147

Mohammad Hosein Tabatabai

prikaz:Mohammad J. Pirmoradi

Bismillahi rrahmani rrahim

- -e

knjiga iz oblasti filozofije u savremenom Iranu. Autor ove knjige, prof

u svom rod

-fiqh), zbog velike sklonosti prema intelektualnim naukama (al-ulum al-aqli),

ih

irazija), kod prof. Sejjida Huseina Bandkubei-profesora, pripadnik -a i Aqa Ali

gnostika, Mirza Ali Qazi, uputio ga je prema Bo anskim tajnama i naposljetku ga uveo u red iranskih spiritualnih filozofa.

sam dobro razumio Ibn Arabijev fusus al-hikamfusus

al-hikam

dok ga Drugi svjetski rat i ruska okupacija svjevernog Irana nisu primorali da

univerzitet, prihvatio se tri glavna posla.

-veliki tefsi -

Znakovi vremena

148

- al-

- predavanja djela iz oblasti tradicionalne filozofije (poput "al-Sine, "al-asfar" Mulla Sadra -at al-

filozofskih knjiga.

-asfar" (pawaraqi-ye al-asfar-e Molla Sadra)

-ah al-hikm-ah)3. Kraj filozofije (nihay-ah al-hikm-ah)4. Traktat o potencijalitetu i aktivitetu (al-quww-ah wa al-fiæl)

-bariæal-taæala)-bariæ al-taæala)

æal al-bariæ al-taæala)-insan qabl al-dunya)

-insan fi al-dunya)-insan baæd al-dunya)

11. Traktat o argumentima (risal-ah fi al-burhan)12. Traktat o sofizmu (risal-al fi al-mugalat-ah)13. Traktat o analizi (risal-al fi al-tahlil)14. Traktat o sintezi (risal-ah fi al-tarkib)15. Traktat o kontingencijama (risal-ah fi al-iætibarat)16. Traktat o derivacijama (risal-ah fi al-17. Ali i metafizika (æAli wa al-falsaf-ah al-ilahiyy-ah)18. Principi filozofije i metod realizma (osul- -e realism)

avovima islamskih filozofa (poput Farabija, Ibn Sine, Suhraverdija, Mulla Sadra uvid u ideje zapadnih filozofa -da se posveti pisanju jednog filozofskog djela koje bi obuhvatalo rezultate

dvije

149

djela nastala prije ove kponekad su i u raspravama o prirodnim naukama i astronomiji, koje su bile

na to

kojima tradicionaln

Ova knjiga koncizno razmatra najbitnija filozofska pitanja. Nastojalo se da, oga je

samog objavljivanja knjige autor je, tokom niza skupova na kojima su

jom je napisana njeno razumijevanje

, i sam

najdubokoumnije filozofsko djelo napisano u Iranu nakon Mulla Sadra, koje i

Sadra, nije zanemarila ni stavove mnogih velikih zapadnih filozofa nakon

c pomisli kako ova knjiga

istema

Znakovi vremena

150

mjesto u tra

u okviru tradicionalne, niti u okviru savremene filozofije."

Istovremeno sa naznakom toga da su nauka i filozofija potrebne jedna drugoj, ja. Ukazuje se na to

drugih. Bavljenje subjektivnim i intelektualnim analizama filozofije, pogotovo

st koju pridaje epistemologiji i spoznaji subjekta nagnala

toj temi. Komentator knjige, pro

U drugom poglavlju negira sepitanjima vezanim za prirodu nauke, mjeru u kojoj nauka prikazuje stvarnost,

duhovne osobenosti nisu materijalne prirode. Tokom rasprave o izvoru spoznaja i

stvarnosti ili ne. U petom poglavlju osvjetljavaju se granice sposobnosti subjekta

dio svoje kreativnosti, metodom bez presedana kritici se podvrgava sistem

i komentator knjige

savremenih filozofa i psihologa smatrali su uspostavljanje intelektualnih principa

k da intelektualni principi nisu kod svih ljudi jednaki, te da su promjenjivi.

dokazuje da je stav pomenutih filozofa i psihologa ispravan u sferi

151

kontingentivnih, ali ne i u sferi realnih spoznaja. Dakle, taj stav je ispravan u sferi

gzistencije ('isal-ah al-wujud), na taj

predstavljaju premise te teorije, a neka njene konkluzije. U osmom i devetom poglavlju, razmatranjem pitanja vezanih za princip uzroka i posljedice, autor

-harak-ah al-jawharijj-Hegela i Marksa i dokazuje da je svijet prirode jednak kretanju, te je stoga uvijek

"kontingencija" (huduth), "prioritet" (taqaddum), "posterioritet" (ta'ahhur), "jedinstvo" (wahd-ah), "multiplicitet" (kathr- -ah),

etu iznad svijeta prirode (ma wara'a al-tabi'-

Sa perzijskog na bosanski: