Embed Size (px)
Citation preview
Կարդա ընտրական օրենսգիրքը http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=2020
Ստուգիր՝ առկա՞ է անունդ ընտրողների ցուցակումhttp://www.police.am/am/aycer/7019-2012-03-27-09-05-31
’ Ծանոթացի ր ընտրատեղամասում առաջադրված թեկնածուների ցանկինhttp://www.elections.am/majoritarian/election-24103//
Ինչպե՞ս նախապատրաստվել ընտրությունների լուսաբանմանը
Կարդա այս օրենքները
- ԲԱՐԵԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔhttp://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1332&lang=arm
- ԳՈՎԱԶԴԻ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔhttp://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1707&lang=arm
- ԶԱՆԳՎԱԾԱՅԻՆ ԼՐԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔhttp://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1890&lang=arm
- ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔhttp://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1326&lang=arm
- ՀԱՎԱՔՆԵՐԻ ԱԶԱՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔhttp://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=4123&lang=arm
- ՀԵՌՈՒՍՏԱՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՌԱԴԻՈՅԻ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔhttp://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1464&lang=arm
- ՏԵՂԵԿԱՏՎՈԻԹՅԱՆ ԱԶԱՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔhttp://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1390&lang=arm
Ինչպե՞ս նախապատրաստվել ընտրությունների լուսաբանմանը
Ինչպե՞ս նախապատրաստվել ընտրություններիլուսաբանմանը
Լավ հիշիր ՀՀ Սահմանադրության 27- ,րդ հոդվածը ,համաձայն, որի յուրաքանչյուր ոք ունի տեղեկատվություն ստանալու եւտարածելու
: իրավունք
, ՀՀ Սահմանադրություն Հոդված 27.
http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=2020/
“ Յուրաքանչյուր ոք ունի իր կարծիքն ազատ արտահայտելու իրավունք։ Արգելվում է մարդուն հարկադրել հրաժարվելու իր կարծիքից
կ ամ փ ոխելու այն: , Յուրաքանչյուր ոք ունի խոսքի ազատության իրավունք ներառյալ՝ տեղեկությու ններ եւ ,գաղափարներ փնտրելու ստանալու , եւ տարածելու ազատությունը տեղեկատվության
ցանկացած միջոցովْ :անկախ պետական սահմաններից
Լրատվամիջոցների եւ տեղեկատվական այլ միջոցների ազատությունը :երաշխավորվում է
, , Պետությունը երաշխավորում է տեղեկատվական կրթական մշակութային եւ ժամանցային բնույթի հաղորդումների բազմազանություն առաջարկող անկախ հանրային ռադիոյի եւ
: ... “հեռուստատեսության առկայությունը եւ գործունեությունը
Ինչպե՞ս նախապատրաստվել ընտրությունների լուսաբանմանը
Ի ՞նչ ունենալ ընտրություններ լուսաբանելիս
