Магистерски труд - Казнена одговорност на правни лица

7/17/2019 Магистерски труд - Казнена одговорност на правни лица

http://slidepdf.com/reader/full/-563db8be550346aa9a9689ce 1/57

КАЗНЕНА ОДГОВОРНОСТ НА ПРАВНИ ЛИЦА –

МАТЕРИЈАЛНОПРАВНИ АСПЕКТИ

Кандидат: Ментор :

Матеа Ѓорговски Доц. д-р. Александра Деаноска - Трендафилова

Број на досие : 4106

Скопје 2013

!одр"ина

1

#$%&Б'(КА МАК$Д)*(+А&*(,$#(Т$Т !в. Кирил и

Методиј !ко/је%#А,$* АК&'Т$Т +стинијан%рви !ко/је



,овед

1. Ка2нена одговорност на /равни лица33333............................................................33.

1.1 %ои5 на ка2нена одговорност на /равни лица.......................................................................

1. (сториски /реглед на ка2нената одговорност на /равните лица........................................6

1..1 Модерната историја на ка2нената одговорност на /равните лица3...3333333..7

. Ме8народни основи на ка2нената одговорност на /равните лица................................10

.1 !овет на $вро/а.......................................................................................................................10

. )ргани2ација на )9единети *ации ))*;.............................................................................11

<. Теории 2а криви=ната одговорност на /равни лица.................................................................1

4. Краток ко5/аративен /реглед..................................................................................................1

4.1 >рватска..................................................................................................................................1

4. !р9ија333333333333333333333333333333333.....1?

4.< @рна Aора333333333333333333333...............................................17

4.4 %реглед на некои др"ави од $&..............................................................................................0

4.4.1 ранција...............................................................................................................................0

4.4. >оландија............................................................................................................................

. Ка2нената одговорност на /равни лица во #е/9лика Македонија.......................................<

.1 (сториски осврт....................................................................................................................<

. аконски слови 2а ка2нената одговорност на /равните лица во #М...............................6.< Карактеристики на ка2нената одговорност на /равните лица.........................................7

.<.1 %рет/оставена одговорност....................................................33333333333.<0

.<. )дговорност 2а дело сторено од вра9отен или 2аста/ник..................................................<1

.<.< %аралелна одговорност......................................................................................................<

.<.4 Автоно5на одговорност......................................................................................................<<

.<. )дговорност во сл=ај на сте=ај и статсни /ро5ени........................................................<

.<.6 B9јективна нас/роти с9јективна одговорност................................................................<66. !анкции 2а /равните лица..........................................................................................................<7



6.1 )/Cт /реглед..........................................................................................................................<7

6. Aлавни ка2ни...............................................................................................................................40

6.< !/оредни ка2ни..........................................................................................................................40

6.4 )д5ерваDе на ка2ната..............................................................................................................41

6.4.1 )д5ерваDе на /ари=ната ка2на.......................................................................................4

6. Конфискација на и5от и и5отна корист и од2е5аDе на /ред5ети......................................44

6.6 Криви=ни дела од /осе9ниот дел на К.................................................................................4

. Анали2а на некои сл=аи од сдската /рактика...................................................................4

?. %редло2и и 2акл=оци....................................................................................................1

<



,),$Д

,о овој 5агистерски трд е ра2ра9отена те5а на која /оследниве години и се

/риста/ва со /осе9но вни5аниеE а тоа /ретставва инститтот ка2нена одговорност на

/равните лица. *есо5нени се /ридо9ивките кои /рои2легваат од статираDето на ка2нената

одговорност на /равните лица во наCето 2аконодавствоE а Fе 9иде на/равена анали2а и како

тоа е с/роведено во некои дрги 2аконодавства.

,о овој трд исто так се о9ра9отва и /раCаDето на историската еволција на

ка2нената одговорност на /равните лица која оди /аралелно со ра2виваDе на ка2неното /раво

и са5ата /рирода на /равните лица.

,о освртот 2а состој9ата во #е/9лика Македонија се о9ра9отваат /раCаDата 2а тоа

дали оваа те5атика во 5инатото 9ила реглирано во 2аконите кои тогаC /реовладвалеE

односно дали /равните лица 9иле с9јекти с/оред 2аконE а оттка и носители на ка2нена

одговорност /одло"ени на одредени санкции.

,о овој трд е ра2ра9отено и /о2итивното /раво на наCата др"аваE во /оглед на тоа

каде ка2нената одговорност на /равните лица се нао8а во 5атеријалното /равоE односно 2а

кои ка2нени дела е /ро/иCанаE како се одвива /роцесната /оста/каE односно дали е иста како

и /оста/ката с/ре5а фи2и=ки лица или е ра2ли=на. )ва е 2аокр"ено со одред9ите 2а

ка2нваDе кои /рои2легваат од Криви=ниот 2аконикE односно на/равена е анали2а на

санкциите /редвидени 2а /равните лица. Анали2ите од сдската /рактика ни /ока"ваат каде

се дви"и овој /роцесE односно дека во /ракса се јавваа и2весни /ро9ле5и со

и5/ле5ентацијата на одред9ите 2а овој инститт. %окрај анали2и на наCето 2аконодавство во

врска со тоа како е /ро/иCана ка2нената одговорност на /равните лицаE 2а да се до9ие

целосна слика на/равена е с/оред9а со дргите др"ави од регионот и /оCироко со цел да се

види каков на/редок е /остигнат и каде 9и 5о"ело да се на/рави /одо9рваDе во однос нанедостатоците во теоретските констркции и /ракти=ната /ри5ена.

@елта на овој трд е да се до9ие /реглед на она Cто навистина /ретставваат /равните

лицаE колк /ридонесваат 2а о/CтествотоE на двата на=иниE /о2итивен и негативенE какви

5ерки на контрола тре9а да се /ре2е5ат 2а с/ре=ваDе на и2врCваDе на криви=ни дела итн.

1. КА*$*А )ДA),)#*)!Т *А %#А,*(Т$ '(@А

4



1.1 %ои5 на ка2нената одговорност на /равните лица

%равното лице /ретставва инститционали2иран о9лик на 2аедни=ко делваDе на две

или /овеFе лица.1 ,о /оCирока с5ислаE /равното лице /ретставва 2аедница на л8е или

5аси на до9ра на кои и5 е /ри2нато својството да 9идат носители на /рава и о9врскиE т.е.

/оседваат /равна с/осо9ност и 5о"ност со акција на своите органи да и2ра2ваат /равно

релевантна волја ста/вајFи во /равните односи 5е8 се9е и со фи2и=ките лица деловна

с/осо9ност;. Мо"е да се 2акл=и дека /равното лице и5а своја автоно5на волја 2а

донесваDе на акти и одлки. *оE оттка се /рет/оставва декаE доколк /равното лице 5о"е

да донесва одлки во негово и5еE тогаC 5о"е да ги сноси и сите /оследици од донесваDе

на не2аконски одлки или дрги акти.

*оE она Cто е воо=ливо е дека /равните лица единствено дејствваат /рек фи2и=ките

лицаE /ри Cто дејствваDето на вра9отените лица или 2аста/ниците на /равните лица се

одвива во 5атрицата на нивната GиерарGијаE стрктраE /равваDе и /оло"9а.< )д

/ретGодното се 2а9еле"ва дека волјата на /равното лице всCност ја /ретставва волјата на

фи2и=ките лица. !/оред ова 5ислеDеE /равните лица се нес/осо9ни да 9идат и2врCители на

криви=ни дела 2атоа Cто и5аат недостаток од волјаE а 9е2 волја не5а винаE нит /ак ка2нена

одговорност.4 !анкции се и2рекваат са5о на оние лица кои /оседваат деликвентна

с/осо9ностE во овој сл=ај тоа се фи2и=ките лицаE но не и 2а /равните лица.

)ва се 5енва во наCиот /равен систе5 со *овелата на К од 004-тата годинаE со која се

воведва ка2нена одговорност на /равните лица и со тоа се /рифати реалноста дека /равните

лица станаа 2на=ајни =есници во целок/ниот о/Cтествен "ивот кои врCат 2на=ајни

фнкцииE а оттка /ретставваат и /отенцијални носители на 5оCне серио2ни органи2ирани

кри5инални активности.

1. (сториски /реглед на ка2нената одговорност на /равните лица

1 Ка59овскиE ,.E !леј5ановE .E +ани=евиFE *.E *етковаE Б.E (лиевскиE +.E Милованови=E .E КикерковаE Т.E

%роко/енкоE *.E ејнелиE (.E HатифиE ,. 00?; )ргани2иран Кри5инал I /равни ас/екти I Тетово стр. < %GанE (.E АFи5овскаE %. М. 1776;E #и5ско /раво I !ко/је стр. 7?< JKLMNOKNE P.P. 00?; QRKSTKSUVW RXYVXSWZ UO U LUOMO [KS V\W RSM]MNUY ^MULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO I ÙaW 14 bLMc



а=етоците на ка2нената одговорност на /равните лица датираат 5ног ода5на. ,о

антикатаE /ои5от 2а /равно лице не 9ило конци/ирано како 29ир на /оединциE тк како 29ир

на фа5илииE каде однесваDето на /оединецот кој /реди2виквал CтетаE не се с5етал како

са5остоен актE тк се с5етал како акт и2врCен од страна на целата таа 2аедница. %оради

оваE целата одговорност /а8ала на кланот или 2аедницатаE =ија главна лога 9ила да го

одр"ва редот во кој не 9и до2волвале сл=ваDа на несакани дејствија /реди2викани од

страна на /оединците во таа 2аедница. %равотоE факти=ки во тој /ериод 9ило /рицврстеноE

односно 9ило 2ависно од систе5от на 5али не2ависни гр/иE т.н. кланови на фа5илијата. Така

овој /ериод се карактери2ирал со колективната одговорност.

$волцијата на /равните лица /родол"ила во ри5ското /раво која ја рефлектирала

вредноста на индивидали25от нас/роти колективи25от. #и5ското о/Cтество во 4тиот век се

карактери2ирало со рас/а8аDе на социјалните гр/и и фор5ираDе на нови гр/и каде до

и2ра2 доCло и2дигнваDето на индивидална е5анци/ација. ,о тој /ериод се /ојавиле

/рвите органи2ирани /равни лица во фор5и на гра8ански органи2ацииE 2аедници на фи2и=ки

лица кој се драсти=но се ра2ликвале од денеCните фор5и на /равни лица во секаков /оглед.

Ме8 таквите 9иле #и5ските 2аеднициE нареквани duniversitates personarume или

dcorpus/universitase кои ја вкл=вале #и5ската др"ава и дрги 2аедници со религио2ноE

ад5инистративниE финансиски или еконо5ски /огледи; и XNMfWSOMVUVWO SWSX] кои ги

вкл=вале 2аедниците со G5анитарни /огледи;.6 )вие 2аедници го носеле и на2ивот

d juristic personaeE кој 9ил до9иен од страна на ри5ските /равници. )вие 2аедници се

карактери2ирале со свој идентитетE /оседвале со/ственост која 9ила не2ависна од неговите

основа=иE и5але /рава и о9врскиE /аE отта5E 9иле носители на са5остојни одлки. *о /окрај

овие карактеристикиE ри5ското /раво на овие 2аедници како целини и5 го /ри/иCвал

статсот на фиктивни лицаE с/оред кој не /оседвале ка2нена одговорност. !ето ова

/рои2легвало /оради тоа Cто 2аедниците не5але своја волјаE односно не /оседвале на5ераи ка/ацитет да дејствваатE /аE отткаE не 5о"еле да 9идат и2врCители на криви=ни дела.

!е/ак од ова гледиCте /остоеле две отста/ваDа кои се однесвале на фи2и=ките лица

/оедине=но. %рвоE доколк =леновите со нивното колективно делваDе /реди2виквале

Cтета во овие 2аедници 5о"еле да 9идат криви=но одговорни и како второE индивидалниот

акт кој 9ил /ре2е5ен 9ил /оследица на колективна волја во таа 2аедница.

`KTE b.P. 006; RSM]MNUY ^MULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW6 bLMc ,иди. iYKSMN jVSWVWUNX k JUcX R\MSMVU 00; JUOTXNcWSWU `WNUYU U TWSOKNUNWM lXSMcMhW

6



*о са5ата /отврдата 2а /остоеDето на овие не2ависни с9јекти кои /оседвале /рава

и о9врски 9ила доволна 2а /оната5оCниот /ериод во фор5ираDето на основата 2а

еволцијата 2а кор/оративните инститции во средниот век.?

,о !редниот векE #и5ската др"ава до"ивеала нес/еGE а 5оFта и влијанието кое го

/оседвала /ре5инало во рацете на @рквата од каде 9ило фор5ирано канонското /раво.

ДотогаC /рифатеното 5ислеDе 2а /равните лица како фиктивни с9јекти во целина 9ило

/отврдено и од страна на @рквата. %а/ата (нокетиј 4ти го конци/ирал основното на=елото

societas delinguere non potest ,9 и /отврдил дека са5о индивидите кои и5але волја и дCа

5о"еле да /одле"ат на ка2нена одговорност и 9иле с9јекти на Бо"јата ка2на и (5/ераторотE

додека т.н. duniversitas” /ретставвале =иста фикција кои не5але волја и дCаE /а оттка не

5о"еле да 9идат ка2нети.10 %а/ата (нокетиј 4ти 9ил Cте нарекван и dтаткото на

догмата на чиста фикција и инт!кт"а!н ка#акт# на $#а%нит !ица e.11 !/оред ова

5ислеDе /рифатено од страна на @ркватаE с/ре5а /равното лице се гледало како d persona

&ictae”' каде во /ривилегирана и 2аCтитна /оло"9а 9иле ставени црковните тела.1 (5еноE

/реовладвало 5ислеDе дека црковните тела /оседвале 9о"ествен статс на /равни лица

5орални лица; на е5јата основани од волјата на (сс >ристос и /о тоа тие се ра2ликвале

од сите останати /риродни и фи2и=ки лица кои тогаC /остоеле. !о ова 5ислеDе не се

сло"вале 5но2инството ри5ски /равнициE 5е8 кои с/а8але и ри5ските глосатори /оради

реалноста на /равните лица во тоа вре5е кои и5 го /ри2нале ка/ацитетот на /равните лица

дека 5о"ат да 9идат санкционирани 2а нивните дела во одредени слови. )ва и5 дало

огро5на 5оF на тогаCните и5/ератори и /а/и кои /остојано и5 и2реквале санкции на

селатаE /ровинциите и кор/орациите со искл=оци 9ига5ијаE силваDе итн.;. %а така и5 се

и2реквале ка2ни од ра2ли=ен ти/: /ари=ни ка2ниE г9еDе на одредени /раваE рас/а8аDеE исто

така се и2реквале и дGовни санкции с/ре5а =ленови на /равните лицаE како Cто 9ило

г9еDе на /равото да се 9иде 2ако/ан или да се 9иде искл=ен од страна на црквата.1<

)ва стојалиCте од !редниот векE 9ило наследено во mnbbb век со /ојавата наранцската револцијаE која /реди2викала 5асовни /ро5ени ни2 цела $вро/а и која и5ала

одра2 вр2 /олитикатаE еконо5ијатаE /равото и останатите гранки. $ден од /ринци/ите вр2 кој

се 9а2ирала револцијата 9ил вос/оставваDето на ("мани)ацијата на инстит"циит' каде

? `KTE b.P. 006; RSM]MNUY ^MULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW- ÙaW ?7 МаневE %. 00; 'ексикон 2а ка2нено /раво I ри5ска и2река со која се сака да се и2ра2и не5о"носта /равнолице да и5а с9јективитет во и2врCваDето на криви=ното дело10 `KTE b.P. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW I ÙaW ?11

oSUNhKE p.q. 006; rKsUScO U tWs ÙSUcMa]U [KS RKSTKSUVW RSM]MNUY ^MULMYMV_ MN oSUuMY: ^WOOKNO [SK] RK]]KNÛs qWfWYKT]WNVO1 ,иди. bLMc1< `KTE b.P. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW



одговорноста 9ила директно /овр2ана на =овековото 9итие кое го /оседвало 5оралниот

еле5ентE како Cто 9ила на5ерата. !о тоа се /отврдило она Cто /ретGодно со години 9ило на

/овидокE дека сите /равни лица кор/орациите; 5о"еле да /одле"ат на криви=ни санкции.

)ва се /равело со цел с/ре5а кор/орациите кои со нивното /олити=ко и еконо5ско 2на=еDе

/ретставвале /отенцијална 2акана 2а новиот ре"и5 да се и2ре=ат ка2ни.14 Како Cте еден

слов се с/о5енвал тој дека нововос/оставената францска влада која доCла на =ело /рек

револцијата и5ала недостаток од финансиски средства кои 9иле /отре9ни 2а фор5ираDе

ста9илна владаE а таквите средства кои и5 9иле /отре9ниE во голе5 9рој се нао8але во рацете

на кор/орациите. %аE како единствен на=ин да се до9ијат таквите финансиски средстваE 9ило

нивно конфискваDе на средствата /о /ретGодно нивно ели5инираDе како /равни лица.1

*о оваа 2на=ајна /ро5ена во однос на /равните лица не траела долго вре5еE /а со

ранцскиот криви=ен 2аконик од 1?10 година донесен од страна на *а/олеонE ова

стојалиCте се на/Cтило и /овторно /равните лица станале криви=но неодговорниE 2оCто

ли=ноE с/оред *а/олеонE ка2нената одговорност на /равните лица /реставвала 9ескорисен и

неефикасен вид на одговорност.

)д дрга страна /акE во англосаксонскиот систе5 конкретно во Англија не се

/ри/иCвала ка2нена одговорност на /равното лице кор/орација;E /оради дотогаC одредени

/ри=ини. Та5 нај/рвоE 2а ра2лика од континенталното /равоE не 9ило с/орно дека /равното

лице и5ало свој 2аконски идентитет. ,о англосаксонскиот систе5E кор/орациите 9иле

третирани како веCта=ки лицаE /осе9ни /равни с9јектиE ра2ли=ни во нивниот /равен

идентитет и со/ственост од акционерите кои ги со2дале.16 !/оред Блекстон:1 корпорација

не може да изврши предав!во" прекршок и#и др$%о криви&но де#о во не%овио!

корпорацики капаци!е!. (5ено та5 се 9арало дока"ваDе на вина или т.н. dmens rea”.

@ентралното /раCаDе 2а да /рика"е ка2нена одговорност на кор/орациите 9ило теоретско

теCкоE /оради /ри/иCваDе на состој9а на вина ]WNO SWU; I кој 9ил /отре9ен еле5ент 2а

/овеFе криви=ни /реста/и с/ре5а веCта=ки лица.1? !о 2голе5ваDето на кор/орациите во текот на вре5ето се /ојавија и ра2ли=ни

гледиCта с/ре5а нив. Како /рв =екор се на5етнала одговорноста 2а Cтетно однесваDе.

%отоа таа се /роCирила 2а дела во ра5ките на /рекрCо=ното /раво. ,сCностE во

/рекрCо=ното /раво /рво 9ила в5етната 2аста/ни=ка одговорност на /равните лица.

14 ,иди. iYKSMN jVSWVWUNX k JUcX R\MSMVU 00; JUOTXNcWSWU `WNUYU U TWSOKNUNWM lXSMcMhW 1

,иди. `KTE b.P. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW16 vWMOO]UNE P.E tWs]UNE q. 00; JWV\MNwMNa hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_1 Англиски сдија од 1?-от век1? iWSaXOKNE x. RKSSXTVMKN UNc RSM]MNUY ^MULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNOE ÙaW 1

?



%ојавата на индстриската револција во 17тиот век донела /ро5ени на социјален и

клтрен /лан. (ндстриските тела 9иле о9винвани 2а /реста/иE 9лагодарение на сдиите

кои /рек нивните сдски одлки на5етнале одговорност 2а дела о/ределени во 2аконE каде

како санкција и5 9ила и2реквана /ари=на ка2на. )д тогаC 2аконодавството 2а/о=нало да ја

/ри2нава ка2нената одговорност на овие 2аедници 2а на5ерни акти.

1..1 Модерната историја 2а ка2нената одговорност на /равните лица.

%равните лица кор/орации; во mm векE до"ивваат кл5инацијаE каде нивното

влијание во о/Cтеството станало нес/орноE односно не 9иле веFе с5етани како фиктивни

с9јектиE тк како вистински с9јекти кои /ридонесвалеE креиралеE со2давале и

5ани/лирале во секој сег5ент од о/Cтеството. *ивното /рои2водство и 5оF кои го

/оседвале о/фаFало голе5 делE како во до5аCните др"ави така и во странските. )ва 9ило

/откре/ено со едно гледиCте од страна на рид5ан17 кој кор/орациите ни ги о/иCва на

следниов на=ин: d модерни!е корпорации" како комп#ицирани 'и!ија" поед$ваа!

најма#к$ два а!ри'$!и кои ведо&а! за незавинио! иден!и!е! во заедница!а о !оа

ш!о дра!и&но ја раз#ик$ваа! корпорација!а од вои!е дирек!ори" мена(ери"

вра'о!ени) *#и&но! за иден!и+ик$ва,е- и капаци!е! за израз$ва,е на мора#ни!е

вредно!и во о&и!е на јавно!а.-

!о ревидираниот ранцски Криви=ен 2аконик од 177 година се в5етна ка2нена

одговорност с/ре5а /равните лицаE /о /ретGодна /ре/орака на !оветот на $вро/а. )ва

/ретставва дефинитивно окон=ваDе на таа диле5а која траела со векови 2а или /ротив

ка2нена одговорност на /равните лица на евро/ско тло. !о ова се 9риCат сите со5не"и 2а

нивната лога во /оде5 кој се однесва на /рои2водствените односиE а воедно и 2а /ридонес

кон /ојавата и ра2војот на нови фор5и на кри5инал кои на голе5о се CиратE а теCко се доа8адо нивно откриваDе.

!ите др"ави не го /рифатиле ставот на ранција. Дел од др"авите кои се дел од

$вро/ската &нијаE Белгија 1774; и Данска 00; в5етнаа одред9и 2а ка2нена одговорност во

своите 2акониE додека /ак Aер5анија си остана на своето стојалиCте кое го негва со векови

нана2ад 2а на5етнваDе /рекрCо=на одговорност со ад5инистративни санкции кое 9еCе

следено од страна на AрцијаE %ортгалијаE y/анија и (талијаE како и онаа гр/а на др"ави

17 А5ерикански /рофесор /о /раво и екс/ерт од а5ериканската /равна историја7



@рна AораE >рватскаE !ловенијаE !р9ија; кои се одл=ија ка2нената одговорност на /равните

лица да ја реглираат во /осе9ни 2акони.

. М$Ѓ&*А#)Д*( )!*),( *А КА*$*АТА )ДA),)#*)!Т *А %#А,*(Т$ '(@А

.1 !овет на $вро/а

!татираDето на ка2нената одговорност на /равните лица доа8а од својваDето на

2акл=оци и донесваDето док5енти на 5ног 5е8народните со9ири: на bb Ме8народен

конгрес на ка2неното /равоE одр"ан во БкреCт 177 годинаE /а на nb Ме8народен конгрес

на ка2неното /равоE #и5 17< година на кој 9ило /о9арано /роCирваDе на /ои5от

и2врCителство и со=есниCтво вр2 /равните лица. *а nbb Ме8народен конгрес на ка2неното

/равоE Атина 17 година е своена ре2олција во која е 2а2е5ен афир5ативен став кон

ка2нената одговорност на /равните лицаE иако таа одговорност е ограни=ена на дела Cто се

и2ре=но о$#д!ни со )акон: како санкција е /ре/ора=ана /ари=на ка2наE како и рас/CтаDе

на $#а%ното !ицE 2а9рана 2а врCеDе на дејноста и одредваDе кратор.0 $дна од

нај2на=ајните 5е8народни инститции 2а 2алагаDе на воведваDе на ка2нена одговорност на

/равните лица во евро/ските 2аконодавства е !оветот на $вро/а.

Aлавна лога на !оветот на $вро/а е донесваDето на /ре/ораки и док5енти кои

тре9а да 9идат и5/ле5етирани во 2аконодавствата на др"авите =ленки. $дна од нај2на=ајните

/ре/ораки кои се однесваат на внесваDето на ка2нена одговорност на /равните лица е

/ре/ораката 9р. 1??1? од 0.10.17?? година /од на2ивот *+дго%о#ност на $#т$#ијатито

)а к#и%ично д!о”' која /ре/ора=ва внесваDе во Криви=ниот 2акон на др"авните =ленки

одговорност на /рет/ријатие 2а кривини дела 2а/о=нати во ра5ките на нивната дејностE

надвор од /остое=киот о9лик на гра8анско /равната одговорност.1 Ка2нваDето на/рет/ријатијата 9и се однесвало на оние сл=аи кога тоа го 9ара /риродата на крCеDето на

2аконотE сте/енот на одговорноста на /рет/ријатиетоE о/Cтествените /оследици и /отре9ата

2а с/ре=ваDе на /оната5оCните крCеDа на 2аконот. )д дрга странаE /рет/ријатието 9и

9ило искл=ено од одговорностE кога неговиот орган на /равваDе не 9ил вкл=ен во

криви=ни делаE а воедно ги /ре2ел сите /отре9ни =екори 2а /ревенција од и2врCваDе на

0 Ка59овскиE ,. 007; Ка2нена одговорност на /равни лица1

Т5ановскиE Д. 006; Криви=на одговорност на /равните лица во криви=ното 2аконодавство на #е/9ликаМакедонијаE !ко/јеE стр. 1 МарковиFE (. 007; )дговорност на /равните лица во ка2неното 2аконодавство во Босна и >ерцеговина -!ко/је стр. <

10



криви=ното дело.< %окрај оваа /ре/орака како дрги ва"ни док5енти се на9ројваат:

Конвенцијата 2а /ереDеE откриваDеE 2а5р2нваDе и конфискација на /риносите од кри5инал

1770;E Конвенцијата 2а 2аCтита на околината /рек ка2неното /раво 177?;E Ка2нено

/равната конвенција 2а с/ре=ваDе на кор/ција 1777; и неговите до/олнителни /ротоколи

00<;E Конвенцијата /ротив ко5/јтерскиот кри5инал 001;.

Конвенцијата 2а 2аCтита на околината /рек ка2неното /раво4 од 177? година ја

воведе кор/оративната одговорностE каде во =ленот 7 стои дека Fе се на5етнат криви=ни или

ад5инистративни санкции с/ре5а /равните лицаE доколк тие криви=ни дела се на/равени од

страна на органите или од некои дрги /ретставници на /равното лице. Тие дела се

/ро/иCани во =леновите и < од истата Конвенција. (сто така /од став од =ленот 7 не се

искл=ва криви=ното гонеDе с/ре5а фи2и=ките лица во /равното лицеEно Конвенцијата

налага др"авите =ленки да 5о"ат да го 2адр"ат /равото да не го /ри5енваат ставот 1 од

овој =лен.

Конвенцијата 2а с/ре=ваDе на кор/цијата исто така во =ленот 1? ја /редвидва

кор/оративната одговорност 2а /ри5аDе /отк/E /ереDе /ариE тргваDе /од влијаниеE

коиCто се и2врCени од страна на фи2и=ките лица како /оединци или се дел од органите на

/равното лице коиCто и5аат надле"ност да донесваат одлки 2а с5етка на /равното лицеE

надле"ност 2а вос/оставваDе контрола и 5оF на ре/ре2ентативност. zе се 9ара ка2нена

одговорност на /равното лицеE доколк /остои не5о"ност 2а гонеDе на фи2и=ките лица

коиCто го /реди2викале и2врCваDето на криви=ното дело во корист на /равното лице и се

/од раководство на /ретставниците на тоа /равно лице.

. )ргани2ација на )9единети нации ))*;

)9единетите нации и5аат на/равено голе5 /рогрес во однос на ова /оле содонесваDето на Конвенцијата 2а 9ор9а /ротив транснационалниот органи2иран кри5инал

%алер5о конвенцијата; од 000 година. Ка2нената одговорност на /равното лице не 2ависи

од ка2нената одговорност на фи2и=кото лице кое го и2врCило ка2неното дело =лен ;.6

%раCаDето 2а ка2нената одговорност на /равните лица е реглирана во =ленот 10. !о оваа

< JWhK]]WNcUVMKN tK. J??;1? K[ V\W RK]]MVVWW K[ {MNMOVWSO VK ]W]LWS OVUVW I RKNhWSNMNa YMULMYMV_ K[ WNVWSTSMOWO\UfMNa YWaUY TWSOKNUYMVMWO [KS K[[WNhWO hK]]MVVWc MN V\W W|WShMOW K[ V\WMS UhVMfMVMWO4

RKNfWNVMKN KN V\W TSKVWhVMKN K[ V\W WNfMSKN]WNV V\SKXa\ RSM]MNUY YUs I jVSUOLKXSa 4.mb. 17?? RSM]MNUY YUs hKNfWNVMKN KN RKSSXTVMKN6 Ка59овскиE ,.E !леј5ановE .E +ани=евиFE *.E *етковаE Б.E (лиевскиE +.E Милованови=E .E КикерковаE Т.E%роко/енкоE *.E ејнелиE (.E HатифиE ,. 00?; )ргани2иран Кри5инал I /равни ас/екти I Тетово стр. 4

11



одред9а се /ро/иCваат о9врските 2а својваDе на 5ерки од страна на 2е5јите =ленки 2а

тврдваDе одговорност на /равните лица 2а =ество во серио2ни криви=ни дела во кои е

вкл=ена органи2ирана кри5инална гр/а и 2а ка2нени дела /редвидени со =лен ? кои се

однесваат на инкри5инираDе на кор/цијата. %ред5ет на /равните /ринци/и на др"авата

=ленкаE 2а одговорноста на /равните лица 5о"е да 9иде ка2ненаE гра8анска и

ад5инистративна.? !екоја =ленка /осе9но Fе тврди дека /равните лица кои се одговорни во

согласност со с/о5енатиот =лен се /ред5ет на ефективниE /ро/орционалниE одвратва=ки

криви=ни санкцииE вкл=вајFи и /ари=ни ка2ни.7 Како /ри=ина се наведени и новите фор5и

на кри5инал: органи2ираниот кри5иналE кор/ција и /ереDе на /ариE во кои влегваат и

делата на кор/оративниот кри5инал !"#!"$%& "'(&;.

Конвенцијата /ротив кор/ција<0 =лен 6; е исто така релевантна 2а ка2нената

одговорност на /равните лица 2а криви=ни /реста/и. Таа е /огодна 2а воведваDе на ка2нена

одговорност 2а =ество во делата од гра8анскаE ка2нена или ад5инистративна /рирода во

согласност со /равниот систе5 на с/ецифи=ната др"аватаE како Cто оваа одред9а од

Конвенцијата нагласва дека тие санкции 5ора да 9идат ефикасниE /ро/орционални и

9едва=ки.<1

<. Т$)#(( А КА*$*АТА )ДA),)#*)!Т *А %#А,*(Т$ '(@А

а /одетално о9јаснваDе на тоа Cто /ретставва ка2нената одговорност на /равните

лицаE Fе 9идат ела9орирани две теории кои традиционално се сдираат: теорија на фикцијата

или ро5анисти=ка теорија и теорија на реалност или гер5анската о#ганска; теорија.<

!/оред /рвата теоријаE /равното лице е /ретставено како о9и=на фикција и тоа 2аконска:

са5о фи2и=ките лица се с9јекти на /равотоE но 2аконот на некои гр/и лица и5 дава својствона /равен с9јект.<< ,сCност /равното лице не5а волја и доколк на/рави криви=но дело

тоа не 5о"е да одговара 2а на/равените дела. (5ено оваа теорија 9ила /рои2вод на

францската 9р"оаска револција која владеела долго вре5е.

,итларовE Т. 00; 9орник на трдови /осветен на раDо Ба=иF I !ко/је стр. 44? }NMVWc tUVMKNO RKNfWNVMKN UaUMNOV VSUNONUVMKNUY KSaUNMuWc hSM]W UNc V\W TSKVKhKYO V\WSWVK7 bLMc<0

}NMVWc tUVMKNO RKNfWVMKN UaUMNOV hKSSXTVMKN [SK] 004<1 jVKlUNKfMhE ~. 010; ^MULMYMV_ K[ YWaUY TWSOKNO [KS hSM]MNUY K[[WNhWO I `KcaKSMhU - OVS 1< Ка59овскиE ,. 007; Ка2нено /раво Iо/Cт дел- !ко/је стр. 0<< bLMc

1



Мал9ланк и !авиDи<4 9иле /рвите основа=и на оваа теорија кои го вос/оставиле

/ринци/от societes delin/uere non potest во 17тиот век.< Кај /равното лице кор/орација; не

/остоела на5ера 2а и2врCваDе криви=но делоE од каде /оната5 /равното лице 9и

/одлегнало на соодветни санкции. )тта5 тие не 5о"еле да 9идат /овикани на ка2нена

одговорностE 2атоа Cто /ретставвале QвеCта=киZ лицаE односно 9иле невидливи и

не/риста/ни.<6 %равното лице не 5о"ело да 5ислиE не 5о"ело да делваE тоа го 5о"еле са5о

фи2и=ките лица составени од крвE 5есо и 5 кои делвале на нивно и5е. %а се /оставвало

/раCаDето како 9и се на5етнала ка2нена одговорност на /равни лица кои 9иле с5етани 2а

фиктивни лица• )ваа теорија всCност и5 го dолеснилаe /атот на /равните лица да и29егнат

ка2нена одговорност. !/оред тоаE теоријата на фикција едноставно 9ила неко5/летна и со

5ног недостатоци која не ги давала /отре9ните ре2лтати.

Крити=арите на ова теорија на фикцијаE )тто ридриG фон Aирке и $рнест ител5анE

рас/равале дека /равните лица 9иле составени од тела и дCи и делвале не2ависно од

фи2и=ките лица.< !/оред нив /равните лица /ретставвале реалниE активни и искл=ително

ва"ни с9јекти како во еконо5скиотE така и во социјалниот "ивотE кои /окрај користа од

дејностите Cто ги врCелеE тре9ало да се криви=но одговорни и 2а Cтетните /оследици кои

/рои2легваат од тие дејствија.<? )ваа теорија 9ила наре=ена то#ија на #а!носта. Таа се

ра2вила во /рвата /оловина од 17тиот векE /од влијание на 2на=ајни 5одификации на

гер5анското гра8анско /раво.<7 !/оред оваа теоријаE тие и5але деликвентна с/осо9ност 2а

врCеDе криви=ни дела )!'&%$) *&+'-.&"& #!%&)%;. d(5ено оваа теорија навлегва во са5ата

лога на /равното лицеE доколк тој се јави како с9јект на дано=ната о9врскаE оттка 5о"ел

да 9иде и дано=ен и25а5никE доколк /ак и5ал о9врска да се гри"и 2а сигрноста на л8ето

и на и5отот на теGнолоCкиот /роцесE 5о"ел да 9иде и не9ре"ен 9иец /од околности со

<4

!/оред !авиDи кој 9ил главен /о9орник на оваа теоријаE ако се 2а/о=не со аксио5ата на /риродното /равоEдека сите с9јективни /рава се 2асновани вр2 5оралната сло9ода /оседвани од сите =ове=ки /раваE конце/тотна лице како носител или с9јект на /раваE а/солтно 5ора да се сов/а8а со конце/тот на фи2и=ко лице 9идејFиса5о Q/оединецZ 5о"е да и5а /рава. !авиDи верва дека овој ка/ацитет 5о"е да се /роCири Qсо 2аконZ и да севкл=ат кор/орациите dсфатени како веCта=ки с9јекти со2дадени са5о од фикцијаe. !/оред !авиDиE оттка[MhVMK 9ил теGни=ки инстр5ент кој единствено 5о"е да 9иде и25ани/лиран од страна на 2аконодавецот. !одрги 29оровиE /окрај фи2и=кото лице =ове=ко сCтество; не /остојат дрги лица кои и5аат /рава и о9врскиdосвен волјата на 2аконодавецотe кој ја 2аста/ва фикцијата на 2др"енија на л8е или на до9раE којCто тогаCсе с5ета 2а лице и се /рет/оставва да 9иде с9јект на /равото< `KTE b.P. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW- TUaW 11<6 oSUNhKE p.q. 006; rKsUScO U tWs ÙSUcMa]U [KS RKSTKSUVW RSM]MNUY ^MULMYMV_ MN oSUuMY: ^WOOKNO [SK] RK]]KNÛs qWfWYKT]WNVO< `KTE b.P. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW- TUaW 11<?

Б"аровска I 'а"етиFE A.E МисоскиE Б. 007; Криви=на одговорност на /равните лица во #е/9ликаМакедонија I ,овед I !ко/је стр <<7 ,иди. oSUNhKE p.q. 006; rKsUScO U NWs TUSUcMa]U [KS hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_ MN oSUuMY: ^WOOKNO [SK]hK]]KN YUs cWfWYKT]WNVO

1<



коиCто 9ил о/кр"ван итнe.40 )9јаснваDето дека /равното лице /оседва своја автоно5на

волја 9ила составена од неговите органи и /ретставнициE но воедно 9ила ра2ли=на од волјата

на неговите фи2и=ки лица.

AиркеE41 таткото на то#ијата на #а!ност тврди дека /равното лице 9ил d"ив

органи2а5eE односно dлицеe со свое телоE =ленови и волјаE /ри Cто таа волја /ретставвала

волја на сите. )рганската теорија го /рифаFа фактот дека /равните лица во /равниот /ро5ет

9иле и2една=ени со фи2и=ките лицаE /а дри оделе и дота5 Cто стрктрата на /равното

лице 9ила креирана вр2 са5иот лик на фи2и=ко лице. 4

!/оред /о9орниците на оваа теорија /равното лице не настанало /равно 2атоа Cто

/равниот /оредок така сакал и одредил или /ак /ретставвало /равно лице са5о /о се9еE

тк 2атоа Cто 9ило составено од л8е кои /онатака фор5ирале органиE а ток5 тие органи

9иле идентификвани како органи на =ове=кото тело кои 2аедно ја со=инвале целинатаE

односно го со=инвале /равното лице.4< Теоријата на реалностE /равното лице го

/ретставвало како 9итие ).' /&&"')E кое /остоело 9е2 оглед на /равната интервенција.

,оедно и /окрај ра2ли=ниот /риста/ во оваа теорија од теоријата на фикцијаE каде /равните

лице 9иле с5етани 2а d"ив органи2а5eE се/ак целата своја одговорност ја цр/ело од своите

=леновиE U еле5ентот на виновен 5 не /ретставвал ниCто /овеFеE тк еле5ент кој 9ил

фор5иран од неговите =ленови.

%окрај овие теории кои се однесвале на континенталното /равоE на дргата странаE

англосаксонскиот систе5 ра2вивал ра2ли=ни теории 2а о9јаснваDе на овие /ро9ле5и. Та5

долго вре5е не 9ило /рифатено дека /равните лица 5о"еле да 9идат криви=но одговорниE

/оради веFе /о2нати /ри=ини дека 9иле фиктивниE веCта=киE не5але на5ераE не 5о"еле да

на/рават /овеFе од она 2а Cто се 2ацртани да на/раватE не 5о"еле да се гонат или да се

ка2нваат. )ва тврдеDе 9ило о/равдано со т.н. .+%"$ '"&) теоријаE44 с/оред која /равното

лице не 5о"ело да одговара 2а дејствија Cто оделе /рек неговите надле"ностиE односно

делокргот на ра9оти 2а кои 9ило основано.)ваа конце/ција не 9ила долго 2адр"ана во англиското /равоE /оради тоа Cто воо/Cто не ги

давала /отре9ните ре2лтатиE а и =есто /ати 9ила 2ло/отре9вана. %оради тоа таа 9ила

ели5инирана /рво од /рекрCо=ното /равоE а /оследователно на /о=етокот во 0тиот век од

40 Ка59овскиE ,.E !леј5ановE .E +ани=евиFE *.E *етковаE Б.E (лиевскиE +.E Милованови=E .E КикерковаE Т.E%роко/енкоE *.E ејнелиE (.E HатифиE ,. 00?; )ргани2иран Кри5инал I /равни ас/екти I Тетово стр <741 Aер5ански истори=ар /о /раво4

jUfMhE b.n.011; €KNhWTV UXVKNK]NW KcaKfKSNKOVM TSUfNW KOKLW M NlWaKfU TSM]lWNU X wUuNWNK] TSUfX4< bLMc44 oYUhwZO YUs cMhVMKNUS_ tMNV\ WcMVMKN 007; : го дефинира како неовластено надвор од неговиот о/сег на 5оFкојCто е до2волен или овластен од кор/орацијата с/оред неговиот деловник или 2акон

14



криви=ното /раво.4 %одоцна 9ила /о2ај5ена теоријата на 2аста/ни=ка vicarious;

одговорност од /рекрCо=ното /равоE каде сдовите на5етнале 2аста/ни=ка одговорност на

кор/орациите во сл=аи каде фи2и=ките лица се /ојаввале како 2аста/ници. 46 )ва 9ило

на/равено со цел да се о9е29еди ко5/ен2ација с/ре5а трети лица кои 9иле /овредени од

страна на слгата на гос/одаротE додека слгата се гри"ел 2а неговиот 9и2нис. 4 )ваа теорија

/о2ната како и "&)#!*&$% ).#&"'!", 9ила о/ределена на стриктна одговорност )%"'%

+'$'+'%4; која се 2ани5авала со одредени /раCаDа Cто 9иле /овр2ани со: GранаE лековиE

2дравје и 9е29едност /ри ра9ота. d)ваа теорија се однесвала на /рекрCо=ното /равоE но

/остоеле искл=оци кога кор/орацијата 9и 5о"ела да 9иде криви=но одговорна 2а делата кои

9иле нај2аста/ени /ред англиските сдовиE а тоа 9иле: јавно не/о=итваDеE ка2нена клевета и

/о/ре=ваDе на сдотE 2атоа Cто кај овие дела не 9ило /отре9но /остоеDе на mens rea”,-.

%окрај овие на9ројани криви=ни делаE кор/орациите 9иле и5ни на ка2нена одговорност.

)ваа теорија ја о/фаFала ојкти%ната одго%о#ност на /равното лице 2а делата на неговите

/ретставници и вра9отени /ре2е5ени во нивниот делокрг на ра9ота. (5еноE /рои2легвало

дека кор/орациите не5але 5ентална свестE а единствениот на=ин во кој 9и и5 се на5етнало

вина на кор/орациите 9ила состој9ата на 5от state o& min0 ; на неговите вра9отени.0

Како Cто е и /ретGодно с/о5енатоE вината 9ила /отре9ниот еле5ент 2а на5етнваDе

ка2нена одговорност на /равното лице која оваа теорија не го /оседвала.

Англиските сдови во 17тиот век /остојано ја отфрлале идејата дека respon0eat

superior 5о"е да се внесе во ка2нена с5исла /оради неговата ограни=еност кон одредени

криви=ни дела.1 %од овој став /остоеле два арг5енти на ова ограни=ваDе: како /рво

кор/орацијата dне5ала дCаe /а оттка не 5о"ела да и5а d2ла на5ераe која 9ила /отре9на 2а

одредени дела иE второE /овиквајFи се на .+%"$) '"&) теоријатаE сдовите од9иле да /ридадат

одредени активности на кор/орацијатаE кога таквите акции јасно 9иле надвор од о/сегот на

она Cто на кор/орацијата е 2аконски овластено да го /рави. *а сдиите 2а да 5о"еле да

9араат ка2нена одговорност на кор/орациите и5 9ил /отре9ен еле5Wнтот на %ино%н "м 2адока"ваDе кој тре9а да се 9ара во теоријата на идентификација која о/фаFала /овеFе дела.

)ва станало /рифатливо со теоријата на идентификација $+%&" &/!;E која /одоцна

9ила 2аста/ена во англиското /равоE каде с/ре5а /равното лице 9ил 2голе5ен о/сегот 2а

4 `KTE b. P. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW- TUaW 46 bLMc4 iWSaXOKNE x. RKSSXTVMKN UNc hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_4? oYUhwZO YUs cMhVMKNUS_ tMNV\ ‚cMVMKN007; : нека /рет/оставениот одговара; доктрината на ра9отодава=от илиCефот одговорен 2а ра9отникот /оради /огреCните акти и2врCени во врска со о9е5от на ра9отеDето47

iWSaXOKNE x. RKSSXTVMKN UNc hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_0 bLMc1 ,иди. vWMOO]UNE P.E tWs]UNE q. 00; JWV\MNwMNa hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_ ,иди. `KTE b. P. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW

1



ка2нена одговорност 2а криви=ни дела кои 9иле сторени со дејствваDе или /ро/CтаDе од

страна на неговите органи. а ра2лика од /ретGодните теорииE оваа теорија го ис/олнвала

/остоеDето на состој9а на 5 OVUVW K[ ]MNc;. !/оред оваа теоријаE реCението кое се 9арало 2а

в5етнваDе на вина с/ре5а кор/орациите 2а /реста/иE 9ило с/ојваDе на фи2и=кото лице и

кор/орацијата со са5ата кор/орација.< (5еноE 2а ра2лика од 2аста/ни=ката теорија каде

/остоела о9јективна одговорностE овде се 9арало сосе5а с/ротивнотоE /остоеDе на

с"јкти%на одго%о#ност на органот или /ретставникот на /равното лице. !е истакнвало

дека ваквата одговорност не 9ила нес/оива со на=елото на вината во ка2неното /равоE 2аCто

/равното лице 9ило носител на о9врскиE а неговите органи кои /ре2е5але дејствија во негово

и5е ги /ре2е5ало сите одговорности 2а таквите /ротив/равни дејствија.4 и2и=ките лица

коиCто ја со=инвале криви=но одговорната кор/орација се оние кои се идентификвале со

са5ата кор/орацијата тка с/а8аат =ленови на 9ордот на директориE директорите на

/равваDеE дрги лица одговорни 2а генералниот 5енаƒ5ент и делегати одговорни со

5енаƒерски фнкции кои делваат не2ависно;.

Било констатирано дека /од оваа теорија кор/орациите 9иле одговорни са5о /оради

греCките на/равени од страна на главните лица - dди#кто#ски "мо%иeE отколк /оради

греCките на сите вра9отени кои се /ојаввале /од таа 2аста/ни=ка одговорност. %а така

оваа теоријаE всCност /ретставвала са5о ог#анична )аста$ничка то#ијаE каде како

криви=но одговорни 9иле о/фатени лицата кои /ретставвале инкарнација на са5ото /равно

лице и неговата дејностE /а 9ило нево25о"но да и5а о9винваDа на кор/орацијата 2а дела

каде Cто се 9арало виновен 5. (сто такаE оваа теорија фнкционирала са5о 2а 5али

кор/орацииE каде единствено високо-рангираните 5енаƒери 9иле в5еCани во /роцесот на

одл=ваDе.6

4. К#АТ)К К)М%А#АТ(,$* %#$A'$Д

4.1 >рватска

< oSUNhKE p.q. 006; rKsUScO U NWs TUSUcMa]U [KS hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_ MN oSUuMY: ^WOOKNO [SK] hK]]NKY YUs

cWfWYKT]WNVO4 Ка59овскиE ,. 006; Криви=но /раво I о/Cт дел I !ко/је стр.40 ,иди. iWSXaOKNE x. RKSSXTVMKN UNc hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_6 ,иди. iYKSMN jVSWVWUNX k JUcX R\MSMVU 00; JUOTXNcWSWU `WNUYU U TWSOKNUNWM lXSMcMhW

16



>рватска /ри/а8а на гр/ата др"авиE каде ка2нената одговорност на /равните лица е

реглирана во /осе9ен 2аконик. ,о >рватска на сила е аконот 2а ка2нена одговорност на

/равните лица !л"9ен весник на #е/9лика >рватска 9рој 11„0<; каде Cто со тој 2акон е

/ро/иCано дека /равното лице Fе 9иде ка2нето 2а криви=но дело сторено од одговорно лицеE

ако /рек криви=ното делоE некоја од дол"ностите на /равното лице е /овредена или доколк

/равното лице 2наело или 9и тре9ало да 2нае дека /рек таквото криви=но дело стекнала со

/ротив/равна и5отна корист. %а отткаE ка2нената одговорност на /равното лице се те5ели

вр2 ка2нената одговорност на одговорното лице =лен ст. 1;.?

%равното лице Fе се ка2ни 2а ка2нено дело сторено од одговорно лице како и во сл=ај

кога Fе се тврди /остоеDе на /равни или стварни /ре=ки 2а тврдваDе на одговорноста на

одговорното лице =лен ст. ;.7

Др"авата е искл=ена од ка2нена одговорностE додека /ак единиците на локалната и

/одра=ната са5о/рава се ка2нваат 2а ка2нени дела кои се и2врCени во врCеDето на јавни

фнкции.

,о 2аконот се /ро/иCани видовите на санкции 2а /равното лицеE /риCто се

/редвидени /ари=ната ка2на и кинваDе на /остоеDето на /равното лице. %ари=ната ка2на

не 5о"е да 9иде /о5ала од /ет илјади кни нит /оголе5а од ос5 5илиони кни. ,о =ленот

10 стои дека ако 2а ка2нено дело е /ро/иCана ка2на 2атвор во вре5етраеDе над една година 2а

фи2и=ко лицаE тогаC /равното лице се ка2нва со /ари=на ка2на која и2несва од /ет илјади

до ос5 5илиони книE а доколк е /ро/иCана највисоката ка2на во вре5е траеDе од

/етнаесет години или /овисока ка2на 2атвор 2а фи2и=кото лицеE тогаC на /равното лице

/ари=ната ка2на и2несва од /едесет илјади до /етнаесет 5илиони кни.

%окрај овие ка2ни сдот 5о"е да одреди 5ерки 2а 9е29едност коиCто се /ро/иCани со

са5иот 2аконE како Cто се: 2а9рана 2а врCеDе јавни дејности и ра9отиE 2а9рана 2а стекнваDе

до2волаE концесија или с9венцијаE 2а9рана 2а трансакции со корисниците на др"авните и

локални 9ƒети. %окрај овие 2а9раниE /редвидена е и конфискација на /ред5етиE кога/ред5етот 9ил искористен 2а и2врCваDе на криви=но дело. (5ено во однос на 2а9раната 2а

трансакции со корисниците на др"авните и локалните 9ƒетариE таа на /равно лице 5 се

и2реква доколк /остои о/асност дека таквите трансакции /оттикнваат и2врCваDе на

ново криви=но дело. ,о 2аконот е /ро/иCано од2е5аDе на /ротив/равна и5отна корист и

од2е5аDе на /ред5ети во сл=аи тврдени со Криви=ниот 2аконик.

oXOMNWOO hSM]WO hK]TYMUNhW - hSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hK]TUNMWO OXSfW_ 00?;? ~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM KOKLU uU wUuNWNU clWYU hYUN E OVUf 1 tt 11„0< ;7 ,иди. bLMc

1



,о 2аконот како главен виновник се /отенцира одговорното лицеE а не секое лице кое е

вра9отено. !е води единствена ка2нена /оста/ка 2а /равното лице и 2а одговорното лице.

Доколк не 5о"е да се води /оста/ка /ротив одговорното лице /оради /равни или факти=ки

/ре=киE тогаC /оста/ката Fе се /оведе и се води са5о /ротив /равното лице.60 %окрај

наведениот аконE се /ри5енваат и соодветни одред9и од Криви=ниот аконикE аконот 2а

криви=на /оста/ка и аконот 2а редваDе на с29иваDе на кор/цијата и органи2ираниот

кри5инал.

-,1 2#ија

!р9ија со својваDе на dаконот 2а криви=на одговорност на /равните лица го

/рифати становиCтето кое се нао8а во наCата /равна теорија 2а нео/Gодноста од

воведваDето на одговорноста на /равните лица во криви=ните дела во ка2нено /равниот

систе5 на !р9ија.e61 ,о =лен е /ро/иCано дека одговорноста на /равното лице не ја

искл=ва одговорноста на фи2и=кото лицеE односно одговорното лице. *о 2а да /остои

криви=на одговорност на /равното лицеE /ретGодно тре9а да 9идат ис/олнети три слови:

%рвоE од страна на одговорното лице да е сторено криви=но дело /ро/иCано во КE второE

делото да е сторено во кргот на своите ра9отиE односно овластваDа и како трет слов е

одговорното лице да и5ало на5ера 2а /равното лице да оствари корист од тоа криви=но дело.

)д криви=на одговорност е искл=ена са5ата др"ава /оради фактот дека о5ој 67о к85:;8,

5е <о=е >8 ?@>е к85е7E а исто така се искл=ени автоно5ните /окраини и единиците на

локалната са5о/рава. )ва се 9а2ира стриктно вр2 A:?јек7@;@<о7 кој /рои2легва од

теоријата на идентификацијаE каде одговорните лица /ретставваат a3ter e4oE односно

нивното делваDе е делваDе и на са5ото /равно лице.

%равно лице 5о"е да одговара и 2а о9ид 2а криви=но дело с/оред =ленот 6 од истиот

2акон ако е со 2аконот /ро/иCано дека е ка2ниво.6 (сто така се /ро/иCани видовите накриви=ни санкции: ка2ниE 5ерки на 9е29едност и словна осда со са5иот 2акон. !танва

29ор 2а основата на д"а!истичкиот систм на криви=ните санкцииE каде ка2ните се

вте5елени на вината на одговорното лице на /равното лицеE а 5ерките на 9е29едност на

о/асноста од /равното лице.6< %ро/иCано е и од2е5аDе на /ред5ети со кои е и2врCено

криви=ното делоE а /ри/а8аат на /равното лице.

60

bLMc61 PNUYM TSUfNKa [UwXYVWVU X oWKaSUcU 00?; E }OYKfM KcaKfKSNKOVM TSUfNKa YMhU uU wSMfMhNK cWYK6 ~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM\ YMhU uU wSMfMhNU cWYU djY. xYUONMw JjeE LS: 7„00?;6< bYMhE `.x.E 010; RSM]WN b; {USaMNUYMlW Xu ~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM\ YMhU wSMfMhNU cWYU I OVSUNU <

1?



%остојат /ари=ни ка2ни во =ленот 14E каде најниската /ари=на ка2на и2несва сто

илјади динариE а највисока е /етстотини 5илиони динари и се тврдва вр2 основа на

2атворската ка2на која е тврдена 2а фи2и=кото лице. *ајлесната /ари=на ка2на и2несва од

сто илјади динари до еден 5илион динариE ако ка2ната 2атвор на фи2и=кото лице е една

годинаE додека најтеCката /ари=на ка2на е 5ини55 дваесет 5илиони динариE ако ка2ната

2атвор 2а фи2и=ко лице и2несва /овеFе од десет години. ,о однос на словната осдаE

с/оред =ленот 0E сдот одл=ва 2а /ари=на ка2на до /ет 5илиони денари и /ро/иCва дека

таа не5а да се и2врCи доколк во /редвидениот 2аконски рок од една не /одолго од три

години; не се открие ново криви=но дело од =ленот 6 во са5иот 2аконик.

4.< @рна Aора

@рна Aора исто така и5а /осе9ен 2акон донесен во 00 година кој го редва ова

/раCаDе. ,о =ленот од аконот64 е /редвидена криви=на одговорност на /равното лице од

страна на одговорното лицеE ако тоа лице стори криви=ни дела 2а стекнваDе на

/ротив/равна и5отна корист или водеDе на /огреCната /олитика. !тандардите 2а

криви=ната одговорност на /равните лица кои се однесваат на овој =лен се 9а2ирани на

доктрината respon0eat superior Cто /рои2легва од а5ериканското криви=но /равоE со цел

вос/оставваDе криви=на одговорност на /равните лица 2а криви=ни дела со 2аста/ни=ка

одговорност.6 !е нагласва и одговорноста на /равното лице 2а криви=но дело на/равено од

страна на одговорното лицеE иако тоа лице не одговара криви=но. ,о 2аконот е /ро/иCано

сои2врCителствоE доколк две или /овеFе /равни лица на/рават криви=но дело. ,идови на

криви=ни санкции се: ка2ниE словна осда и 5ерки на 9е29едност. Како ка2ни се /редвидени:

/ари=на ка2на и /рестанок на /равното лице.

,о однос на /ари=ната ка2наE таа не 5о"е да 9иде два /ати /о5ала од /ри=инетатаCтетаE нит да е /оголе5а 2а сто /ати од /ри=инетата Cтета. Како најниска во =ленот 1 е

/редвидена од два до /ет /ати од /ри=инетата Cтета или од илјада евра до десет илјади евра

2а криви=ни дела 2а кои е /ро/иCана ка2на 2атвор до една година или /ари=на ка2на на

фи2и=ко лицеE а како највисока е /едесет /ати /оголе5а од /ри=инетата Cтета или нај5алк

двестотини илјади евра 2а криви=ни дела 2а кои е /ро/иCана ка2на 2атвор од нај5алк десет

години на фи2и=ко лице.

64 ~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM\ YMhU uU wSMfMhNU cWYU hYUN E OVUf 1djY. xYUONMw JjRe LS.„00;6 jVKlUNKfMhE ~. 010; ^MULMYMV_ K[ YWaUY TWSOKNO [KS hSM]MNUY K[[WNhWO I `KcaKSMhU OVS 0

17



а од5ерваDе на ка2натаE сдот Fе 2е5е /редвид дали /равното лице /ретGодно е

осдвано 2а криви=но делоE дали /ретGодното дело е иденти=но со новото криви=но дело и

колк вре5е е /о5инато од /ретGодната осда.66 ,о 2аконот е /редвидено од2е5аDе на

/ри9авената и5отна користE која доколк не 5о"е да се од2е5еE /равното лице е дол"но да

/лати /ари=на ка2на која е во согласност со /ри9авената и5отна корист. (5отната корист

/ри9авена со криви=но дело се од2е5а од лицата на кои е /ренесена 9е2 надо5есток или со

надо5есток кој о=игледно не одговара на вистинската вредност.6 ,о 2аконот е /редвидено

водеDе на единствена криви=на /оста/ка 2а /равното лице.

4.4 ранција

ранција е една од 2е5јите која со векови нана2ад ја 2аговарала теоријата 2а societas

0e3in5uere potest . Криви=ната одговорност на /равните лица е воведена со *овелата на

криви=ниот 2аконик од јни 1774 година на ограни=ен 9рој ка2нени дела.6? )ва 9ило /о

/ретGодна /ре/орака на !оветот на $вро/а.

,о =ленот 11- е /ро/иCано дека /равните лица со искл=ок на др"аватаE се

криви=но одговорни 2а делата на/равени на нивна с5етка од страна на органите или нивните

2аста/ници.67 %окрај нив и територијалните единици вкл=вајFи ги и нивните тела се

криви=но одговорни са5о 2а делата и2врCени во врCеDето на активности во ра5ките на

врCеDето на јавните сл"9и.0

Како Cто /ретGодно е наведеноE ка2нената одговорност на /равните лица не ја

искл=ва ка2нената одговорноста на фи2и=ките лицаE и2врCители или со=есници во истите

тие дела.1 ,о 2аконотE криви=ните дела кои се од социјална /риродаE како и такви

о/ределени и истите тие се и2врCени од страна на фи2и=ките лица 2а с5етка на /равното

лицеE не се вр2ани 2а видот и сте/енот на вината на тие фи2и=ки лицаE со тоа Cто сдската

/рактика до/Cта ка2нваDе на /равното лице 9е2 /ритоа да се 9ара некаква ка2ненаодговорност од страна на фи2и=ките лица.

%оради 2голе5ениот 9рој на ка2нени дела од страна на /равните лица и нанесваDето

на огро5ни 5атеријални Cтети 2агро2ваDе на /риродатаE органи2иран кри5инал итн.; се

66 bLMc hYUN 16 bLMc hYUN <6E OVUf 6? PNUYM TSUfNKa [UwXYVWVU X oWKaSUcU 00?; E }OYKfM KcaKfKSNKOVM TSUfNKa YMhU uU wSMfMhNK cWYK67 oXOMNWOO hSM]WO hK]TYMUNhW - hSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hK]TUNMWO OXSfW_ 00?;0

Ка59овскиE ,. 00; Ка2нено - /равната рефор5а /ред /реди2виците на mmb век !ко/је стр. 164 -161 bLMc Ка59овскиE ,.E !леј5ановE .E +ани=евиFE *.E *етковаE Б.E (лиевскиE +.E Милованови=E .E КикерковаE Т.E%роко/енкоE *.E ејнелиE (.E HатифиE ,. 00?; )ргани2иран Кри5инал I /равни ас/екти I Тетово стр. 4<

0



на5етнва /раCаDето 2а воведваDе ка2нена одговорност на /равните лица 2а сите дела кои

се о/ределени во криви=ниот 2аконик. ,о однос на ова /раCаDе се /рои2несол Касациониот

сд на ранција како највисок сдE кој ја /одр"ал на5ерата 2а /родол"ваDе на ка2нената

одговорност на /равните лица во однос на сите ка2нени дела и /реста/и. )ва 9ило

/остигнато во 006 годинаE каде во К на ранција ка2нваDето на /равните лице се

/родол"ило с/ре5а сите криви=ните делаE а со тоа се кинал d$#инци$от на с$ција!иттe

кој дотогаC /остоел. )ттогаC /а ната5E /равното лице е одговорно 2а секое криви=но дело

или /реста/.

,о /оглед на санкциите /рифатена е /ари=ната ка2на која 5о"е да достигне и до /ет

/ати /овеFе од 5акси55от која 5о"е да 5 9иде и2ре=ена на фи2и=ко лицеE /оради фактот

Cто /равното лице не 5о"е да до9ие 2атворска ка2на. %остојат и дрги санкции: како 2а9рана

2а врCеDе на о/ределена дејностE искл=ваDе од =ество на јавни тендериE 2а9рана 2а

/иCваDе на =екови и о9јавваDе на јавни соо/Cтенија.<

,о однос на /оста/ката која се водиE сдот 5о"е да одреди 5ерки на 9е29едност во

/ретGодната /оста/ка како Cто се: де/о2ити 2а о9е29едваDеE ли=ни или реални е5ства кои

ги гарантираат /равата на "ртватаE 2а9рана 2а /овлекваDе на =ековиE 2а9рана 2а врCеDе на

о/ределени стр=ни или социјални активности.

6нт#сно тоа 7то %о ф#анц"скиот $#а%н систм' г#а8анскит и к#и%ичнит

$оа#"%а9а с %одат %о иста с"дска $оста$ка. %а такаE /равното лице во са5ата /оста/ка

5о"е да се соо=и со гра8ански т"9и од страна на "ртвите и во истата да се соо=и со

криви=ни санкции. %окрај овие санкции 5о"е да се соо=и и со ад5инистративни санкции од

централните тела. аконски /ериод од /ет години е /ро/иCан и 2а искл=ваDе од =ество

на јавни тендери и 2а9раната 2а /иCваDе на =екови. ,о однос на санкциите 2а9раната 2а

врCеDе на о/ределена дејност 5о"е да и2несва 5акси55 до годиниE каде 9и се одвивала

/од 2аконска с/ерви2ија 2а истиот тој /ериод.

4. >оландија

>оландија 9ила /рвата 2е5ја од $вро/ската &нија каде 9ило воведено ка2нваDе на

/равното лице 2а о/ределени криви=ни дела. %осле ,тората светска војна се о9рнало

< oXOMNWOO hSM]WO hK]TYMUNhW - hSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hK]TUNMWO OXSfW_ 00?;1



/осе9но вни5ание на 2ајакнваDето на еконо5ското /раво.4 !е вовел $коно5ски акт 2а

/рекрCоци во 171 година во кој 9иле о/фатени еконо5ски криви=ни дела. а еконо5ски

/рекрCок се с5етале и оние гр/и на дела кои не секогаC 9иле од еконо5ска /рирода

етикетирани од 2аконодавецот.

)вој Акт 9ил ва"ен 2атоа Cто /о =лен 1 9ило /ро/иCано дека еконо5ски криви=ни

дела 5о"ат да 9идат и2врCени и од страна на /равни лицаE каде истите 5о"ат да 9идат

гонети криви=но и да се ка2нваат. %о однос на конце/тот на одговорноста на /равните

лицаE /рифатено е реCението с/оред кое /равните лица одговараат 2а дела и2врCени во

врCеDето на нивната дејност.6

,о /оната5оCниот /ериод /оради логата на /равните лица и нивната о/асност од

и2врCваDе на криви=ни делаE со и25ените од 176 година во >оландскиот криви=ен 2аконик

1??6; 9ило /ро/иCано /равното лице да се гони 2а секое на/равено дело исто како и

фи2и=кото лице. ,о =ленот 1 став 1 од Криви=ниот 2аконик е /ро/иCано дека 2а криви=ни

/реста/и 5о"ат да одговараат како фи2и=ки така и /равни лица. Доколк криви=но дело е

на/равено од страна на /равно лицеE гонеDето 5о"е да 9иде /оведеноE а како ка2ни и 5ерки

/редвидени со 2акон 5о"ат да 5 се и2ре=ат на:

1. /равното лице или на тие коиCто го наредиле и2врCваDето на делото или

. на тие лица коиCто всCност го контролирале 2а9ранетото дејство или /ак двете 2аедно.

)ва е /о2нато како ек$ндарна од%оворно!" каде /окрај /равни и фи2и=ки лица коиCто го

и2врCиле делотоE 5о"е да се ка2нат и лица кои го наредиле и контролирале и2врCваDето на

тоа дело. ,рGовниот сд на >оландија вр2 однос на ова /раCаDеE одл=ило дека 9ило

доволно да /остои Qевентална 5ислаZ cKYXO WfWNVXUYMO; 2а таа секндарна одговорност. Како

дрго /раCаDе 9ило /отенцирано тоа дали Fе 9идат одговорни вра9отените кои и2врCиле

криви=ни дела со нивното однесваDеE и дали 2а и2врCваDе на тие криви=ни дела криви=но

9и одговарал со/ственикот на /равното лице. Кон ова /раCаDе /овторно се /рои2нел

,рGовниот сд /рек т.н. систе5 на Qрас/ад и /рифаFаDеZE каде однесваDето од страна навра9отениот 9ило со цел да /реди2вика Qрас/адZ на /равното лицеE а од дрга страна

со/ственикот истото го Q/рифатилZ тоа однесваDе. акти=киE со/ственикот се о9винва 2а

индиректно /рифаFаDе на тоа однесваDе од страна на неговите вра9отениE а истото 5о"е да

го с/ре=и или да го /ријави до надле"ните инститции.

4 €WXYWNE i.o.E xSMVVWSE‚. 010; RKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_ MN V\W tWV\WSYUNcOE ‚YWhVSKNMh lKXSNUY K[ hK]TUSUVMfW YUsE

fKY 14.< ÙaW - bLMc6 Ка59овскиE ,. 00; Ка2нено I /равната рефор5а /ред /реди2виците на mmb век I !ко/је стр. 1? vWVLKWw fUN jVSU[SWh\V 1??6;



,о =ленот 7 во однос на видовите санкции /редвидени се: /ари=на ка2наE

/овлекваDе на одредени /раваE од2е5аDеE јавно о9јавваDе на ка2ната и ко5/ен2ација

с/ре5а "ртвите.?. Како дрги акти ва"ни 2а о/ределваDето на ка2нената одговорност на

/равните лица се: аконот 2а криви=на /оста/каE Aенералниот акт 2а такси и аконот 2а

кор/оративно /равваDе.

. КА*$*АТА )ДA),)#*)!Т *А %#А,*(Т$ '(@А ,) #$%&Б'(КА МАК$Д)*(+А

.1 (сториски осврт

,о #е/9лика Македонија како /оранеCна јгословенска др"аваE с/оред тогаCните

2аконски /ро/исиE /равните лица генерално не /ретставвале с9јекти на криви=но дело.

Ка2нената одговорност на /равните лица 9ила /рифатена са5о дел5но во некои одредени

2акони. Тоа 9иле аконот 2а с/ре=ваDе на недо/Cтена C/еклација и сто/анската са9ота"а

од 174 год. и аконот 2а криви=ни дела /ротив народот и др"авата од 174 година. 7 (сто

така во тој /ериод во Криви=ниот 2аконик?0 од 174 година /ро/иCвал таква одговорност

с/ре5а /равните лица 2а дела о/ределени со 2акон. ,о /ериодот кој следел ка2нената

одговорност на /равните лица се на/Cтила 2а ка2нени дела од Криви=ниот 2аконик во 171

годинаE а на5есто тоаE нај/рво ни2 /од2аконски акти во 17< и 174 годинаE 9ила воведена

нивна ка2нена одговорност на /равни лица во една /осе9на категорија наре=ена сто/ански

/реста/и.?1 )вие сто/ански /реста/и /одоцна 9иле редени во /осе9ен 2аконE аконот 2а

сто/ански /реста/иE? с/оред кој сто/ански /реста/ /ретставвал /овреда на /равилата 2а

сто/анското и финансиското ра9отеDе на сто/анските органи2ации и на дргите /равни лица

Cто /реди2виквала или 9и 5о"ела да /реди2вика /отеCки /оследици и која со /ро/ис однадле"ниот орган 9ила о/ределена како сто/ански /рекрCок. !е /редвидвала ка2нена

одговорност на /равното лице и одговорност на одговорното лице с/ре5а /равното лице.

)/Cтествено /олити=китеI2аедници кои тогаC /остоелеE 2аедно со др"авните органи 9иле

искл=ени од ка2нена одговорност. !о ната5оCните и25ени на аконот 2а сто/ански

? bLMc7 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. ?0

…лен 16 /ро/иCвал дека /равните лица се криви=но одговорни 2а оние криви=ни дела 2а кои во 2аконот еи2ре=но о/ределена нивната криви=на одговорност?1 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. ? !л"9ен лист на *#+ 9р. 10„60

<



/реста/и?< одговарале и /равното лице и одговорното лице кое 5о"ело да се јави како:

директорE /равникE раководител на ко5ерцијална сл"9аE книговодителE касиерE 5агационер

и др.

%окрај сто/анските /реста/иE /остоеле и /рекрCоци кои 9иле /редвидени во ка2нено

/равниот систе5 на /оранеCна !#+E а со тоа и на !#МE кои се ра2ликвале од криви=ните

дела.?4 Доколк /рекрCокот или сто/анскиот /реста/ /орано; /рераснвал во криви=но

делоE ка2ните не се со9ирале 2а криви=ното делоE /рекрCокот или сто/анскиот /реста/;E

тк во и2ре=ените ка2ни 2а криви=ното дело с/а8але и и2ре=ените ка2ни 2а /рекрCокот и

сто/анскиот /реста/.? аконот ја реглирал 5атеријата на о/Cтиот дел и /оста/ката 2а

сто/анските /реста/иE кои 9иле ставени во надле"ност на сто/анските сдовиE додека

одделните /реста/и 9иле содр"ани во голе5 9рој /оранеCни сој2ни и ре/9ли=ки 2акони и

/од2аконски акти.?6

Како ка2ни 2а /равните лица во 2аконот 9иле /редвидени: /ари=на ка2на и 2аCтитни

5ерки. ,о 2аCтитните 5ерки с/а8але: јавно о9јавваDе на /ресдаE од2е5аDе на /ред5етиE

од2е5аDе на и5отна користE 2а9рана на /равното лице да се 2ани5ава со о/ределена

сто/анска дејност и 2а9рана на одговорното лице да врCи о/ределени дејности. аконот 2а

сто/ански /реста/и долго 9ил на сила во /оранеCните јгословенски др"авиE односно и /о

рас/а8аDето на +гославија тој останал да ва"и во ре/9ликите.

!о /рогласваDето на не2ависност на #е/9лика Македонија и донесваDето на

&ставот во 1771 година како највисок актE се воведе искл=ителна сдска надле"ност 2а сите

ка2ниви дела и /оедноставваDе на систе5от на ка2ниви делаE а дел5но се на/Cти

категоријата сто/ански /реста/и.e?

Дефинитивно кинваDе на сто/анските /реста/и е со донесваDето на аконот 2а

/рекрCоци во 177 година.?? !о аконот 2а /рекрCоци 9ил кинат тогаC /остое=киот акон

2а сто/ански /реста/иE /ри Cто сто/анските /реста/и кои останале во дргите 2аконите

/оната5 9иле во ва"ностE и 9иле /реи5енвани во d/рекрCоциeE додека /ак сите дргиdсто/ански /реста/иe кои ег2истирале во по>8ко5Aк@7е 8к7@E 9иле ставно дерогирани.?7

!о тоа всCност 9ил 2аокр"ен 2аконскиот конце/тE с/оред кој /равните лица 5о"еле да

одговараат 2а сторен /рекрCокE сеедно дали тој 9ил и2врCен во сто/анското или некое дрго

?< !л"9ен лист на *#+ 9р. ?„6?4 МаневE %. 00; ,оведваDе криви=на одговорност на /равните лица I !ко/је стр. 64? bLMc?6

Ка59овскиE ,. 006; Ка2нено /раво I )/Cт дел !ко/је стр 4? ,иди. МаневE %. 00; ,оведваDе криви=на одговорност на /равните лица I !ко/је стр. 64?? !л. ,есник на #М 9р 1„7?7 МаневE %. 00; ,оведваDе криви=на одговорност на /равните лица I !ко/је стр. 0

4



ра9отеDе.70 d%ритоа аконот 2а /рекрCоци ги одредва са5о о/Cтите инститти на

одговорност и на ка2нваDето на /равните лицаE како и сдската надле"ност и /оста/ката 2а

/ресдваDе на /рекрCоцитеE додека одделните /рекрCоци се /редвидени во голе5 9рој

/осе9ни 2акони.e71 ,о аконот 2а /рекрCоциE =лен ? о/ределвал: d/равното лице 5о"е да

одговара 2а /рекрCок са5о ако тоа W /осе9но о/ределено со 2аконот со кој /рекрCокот е

/редвиденE ако до и2врCваDето на /рекрCокот доCло со дејствие или со /ро/CтаDе на

дол"ен над2ор од страна на надле"ниот орган или на одговорното лице во /равното лицеE

или со дејствие или со /ро/CтаDе на дрго лице кое 9ило овластено да /оста/ва од и5ето

на /равното лицеe. Како санкција 9ила /редвидена /ари=на ка2на. %ретGодно )/Cтиот

гра8ански 2аконик дал /ри5ерE с/оредвајFи дека /равните лица кои не5але своја деловна

с/осо9ностE 9иле како деца кои не5але наврCено сед5 години.7 МислеDето кое сеCте

/реовладвало во однос на /равните лица во #е/9лика Македонија како нов инститт 9ило

/откре/ено и со донесваDето на /рвиот Криви=ен аконик во 1776 годинаE кој не ја

/редвидвCе ка2нената одговорност на /равните лица.

#е/9лика Македонија која и2легваCе од еден систе5 и насо=ена кон дрг систе5E во

т.н. /ериод на тран2ицијаE теCко се снао8аCе и теCко го совладваCе кри5иналот кој 9еCе

во /оде5E а /од дар се нао8аа гра8аните. )вие ано5алии со кои се соо=ваCе Македонија

тре9аа 9р2о да се надо/олнат и да /рофнкционира /равниот систе5. Дрг факт 9еCе веFе

5асовно /рифатената ка2нена одговорност на /равните лица во евро/ските 2аконодавстваE а

оттка и фактот дека наCата др"ава оди кон /атот да стане =ленка на $вро/ската &нијаE од

=ија страна исто така се 9араCе да се /рифати ка2нената одговорност на /равните лица. Како

ре2лтат /рои2ле2е фор5ираDе на ра9отна гр/а кој ја с/роведваCе втората рефор5а на К

од 00 година каде Cто 5е8 дргото 9еCе /редвидена и ка2нена одговорност на /равните

лица во )/Cтиот дел. Арг5ент во /рилог на статираDето на ваква одговорност даде и

/рофесорот Ка59овски7< како ден од =есниците на втората рефор5а на К дека d%о

$#иодот на т#ан)иција' $#а%нит !ица стана! носит!и на н)аконити акти%ности сокои $#ди)%ика! ог#омни мат#ија!ни и д#"ги 7тти :масо%ни и)мами на г#а8анит'

$#о$аднати 7тди!ници' #а)г#а"%а9 на о$7тст%ниот ка$ита! $од фо#мата на

$#и%ати)ација' )!о"$от#и на #)ата со (а#тии од %#дност' !а;ни стчаи' ко <

)агад"%а9 итн,=,e74

70 Ка59овскиE,. 006; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. 471

bLMc7 МаневE %. 00; ,оведваDе криви=на одговорност на /равните лица I !ко/је стр. 6<7< %ен2иониран /рофесор во /ен2ија /ри /равниот факлтет d+стинијан be - !ко/је74 Ка59овскиE , 00; Ка2нено - /равната рефор5а /ред /реди2виците на mmb век. !ко/је стр. <<7



. аконски слови 2а ка2нената одговорност на /равните лица во #М

#е/9лика Македонија /ред воведваDето на ка2нената одговорност на /равните лица

/о2наваCе ка2нена одговорност са5о на одговорните лица во /равните лица акон 2а данок

од до9ивкаE акон 2а додадена вредностE акон 2а деви2но ра9отеDеE акон 2а МеницаE акон

2а /ерсонален данок од доGодE акон 2а =екE акон 2а акци2и итн.; Дефинитивното

статираDе на ка2нената одговорност на /равни лица дојде со *овелата на Криви=ниот

2аконик во 004 година7E кое 9ило олеснето со /ретGодното воведваDе на /рекрCо=ната

одговорност.

d!о воведваDето ка2нена одговорност на /равните лицаE 5акедонското криви=но

/раво се отка"а од своите основни на=ела 2а индивидална ка2нена одговорност и ка2нваDе

на фи2и=ките лицаE во кое /равните лица 9еа искл=ени од криви=ниот /равен систе5 с/оред

на=елото на societas 0e3in5uere non potest E на кој на=ин влегоа с/оред /ринци/от на SUVMKNW

TWSOKNW и /равните лица.e76 !о тоа наCето 2аконодавство го /рифати конце/тот I societas

delin/uere potest BC yто се с/а8а /од /ои5от /равно лицеE наCиот 2аконодавец го и5а

о/ределено во К /од =лен 1 став 6: #е/9лика МакедонијаE единиците на локалната

са5о/раваE /олити=ките /артииE јавни /рет/ријатијаE трговски дрCтваE станови и дрги

2др"енијаE фондовиE финансиски органи2ации и дрги со 2акон одредени органи2ации на

кои и5 е /ри2нато својството на /равното лице.7

)ва 9еCе /ока2ател 2а Gар5они2ираDе со евро/ското 2аконодавство и

и5/ле5ентираDе на Конвенциите донесени од !оветот на $вро/а во врска со ка2нената

одговорност на /равните лица и со директивите на $вро/ската &нијаE а исто така и

Конвенциите донесени од страна на )ргани2ацијата на )9единети *ации ))*;E кои

и2врCија огро5но влијаниеE осо9ено Конвенцијата 2а транснационален органи2иран

кри5инал каде Cто 9еа о/фатени актелните и 5ног о/асни фор5и на кри5инал /ереDе/ариE органи2иран кри5иналE кор/оративен кри5инал и др.;. %ретGодно во наCиот Криви=ен

аконик во =лен 11 став 1 2аконодавецот о/редели кој 5о"е да е носител на ка2нена

одговорност. %а така: dкриви=но е одговорен сторителот кој е /рес5етлив и Cто криви=ното

дело го сторил со 5исла или од не9ре"ност и /ритоа 9ил свесен или 9ил дол"ен и 5о"ел да

9иде свесен 2а 2а9ранетоста на делотоe. Тоа Cто 2аконодавецот го 9ара е /остоеDето на винаE

7 !л. ,есник на #М 9р. 17„0476

Т5ановскиE Д 006; Криви=на одговорност на /равните лица во криви=ното 2аконодавство на #е/9ликаМакедонија - !ко/је стр. 1?7 )д ова таксативно о/ределваDе на 2аконот /рои2легва дека дрCтвата или органи2ациите кои не5аат/равен с9јективитетE не се ка2нено одговорни на /ри5ер тајното дрCтвоE ортаклкот;

6



односно /сиGолоCкиот еле5ент 2а вина. $дно лице 2а да стане одговорно нај/рво тоа тре9а

да 9иде /рес5етливоE односно да го сфати 2на=еDето на криви=ното дело. Тоа ја /ретставва

индивидалната и с9јективната одговорност на сторителот 2а неговото дејствие Cто ги

ис/олнва 2аконските о9еле"ја на ка2неното дело. Тоа /остои са5о кај фи2и=кото лице.

!о са5ото воведваDето на ка2нената одговорност на /равните лицаE во 5акедонското

криви=но /раво авто5атски се и29риCа искл=ивата индивидална ка2нена одговорност и

ка2нваDето на фи2и=ките лицаE /риCто /равните лица /ретGодно 9иле искл=ени од

криви=ниот /равен систе5 с/оред на=елото на societas 0e3in5uere non potest . !ледствено на

тоа /рофесор Ка59овски с5ета дека /ои5от ка2нено I /равна одговорност и5а /оCироко

2на=еDе од /ои5от винаE 2аCто ја /одра29ира одговорноста на сторителот 2а /ротив/равното

остварваDе на 2аконското 9итие на ка2неното дело Cто /овлеква не ка2наE тк дрги

ка2нено-/равни санкции и /оследици.

!о *овелата од 004 година како Cто с/о5енав5еE се воведе ка2нената одговорност на

/равните лица7? =лен ?-а став 1:

d,о сл=аите о/ределени со %осе9ниот 2аконикE или со дрг 2акон со кој се /ро/иCани

криви=ни делаE /равното лице е криви=но одговорно ако до и2врCваDе на делото доCло со

дејствие или со /ро/CтаDе на дол"ниот над2ор од страна на органот на /равваDе или на

одговорното лице во /равното лицеE или на дрго лице кое 9ило овластено да /оста/ва од

и5ето на /равното лице во ра5ките на неговите овластваDаE или кога тоа ги /ре=екорило

своите овластваDаE 2аради остварваDе корист на /равното лицеe.77 %од став се с/о5енва

дека /ри сторваDе на криви=ното делоE не е искл=ена одговорноста на сторителот

фи2и=кото лице; на делото. Како одговорни се /ојавваат сите криви=ни дела освен

др"авата став <;E с/оред на=елото никој не 5о"е да 9иде сдија на са5иот се9е си &(!

'.*&D ' $.)$ ).$E, а исто така се /редвидва и одговорност на странските /равни лица 100

кои делото го сториле на територијата на #МE 9е2 оглед дали и5аат свое /ретставниCтво или

/одр"ница која ја врCи дејноста на неј2ината територија став 4;. ,о однос на единиците налокалната са5о/рава $'!; како јавни телаE 2аконот /оа8а од ограни=ен ка2нено/равен

с9јективитет став 4; каде /равните лица се одговорни са5о 2а дела и2врCени внатре во

ра5ките на нивните јавни овластваDаE редени со аконот 2а локалната са5о/рава и со

7? =лен 1 став 6 од К ги дефинира кој се с/а8а /од /равно лицеE но сите не се /одле"ат на криви=наодговорност77 акон 2а и25енваDе и до/олнваDе на криви=ниот 2аконик !л. ,есник на #М 9р 17„04 од <0.0<.004 година100 %од странски /равни лица во наCиот К /од =лен 1 став 6 стои дека: /од странско /равно лице се

/одра29ира јавно /рет/ријатиеE становаE фондE 9анкаE трговско дрCтво или дрг о9лик на органи2ираностс/оред 2аконите на странска др"ава во врCеDето на сто/анскиE финансискиE 9анкарскиE трговскиE сл"ни илидрги дејностиE кој и5а седиCте во дрга др"аваE или /ретставниCтво во #е/9лика МакедонијаE или еосновано како 5е8народно дрCтвоE фондE 9анка или станова



дрги 2акон. !о тоа дефинитивно и5 се /ри2на >еF@к;е575878 о>Gо;оH5оA7 на /равните

лица Cто /ретGодно 9ило /ро/иCан и со аконот 2а /рекрCоци.

аконот 2а /рекрCоци /одоцна 9еCе 2а5енет со нов акон101 од 006 година кој во

однос на и25ените на К од 004 година /ретр/е и25ени /оради 2аконското согласваDе кое

е дел од /равниот систе5 на #М. Така во =ленот е /ро/иCано дека /равното лице 5о"е да

одговара са5о 2а /рекрCок са5о ако тоа е /осе9но о/ределено со 2аконот со кој е /ро/иCан

/рекрCокот став 1;. %равното лице е одговорно 2а /рекрCок ако до и2врCваDето на

/рекрCокот доCло со дејствие или /ро/CтаDе на дол"ниот над2ор од страна на

надле"ниот орган или на одговорното лице во /равното лице или со дејствија или

/ро/CтаDе на дрго лице кое 9ило овластено да /оста/ва од и5ето на /равното лицеE во

ра5ките на неговите овластваDаE или кога тоа ги /ре=екорило своите овластваDа 2аради

остварваDе на корист во /равното лице став ;. )ваа /рекрCо=на одговорност на /равното

лице не ја искл=ва ка2нената одговорноста на сторителот на делотоE но ја искл=ва

одговорноста на др"аватаE др"авните органи и органите на локалната са5о/рава каде Cто

2а ра2лика од К каде Cто е искл=ена са5о др"авата и др"авните органи. (сто така е

/редвидена одговорност на /равно лице кое во сте=ај 2а дело и2врCено /ред сте=ајната

/оста/ка 5о"е да 5 се и2ре=е са5о /осе9на 5ерка конфискација на и5отE и5отна корист и

од2е5аDе на /ред5ети. а /рекрCо=на одговорност одговара и странското /равно лице кое

делото го сторило на #М 9е2 оглед дали и5а свое /ретставниCтво или /одр"ница Cто

врCи дејност на негова територија. %редвидени се и санкции с/ре5а /равното лице како

гло9а и /ривре5ено врCеDе на о/ределена дејностE10 каде Cто гло9ата не 5о"е да 9иде

/о5ала од 00 евра нит /оголе5а од .000 евра во денарска /ротиввредностE но доколк

делото е на/равено од користо†9ие каде е /реди2викана /оголе5а и5отна Cтета 5о"е да се

/ро/иCе гло9а до двојниот и2нос од 5акси55от на оваа санкција или во сра25ер со

/ри=инетата Cтета или /ри9авената користE но нај5ног до дваесеткратниот и2нос.

!анкцијата /ривре5ена 2а9рана на врCеDе на дејност на /равно лицеE 5о"е да се и2ре=е ако/остои о/асност со врCеDето на таква дејност /равното лице да и2врCи /овторно /рекрCок

о/асен 2а "ивотот или 2дравјето на л8ето или /рекрCок со кој се нанесва и5отна Cтета на

дрго /равно лице или на гра8анинE или ако на /равното лице во /оследните две години 5 е

и2ре=ена /рекрCо=ната санкција /оради ист или сли=ен /рекрCок.10< ,о однос на оваа

санкција 2аконот о/ределил да не 9иде /о5ала од Cест 5есеци нит /оголе5а од /ет години

од денот на /равосилноста на одлката. )ва одред9а не ва"и 2а /равните лица кои се

101 !л.весник на #М 9р. 6„0610 bLMc10< bLMc

?



основани со 2акон или /олити=ките /артии. (сто така доколк /равното лице не5а и5от или

/рестанало да /остои /ред и2врCваDето на санкцијатаE истото 9и се и2врCило од страна на

основа=от или основа=итеE од и5отот на акционеритеE односно содр"ниците сра25ерно на

нивните дели.

.< Карактеристики на ка2нената одговорност на /равните лица

.<.1 %рет/оставена одговорност

!о *овелата од 004 година на К се воведе т.н. /рет/оставена одговорност на

/равното лице од /ракти=ни /ри=ини. ,о =лен ?-а став 1 Cто /ретGодно 9еCе о9јаснетE /рво

се /редвидва ка2нена одговорност на /равни лица 2а дела којCто ги и5а во /осе9ниот од

КE U второ се /редвидва тоа да е сторено од одговорно лице104 во /равното лицеE каде кој се

/ојавва како одговорно лице е тврдено вр2 основа на 2аконските /ро/иси во аконот 2а

трговски дрCтва.10 !/оред оваE наCиот 2аконодавец во однос на /равното лице како с9јект

на криви=ното /равоE неговото ка2нваDе во став 1 го те5ели вр2 на=елото на /рет/оставена

одговорностE каде Cто вината на /равното лице е и2ведена од одговорното лице теорија на

идентификација или UYVWS WaK;. (сто така е с/о5енато криви=ното дело да е сторено во и5еE 2а

с5етка или во корист на /равното лице каде Cто доа8а до вос/оставваDе на о9јективна

врска /о5е8 дејството на одговорното лице и интересот на /равното лице. !/оред ова главна

о9врска на одговорното лице е да ги и2врCва ра9отите на /равното лицеE односно да 5о"е

да се јавва како 2аста/ник на неговите интересиE да до9ива или да тр/и /ри /оста/ките на

одговорното лице. Како главно е /отенцираноE одговорното лице одговара во окргот на

неговите овластваDа. %ро9ле5 настанва доколк ка2неното дело е и2врCено надвор од

овластваDата на /ретставникот на /равното лице. (5ено /рво тре9а да дојде до тврдваDе

на тоа која е вистинската фнкцијата на овластваDе на лицето кој го 2аста/ва /равнотолице и со какви овластваDа /оста/ва кој се редени со дрги 2акони или акти. *а=елноE

/равното лице не 5о"е да одговара 2а дела Cто не се и2врCени во негово и5еE 2а негова

с5етка или во негова корист.

d,ладеја=кото 5ислеDе го отфрла критери5от на фор5алната GиерарGиска стрктра

и се о/ределва 2а фнкционалниот /риста/E кој корес/ондира и со кри5инолоCките

со2нанија 2а ра2ли=ната стрктра и дистри9ција на 5оFта во органи2ацијата на ра2ли=ни

/равни лица и 2а дискре/анцијата /о5е8 она Cто ние на=елно 5исли5е дека /ретставва104 ,иди. К *А #М10 !л. ,есник на #М 9р. ?„04E ?4„0E „0E ?„0? 4„10E 4?„10E 4„11

7



5енаƒ5ент и она Cто тој навистина е.e106 %а така доколк криви=ното дело е и2врCено

надвор од неговите овластваDаE /равното лице не одговараE но доколк таквото дело е

и2врCено во корист на /равното лицеE тоа станва со=есник на тоа дело и доколк не

/ре2ело некое конкретно дејство од страна на органот на /равваDе кој 9ил 2а/о2наен со

таквото делоE тогаC тој е одговорен /оради фактот дека е корисник на /ридо9ивкитеод

криви=ното дело од страна на не/осредниот и2врCител. %а такаE одговорноста на /равното

лице се 2аснова вр2 индивидалната одговорност на сторителот на делото. )ваа

индивидална одговорност 5о"е целосно да 5 се /рефрли на /равното лицеE доколк се

тврди нес/осо9носта на не/осредниот сторител не/рес5етливост или 2а9лда; на делотоE а

делото е и2врCено 2а с5етка и во корист на /равното лице и исто така органот на /равваDе

кој го /ро/Cтил таквото дејство.

