3ο Γενικό Λύκειο Γαλατσίου

Σχ. Έτος 2012-2013

Εργασία στο πλαίσιο του προγράμματος

Το κρασί στο ποτήρι της Ευρώπης

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΓΓΕΙΑ ΟΙΝΟΥ

Οι αρχαίοι Έλληνες, λάτρεις του κρασιού, διέθεταν μια αξιοζήλευτη ποικιλία πήλινων αγγείων, τα οποία χρησιμοποιούσαν για το σύνολο των αναγκών τον οίνου. Τα αγγεία αυτά θα μελετηθούν παρακάτω κατηγοριοποιημένα ανάλογα με τη χρήση τους.

Αρχαία ελληνικά αγγεία για αποθήκευση και μεταφορά οίνου

Πίθος

Mεγάλο αγγείο, συνήθως χωρίς διακόσμηση, που χρησίμευε για την αποθήκευση προϊόντων, π.χ. κρασιού, λαδιού, σιτηρών, δημητριακών.

Αμφορέας

Αγγείο του οποίου η ονομασία προέρχεται από τις λέξεις αµφί- (= και από τα δυο μέρη) και φέρω, δηλαδή αγγείο που μεταφέρεται µε τη βοήθεια δύο λαβών.

Ιδιαίτερη παραλλαγή του είναι ο οξυπύθμενος αμφορέας με ιδιαίτερα ωοειδές σώμα έτσι ώστε να μπορεί να στηριχτεί στο έδαφος ή σε τεχνητή βάση. Το συγκεκριμένο αγγείο χρησιμοποιούταν για μεταφορά με πλοία, όπως μαρτυρούν ευρήματα από ναυάγια.

Στάμνος

Αγγείο με στενή βάση, που όσο ανεβαίνει προς τα επάνω φαρδαίνει, στη συνέχεια στενεύει λίγο, και καταλήγει σε φαρδύ λαιμό. Επίσης έχει δύο χερούλια στο πλάι και πολλές φορές κάλυμμα.

Αρχαία ελληνικά αγγεία για μείξη οίνου με νερό ώστε να φτιάξουν τον «κεκραμμένο οίνο»

Κρατήρας

Tο κύριο αγγείο για την ανάμειξη νερού και οίνου κατά τις ιεροτελεστίες και τα συμπόσια. Υπήρχαν πολλές παραλλαγές του αγγείου, όμως τα κύρια χαρακτηριστικά του ήταν η στενή βάση, το φαρδύ σώμα, το ανοιχτό στόμιο και τα δύο χερούλια. Η λέξη προέρχεται από το κεράννυμι, που σημαίνει αναμιγνύω.

Κάλαθος

Μία από τις παραλλαγές του κρατήρα ο οποίος κοντά στη βάση διέθετε

εκροή για τη μετάγγιση.

Λέβης

Βαθύ και ανοιχτό αγγείο, συνήθως χωρίς λαβές, με χαμηλό λαιμό και χείλη που προεξείχαν. Το αγγείο στηριζόταν σε μια ανεξάρτητη βάση ή σε τρίποδα. Επιπλέον, εκτός από την ανάμειξη του οίνου χρησιμοποιούνταν και στο μαγείρεμα.

Αρχαία ελληνικά αγγεία για άντληση και σερβίρισμα του οίνου

Οινοχόη

Aγγείο του οποίου η ονομασία προέρχεται από τις λέξεις οίνος και χέω. Έχει στόμιο τριφυλλόσχημο ή κυκλικό και το σώμα του άλλες φορές έχει σχήμα βολβού ή είναι λεπτοκαμωμένο. Χρησιμοποιείται για την άντληση ή το σερβίρισμα και το βρίσκουμε στους τάφους ως κτέρισμα.

Όλπη

Πρωιμότερος τύπος οινοχόης

Λάγυνος

Ελληνιστικός τύπος οινοχόης με επίπεδη βάση, με οξύ ώμο και κυκλικό στόμιο.

Κύαθος

Μικρό αγγείο (σαν μία κουτάλα) με το οποίο αντλούσαν τον οίνο από τον κρατήρα στα ποτήρια, επίσης αποτελούσε και μέτρο για την ανάμειξη. Είχε μια μακριά κάθετη λαβή για να φτάνει στο βάθος του κρατήρα.

Αρχαία ελληνικά αγγεία για ψύξη του οίνου

Ψυκτήρας

Αγγείο σε σχήμα μανιταριού, μέσα στο οποίο έβαζαν κρασί και στη συνέχεια το τοποθετούσαν σ’ έναν κρατήρα που

περιείχε κρύο νερό ή χιόνι, ενώ σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή τον γέμιζαν με κρύο νερό και τον τοποθετούσαν μέσα στον κρατήρα για να διατηρεί δροσερό το κρασί. Έτσι πετύχαιναν την ψύξη του κρασιού.

Αρχαία ελληνικά αγγεία για σπονδές

Φιάλη

Αβαθές αγγείο που χρησιμοποιούνταν για σπονδές και λιγότερο για πόση.

Αρχαία ελληνικά αγγεία για πόση του οίνου

Κάνθαρος

Είδος ποτηριού με πολλές παραλλαγές, που το σχήμα του έμοιαζε με τα σημερινά φλιτζάνια του τσαγιού αλλά με δύο λαβές που βρίσκονταν διαμετρικά αντίθετα.

Ήταν το χαρακτηριστικό κρασοπότηρο του Διονύσου και συχνά του Ηρακλή, όπως

φαίνεται σε διάφορες παραστάσεις.

Σκύφος

Mικρό σχετικά κύπελλο με δύο οριζόντιες λαβές. Αποτελούσε μάλλον το καθημερινό αγγείο κατανάλωσης κρασιού για τους αρχαίους.

Κύλικα

Το βασικό κρασοπότηρο των αρχαίων. Χρησιμοποιούνταν κυρίως στα συμπόσια. Ήταν κυκλικού σχήματος, με σχετικά μεγάλη διάμετρο σε σχέση με το βάθος της. Οι κύλικες ήταν συνήθως διακοσμημένες με παραστάσεις και έτσι πολλές φορές οι πιο ευκατάστατοι πολίτες παράγγελναν από τους κεραμείς και τους αγγειογράφους κύλικες με συγκεκριμένες παραστάσεις.

Ρυτόν (ρέον ή προτομή)

Αγγείο πόσης με τη μορφή μονού ή διπλού κέρατου, κεφαλής ζώου, συνήθως κριαριού ή μουλαριού -αλλά και άλλων ζώων- ή ακόμη και ανθρώπινης κεφαλής που προσαρμοζόταν στο κατώτερο μέρος του κυπέλου. Σε μερικές περιπτώσεις δύο κεφάλια αντιπαρατίθενται πλάτη με πλάτη το ένα προς το άλλο. Ο τύπος αποτελεί αντιγραφή ανατολικών σπονδικών αγγείων.

Μαστός

Ένα αγγείο πόσης σε σχήμα γυναικείου στήθους, με μία, δύο ή καμία λαβή, το οποίο φαίνεται πως συνηθιζόταν να το κρεμούν στον τοίχο.