Անձը հաստատող փաստաթուղթ
` Առկայության դեպքում լրագրողական վկայական
Ջուր եւ սնունդ
Առաջին անհրաժեշտության դեղորայք
Նոթատետր
Գրիչներ
Ձայնագրիչ
Բջջային հեռախոս
Լուսանկարչական եւ տեսաձայնագրման ապարատ
Ի ՞նչ ունենալ ընտրություններ լուսաբանելիս
( )Հիշողության կրիչ չիպ
( , )Լրացուցիչ մարտկոցներ ապարատի հեռախոսի
( , )Լիցքավորման սարք ապարատի հեռախոսի
(USB cable):Անհրաժեշտ մալուխներ
, Նախքան ընտրատեղամաս մեկնելը պարզիր ընտրատեղամասից դուրս անվճար կամ վճարով ինչ ինտերնետային կապի (WiFi, , ): հնարավորություններ կան Ինտերնետ սրճարան եւ այլն
Նեթբուք
Շարժական ինտերնետ
Կարեւոր հեռախոսահամարներով նոթատետր ( հեռախոսդ կարող ես կորցնել եւ այս տետրը այդ դեպքում շատ պետք կգա):
Լապտեր ( : , : Երբեմն ընտրատեղամասերը հոսանքազրկվում են Որպեսզի քո աչքից ոչինչ չվրիպի լապտեր ունեցիր Լապտերը , կօգնի նաեւ քեզ նկարահանումների ժամանակ երբ լույսի աղբյուրը բավարար չէ որակյալ կադր ստանալու համար):
Ի՞նչ անել ընտրատեղամասում
, :Մոտեցիր ընտրական հանձնաժողովի նախագահին ներկայացիր եւ գրանցվիր
, , :Գտիր այն վայրը որտեղ կարող ես դիրքավորվել եւ որտեղից չես խանգարի ընտրողներին ու ընտրական գործընթացին
, , Հետեւիր որ տեսանելի լինեն տեղամասի բոլոր անկյունները որպեսզի կարողանաս տեսա եւ ֆոտո նկարահանումներ:իրականացել
, , , , Դու կարող ես հանգիստ տեղաշարժվել մոտենալ ընտրացուցակներին հանձնաժողովի անդամներին վստահված անձանց:դիտորդներին
, Տեղեկացիր թե անհրաժեշտության դեպքում որտե՞ղ կարող ես լիցքավորել քո սարքերը:
WiFi : Տեղեկացիր կա արդյո՞ք անվճար ինտերնետային կապ ընտրատեղամասում
' ( , . Տեղեկատվության աղբյուրների հետ զրուցելիս վերցրու նրանց կոնտակտային տվյալները հեռախոսահամար էլ Փոստի)հասցեն :
Մարդկանց հետ զրուցելիս ներկայացիր:
Ի՞ նչ չանել ընտրատեղամասում
’ :Մի միջամտիր ընտրական գործընթացներին
’ :Մի ներքաշվիր բախումների մեջ
’ :Ինքդ վեճեր մի հրահրիր
’ , , , :Մի փորձիր քեզ վրա վերցնել հանձնաժողովի նախագահի անդամների դիտորդների վստահված անձանց դերը
‘ Մի համաձայնվիր հանձնաժողովի անդամների կամ ընտրատեղամասում գտնվող այլ անձանց կողմից առաջարկվող:հյուրասիրությանը
’ , , : Խախտումներ տեսնելիս մի փորձիր կանխել քո դերը դրանք ֆիքսելն է նկարահանելն ու լուսանկարելը
Ընտրախախտումներ
Ընտրացուցակներ ում մահացածի անվան առկայություն:
Ընտրացուցակներ ում ընտրողի անվան բացակայություն:
Ընտրացուցակներում հաշվառման հասցեում կողմնակի անձանց առկայություն:
: Ընտրակաշառք ընտրողներին դրամական կամ այլ նյութական արժեքներ ու մթերքների բաժանում
Բ ռնության կամ սպառնալիքի կիրառում ընտրողի :նկատմամբ
Բռնության կամ սպառնալիքի կիրառում ընտրական հանձնաժողով :ի նկատմամբ
Բռնության կամ սպառնալիքի կիրառում թեկնածուի վստահված անձի :նկատմամբ
Բռնության կամ սպառնալիքի կիրառում դիտորդի : նկատմամբ
:Բռնության կամ սպառնալիքի կիրառում լրագրողի նկատմամբ
Բռնության կամ սպառնալիքի կիրառում լիազորված անձի նկատմամբ:
Քարոզչություն ընտրատեղամասի տարածքում . ( , Ընտրության օրն արգելվում է քարոզչությունը ուստի քարոզչության ցանկացած դրսեւորում ընտրատեղամասում կամ ընտրատեղամասից դուրս օրենքի խախտում է):
: Քվեարկություն այլ անձի փոխարեն
, :Քվեարկություն նույն անձի կողմից մեկից ավելի անգամ
Լցոնում . :քվեարկված քվեաթերթիկների անօրինական լցոնում քվեատուփի մեջ ( Լցոնումները հաճախ իրականացվում են՝ , հրմշտոցներ ստեղծելու ընթացքում երբ հանձնաժողովի ուշադրությունը այլ բանի վրա է կենտրոնացած):
: Քվեատուփի հափշտակում
Բաց քվեարկություն . ( , , այլ անձանց կողմից քվեախցիկ մուտք գործելը քվեարկած քվեաթերթիկը ստուգելը ընտրողին : « քվեարկության արդյունքը հայտնելուն հարկադրելը համարվում է գաղտնի քվեարկության իրավունքի խախտում Հայաստանի
, , , Հանրապետության նախագահի Ազգային ժողովի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները ինչպես նաեւ , , ` հանրաքվեներն անցկացվում են ընդհանուր հավասար ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա գաղտնի»քվեարկությամբ ):
. Կարուսել ( , Ընտրողը քվեախցիկ մտնելուց առաջ ունենում է քվեարկված թերթիկ իսկ ստացած մաքուր քվեաթերթիկը դուրս է « »): բերում տեղամասից՝ հանձնելով պատվիրատուին
Ամենատարածված ընտրախախտումների ցանկ http://iditord.org/page/index/3
Ընտրախախտումներ
, Ի՞նչ անել երբ ընտրախախտման ականատես ես
( , , , ` Արձանագրիր խախտումը լուսանկարիր ձայնագրիր նշիր ժամը եւ տեղամասը եթե հնարավոր է խախտումն ):իրականացնողների անունները
Տարածիր տեղեկությունը www.Mynews.am- , :ում եւ սոցցանցերում կամ տեղեկացրու լրատվամիջոցներին
( , , , , Փորձիր պարզաբանումներ ստանալ ականատեսներից հանձնաժողովի նախագահ ընտրող վստահված անձ ոստիկան եւ):այլն
, Եթե քո նկատմամբ գործադրում են հոգեբանական կամ ֆիզիկական ճնշում դիմի՛ր հանձնաժողովի նախագահին եւ: ոստիկանին
- Եթե քո նկատմամբ գործադրում են հոգեբանական կամ ֆիզիկական ճնշում դիմիր ԿԸՀ ի մամլո ծառայությանը:
Եթե քո նկատմամբ գործադրում են հոգեբանական կամ ֆիզիկական ճնշում դիմիր Մարդու իրավունքների պաշտպանի. գրասենյակ `թեժ գիծ 116:
Ընտրախախտումների ականատեսը լինելու դեպքում ահազանգիր թեժ գծերով :
Ի՞նչ սկզբունքներով շարժվել նյութը պատրաստելիս
Եղիր անաչառ եւ անկողմնակալ:
, :Հիշիր որ առաջնայինը հանրային շահն է
:Որեւէ փաստի մասին գրելուց առաջ ունեցիր երկու կամ երեք աղբյուր
’ :Մի պիտակավորիր մարդկանց
:Ճշտիր միջադեպում ներգրավված բոլոր կողմերի տեսակետները
, : Եթե դու միջադեպի ականատեսը չես զրուցիր ականատեսների հետ
Ինչպե՞ս լուսաբանել ընտրությունները
Ինչպե՞ս լուսաբանել ընտրությունները
` 20:00- , : Ի՞նչ անել ժամը ից հետո երբ փակվում է ընտրատեղամասը
, , :Հետեւիր թե ինչպես է փակվում քվեատուփը եւ ինչպես է սկսվում հաշվարկը
Արձանագրիր արդյունքները:
Եթե հաշվարկի ընթացքից դժգոհություններ կան, ապա լսիր կողմերի կարծիքներն ու փաստերը:
Արդյունքների մասին տեղեկատվությունը տարածիր օպերատիվ կերպով:
Հաշվարկի ժամանակ ընտրատեղամասից դուրս մի արի, այլապես չես կարողանա նորից ներս մտնել:
Զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցիչները իրավունք ունեն լուսանկարահանել եւ տեսանկարահանել քվեարկության արդյունքների հաշվարկի եւ ամփոփման գործընթացը:
Ինչպե՞ս գրել լրագրողական նյութ
, : Լավ ու հետաքրքիր պատմություն պատմելը գրեթե նույնն է ինչ համեղ կերակրատեսակ պատրաստելը Համե՞ղ է քո , , : պատրաստած ուտեստը թե՝ ոչ այնքան պայմանավորված է օգտագործվող բաղադրատոմսով եւ նյութերով
Եթե ականատես ես
, , Եթե դու դեպքի վայրում ես կամ մասնակցում ես միջոցառման ապա եթե ժամանակ ունես՝ մի քանի րոպե տրամադրիր , : արագորեն որոշ գրառումներ անելուն դեպքի վերաբերյալ քո դիտարկումները ձայնագրելուն կամ տեսածը՝ տեսագրելուն
Մարդիկ
, , , , Ովքե՞ր են ներկա քանի՞սն են ինչպիսի՞ք են ինչպե՞ս են հագնված արդյոք ներկա՞ են տարբեր տարիքային խմբերի: ´ ´ ներկայացուցիչներ Մտապահի ր խմբից մի քանիսին և գրի առ դեպքի ընթացքում մարդկանց պահվածքի
´ , :նկարագրությունները կամ տեսագրի ր այն ինչին ականատես ես լինում
Ինչպե՞ս գրել լրագրողական նյութ
Վայրը . , , : : Որտե՞ղ ես գտնվում Երեւանու՞մ Աբովյանու՞մ Ճամբարակու՞մ Տվյալ քաղաքի կամ գյուղի ո՞ր հատվածում ես գտնվում
, : , Հանրապետության հրապարակու՞մ Կասյան փողոցու՞մ Տվյալ փողոցի ո՞ր հատվածում ես գտնվում ի՞նչ խաչմերուկների:մոտակայքում
´ , . Գրի ր թե որտեղ ես գտնվում
, , Եթե հստակ չգիտես թե որ հասցեում եւ որտեղ ես գտնվում հնարավորություն չունես որեւէ մեկից հարցնելու՝ նկարագրիր, , : , , վայրը նշելով թե՝ ի՞նչ կա մոտակայքում Եթե տեսանկարահանում ես ապա այնպիսի տեսապատկերներ արձանագրիր որոնք
, : , ´ , դիտողին հնարավորություն կտան հասկանալու թե որտեղ ես գտնվում Եթե շենքի ներսում ես ապա նկարագրի ր կառույցը´ :նշի ր հասցեն
ՏրամադրությունՓ ´ , , . , , որձի ր ֆիքսել թե ինչպիսին է մասնակիցների ներկաների ընդհանուր տրամադրությունը ոգևորվա՞ծ են զայրացա՞ծ
, … : միգուցե ճնշվա՞ծ խանդավառվա՞ծ Փորձիր նրանց տրամադրությունը նկարագրելու բառեր գտնել եւ տրամադրության : , , մասին պատմել պատկերավոր օրինակներով Իսկ եթե տեսագրում ես ապա փոխանցիր այն կադրերը որոնք լավագույնս
:արտահայտում են տվյալ պահին տիրող տրամադրությունները
Նախապատմություն : : Ինչու՞ են մարդիկ հավաքվել Ընդամենը մի քանի բառով ներկայացրու նախապատմությունը