.<.. )дговорност кога делото е сторено од дрг вра9отен или 2аста/ник

,р2 основ на =ленот ?-аE став стои дека /равното лице одговара 2а ка2нено дело

сторено од кој 9ило негов вра9отен или 2аста/никE со кое е остварена 2на=ителна и5отна

корист или на дрг 5 е нанесена 2на=ителна CтетаE /од о/ределени слови. 10 а вра9отен се

с5ета секое фи2и=ко лице со ра9отен однос на о/ределено и нео/ределено вре5е; кој е

2аснован вр2 2акон и реден со о/Cтите акти на ра9отодава=от и договорот со вра9отениот.

)ва е во тесна врскасо /рет/оставената одговорностE 2атоа Cто секое дело сторено од

вра9отен или 2аста/ник 5о"е да 5 се /ре/иCе на /равното лице. ,тороE /окрај вра9отениотE

вкл=ен е и 2аста/ник кој го /ретставва /равното лице во еконо5скиот и /равниот /ро5етE

9ило вр2 основа на договорно или 2аконско 2аста/ваDе. %окрај оваа одговорност се 9ара да

е остварена 2на=ителна корист10? или на дрг да 5 е нанесена 2на=ителна Cтета.107 !о ова

2аконско толкваDеE ка2нваDето на /равните лице е ограни=ено на имотнит д!икти.110 а

/ретGодно с/о5енатото тре9а да се истакне дека ловите се тие кои го дефинираат дали

106 Ка59овскиE ,. 006; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. 4<10 ,о КМ во истиот =лен се о/ределени словите 2а криви=на одговорност на /равното лице:1; и2врCваDето на 2акл=окE наред9а или дрга одлка или одо9рение на орган на /равваDеE орган на раководеDе или над2орен орган /ретставва сторваDе на криви=но дело или; до сторваDе на делото доCло /оради /ро/CтаDе на дол"ниот над2ор на органот на /равваDеE органот на раководеDе или над2орниот орган или<; органот на /равваDеE органот на раководеDе или над2орниот орган не го с/ре=ил криви=ното дело или го/рикрил или не го /ријавил /ред /окренваDето на криви=ната /оста/ка /ротив сторителот10? ,о однос на 58I@7еF5878 коH@A7, не е наведено 2а каква корист се ра9отиE но со оглед дека се ра9оти 2а2на=ителнаE тогаC наCиот К /одра29ира 2на=ителна и5отна користE кадеCто во =ленот 1 став е

/ро/иCано: /од 2на=ителна и5отна користE вредност или Cтета Cто одговара на и2носот на 0 /росе=ни5есе=ни /лати во #е/9ликата во вре5ето на и2врCваDето на делото107 (стото се однесва и 2а Cтетата110 Ка59овскиE ,. 006; Ка2нено /раво I )/Cт дел- !ко/је стр. 4

<0



/равното лице Fе ја /онесе одговорноста од неговите вра9отени и 2аста/ници. &словите

о/ределваат /ред сеE кои органи 5о"е да донесваат акти со кои нивните овластваDа 9и

/реди2викале Cтета на /равното лице. )на Cто е /отре9но е да се ра9оти 2а акт на

колективниот орган на /равно лицеE но 2аконот од дрга страна до2волва и /окрај 2а9рана 2а

ка2нваDе на /равни лица 2а одредени дела и индивидален орган на /равното лице да

донесе одлка =ие са5о и2врCваDе 9и /ретставвало ка2нено дело и истото 9и се ка2нило и

/окрај и2ре=ената 2а9рана во 2аконот. )ва /рои2легва од нивната колективна волја да

/оста/ваат 9е2 ра2лика дали сите се согласни или неE со оглед на тоа дека се ра9оти 2а

нивната веFе /рет/оставка како колективен орган. %оната5E доколк делото е сторено со

/ро/CтаDе на надле"ниот орган на лицето кој е директно о9вр2ан да се гри"и 2а

и2врCваDето на ра9отите на тоа /равно лице. d!а5ото /ро/CтаDето на дол"ниот над2орE

/рет/оставва /остоеDе на конкретна дол"ност на над2орE =иеCто /остоеDе и н"ност од

активираDеE тре9а да се тврди во секој конкретен сл=ај над2ор над и2ведваDето на

граде"ни ра9отиE над2ор над соо9раFајно средствоE /ред да се /Cти во соо9раFајE над2ор

над GранатаE Gигиенските слови 2а вра9отените во гостителските о9јекти итн.;.e111

)дговорноста на /равното лице е /рет/оставенаE 9идејFи органот на /равваDеE на

раководеDеE над2орен орган; не 5о"е да одговараE односно не е /ри2ната ко!кти%на

одго%о#ност во 5акедонското 2аконодавство. Тоа е делот каде /равното лице ги тр/и

/оследиците од тие дела 9е2 ра2лика дали вистински 9иле одговорни или неE 2атоа Cто не се

9ара нивно тврдваDе на вина. (стото се однесва доколк не го с/ре=и делото се однесва

на вра9отен или 2аста/никот;E а 2наел и 9ил во 5о"ност да го на/рави 2а негово с/ре=ваDе

на 2а/о=натото дело.

.<.< %аралелна одговорност

аконодавецот од дрга страна ги о/ределва словите /од кои едно /равно лице 5о"е

да 9иде криви=но одговорноE 9е2 ра2лика Cто тоа не 9ило директно вкл=ено во тоа ка2нено

дело од страна на неговите: одговорни лицаE вра9отениE 2аста/ници итн.*а /раCаDето

2оCто е тоа така и од каде /рои2легваE одговорот ле"и во волјата која ја креираат истите тие

с9јекти и таа е /о2ај5ена од /равното лице како нивен главен органи2атор на сите тие /рава

111 bLMc<1



и о9врски кои 5 се одговорни на тоа /равно лице. #а9отите се 5енваат со тоа до каде 5о"е

/равното лице да ги /ре2е5е негативните /оста/ки на/равени од неговите фи2и=ки лица•

)ва е кл=но /раCаDе 2а неговата вистинска одговорностE односно 2а неговата граница. ,о

К =лен ?-9 став 1 е /ро/иCано дека одговорното лице не ја искл=ва ка2нената

одговорност на фи2и=кото лице како сторител на делото. )вој вид одговорност ни дава до

2наеDе 2а врската која /остои 5е8 /равното и фи2и=кото лице. Тоа /ретставва /аралелна

одговорност каде /остои динст%о на ка)нното д!о. )тткаE фи2и=кото лице е не/осреден

и2врCител кој одговара вр2 основа на на=елото на винаE каде с/оред К е /ро/иCано дека 2а

едно фи2и=ко лице да и5а вина тре9а да ис/олнва слови како Cто се: /рес5етливостE

5исла или не9ре"ностE свест 2а да 5о"е да се сфати 2на=еDето на делотоE односно

2а9ранетоста на делото. )д дргата странаE и5а5е /от/олно с/ротивно /равно лице кое не

ис/олнва нит еден од /ретGона9ројаните критери5иE но сета таа одговорност ја носи

/оради /о2ај5ената волја од неговите =ленови. а да /остои оваа одговорност фи2и=кото

лице кое го на/равило криви=ното дело 5ора да ги ис/олнва /ретGодно 2аконските

/рет/оставки 2а винаE а доколк не ги ис/олнва тоа не 5о"е да се гони 2а одговорност.

!/оред овој вид одговорностE /равното лице е 2ависно од неговата с"јкти%на одго%о#ност.

на=и /равното лице одговара 2а дело сторено од /рес5етливо и виновно лице. )снова на

оваа 2а5исла е о/редел9ата од која /оа8а и =еDето 2а =ество на /овеFе лица во едно

ка2нено дело: /остои едно делоE но /овеFе =еснициE а одговорноста на секој од нив се

тврдва с/оред на=елото на автоно5ија на вината секој одговара вр2 основа и во границите

на со/ствената вина;.11

.<.4 Автоно5на одговорност

,о =ленот ?-9 став од К стои дека /равното лице /од словите од =лен ?-а

ставови 1и ; е криви=но одговорно и кога /остојат факти=ки или /равни /ре=ки 2а

тврдваDе на ка2нената одговорност на фи2и=кото лице како сторител на делото. Како

факти=ка /ре=ка 5о"е да се с5ета с5ртта на лицето или дCевно 2а9олваDеE а како /равна

и5нитетот кој го /оседва лицето или /о5илваDе и сл. %од овие околности 2аконодавецот

11 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. 6<



несо5нено не /атва са5о на едно /рифатливо реCение во ваков сл=ајE каде цела

одговорност ја /ре2е5а /равното лице. ,о теоријата оваа одговорност е наре=ена Cте и

акцсо#на одго%о#ностE од ас/ект Cто е вр2ана 2а ка2нената одговорноста на фи2и=кото

лице.11< (5ено 2а едно /равно лице да се најде во ваква ситацијаE /ретGодно делото тре9а да

е на/равено со /ротив/равното /оста/ваDе на неговите органи и /ри тоа да е /ри=инета

2на=ителна и5отна корист и Cтета. Доколк не се ис/олнети овие словитеE односно

неговите органи не одо9рилеE не дале налог 2а и2врCваDе на делото или не влијаеле на

и2врCителотE тогаC /равното лице 5ора да 9иде искл=ено од одговорност 2а делото кое 9ил

и2врCено.114

,редноста на автоно5ната одговKрност на /равните лица ле"и во тоа Cто ги

/о/олнва /ра2нините кои настанваат /оради недостатокот на /рет/оставената и

2аста/ни=ката одговорност кои не 5о"ат целосно да го 2адоволат те5елното на=ело на

единствена ка2на 2а делото и еднаквост /ред 2аконот. %оради органи2ираноста на /равното

лицеE односно неговата /одел9а во ра9отитеE стрктратаE /одел9а на надле"ноститеE се

оте"нва тврдваDето на одговорноста на са5ите фи2и=ки лица. %о2итивен факт е дека

автоно5ната одговорност ја олеснва оваа ра9отаE 2атоа Cто е не2ависна од /остоеDето на

ка2нена одговорност на фи2и=кото лице. Кај автоно5ната одговорност /равното лице се гледа

како целинаE а неговите делови како дел од таа целина. ,сCност ова е 9а2ирано на

/ринци/от dако #аката сто#и н7то $ог#7но' ц!ото т!о одго%а#аe.11 d*е е до2воливо

да ги гледа5е органите како /равно лице или /ак однесваDето на органите како однесваDе

на волјата на /равното лицеE 2атоа Cто тогаC се со5нева5е дека се 9ара одговорност од

органитеE односно од фи2и=ките лица од кој тој орган е составен.e116 !/оред Клас

Тиеде5ан11E автоно5ната одговорност ја и2ведва од аналогијата на неговите фи2и=ки лица.

(5ено она 2а Cто се 2алага е дека /равните лица се с5етаат 2а виновни /оради крCеDето на

конце/тот на кор/оративна одговорност и тоа /овеFе /оради /ро/стите на неговите

надле"ни органи. )ва е неCто Cто го и5а и во наCиот К. Ако се гледа дека =леновите во/равното лице се тие кои ги фор5ираат органите и кои 5 ја /ре/Cтаат волјата на /равното

лицеE тогаC е о/равдано тоа да 9иде и директно криви=но одговорно 9е2 ра2лика на тоа Cто

не /остои одговорност на фи2и=ките лица. )вде наCиот 2аконодавец дал одли=но реCениеE

доколк 9и настанале /ро/стите кои 9и се /ојавиле кај фи2и=ките лица 2а искл=ваDе на

11< Т5ановскиE Д.006; Ка2нена одговорност на /равното лице во криви=ното 2аконодавство на #е/9ликаМакедонија- !ко/је стр. 17114

Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. 611 jUfMhE b.n. pKs hUN V\W hKSTKSUVMKN LWhK]W U hSM]MNUY• I PNUY_uMNa V\W TUV\O VKsUScO hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_116 ,иди. jUfMhE b.n.011; €KNhWTV UXVKNK]NW KcaKfKSNKOVM TSUfNW KOKLW M NlWaKfU TSM]lWNU X wUuNWNK] TSUfX11 Aер5ански на=ник од о9ласта на /равото

<<



одговорност /оради /ретGодно с/о5енатите /ри=иниE а воедно е искл=ена и одговорноста

на /равното лице овде 5о"е да настане класи=на 2ло/отре9а на 2аконот од страна на

/равното лице;E тогаC никој не 9и одговарал Cто 9и 9ило а/срдно. !Cтински е /отре9но

криви=ното дело да е на/равено од надле"ен органE вра9отен или 2аста/ник со кој се

/окриени сите сфери на одговорност. Автоно5ната одговорност /о се и2гледа /ретставва

најдо9ро реCение 2а тоа како едно /равно лице да не ги 2ло/отре9и своите овластваDаE

односно да е и2двоена од сите с9јекти од кои е со=инето тоа /равно лице. AледајFи вака

автоно5ната одговорност е 9лиска со о9јективната одговорност. *о о9јективната одговорност

е одговорностE а додека автоно5ната одговорност е са5о вид на одговорност.

yвајцарскиот Криви=ен 2аконик /о2нава реCение с/оред кое: ком$анијата > ид

одго%о#на )а на$#а%но н)аконско д!о' )атоа 7то тоа н ги $#)!о сит но$(одни

#аоти )а да н дојд до $очток на $#оти%$#а%ното д!о. )ва е екстен2ивно и

недвос5ислено гледиCтеE 2атоа Cто од =ленот 5о"е да се 2а9еле"и делот каде dне ги /ре2ело

ситеeE ка"ва и на греCките кои ги на/равиле органитеE /ри одл=ваDе и органи2ација. ,о

наCиот К е /ро/иCано дека одговорноста на /равното лице /овлеква и и2врCваDе на

не9ре"но дело од не/осредниот и2врCител одговорно лицеE вра9отенE 2аста/ник; ако

2аконот го ка2нва не9ре"ното и2врCваDе =лен 11став ;. )ва реCение не се однесва на

одговорноста на /равното лице во сл=аите кога делото е ре2лтат на одлкитеE

/ро/CтаDето на дол"ниот над2ор или нес/ре=ваDето на делото од органите на /равното

лицеE во кои не е ва"но /остоеDето на вина на фи2и=кото лице I не/осреден и2врCител

такаE ако наред9ата на органот на /равваDе ја и2врCил вра9отен кој е не/рес5етлив;. 11?

'огиката дека ако /оединците и5аат корист од /равното лицеE тогаC $"/.(&%.( $

!%"$"'!, одговорност тре9а да /онесе и /равното лице. !о тоа автоно5ната одговорност

/ретставва =иста фикција каде о/равданоста 2а неј2иното /остоеDе се гледа во 5оралната

/одлога која /рои2легва од неј2ините =ленови. ТогаC /равното лице се /ретвора во "иво

сCтество и се с5ета како dфи2и=ко лицеe.

.<. )дговорност во сл=ај на сте=ај и статсни /ро5ени

К го и5а о/фатено и делот кога /равното лице е во фа2а на сте=ај или статсни

/ро5ени. Тоа /ретставва оној дел каде /равното лице во овој сл=ај дол"ник; не 5о"е да

ги /од5ири своите долгови с/ре5а доверителитеE односно станва неликвиден с/оред

11? Ка59овскиE ,.011; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. <4



аконот 2а сте=ај.117 *аCиот 2аконодавец во К ова го и5а /ро/иCано во =ленот ?-в став 1

каде /равното лице Cто е во сте=ај е одговорно 2а криви=ното дело сторено до донесваDето

на реCение 2а отвораDе на сте=ајна /оста/ка /од словите од =ленот ?-а на овој 2аконикE

ако со делото е стекната 2а него 2на=ителна и5отна корист или на дрг 5 е нанесена

2на=ителна Cтета. +асно е ка"ано во =ленот дека Fе се с5ета 2а криви=но одговорно до

dдонесваDе на реCение 2а отвораDе на сте=ајна /оста/каe 2атоа Cто /осле 2аврCваDето на

сте=ајната /оста/ка не 5о"е да се користат одред9ите од са5иот КE односно тие се

сс/ендирани. )д дрга страна d/равното лице во сте=ајe 5о"е да /родол"и да остварва

о/ределени дејности /родол"ваDе на /рои2водствоE и2даваDе на /росториите /од 2ак/

итн.;E до 2аврCваDе на сте=ајната /оста/ка.10 Дол"никот кога се нао8а во вакви ситацииE

да ги на5ири долговите с/ре5а неговите доверителиE доа8а до и2врCваDе на криви=ни дела

кои ги /отврдва и са5ата /ракса. %ри тоа остварва 2на=ителна и5отна корист или нанесва

2на=ителна Cтета. )ва е словот 2а да се 9ара ка2нена одговорност на /равното лице. !/оред

/рофесорот Ка59овскиE 2аконската одред9а која се однесва на /равните лица во сте=ај

/ретставва $#одо!;на одго%о#ност на /равното лице 2а дела сторени до донесваDе на

реCение 2а отвораDе на сте=ајната /оста/ка. Тоа е то=но со оглед на тоа дека во сл=ај на

сте=ај /равното лице дол"никот; ги 2ло/отре9ва неговите /рава се со цел да не ги на5ири

долговите кои ги и5а с/ре5а доверителитеE наведена како јасна /ри=ина.

,о однос на /равното лице кај кое доа8а до /ро5ена во негова статсна /ро5ена исто така

како цел 5о"е да се ка"е дека 2а цел и5а и29егнваDе на неговата ка2нена одговорност. ,о

=ленот ?-в став е /ро/иCаноE ако /ред 2аврCваDето на ка2нената /оста/ка /ротив

/равното лице дојде до /рисоединваDеE с/ојваDеE /одел9а или дрга статсна /ро5ена

согласно со 2акон /оради која тоа го и2г9ило статсот на /равното лицеE ка2нената /оста/ка

Fе /родол"и /ротив неговиот /равен след9еник или след9еници. !о тоа /равното лице сака

да го и2г9и /роцесниот с9јективитет во са5ата ка2нена /оста/ка. )тта5 доа8а до

/родол"ваDе на ка2нената /оста/ка /ротив ново востановеното /равно лицеE 2аснована вр2фактот дека тоа ги /рифаFа статсните /ро5ениE и Cто е најва"но со2нание дека /ротив

/ретGодното /равно лице се води /оста/ка 2а сторено ка2нено дело и дека статсните

/ро5ени кои се врCат се 2аради и29егнваDе на ка2нена одговорност.e11 )ва индиректно

2на=и /рефрлаDе на целата вина на ново фор5ираното /равно лице. )д дрга страна е и

екстен2ивно толкваDе на овој =ленE 2а да не настане 2ао9иколваDе на 2аконот 9е2 ра2лика

117 !л. весник на #М 9р. <4„0610 Ка59овскиE ,.011; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је стр. 11 bLMc

<



Cто /ретGодно /равното лице /рестанало да /остоиE а отта5 да не 5о"е да дојде до

на/латваDе на о9врските.

.<.6 )9јективна нас/роти с9јективна одговорност

)д теориите кои /ретGодно 9еа о9јаснети 2а тоа кога и како едно /равно лице се

/одведва /од ка2нена одговорност во одредена ситација /од одредени околности и настаниE

се 2а9еле"ва дека е /рили=но теCко и е сосе5а ра2ли=но 2а ра2реCваDе откол кога се

однесва на фи2и=ки лица. !трктрата и са5ата /рирода која ни ја на5етнва /равното лице

не тера да си /ретстави5е 2а тоа каде то=но 5о"е да се 9ара неговата одговорност и до каде

5о"е да 9иде неговата граница. Ако наCиот систе5 ни до2волва едно /равно лице да е

криви=но одговорно /оради /оста/ките на неговите =ленови /од о/ределени словиE тогаC

каде тре9а да се стави акцентотE дали на /равното лице или на фи2и=ките лица неговите

CефовиE вра9отени итн.;. Д8F@ 5екоG86 оIек:;8;7е пH8;5о7о F@Jе >8 @<8 Aо;еA7, коG8

7о8 5е<8 >:68 8 >8 ?@>е пHокоF587о @ 7еFо 8 >8 ?@>е :>Hе5оKL, Mе ко5A787@H8 N8јHо5

Т:HFо:. До9ро е да се о9јаснат два /риста/а кои се однесваат на /равните лицаE односно

о9јективна и с9јективна одговорност. )9јективната одговорност /ретставва одговорност 2а

са5ото однесваDе на =овекотE 9е2 оглед на с9јективната страна и односот на сторителот.

