. Materialak

Jarraian, materialari buruz emango ditugun datuak aipatze hutsagatik eman nahiditugu. Hona hemen, bada, irudian ikus daitekeen bezala, Gipuzkoako herritar gehieneketxean dituzten materialak: txirringa (% 56,4), mendirako materiala (% 50,4), pala (% 43,6),baloiak (% 43,6) eta erraketa (% 36,8). Aitzitik, surf egiteko ohola (% 12), eskopeta (% 7,5)eta piragua (% 2,5) etxeetan gutxien dauden materialak dira (ikus 22. irudia).

22. Irudia. Gipuzkoarrek etxean dituzten kirol materialak

50,40%

45,10%43,60%

33,10%

22,60%21,10%

19,50%

12,30% 12%

2,50%

12,30%

7,50%

36,80%

56,40%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Txirringa Mendirakomateriala

Pala Baloiak Erraketak Pilota Eskiak Irristagailuak Arrantzarakokanabera

Muskulazioaegiteko

aparagailuak

Surf-a egitekoohola

Eskopeta Piragua Beste materialbatzuk


29

5. ONDORIOAK

Gipuzkoan dauden kirol ohiturei buruzko datuak bildu eta estatistikako azterketa eginondoren, hurrengoa adierazi behar dugu:

ü Gipuzkoako herritarrek kirolari buruzko interes maila handia daukate, gutxigorabehera % 69koa;

ü itaundutakoen % 42,3k adierazi dute ez direla inoiz kirol emanaldietara joaten;

ü itaundutakoen % 80k jarduera fisiko eta kirol jarduerak egiten ditu gaur egun.Jarduera fisikoren bat egiten dutenak gehienbat gizonak badira ere, emakumezkoenparte hartzea ere oso altua da, % 75eko portzentajea, hain zuzen;

ü kirola egiten dutenen praktikaren maiztasunari eta erregulartasunari buruzko datuakkontuan hartuta, gehiengoak (% 70ek) astean bi edo hiru egunetan egiten dutekirola, bai lanegunetan bai jaiegunetan;

ü kirolik ez egiteko arrazoien artean, astirik eza eta zaletasunik eza dira adierazitakozergati nagusiak. Kirola egiteko arrazoiak, berriz, osasuna –gehiago emakumeenartean (% 60) gizonen artean baino (% 48)– eta dibertitzea –gehiago gizonen artean(% 37) emakumeen artean baino (% 17)– dira nagusi;

ü herritarrek, oro har, ez dituzte kirola ez egiteko arrazoitzat hartzen baliabiderik eza,administrazioaren interesik eza eta instalaziorik eza;

ü kirol jarduerari uzteko arrazoien artean lehena astirik eza agertzen da, % 34. Arrazoihori gainera ondoren aipatuko direnen bikoitza da portzentajeetan. Beste arrazoihoriek adina (% 13) eta osasuna (% 12) dira. Datu horiek ikusita harrigarria daitaundutakoen % 9k bakarrik jartzea seme-alabak kirola egiteari uzteko arrazoitzat;

ü ez dirudi gipuzkoarrentzat Administrazioari lotutako arrazoirik dagoenik interesikeza adierazteko;

ü kirola egiteari uzteko arrazoien artean, emakumeek astirik eza argudiatzen dute, etagizonek, berriz, osasuna eta adina;

ü azterlan honetan parte hartu dutenen ia erdiek (% 43) uste dute kirolaren alderdipositiboena egoera fisikoa hobetzea dela. Garrantzia ematen diote, baita ere,dibertitzeari (% 15) eta lagunekin egoteari (% 13), eta lehiatzea ez dute oso gustuko.Horrez gain, % 51k kirola egiteko ematen duten arrazoia osasuna mantentzea delakontuan hartzen badugu, kirola egitea eta bizimodu osasuntsua egiteko ohiturarenarteko lotura handia dagoela ondoriozta dezakegu.

Bestalde, negatibotzat jo dezakegu gipuzkoarrek kirol jardueran bortizkeria mailaaltua nabaritzea (% 28);


30

ü itaundutakoen % 76k ez du herritik irten behar kirol jarduerak egiteko; horrekadierazten du, haien ustez udal instalazioak zonako zerbitzuetarako nahikoak direla;

ü gehien erabiltzen diren instalazioak udal instalazioak dira; gainera, gipuzkoarrekhoriei buruz azaldu duten iritzia positiboa da;

ü instalazioek sortutako gastuei dagokienez, % 75en ustez Administrazioak bere gainhartu behar ditu, eta % 5,4k bakarrik uste dute erabiltzaileek beren gain hartubeharko lituzketela gastu horiek. Horrela, bada, premiazkoa da erabiltzaileeijakinaraztea zein diren kirola egiteak sortzen dituen gastuak, eta, era berean, zeindiren aurrekontuen mugak, horiek eragozten baitute baliabide publikoen barruanegon daitezkeen jarduerak abian jartzea;

ü instalazio mota horiek, 18:00 eta 21:00 bitartean erabiltzen dira, bereziki, bainaportzentaje altuak 9:00 eta 12:00 bitartean ere erabiltzen ditu;

ü itaundutakoen % 75ek kirol kudeaketaren organoak zein diren ez ezagutzeaharrigarria iruditu zaigu, baina, are harrigarriagoa da itaundutakoen ia % 60k kirolalorreko udal kudeaketaren organoak zein diren ez jakitea. Horregatik, lehenagoadierazi ditugun hartu beharreko neurriei hemen aipatutako alderdi horiei buruzkoinformazioa erantsi beharko litzaieke;

ü populazioaren % 80k interesgarri deritzo herri kirola sustatzeko berariazko politikaegiteari;

ü Gipuzkoako lurralde historikoan gehien praktikatzen diren jarduera fisiko eta kiroljarduerak ondorengoak dira: ibiltzea (% 36) eta mendira joatea (% 24), horienatzetik, korrika egitea, txirringaz ibiltzea eta jolas igeriketa (% 15na) diragipuzkoarren artean zabalduen dauden jarduerak. Gauza bera gertatzen da bestezenbait lurraldetan, hala nola, Bizkaiko Nerbioiren Ezkerraldean eta Katalunian;

ü jarduera fisiko eta kirol jarduera egitean erabiltzen den harremanetako hizkuntzaridagokionez, itaundutakoen artean hizkuntzak era proportzionalean banaturikdaudela egiaztatu dugu. Horrela, % 42,7k nagusiki gaztelera erabiltzen dute kirolharremanetarako, % 29,8k, berriz, euskara, eta % 19,7k bi hizkuntzak erabiltzendituzte;

ü gipuzkoarren gehiengoak nahiago izaten du kirola lagunekin batera egin ( % 67), eta% 24k, berriz, nahiago du kirola bakarrik egin;

ü harremanetarako joera horrek eragin positiboa du denbora librea baliatzeko moduaneta nortasunaren mentenimenduan, lan birmoldaketaren eragin negatiboari(nortasunaren eta norberaren errealizazioaren krisia) aurre eginez;

ü klubetan edo udal kirol zerbitzuetan izena emanda daudenen portzentajea % 60koada, eta kirola praktikatzeagatik daude izena emanda;


31

ü Gipuzkoako Lurralde Historikoan egiten den kirol jarduerari esker, industriabirmoldaketak bertako populazioaren garapen psikosozial eta norberarengarapenean daukan eragin negatiboak gutxitu egin direla uste dugu. Langilea eta laningurunearen arteko lotura ahultzen denean, beharrezkoa da beste esparru batzuetanerrealizaziora iristeko aukera edukitzea, eta, ildo horretan, aisialdiari lotutakojarduera fisiko eta kirol jarduerak garrantzi handia hartzen du, norberarenerrealizazioa lortzeko, emozioak bilatzeko eta sormeneko aisialdia garatzekoingurune gisa;

ü itaundutakoen % 77,7 ez daude federatuta. Gure ustez gero eta jende gehiagoklotzen ditu kirola eta araututa ez dauden jarduera fisiko eta kirol jarduerak, etahorrexegatik dira datu horiek hain deigarriak.

ü kirol asoziazionismoaren ezaugarria patronatuek eta udal kirol zerbitzuek hartuduten garrantzia da, eta itaundutako herritarren erdia baino gehiago bertako kidedira. Asoziazionismoa hain garatuta egoteko arrazoia, bai gizonezkoen artean, baiemakumezkoen artean, kirola besterik gabe egitea da, batik bat;

ü kirol materialari lotutako datu deigarri gisa adierazi nahi dugu, herritarren erdiabaino gehiagok etxean txirringa edo mendirako materiala daukatela, etagipuzkoarren erdia baino zerbait gutxiagok etxean erraketa daukatela. Bestalde,erabiltzaileek etxean gutxien dituzten materialak surf-a egiteko ohola, eskopeta etapiragua dira.


32

LABURBILDUTA:

a) Itaundutakoen % 70ek kirola egiteari buruzko interes handia adierazi du.

b) Populazioaren gehiengoak kirolen bat egiten du gaur egun, % 80k hain zuzen ere, etahorietatik ia denek erregulartasunez, astean bi edo hiru aldiz, egiten dute kirola.

c) Kirola egiteko arrazoi nagusiak osasunari eta dibertimenduari lotuta daude.Zehazkiago esanda, gizonezkoen artean, % 47 osasunari lotuta dago eta % 37dibertimenduari; emakumezkoen artean, berriz, osasuna arrazoi nagusia da (% 56),eta % 17k bakarrik kirola egiten dute dibertitzeagatik.

d) Kirol instalazioei dagokienez, herritarrek dituzten oinarrizko premiak bermaturikdaudela esan daiteke; izan ere, ia % 80k egin dezakete kirola haien herrian bertan,eta instalazioei buruz daukaten iritzia positiboa da.

e) Gehien egiten diren kirol jarduerak ondorengoak dira: ibiltzea (% 36), mendirajoatea (% 24), txirringaz ibiltzea eta igeri egitea (% 15).

f) Kirola egitearekin lortu nahi diren helburuen artean nagusi dira dibertsio eta/edoosasunarekin zerikusia dutenak, orain arte ohikoak ziren beste batzuen aldean,esaterako, lehiaketa.

g) Kirola egiteari uzteko arrazoiak astirik ez izateari lotuta daude (% 34), gehienbat.Oso positibotzat jotzen dugu baliabiderik edo instalaziorik eza kirola egiteari uztekoedo kirol jarduerarik ez egiteko arrazoia ez izatea.

h) Lurraldean kirol elkarteetako kide izateko zabaldua dagoen ohitura egiaztatu dugu,% 60 elkarteetako kide baitira, eta, era berean, dagoen sozializaziorako joera, % 67knahiago izaten baitu kirola beste norbaitekin egitea.

i) Halaber, egiaztatu ahal izan dugu, aurkitutako alderdi negatiboak neutralizatzekoedo gutxitzeko informazio kanpaina egiteko beharra dagoela. Alderdi negatiboakerakunde publikoek egiten duten kirol politikari lotuta daude (% 75ek horren berri ezdaukate, egindako azterlanaren arabera), eta antzematen den bortizkeriari lotuta erebai (%28).

j) Gipuzkoako lurralde historikoa herri modernoenetako eta industrializatuenetako batda, kirolaren inguruan dagoen interes eta egiten diren kirol jarduerak aintzat izanda,beti ere, osasuna, aisialdia eta dibertimenduaren ikuspegitik. Kirola praktikatzen deningurunea zein kopurua eta aniztasuna, eta, baita ere, kirol gestioa osatzen dutengainerako adierazleak Europa erdialdeko eta iparraldeko estandarrarekin bateradaitezke.

Amaitzeko adierazi nahi dugu, Gipuzkoako lurralde historikoan dauden askotarikokirola egiturak herritarrek eskatzen dituzten aisialdiko eta dibertimenduzko jarduerakegiteko interesa eta premiak asetzeko adinakoak direla. Garrantzi handikoa da jardueramota horren barruan atsegintasuna sustatzea eta gehiegizko arauak baztertzea; izan ere,


33

planteamendu zurrunek jarduera fisiko eta kirola egin nahi dituztenen itxaropenakzapuztu ditzakete, eta, bertan behera uztera bultzatu ditzakete herritarrak, jarduerakaspergarriak direlako. Administrazio publikotik eskaintzen diren jarduerek atsegintasunaematearen printzipioa mantentzea komeni da; baita indarturik egotea ere, alderdi horikontuan hartzen ez dutenen aurrean. Asebetetasuna, hau da, kirol jardueratik esperodutenaren eta jasotzen dutenaren elkarketa lortzea, eta dibertimendua gure Lurraldekojarduera fisiko eta kirol proposamenek eduki behar dituzten ardatzak dira. Ingurunehorretatik kanpo, askoz ere nabariagoak izango dira kirol jarduera egiteari uztea eta horriburuzko interes falta.


34

6. BIBLIOGRAFIA

& Kirolaren Gutun Europarra, kirol alorrerako Europako Ministroen Konferentziakonartua, 1992an.

& Duran González, J; Gómez Encinas, V; Rodríguez Pérez, J; Jiménez Martín, P.(2000): “La Actividad Física y el Deporte como medio de integración social y deprevención de violencia: un programa educativo con jóvenes socialmentedesfavorecidos”. Kirol Zientzien Elkarte Espainiarraren I. Biltzarra. Caceres.

& Elias, N; Dunning, E. (1992): “ Deporte y Ocio en el Proceso de la Civilización”.Fondo de Cultura Económica. Madril.

& EUSTAT Estatistikako Euskal Institutua

& García Ferrando, M ; Puig Barata,N; Lagardera Otero ,F. (1998): “Sociologíadel deporte”. Alianza Argitaletxea. Madril.

& Generalitat de Catalunya. Secretaria General de lÉsport (1995): “Enquestasobre la Práctica d´ Activitats Físico-Esportives a Catalunya”. Dirección General delÉsport. Bartzelona.

& Gonzalo Delgado, M. (2000): “Personalidad, Estilo de Vida , Actividad Física yAcontecimientos Diarios. Estudio de su influencia sobre las variaciones del estadode ánimo a través del análisis de un caso”. Kirol Zientzien Elkarte Espainiarraren I.Biltzarra. Caceres.

& Ispizua Uribarri, M. (1992): “Habitos Deportivos de la Población de la Comarcade la Margen Izquierda, Baracaldo, Portugalete, Santurtzi y Sestao”. Bilbo.

& Latiesa Rodríguez, M; Martos Fernández, P ; Puertas Cañaveral, I. (2000):“Actividad Física, Deporte y Salud en la población granadina”. Kirol ZientzienElkarte Espainiarraren I. Biltzarra. Caceres.

Documents

© Gipuzkoako Foru Aldundia 2001 - KIROLARTE · 2003-11-06 · Jarduera fisikoa eta kirola gizakiari lotuta ageri zaizkigu zibilizazio guztietan. Gizarteen garapen mailaren arabera,