Լրագրողական տեքստի բաղադրիչներըԲԱՂԱԴՐԻՉՆԵՐ
. , , , Լավ եւ համեղ լուրի տեքստը պետք է բաղկացած լինի հինգ հիմնական հարցերի պատասխաններից ո՞վ ի՞նչ որտե՞ղ ե՞րբ և:ի՞նչու
Ո՞Վ , ( , , , , Միջոցառմանը ներգրավված անձանց անունները և նրանց դերը կազմակերպիչ մասնակից մրցակից քաղաքական գործիչ
… ): , : դիտորդ Հարցազրույց վերցնելիս խնդրիր որպեսզի քո զրուցակիցները հեգեն իրենց անունները Սա կօգնի քեզ առանց , :տառասխալի գրել մարդկանց անուններն ու ազգանունները պաշտոնները
Ի՞ՆՉ´ , ´ ´ , : Գրի առ տեսագրի ր կամ ձայնագրի ր այն դեպքերը որոնց ականատեսը հենց դու ես Շատ դժվար կարող է լինել ֆիքսել , , :ամեն ինչ այնպես որ կենտրոնացիր այն ամենի վրա ինչ կատարվում է քո շուրջը
ՈՐՏԵ՞Ղ´ , : , , Գրի առ թե որտեղ ես գտնվում Եթե տեսագրում կամ լուսանկարում ես աշխատիր ֆիքսել այնպիսի կադրեր որոնք կօգնեն
:դիտողներին պատկերացում կազմել վայրի մասին
Ե՞ՐԲ´ :Նշի ր միջոցառման անցկացման ճշգրիտ ամիսը և ամսաթիվը
ԻՆՉՈՒ՞ , , : Տեղեկացիր ներկաներից կամ կազմակերպիչներից թե ինչու՞ է տեղի ունեցել կամ ունենում տվյալ միջոցառումը պատահարը
, , , Եթե որեւէ կազմակերպված միջոցառման նախաձեռնության ականատեսն ես հարցրու թե ո՞րն է այդ իրադարձության:նպատակը
Լրագրողական տեքստի բաղադրիչները
ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ԵՂԱՆԱԿԸ, , :Պատկերացրու՛ թե խոսում ես ընկերոջդ հետ և պատմում այն ամենի մասին ինչին հենց նոր ականատես ես եղել
, : : Թույլ տու՛ր որ պատմությունը բանավոր շարադրելու բնական բնազդը առաջնորդի քեզ Պարզապես խոսի՛ր Հավելիր :նոթագրությունը կամ տեսա եւ ֆոտո պատմությանը կից տեքստը փաստերով
ԽԱՎԱՐՏ ` Որեւէ իրադարձության մասին պատմելիս որպես խավարտ կարող ես հրամցնել ամենավերջին եւ էական տարրը քո լսարանի. ´ ` , , : համար բացատրի ր լսարանին ինչու՞ է այն ինչի մասին որ պատմում ես կարեւոր լսարանի եւ քեզ համար Ինչու՞ մարդիկ
:պետք է ժամանակ ծախսեն եւ դիտեն քո պատրաստած թղթակցությունը կամ կարդան քո բլոգային նոթագրությունը
Ընտրախախտումներ հաղորդելու թեժ գծեր եւ հարթակներ 080–080–804 - « » (« » )Իրավական շտապ օգնության Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ ՀԿ :
www.mynews.am ( , Եթե ականատես ես եւ ունես քո տեսածը վկայող տեսանյութ լուսանկարներ կամ տեղեկատվություն եւ « » ):պատրաստ ես դրանք տարածել Իմ լուրերը կայքով եւ այլ ցանցերով
116 +37491 008 817 եւ Մարդու իրավունքների պաշտպան ( , Եթե առկա է մարդու իրավունքների խախտում եթե քո իրավունքը խախտել են պետական մարմինների ներկայացուցիչները)
+ 37410 358 399 Արդարադատության նախարարություն
+37477 93-83-66 www.iditord.оrg ( , , Եթե ականատես ես եւ ունես քո տեսածը վկայող տեսանյութ լուսանկարներ կամտեղեկատվություն):