Дргата страна т.н. с9јективна одговорностE dја ограни=ва одговорноста на =овекот на

своето свесно и волево /ре2е5аDе на о/ределени дејствија со согледваDе на евенталните

/оследици Cто 9и 5о"еле да /рои2ле2ат од тоа однесваDе.e1 )9јективната одговорност

о/Cто во светот не 9еCе /ри2ната. Aлавна цел 2а едно лице индивида; да 9иде ка2нето е да

ги ис/олнва 2аконските еле5енти на одговорност кои се нао8аат во наCиот КE а тоа се:

не/рес5етливостE 5ислаE не9ре"ностE 2а9лда итн. Криви=но е одговоренE сторителот кој е

/рес5етлив и Cто криви=ното дело го сторил со 5исла или од не9ре"ност и /ритоа 9илсвесен или 9ил дол"ен и 5о"ел да 9иде свесен 2а 2а9ранетоста на делото. 1< )вој дел ни

ка"ва на тоа дека се 9ара /рес5етливост кај сторителот фи2и=ко лице;E 2атоа Cто вр2 него

е 9а2ирана волјата на делваDеE /а оттка логи=но /рои2легва целата вина. ,ината

/рои2легва од фактотE фи2и=кото лице да го сфати 2на=еDето на делото и /оследиците кои

/рои2легваат од цела ситација. %ретGодноE одредено криви=но дело тре9а да е в5етнато во

2аконотE односно да го ис/олнва 58IеFо7о 58 8ко5@7оA7,12 од каде /рои2легва 2аконската1

,иди. ,итларовE Т. 00; Криви=на одговорност на /равни лица I !ко/је- стр. 4441< !л. ,есник на #М 9р. 17„0414 bLMc *а никого не 5о"е да 5 9иде и2ре=ена ка2на или дрга криви=на санкција 2а дело коеE /ред да естореноE не 9ило со 2акон или 5е8народни договори ратификвани согласно со &ставот на #е/9лика

<6



5акси5а: не5а ка2нено делоE не5а ка2на или дрга ка2нено /равна санкција 9е2 2акон .++.(

"'(&, .++$ #!&$ )'& +&/&;. )ва 2аконско на=ело е /ре2е5ено од &ставот на #М =лен 14

став 1; каде d5@кој 5е <о=е >8 ?@>е к85е7 8 >еFо кое пHе> >8 ?@>е A7оHе5о 5е ?@Fо

:7;H>е5о Aо 8ко5 @F@ Aо >H:G пHоп@A к8ко к85@;о >еFо @ 8 кое 5е ?@F8 :7;H>е58

к858e. )ва /ретставва сCтинска /рет/оставка 2а едно дело да го и5а о9еле"јето на

ка2нивоE /а оттка се оди кон ис/олнваDе на останатите /рет/оставки. аконот е гарант кој

ја и2ра2ва волјата на гра8аните и гарант 2а =овековите /рава и сло9оди.

а да се о/редели одговорноста на /равното лице тре9а да се тргне од два /отре9ни

еле5енти на одговорност. !/оред класи=ниот /ои5 на ка2неното /раво $%.) "&.O и (&) "&$

се есенцијалните еле5енти 2а да /остои одговорност на /равно лице.1 )вие два се еле5енти

кои се нао8аат во англосаксонското /равоE додека кај нас не се /ри5енваат с/оред

континенталниот /равен систе5.

%рвиот16 о2на=ва /остоеDе на криви=но дело фи2и=киот еле5ент или надвореCен;E

кој е основа 2а едно /равно лицеE а вториот1 сCтински внатреCен еле5ентE на5ера; кој

9ара /остоеDе на виновен 5- 5ентална состој9а. )вие еле5енти одат dрака /од ракаe. Ако

едно /равно лице 5о"е да се с5ета 2а криви=но одговорноE тогаC тоа како с9јект тре9а да

9иде /одло"ено на санкција. ,ториот еле5ентE ]WNO SWU /рои2легва од индивидалните

=ленови на /равното лице од кои е составеноE каде доа8а до сдирE дали /равното лице како

такво /оседва ]WNO SWU. *екои автори не го /ри2наваат овој еле5ентE /а /оради тоа не

/ро/иCваат и одговорност на /равното лице. *ај=естиот арг5ент /ротив /равното лице

кор/орација; е Cто не го ис/олнваат о9еле"јето UhVXO SWXOE 2атоа Cто тие единствено

делваат /рек вистински лица од крв и 5есо и 5E на нивна волја. 1? %равното лице раководи

онака како Cто 5 е на5етнато од неговите =леновиE /а така делата кои ги /рави не 5о"е да

5 се /ре/иCат на /равното лице како таквоE /а станва криви=но неодговорно. *а=елото

$%.) ! O$'% "&.( ')' (&) )'% "&$E во /ревод 9и 2на=ело: актот не е ка2ненE /оради

отсство на виновен 5E /ретставва карактеристи=на црта на криви=ното /раво. 17 )ва ни гоо9еле"ва вториот еле5ентE којCто е 9итен 2а да /остои ка2нена одговорност на /равното

лице. Тој /ретставва /сиGолоCки еле5ент на криви=ното делоE како Cто ка"ва и са5иотI

Македонија о/ределено како криви=но дело и 2а кое не 9ила /ро/иCана ка2на со 2акон1 oSUNhKE p.q. 006; rKsUScO U tWs ÙSUcMa]U [KS RKSTKSUVW RSM]MNUY ^MULMYMV_ MN oSUuMY: ^WOOKNO [SK] RK]]KNÛs qWfWYKT]WNVO16 oYUhwZO YUs cMhVMKNUS_ 007;: не2аконско дело Cто се состои од фи2и=ки ко5/оненти на криви=ното дело идека главно 5ора да 9иде во ко59инација со ]WNO SWU 2а тврдваDе на криви=ната одговорност1 bLMc состој9а на 5 каде о9винителствотоE 2а да о9е29еди 9едваDеE 5ора да дока"е дека о9винетиот кога го

и2врCил криви=ното дело и5ал на5ера1? oSUNhKE p.q. 006; rKsUScO U tWs ÙSUcMa]U [KS RKSTKSUVW RSM]MNUY ^MULMYMV_ MN oSUuMY: ^WOOKNO [SK] RK]]KNÛs qWfWYKT]WNVO17 bLMc

<



виновен 5 којCто ја 9ара са5ата вина во сето тоа криви=но дело во кое е содр"ано и 5ора да

/остои. !дирот е во тоа Cто се вервало дека /равните лица го не5аат овој /сиGолоCки

еле5ент кој и5 /ри/а8ал са5о на фи2и=ките лица; и не 5о"ат целосно да го ис/олнат ова

о9еле"је E /а така се и о9јективно неодговорни. )9јективната одговорност /ретставва

однесваDе на =овекот 9е2 вкл=ваDе на неговата на5ера како внатреCен еле5ент.

yто се однесва 2а /остоеDе на винаE во наCиот К е категори=но о/иCано дека не

5о"е да се и2ре=е ка2на 9е2 /остоеDе на вина 2а и2врCеното дело .++$ #!&$ )'& .+#$;.1<0

)ваа с9јективнаE индивидална одговорност на ка2неното дело која е /ретставенаE се

на5етнва нас/роти колективнатаE о9јективна одговорност. %остоеDето на вина и ка2нена

одговорност е 58к 58 H8;е5A7;оB )9јективната одговорност од дрга страна е основа 2а

со2даваDе на /рет/оставена одговорност на /равното лице. !овре5еното ка2нено /раво

с/еCно се с/ротивставва на реставрираDето на о9јективната одговорностE но од дрга

страна е нес/орно дека /рифаFаDето на ка2нената одговорност на /равните лицаE 2аснована

вр2 конце/цијата на /рет/оставена одговорностE 2на=и /рво официјално ра2двојваDе на овие

/ои5и пH8;5о7о F@Jе <о=е >8 Aе оGF8A@ 8 к85е5о о>Gо;оH5о, 5о 5е @ 8 ;@5о;5о,

87о8 67о ;7оHоAпо<е587о7о по>H8?@H8 @AкF:I@7еF5о A:?јек7@;58 о>Gо;оH5оA7 58

пое>@5еJо7 к8ко A7оH@7еF 58 к85е5о >еFо;.1<1 !е /ри9егнва кон таа гола одговорност која

/рои2легва од неговите =ленови како активни с9јекти кои ра9отат на негово и5е и корист и

/о авто5ати2а5 се /рефрла и на /равното лице. Тоа е всCност таа нераскинлива врска која

/остои /о5е8 нив.

6. !А*К@(( !%#$МА %#А,*(Т$ '(@А

6.1. )/Cт /реглед

!о донесваDето на *овелата од 004 годинаE /окрај воведваDето

ка2ненаодговорност на /равните лицаE /аралелно 9еCе о/фатен и систе5от на ка2ни =лен

76-а до 76-8;. *овелата /редвидва рестриктивно /оставен систе5 на ка2ни со кои се /осега

/о и5ототE дејноста и /остоеDето на /равното лице: /ари=на ка2наE /ривре5ена 2а9рана 2а

врCеDе о/ределена дејностE трајна 2а9рана 2а врCеDе на о/ределена дејност и /рестанок на

1<0 Ка59овскиE ,. 006; Ка2нено /раво I о/Cт дел I !ко/је стр. 10 на=елото на вина и5а три ас/екти:ставно/равенE /о2итивно/равен и дог5атски-јриди=ки1<1 bLMc

<?



/равното лице.1< )свен ка2ните /редвидено е и и2рекваDе на словна осда како

алтернативна 5ерка која се состои во словно одлагаDе на и2врCваDето на /ари=ната ка2на

и 2а9раната 2а врCеDе о/ределена дејност =лен 76-г;E како и и2рекваDето на /осе9ните

5ерки на конфискација на и5от и и5отна корист и од2е5аDе на /ред5ети =лен76-д;.1<<

%ари=ната ка2на е главна ка2наE а останатите се с/оредни. !о до/олнваDето на К во 007

година /ари=ната ка2на остана како главнаE а систе5от на санкции се 2голе5и со воведваDе

на с/оредни ка2ниE1<4 2аради тоа Cто /равното лице 9и ги /овторило истите дела. *аCето

/раво /окрај генералната одговорност на /равните лицаE и5а некои ограни=ваDа с/оред

/ринци/от le0 non cogit ad i1possi2iliaE каде не 5о"е да 5 се и2ре=е ка2на 2атвор.

6. Aлавни ка2ни

…ленот 76-а став ; ја одредва /ари=ната ка2на како главна ка2наE каде Cто таа не

5о"е да 9иде /о5ала од 100.000 денариE нит /оголе5а од <0 5илиони денариE ако /ак

криви=ните дела се сторени од користо†9ие како и 2а криви=ни дела со кои се остварва

корист или се /реди2виква Cтета од голе5и ра25ери1<E 5о"е да се и2ре=е до двојниот и2нос

од 5акси55от на оваа ка2на или во сра25ер со висината на /реди2ивиката CтетаE односно

остварената користE но нај5ног до нивниот десеткратен и2нос став <;. )вој на=ин на

/ро/иCваDе на 5акси55от на /ари=ната ка2на 5о"е да со2дава /ро9ле5и во сдската

/рактикаE како во однос на тврдваDето на 5отивот 2а и2врCваDето на делото

користо†9ие;E така и во однос на /остоеDето корист или Cтета од голе5и ра25ери1<6 *е се

одредва /ари=на ка2на /ро/иCана воdдневни гло9иe која се однесва на фи2и=ките лица.

(сто /ри и2рекваDето /ари=на ка2на с/ре5а /равното лицеE /ро/иCана е /осе9на /оста/ка

2а /рисилно и2врCваDе.

6.< !/оредни ка2ни

!/оредните ка2ни се и2рекваат 2аедно со /ари=ната ка2на когаE /окрај

ис/олнваDето на о/Cтите слови =лен 76-9;E сдот Fе оцени дека и2рекваDето на една или

/овеFе од с/оредните ка2ни одговара на те"ината на стореното дело и дека со тоа /равното

1< Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел- !ко/је стр.71<< bLMc1<4

акон 2а и25енваDе и до/олнваDе на криви=ен 2аконикE !л.весник на #М 9р. 117„071< …лен 1 став <6 /од корист или Cтета од голе5и ра25ериE се /одра29ира користE вредност или Cтета Cтоодговара на и2носот на 0 /росе=ни 5есе=ни /лати во #е/9ликата во вре5ето на и2врCваDето на делото1<6 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел- !ко/је стр.60

<7



лице Fе се с/ре=и во иднина да врCи такви делаE =лен 76-в став 1;.1< Како с/оредни ка2ни во

К с/а8аат: 2а9рана 2а до9иваDе на до2волаE лиценцаE концесијаE овластваDе или дрго

/раво тврдено со /осе9ен 2акон 2а9рана 2а =ество во /оста/ки 2а јавен /овикE доделваDе

на договори 2а јавна на9авка и договори 2а јавно-/риватно /артнерство 2а9рана 2а основаDе

на нови /равни лица 2а9рана 2а користеDе с9венции и дрги /оволни кредити од2е5аDе на

до2волаE лиценцаE концесијаE овластваDе или дрго /раво тврдено со /осе9ен 2акон

/ривре5ена 2а9рана 2а врCеDе на одделна дејност и /рестанок на /равното лице =лен 76-9E

1-?;. Ако од околностите на делото /рои2легва дека дадената до2волаE лиценцаE концесијаE

овластваDе или дрго /раво е 2ло/отре9ено 2а неговото и2врCваDеE сдот Fе и2ре=е

од2е5аDе на до2волаE лиценцаE концесијаE овластваDе или дрго /раво тврдено со /осе9ен

2акон 2аедно со /ари=ната ка2на =лен 76-в став <;. Ако настане криви=но дело каде 2а

фи2и=кото лице е /ро/иCана /ари=на ка2на или ка2на 2атвор до три годиниE а од на=инот на

и2врCваDе на делото /рои2легва о/асност од /овторно врCеDе на такво или сли=но делоE

сдот Fе и2ре=е /ривре5ена 2а9рана 2а врCеDе на одделна дејност во траеDе од една до три

години 2аедно со /ари=ната ка2на =лен 76-в став 4;. Доколк /ак е /ро/иCана ка2на 2атвор

2а фи2и=ко лице нај5алк од три годиниE тогаC сдот Fе и2ре=е трајна 2а9рана 2а врCеDе

одделна дејност од дејностите Cто ги врCи /равното лицеE или доколк е /ро/иCана ка2на

2атвор од нај5алк од /ет години тогаC сдот Fе и2ре=е /рестанок на /равното лице 1<? 2аедно

со /ари=ната ка2на. !е ра9оти 2а најтеCка ка2на ра5на на с5ртната; Cто доведва до

/рестанок на /равниот с9јективитет на /равното лице. %оради тоаE неј2иното и2рекваDе

5о"е да го о/равдаат или искл=ително теCки делаE сторени на на=ин кој евидентно ја

5анифестира о/асноста /равното лице да се 2ани5ава со о/ределена дејност на /р.

индстриска /остројка која /оради невградваDето 2аCтитни реди ја 2агадила "ивотната

средина до сте/ен кој ги содр"и еле5ентите на теCко ка2нено дело;E или фактот дека

/равното лице /родол"ва да врCи ка2нени дела во дејноста Cто 5 9ила трајно 2а9ранета.1<7

,р2 основа на /равосилната /ресда со која е и2ре=ена оваа ка2на надле"ниот сд /оAF:=?е58 >оF=5оA7 покHе5:;8 Aо 8ко5 :7;H>е58 поA78пк8 8 пHеA785ок сте=ај; на

/равното лице во рок од триесет дена од /равосилноста на /ресдата .140

6.4 )д5ерваDе на ка2ната

1< bLMc1<?

…ленот 76-в став 7 /ро/иCва дека /ривре5ената или трајна 2а9рана 2а врCеDе одделна дејност и /рестанокна /равното лице не 5о"е да се и2ре=е на /равно лице основано со 2аконE како и на /олити=ка /артија1<7 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел- !ко/је стр.6140 bLMc

40



К го /ро/иCва од5ерваDето на ка2ната с/оред 9илансот на состој9ите и 9илансот

на с/еGот141 на /равното лицеE видот на дејностаE /риродата и те"ината на и2врCеното делоE

/окрај тоа вкл=ва и две /равила: о/Cто /равило 2а од5ерваDе на ка2ната на /равното

лице и /равило 2а од5ерваDе на /ари=ната ка2на 2а дела во стек. %равилото 2а од5ерваDе

на ка2ната 2а дела во стекE се однесва на /ари=ната ка2на и се сведва на /рифаFаDе на

пH@5J@по7 58 к:<:F8J@ј8: единствената /ари=на ка2на не 5о"е да го достигне 29ирот на

/оедине=но тврдените ка2ниE нит да го над5ине 2аконскиот 5акси55 на /ари=ната ка2на.

(сто така се и2реква единствена ка2на с/оред пH@5J@по7 58 8пAоHпJ@ј8, кој се /ри5енва

на /рестанок на /равното лицеE кој ги а/сор9ира сите /оедине=но тврдени с/оредни ка2ни.

Доколк 2а /овеFе дела во стек се тврдени ка2ни 2а2а9рана 2а врCеDе дејност и се ра9оти 2а

2а9рани на ра2ли=ни дејности на /равното лицеE сдот Fе ги и2ре=е сите тврдени ка2ни

2а9рана 2а /рои2водство на трговија итн.;. 14

6.4.1 )д5ерваDе на /ари=ната ка2на

а криви=ните дела 2а кои е /ро/иCана /ари=на ка2на или ка2на 2атвор до 7H@ Gо>@5@

с/ре5а фи2и=ко лицеE с/ре5а /равното лице се и2реква /ари=на ка2на до 00.000 денари

илиE доколк /ак делото е сторено од користо†9ие или е /реди2викана Cтета од голе5и

ра25ери нај5ног до двојниот и2нос на /реди2виканата Cтета или остварената корист =лен

76-е ст.1;. %оната5 ако е /ро/иCана ка2на 2атвор од 58ј<8Fк: 7H@ Gо>@5@ 2а фи2и=ко лицеE

с/ре5а /равното лице се и2реква /ари=на ка2на до еден 5илион денари или од

користо†9ие или /ак е /реди2викана Cтета од голе5и ра25ери до /еткратниот и2нос на/реди2виканата Cтета или остварената корист =лен 76-е ст.; ако е /ро/иCана ка2на 2атвор

58ј<8Fк: пе7 Gо>@5@E /равното лице се ка2нва со /ари=на ка2на од нај5алк еден 5илион

денари или ако е од користо†9ие или е /реди2викана Cтета од голе5и ра25ери до

десеткратниот и2нос на /реди2виканата Cтета или остварената корист =лен 76-е ст.<;.

141 !е /одра29ира вк/ност на еконо5ски /ока2атели кој го и2ра2ва неговиот еконо5ски и финансиски/отенцијал видот на дејностаE 2а која 5о"е да 9идат релевантни сите осо9ености и раCиреност наактивностите на /равното лице /рои2водство на осетливи "ивотни на5ирнициE лековиE врCеDе на слги кои

го користи Cирок конс5енти итн.; и /риродата и те"ината на стореното делоE /од Cто се /одра29ира видот наделото /ротив и5ототE 2дравјето на л8етоE о/Cтата сигрност итн.; и те"ината на неговот о9јективно не/равоте"ината на /оследицатаE о/фаFаDе со /оследицата на делото /оCирок крг на "ртви итн.;14 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел- !ко/је стр.66

41



%окрај ова од5ерваDе на /ари=ната ка2наE 2аконодавецот /редвидва и и2рекваDе на

/о9лага /ари=на ка2на /од 2аконскиот 5акси55 с/оред таксативни слови: кога )аконот

$#д%ид"%а $о!аго ка)н"%а9? )аконот $#д%ид"%а мо;ност )а ос!оод"%а9 од ка)на' а

с"дот нма да го ос!ооди $#а%ното !иц од ка)на и ако оцни дка $остојат осоно

о!сн"%ачки око!ности дка и со $о!ага ка)на мо; да с $остигн ц!та на ка)н"%а9то,

Кога се ис/олнети словите 2а и2рекваDе на /о9лага /ари=на ка2на од =ленот 76-е на овој

2аконик сдот Fе и2ре=е /о9лага ка2на с/оред =лен 76-2 во овие граници: 2а криви=но дело 2а

кое на /равното лице 5о"е да 5 се и2ре=е ка2на до 00.000 денари или до двојниот и2нос на

користа или CтетатаE 5о"е да се и2ре=е по?F8G8 п8H@I58 к858 >о 100B000 >е58H@ 2а

криви=но дело 2а кое на /равното лице 5о"е да 5 се и2ре=е /ари=ната ка2на до еден 5илион

денари или до /еткратниот и2носE /ари=ната ка2на 5о"е да се и2ре=е по?F8G8 к858 >о

200B000 >е58H@ @F@ >о >;ој5@о7 @5оA о> коH@A78 @F@ 67е7878 E 2а криви=но дело 2а кое на

/равното лице 5о"е да се и2ре=е /ари=на ка2на нај5алк еден 5илион денари или до

десеткратниот и2нос на користа или CтетатаE се и2реква по?F8G8 п8H@I58 к858 >о 300B000

>е58H@ @F@ >о пе7кH875@о7 @5оA 58 коH@A78 @F@ 67е7878B

Ако A:>о7 е о;F8A7е5 >8 Gо оAFо?о>@ о> к858 пH8;5о7о F@Jе, <о=е >8 @HеIе

по?F8G8 к858 ?е оGFе> 58 GH85@J@7е о> A78;о7 1 58 о;ој IFе5 >о 58ј<8F878 <еH8 58

п8H@I5878 к858B %равното лице 5о"е да се осло9оди од ка2на ако одговорното лице во

/равното лицеE органот на /равваDе или раководеDе или над2орниот орган /о стореното

криви=но делоE до9роволно го /ријават сторителот на криви=ното делоE да ја вратат и5отната

корист или ги отстранат Cтетните /оследици на делото =лен 76-‡;.14< !е ра9оти 2а

делотворно каеDе на /равното лицеE и2ра2ено ни2 дејствијата Cто ги /ре2е5а одговорното

лице или дрг орган на /равното лице.144 а /ри5ена на оваа одред9а /отре9но е таквите

дејствија да се /ре2е5ат >о?Hо;оF5оE Cто 2на=и дека неј2ината /ри5ена е искл=ена ако се

/ре2е5ени 2аради и29егнваDе на ка2нената одговорност откако делото е веFе откриено .14

d%остои 2аконска одред9а ако и2ре=ената /ари=на ка2на не 9иде /латена во рок кој не 5о"еда 9иде /о5ал од 1 дена нит /одолг од <0 дена од денот на /равосилноста на /ресдатаE

тогаC сдот наредва $#иси!но и)%#7"%а9 с/оред одред9ите на аконот 2а и2врCената

/оста/ка.e146 ,о однос на оваа 2аконска одред9а /остојат искл=оциE кога /равното лице не5а

14< …ленот 4 /ро/иCва осло9одваDе од ка2наE односно 9ла"ваDе на ка2ната ве2 ограни=ваDата/ро/иCани 2а 9ла"ваDе на ка2ната или да 5 се и2ре=е с/оредна ка2на 2а9рана 2а /равваDе на 5оторново2ило или /ротерваDе на странец од 2е5јата144 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел- !ко/је стр. 614

bLMc *е е искл=ено осло9одваDе од ка2на и ако се ра9оти 2а делотворно каеDе на одговорното лице коеса5о го и2врCило делото ако до9роволно се /ријавиE ја надо5ести Cтетата итн.;E или на органот на /равваDекој го /ро/Cтил дол"ниот над2ор и со тоа ово25о"ил делото да 9иде и2врCено.146 ,итларовE Т. 00; Криви=на одговорност на /равните лица - !ко/је стр. 40

4



и5от или /рестанало да /остои /ред и2врCваDето на ка2натаE тогаC /ари=ната ка2на се

и2врCва од неговиот /равен след9еникE а доколк /ак не5а /равен след9еник од @<о7о7 58

оA5о;8Iо7 или основа=ите на /равното лицеE кој сра25ерно на вло"ените делиE односно во

сл=аите тврдени со 2акон кај трговското дрCтво од и5отот на акционеритеE односно

со/р"ниците сра25ерно на нивните дели 2а /ои5ите dоснова=иeE dакционериeE

dсодр"нициe и трговско дрCтво;.14 )ва реCение /рифатено во Gрватскиот К; е насо=ено

кон с/ре=ваDе на 5о"носта 2а и2игрваDе на и2ре=ените /ари=ни ка2ни со F@к;@>8J@ј8 58

пH8;5о7о F@Jе од страна на неговите основа=иE односно акционери инак =еста /рактика на

/рогласваDе на сте=ај вр2 /равните лица кои сл"ат како /араван 2а ра2ли=ни и25а5ни=ки и

дрги кри5инални активности;.14? %окрај ка2нваDето на до5аCни /равни лица се ка2нваат

и A7H85Aк@ пH8;5@ F@J8 Aо п8H@I58 к858 која се и2врCва од и5от конфискван во

#е/9лика Македонија или со /ри5ена на 5е8народен договор ратификван согласно со

&ставот на #е/9лика МакедонијаE од и5отот во странство =лен 76-и ст. <;. ,о оваа одред9а

/ари=ната ка2на е ко59инирана со конфискацијата како /осе9на ка2нено /равна 5ерка.

%окрај и2врCваDето на /ари=ната ка2на сдот 5о"е да одреди и :AFо;58 оA:>8,

односно словно одлагаDе на /ари=на ка2на и /окрај неа одлагаDе на ка2ните кои се состојат

во 2а9рани или од2е5аDе на до2волаE лиценцаE концесијаE овластваDе или дрго /раво

тврдено со /осе9ен 2акон. !дот одл=ва 2а словно одлагаDе 2а дело кое е /ро/иCано

п8H@I58 к858 @F@ к858 87;оH >о 7H@ Gо>@5@, доколк /равното лице даде о9е29едваDе

2а и2врCваDе на /ари=ната ка2на во сл=ај на от/овикваDе на словната осда. Како слов

е /отенцирано да 5е Aе A7оH@ 5о;о к85е5о >еFо, или да не се открие /орано сторено дело од

страна на /равното лицеE и дрг слов е /равното лице во одреден рок на сдот да 5 даде

о9е29едваDе 2а и2врCваDе на /ари=на ка2на. !/ротивно од овие слови словното

одлагаDе се /овлеква и се и2реква соодветната /ари=на ка2на.

6. Конфискација на и5от и и5отна корист и од2е5аDе на /ред5ети

Конфискацијата на и5от и и5отна корист и од2е5аDето на /ред5ети се /осе9ни

ка2нено /равни 5ерки Cто се /ри5енваат /од 2аконски слови редени со =лен 7-100 и

од2е5аDе на /ред5етиE =лен 101-а. !/роведваDето на конфискацијата с/ре5а /равните лица

е иста како и 2а фи2и=ките лицаE но главна с/ецифи=ност /ретставва делот дека од /равното

лице не 5о"е да се конфисква и5от или и5отна користE /оради тоа Cто /рестанало да14 Ка59овскиE ,. 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел- !ко/је стр. 614? bLMc

4<



/остои /ред и2врCваDето на конфискацијата. ,о овој сл=ај /о редослед е тврдено од кого

5о"е да се конфисква и5отE каде /рво се /оа8а од /равниот след9еникE односно

след9енициE /а доколк не /остојат /равни след9енициE основа=от или основа=ите на

/равното лицеE односно акционерите или содр"ниците кај трговското дрCтво во сл=аите

тврдени со 2аконE солидарно Fе се о9вр2ат да /латат /ари=ен и2нос Cто одговара на

/ри9авената и5отна корист =лен 76-к ст. ;.147 !е ра9оти 2а реCение вте5елено вр2 следниов

/ринци/: тој 7то ја %!ч ко#иста од #аот9то на $#а%ното !иц :осно%ачот'

акцион#ит' сод#";ницит=' т#а со!ида#но да ја ис$!ати и ста $#оти% $#а%на имотна

ко#ист $#иа%на со к#и%ично д!о.10 Ако со криви=ното дело на сторителот е /ри9авена

и5отна корист 2а /равно лицеE користа Fе се конфисква од него =л. 100;. ,о однос на

од2е5аDето /ред5ети К е дециден: никој не 5о"е да ги 2адр"и или /рисвои /ред5етите Cто

настанале со и2врCваDето на криви=ното дело. )д сторителот на делото Fе се од2е5ат и

/ред5етите Cто 9иле на5енети или се /отре9ени 2а и2врCваDето на криви=ното дело 9е2

оглед дали се негова со/ственост или со/ственост на трето лицеE ако тоа го 9араат

интересите на о/Cтата 9е29едностE 2дравјето на л8ето или /ри=ините на 5оралот =л.100-а;.

,о истиот =лен е нUведено дека сдот донесва одлка 2а од2е5аDе на /ред5ети во /оста/ка

о/ределена со 2акон и кога од факти=ки или /равни /ре=ки не е 5о"но водеDе на ка2нената

/оста/ка с/ре5а сторителот на криви=ното дело.

6.6 Криви=ни дела од /осе9ниот дел на К

,о однос на /равните лица тие одговараат са5о 2а криви=ни дела о/ределени во

/осе9ниот дел на К. *аCиот криви=ен 2аконикE во /осе9ниот дел /редвидва /аралелнаE

односно к5лативна ка2нена одговорност на фи2и=ките и на /равните лица кај Cеесетнинакриви=ни дела.11 Ка2нена одговорност на /равните лица е /ро/иCана кај /овеFе дела како

Cто се: *еовластено о9јавваDе на ли=ни 2а/иси =л. 14? ст. ; ло/отре9а на ли=ни

/одатоци =л. 147 ст. ; *еовластено откриваDе тајна =л. 10 ст. <; *еовластено

147 bLMc )ва реCение е 2асновано вр2 истите арг5ентиE со кои се о/равдва о/Cтото реCение на конфискацијатана и5от и и5отна корист од трети лица =л. 7? ст.<;E односно од /равни лица =л.100;: никој не 5о"е да ја2адр"и и5отната корист /ри9авена со ка2нено дело и5отната корист се конфисква од кое 9ило лицеE вр2 кое е/ренесена 9е2 /ротивнадо5ест10

,еториE Б.E Ка59овскиE ,.E МисоскиE Б. 007; !/роведваDе конфискација на /риноси од криви=ни дела I%рира=ник 2а /ракти=ари - !ко/је11 Канев=евE М. 00; Криви=ен 2аконикE интегрален текст со кратки /атстваE о9јаснваDа и регистар на/ои5и !ко/је стр. 11

44



/рислCкваDе и тонско сни5аDе =л. 11 ст. 6; *еовластено сни5аDе =л.1 ст.<;

%овреда на авторско /раво и сродни /рава =л.1 ст.;. а криви=ни дела /ротив ра9отните

односиE %овреда на /равата од ра9отниот однос =л.166 ст.<;E /овреда на /равата од

социјално осигрваDе =л.16 ст. ;E *е/ре2е5аDе на 5ерки 2а 2аCтита /ри ра9ота =л.10

ст.<; каде во овој =лен /остои /аралелна одговорност 2аедно со одговорното лица во

/равното лице %овреда на /равото 2а =ество во /равваDето =л. 11 ст.;. $дна од

/о=естите дела е и То=еDе алкоGол на 5алолетници =л.04. ст.4; . %оната5 во криви=ните

дела /ротив и5отот с/а8аат (25а5а =л. 4 ст. ; (25а5а на к/ва=ите =л. 4?.ст.;

(25а5а /ри до9иваDе на кредит или дрга /огодност =л. 47 ст. ; )сигрителна и25а5а

=л. 0 ст. 4; Ко5/јтерска и25а5а =л. 1-9 ст. ?;. Како главна 2ло/отре9а која се /рави

од страна на /равните лица и /ри=ина /овеFе да се 9ара нивна одговорност е /реди2викваDе

'а"ен сте=ај =л.4 ст.; %реди2викваDе сте=ај со несовесно ра9отеDе =л. ст. ;

ло/отре9а на /оста/ка 2а сте=ај =л.6 ст. <; )CтетваDе или /овластваDе на

доверители =л. ст. <; %рикриваDе =л.61 ст. 4;. %равното лице Fе се ка2ни и 2а делата

со кои се ниCтва клтрното наследство и /риродни реткости =л. 64 ст. < и =л. 66 ст. ;.

Како =есто ка2нвани се делата /ротив сто/анствотоE /латниот /ро5етE %осе9ни сл=аи на

фалсификваDе на /ариE Gартии од вредност или 2наци на вредност =л. 1-а ст. ; %ереDе

/ари и дрги /риноси од ка2ниво дело како =еста /ојава на 2ло/отре9а на /равното лице 2а

остварваDе нелегални /риGоди и не2аконски стекнат и5от =л. < ст. 1; (2даваDе =ек 9е2

/окритие и 2ло/отре9а на /лате"ната карти=ка =л. 4 ст.; (2ра9отка и /отре9а на

ла"на /лате"на карти=ка =л. 1-9 ст. ; (25а5а /ри ра9отеDето со Gартии од вредност и

дели каде одговара и одговорно и /равно лице =л. ст.< и ст. 6; *е2аконито /оста/ваDе

на овластен реви2ор =л. -9 ст.4; ло/отре9а на /оста/ката 2ајавен /овикE доделваDе на

договор 2а јавна на9авка или јавно I /риватно /артнертсво кадеCто /окрај /ари=на ка2на 5

се и2реква и 2а9рана 2а =ество во /оста/ки 2а доделваDе на договори 2а јавна на9авка

=л.-в ст.4 и ст. ; *едо2волено /рои2водство =л. 6 ст. ;*едо2волена трговија =л. ст. <; Кри5=ареDе =л. ? ст. ; @аринска и25а5а =л. ?-а

ст. 6; %рикриваDе на стоки кои се /ред5ет на кри5=ареDе и царинска и25а5а =л. ?-9 ст.

<; Дано=но 2атајваDе =л. 7 ст. <; алсификваDе или ниCтваDе деловни книги =л.

?0 ст. <; *елојална конкренција во ра9оти на надвореCно - трговскиот /ро5ет =л.?4 ст.

<; %овреда на /рава од индстриска со/ственост и неовластена /отре9а на т8а фир5а =л.

? ст. 6; %овреда на /равото од /ријавен или 2аCтитен /ронајдок и то/ографија на

интегрални кола =л. ?6 ст. ;. ,о делата /ротив сл"9ената дол"ностE ДаваDе /отк/ <?ст.;. 6;. ,о делата /ротив /равниот соо9раFајE алсификваDе ис/рава =л. <? ст. 4;

4



%осе9ни сл=аи на фалсификваDе ис/рави =л. <7 ст. ; &/отре9а на ис/рава со

невистинита содр"ина =л.<?0 ст. ;. )дговара и 2а Трговија со л8е =л. 41?-а ст.6;.

%равното лице не одговара 2а делата /ротив "ивотот и телото каде како и2врCител

5о"е да се /ојави са5о фи2и=ко лице и са5о тоа 5о"е да одговара коиCто се однесваат на

9иствоE 9ига5ијаE кра"9аE телесна /овредаE силваDе итн. !е гледа дека К и5а Cирок

с/ектар на ка2нваDе на /равни лицаE но /окрај овој 2аконE %равното лице е одговорно и во

сл=аи о/ределени со дрг 2акон. Мо"е да се наведе аконот /ротив нелојалната

конкренција1Eаконот 2а трговски дрCта1< и дрги /осе9ни 2акони од сферата на

даноците и финансиското ра9отеDе

?. А*А'(А *А *$К)( !'&…А( )Д !&Д!КАТА %#АКТ(КА

!/оред анали2ата с/роведена од 01.07.004 до 01.06.006 година од страна на

)сновните јавни о9винителства 2а сторени криви=ни дела 9иле /ријавени вк/но 14 /равни

лица.14 *ајголе5иот дел од нив 9иле /ријавени 2а @аринска и25а5а од =л. ?-аE

*еи2врCваDе сдски одлки од =л.<E %овреда на /равата од ра9отен однос од =л. 166E

%овреда на /равата од социјално осигрваDе од =л. 16E %овреда на авторско /раво и

сродни /рава од =л. 1E (2даваDе =ек 9е2 /окритие и 2ло/отре9а на кредитна карти=ка од

=л.4 и др. ,о 00? година /ријавени се вк/но <4<E а осдени се 0. Бројот на /ријавените/равни лица с/оред стрктрата на криви=ните дела е најголе5 2а криви=ното дело Дано=но

2атајваDе =л.7;E Кри5=ареDе =л.?;E @аринска и25а5а =л.?-а;E алсификваDе

ис/рава =л.<?; итн.

,о 007 /ријавени се <16E а осдени се 4<E во 010 година /ријавени се 476E а осдени

7<. !/ре5а нив 9иле и2ре=ени са5о /ари=ни ка2ни. !е гледа дека не 9ила и2ре=ена ниедна од

1 !л. весник на #М 9р. ?0„771< !л. весник на #М 9р.?„0414 ,итларовE d %равните лица како с9јект на ка2неното /равоe стр. ?7

46



останатите /ро/иCани ка2ниE а исто така не 9ила и2ре=ена и 5ерката конфискација на и5от.

zе даде5е /реглед на некои /равосилни /ресди од сдската /рактика во наCата др"ава.

1. !о /ресда К. 9р. 604„0E )сновниот сд ги огласил 2а виновни о9винетиот %.М. и

/равното лице ,. М. со седиCте во *.E 2а криви=но дело %овреда на авторско /раво и сродни

/рава од =ленот 1 од КE /рвоо9винетиот 2а ставот 1E а /равното лице 2а ставот 6 в. в. со

ставот 1. *а о9винетиот 5 и2рекол /ари=на ка2на во и2нос од 10 дневни гло9иE

о/ределвајFи /о 10 евра 2а една или 610 денариE а на /равното лице во и2нос од 0 дневни

гло9иE с5етано /о 10 евра 2а една или 1.<00 денари.

%ротив оваа /ресда основниот јавен о9винител вло"ил "ал9аE /о5е8 дргите

основи и /оради /овреда на одред9ите од =ленот 76-а и 76-9 од К. ˆал9атаE с/оред

а/елациониот сдE 9ила основана.

,о /осе9на глава од КE /редвидени се /осе9ни одред9и 2а ка2нваDе на /равните

лица. Така во согласност со =ленот 76-а ставот од КE /ро/иCано е дека /ари=ната ка2на на

/равните лица се и2реква во и2носE кој не 5о"е да 9иде /о5ал од 100.000 денариE нит

/оголе5 од <0 5илиони денари. ,о =ленот 76-9 ставот од КE е /ро/иCано дека /ри

од5ерваDето на /ари=ната ка2на на /равното лицеE сдот Fе го 2е5е /редвид 9илансот на

состој9ата и 9илансот на с/еGот на /равното лицеE видот на дејноста и /риродата и

те"ината на и2врCеното дело.

О> Aо>H=@5878 58 о;@е 8ко5Aк@ о>Hе>?@, 5еAо<5е5о пHо@FеG:;8 >ек8 58 о?;@5е7о7о

пH8;5о F@Jе 5е <о=е >8 <: Aе @HеIе п8H@I58 к858 ;о >5е;5@ GFо?@, к8ко 58

о?;@5е7@7е P@@Iк@ F@J8, к8ко 67о ко5кHе75@о7 AF:I8ј поA78п@F , пH;оA7епе5@о7 A:>E

7:к: ;о ко5кHе7е5 @5оA ;о GH85@J@ пHоп@685@ Aо IFе5о7 9QR8 A78; 2 о> КЗ . )д дрга

странаE /ри ка2нваDето со /ари=на ка2на на /равните лицаE во о/ределени и2носиE кои

5ораат да се дви"атE во дадениот 2аконски 5ини55 до 5акси55E сдот 5ора да тврди

о/ределени околности /редвидени во /огорецитираната одред9а од =ленот 76-9 ставот 1 одК.

:@7ни на A$!ационн с"д Bито!а' C;, #, D-1/1EEF=

. )сновниот сд во Битола со /ресда К. Бр. „06 ги огласил 2а виновни о9винетиот >> и

/равното лица **E 2а криви=но дело /овреда на авторско /раво или сродни /рава од =л. 1

К. *а о9винетите и5 и2рекол алтернативна 5ерка I словна осда.

4



*а о9винетиот 5 тврдил ка2на 2атвор од два 5есеци. *а о9винетото /равно лица 5

тврдил /ари=на ка2на во и2нос од 100.000 денари. &тврдените ка2ни не5а да се и2врCат ако

о9винетите 2а вре5е од години секој одделно не стори ново криви=но дело.

,о К =л. 76-ј ст. 1 е /редвидено дека 2а словно одлагаDе на и2врCваDе на /ари=ната ка2на

/отре9ни се да се ис/олнат три к5лативни слови: ако е сторено криви=но дело 2а кое е

/ро/иCана /ари=на ка2на или ка2на 2атвор до три годиниE ако /равното лица го де/онира

и2носот во и2ре=ената /ари=на ка2на во сдот и гарантира дека не5а да 9иде и2врCено

криви=но дело во рокот на /роверваDе.

3о пре$да!а нема задо#жи!е#но одред'а за депонира,е на изре&ена!а пари&на казна

при изрек$ва,е $#овна о$да према о$дено!о правно #ица" којш!о е еден од

е#емен!и!е за изрек$ва,е на $#овна о$да.

<. )сновниот сд во !тр5ица со о9"алената /ресда К.9р.„11 од 1.04.011 година /од

ст.1 о9винетото /равно лице ДТ& d!.-%.d Д)) во2-и2во2 с.М. согласно =л.<6? ст.1 т.1 од

К% го осло9одил од одговорност да сторил криви=но дело dТо=еDе алкоGолни /ијалаци на

5алолетнициd од =л.04 ст.4 в.в. со ст.1 од К. ТроCоците /о /оста/ката одл=ил да /аднат

на товар на 9ƒетските средстваE од кој на /ретставникот /о сл"9ена дол"ностE адвокат !. Б.

од !.E веднаC да и се ис/лати с5а од ?.<0Eоо денариE согласно =л.7< ст.1 од К%. %од ст.

од и2реката с/ре5а о9винетите (. Д. и A. *.E двајцата од с.МE согласно =л.<6 ст.1 т.< од К%

го од9ил о9винението да сториле криви=но дело dТо=еDе алкоGолни /ијалаци на

5алолетнициd од =л.04 ст.1 од К. ТроCоците /о /оста/ката одл=ил да /аднат на товар на

9ƒетските средстваE согласно =л.7< ст.1 од К%.

А/елациониот сд во yти/ ја од9ил како неоснована и2јавената "ал9а на )сновниот

јавен о9винител во !. 2а осло9одителниот делE од следните /ри=ини:

%равилно /рвосте/ениот сд од и2ведените дока2и ја тврдил факти=ката состој9а.

%равилно /рвосте/ениот сд согласно =л.?-а од К тврдил дека не се ис/олнети словите2а ка2нената одговорност на /равното лицеE /оради Cто донел /ресда согласно =л.<4 ст.1

т.1 од К%E односно делото 2а кое се о9винва /равното лице не е криви=но дело с/оред

2аконот

!/оред =л.?-а ст.1 од КE делото на одговорното лице е дело на /равното лице и дека

одговорноста на /равното лице е 2аснована вр2 индивидалната одговорност на /оединецотE

односно се 9ара не/осредниот и2врCител да е виновен 2а стореното делоE а не /остојат

факти=ки или /равни /ри=ини да не 5о"е да се води /оста/ка /ротив одговорното лице. ,оконкретниот сл=ај со са5иот факт Cто )сновниот јавен о9винител во !. го /овлекол

4?



о9винението /ротив одговорното лице- /равителот на о9винетото /равно лице 2а

криви=ното дело dТо=еDе алкоGолни /ијалаци на 5алолетнициd од =л.04 ст.4 в.в. со ст.1 од

КE во тој сл=ај /равилно /рвосте/ениот сд согласно =л.?-а ст.1 од К тврдил дека не се

ис/олнети словите 2а криви=ната одговорност на /равното лицеE /оради Cто донел /ресда

согласно =л.<4 ст.1 т.1 од К% дека делото 2а кое се о9винва /равното лице не е криви=но

дело с/оред 2аконот.

G#с"да на +сно%н с"д 2т#"мица H,#,1I/DD од D1,E-,1EDD,

G#с"да на A$!ационн с"д Jти$ H;,#,I-E/DDод EK,DE,1EDD год

4равно!о #ице не може да од%овара за криви&но де#о 56о&е,е а#ко7о#ни пија#оци

на ма#о#е!ници од &#.89: !.: в.в. о !.; од <=" ко%а јавнио! о'вини!е# %о пов#еко#

о'винение!о за и!о!о де#о про!ив од%оворно!о #ице во правно!о #ице.

,о сл=ајов одговорното лице не одговара криви=ноE но тоа не 2на=и дека /равното

лице тре9а да ја /ре2е5е одговорноста. )дговорното лице не одговара /оради настанати

/равни или факти=ки /ре=ки кај фи2и=кото лицеE тк /оради тоа Cто јавниот о9винител

своеволно ја /овлекол т"9атаE /а /оради тоа во ваков сл=ај не тре9а да се и2една=и со

$#т$оста%ната одго%о#ност Cто 5 се /рефрла авто5атски на /равното лице.

!/оред анали2ите ка2нената одговорност на /равното лице која е и5/ле5ентирана во

К е сеCте нова 5атерија којаCто тре9а да се /освети Cте 5ног вни5ание 2а да се

откријат сите недостатоци која ги носи истата. %ријавените сл=аи коиCто ги водат сдовите

се 2голе5ваат од година во годинаE но ва"но е колк од тие сл=аи се донесени

/равосилни/ресдиE 2а да 5о"е да се оцени сдската ефикасност. (5ено како /ока2ател е тоа

Cто одред9ите во К не се /равилно /ри5енети од страна на сдовите. Како 2а9елеCка е

и2рекваDето на /ари=ната ка2на како единствена ка2наE со оглед на тоа дека К /ро/иCва

голе5 с/ектар на с/оредни ка2ни којCто 5о"ат да се /отре9ат. )ва 5о"е9и е /оради тоаовој ти/ на одговорност е 5лад во наCиот /равен систе5 и нецелосно о9ра9отенE /а со оглед

на тоа не5а некоја /осе9на евиденција 2а тоа колк се /ријавени и колк се осдени како Cто

тоа се води 2а фи2и=ките лица 5алолетни и /олнолетни;. )ва 9и 9ило со цел /одо9ро

2а/о2наваDе и вид во целата таа ра9ота се со цел 2а /оната5оCно истра"ваDе.

47



?. АК'&…( ( %#$Д')(

(2ло"ената 5атерија во овој трд 2а ка2нената одговорност на /равни лица ни дава

слика 2а тоа Cто всCност /ретставваат тие и колк е 2на=ајна нивната совре5ена лога. ,о

трдот нај/рво е о/иCано каде и кога настанале /рвите фор5и на /равни лицаE нивното

не2на=ително влијание кое го и5але на са5иот /о=етокE односно во антиката и /о=етокот на

новата ераE каде 9иле са5о о9и=ни 2аедници /о5е8 л8е 2а остварваDе на нивните ли=ни/отре9иE и воо/Cто во тој /ериод не5ало никакво санкционираDе. ,о /оната5оCниот

/ериод ова се 5енва со со2даваDето на #и5ската др"аваE каде /равните лица /рераснваат

во еден /овисок о9ликE со 2на=ително 2голе5ени одговорности кои /ретставваат дел од

ри5ската 2аедница. )вде се среFава ка2нваDе на /равните лица со одредени санкции кои

одговарале на тој систе5 се до рас/а8аDето на #и5ската др"ава во средниот век.

ранцската 9р"оаска револција воведе санкционираDе на /равните лицаE но тоа траеCе

се до доа8аDето на *а/олеон на власт. %ојавата на /рвите т.н. кор/орациии /равни лица; воmm век станваат главен фактор во редефинираDето на гло9алниот социјаленE о/Cтествен и

0



/рои2водствен /роцес. (5еноE во врска со ова влијание кое го на5етнваат /равните лицаE

доа8а до сдир на две теории кои се /ојавиле и траат с‰ до денесE од која едната се 2алага 2а

ка2нваDе на /равните лица теорија на реалност;E а дргата е /ротив ка2нваDето на

/равните лицаE односно с5ета дека тие се фиктивни с9јекти и не /одле"ат на никакви

санкции теорија на фикција;. ,о /ериодот кој следел односно во деведесеттите години на

mm векE вака настанатите транснационални кор/орации играат кл=на лога во

/рои2водствениот /роцесE а оттка доа8а до официјално в5етнваDе на ка2нена одговорност

на /равните лица воведен во Криви=ниот 2аконик на ранција. ранција е една од /рвите

др"ави кои го /рифаFаат ка2нваDето на /равните лицаE а овој /отег /овле=е и дрги др"ави

да го /рифатат истиот /ринци/ на ка2нваDе со 5али /ро5ениE додека /ак некои др"ави

како Aер5анија; не го /рифатија ова 5ислеDе 2а ка2нваDе на /равните лицаE тк се 2алагаа

2а /осе9ен вид на санкционираDе. )ва /ри2наваDе на 5о"носта 2а санкционираDето на

/равните лица во ка2нените 2аконодавства на националните др"авиE 9еCе /откре/ено и со

некои 5е8народни док5енти донесени од страна на !оветот на $вро/а и )ргани2ацијата на

о9единетите нации кои 9еа о9вр2ва=ки 2а др"авите =ленки на овие органи2ации. )вие

/ро5ени се одра2ија и на #е/9лика Македонија која од оса5остојваDето 1771 година до

004 година не5аCе /ро/иCано никакви одред9и во Криви=ниот 2аконик 2а ка2нваDе на

/равните лицаE тк /остоеја одред9и во аконот 2а /рекрCоци кои се однесваа на

ка2нваDе на /равните лица. ,о 004 година со и25ените на Криви=ниот аконик се

статираCе ка2нената одговорност на /равните лица и 9еа /ро/иCани соодветни санкции. !о

ова се /рекина долгата /ракса на нека2нваDе 2аради не/остоеDе реглатива во ситации

кога јасно 9еCе дека /равните лица =есто /ре2е5аат дејствија со кои се ис/олнваат

о9еле"јата на криви=ните дела. ,о текот на годините /равните лица 9еа воглавно ка2нвани

со /ари=на ка2наE а од 007 година систе5от на ка2нваDе се /роCирва осо9ено во делот на

с/оредните ка2ни и ка2нено/равните 5ерки каде се воведваат /роCирената конфискација и

дрги с/оредни ка2ни 2а /равните лица. )ва е на/равено со цел да се користат ка2ните и5ерките Cто /осоодветно с/ре5а на/равеното криви=но делоE а не да се и2реква искл=иво

/ари=на ка2наE тк и дрга ка2на која 9и го /остигнала ефектот на ка2нваDе.

)/Cт в/е=аток кој ни го дава и2врCената анали2а во овој трд 2а ка2нената

одговорност на /равните лицаE 2а нивната совре5ена о/Cтествена лога ни2 вековите како

силен двигател во ра2ли=ни сфериE е дека таа е о/Cто/рифатена во 2аконодавствата Cир5

светот од каде /рои2легва дека таа е н"на и о/равдана. *оE тоа не 2на=и дека сите /раCаDа

кои /рои2легваат од теоретска и /ракти=на /ри5ена се реCени. (5ено с‰ Cте /остојатдр"ави кои не ја гледаат нео/Gодноста од воведваDе на ваквата одговорностE 9идејFи 2а нив

1



вината е о9јективен еле5ент на дока"ваDеE односно с9јективен еле5ент кој е

нераскинливо /овр2ан со целта на ка2нваDето. Др"авите о/онентиd не го /рифаFаат тоа

дека /равните лица се с/осо9ни да се dи2една=ваатe со фи2и=ките лица и да ги /оседваат

истите карактеристики. а нив /равното лице е /равна фикција. *ата5E ова тврдеDе е

о/равдано и со тоа дека /равното лице е составено од фи2и=ки лица кои ја врCат својата

дејност и лога во /роцесите на /рои2водство итн. Ка2нваDето 9и 9ило и2лиCно или

/арадоксално с/ре5а /равното лицеE 2атоа Cто тоа всCност е ка2на с/ре5а са5ите тие

фи2и=ки лица од кои е составеноE а ефектот не 9и 9ил ист с/ре5а /равното лице. Др"авите

кои го 2аста/ваат ова стојалиCте во денеCниот свет гледаат на /равните лицаE осо9ено на

голе5ите транснационални кор/орацииE како огро5ен фактор на влијание. (5ено овие

др"ави гледаат на на=инE дека доколк и5 се на5етне ка2нена одговорност на овој вид

/равни лицаE 9и доCло до ниCтваDе на ре/тацијатаE Cто 9и ре2лтирало со на5ален

/рофитE от/CтаDе на ра9отници или дрги /оследователни дејствија. $дноставноE од

еконо5ска гледна то=каE не 9и 9ило ис/латливо да се ниCти гледот на една високо

влијателна ко5/анија. Тка исто така 9и доCло до еден класи=ен сдир на /рава доколк една

ко5/анија /остои во /овеFе др"ави со ра2ли=ни /равни систе5и кои до/олнително 9и ја

оте"нала целата ситација.

Доколк /ак ја согледа5е дргата страна во која с/а8а и наCето /равоE воведваDето

на ка2нена одговорност на /равното лице е огро5ен 9енефит. Арг5ентите /ротив

воведваDе на ка2нена одговорност на /равните лицаE дека не 5о"ат да и5аат с/осо9ност 2а

винаE односно да се ка2натE се /о9ива со тоа дека /равното лице и5а своја автоно5на волјаE

Cто ја фор5ираат неговите органи и /ретставнициE ра2ли=на од волјата на неговите =ленови.

Како силен арг5ент се наведва тоа дека со новите фор5и на кри5иналE логата која ја и5аат

/равните лица е всCност ра2ли=на од онаа 2а Cто се офор5ени. (5еноE /равното лице 5о"е

да 9иде офор5ено 2а единствена цел на врCеDе на о/ределено дејствије /ро/иCано со 2аконE

а всCност да 9иде /араван 2а врCеDе кри5инални дејствија. Како до9ар /ри5ер 5о"е да сенаведе /ереDето на /ари кое станва с‰ /оактелно. )вде станва 29ор 2а 2ло/отре9а на

/равните лица 2а на5ената 2а која сл"ат.

,оведваDето на ка2нената одговорност на /равното лице е ре2лтат на 2алагаDето во

текот на годините од страна на др"авите кои и5але волја тоа да го на/рават ка2ниво с‰ со цел

да се 2аCтитат од нивниот недо2волените дејствија кои се /ре2е5але /окрај /роцесот на

/рои2водство.

,о наCата др"ава /роцесот на ка2нваDе на /равните лица кој /ретставва релативнонова категоријаE односно се с/роведва /о5алк од една деценијаE /ока"а и2весни



недостатоци кои тре9а да 9идат ра2реCениE но и а/срдни се/ак и2олирани; ситации на

и2рекваDе санкции /о систе5и кои не се /редвидени 2а /равни лица на /р. /ари=на ка2на

/о систе5от на дневна гло9а; и сл. %ари=ната ка2на која се и2реква с/ре5а /равните лица е

ефикасна 5ерка 2а 2аCтитаE но не го дава /осакваниот ефект. (5ено /ари=ната ка2на како

главна ка2на во Криви=ниот 2аконик не с5ее да се и2реква с/ре5а /равните лица како да е

единствената ка2на од страна на сдовите. Таа како вид на ка2на тре9а да се користи с/оред

голе5ината и те"ината на сл=ајот која на крај тре9а да е во корелација со /остигнваDе на

целта и 2адоволваDе на /равдата. Дотолк /овеFе Cто 2а некое /равно лице кое 9и 9ило

о9винетоE ка2нваDето со висока /ари=ната ка2на 9и 5о"ело да /ретставва воедно и

2гаснваDе на /равното лице како таквоE /оради не5о"носта 2а /лаFаDе на таа ка2на. Додека

од дрга странаE истата ка2на не 9и 2на=ела ниCто доколк се ра9оти 2а некоја огро5на

ко5/анија која 9и ја /латила ка2ната 9е2 некоја голе5а 2аг9а. )ва е са5о еден на=ин 2а тоа

Cто 9и 5о"ело да /реди2вика лоCо и2рекваDе на ка2на. %а така тре9а да се и5аат /редвид и

дргите ка2ни кои /остојат и 5о"ат да се користат /ри сите сдски сл=аи. !/ектарот на

ка2ни кои го и5а наCиот криви=ен 2аконик е голе5. ,идовите на ка2ни се во директна врска

со /равните лицаE сите тие 5о"ат да се с/роведат од сл=аи во сл=аи. !екоја ка2на го

ис/олнва на=елото на /равда и /рави=ност. *о с/оред наCето 2аконодавство како Cто е

горес/о5енатоE санкционираDето на /равното лице е нова категорија каде с‰ Cте се 9ара

идеално реCение 2а тоа Cто е /раведно и ефикасно. До9ар /ока2ател е /осте/еното

2голе5ваDе на сл=аи на о9винети /равни лица кои се /ојавваат /ред сдовитеE тоа дава до

2наеDе дека се навлегва дла9око во нивната сCтината во и25инатава деценија и се оди во

/равилна насока. !довите се /от/ираат на искството кое го и5але во овој краток /ериод со

кои 9и со2дале до9ра основа 2а /оната5оCни с/еCни дејствија /ротив нив. *ата5E со оглед

дека е /рили=но нова категорија во о9ласта на сдствотоE /о"елно е да се /рават Cто /овеFе

о9ки во сдовите 2а тоа кои о/асности 5о"ат да /рои2ле2ат од /равните лицаE како да се

с/ре=и 2ао9иколваDе на 2аконот кои 9и го /равеле /равните лица и која е нивната вистинскацел 2а фор5ираDе. (сто така ра25енваDето на искства /о5е8 /равници од ра2ли=ни

др"ави /рек се5инариE конференции и сли=ноE 9и 5о"еле да 9идат од голе5а користE

осо9ено во делот на и29орот и од5ерваDето на ка2ната.

<



Б(Б'()A#А(+А

HL6M6 ' GNBO6HAP66' @QRL6P6

1. oYUhwZO YUs cMhVMKNUS_ tMNV\ WcMVMKN 007;. oSUNhKE pKYYWSE qUNMWYUE 006; rKsUScO U tWs ÙSUcMa]U [KS RKSTKSUVW RSM]MNUY ^MULMYMV_

MN oSUuMY: ^WOOKNO [SK] RK]]KN Ûs qWfWYKT]WNVO

<. oXOMNWOO hSM]WO hK]TYMUNhW - hSM]MNUY YMULMYMV_ K[ hK]TUNMWO OXSfW_ 00?; ^W| ]XNcM TXLYMhUVMKN

4. ,еториE Бар9араE Ка59овскиE ,ладоE МисоскиE Бо9анE 007;E !/роведваDе

конфискација на /риноси од криви=ни дела /о рефор5ите на Криви=ниот 2акони I

/рира=ник 2а /ракти=ари

. ,итларовE ТодорE 00; Криви=на одговорност на /равни лица - 9орник на трдови

/осветен на /роф. д-р рано Ба=иF I !ко/је

6. nS\KfO\WwE {MSKOYUf 00?; }OYKfM KcaKfKSNKOVM TSUfNKa YMhU uU wSMfMhNK cWYK I PNUYM

TSUfNKa [UwXYVWVU X oWKaSUcX

4



. xKVu]UNNE tKSU 00?; ^WaUY `WSOKNUYMV_ K[ V\W RKSTKSUVMKN UNc bNVWSNUVMKNUY RSM]MNUY

Ûs: xYKLUYMuUVMKNE RKSTKSUVW pX]UN JMa\VO PLXOWO UNc V\W JK]W jVUVXVW I ŠXWWNOYUNc

Ûs jVXcWNV JWfMWs nKY 11; I PXOVSUYMU

?. ‚NaYWE ‚SMh 006; ‚|VSUVWSSMVKSMUY RKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_: P SW]Wc_ [KS \X]UN SMa\VO

fMKYUVMKNO I jV. gK\NZO gKXSNUY K[ ^WaUY RK]]WNVUS_ nKY.0:

7. bYMhE .̀ xKSUNE 010; RSM]WN b; {USaMNUYMlW Xu ~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM\ YMhU wSMfMhNUcWYU

10. Ка59овскиE ,ладоE 006; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је

11. Ка59овскиE ,ладоE 011; Ка2нено /раво I )/Cт дел I !ко/је

1. Ка59овскиE ,ладоE 00; Ка2нено - /равната рефор5а /ред /реди2виците на mmb век -

!ко/је

1<. Ка59овскиE ,ладоE !леј5ановE оранE +ани=евиFE *.E *етковаE Б.E (лиевскиE +.EМилованови=E .E КикерковаE Т.E %роко/енкоE *.E ејнелиE (.E HатифиE ,. 00?;

)ргани2иран Кри5инал I /равни ас/екти I Тетово

14. Канев=евE М. 00; Криви=ен 2аконикE интегрален текст со кратки /атстваE

о9јаснваDа и регистар на /ои5и - !ко/је1. €WXYWNE i.o.E xSMVVWSE‚. 010; RKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_ MN V\W tWV\WSYUNcOE ‚YWhVSKNMh

lKXSNUY K[ hK]TUSUVMfW YUsE fKY 14.<16. МаневE %авелE 00; 'ексикон 2а ка2нено /раво - !ко/је

1. МаневE %авел. 00; ,оведваDе криви=на одговорност на /равните лица I

Македонска ревија 2а ка2нено /раво и кри5инологија I година 7E 9р. 1- - !ко/је

1?. МатовскиE *икола.E КалајƒиевE Aордан.E 'а"етиF-Б"аровскаE AорданаE 007; Ка2нено

/роцесно /раво I !ко/је17. МарковиFE (. 007; )дговорност на /равните лица во ка2неното 2аконодаство во

Босна и >ерцеговина - !ко/је

0. %GанE (во.E АFи5овскаE %оленакE Мирјана. 1776;E #и5ско /раво I !ко/је

1. `KTE bXYMU.PNhU. 006; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO I RK]TUSUVMfW gXSMOTSXcWNhW. JKLMNOKNE PYYWNO.PSV\XS. 00?; QRKSTKSUVW RXYVXSWZ UO U LUOMO [KS V\W RSM]MNUY ^MULMYMV_ K[

RKSTKSUVMKNO

<. #истовE Ангел 00; Криви=на одговорност на /равни лица I 9орник на трдови на

/род. Д-р раDо Ба=иF - !ко/је

4. jUfMhE nUNlU I bfUNE 011; €KNhWTV UXVKNK]NW KcaKfKSNKOVM TSUfNW KOKLW M NlWaKfU

TSM]lWNU X wUuNWNK] TSUfX

. jUfMhE nUNlU I bfUNE pKs hUN V\W hKSTKSUVMKN LWhK]W U hSM]MNUY• I PNUY_uMNa V\W TUV\O

VKsUScO hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_6. jVKlUNKfMhE ~KSUNE 010; ^MULMYMV_ K[ YWaUY TWSOKNO [KS hSM]MNUY K[[WNhWO I POOWV SWhKfWS_



. jVKlUNKfOwME nKMOYUf 00?; RSM]MNUY YMULMYMV_ K[ ^WaUY `WSKNO MN V\W JWTXLYMh K[ {UhWcKNMUE

iUhXYV_ K[ YUsE {UOUS_w }NMfWSOMV_E RuWh\ JWTXLYMh?. Т5ановскиE Драган. 006; Криви=на одговорност на /равните лица во криви=ното

2аконодаство на #е/9лика Македонија I др"ение на сдии на #е/9лика

МакедонијаE !дска ревија - !е/те5вриE 9рој E година mbb

7. iWSaXOKNE xWSS_. RKSSXTVMKN UNc RSM]MNUY ^MULMYMV_ K[ RKSTKSUVMKNO

<0. iWSSWMSUE pWhVKS. 00?; RKSTKSUVW RSM]W I j\KXYc hKSTKSUVMKNO LW hSM]MNUYY_ YMULYW I

RUYM[SKNMU

<1. iYKSMN jVSWVWUNX k JUcX R\MSMVU 00; JUOTXNcWSWU `WNUYU U TWSOKNUNWM lXSMcMhW

<. R\UNhWOE R. 01; RKSTKSUVW YMULMYMV_ MN ‚XSKTW

<<. vWMOO]UNE PNcSWs.E tWs]UNE qUfMc. 00; JWV\MNwMNa hKSTKSUVW hSM]MNUY YMULMYMV_ I

bNcMUNU Ûs gKXSNUYE fKY .?

SAH+L6

акон 2а и25енваDе и до/олнваDе на криви=ниот 2аконик !л. ,есник на #М 9р 17„04 од

<0.0<.004 годинаакон 2а и25енваDе и до/олнваDе на криви=ен 2аконикE !л.весник на #М 9р. 117„07

Криви=ен аконик 1776;E 17„04E 114„07

~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM KOKLU uU wUuNWNU clWYU hYUN E OVUf 1 tt 11„0< ;

~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM\ YMhU uU wSMfMhNU cWYU hYUN E OVUf 1djY. xYUONMw JjeE LS: 7„00?;

~UwKN K KcaKfKSNKOVM TSUfNM\ YMhU uU wSMfMhNU cWYU hYUN E OVUf 1djY. xYUONMw JjRe LS.„00;

vWVLKWw fUN jVSU[SWh\V 1??6;

!л. ,есник на #М 9р 1„7!л.весник на #М 9р. ?0„77

!л. ,есник на #М 9р. 17„04

!л. ,есник на #М 9р. ?„04

!л.весник на #М 9р.1„0

!л.весник на #М 9р. 0„06

!л.весник на #М 9р. <4„06

!л.весник на #М 9р. 6„06

!л.весник на #М 9р. 7?„0?E 14„10

6



!л.весник на #М 9р.10„10

!л"9ен лист на *#+ 9р. 10„60

!л"9ен лист на *#+ 9р. ?„6

TQUNLA@+VL6 V+HNTQLW6

• JWhK]]WNcUVMKN tK. J??;1? K[ V\W RK]]MVVWW K[ {MNMOVWSO VK ]W]LWS OVUVW IRKNhWSNMNa YMULMYMV_ K[ WNVWSTSMOWO \UfMNa YWaUY TWSOKNUYMVMWO [KS K[[WNhWO hK]]MVVWc MN V\WW|WShMOW K[ V\WMS UhVMfMVMWO

• }NMVWc tUVMKNO hKNfWVMKN UaUMNOV VSUNONUVMKNUY KSaUNMuWc hSM]W UNc V\W TSKVKhKYO V\WSWVK• RKNfWVMKN KN V\W TSKVWhVMKN K[ V\W WNfMSKN]WNV V\SKXa\ RSM]MNUY YUs I jVSUOLKXSa 4.mb.

17??

• RSM]MNUY YUs hKNfWNVMKN KN RKSSXTVMKN I jVSUuLKXSa .b.1777

• }NMVWc tUVMKNO RKNfWVMKN UaUMNOV hKSSXTVMKN [SK] 004

6LWQ@LQW 2W@AL6P6

sss.TSUfK.KSa.]w sss.YW|]WShUVKSMU.KSasss.lXOVMhW.aKf.]w

sss.OYfWONMw.hK].]w sss.YWaUY]UhWcKNMU.hK]

http://www.pravo.org.mk/

http://www.lexmercatoria.org/

http://www.justice.gov.mk/

http://www.slvesnik.com.mk/

http://www.legalmacedonia.com/

http://www.pravo.org.mk/

http://www.lexmercatoria.org/

http://www.justice.gov.mk/

http://www.slvesnik.com.mk/

http://www.legalmacedonia.com/

Documents

Магистерски труд - Казнена одговорност на правни лица