+37410 511 699 ՀՀ գլխավոր դատախազություն ( Ընտրախախտումների վերաբերյալ աշխատանքային խմբի թեժ գիծ):
+37410 520 310 ՀՀ Ոստիկանություն +37410 538863 Ոստիկանության անձնագրային և վիզաների վարչությու : ն ( Ընտրողների ցուցակի հետ կապված հարցերի
դեպքում կարող եք զանգահարել):
Լրագրողական տեքստի բաղադրիչները
ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ԵՂԱՆԱԿԸ, , :Պատկերացրու՛ թե խոսում ես ընկերոջդ հետ և պատմում այն ամենի մասին ինչին հենց նոր ականատես ես եղել
, : : Թույլ տու՛ր որ պատմությունը բանավոր շարադրելու բնական բնազդը առաջնորդի քեզ Պարզապես խոսի՛ր Հավելիր :նոթագրությունը կամ տեսա եւ ֆոտո պատմությանը կից տեքստը փաստերով
ԽԱՎԱՐՏ ` Որեւէ իրադարձության մասին պատմելիս որպես խավարտ կարող ես հրամցնել ամենավերջին եւ էական տարրը քո լսարանի. ´ ` , , : համար բացատրի ր լսարանին ինչու՞ է այն ինչի մասին որ պատմում ես կարեւոր լսարանի եւ քեզ համար Ինչու՞ մարդիկ
:պետք է ժամանակ ծախսեն եւ դիտեն քո պատրաստած թղթակցությունը կամ կարդան քո բլոգային նոթագրությունը
Հաջողություն թղթակցային գործում
Ծանոթագրություն 10- , Այս խորհուրդները կազմելու համար հիմք են հանդիսացել ից ավելի հարցազրույցներ լրագրողների հետ ովքեր ընտրությունների լուսաբանման
: երկար տարիների փորձ ունեն
. ` , Հարցազրույցներին մասնակցել են Սամվել Մարտիրոսյանը ՏՏ փորձագետ Տիգրան` , ` , ` « Քոչարյանը բլոգեր Արթուր Պապյանը բլոգեր Մեսրոպ Հարությունյանը Խոսքի » , ` « »- , ` ազատության կոմիտեի փորձագետ Աննա Իսրայելյանը առցանց Առավոտ ի գլխավոր խմբագիր Գեղամ Վարդանյանը www.media.am
, « » ,խմբագիր Ինտերնյուս Հայաստան ՀԿ ` « »- , ` « » - , ` Էմիլ Դանիելյանը Ազատություն ռադիոկայան ի թղթակից Լեւոն Բարսեղյանը Ասպարեզ ՀԿ ի նախագահ Վահագն Հովակիմյանը
« » Հայկական Ժամանակ օրաթերթի , թղթակից Կարինե ` 1+ :Ասատրյանը Ա հեռուստաընկերության թղթակից
« » :Ուղեցույցը կազմվել է Մոբայլ տեխնոլոգիաները ընտրությունների իրազեկության բարձրացման համար ծրագրի շրջանակներում
Սույն նախագիծը հնարավոր է դարձել իրականացնել Քաունթերփարթ ինթերնեշնլի Հայաստանի և ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության: , , աջակցությամբ Սույնի բովանդակությունը արտահայտված տեսակետերը և կարծիքները հնարավոր է որ չհամընկնեն Քաունթերփարթ
, :ինթերնեշնլի հայաստանյան ներկայացուցչության ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության և ԱՄՆ կառավարության տեսակետերի հետ
Նախագիծը հ ամաֆինանսավորվում է Հանրային լրագրության ակումբի (www.pjc.am ) 2011-2012 . .- « . թ թ ի Հանրային լրագրություն » վերափոխելով լուրերի սպառման գործընթացը Հայաստանում ակտիվ մասնակցության նախագծի շրջանակներում, որը ֆինանսավորվում է
Նորվեգիայի Արտաքին գործերի նախարարության կողմից ստացված դրամաշնորհով:
