رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )379( سێشەممە 2013/5/28

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

کوردستانی نوێ به رسته و هه واڵێکیش خۆی له قه ره ی خستنه راپرسی ده ستوره وه نادات

یه‌كێتی‌‌‌سیاسه‌تی‌‌"نه‌عامه‌"‌په‌یڕه‌و‌ده‌کات

"هه‌وڵدانی‌‌پارتی‌‌بۆ‌ده‌ستگیركردنی‌‌سه‌اڵحه‌دین‌به‌هادین‌راگه‌یاندنی‌‌شه‌ڕه‌‌به‌رانبه‌ر‌یه‌كگرتو"

3 »»

17 »»

12 »» 17 »»

ئه گه ر كاك مه سعود له ئێمه ناڕه حه ته با دانیشین و جیاوازیه سیاسیه كان باس بكه ین

«« 7ئیداره‌کردنی‌عێراق«« 2ساڵح‌موسلیم‌بۆ‌ئاوێنه‌:23 هه زار پۆست له عێراقدا

به وه كاله ت به ڕێوه ده برێت

ریکالم

له رێوره س����می بارزان����ی نێچیرڤ����ان ساڵیادی هه ڵگیرسانی شۆڕشی گواڵن به شداری نه كرد، به پێی سه رچاوه یه كی ئاگادار "ئه و له گه ڵ خس����تنه راپرسی ده س����تور نیه و پش����تیوانی لێناکات، به اڵم به ه����ۆی پابه ندبونی حیزبییه وه

ناتوانێت ئه مه بڵێ و هه ڵوێستی خۆی رابگه یه نێت".

س����ه رچاوه یه كی به ئاوێنه : تایبه ت ئ����اگادار س����ه باره ت به ئاماده نه بونی له ئاهه نگ����ی بارزان����ی نێچیرڤ����ان ساڵیادی شۆڕشی گواڵندا، به ئاوێنه ی

راگه یاند كه "نێچیرڤان پێشتر چه ند له كۆبونه وه ی به ئاش����كراو جارێ����ك له س����ه ر تایبه تی خۆش����یدا جه غتی ده س����تور و هه مواركردن����ه وه ی ته وافوقك����ردن له گ����ه ڵ الیه نه كان����ی

دیكه دا كردوه ته وه ".

"نێچیرڤان ئه م سه رچاوه یه به پێی رای له س����ه ر ئه وه بوه كه وا باشتره بۆ پارت����ی له ڕێگ����ه ی ته وافوقكردن له گه ڵ هێزه كانی دیكه ی كوردستان و له س����ات و س����ه ودایه كی سیاس����یدا، له به رامبه ر هه مواركردنه وه ی ده ستور و

گه ڕاندنه وه یدا بۆ په رله مان پۆس����تی سه رۆكایه تی هه رێم بۆ خۆی مسۆگه ر

بكاته وه "."له دی����دی وت����ی س����ه رچاوه كه خس����تنه ده س����تور نێچیرڤان����ه وه پارتیدا له به رژه وه ندی راپرس����ییه وه

نییه و جۆرێكه له ریسككردن كه ره نگه ئه نجامه ك����ه ی له به رژه وه ندی پارتیدا نه بێت و ئه و ده نگ����ه نه هێنێت پارتی

پێویستی پێیه تی ".

د.ئه حم���ه د بامه ڕنی ئاماژه به وه ده كات كه س���اڵی 2002 پارتی پ���ڕۆژه ی ئه م ده ستوره ی پێش���كه ش به یه كێتی كردو ئه م ناڕه زایی خۆی به رامبه ری ده ربڕیوه ، به اڵم مه كته بی سیاسی پێیانوتوه "ئێمه نامانه وێ له سه ر ئه مه له گه ڵ براده رانی پارتی جارێكیتر نێوانمان تێكبچێته وه ".

بامه ڕنی ئه حم���ه د به ئاوێنه : تایبه ت کادێری پێشکه وتوی یه كێتی له وتارێكیدا كه له م ژماره یه ی ئاوێنه دا باڵوكراوه ته وه ئاماژه به وه ده كات ك���ه "بۆ یه كه مجار له سه ره تای ساڵی 2002 پارتی پڕۆژه ی

ئه م ده ستوره ی پێشكه ش به یه كێتی كرد بۆ گفتوگۆكردن، ئه وسا )م.س.ی .ن.ك( بۆ ئه م مه به سته كۆمیته یه كی له )د.كه مال فوئاد، د.ئه رسه الن بایز، عومه ر فه تاح، حازم یوسفی و به نده ( پێكهێنا و له كاتی گفتوگۆكردن سه باره ت به م پڕۆژه یه من دژی ئه م شێوه سیسته مه ی حوكمڕانی بوم، ب���ه اڵم ئه ندامانی ئ���ه و كۆمیته یه رایان جیاوازبو له گه ڵ من و نه یانویس���ت هیچ هه نگاوێك بنێین ببێته كۆس���پێك یه كگرتنه وه ی ئاش���تبونه وه و له به رده م

هه ردو ئیداره ی )سلێمانی و هه ولێر(.

ئه حم���ه د بامه ڕن���ی ده ڵێ���ت "ئه وێ رۆژێ كاتێك له میانی قس���ه و باس���مان له م���ه ڕ ئ���ه م ده س���توره دا هه وڵمده دا مه ترس���ییه كانی بۆ هه ڤااڵنی كۆمیته كه رونبكه مه وه ، زوربه یان وه اڵمیان ئه وه بو: ئه م مه سه له یه زۆر هه ستیاره بۆ برایانی پارتی ، ئ���ه وه ی تۆ ده یڵێیت راس���ته ، به اڵم ئێمه نامانه وێ له سه ر ئه مه له گه ڵ براده ران���ی پارتی جارێكیت���ر نێوانمان

تێكبچێته وه ".

گه نجێ���ك ئاماژه به وه ده كات كه ماوه ی ساڵێكه به تۆمه تی كوشتنی هاواڵتییه ك ده س���تگیركراوه ، به اڵم هێش���تا دادوه ر بڕیاری كۆتایی له سه ر دۆسیه كه ی نه داوه ، ئه و ده ڵێ���ت "له ئاسایش���ی چه مچه ماڵ كاره بای���ان له )ئه ندام���ی نێرینه م( دا"، گه رمیانیش ئاسایش���ی به ڕێوه به رایه تی

ئه و تۆمه ته ره تده كاته وه .ئاوێنه ، سلێمانی : محه مه د حسێن كه به ئاوێنه ی قه زای چه مچه ماڵه گه نجێكی راگه یاند كه له 2012/6/18ه وه خراوه ته دادوه ر هێش���تا كه چ���ی زیندان���ه وه ، ئه و یه كالیینه كردوه ته وه ، دۆس���یه كه ی وتی "كه ده ستگیركرام ره وانه ی ئاسایشی چه مچه ماڵیان كردم، له وێ ئه ش���كه نجه و ئازارێكی زۆریان���دام بۆ ئه وه ی ئیعتراف

له سه ر كوشتنی هاواڵتییه ك بكه م".وتیشی "شاهیدم هه یه كه شاهیدی بۆ ده دام به چ ش���ێوه یه ك ئه شكه نجه دراوم، كوش���تن هه ڕه ش���ه ی دوات���ر ب���ه اڵم

له شایه ته كانم كراو په شیمانكرانه وه ".له به رامبه ردا، لێپرس���راوی راگه یاندنی به ڕێوه به رایه ت���ی ئاسایش���ی گه رمی���ان ئ���ه وه عه بدولكه ری���م" "عوس���مان ئاسایش���دا له زیندان���ی ره تده كات���ه وه ئه ش���كه نجه دان هه بێ���ت، ناوب���راو وتی "له س���نوری به ڕێوه به رایه تی ئاسایش���ی گه رمیاندا، هه مو به نده كانی مافی مرۆڤ مافی رێنماییه كانی به پێی ره چاوكراوه و مرۆڤ و جاڕنام���ه گه ردونییه كان مامه ڵه

له گه ڵ زیندانییاندا ده كرێت".

نێچیرڤان‌بارزانی‌‌پشتیوانی‌له‌خستنه‌‌راپرسی‌‌ده‌ستور‌ناکات‌

Nilesat (HD)Frq 10,892 MHz HS/R 27,500FEC 3\4

NilesatFrq 10,892 MHz HS/R 27,500FEC 3\4

HotbirdFrq 11,317 MHz VS/R 27,500FEC 3\4

Galaxy 19Frq 11,929 MHz VS/R 22,000FEC 3\4

Optus D2Frq 12,608 MHz HS/R 22,500FEC 3\4

102.7Rudaw Media Networkwww.rudaw.netTEL: +964(0)662107100MOB: +964(0)7505300002

ریکالم

ئه و رۆژه جه ژنی منه كه پاره م

پێبێت

6/1 رۆژی جیهانی مندااڵنه ..

3 »»

4 »»

6 »»

12 »»

"‌2002پارتی‌‌ئه‌م‌ده‌ستوره‌ی‌‌پێشكه‌ش‌به‌یه‌كێتی‌‌كرد‌و‌ئه‌وانیش‌به‌ناچاریی‌‌په‌سه‌ندیان‌كرد"

د.ئه حمه د بامه ڕنی

گه‌نجێك:‌له‌ئاسایشی‌چه‌مچه‌ماڵ‌كاره‌بایان‌له‌"ئه‌ندامی‌‌نێرینه‌م"‌دا

هه‌واڵ(379( سێشه ممه 22013/5/28

ریکالم

ئا: شوان حه مه ، نه رویج

ساڵح موس����لیم هاوسه رۆكی گه وره ترین رۆژئاوای كوردستان پارتی كورده كانی ئاوێن����ه دا گفتوگۆی����ه ی ل����ه م ،PYDده ڵێ����ت "گروپێ����ك كه له باش����وره وه چونه ته رۆژئاوای كوردستانه وه ، دانیان به وه دا ناوه بۆ دروس����تكردنی ئاڵۆزی گه ڕاونه ته وه . به اڵم دوای ئه وه ی زانراوه كه ئه و گروپه سه ر به پارتی دیموكراتی

كوردستانن، ئازادكراون".

ئاوێنه : له چه ند ڕۆژی ڕابردودا گرژی دیموكراتی پارت����ی له نێوان سیاس����ی كوردستان و پارتی ئێوه دروستبو، هۆی

دروستبونی ئه و گرژیانه چین؟ساڵح موس����لیم: ئێمه له گه ڵ پارتی كێش����ه مان نییه . ماوه یه ك له مه وپێش شه ست حه فتا كه س به ڕێگه ی نایاسایی له باش����وره وه گه ڕاونه ت����ه وه ڕۆژئ����اوا. ئاسایش����ی ڕۆژئ����اوای كوردس����تان كه ئه ركی پاراس����تنی خاڵه س����نوریه كان و ناوخۆی پێسپێردراوه به هاتنه ناوه وه ی

زانیوه و گروپ����ه ی ئه و نایاس����اییانه ی لێكۆڵینه وه ی له گه ڵدا كردون. له ئه نجامی لێكۆڵینه وه كان����دا زانراوه كه ئه و گروپه له باشور راهێنانی چه كدارییان پێكراوه و نێردراونه ت����ه تایب����ه ت به مه به س����تی ڕۆژئ����اوای كوردس����تان. ته نانه ت چه ند ك����ه س له وانه دانیان ب����ه وه دا ناوه كه بۆ دروس����تكردنی ئاڵۆزی گه ڕاونه ته وه . دوای ئ����ه وه ی زانراوه كه ئ����ه و گروپه س����ه ر به پارتی دیموكراتی كوردستانن،

ئازادكراون.ئاوێنه : س����ه ركرده كانی پارتی ئاماژه به دروستكردنی هێزی سه ربازی ده ده ن، ده ڵێن قبوڵی ناكه ن یه ك هێز كۆنترۆڵی ڕۆژئاوای كوردس����تان بكات، له ئێستادا ڕۆژئاوا ك����وردی ئ����اواره ی ده یانهه زار له باش����وردا نیش����ته جێن. ئایا ئێوه تا چه ن����د ئه و لێدوانانه ی س����ه ركرده كانی

پارتی دیموكرات به هه ند وه رده گرن؟ئێمه به دڵنیاییه وه موس����لیم: ساڵح ڕێگ����ه به هێزیتر ناده ی����ن، ئه وه بڕیاری PYD نیی����ه به ڵكه بڕیاری ده س����ته ی بڵن����ده . ئ����ه و هێ����زه ی خوێنده ڕێژێ و

پارێزگاری له كوردس����تان ده كات هێزی ك����ورده . با ئه مه ئاش����كرابێت، دو هێز قبوڵناكرێ����ت. هه ركه س چی ده كات با بیكات، به اڵم هێ����زی ئێمه یه ك هێزه و

ڕێگه به هێزیتر نادرێت.ئاوێن����ه : ئه گه ر پارت����ی به ڵینه كه نی خۆی جێبه جێ بكات و هێزی سه ربازیی له ئاواره كان����ی ڕۆژئاوا دروس����ت بكات،

هه ڵوێستی ئێوه چی ده بێت؟ساڵح موس����لیم: من ئه ڵێم ڕۆژئاوای كوردستان هێزی خۆی هه یه ، هه ركه س بیه وێت له ده ره وه هێز دروستبكات ئه وه مه س����ه له یه كی تره . كێ هێ����زی هه یه با بفه رم����وێ له گه ڵ ده س����ته ی بڵندو لیژنه ی تایبه ت به هێ����زه چه كداره كانی ڕۆژئاوای كوردس����تان قسه بكات، به اڵم هێز دروس����تبكرێت و دژایه تی ڕۆژئاوای كوردس����تانی پێبكرێ����ت ئێم����ه رێگه ی PYD پێناده ی����ن. ئه وه ته نه����ا بڕیارینیی����ه به ڵكه بڕیاری ده س����ته ی بڵنده . هیچ هێزێكیش ناتوانێت بێ ڕه زامه ندی ده س����ته ی بڵند له رۆژئاوای كوردستان

به رده وامی هه بێت.

ئاوێنه : دوای ئاڵۆزیه كانی ئه مدواییه ده روازی سنوری نێوان باشورو ڕۆژئاوای كوردستان داخرا. ئێوه چۆن له و بڕیاره

ده ڕوانن؟بڕیارێكی ئ����ه وه س����اڵح موس����لیم: هه ڵه یه . باش����ه تۆ كێش����ه ی سیاسیت هه ی����ه به هه رحاڵ، به اڵم بێیت س����زای گه ل����ی كورد له ڕۆژئ����اوا بده یت كارێكی كێش����ه ی به ه����ۆی نابێ����ت خراپ����ه . سیاسییه وه خه ڵك برسی بكرێت، نابێت ڕێگه له هاتنه ناوه وه ی ش����یری منداڵ و پێداویس����تی نه خۆش����خانه كان بگریت . باشه وه رن PYD بگرن، ساڵح موسلیم به اڵم بۆچی س����زای ده س����تگیربكه ن،

گه لێك ده ده ن؟ئاوێنه : پارته سیاس����یه كانی باشوری كوردس����تان، له وانه ش پارتی، ئه زمونی ناوخ����ۆدا هه یه ، له ش����ه ڕی جیاوازیان ش����ه ڕی ئه نجامه كان����ی هه ندێكج����ار ناوخۆ بوه ته ه����ۆی الوازكردنی الیه ك و PYD به هێزكردنی الیه كیتر. ئێوه وه كت����ا چه ن����د چاوه ڕوانی ش����ه ڕی ناوخۆ ده كه ن؟ ئایا ئه و فشارانه ی پارتی نابێته

هۆی ئه وه ی دواجار ئێوه ده ستبه رداری به شێك له ده سه اڵته كانی خۆتان بن؟

ده رفه تی له ڕۆژئاوا موس����لیم: ساڵح ش����ه ڕی ناوخ����ۆ نییه ، ب����ه اڵم هه ندێك كوردستان ڕۆژئاوای له ده ره وه ی هه وڵ هه یه بۆ به كارهێنان����ی ئاواره كان، یان كڕینی چه ند خێزانێك، هه قوایه هه موان له ئه زمونه كانی شه ڕی ناوخۆوه فێربین. ئه زمونی براك����وژی و ش����ه ڕی كلتوری باشوری كوردستانمان بینیوه . نامانه وێ و ڕێگه ناده ین ش����ه ڕی براكوژی له ڕۆژئاوا دروستبێت، ش����ه ڕ ئه گه ر دروستبێت. بێگومان نابێته شه ڕی براكوژی، به ڵكه ده بێته ش����ه ڕێكیتر له نێ����وان ڕۆژئاوای كوردستان و هێزێكی ده ره وه . هیوادارین ئ����ه و دۆخ����ه دروس����تنه كرێت. ئه گه ر كاك مه س����عود ی����ان حكومه تی هه رێم له به رانبه ر ئێمه دا ناڕه حه تن، ئه وا ئێمه ئاماده ین پێكه وه دابنیش����ین و جیاوازیه سیاس����یه كان ب����اس بكه ی����ن و بگه ینه به گه لی خۆمان بڕواش����مان چاره سه ر، له باش����ور هه یه كه له س����ه ر پشتیوانی

گه لی كورد له ڕۆژئاوا به رده وام بن.

ئا: ئاراس عوسمان

دكتۆر مه حمود عوسمان ئاماژه به وه ده كات كه پێویستبو بارزانی

په یامی خستنه راپرسی ده ستوره وه ی له بۆنه یه كی حزبیدا رانه گه یاندایه ، ئه و ده ڵێت "ده ستوری هه رێمی كوردستانم

به باشی نه خوێندۆته وه ".

دكت���ۆر مه حمود عوس���مان ئه ندامی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق به ئاوێنه ی راگه یاند كه "پێمخۆش���بو مه س���ه له ی خس���تنه راپرسی ده س���توری هه رێمی كوردستان له بۆنه یه كی حزبیدا به وجۆره نه بوایه كه رۆژی یه كش���ه ممه ی رابردو رویدا، به ڵكو وا باشتربو كه له پارله مان یان له س���ه ر ته له فزیۆن سه رۆكی هه رێم ئه و په یام���ه ی رابگه یه ندایه ، بۆ ئه وه ی خه ڵكی په یامه ك���ه به په یامێكی حزبی

نه زانێت".مه حمود عوسمان وتی " كه تاڵه بانی ب���وه س���ه رۆك كۆم���ارو بارزانیش بۆ پۆستی س���ه رۆكی هه رێمی كوردستان به رپرس���یارێتیان هه ڵبژێ���ردرا و وه رگ���رت م���ن راموابو كه پێویس���ته له به رپرس���یارێتی حزبی دوربكه ونه وه ، من 20 ساڵه راوبۆچونم وایه و كه سیش

گوێم لێناگرێت و جێبه جێی نه كردوه ".وتیش���ی "له ئێستاش���دا بۆچونم وایه هه ركه س���ێك ده بێته س���ه رۆكی هه رێم ده بێت ئه و ماوه یه به رپرسیارێتی حزبی نه بێت، دواتریش بۆ س���ه رۆك كۆمارو پارله مانیش هه مان بۆچونم هه یه ، له پێناو

كارك���ردن له چوارچێوه یه كی بێالیه ندا و به الی حزبی خۆیان داینه ش���كێننه وه ، ئه و كێشانه ی تائێس���تاش باسی لێوه ده كرێ���ت زۆربه ی���ان ل���ه و حاڵه تانه وه

سه رچاوه ی گرتوه ".ناوبراو ئام���اژه ی ب���ه وه ش كرد كه پێویس���ته س���ه رجه م هێزو الیه نه كانی كوردستان پێكه وه دابنیشن و رێكبكه ون، ئیتر هه مواركردن���ه یان هه رچیه كی تر

بێت چونكه ئه مه ره هه ندی نیش���تمانی تێدایه ، بۆیه دوای رێككه وتنیان بینێرنه پارله م���ان و ئیق���رار بكرێ���ت و بخرێته ئه گه ر ئێس���تا ره نگه ریفراندۆم���ه وه ، ده ستوره كه بخرێته ده نگدانه وه هه ندێك الیه ن ده نگی بۆ نه ده ن و به شێوه یه كی زۆر الواز ده ربچێ���ت، له به رئه وه گرنگه به ش���ێوه یه ك ده نگی له سه ر بدرێت كه له 80% بێت بۆ میلله ت به هێزتر ده بێت و هه مو الیه ك پابه ن���دی ده بن. ئه و وتی "پێویس���ته مه سه له ی ده ستور نه كرێته ش���تێكی حزبی ، له ئێستاشدا زۆر له الم س���ه یره بۆچی ماوه ی چوار ساڵه ئه و یان ریفراندۆمه وه نه خراوه ته ده ستوره

هه موار نه كراوه ته وه ؟! ".سه باره ت پرسیارێكیش���دا له وه اڵمی به زۆری ده سه اڵته كانی سه رۆكی هه رێمی كوردستان، مه حمود عوسمان وتی "من به باشی ده س���توره كه م نه خوێندۆته وه و ئاگاداری زۆری ئه و ده س���ه اڵتانه نیم، ده بێت له م���ه ودوا به وردی ته ماش���ای ده س���ه اڵته كان م���اده كان و بكه ی���ن و بزانی���ن چۆن���ه ، گرنگ ئه وه ی���ه مادام ئێمه ده س���ه اڵتی پارله مانین پێویسته پارله مان ده سه اڵت و رۆڵی زۆری هه بێت، به اڵم له ئێس���تادا پارله مانی كوردستان

پشتگوێخراوه و رۆڵێكی وای نیه ".وتیشی "پێویس���ته كه سیش عینادی ن���ه كات و به ته نها ڕای خۆی به راس���ت و گرن���گ بزانێ���ت و ئه وانی ت���ر به هه ڵه لێكبداته وه ، پێویسته به رژه وه ندیه كانی میلله ته ك���ه ره چاوبكرێ���ت و هه م���وان

پابه ندی بن".

ئا: فه رمان خێاڵنی � برۆكسل

دره نگانێكی شه وی 26 – 5 – 2013 له برۆكسلی پایته ختی به لجیكاو به به شداری زیاتر له 53 پارت و

ڕێكخراوی سیاسی كوردی به شدارییان له 1٤ هه مین كۆنگره ی نه ته وه یی كوردستان سازكرا، به شداربویه ك

ره خنه ی ئه وه له ده سته ی به رێوه به رانی كۆنگره ده گرێت كه رێگه یان به ژن نه دا

وتاری خۆیان بخوێننه وه .

نالی���ا ئیبراهیم چاالكوانی سیاس���ی و ئه ندام���ی كۆنگره ك���ه به ئاوێن���ه ی وت "پێش���تر ٤6 له و پ���ارت و ڕێكخراوانه خۆیان ئه ندامبون له كۆنگره ی نه ته وه یی كوردس���تان، به اڵم 7 پارتی سیاس���ی سیاس���ی چاودێ���ری وه ك دیك���ه ش به ش���داربون كه له س���ه ر بانگهێش���تی كۆنسه ی كۆنگره ی نه ته وه یی كوردستان

هاتبون"نالیا ب���اس له گرنگ���ی كۆنگره كه یان ده كات، ئه و وتی "گرنگی ئه م كۆنگره یه له وێدا خ���ۆی بینیه وه كه به ئاش���كراو به ئاس���تێكی ف���راوان ب���ۆ یه كه مینجار زۆرین���ه ی پارت���ه بااڵكان���ی باش���ورو كۆبونه وه و باك���ور ڕۆژهه اڵت و ڕۆژئاواو به ش���دارییان تێداكرد، وتاری نه ته وه یی

خۆیان پێشكه شكرد، نوێنه ری ئاسوری، ئاشوری، كلدانی، زه رده شتی و یارسانی.. هتد وتاری خۆیان پێشكه شكرد، زۆرێك له په یام���ه كان ئه و داوایه ی���ان هه بو كه كۆنگره ی نه ته وه یی كوردستان له باشور

ببه سترێت"ئه و ئه ندامه ژنه ی كۆنگره ی نه ته وه یی كوردس���تان ره خنه ی توندی ئاراسته ی كۆنگره ك���ه و ده س���ته ی به رێوه به ران���ی كۆنگره كرد، سه باره ت به وه ی كه رێگه یان به ژن نه دا وتاری خۆیان بخوێننه وه ، ئه و وتی "جگه ل���ه وه ی هیچ كام له و پارت و ژنیان نوێن���ه ری پێكهاتانه ڕێكخ���راوو نه نارد بو، هاوكات من پێم له سه ر ئه وه داگرت كه به ئه ندازه ی كێشه ی نه ته وه یی كێشه ی ژنان گرنگتره و ڕه خنه ی توندم گرت كۆنگره كه ئاماده كاری له ده سته ی كه بواری���ان نه دا ژن وت���اری هه بێت و داواكان���ی داوا ب���كات، بۆی���ه داوامكرد جڤات���ی هاوش���ێوه ڕێكبخرێت له س���ه ر كێشه ی ژنانی كوردو ئه و ڕه شه كوژییه ی ژنانی باشور بوه ستێنرێت، ئه وه هه لێكی زۆر گه وره بو كه بمانتوانیایه به رپرسان و ده سه اڵت سیاسیه كانی ده سته اڵتداران و بخه ینه ژێر پرسیاره وه ، بۆیه هه ر له وێدا باس���م له وه ك���رد هه ر تاكێ���ك له ئێمه به تایبه ت سیاس���یه كان و یاساناس���ان و مامۆس���تایانی ئاین���ی ده ورێكی گرنگ

ببینن و چیدی بێده ن���گ نه بن، ڕه خنه م ل���ه وه گ���رت ل���ه م ج���ۆره كۆنگرانه دا ده یانه وێت ژنان باس له س���ه ر كێش���ه له به رئه وه ی نه ك���ه ن كۆمه اڵیه تی���ه كان باشوری پێ هه س���تی سیاس���ییه كانی برین���دار نه كرێت، دواتر له م ده س���ته یه ٤0%ی ئه ندام���ه کان ل���ه ژن هه ڵبژێردرا، ئه م���ه ش هه نگاوێك���ی ن���وێ ب���وو بۆ هه نگاونان ب���ه ره و مۆدێلی ڕێكخراوێكی نه ته وه ی���ی یه كس���ان بۆ ئێس���ته و بۆ

داهاتوش"كۆنگره ك���ه دو رۆژی خایاند، له رۆژی یه كه م���دا نزیكه ی 60 ب���ۆ 70 ئه ندامی نوێ بون���ه ئه ندامی كۆنگره ی نه ته وه یی كوردستان و سوێندی نه ته وه ییان خوارد، ئ���ه م ئه ندامان���ه له ب���واره جیاجیاكان چاالكن وه ك پارت، ڕێكخراو، كۆمه ڵه ی مه ده نی، بواری مافی مرۆڤ، یاساناس،

پرسی ژن، نوسه رو ڕۆشنیبران. له كۆبو نه وه ی ڕۆژی دوه م بۆ هه ڵبژاردنی ده سته ی نوێ بۆ به ڕێوه بردنی كۆنگره ی ئه ن���دام 15 كوردس���تان نه ته وه ی���ی هه ڵبژێردرا، بۆ یه كه مجار دو هاوسه رۆك هه ڵبژێردرا كه به ك���ۆی ده نگ نیلۆڤه رو تایه ری كه مالی زاده بونه هاوس���ه رۆك وه 13ئه ندام���ی دیكه ش وه ك ئه ندامانی كۆنگ���ره ی نه ته وه ی���ی كوردس���تان و 3 ئه ندامی دیكه ی )یه ده گ( هه ڵبژێردران.

به ڕێوه به ران���ی قاوه خان���ه ی کلت���وری رۆژی دوشه ممه بڕیاریاندا که قاوه خانه که بفرۆش���ن ئه ویش به هۆی فرۆشتنی بینای قاوه خانه ک���ه وه ، داواش ده که ن س���ه رمایه داران و حکومه ت پرۆژه که یان

له فه شه ل رزگاربکه ن.سلێمانی ئاوێنه : ئه ندامی قاوه خانه ی به ئاوێنه ی جه می���ل دان���ا کلت���وری، راگه یاند که هه ر له سه ره تای پرۆژه که وه له الیه ن ده س���ه اڵته وه ئاس���ته نگیان بۆ دروس���تکراوه و له ئێستاش���دا به ه���ۆی خه ریک���ه خانوه ک���ه وه فرۆش���تنی

پرۆژه که یان فه شه ل ده هێنێت".

دانا داواکاره که ئه و که سانه ی به خه م سومعه ی پرۆژه که وه ن و خه می کلتوریان پرۆژه که وه به ته ن���گ حکومه ت هه یه و بێن و ئه و خا نوه بکرنه وه و دواتر به کرێ

پێیانبده نه وه .قاوه خان���ه ی کلتوری ک���ه ماوه ی دو س���اڵه دامه زراوه له ش���اری س���لێمانی زیات���ر ل���ه 500 چاالک���ی ئه نجامداوه و چه ندین پرۆژه ی به رفراوانی بۆ خزمه تی گش���تی و رۆش���نبیری ئه نجامداوه ، دانا ب���ۆ رزگارکردن���ی پرۆژه ک���ه ده ڵێ���ت پێش���تر چه ندین که س���ی دڵسۆز وه ک جێگری س���ه رۆکی حکوم���ه ت ، عیماد

ئه حمه د و پارێزگاری س���لێمانی به ڵێنی پێداوین پرۆژه که ی���ان خزمه تکردن���ی هیوادارین ئێس���تا ئه و به ڵینه بگه یه ننه جێ و قاوه خانه که له و کێشه و گرفته ی تێیکه وت���وه رزگاربک���ه ن و خانوه ک���ه بکرن���ه وه وه ک حکومه ت و دواتر به کرێ

پێمانیبده نه وه .کلتوری قاوه خانه ی ئه ندام���ه ی ئه و له ئێستادا که ئاش���کراکرد ئه وه ش���ی قاوه خان���ه ی کلت���وری له توانایدا نییه ئه و خانوه بکڕێت���ه وه و وتی" له الیه نی مادی و رۆحیشه وه ناتوانین قاوه خانه که

بگوێزینه وه ".

ساڵح موسلیم: دو هێزیی له ڕۆژئاوای كوردستان قبوڵناكرێتئه گه ر كاك مه سعود له ئێمه ناڕه حه ته ، با دانیشین و جیاوازیه سیاسیه كان باس بكه ین

ساڵح موسلیم فۆتۆ: شوان حه مه

مه حمود عوسمان

"پێویسته ده ستور به رێژه یه ك ده نگی الواز ده رنه چێت"

چوارده‌هه‌مین‌كۆنگره‌ی‌نه‌ته‌وه‌یی‌كوردستان‌به‌سترا

"به ئه ندازه ی كێشه ی نه ته وه یی كێشه ی ژنان گرنگتره "

قاوه خانه ی کلتوری ده فرۆشرێت

کۆبونه وه یه کی چوارده هه مین کۆنگره ی نه ته وه یی کوردستان له برۆکسل فۆتۆ: فه رمان

3(379( سێشه ممه ‌2013/5/28هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

نێچیرڤان بارزانی له رێوره سمی ساڵیادی هه ڵگیرسانی شۆڕشی گواڵن به شداری نه كرد، به پێی

سه رچاوه یه كی ئاگادار "ئه و الریی هه یه له خستنه راپرسی ده ستوره وه ، به اڵم

ناشتوانێت راشكاوانه هه ڵوێستی خۆی رابگه یه نێت".

ئێواره ی یه كش���ه ممه ی راب���ردو، كه بارزانی له سه ر سه كۆیه كی ره نگ زه ردی پاركی مناره وه ، كۆتایی به مش���تومڕی گه ڕانه وه یان نه گه ڕانه وه ی ده ستور بۆ یه كالییكرده وه ئه وه ی هێناو په رله مان ك���ه ده س���تور ده خاته راپرس���ییه وه ، یه كێك���ه ل���ه و رۆژانه ی له ی���اده وه ری سیاسی كورددا تا سااڵنێكی درێژخایه ن رۆژه دا ل���ه و بارزان���ی ده مێنێت���ه وه ، به وپ���ه ڕی ته حه داكردن���ی هێزه كان���ی دیكه ی ده نگانه ی ئه و ئۆپۆزیس���یۆن و داوای كه كورده واریی���ه وه كۆمه ڵگه ی هه مواركردن���ی ده س���تور ده كه ن، وتی

"ده ستور هه موارناكرێته وه ".ل���ه و رۆژه دا و له نێ���و ئاپ���ۆڕای ئه و حكوم���ی و به رپرس���ه كاربه ده س���ت و حیزبییان���ه دا ك���ه ده وروبه ری س���ه كۆ رازاوه ك���ه ی پارك���ی مناره ی���ان دابو، ئاماده نه بون���ی كه س���ایه تییه ك جێ���ی س���ه رنجی چاودێران بو، ك���ه ئه ویش نێچیرڤ���ان بارزانی جێگری س���ه رۆكی

پارتییه .س���ه باره ت ئاگادار س���ه رچاوه یه كی له ئاهه نگی نێچیرڤ���ان به ئاماده نه بونی ساڵیادی شۆڕش���ی گواڵندا، به ئاوێنه ی راگه یاند كه "نێچیرڤان پێش���تر چه ند جارێك به ئاشكراو له كۆبونه وه ی تایبه تی خۆشیدا جه غتی له س���ه ر گه ڕاندنه وه ی ته وافوقكردن په رله مان و بۆ ده س���تور له گ���ه ڵ الیه نه كانی دیك���ه و به تایبه تی

ئۆپۆزیسیۆندا كردوه ته وه "."نێچیرڤان ئه م س���ه رچاوه یه به پێی پێیواب���وه كه وا باش���تره ب���ۆ پارتی له ڕێگه ی ته وافوقكردن له گه ڵ هێزه كانی دیكه ی كوردستان و له سات و سه ودایه كی هه مواركردنه وه ی له به رامبه ر سیاسیدا، ده س���تور و گه ڕاندنه وه یدا بۆ په رله مان پۆستی س���ه رۆكایه تی هه رێم بۆ خۆی

مسۆگه ر بكاته وه ".س���ه رچاوه كه وتی "نێچیرڤان بڕوای وایه كه ده ستور خس���تنه راپرسییه وه له به رژه وه ندی پارتی���دا نییه و جۆرێكه له ریس���ككردن كه ره نگه ئ���ه و ده نگه نه هێنێ���ت پارتی پێویس���تی پێیه تی و

به هیوایه تی ".بۆچونه دا، ئ���ه م له به رامبه ر ب���ه اڵم مه س���عود بارزان���ی زیات���ر كه وتوه ته ژێر كاریگ���ه ری مه س���روری كوڕییه وه له بڕیاردان���ی ئه وه ی ده س���تور بخرێته راپرس���ییه وه ، ك���ه به بۆچون���ی ئه وان له سه ر وه ته ری له ڕێگه ی گه مه كردنه وه ئیسالمییه كان ده توانن رێژه یه كی زۆری ده نگی ئه وان بۆ پشتیوانیكردن له پڕۆژه ی ده ستوری هه رێمی كوردستان مسۆگه ر بك���ه ن، به وپێی���ه ی له ده س���توره كه دا ئاماژه به وه كراوه "شه ریعه تی ئیسالم سه رچاوه ی سه ره كی یاسادانان ده بێت"، ئه م���ه جگه ل���ه وه ی كه زۆرب���ه ی ئه و خااڵنه یان خزاندۆته پڕۆژه ی ده ستوری هه رێمه وه كه پێنج ساڵ له مه وبه ر هێزه

یه كگرتو ئیسالمییه كانی وه ك كۆمه ڵ و پێداگرییان له س���ه ر ده ك���رد، به مه ش ده یانه وێ���ت زه مینه ی به ده س���تهێنانی بۆ ئ���ه وان له ده نگه كان���ی رێژه ی���ه ك ده ستور مس���ۆگه ر بكه ن. سه رچاوه كه ئام���اژه ی به وه ش كرد ك���ه به بۆچونی بارزانی و مه س���روری ك���وڕی ، پێداگری هێزه ئیس���المییه كان بۆ گه ڕاندنه وه ی ده ستور بۆ په رله مان زیاتر له تاكتیك و

گه مه یه كی سیاسی ده چێت.پڕۆژه ده ستوری هه رێمی كوردستان له 122 ماده پێكهاتوه له س���اڵی 2009

دوای ئ���ه وه ی خولی دوه می په رله مانی كوردس���تان ته مه نی خۆی درێژكرده وه په رله مانت���ار 97 به ئاماده بون���ی 96 ی���ان به به ڵ���ی ده نگی���ان بۆ دا، چاودێ���ران پێداگ���ری بارزانی له س���ه ر خس���تنه راپرسی ده ستورو رێگه نه دان به هه مواركردنی ده گه ڕێننه وه بۆ ئه وه ی له پڕۆژه ده س���توره كه دا 24 ده سه اڵتی گ���ه وره و كاریگه ر به مه س���عود بارزانی س���ه رۆكی هه رێ���م دراوه ، ئه م���ه جگه له وه ی كه بارزان���ی ده یه وێت له ڕێگه ی خولێك���ی ده س���توره وه تێپه ڕاندن���ی

دیكه ی س���ه رۆكایه تی هه رێم بۆ خۆی مس���ۆگه ر بكات���ه وه و له و ماوه یه ش���دا چاوی له سه ر ئه وه یه زه مینه یه كی ته واو بۆ هه ڵبژاردنی كوڕه كه ی له چوار ساڵی

داهاتوتردا خۆش بكات.س���ه رچاوه ئاگاداره ك���ه ئاماژه به وه ده كات كه س���ه ره ڕای ئه وه ی نێچیرڤان بارزانی الریی له خستنه راپرسی ده ستور هه یه ، به اڵم ناتوانێت له وباره یه وه رای

خۆی رابگه یه نێت.ئه مه له كاتێكدای���ه كه له چه ند رۆژی راب���ردوودا بارزان���ی س���ه رۆكی هه رێم

الیه نه كان���ی ئاڕاس���ته ی نامه یه ك���ی ئۆپۆزیسیۆن و هه موو هێزه سیاسیه كانی دیكه ی كوردس���تان كردووه سه باره ت به وه ی گه ر تێبینی و سه رنجیان له سه ر پ���رۆژه ده س���توره كه هه بێ���ت بۆیان ره وانه بك���ه ن، به پێ���ی زانیارییه كانی ئاوێنه س���ێ الیه نه كه ی ئۆپۆزیس���یۆن پڕۆژه یه كی هه موار كراوی ده س���توریان ئاماده كردووه و ئاڕاس���ته ی س���ه رۆكی هه رێمیان كردووه ، له و پڕۆژه یاساییه دا پێداگرییان له س���ه ر گۆڕینی ئه و خااڵنه كردووه كه له ماده ی 61ی ده ستوره وه

سه رۆكی به ده س���ه اڵته كانی سه باره ت پێچه وانه ی كه ده س���پێده كات، هه رێم ماده ی یه كه می ده س���توره كه یه و تیایدا به ڕێوه ب���ردن "سیس���ته می هات���ووه له هه رێم���ی كوردس���تاندا په رله مانیه "، ئه مه جگه له وه ی پێداگرییان له س���ه ر گرنگ���ی هه ڵبژاردنی س���ه رۆكی هه رێم له ڕێگ���ه ی په رله مان���ه وه ك���ردووه و وا بڕیاڕیش���ه له چه ن���د رۆژی داهات���ودا ئه و پ���ڕۆژه هه موار كراوه ی ده س���تور گشتی رای به ئاگابوونی به مه به س���تی

كوردستان باڵوبكه نه وه ؟

ئایا‌نێچیرڤان‌له‌گه‌ڵ‌‌خستنه‌‌راپرسی‌‌ده‌ستوره‌؟

هه فته یه ك به رله وه ی بارزانی له یادی هه ڵگیرس����انی شۆڕش����ی گواڵندا راش����كاوانه خستنه راپرسیی ده ستور رابگه یه نێت، مه سروری كوڕه گه وره ی و ئه ندامی مه كته بی سیاسی پارتی و راوێژكاری ئه نجومه نی ئاسایش����ی هه رێم له كۆڕێكدا له هۆڵی "سه عد عه بدواڵ" به ئاماده بونی س����ه دان مامۆستای زانكۆی سه الحه دین و په یمانگاكانی هه ولێر رایگه یاند "پڕۆژه ده ستوری هه رێمی كوردستان قۆناغه یاساییه كانی خۆی تێپه ڕاندوه و هیچ كه س و الیه نێك ده سه اڵتی

ئه وه ی نییه بیگه ڕێنێته وه بۆ په رله مان".ئه و وتی "ئه و الیه نه ی ئاینده ی پرۆژه ده ستوری هه رێم ده ستنیشان ده كات، ته نیا خه ڵكی

كوردستانه ".وتیش����ی "پێویسته خه ڵكی كوردستان مافی ئاسایی و سروشتی خۆیان بۆ بڕیاردان له سه ر ده ستوری هه رێمه كه ی خۆیان و پرسه چاره نوسسازه كان به كاربهێنن و ئه و مافه یان لێ زه وت

نه كرێت".مه سرور بارزانی ، وێڕای ئه وه ی جه غتی له سه ر ئه وه كرده وه كه ده بێت پرۆژه ی ده ستوری هه رێم بخرێته راپرسیه وه و له الیه ن خه ڵكه وه یه كالییبكرێته وه ، وه ك تانه دانیش له هه ڵوێستی فه رمی یه كێتی نیش����تمانی كوردستان كه مه سه له ی ده س����توریان به ستوه ته وه به "سازانی نیشتیمانی " نێوان الیه نه كان، ئه و وتی "رێككه وتنی سیاسی نێوان حزبه سیاسیه كان، سازانی

نیشتمانی نییه ، به ڵكو ده نگی زۆرینه و رای خه ڵكی كوردستان سازانی نیشتمانییه ".

به رله وه ی بارزانی گۆمه كه بشڵه قێنێ و ده ستور بخاته راپرسییه وه ، چه ند جارێك و له زیاد له بۆنه یه كدانێچیرڤان بارزانی زاواو سه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردستان و ئه ندامی مه كته بی سیاسی پارتی جه غتی

له سه ر پێویستی پێداچونه وه به ده ستوردا كردوه .نێچیرڤان بارزانی چه ند رۆژێك پێش ئه وه ی پۆس����تی س����ه رۆكی حكومه تی هه رێم وه ربگرێت، له میانه ی س����ه ردانێكیدا بۆ ش����اری س����لێمانی و دوای كۆبونه وه ی له گه ڵ نه وشیروان مس����ته فای رێكخه ری گشتی بزوتنه وه ی گۆڕان، له وه اڵمی پرس����یارێكی رۆژنامه نوساندا س����ه باره ت به گێڕانه وه ی ده ستوری هه رێم بۆ په رله مان و هه مواركردنه وه ی، نێچیرڤان وتی "بۆ چاكسازی له كوردستان له هه مو رویه كه وه ، هیچ هێڵێكی س����ورمان نیه . چونكه ئێمه له وه دڵنیاین كه ئه وه ی له الیه ن ئۆپۆزسیۆنه وه ده وترێت، بۆ چاكسازی ئه م

واڵته یه ".له رێوره س����می متمانه دان به كابینه ی حه وته می حكومه تی هه رێمیش����دا، له په رله مانی كوردس����تاندا، ئه و وتی "پێداچونه وه به ده س����توری هه رێمدا ده كه ین به جۆرێك ره زامه ندی هه مو پێكهاته كانی كوردس����تانی

له سه ربێ".س����اڵی رابردوش له س����ه روه ختی س����ه ردانكردنی تاڵه بانیدا له ئه ڵمانیا نێچیرڤان بارزانی دیسان له باره ی ده س����توری هه رێم وتی "به بۆچونی ئێم����ه ده بێ هه وڵبده ین هه مو الیه نه كان و كۆمه ڵگا كۆكبین له س����ه ر ده ستور، چونكه ده ستور ته نیا بۆ یه ك كه س و الیه نێك و حزبێك نیه ، به ڵكو بۆ ئه م واڵته یه ، ئێمه وه ك

حكومه تی هه رێم هیچ خه تێكی سورمان نیه بۆ وه رگرتنی تێبینییه كان بۆ ده وڵه مه ندكردنی ده ستور".

‌‌مه‌سرور:‌ده‌ستور‌ناگه‌ڕێته‌وه‌‌په‌رله‌مان‌‌نێچیرڤان‌بارزانی‌:‌پێویسته‌‌پێداچونه‌وه‌‌به‌ده‌ستوری‌هه‌رێمدا‌بکرێت ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

‌‌یه‌كێتی‌‌‌سیاسه‌تی‌‌"نه‌عامه‌"‌په‌یڕه‌و‌ده‌کات

له دیدی نێچیرڤانه وه

ده ستور خستنه راپرسییه وه

له به رژه وه ندی پارتی نییه و

جۆرێكه له ریسككردن كه ره نگه ئه و ده نگه نه هێنێت پارتی پێویستی پێیه تی

"كوردس���تانی ن���وێ " ك���ه زمانحاڵی یه كێتی نیشتمانی كوردستان، حیزبی پارتییه ، هاوپه یمان���ی ده س���ه اڵتدار و له ژماره ی دوێنێی خۆیدا، به شێوه یه كی له گرنگترین خ���ۆی چاوه ڕواننه ك���راو روداوی سه ره تای ئه م هه فته یه و پێرێی هه رێمی كوردستان كه ڕ و نه بان كردوه و شاردۆته وه ، ونكردوه و س���ه ری خۆی كوردس���تانی نوێ ته نها به هه واڵێكیش خۆی له قه ره ی وته كانی سه رۆكی هه رێم له ساڵیادی هه ڵگیرسانی شۆڕشی گواڵن گه وره ترین هه ستیارترین و كه نه داوه ، به ڕه شنوس���ی س���ه باره ت بابه ت���ی ده ستوری هه رێمی كوردستان ورژاند.

پێده نگ���ی ئ���ه م رۆژنام���ه رۆژانه یه ی یه كێت���ی زیاد له ش���رۆڤه و پرس���یار و

گومانێك ده ورژێنێت:

#بارزانی پێ���رێ له ڕێگه ی راگه یاندنی خستنه راپرسی ده ستوره وه تۆپه كه ی فڕێدای���ه گۆڕه پان���ی یه كێتییه وه ، بۆ ئ���ه وه ی بزانێ تا چه ن���د رای فه رمی یه كێت���ی له گ���ه ڵ به الغ���ی كۆتای���ی كۆبونه وه ی ئه نجومه نی سه ركردایه تیدا

دێته وه .#ئایا ئ���ه م بێده نگیه ی كوردس���تانی نوێ ئاماژه یه ب���ۆ نه بونی كۆده نگی و هه ڵوێس���تێكی رونی مه كته بی سیاسی

سه باره ت به و مه سه له یه ؟#ئای���ا ئ���ه و به الغ���ه ی له كۆبونه وه ی ئه نجومه ن���ی س���ه ركردایه تی یه كێتیدا هه فته ی رابردو ده ركرا، له ژێر گوشاری سه ركردایه تی یه كێتیدا بوه ؟ به وپێیه ی مه كته ب ئه ندامی ئیمینك���ی جه عفه ر سیاس���ی پارتی ب���ه ر له چه ند رۆژێك رایگه یاند كه مه كته بی سیاسی یه كێتی الی ئێمه شتێك ده ڵێن و به الغه كه شیان

شتێكی تر.# ئای���ا رۆژنامه ی كوردس���تانی نوێ حیزبه كه ی فه رم���ی رای له به رئه وه ی نازانێت، باشترین شت كه هه ڵیبژاردوه

ژماره ی دوێنێی رۆژنامه ی کوردستان نوێ"بێده نگییه "؟

له ئینته رنێته وه نێچیرڤان و مه سعودو مه سرور له وێنه یه کی ئه رشیفیدا

هەنوکە(379( سێشه ممه 42013/5/28

سه رۆكی لیژنه ی مافی مرۆڤی په رله مانی كوردستان:له‌زیندانه‌كانی‌‌هه‌رێمدا‌پێشێلكاری‌‌زۆر‌و‌حاڵه‌تی‌‌لێدان‌به‌دیده‌كرێت

گه‌نجێك:‌له‌ئاسایشی‌چه‌مچه‌ماڵ‌كاره‌بایان‌له‌‌)ئه‌ندامی‌‌نێرینه‌م(‌دا

زیندانیكراوه‌كان‌چیرۆكی‌‌ئه‌شكه‌نجه‌دانیان‌ده‌گێڕنه‌وه‌‌و‌الیه‌نه‌‌په‌یوه‌ندیداره‌كانیش‌ره‌تیده‌كه‌نه‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

سه رۆكی لیژنه ی مافی مرۆڤی په رله مانی كوردستان، ساالر مه حمود له دیدارێكی ئاوێنه دا، باس له خراپی ره وشی زیندانیه كانی هه رێم ده كات

ده ڵێت "ئه گه ر به پێی پێوه ری نێوده وڵه تی هه ڵسه نگاندن بۆ دۆخی

زیندانیه كانی هه رێم بكرێت، پێشێلكاری زۆر هه یه ".

ئاوێن���ه : به وپێی���ه ی له چه ن���د رۆژی له گرتوخانه كان���ی به ش���ێك راب���ردودا ناو ره وشی به س���ه ركرده وه ، هه رێمتان

گرتوخانه كان چۆنه ؟س���االر مه حمود: دو جۆر له زیندانی هه ن: یه كه میان ئه وان���ه ن كه له گرتن و گواس���تنه وه و ئاسایش���ه كانن و هێش���تا قۆناغی لێكۆڵینه وه ی���ان ته واونه كردوه . وات���ه تۆمه تب���ارن و تاوانیان به س���ه ردا س���اغنه بۆته وه . چاكس���ازیه كانیش ئه و س���زادراوانه ی لێی���ه ك���ه حوكمدراون و تاوانیان به س���ه ردا س���اغبۆته وه . پێش ئه م له گه ڵ مامه ڵه ك���ردن باس���كردنی كه سانه . ئه و شوێن و بینایانه ی گیراوانی تێدا گلده درێته وه زۆر خراپ و ته س���ك و كۆن و نه شیاون. واته له باری ده رونیه وه گرفتی بۆ زیندانیان دروستكردوه . ئه مه ش پێشێلكاریی ، رودانی بۆ س���ه ره تایه كه پێویسته ئه و پره نسیپه له به رچاوبگیرێت، ك���ه خه ڵكانێ���ك به گش���تی راس���ته به تاوان تۆمه تبارن ی���ان تاوانیانكردوه ده خرێن���ه زیندان���ه وه ، ب���ه اڵم دواجار نێوده وڵه تی و په یماننام���ه ی چه ندی���ن بڕیاری نیشتمانی هه ن بۆ مامه ڵه كردنی دروس���ت له گه ڵ ئه و مرۆڤانه . ره وش���ی ناو زیندان���ی و گرتوخانه كان لێیناڕازین و

له ب���اره ی گرف���ت و كه موكوڕیه كان���ه وه زیندانه كانمان به ڕێوه به ران���ی خ���ودی ئاگاداركردۆت���ه وه و راپۆرتم���ان داوه ته ناوه نده كانی په رله مان و س���ه رۆكایه تی

تریش.ئاوێنه : جیاوازی���ه ك ده بینی له نێوان

گرتوخانه كانی هه ولێر و سلێمانیدا؟ره وش���ی هه ردو س���االر مه حم���ود: چاكس���ازیی و زیندانه كانی تری هه ولێرو س���لێمانی جێگه ی نیگه ران���ی ئێمه یه ، به اڵم وه ك جیاوازی هه س���ت به جیاوازی

ده كرێت. ئاوێنه : هیچ زیندانیه كتان نه بینی بڵێ

له سه ر كاری سیاسی گیراوم؟س���االر مه حمود: له م���اوه ی رابردودا س���ه رۆكی هه رێمی كوردستان له ده ره وه رایگه یان���د كه له هه رێمی كوردس���تاندا زیندانی سیاس���ی نییه . ئ���ه م ده ربڕینه له ناوه نده كان���ی میدی���ادا لێكدان���ه وه ی جۆراوج���ۆری بۆ ك���را. به تایبه تیش كه بێسه روشوێنه كانی چاره نوسی تائێستا ش���ه ڕی ناوخ���ۆو س���ه رده می ش���ه ڕی ناوخ���ۆ به فه رم���ی به مان ی���ان نه مان سیاسی زیندانی بابه تی رانه گه یه نراوه . به چاره نوس���ی ده به س���ترێته وه زۆرتر لێكدانه وه ی وا چاودێ���ران ئه وان���ه وه . بۆ ده كه ن، كه ئه گ���ه ر بوترێت زیندانی سیاس���ی نیی���ه یان���ی ب���ه و مانایه ی بێسه روشوێنه كان له ژیاندا نه ماون. چه ند حاڵه تێك���ی زیندانی هه ن ك���ه له الیه ن هێنراونه ته كاتی خۆی ئه مریكیه كانه وه ئاسایشی هه ولێرو تائێستاش ماونه ته وه وه ك ئه یوب ئه فغانی و یه ك دویه كی تر. پێویس���ته به بێ بڕیاری دادگای هه رێم و دادگاییكردن لێكۆڵین���ه وه و پرۆس���ه ی به رپرس���یارێتیان هه ڵنه گیرێت. چونكه نابێت به بێ بڕیاری دادگا هیچ كه س���ێك

بگیرێ���ت و گلبدرێته وه . بون���ی زیندانی دیموكراسیه تی بانگه ش���ه ی سیاس���ی

ئه زمونی هه رێم پوچه ڵده كاته وه . تاكه كه س���ی ژوری ئاوێن���ه : له گرتوخانه كان���دا هه ی���ه ؟ ئای���ا بونی یاس���اییه ؟ ئه گ���ه ر هه یه به پێی یاس���ا

ده بێت چه ند مه تر بێت؟ه���ه م به ڵ���ێ مه حم���ود: س���االر له چاكس���ازیه كان و ه���ه م زیندانه كان���ی تری���ش ژوری تاكه كه س���ی هه یه ، به اڵم گرن���گ مامه ڵ���ه ی كارمه ندان���ه له گه ڵ زیندانی���ان. به ن���دی دوه می میس���اقی نێوده وڵه تی مافه كانی مرۆڤ بۆ مامه ڵه له گه ڵ گیراوان، به رونی باس له مامه ڵه ی مرۆڤان���ه و رێزلێگیراوانه له گه ڵ گیراوان ده كات، هیچ بیانوی���ه ك نییه بۆ خراپ مامه ڵه ك���ردن و نابێ���ت هیچ كه س���ێك لێیبدرێت یان مامه ڵه یه كی ناجۆرو قاسی به پێی ئه گه ر ئه نجامبدرێ���ت. به رامبه ر هه ڵس���ه نگاندن نێوده وڵه تی پێ���وه ری بۆ دۆخی زیندانیه كان���ی هه رێم بكرێت پێش���ێلكاری زۆر هه ی���ه . خ���ۆ ئه گه ر ته نیا مافی ته ندروس���تی یان سه المه تی جه س���ته یی و ئاكاریی بكه ین���ه پێوه ر، ره وشی زیندانیان له م روه وه زۆر خراپ و كاره ساتباره . جگه له چاكسازیی دهۆك كه شوێنیان په سه نده و باشه . چاكسازی مه عه سكه ر سه الم و محه ته و ئاسایشه كان په سه ندكراونین به هیچ جۆرێك و ره چاوی كۆمه ڵێ���ك پره نس���یپ ه���ه ر نه كراوه . له باره ی ژوری تاكه كه س���یه وه كه هه یه ، له خه ڵكانی دابڕاوبێت پێویس���ته ته نها تر، به اڵم مه رجه گونجاوبێت و مه رج نییه

ته سك و بچوك بێت.ئاوێنه : پێتوای���ه ، گرتوخانه ی نهێنی

له هه رێمدا هه بێت؟له س���ه ردانی مه حم���ود: س���االر

لیژنه كه مان���دا ب���ۆ الی هه م���و الیه ن���ه په یوه ندی���داره كان پرس���یارمان كردوه و واڵممان وه رگرت���وه كه زیندانی نهێنیان له به دواداچون���ی چه ند ب���ه اڵم نیی���ه ، ئه ندامێك���ی لیژنه كه م���ان ده ركه وت���وه خه ڵكانێ���ك ه���ه ن ماوه ی���ه ك گیراون و

دیارنه م���اون، وات���ه له ژێ���ر چاودێریی حكومه ت و په رله ماندا نه بون كه ئێستاكه ده رئه كه ون���ه وه ئ���ه وه مان���ای چییه ؟ نمونه ش بۆ ئه مه ه���ه ردو زیندانیكراوی ئاسایش���ی ش���ه قاڵوه به ناوه كانی )و، ن���ه ( و )ئا،ح( ك���ه هه ردوكیان پارتیش بون، ئه مانه ساڵی 2004 گیراون و 2011 ده ركه وتون. به حوكمی دادگای سه ربازی له س���اڵی 2007 حوكم���دراون به ئیعدام، به اڵم ره وانه ی چاكس���ازیه كان نه كراون، وه ك ه���ه ر حوكمدراوێكی تر. له س���اڵی 2011 حوكمه كه یان گۆڕاوه بۆ تاهه تایی و ش���ه قاڵوه ن. له ئاسایشی تائێس���تاش ك���ه ئه م كه یس���ه له گ���ه ڵ به ڕێوه به ری ئاسایشی گشتی باسكرا بێئاگایی خۆی پیش���انداو رایگه یاند كاری جدی له سه ر ئه كات. بۆیه هێشتا ئه مه پرسیارێكه كه ناتوانی���ت به رونی بڵێیت نه خێر زیندانی

نایاسایی نییه . ئاوێن���ه : كاتێك له هه ولێر س���ه ردانی گرتوخانه ی ئاسایشتان كرد بۆ رێگه یان

نه دا رۆژنامه نوسان بێن له گه ڵتاندا؟ساالر مه حمود: وتیان ئه و كه سانه ی المانن هێش���تا له لێكۆڵینه وه دان نابێت راگه یاندن وێنه یان بگرێت و بیانبینێت.

ئاوێنه : ئایا هه ردو ده زگای پاراستن و زانیاری كه دو ده زگای حیزبین، زیندانیی

تایبه ت به خۆیان هه یه ؟ساالر مه حمود: زیندانه كانی ئاسایش س���ه ربه وانن. هه ره زۆرینه ی زیندانیانی تیرۆرو له ماده كان���ی ئاسایش���ه كانیش م���اده ی هۆش���به رن و ئه وان���ه ی ماده ی

هۆشبه ریش ئێرانی زۆری تێدایه . ئاوێنه : ئایا لێدان له ناو گرتوخانه كانی

هه رێمدا هه یه ؟س���االر مه حمود: به داخێكی زۆره وه دوای ئ���ه و هه م���و س���ه ردانه ی ئێمه و

رێكخراوه كان���ی ت���ری چاودێریی مافی مرۆڤ هێشتا وه ك حاڵه ت لێدان ماوه . ئه مه پێش���ێلكردنی یاس���ای ناوخۆیی و قانون���ی نێوده وڵه تیی���ه . به پێی ماده ی سیانزه ی رێكه وتننامه ی نێوده وڵه تی بۆ دژایه تیكردنی ئه شكه نجه دان، هیچ قسه له ده رئه نجامی له تۆمه تبار لێوه رگرتنێك لێدان���ه وه بێ���ت وه رناگیرێت. كه س���ی ئه ش���كه نجه دراویش بۆی هه یه س���كااڵ ب���كات. ل���ه و حاڵه تان���ه ی الی ئێم���ه تۆماركراون له كات���ی گرتنی تۆمه تباردا ئه مه روده دات. پێویس���ته كه ره س���ته و جیهازی ن���وێ هه بێت بۆ كۆنترۆڵكردن. هه روه ها له زیندانی ئاسایش���دا هێش���تا وه ك حاڵ���ه ت ئه م���ه به دیده كرێت و الی

لیژنه كه ی ئێمه تۆماركراوه .ئاوێن���ه : تائێس���تا دۆس���یه ی ئ���ه و كه سانه ی سزای له سێداره دانیان هه یه كه پێموابێت 169كه سه یه كالیی نه بۆته وه ،

له وباره یه وه چیتانكردوه ؟ساالر مه حمود: ئه وه كێشه یه كه و هه یه حكومه تی هه رێم عاجزه له جێبه جێكردنی بڕیاری له س���ێداره دانه كه ، بۆیه له ساڵی 2008ه وه هیچ س���زایه كی له سێداره دان جێبه ج���ێ نه ك���راوه . به ن���ده نه ی���اری جێبه جێكردنی س���زای له س���ێداره دانم، ب���ه اڵم چه ندانجاریش رامانگه یاندوه ئه م دۆخه ی كه هه یه پێویس���تی به دیراسه ی

وردتر هه یه بۆ چاره سه ركردن.ئاوێنه : به بڕوای تۆ مه ترسی گه وره ی

داهاتوی هه رێم چییه ؟س���االر مه حم���ود: مه ترس���ی گه وره به ڕێوه یه بۆ ته ش���ه نه كردنی توش���بون بازرگانیك���ردن هۆش���به ر و به م���اده ی به ماده ی هۆشبه ر له هه رێمی كوردستاندا. ئه گ���ه ر س���نوری نێوان ئێ���ران و هه رێم

به باشی كۆنترۆڵ نه كرێت.

ئا: كاوه گه رمیانی

له نێو بنكه ی گرتن و گواستنه وه ی پۆلیسی گه رمیاندا ژماره یه ك گه نج كه به تۆمه تی جیاواز زیندانیكراون،

ئاسایش تۆمه تبار ده كه ن به وه ی ئه شكه نجه و ئازارێكی زۆریانداون بۆ ئه وه ی ئیعتراف له سه ر ئه و تاوانانه

بكه ن كه پێی تۆمه تباركراون، به ڕێوه به رایه تی ئاسایشی گه رمیانیش

ئه و تۆمه تانه ره تده كاته وه .

محه مه د حس���ێن گه نجێك���ی قه زای چه مچه ماڵ���ه ، ئ���ه و م���اوه ی س���اڵێكه هاواڵتیی���ه ك كوش���تنی به تۆمه ت���ی ده س���تگیركراوه ، به اڵم هێش���تا دادوه ر بڕیاری كۆتایی له سه ر دۆسیه كه ی نه داوه و حوكمنه دراوه . ئێس���تا ناوبراو له بنكه ی گرتن و گواس���تنه وه ی پۆلیسی گه رمیان زیندانییه ، هه رچه نده له 2012/6/18ه وه خراوه ته زیندانه وه ، كه چی هێشتا دادوه ر

دۆسیه كه ی یه كالیی نه كردوه ته وه .ئ���ه و ده ڵێ���ت "ك���ه ده س���تگیركرام ره وانه ی ئاسایشی چه مچه ماڵیان كردم، زۆریاندام ئازارێكی ئه ش���كه نجه و له وێ بۆ ئه وه ی ئیعتراف له س���ه ر كوش���تنی

هاواڵتییه ك بكه م".ئه و گه نجه ئاماژه به وه ده دات سه ره تا كه ده ستگیركراوه "كه له بچه یه كی چه پ و دواتر ده س���تی و كردوه ت���ه راس���تیان ده مامكیان له س���ه ری كردوه و به سۆنده و كێبڵ ئه ش���كه نجه یه كی قورسیان داوه و جگه ره یان له س���ه ر ده ستی كوژاندۆته وه

بۆ ئه وه ی ئیعتراف بكات".ناوب���راو وتی "له ئاس���ایش كاره بایان له جه س���ته مداو چه ن���د جارێ���ك له ژێر قورس���ی به ه���ۆی ئه ش���كه نجه داو ئه ش���كه نجه وه بورامه وه ، له كاتژمێر 9ی ش���ه و تا 5ی به یانی له ژێر ئه شكه نجه دا

له ئه ندامی كاره بای���ان ته نان���ه ت بوم، نێرینه مداو رایانده كێشا".

وتیشی "شاهیدم هه یه كه شاهیدی بۆ ئه شكه نجه دراوم، شێوه یه ك به چ ده دام كوش���تن هه ڕه ش���ه ی دوات���ر ب���ه اڵم

له شایه ته كانم كراو په شیمانكرانه وه ".محه م���ه د حس���ێن، ب���اس ل���ه وه ش ده كات پێ���ش ئه وه ی ببرێت���ه به رده م هه ڕه شه ی موالزمێكه وه له الیه ن دادوه ر لێكراوه و ناچاركراوه ئه و قس���انه بكات كه خۆی ب���ڕوای پێیان نه بوه . هه روه ها ماڵه وه یان تائێس���تاش رونیشیكرده وه س���ه ردانیان نه كردوه تا راس���تیه كانیان

پێبگه یه نێت.گه نجێك���ی تری ق���ه زای چه مچه ماڵ، به ناوی "هه ڵۆ بیالل" به تۆمه تی كوشتنی

گه نجه ئامۆزاكه ی ده ستگیركراوه و ئێستا له بنكه ی گرتن و گواس���تنه وه ی پۆلیسی گه رمیان زیندانییه ، ئه و س���كااڵی خۆی به رامب���ه ر ب���ه وه ده ربڕی ك���ه "ماوه ی 12 مانگ���ه ل���ه ژوره وه م به ب���ێ هی���چ

لێپرسینه وه یه ك".ئه ش���كه نجدانی چیرۆك���ی ناوب���راو هاوڕێیه ك���ی ك���ه له زین���دان له گه ڵ���ی ب���وه گێڕایه وه و وت���ی "هاوڕێیه كه م كه ئاسایشی تاكه كه سی ژوری خستبویانه چه مچه ماڵ���ه وه چوار رۆژ ئه ش���كه نجه و ئازاریان���دا به كاره با، بۆ ئ���ه وه ی به زۆر ئیعتراف هاواڵتییه ك له سه ر كوش���تنی بكات، كه هاته المان له زیندانی پۆلیس هاوارمك���رد ببرێت بۆ نه خۆش���خانه بۆ ئه گه ر وتی���ان به اڵم چاره س���ه ركردن،

بمرێت نابرێت بۆ نه خۆشخانه ".كوردۆ ئه سری حه مید، گه نجێكی تری قه زای كفرییه و م���اوه ی چه ند مانگێكه ئاسایشێكی قه زاكه ی به روداوی هاتوچۆ كوشتوه ، به اڵم هێش���تا دادوه ر بڕیاری

كۆتایی له سه ر دۆسیه كه ی نه داوه .ناوبراو باس���ی ئه شكه نجه دانی ده كات كاتێ���ك ده س���تگیركراوه و ب���راوه ب���ۆ ئاسایش���ی كف���ری، ئه و وت���ی "كاتێك ده ستگیركرام و برام بۆ ئاسایشی كفری، له س���ه ر بینای ئاسایش���ه وه خستمیانه خ���واره وه ، به قۆناغ���ه تفه ن���گ زۆریان لێ���دام و جنیۆیانپێدام، به و بریندارییه وه

تائێستاش نه براوم بۆ نه خۆشخانه ".ك���وردۆ ئام���اژه ی به جۆرێك���ی ت���ر له س���زادان كرد كه له كه الر دراوه ، باسی

له وه كرد له ئاسایش���ی كه الر كاره بایان له جه س���ته ی داوه و لوتیان ش���كاندوه ، ئ���ه و وتی "ئه ش���كه نجه یه كی زۆر درام، ته نانه ت ت���ا به یان���ی به دیارمه وه بون له زیندانی تاكه كه س���ی ئاسایشی كه الر، گوێی���ان ده گرت ت���ا بزانن م���اوم یان م���ردوم، وتیان ئه گ���ه ر مردیش بیخه نه نێو به تانییه ك���ه وه و فڕێیده نه ده ره وه ، ئه مه چییه ئاسایش���ێكم به قه زاو قه ده ر

كوشتوه ".كوردۆ ئه سری رونیكرده وه ئاسایشه كان پێیانوت���وه ئه گ���ه ر الی دادوه ر بڵ���ێ ئاس���ایش لێیداوه ئه وه خراپی به س���ه ر دێنن، بۆیه ئه ویش له ترس���ا الی دادوه ر

هیچی له مباره یه وه نه گوتوه .قس���انه دا، س���كااڵو ئه م له به رامبه ر لێپرس���راوی راگه یاندنی به ڕێوه به رایه تی ئاسایشی گه رمیان "عوسمان عه بدولكه ریم" ئه وه ره تده كاته وه له زیندانی ئاسایش���دا وتی ناوب���راو هه بێت، ئه ش���كه نجه دان ئاسایشی به ڕێوه به رایه تی "له س���نوری گه رمیان، هه مو به نده كانی مافی مرۆڤ ره چاوكراوه و به پێی رێنماییه كانی مافی مرۆڤ و جاڕنام���ه گه ردونییه كان مامه ڵه

له گه ڵ زیندانییاندا ده كرێت".وتیشی "له سنوری به ڕێوه به رایه تیمان هیچ بنكه یه كی معاونیه تێكمان بۆیان نییه بۆ ماوه ی 24 كاتژمێر زیاتر زیندانی الی خۆیان بهێڵن���ه وه ، به ڵكو زیندانییه كان ره وانه ی گرتوخانه ی مه ركه زی ده كرێت ك���ه الی به ڕێوه به رایه ت���ی ئاسایش���ی

گه رمیانه ".ئه و لێپرس���راوه رونیك���ردوه چه ندین ب���ۆ ده ستخۆش���ی سوپاس���نامه و كراوه ، گرتوخانه كه ی���ان كارمه ندان���ی س���ه باره ت به ش���ێوازی مامه ڵه ك���ردن و جێگاو رێگاكان و نه بونی هیچ ترس���ێك له س���ه ر زیندانییه كان، ئام���اژه ی به وه كرد كه زیندانی���ه كان هه مو ئامێره كانی

حه وانه وه یان بۆ دابینكراوه .ده رباره ی كاره با لێدانیش له جه سته ی زیندانیه كان، ناوب���راو وتی "ئه وه دوره له راس���تییه وه ، ئه گ���ه ر كاره ب���ا بدرێت ش���وێنی هه ركه س���ێك له جه س���ته ی كاره باكه بۆ ماوه یه كی زۆر ده مێنێته وه ، ئه گه ر راستده كه ن با وێنه ی جه سته یان بگیرێت و پیش���انی رای گش���تی بده ن، ئ���ه وه زۆر دوره له راس���تییه وه و ته نها

لێكۆڵینه وه له گه ڵ زیندانیان كراوه ".له باره ی ئ���ه وه ی ئه گه ر ده ربكه وێت لێ���دراوه و كاره به ی���ان زیندانی���ان ئه ش���كه نجدراون، ناوبراو جه ختی له وه كرده وه كه ئه وكاته ئه وان لێپرسینه وه ی

یاسایی خۆیان ده گرنه به ر.ناوب���راو ئه وه ش���ی ره تك���رده وه كه برینداربونیان���دا نه خۆش���ی و له كات���ی زیندانیه كان نه برابێتن بۆ نه خۆش���خانه ، ئه و وتی "له به رئه وه ی ئه فسه ری ئێشكگر له به ڕێوه به رایه تی ئێمه ده سه اڵتی ته واوی زیندانییه ك ه���ه ر به ناردنی پێ���دراوه ، ته ندروس���تی باری حاڵه تێكدا له ه���ه ر به هه ر ش���ێوازێكی ئاس���ایی تێكبچێت، له ده فت���ه ری ئێش���كگره كاندا نوس���راو كراوه ب���ۆ ئه وانه و نه خۆش���خانه كانیش شاهیدی ئه وه ن چه ندینجار له دوای 12ی له ژێر ناردوه و زیندانییه كانمان شه وه وه چاودێریی هێزه كانی ئاسایشدا بۆ ئه وه ی

چاره سه ریان بۆ بكرێت".ره تك���رده وه ئه وه ش���ی هه روه ه���ا ك���ه هه ڕه ش���ه له زیندانی���ه كان كرابێت له الیه ن كارمه ندانی ئاسایش���ه وه به وه ی ئه ش���كه نجه كانیان ب���ه دادوه ر نه ڵێ���ن، ئه و وتی "ئه وه ش دوره له راس���تییه وه ، له به رئ���ه وه ی دادگا خ���ۆی بڕیارده دات نه ك ئاس���ایش، ئه و كه سه ش كه چاوی لێسورده كرێته وه له به رده م دادگا راستی حاڵه ته كه بدركێنێ���ت، ئه وا دادگا بڕیار

ده دات نه ك ئاسایش".

بنكه ی گرتن و گواستنه وه ی پۆلیسی گه رمیان فۆتۆ: کاوه

كاتێك ده ستگیركرام و برام بۆ ئاسایشی

كفری، له سه ر بینای ئاسایشه که وه

به قۆناغه تفه نگ فڕێیاندامه خواره وه

ئه یوب ئه فغانی له زیندانی ئاسایشی

هه ولێره

ساالر مه حمود

»13«هەوڵ بۆ لەکارخستنی ئۆدیبۆس

ئۆرفیۆس و نەرسیس لەبری ئۆدیبۆس

مارکۆز لە کتێبی ناوبراویدا بڕوای وایە کە نەرس���یس »یان نەرسیسیۆس یان نارکیس���یۆس« دەبێتە بچێتە جێگای ئۆدیبۆس. بەاڵم مانای چی نەرس���یس ئۆدیبۆس ئۆدیبۆس?. جێگای بچێتە ب���اوە، ئێس���تا س���ەمبولی مرۆڤ���ی مرۆڤێک کە هەر خێرا دەس���تبەرداری خواس���تە غەریزییەکان���ی دەبێت، زوو خ���ۆی دەچەپێنێ���ت، زوو دەبێتە ئەو بوونەوەرەی شەرم لەو هەستانە دەکات کە ل���ە ناخیدا هەڵیگرتوون. ئۆدیبۆس هێندەی دەزانێت چ خەتایەکی کردوە، خێرا مل بۆ هەموو سزایەک شۆڕدەکات و خ���ۆی وەک تاوانبارێک���ی چەپ���ەڵ خێرا دەستبەرداربوونە ئەم دەبینێت. و گەورەی���ە بەوە دوایی دێت کە ئیدی ئۆدیبۆسەکان دەبن بە باوانی ئێمە، بە داڕێ���ژەری ئەو کولتوورەی ئەمڕۆ ئێمە تێیدا دیلبووین، بەو بوونەوەرانەی واز لە هەموو خواستێکی غەریزیی دەهێنن بۆئ���ەوەی شارس���تانییەت بەرق���ەرار خواس���تی و شارس���تانییەت بێ���ت. ئیشکردن و بەالوەنانی بنەمای لەزەت بەب���ێ ئ���ەم چەپاندنە ئۆدیبۆس���ییە نەدەهات���ەدی... چەپاندن���ی ئۆدیبی، چەپێن���راوە دێرینەک���ەی ناخمانە کە هەموو بەجۆرێک لە ج���ۆرەکان پێیدا ڕۆیشتووین و پێیدا دەڕۆینەوە، بەپێی فرۆید ئ���ەوە چەپێن���راوی فرەدێرینی دەرونمان���ە، لەو چەپێن���راوەوە مرۆڤ خۆی لە سروش���ت جیادەکاتەوە و ئەو وزە سروشتییە »لبیدیۆ« کە لە خزمەت غەریزەکاندایە دەگوازێتەوە بۆ دونیای کار و بیرکردن���ەوە و هون���ەر. بەپێی فرۆید مرۆڤ لەگەڵ فۆرمی ئۆدیبۆسیدا پێدەنێت���ە ناو مرۆڤبوون���ەوە، واتە بە مانایەک ل���ە ماناکان ئۆدیبۆس مرۆڤی یەکەم���ە، چونکە ئەو س���ەمبولی ئەو چەپاندنە پێویس���تەیە کە لە ڕێگایەوە مرۆڤ ل���ە سروش���ت جیادەبێتەوە و کە شارس���تانییەوە دونیای پێدەنێتە فەزایەکی دروس���تکراو و دەس���تکردی مرۆڤ خۆیەتی. بەبێ ئەم حاشاکردنە ئۆدیبییە لە خواستی خۆی، بەبێ ئەو نەفرەتە قووڵە لە بنەمای لەزەتخوازی ئەو ئاڕاس���تە گۆڕینەی لیبیدۆ »وزەی خۆشەویستی و ژیان« لە عەشقەوە بۆ

کار، پیادەنەدەبوو. تێزەکەی مارکۆزە ئەوەیە کە مێژووی ئەفس���انە و چیرۆکەکانی ئێمە شتێکی تر دەڵێن، مرۆڤ هەر لەسەرەتاوە ئەو بوونەوەرە نەبووە کە مرۆڤبوونی لەسەر دابڕان لەسروشت دامەزرابێت، مرۆڤبوون جگە لە شێوازە ئۆدیبۆسییەکە دەکرێت شێوازی دیکەشی هەبێت، مرۆڤی دابڕاو لە سروش���ت، مرۆڤێک ک���ە مەحکومە بەوەی بۆئەوەی خاوەنی شارستانییەت بێت دەس���تبەرداری خۆی بێت، لەناو سیس���تمێکی ڕێک و یاس���اگەلی توند و دڵڕەق���دا بژی، وە ل���ە نێوان خۆی و ڕیش���ە سروش���تییەکانیدا پچرانێکی رادی���کال ڕووی���دا بێ���ت، ئەمجۆرە لە م���رۆڤ، تاک���ە وێنەی م���رۆڤ نییە، دەکرێت مرۆڤ بەجۆری تریش بهێنینە پێشچاو و ئەگەری ژیانی تریش بنێینە

پێشدەمی خۆمان. بە بڕوای مارکۆزە ل���ە ڕیزی پاڵەوانە گریکییەکان���دا دوو نمونەمان هەیە لە ئۆدیبۆس ناچن و نیشانەن کە دابڕان لە سروشت دابڕانێکی دەبێکار »حەتمی« نییە. ئ���ەو دوو پاڵەوانە ئۆرفیۆس و نەرسیس���ن، کە وێنەیەک���ی جیاوازی مرۆڤمان پێدەبەخش���ن ناچێتەوە سەر نیگاری ئۆدیبۆس. من لە زۆر لە کارە پێش���ووەکانمدا ئاماژەیەکی زۆرم داوە بەم دوو پاڵەوانە، بۆ مەبەستی جیاواز لە جێگای جیاوازدا زۆر بەکارمهێناون، بەاڵم س���ەرەتا لێرەدا تەنیا بۆچوونی ڕووندەکەمەوە. دەربارەی���ان مارکۆزە ب���ە ب���ڕوای مارک���ۆزە، ئۆرفی���ۆس و نەرس���یس نمونەی پاڵەوانی نەیار بە ڕیش���ەیەکی کە ئەمڕۆمانن کولتووری هەیە. پرۆمیسیۆس���ی � ئۆدیبۆس���ی بەگۆران���ی بوونەورێک���ە ئۆرفی���ۆس سروشت دەجوڵێنێت، هەتا دەرگاکانی س���ەرزەمینی و باش���وور جیهان���ی م���ردوەکان بە دەنگی خۆش���ی خۆی دەکاتەوە، ک���ە گۆرانی دەڵێت دەنگی تەنی���ا کار لە مرۆڤەکان���ی تر ناکات،

بەڵک���و کارلە باڵندە و درەخت و هێزە ئۆرفیۆس سروش���تییەکانیش دەکات. نمونەی مرۆڤی سروشتییە، مرۆڤ کە هێشتا لە کارلێکدایە لەگەڵ سروشتدا، هێش���تا بەش���ێکە لێی، دەتوانێت بە هێزی خۆی کار لە دیاردەکان بکات. ب���ە واتایەکی تر ئۆرفی���ۆس مرۆڤێکە دەتوانێت بێ جەبری شارستانییەت هەم هونەرمەند بێت و هەم دەس���تبەرداری سروش���تی خۆش���ی نەبێت. بەاڵم لە ئۆرفیۆس زیاتر و گرنگتر نەرسیس���ە. نەرس���یس هەم سەمبولی کەسێکە کە خۆی و سروشت لە یەک جیاناکاتەوە، هەم س���ەمبولی »م���ن« ێکی بەهێزە ک���ە ت���ەواوی وزەی خ���ۆی دەخاتە خزمەتی خۆیەوە. عەش���قی نەرسیسی بەڕای مارکۆزە تەنی���ا ئاماژە نییە بۆ خودئەڤین���ی و خودپەرس���تی بەڵکو ئاماژەیە بۆ تێکەڵییەکی بێس���نوور و نەپچ���ڕاو لە نێوان خ���ود و درێژکراوە سروش���تییەکەیدا، هێ���زی ئیرۆس���ی نەرس���یس لێرەدا نەخراوەتە خزمەتی بەڵکو شارستانییەتەوە، دروستکردنی هێزێکە لە عەشقێکی بەردەوامی خودی خۆی و سروش���تدا دەژی، مردنیش���ی باوەش���کردنەوەی تەواوەتییە بە خود

دا. هەڵب���ەت چەندەها ج���ۆر گێڕانەوەی ئەفسانەی نەرسیسمان لە بەردەستدایە، لەوانە یەکێکیان دەڵێت کە نەرس���یس لە پەرچی ئاوەکەدا وێنەی خوش���کە مردوەک���ەی خۆی بینیوەت���ەوە، بۆیە ئەم���ە هەڵب���ەت خۆشیویس���توە، پێچەوان���ەی ت���ەواوی ئ���ەو لۆژیک���ە کاردەکات کە نەرسیس و خودئەڤینی پێک���ەوە دەبەس���تێتەوە، بۆی���ە ب���ۆ مانا فەلس���ەفی و س���ایکۆلۆژییەکانی ئەفس���انەکە بایەخێکی کەمتری هەیە، لەوەی ک���ە بڵێین نەرس���یس دەمێک س���ەیری نیگاری خۆی دەکات عاشقی خ���ۆی دەبێ���ت. یەکێک ل���ە چیرۆکە گێڕانەوەکەی نەرس���یس ناسراوەکانی ئۆڤیدە کە تێیدا نەرس���یس هوشیارە عەش���قی ب���ۆ وێنەکەی خ���ۆی ناگاتە هیچ جێگای���ەک و لەبەردەم ڕێگایەکی داخراودا وەس���تاوە خ���ۆی دەکوژێت و دەبێت���ە گوڵ���ە نێرگ���س، چونکە تێگەیش���تووە وێنە ناگیرێت و باوەشی پێدا ناکرێ���ت . ئەویدیان چیرۆکەکەیە ب���ە حیکایەت���ی پاوس���انیاس »ک���ە مێژوونوسێکی گریکی کۆنە« کە تێیدا نەرس���یس وێنەکەی خۆی بە شێواوی دەبینێت، چونکە گەاڵیەک بەردەبێتەوە و ئاوەکە دەخاتە شەپۆالن و نەرسیس وادەزانێت ڕوخساری شێواوە و جوانی لەدستچووە، ئیدی لە ژێر کاریگەری ئەو شۆکەدا گیان لە دەست دەدات »بڕوانە پاوسانیاس، وەسفی گریکستان. بنکەی چاپی مانێس���ا. منشن. 1998. 31«. چیرۆکی س���ێهەم ئ���ەو چیرۆکەیە کە نەرسیس نازانێت ئەوە وێنەی خۆیەتی و عاشقی دەبێت و بۆئەوەی پێیبگات خۆی بۆ دەخنکێنێت و بۆی دەمرێت.

5کوردستانی (379( سێشه ممه 2013/5/28

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

جوانییەکانی ناڕێکی

19 »»

كادێرانی حیزبی دیموكراتی كوردستان له نادادپه روه ری ناڕازین:

موچه ی سكرتێره كه مان 238 هێنده ی یارمه تی پێشمه رگه یه كه

نەرسیس هەم سەمبولی کەسێکە

کە خۆی و سروشت لە یەک

جیاناکاتەوە، هەم سەمبولی »من« ێکی بەهێزە کە

تەواوی وزەی خۆی دەخاتە خزمەتی

خۆیەوە

ئا: ئاوێنه

نزیكه ی 100 كادیری حیزبی دیموكراتی كوردستان له نامه یه كدا كه ئاراسته ی مه كته بی سیاسی و

كۆمیته ی ناوه ندییان كردوه ، ناڕه زایی خۆیان به رامبه ر به موچه ی مانگانه ی

سكرتێره كه یان ده رده بڕن به راورد به یارمه تی پێشمه رگه و موچه ی

كادێرانی ئه و حیزبه و به نادادپه روه ری ناوده به ن، ئه وان ده ڵێن "بۆچی ده بێت

موچه ی مانگانه ی خالیدی عه زیزی سكرتێری حیزب 5000 دۆالر بێت و

یارمه تی مانگانه ی پێشمه رگه یه كیش ته نها 27 هه زار دینار بێت".

یه كێ���ك له ئیمزاكه رانی ئ���ه و نامه یه ئاشكرابكرێت ناوه كه ی نه یویس���ت كه ئ���ه وان ك���ه راگه یان���د به ئاوێن���ه ی ده یانه وێت له ڕێگه ی ئه و نامه یه وه پێش ب���ه و ناداپه روه رییانه بگ���رن كه باڵی به س���ه ر حیزبی دیموكراتی كوردستاندا كێشاوه و ئه و وتی فه لسه فه ی دامه زرانی 1945دا له س���اڵی دیموك���رات حیزبی بوه و نادادپ���ه روه ری بنه مای له س���ه ر ئ���ه و ناداپه روه رییانه ی كه له كۆمه ڵگادا هه ب���وه و ئێم���ه وه كو نه ت���ه وه ی كورد نه مانتوانیوه زمانی خۆمان به كاربێنین و وه ك هه بێ���ت و خۆم���ان ده س���ه اڵتی فارس���ه كان كه ڵ���ك له س���امانی واڵت وه ربگرین ئه وانه بونه ته هۆی دامه زرانی ئێس���تا كه چی دیموك���رات، حیزب���ی فه لسه فه ی س���كرتێرو س���ه ركردایه تی دامه زرانی حیزبی دیموكراتیان خستوه ته

ژێر پرسیار".ئ���ه و كادی���ره ی حیزب���ی دێموكرات وتیش���ی "ئێمه حیزبێكین كه له قۆناغی خه باتداین، بۆی���ه ره وا نییه كادیرێكی پله دو كه زیاتر له 30 س���اڵه له حیزبدا كار ده كاو كات���ی خ���ۆی چه ندینج���ار یارمه ت���ی خێزان���داره بریندارب���وه و ی���ان 130 ه���ه زار مانگانه ك���ه ی 120 دیناربێ���ت و له والوه س���كرتێری حیزب مانگانه 50 وه رقه وه ربگرێ و ئه ندامانی ده فته ری سیاسی هه ركامیان 8 وه ره قه و ئه ندامانی كۆمیته ی ناوه ندیش 6 وه رقه ئیمكاناتێكی له هه مو وه ربگرن و س���ود

حیزبییش وه ربگرن".ئه و كادیره ناڕازییه ئه وه شی ئاشكرا كرد كه به پێی بڕیارنامه نێوخۆییه كانی حیزب���ی دیموكرات ده بێ مه ودای نێوان به رزترین یارمه ت���ی و كه مترین یارمه تی له حیزبی دیموكراتدا 10 به رابه ربێ، واته ئه گه ر یارمه تی پێش���مه رگه یه كی ساده 27 ه���ه زار دیناربێت، ئ���ه وا یارمه تی سكرتێر كه به رزترین پۆستی حیزبییه

نابێت له 270 هه زار دینار زیاتر بێت.

ئ���ه و كادی���ره ی حیزب���ی دێموكرات ئاماژه ی ب���ه وه كرد كه پێش كۆنگره ی 15ی حیزبه كه ی لیژنه یه كی به دواداچون ب���ۆ گه نده ڵییه دارایی���ه كان پێكهاتوه و له ئاكامدا ده ركه ت���وه كه چه ند ده فته ر دۆالر چاره نوسیان ناڕونه و دیارنییه چۆن و بۆچی س���ه رفكراوه ، كه چی به و بۆنه وه به ئه ندامێكی په یوه ن���دی بابه ته كه كه مه كته بی سیاسی و ئه ندامێكی كومیته ی ناوه ندی���ی و ی���ه ك دو كه س���ی دیكه ی سه رپۆشیان هه بوه ، سه ركردایه تییه وه له سه ر داناوه و رێگری له لیژنه كه كراوه كه درێژه به لێكۆڵینه وه كانی بدات و هیچ لێپرسینه وه یه كیش له گه ڵ ئه و كه سانه دا

نه كراوه .ئه و كادیره ی حیزبی دیموكرات ئاشكرای ك���رد كه ئه ندامانی مه كته بی سیاس���ی حیزبه ك���ه ی ژن و منداڵه كانی خۆیانیان به پاره ی حیزب ره وانه ی ده ره وه ی واڵت كردوه ، كه چی پێشمه رگه ی كه مئه ندامی وا هه یه پێویستی به چاره سه ره تائێستا ئاماده نه ب���ون ره وانه ی ده ره وه ی واڵتی بكه ن و له وه اڵم���دا ده ڵێن حیزب هیچی

له ده ستنایه ت.هه روه ها باس���ی ئه وه ش���ی كرد كه كه س���انێك ده ركه وت���وه به به ڵگ���ه وه "خه ریكی س���ه ركردایه تی له ئه ندامانی

بازرگانی كردنن و ته نانه ت هه شیانه كاری قاچ���اخ ده كه ن و پش���تگیری حیزبییان فرۆش���توه به نه فه ری غه یره حیزبی بۆ ئ���ه وه ی ل���ه ده ره وه ی واڵت په نابه ریی وه ربگرێت، كه چی تائێستا ئه و كه سانه س���زا نه دراون و هیچ لێپرسینه وه یه كیان

له گه ڵ نه كراوه ".كادیره كه ی حیزبی دیموكرات ره خنه حیزبه ك���ه ی و سیاس���ی له مه كته ب���ی س���كرتێره كه ی ده گرێت و وتی "خالیدی عه زیزی و ئه ندامانی مه كته بی سیاس���ی وه ك مه س���ه له یه كی تاكتیك���ی چ���او له مه سه له ی یه كگرتنه وه ی هه ردو حیزبی دیموكرات ده كه ن و خالیدی عه زیزی هه مو ش���تێكی بۆ خۆی ده وێت و چاوه ڕوانی له الیه نه كه ی ئه وه یه كه گه ره نتیی���ه ك دیكه ی دیموكرات وه ربگرێت بۆ ئه وه ی دوای یه كگرتنه وه ئه و ببێته سكرتێر".

ئ���ه و كادێ���ره ی حیزب���ی دیموكرات هه روه ها ره خنه له شێوازی به ڕێوه بردن و سیاسه ته كانی حیزبه كه ی ده گرێت، ئه و وتی "حیزبی دیموكرات له ئێستادا هه م له ئاستی نێوخۆو هه م له ئاستی ده ره وه و الیه نه كانی له گ���ه ڵ په یوه ندییه كان���ی باشوری كوردستان سیاسه تێكی هه ڵه ی هه یه و سكرتێری حیزب بااڵنسی له نێوان هێزه كانی باشوری كوردستاندا به تایبه تی

پارتی دیموكراتی كوردستان و یه كێتیی زیاتر رانه گرتوه و نیشتمانی كوردستان به ره و الی پارتی چوه و ئێمه ش نامانه وێ قۆناغی ئه حمه د تۆفێق له مێژوی حیزبی سه ربه خۆیی دوباره بێته وه و دێموكراتدا حیزبی بۆ ئێمه خه تی سوره و ده بێ له و

نێوانه دا هاوسه نگی بپارێزرێت".له باره ی جیاوازی ئه و موچه و یارمه تی كادێرانی پێش���مه رگه و سه ركردایه تی و حیزبی دیموكرات، پێش���مه رگه یه ك كه یارمه ت���ی مانگانه ی 27 ه���ه زار دیناره من "له ئێس���تادا راگه یاند به ئاوێن���ه ی مانگانه پاره یه كی ره مزی كه پێیده وترێ یارمه تی مانگانه وه رده گرم و بڕه كه ی 27 هه زار دیناره ، كه چی موچه ی مانگانه ی كاك خالی���د عه زیزی وه ك س���كرتێری حیزب 50 وه ره قه یه و ئه گه ر وه ره قه یه ك له ئێستادا حیساب بكه ین كه 129 هه زار دیناره ، ئه وا موچه ی مانگانه ی سكرتێر ده بێته 238 به رابه ری ئه و یارمه تییه ی

كه من مانگانه وه ریده گرم".ئه و پێش���مه رگه یه جه ختی له س���ه ر ئه وه كرده وه كه سكرتێری حیزبه كه ی جیا له و 50 وه رقه یه هه مو مه س���ره ف و واڵت و ده ره وه ی ب���ۆ هاتوچۆیه ك���ی

له كوردستان له سه ر بودجه ی حیزبه .ئاوێنه بۆ زانیاری زیاتر و رای به رامبه ر په یوه ندی به ئه ندامێكی س���ه ركردایه تی كوردس���تانه وه دیموكرات���ی حیزب���ی كرد، وێڕای ئه وه ی ك���ه ناوبراو ئاماده نه ب���و هی���چ زانیارییه ك ب���دات، بونی ره تنه ك���رده وه . ناڕه زایه تییه كه ش���ی ئ���ه و ئه ندامه ی س���ه ركردایه تی حیزبی دیموكرات كه نه یویست ناوی بهێنرێت، وتی "له هه مو حیزبێك���دا گرفت هه یه و دروس���تده بێت، جۆراوجۆر ناڕه زایه تی له ن���او ئێمه ش���دا ه���ه ر ناڕه زایه تییه ك كۆمیته ی له كۆبونه وه كانی ئه وا هه بێت سیاس���یدا مه كته ب���ی ناوه ندی���ی و باس���یان ده كرێ���ت و رێگاچاره ی���ان بۆ

ده دۆزرێته وه ".كوردس���تان دیموكرات���ی حیزب���ی س���اڵی 1945 له مه هاباد له الیه ن قازی محه م���ه دو هاوڕێكانیی���ه وه دامه زراوه و دوات���ر ناوه ك���ه ی گۆڕاوه ب���ۆ حیزبی ئێ���ران. ئه م دیموكراتی كوردس���تانی حیزب���ه تائێس���تا چه ندینجار توش���ی جیابونه وه و لێكترازان هاتوه . دوایینجار له ساڵی 2006دا بو كه ئۆپۆزسیۆنی ناو "عه بدوڵاڵی به سه رۆكایه تی حیزبه ئه و حه س���ه نزاده " له حیزب���ی دێموكرات���ی كوردس���تانی ئێران جیابون���ه وه و له ژێر ن���اوی حیزبی دێموكراتی كوردس���تاندا درێژی���ان به چاالكییه كان���ی خۆیان دا و ماوه یه ك پاش ئه وه ش له كۆنگره ی 14ی ئه و حیزبه دا "خالید عه زیری" به سكرتێر

هه ڵبژێردرا.

ئه ندامانی مه كته بی سیاسی ژن و

منداڵی خۆیان به پاره ی حیزب

ره وانه ی ده ره وه ی واڵت كردوه ،

كه چی پێشمه رگه ی كه مئه ندامی وا هه یه پێویستی

به چاره سه ره تائێستا

ئاماده نه بون یارمه تی بده ن

ره وا نییه كادیرێكی پله دو كه زیاتر له 30 ساڵه له حیزبدا

كار ده كاو كاتی خۆی چه ندینجار

برینداربوه و خێزانداره یارمه تی مانگانه كه ی 120 یان 130 هه زار

دیناربێت و له والوه سكرتێری حیزب

مانگانه 50 وه رقه وه ربگرێ

خالیدی عه زیزیدو پێشمه رگه ی حیزبی دیموکرات

نوسینی: ئارنۆلد کاراسکەنس "ڕاپۆرتنوسی تایبەت بەتاوانەکانی

جەنگ" وەرگێڕانی لەهۆڵەندیەوە:

هیوا عەبدولاڵ، فەرمان چیمەن

پەنابەرێک���ی عێراق���ی ک���ە تاوانبارە لەالی���ەن کۆمەڵک���وژی بەئەنجامدان���ی دادگاوە سەربەس���تکرا، ئەو کەس���ێکی کاربەدەس���ت بو لەدامودەزگاکانی ڕژێمی دیکتاتۆری سەدام حسێن، دەستی هەبو لەکۆمەڵکوژی باکوری عێراق کە ئەوکاتە

ڕکابەری ڕژێم بون. ئەو پیاوە ناوی مەال عوزێرەو ٦٣ ساڵ بەر لەئێس���تا لەژێر ناوی عەزیز حەمەد مەولود لەدێی بایزئاغا لەدەرەوەی شاری هەولێ���ری باکوری عێراق )كوردس���تان(

لەدایکبوە. ئ���ەو کوردێکی چوارش���انەی خاوه ن سمێڵ و دو برۆی ڕەشەو حەز بەبەستنی

جامانیەکی ڕەش و سپی ئەکات. لەس���اڵی ١٩٩٢ م���ەال عوزێ���ر داوای پەنابەری لەواڵتی هۆڵەندا كردو داواکەی سەرچاوەی هەندێک بەپێی پەسەندكرا،

عێراقی خاوەن ناسنامەی هۆڵەندیشە.

دادگای بااڵی عێراقیل���ە٢٠ی تەمموزی س���اڵی ٢٠٠٧ ناوی له ژمارە ٢٢٩ی لیستێکدا هاتبو کە ناوی تاوانەکانی جەنگیان گومانلێکراوی ٤٢٣تێدابو، ئەو لیستە لەالیەن دادگای بااڵی عێراقیەوە ئامادەکرابو کە سەدام حسێنی تێدا دادگایی کرا لەبەغدا، لەلیس���تەکەدا هاتوە کە مەال عوزێر دەستی لەتاوانەکانی

جینۆسایددا هەبوە. لەدادگای بەغدا ١٠ س���کااڵ دژی مەال عوزێر تۆمارکراون، بەهۆی بەشداریکردنی لەش���ااڵوەكانی ئەنفال کە لەژێر فەرمانی سەددام حسێندا لە ٢٣ی مانگی شوباتی ١٩٨٨دا دەس���تیپێکرا ت���ا ٦ی مانگ���ی

ئەیلولی هەمانساڵ. ئامان���ج لەهەڵمەتی ئەنف���ال بریتیبو تواندنەوەیان و لەناوبردن، لەس���ڕینەوەو ناچارکردنی کوردەکان بەو تواندنەوەیە.

ئەوکات���ە لەنێ���وان ٧٠ هەزار تا ١٨٢ هەزار کورد بون���ە قوربانی، مەال عوزێر کەس���ێکی کارابو لەملیش���یا کوردەکانی س���ەر بەڕژێمی عێراق ک���ە پێیانئەوترا "جاش"و بە ش���ێوەیەکی کارا بەشداری

لەو هەڵمەتانەدا کرد.

دادگای لێکۆڵینەوەی نەتەوەییبەپێی سەرچاوە کوردیەکان ماوەیەکی دورودرێژ مەال عوزێر لەشاری ئەنیشخدەی خۆرهەاڵتی هۆڵەندا نیشتەجێ بوەو هەر لەوێ خۆی شاردەوە، چەندینجار هەوڵدرا بۆ ئ���ەوەی پەیوەندی لەگ���ەڵ ناوبراودا بکرێ، بەاڵم هەوڵەکان سەرکەوتو نەبون، لەدواییدا کوڕەکەی کە لەسوپەرمارکێتێک لەش���اری دەنهاخ )اله���ای( کاردەکات، ئاش���کرایكرد ک���ە باوک���ی گەڕاوەتەوە

باک���وری عێ���راق )كوردس���تان(، بەاڵم هەندێک س���ەرچاوەی هەرێم ئەو زانیاریە عوزێر م���ەال کوڕەکەی ڕەتدەکەن���ەوە، گومانی هەیە لەو تاوانانەی کە خراونەتە پاڵ باوکی و دەڵێ���ت "ئەکرێ ئەو نەبێ، کەسێکی دیکە ئەو کارانەی ئەنجامدابن"، بەاڵم م���ەال عوزێ���ر لەدیدارێکیدا لەگەڵ ڕۆژنامەی کوردی ئاوێنە لەڕێکەوتی ١ی تەمموزی ساڵی ٢٠٠٨، دانی بەوەدا ناوە کە ئەو بەرپرسی گروپێکی ملیشیایی – ج���اش بوەو بەو ش���ێوەیە باس لەڕۆڵی خ���ۆی دەکات "گروپ���ی م���ن ل���ە١٧٥٠ ک���ەس پێکدەهات، م���ن یەکەمین کەس بوم گروپێکی وام س���ازکرد تەنانەت بەر

لەڕژێمی بەعس". بەپێ���ی بەڵگەی���ەک لەباکوری عێراق )كوردستان( لەس���اڵی ٢٠٠٧ ، دادگای لێکۆڵین���ەوەی نەتەوەیی کە بارەگاکەی لەش���اری ڕۆتەردامی هۆڵەندایەو ئەرکی دژایەتیکردنی لێکۆڵین���ەوەو س���ەرەکی تاوانە نێودەوڵەتیەکانە، ئاگادارکراوەتەوە لەبەشداریکردنی مەال عوزێر لەو تاوانانە، س���ەرچاوەکە قس���ەی لەگەڵ پۆلیس���ی نیشتیمانی کە بە KLPD ناسراوە کردوەو ئەتوان���ن ئیمایلی خۆیان نیش���انبدەن، بەاڵم پۆلیس���ی نیش���تیمانی هەڵنەستا بەدەس���تگیرکردنی ئ���ەو گومانلێکراوە، نای���ەوێ KLPD دەزگای گوتەبێ���ژی باس لەو بابەت���ە بکات و دەڵێت "بەهۆی بەرژەوەندی نهێنی���ەکان و نەدرکاندن���ی تایبەت، دادوەری گش���تی نایەوێ قس���ە لەس���ەر بابەتێک بکات ک���ە پەیوەندی

بەتاکەکانەوە هەیە". ل���ە١٩ی تەمم���وزی س���اڵی ٢٠٠٣دا نێودەوڵەتیەکان بەتاوانە تایبەت یاسای ئ���ەو توانای���ەی داوە )رێگ���ەی داوە( کێش���ە لەو لێکۆڵینەوە بەبەدواداچون و تاوانکاریان���ەی کە ل���ەدەرەوەی هۆڵەندا

ئەنجامئەدرێن. لەبەرچاوی دادگاو لەرێگەی فرۆكەوە مەال عوزێر لەهۆڵەنداوە بۆ بەغدا گەرایەوە، بۆیە ئەو یەکە شایەنی سیاسەتی هۆڵەندا نیە کە گوم���ان لێکراوێک ئەگەڕێنێتەوە واڵت���ی باوكی كە تاوانبارە بەكوش���تنی چەندین مرۆڤ و لەهەمانكاتدا مەترس���ی

لەسێدارەدانی لەبەغدا لەسەربو.

ئەبوغرێبکۆمەڵکوژی، تاوانەکانی ل���ەدەرەوەی س���ەرچاوەکانی باک���وری عێ���راق باس لەتاوان���ی دیک���ەی ناوب���راو ئەکەن دژ بەس���ەربازانی کورد کە پێش���مەرگەیان لەتاوانی باس س���ەرچاوەکان پێئەوترا، دیکەی مەال عوزێر دەکەن کە دەس���تی لەکوش���تن و ئەش���کەنجەدانی پێشمەرگە هەشتاکاندا، لەسااڵنی هەبوە کوردەکان ئەو تاوانانەی کە س���ەرچاوەکان باس���ی ئەکەن ئەکەونە ناو کەتێگۆری تاوانەکانی

جەنگ و لێبوردنیان هەرگیز مەحاڵە. برای کوردێک���ی هۆڵەندی بەناوی ج کاراش لە ٣٠ی تەمموزی س���اڵی ١٩٨٢

لەگەڵ ٨ پێش���مەرگەی دیکە ئەکەوێتە دەستی میلیشیا – جاشەکان لەدەرەوەی هەولێر، ئەو وتی "سەری براکەم بەناوی ئەبوبەکر عوم���ەر ئەحمەدو هاوڕێکانیان

بڕین و کوشتیانن". بەپێی وت���ەی ش���اهێدحاڵەکان ئەو ڕاس���تیە بەدیئەک���رێ کە م���ەال عوزێر بەش���ێوەیەکی ڕاستەوخۆ دەستی هەبوە ڕاوەدونان���ی خەڵک لەدەس���تگیرکردن و ئەمنیەکانی نهێنیە دەزگا شانبەش���انی سەدام، عوزێر بەشداریەکی دیاری هەبوە پێشمەرگە گروپێک لەدەس���تگریکردنی کە پەلکێش���یکردن بۆ زیندانی کەرکوک لەدوایی���دا واتە لە ١٨ی مانگی تەمموزی س���اڵی ١٩٨٣ گواس���ترانەوە ب���ۆ بەغدا بەمەبەس���تی دادگاییکردنیان، دواتر ئەو گروپە لە ١٤ی مانگی نیسانی ساڵی ١٩٨٥

لەزیندانی ئەبوغرێب لەسێدارەدران. مەال عوزێر تاوانبارە بەگولەبارانکردنی پێش���مەرگەیەک بەناوی محەمەد غەفور، ئاشقی عوسمان بەناوی ش���اهێدحاڵێک عەلی کە ئێستا لەژیاندا نەماوە ڕایگەیاندوە "محەمەد غەفور لە٢١ی مانگی تش���رینی یەکەمی س���اڵی ١٩٨٢ لەدێی س���اباڵخ لەگەڵ سەربازان )پێش���مەرگە(ی دیکە بەفەرمان���ی مەال عوزێ���ر گولەبارانکران و

سەرجەم لەشیان لەخوێندا سورکرا".

پارەمەال عوزێر ڕۆڵێکی س���ەرەکی بینیوە لەدراماو کارەساتی قوشتەپە کە ئەکەوێتە دەرەوەی ش���اری هەولێر، لە ٧ی گواڵنی ساڵی ١٩٨٨ خۆی و میلیشیا جاشەکانی ٥٤ کەس���یان لەقوش���تەپە دەستگیرکرد گوایە ئەوانە لەئەرکی س���ەربازی ڕژێمی س���ەددام هەڵهاتون، بەپێی شایەتحاڵێک ئ���ەو گروپە ٥٤ کەس���یە لەژورێکی ٣ تا ٤ مەت���ری زیندانیک���راون ب���ۆ ماوەی ٩

ڕۆژ، پاش���ان ئەو کۆمەڵە کەسە بەسەر ٣ گ���روپ دابەش کرابون، ١٢كەس���یان ناچارکران بچنەوە خزمەتی س���ەربازی و ١٢ کەس���ی تریان سەربەس���تکران و ٣٠ کەسەكەی تریشیان کە لەنێوان تەمەنی

٢٥ بۆ ٣٥ساڵیدابون لەسێدارەدران. ش���ایەتحاڵەکان باس���ی ئەک���ەن کە م���ەال عوزێر بەش���ێک لەو ٥٤ کەس���ەی بەئۆتۆمبێلی خۆی ڕادەستی کاربەستانی حکومەتی کردبو لەهەولێرو شایەتحاڵەکە دەڵێ���ت "بەگوێ���ی خۆم گوێ���م لێبو کە بەئێمەی وت ئێوە هەموتان پێشمەرگەی پیس���ن، هەموتان ڕادەس���تی حکومەتی عێراقی ئەکەم" ، شایەتحاڵەکە بەردەوام ئەب���ێ و دەڵێت "ئەو باش���ی ئەزانی کە زۆربەی ئەو کەسانە لەسێدارە ئەدرێن".

ڕادەستکردنی

چەکناس���راوی فەرماندەی پەرلەمانت���ارو پێش���مەرگە س���ەید کاکە، پەردە لەسەر ڕاس���تیەکانی مەال عوزێ���ر هەڵدەداتەوە لەتەمەن���ی الوێتی���دا، بەپێ���ی وت���ەی ناوب���راو مەال عوزێ���ر لەتەمەنی الوێتیدا وەک س���یخوڕێک، دزەی کردۆت���ە ن���او )پێشمەرگە(ی کوردو بەو شێوەیە باس لەبابەتەکە دەکات "دوای ماوەیەکی کورت هەس���تمانکرد کە ئەو پی���اوە الیەنگری ڕژێمە، دەترس���این کە کاری مەترسیدار ئەنجامبدات، بۆ ئ���ەوەش من چەکەکەم لەدەستی دەرهێنا، مەال عوزێر هەوڵیئەدا بچێت���ەوە ن���او ڕژێم بەاڵم نەیدەویس���ت ناو بەتاڵ���ەوە بگەرێت���ەوە بەدەس���تی لەکۆتایی���دا ئ���ەو رژێ���م، هێزەكان���ی )پێشمەرگەیەك(ی الوی کوشت کە ناوی ئیبراهیم بەکر سۆفی بو، تەمەنی لەنێوان

١٧ بۆ ٢٠سااڵن دەبو". پەرلەمانتار لەدرێژەدا باس لەو تاوانانە

ئەکات کە م���ەال عوزێ���ر ئەنجامیداون و دەڵێ���ت "لەنزی���ک دێی بێ���ری عەرەبان بۆسەیەکی عێراق س���وپای شانبەشانی لەپێش���مەرگە دانایەوەو ١٣ پێشمەرگەی کوش���ت، جارێکی دیکە لەدێی منارە ٣

پێشمەرگەی تری کوشت".

سیاسیەكانی هۆڵەنداو مەال عوزێرسیاس���یەکانی ئەم واڵت���ە "هۆڵەندا" لەڕاس���تیانەوە ب���ۆ چ���ەپ کاردانەوەی خۆیان دەربارەی هەڵسوکەوتی واقوڕماوو تاوانبارێکی ب���ۆ هۆڵەندا میوانپەروەری

خەڵککوژ دەربڕی. ئەن���دام پەرلەمان���ی س���ەر بەپارتی سۆسیالیست )یان دە وت( دەڵێت "ئەو بابەتە گومانی زۆر مەترس���یدار لەخۆی ئەگرێ ک���ە تایبەتە بەمەس���ەلەی مەال عوزێر، سەرمس���وڕماوە چ���ۆن دادوەری گش���تی لەوب���ارەوە نەکەوتۆت���ە جوڵە، لەکاتێک���دا ئ���ەوان لەس���اڵی ٢٠٠٧ ەوە ئاگاداری ئەو بابەتەن، لێرەدا من وەزیری ئاسایش و دادوەری بەبەرپرسیار ئەزانم".

ڤ "پ فراکس���یۆنی ئەندام���ی Lower خوارت���ر لەپەرلەمان���ی ڤ" Houseی هۆڵەن���دا سیتس���ە فرتس���ما کاردانەوەکان���ی ش���ێوەیە ب���ەو خ���ۆی لەبەرانبەر حکومەت���ی واڵتەکەی دەم���ەوێ "لەس���ەرەتادا نیش���اندا بڵێم حکومەتی هۆڵەندا هەڵەیەکی دەربارەی مافی پەنابەرێت���ی و مۆڵەتی پەنابەرێتی دەرب���ارەی ئ���ەو پی���اوە ئەنجام���داوە، یاس���ای ی "ف" ١ بەن���دی بەپێ���ی تاوان���ی ک���ە کەس���انێک هۆڵەن���دا جەنگی���ان ئەنجامداب���ێ ماف���ی مانەوەو پەنابەرێت���ی نایانگرێت���ەوە! بابەتی ئەو پی���اوە پێش���ێلکاریەکە لەدژی یاس���ای ئەبوایە نێودەوڵەتی، یاس���ای هۆڵەنداو دادوەری گش���تی لەیەکەمین کاردانەوەدا

بەشوێن ئەو پیاوە کەوتبایە. ڕوداوی م���ەال عوزێ���ر تەنیا ڕوداوێک بەپێ���ی کۆمەڵێک س���ەرچاوەی نی���ە، تاوانب���ارو ٥ لەهۆڵەن���دا عێراق���ی لەواڵتان���ی دیکەی ئەوروپ���ا ٩ تاوانبارو سەرکردەی جاشەکان ئەژین کە لەالیەن

دادگای تاوانی عێراقیەوە داواکراون.

یه كێتی له خۆی ده چێت..

هه ڵوێس����تی یه كێت����ی ب����ۆ لیس����تی سه ربه خۆو دواتریش هه مواركردنه وه ی پ����رۆژه ی ده س����تور، هێن����ده ی وه ك ده خوێنرێته وه ، له خ����ۆی نزیكبونه وه ئه وه ن����ده دوركه وتنه وه نییه له پارتی. چونكه گه یشتن به و بڕیارانه ته كتیكێكی بڕیاربه ده س����تی نوخبه ی سیاس����یی حزبه كه نه بو كه بیه وێ وه ك س����ااڵنی پێشو، به بڕیاری كۆپیكراوو پێشوه خت زانراو له ژوره كانی كۆبونه وه بێنه ده رو هیچ گره وێك له س����ه ر هه ڵوێسته كانی ئه مجاره به پێچه وان����ه وه ، نه كرێ����ت. هاوكێش����ه ی بڕیاردان له ن����او یه كێتی كه وت����ه وه س����ه ر قاچه كان����ی خۆی و گوش����اری له بن سیاس����یی مه كته بی ئۆرگانه كانی جه ماوه ری����ی و بنك����ه ی س����ه ركردایه تی و ئه نجومه ن����ی ناوه ند، بۆ ئه و س����ه ره تاو بنه مایانه گه ڕایه وه كه ج����اران یه كێتی پێده ناس����رایه وه . وته ن����ی: ش����اعیر )پیره مێ����ردی سوراحیه كه ، سه ری بۆ پیاڵه نه ویكرد(. ئاخر له دوای هه ڵبژاردنه كانی )٢٠٠٩(وه ، یه كێتی توشی قه یرانێكی سه خت بۆوه ، ه����ه ر له الیه نه فیزیكییه كه ش نا كه ته نیا په یوه ست بێت به جیابونه وه ی به ڵكو حزبه كه ، نیوه كردن����ی گۆڕان و ئه وه ی قه یرانه كه ی قوڵتركرده وه و ته واو به ڕه نگ و ده نگ����ی یه كێتییه وه دیاربو، داهێزرانی ئیراده ی هه ڵوێستوه رگرتن و ب����و. پێناس����ه كه ی كاڵبون����ه وه ی له الیه كه وه هاوپه یمانه ستراتیژییه كه ی ده كرد، هه ڵوێسته كانی خاوه ندارێتیی له الك����ه ی دیكه ش����ه وه ، گ����ۆڕان وه ك خاوه نداری زۆر له و خیتاب و دروشمانه ده رك����ه وت كه ده یانس����اڵه ئه ندامانی یه كێتی پێیان سه رس����امن و به جه دوای بون����ی حزبه ك����ه ی خۆیان����ی ده زانن. بۆی����ه یه كێتی له م نێوانه دا مه س����ت و حه یران مایه وه و كه وته دۆخێكه وه كه سیاسییه كاندا كێشمه كێشه له زۆربه ی پاشه كشه بكات. به اڵم ئه مه غوبنێكی زۆری له ریزه كان����ی خواره وه ی حزبه كه گوشاره ی ئه و دروستكردو سه ره نجام لێ به رهه مهات كه ئاراسته ی بڕیاردانی گ����ۆڕی و ئیت����ر س����ه ركردایه تییه كه ی له دوایی����ن كۆبون����ه وه ی خۆیدا ئه وه ی یه كالك����رده وه كه یه كێتی به لیس����تی له گ����ه ڵ ده كات و به ش����داریی جی����ا هه مواركردنه وه ی ده ستوریشه . له هه مو ئه وانه شدا ناكۆك له گه ڵ پارتی، به اڵم كۆك له گه ڵ رای زۆرینه ی یه كێتییه كان

كه وته وه .له ده س����ته واژه و به ش����ێك ره نگ����ه كۆتای����ی راگه یاندن����ی رس����ته كانی كۆبونه وه ك����ه به دڵ����ی هه ندێك نه بێ و پێیانواب����ێ ده ب����و راش����كاوانه تر ئه و هه ڵوێستانه ی راگه یاندبا، به اڵم پێموایه یه كێتی هه رده بێ به و زمانه بێته گۆ كه راگه یاندنه كه ی پێ نوسراوه ، خۆ ناكرێ ئه ویش به هه مان نه فه سی ئۆپۆزسیۆن ب����دوێ.. ل����ه وه رونتر ده ب����ێ چی بێ كه له ب����اره ی ده س����تورو هه ڵبژاردنی ده ڵێ؛"ئه نجومه ن����ی س����ه رۆكه وه له هه مواركردنی داكۆكی سه ركردایه تی ده س����تور ك����رده وه و په یوه س����تیكرد دیدی هه روا نیشتیمانیه وه . به سازانی خۆشی سه باره ت به پرسی هه ڵبژاردنی س����ه رۆكی هه رێ����م په یوه س����تكرده وه ده س����توره وه "..واته به مه س����ه له ی یه كێت����ی له گه ڵ خس����تنه راپرس����یی پ����رۆژه ی ده س����تور نییه و س����ه رۆكی هه رێمی����ش ناتوانێ به یاس����ا جارێكی دیكه خۆی كاندی����د بكاته وه . ئه مه ش هه قه وه ك خاڵێ����ك بۆ یه كێتی تۆمار بك����رێ ك����ه له زه مه نێ����ك و له به رده م پرس����گه لێكدا ئه و هه ڵوێس����تگیرییه ی هات����ه بون كه پرۆس����ه ی سیاس����یی له هه رێم زۆر پێویس����تیی پێیانبو.. جا ئه گه ر ئه مه زۆر گرنگ بێت بۆ ئه وه ی پرسه كان به ئاراسته دیموكراسییه كه دا بش����كێنه وه ، ئه وا له وه گرنگتر ئه وه یه هێزه كانی ئۆپۆزس����یۆن و به تایبه تیش بزوتن����ه وه ی گۆڕان ئ����ه م هه نگاوانه ی خۆی����ان به كه منه گ����رن و یه كێتی����ی هه واداران����ی قاعی����ده و له وروژادن����ی هه م س����ه ره نجام به دوربگرن، چونكه له پرسی ده ستورو هه م بۆ هه ڵبژاردنی سه رۆكایه تیی )كه بڕیاره ئۆپۆزسیۆن ده نگ����ده ره هه بێ����ت(، كاندی����دی ده ك����ه ن و قس����ه دوا یه كێتیی����ه كان

ئه نجامه كانیش یه كالده كه نه وه .

تایبه‌ت)٣٧٩( سێشه ممه 66٢٠١٣/٥/٢٨

kawamuhamad@yahoo.com

٤٩

پیاوێکی کۆمەڵکوژ لەهۆڵەندا سەربەستکرادەقی وتارەكەی ئارنۆڵد لەسەر مەال عوزێر

DNP ماڵپه ڕی

ئا: دڵشاد ئه نوه ر

دكتۆر محه مه د ئه حمه د ئه ندامی مه كته بی سیاسی و سه رۆكی ئه نجومه نی

سه ركردایه تی یه كگرتو له پارێزگای سلێمانی ، ئاماژه به وه ده كات

كێشه ی نێوان پارتی و سه اڵحه دین به هادین كێشه ی نێوان یه كگرتوو پارتیه نه ك كێشه ی سه اڵحه دین

به هادین بێت به ته نها، جه خت له سه ر ئه وه ش ده كاته وه هه وڵدانی پارتی بۆ

ده ستگیركردنی سه اڵحه دین راگه یاندنی شه ڕه .

ئاوێنه : به پێی راپرس���یه كه ی كۆمه ڵی ئیسالمی جه ماوه ری یه كگرتو تاراده یه ك پاشه كش���ه ی ك���ردوه ، چ���ۆن ده ڕواننه ئه نجامی ئه و راپرسیانه و تا چه ند ئاگاتان له پێگه ی جه ماوه ری حیزبه كه تان هه یه ؟

محه مه د ئه حمه د: كۆمه ڵی ئیس���المی راگه یان���د، راپرس���یه كه ی هه ڵه بون���ی

ئینجا له س���اڵی ٢٠٠٩ پێش ئه نجامدانی هه ڵبژاردنی په رله مانی عێراق راپرس���ی ت���ری له و جۆره ك���راو له هه مو الیه كه وه هێرش ده كرایه س���ه ر یه كگرتو كه گوایه جه ماوه ره كه ی دابه زیوه ، دواتر ده ركه وت ده نگ س���ه دهه زار ده نگه كانمان رێژه ی زیادی كردبو، ئێستاش ئاگامان له پێگه ی جه ماوه ریی یه كگرتو هه یه و مه س���ه له كه

پێچه وانه ده بینین.ئاوێن���ه : كۆمه ڵی ئیس���المی پێیوایه پێگ���ه ی جه ماوه ری���ی له هه ولێ���ر روی له هه ڵكش���انه ، ئه ی ئێوه له چ ناوچه یه ك

بارودۆختان باشه و له كوێ خراپن؟محه م���ه د ئه حمه د: ئێمه به ش���ێوه ی هاوس���ه نگ له هه مو ناوچ���ه كان و له هه ر چوار پارێزگاكه ی هه رێم به كه ركوكیشه وه جه ماوه رم���ان له هه ڵكش���اندایه ، ب���ه اڵم مه س���ه له كان هه موی ته خمیناته ئه گینا س���به ی له هه ڵبژاردنه كاندا راس���تیه كان راس���تیه كان جه م���اوه ر ده رده ك���ه ون و

ده خاته رو.

باره گاكانتان سوتاندنی دوای ئاوێنه : له بادینان به تایبه ت له و پارێزگایه خۆتان به ركاب���ه ری به هێ���زی پارت���ی ده زانن، رودان���ی موفاجه ئه پێش���بینی تاچه ند ده ك���ه ن له هه ڵبژاردنه كانی داهاتودا له و

پارێزگایه ؟محه م���ه د ئه حم���ه د: ره نگ���ه رودانی كۆمه ڵێك له به ر له كوردستان موفاجه ئه ئیعتبارات ش���تێكی ئاسان نه بێت به اڵم له هه ڵكش���اندایه ، ئێم���ه جه م���اوه ری چونك���ه یه كگرت���و به درێژای���ی مێژوی بوه و هاواڵتیاندا له خزمه تی دروستبونی كارێك���ی نه ك���ردوه روی نه بێ���ت خۆی نه كات���ه خاوه نی ، بۆیه جه ماوه ریش ئه و به تایبه ت چ���اوه له پێش ئیعتباراتانه ی له ئێستادا خه ڵك هۆش���یاره و به رچاوی

رونه .ئاوێن���ه : ت���ۆ ره ش���بینی له رودان���ی له به ركۆمه ڵێ���ك ده ڵێی���ت موفاجه ئ���ه ئیعتبارات رودانی موفاجه ئه ئاسان نیه ، ئه و ئیعتباراته چین كه رێگرن له به رده م

رودانی موفاجه ئه دا؟محه مه د ئه حم���ه د: ناهێڵن موفاجه ئه روب���دات، ده س���ه اڵت رێگ���ره له به رده م

رودانی موفاجه ئه دا.ئاوێنه : چۆن ده سه اڵت رێگره له به رده م رودانی موفاجه ئه دا ئه گ���ه ر زیاتر رونی

بكه یته وه ؟له رێگه ی ده سه اڵت ئه حمه د: محه مه د ته زویرات و ناشه فافیه وه رێگره له به رده م رودان���ی موفاجه ئه دا، باش���ترین نمونه هه ڵبژاردن���ی ئه نجومه ن���ی پارێزگاكانی ده ره ی هه رێم بو، له كاتێكدا هه مو الیه نه كوردیه كان له چوارچێوه ی یه ك لیس���تدا به ش���داری هه ڵبژاردنمان كردو رۆیشتنی كورد بۆ به غدا ئه گه ر یه كگرتو یان پارتی و یه كێتی بێ���ت جیاوازیه كی ئه وتۆی نیه و هه موی یه كێكه ، كه چی ئه وه ی بینیمان هه ر له مونافه سه ی ناشه ریفانه و پۆسته ر گزیكاری چاوس���وركردنه وه و دڕان���دن و

توشی سه رسوڕمانی كردین.یه كگرت���وی ده وترێ���ت ئاوێن���ه :

ئیس���المی له س���ه ر ده س���تی ئه مینداره نوێیه كه ی پاشه كش���ه ی ك���ردوه ، وه كو یه كگرت���و گۆڕین���ی ئه مینداره كه تان تا چه ند گۆڕانكاری ته ندروس���تبو یان لێی

په شیمانن؟ش���انازی یه كگرتو ئه حمه د: محه مه د ب���ه و هه ن���گاوه وه ده كات ك���ه ناویه تی ش���ه فافترین كۆنگره ك���ه ی به تایب���ه ت كۆنگره بو، كۆنگره ی یه كگرتو كۆنگره ی حیزبه كان���ی ت���ری خس���توه ته به رده م پرس���یاری جدی به وه ی نابێت له پش���ت ده رگا داخراوه كانه وه گۆڕانكاری بكرێت، له الیه ن یه كه مدا له به رپرسی گۆڕانكاری یه كگرت���وه وه داهێنانێك���ی گه وره ب���و، دوا په یامه كه ی مامۆس���تا س���ه اڵحه دین به هائه دینی ئه مینداری پێشوی یه كگرتو ك���ه تێیدا به جوانی هه ڵس���ه نگاندنی بۆ ساڵی رابردوی كاركردنی یه كگرتو كردبوو پیش���كه وتنی ره هه نده كانه وه له هه م���و

یه كگرتو ده رده خات.

محه مه د ئه حمه د ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كگرتو:

هه وڵدانی پارتی بۆ ده ستگیركردنی سه اڵحه دین به هادین راگه یاندنی شه ڕه به رانبه ر یه كگرتو

١٩ »»

لەهۆڵەندا ٥ تاوانبارو لەواڵتانی دیکەی

ئەوروپا ٩ تاوانبارو سەرکردەی جاشەکان

ئەژین کە لەالیەن دادگای تاوانی

عێراقیەوە داواکراون

سه دام هه رای نایه وه

له كاتێكدا باڵێوزخانه ی عێراق له ئوردن، دیپلۆمات���كاری ده ی���ان به به ش���داری عه ره بی ، مه راس���یمێكی ب���ۆ رۆژی گۆڕه به كۆمه ڵه كانی عێراق رێكخس���تبو، ده یان الیه نگ���ری رژێمی به عس و س���ه دام چونه ن���او هۆڵ���ی مه راس���یمه كه وه و كه وتن���ه هوتافدان و پش���تیوانی خۆیان بۆ به عس و س���ه دام راگه یان���د و هه وڵ���ی ش���ێواندنی

مه راسیمه كه یاندا.پێن���ج ش���ه ممه )2013/5/16( رۆژی باڵێوزخانه ی عێراق له ئوردن، مه راسیمێكی گ���ۆڕه نیش���تیمانی رۆژی به بۆن���ه ی به كۆمه ڵه كان له هۆڵی سه نته ری رۆشنبیری پادش���ایه تی له عه ممانی پایته ختی ئوردن ئه نجامدا، كه ژماره یه ك باڵێوزو كه سایه تی له مه راس���یمه كه دا بانگكرابون. عه ره ب���ی وتاری باڵێوزو كۆمیسیۆنی بااڵی مافه كانی م���رۆڤ له عێراق و كه س���وكاری قوربانیانی

گۆڕه به كۆمه ڵه كان خوێنرانه وه .له ئ���وردن ج���ه واد عێ���راق باڵێ���وزی هادی عه باس )66( س���اڵ، كه هه ڵگری بڕوانامه ی دكتۆرایه له بواری كش���توكاڵدا، باس���ی له وه كرد دوای نزیك���ه ی كاژێرێك له ده س���تپێكردنی مه راس���یمه كه ، چه ن���د كه س���ێك هاتونه ته ناو هۆڵه كه وه و له ریزی دواوه دانیشتون. پاش���ان ده ستیانكردوه به هوتاف كێشان و جنێودان به ئاماده بوان، دوات���ر حكومه ت���ی ئێس���تای عێراقی���ان به خائین و به كرێگێ���راو تۆمه تباریانكردوه و ستایشی حیزبی به عس���ی روخاو و سه دام

حسێنیان كردوه .هه ڵوێس���تی ئ���ه و هاواڵتی���ه ئوردنیانه له كاتێكدایه ده س���اڵ له مه وبه ر هێزه كانی ئه مریكا به پاڵپش���تی چه ندی���ن ده وڵه ت و هێ���زه عێراقی���ه كان، توانی���ان كۆتای���ی به م���اوه ی فه رمانڕه وای���ی حیزبی به عس و س���ه دام بهێنن، كه بۆ م���اوه ی چوار ده یه حاكم���ی موتڵه قی عێراق ب���ون. له رۆژی ئه مری���كا هێزه كان���ی )2003/12/13(سه دام حس���ێنیان ده س���تگیركردو دوای دادگایكردنی ، له به ره به یانی )2006/12/30(

له سێداره درا.به گوێ���ره ی به یاننامه یه كی باڵێوزخانه ی عێراق، هه رچه نده ستافی باڵێوزخانه هه وڵی هێمنكردن���ه وه ی ئه و كه س���انه یانداوه كه ویستویانه خۆیان بگه یه ننه ریزی یه كه می ئاماده بوانی مه راسیمه كه ، به اڵم ئه وان هه ر سوربون له سه ر هه ڵوێستی خۆیان و له گه ڵ كارمه ندان���ی باڵێوزخانه كه وتونه ته گیانی یه كترو به ده ست و كورس���ی له یه كیانداوه . دوای هێوركردن���ه وه ی دۆخه كه ش، درێژه

به مه راسیمه كه ده درێت. هه رچه ن���ده وه زاره تی ده ره وه ی عێراق و باڵێوزخانه ی عێراق له ئوردن رونكردنه وه ی خۆیان له باره ی روداوه كه وه باڵوده كه نه وه ، ب���ه اڵم ئوردنیه كان هه ر ناس���ره ون و چه ند رۆژێك دوای روداوه كه خۆپیش���اندانێك بۆ به رده م باڵێوزخانه ی عێراق ئه نجام ده ده ن، به پاس���اوی ئه وه ی چه ن���د فه رمانبه رێكی باڵێوزخانه كه په الماری ژماره یه ك هاواڵتی ئوردنی الیه نگری به عس و سه دامیان داوه . خۆپیش���انده ران هوتاف له دژی س���ه رۆك وه زیرانی عێ���راق نوری مالیكی ده ڵێنه وه و الیه نگ���ری خۆی���ان بۆ س���ه دام حس���ێن

ده رده بڕن.ئ���وردن ده توانن هێ���زه ئه منیه كان���ی هه روه ها بكه ن، به خۆپیش���انده ران باڵوه دو خۆپیش���انده ریش ده س���تگیر ده كه ن، به اڵم دوات���ر به كه فاله ت ئ���ازاد ده كرێن. عێ���راق باڵێوزخان���ه ی له به رانبه ریش���د له بنكه ی ئاسایشی جه به ل حسێن، سكااڵ

له سه ر ئه و كه سانه تۆمارده كات.زۆری ده نگدانه وه یه ك���ی روداوه ئ���ه م له نێ���و میدی���ای نێوده وڵه ت���ی و عه ره بیدا هه بوو، به جۆرێك ل���ه راپۆرتێكی كه ناڵی )CNN( ئه مریكیدا، كه س���ێك كه به ناوی زیاد نه جداوی كه خۆی به پارێزه ری سه دام حسێن ناساندوه ، باسی له وه كردوه كاتێك باڵێ���وزی عێراق ئ���ه وی بینی���وه ، داوای كردن���ه ده ره وه ی ك���ردوه و وتویه تی ئه وه "پارێزه ره كه ی دیكتاتۆره ". به اڵم باڵێوزه كه ئه و قس���انه ره تده كان���ه وه و ده ڵێت " ئه و

كه سه م هه رگیز نه بینیوه و ناشیناسم".له كات���ی له كاتێكدای���ه ، روداوه ئ���ه م پارله مانیه كه ی هه ڵبژاردن���ه به ڕێوه چونی به ناوی لیس���تێك ئوردن���دا، ئه مس���اڵی س���ه دام حس���ێنه وه ویس���تیان به شداری هه ڵبژاردنه كان بكه ن، به اڵم كۆمیس���یۆنی هه ڵبژاردنه كانی ئ���وردن رێگه ی پێنه دان. هه روه ها قس���ه و باسێكی زۆر له سه ر ئه وه هه ی���ه كه ژماره ی���ه ك گه وره به رپرس���ی به عس و بنه ماڵه كه ی سه دام حسێن، ئێستا له و واڵته و له س���ایه ی ده س���ه اڵتی ش���ای

ئوردندا ده ژین.

7 )379( سێشه ممه 2013/5/28 عێراق

پرۆفایل

ئا: بارام سوبحی

له عێراقدا نزیكه ی )23( هه زار پۆست به وه كاله ت به ڕێوه ده برێن، كه ژماره یه ك وه زاره ت و ده سته

سه ربه خۆی تێدایه . بۆ پڕكردنه وه ی ئه و پۆستانه ش )120( پارله مانتار

پڕۆژه قانونێك پێشكه شی پارله مان ده كه ن و داواده كه ن وه كاله ت له ساڵێك زیاتر نه بێت. پارله مانتارێكی كوردیش

مالیكی به به رپرسیاری یه كه می ئه و گرفته ده زانێت.

رێكخراوێكی راپۆرت���ی به گوێ���ره ی عێراقی ، نزیك���ه ی )23( هه زار وه زیفه عێراقدا ده وڵه ت���ی له دامه زراوه كان���ی به وه كال���ه ت به ڕێوه ده برێ���ن، هه ندێك له و پۆس���تانه ماوه ی ش���ه ش س���اڵه كه سێكی بۆ دانه نراوه و هه ر به وه كاله ت به ڕێوه ده برێت. بڕیاره پارله مانی عێراق، له دوای كۆتایهاتنی پشوی فه رمی خۆی

تاوتوێی ئه و بابه ته بكات.به ر له كۆتایهاتنی ساڵی )2010(، نوری مالیكی كابینه ی دوه می حكومه ته كه ی ئ���ه وه ی وه زاره ته كانی پێكهێنا، به بێ به رگری و ناوخۆو ئاسایشی نیشتیمانی وه زی���ری ب���ۆ دابنرێت و تائێس���تا هه ر به وه كال���ه ت به ڕێوه ده برێ���ن. س���اڵی راب���ردو وه زیری دارایی عێ���راق رافیع عیس���اوی ده س���تی له كاركێش���ایه وه ، هه روه ها س���ه رۆكی بانك���ی ناوه ندی و لێپرسینه وه و بااڵی ده سته ی سه رۆكی البران و له پۆس���ته كانیان دادپه روه ری

تائێستا كه س له شوێنیان دانه نراوه .بۆ كۆتایهێنان به گرفتی به ڕێوه بردنی )130( حكوم���ه ت، پۆس���ته كانی پارله مانت���ار ك���ه ئه ندام���ی لیس���ته پ���ڕۆژه پارله مان���ن جیاوازه كان���ی قانونێكیان پێشكه شی پارله مان كردوه . نێوان ناكۆكی پارله مانت���اران به وته ی الیه نه سیاسیه كان، هۆكاری سه ره كیه به وه كاله ت گرفت���ی له به رده وامبون���ی

به ڕێوه بردنی پۆسته كان.عێ���راق و پارله مان���ی بڕی���ارده ری پارله مانتاری لیس���تی عێراقیه محه مه د خالی���دی ، باس ل���ه وه ده كات هه ندێك تائێستا )2005(ه وه له س���اڵی پۆست

23 هه زار پۆست له عێراقدا به وه كاله ت به ڕێوه ده برێت

ئا: ئاوێنه

چه كدارێكی سه ر به رێكخراوی ئه نسار ئیسالم، رایده گه یه نێت گروپه كه یان

زیاتر له ده شۆفێری ته كسیان له به غداوه به ره و سنوری كه ركوك هێناوه ، پاش گولله بارانكردنیان،

ئۆتۆمبێله كانیان فرۆشتۆته وه . هه روه ها ئه وه ش ئاشكراده كات كه چه ند ئه فسه رێكی سوپاو پۆلیس و سه رۆك هۆز هاوكاری گروپه كه یانی

كردوه .

)ح.ه.ع( ته م���ه ن )34( س���اڵ كه داقوقی به ق���ه زای س���ه ر له گوندێكی پارێزگای كه ركوك سه رقاڵی جوتیاری بوه ، س���اڵی )2005( ده بێته ئه ندامی گروپی ئه نس���ار ئیسالم، پاش ئه وه ی ده ستگیر ئه منیه كانه وه هێزه له الیه ن ده كرێت و ماوه ی ه���ه ژده رۆژ زیندانی س���وپاو به هێزه كانی به ڵێن ده كرێت، ده دات، ئه مریكا هێزه كان���ی پۆلیس و چیتر له ریزی ئه نساردا كارنه كات، بۆیه ئازاد ده كرێت. به اڵم له ساڵی )2011( ده گه ڕێت���ه وه ناو گروپه ك���ه و ده بێته به رپرس���ی په یوه ندییه كان���ی نێ���وان گروپه كه ی و سه رۆك هۆزه كانی سنوری ق���ه زای داقوقی پارێ���زگای كه ركوك و

به ناسنامه یه كی ساخته وه كارده كات.به گوێره ی كۆنوس���ی دادگای به رایی به غ���دا، كه وێنه یه كی ده س���ت ئاوێنه )2012/5/14( ب���ه رواری كه وت���وه و به س���ه ره وه یه ، ئه و ئه ندامه ی ئه نسار ورده كاری كاری گروپه كه یان ئاش���كرا ده كات. كه خۆی له رفاندن و كوش���تن و

ته قاندنه وه ی بۆمبدا ده بینێته وه .له س���اڵی )2005( كاتێ���ك )ح.ه( ئه ركی ئه نس���اره وه ، ری���زی ده چێته گواس���تنه وه ی چه كی پێده سپێردرێت، گروپه كه شیان له به ڕێوه به ری كارگێڕی و

فه رمان���ده ی بۆم���ب و رێكخس���تن و دارایی پێكدێت. سه رچاوه ی مه فره زه گروپه كه شیان رفاندنی هاواڵتیان بوه .

لێكۆڵینه وه ی ب���ه دادوه ری ناوبراو، راگه یاندوه كه ئه م دانپێدانانه ی له ژێر ئه ش���كه نجه دا نییه . هه روه ك ئه وه شی گێڕاوه ته وه له س���اڵی )2008( له الیه ن پۆلیس���ی ناحیه ی ت���ازه وه به گومانی بون���ی په یوه ن���دی له گ���ه ڵ گروپ���ه چه كدارییه كان، ده ستگیر ده كرێت و بۆ ماوه ی ه���ه ژده رۆژ زیندانی ده كرێت، ب���ه اڵم دوای ئه وه ی له گ���ه ڵ پۆلیس و هێزه كان���ی ئه مریكاو س���وپای عێراق رێكده كه وێت كه واز له ئه نسار بهێنێت، ئ���ازاد ده كرێ���ت و په یوه ن���دی له گه ڵ

گروپه كه ی ده پچڕێت.ب���اس ئه نس���ار، ئه ندامه ك���ه ی

له وه ده كات له سه ره تای ساڵی )2011(ری���زی رێكخراوه كه ی و دا گه ڕاوه ته وه بوه ته به رپرس���ی په یوه ندییه كان، له م چێكردنی بۆ كاریكردوه ئه ركه ش���یدا تۆڕێكی په یوه ندی له نێوان گروپه كه ی و س���ه رۆك هۆزه كانی ناوچ���ه ی داقوق و

ده وروبه ری .س���ه باره ت به و كارانه ی گروپه كه یان له ب���ه رده م ناوب���راو ئه نجامی���داوه ، دادوه ره كه دا دانی به وه داناوه له ڕێگه ی به غداوه ش���اری دانیشتوی كه سێكی به ناوی )م.ئ.ج(، شۆفێری ته كسیان هێناوه بۆ داقوق. پاشان سێ ئه ندامی ب، )غ، به ناوه كان���ی گروپه كه ی���ان گولله بارانكردوه ، ش���ۆفێره كانیان م( دواتریش بۆ ماوه یه ك ئۆتۆمبێله كانیان فرۆش���تویانه . پاش���ان به كارهێناوه و

له ناوچه ی شۆفێره كانیش���یان ته رمی ئه لگور شاردۆته وه .

لێیده پرس���ێت دادوه ره كه كاتێ���ك چه ند ش���ۆفێرتان رفاندوه و كوشتوه ، ده ڵێت "زیاتر له ده شۆفێر". له وه اڵمی ئه وه شدا ئایا به ش���داری له و كارانه دا كردوه ، ده ڵێت "به شداری هیچ كارێكی چه كداران���ه م نه ك���ردوه ، چونك���ه من

به رپرسی په یوه ندییه كان بوم".له به شێكی دیكه ی دانپێدانه كانیاندا، )ح( ئاماژه به وه ده كات به رله وه ی هه ر هه ڵمه تێكی گه ڕان و پش���كنین ئه نجام بدرایه ، ناوچه كانی خۆیان به جێهێشتوه و له الیه ن چونكه ش���اردۆته وه . خۆیان پۆلیس���ێكی بنكه ی داقوقه وه به ناوی )أ.ص( پێشوه خت ئاگاداركراونه ته وه . له كاتی هه ڵمه ته كانی سوپاشدا له الیه ن

ئه فسه رێكی س���وپاوه به پله ی عه قید روكن كه باره گه كه یان له نزیك ناحیه ی

تازه بوه ، ئاگاداركراونه ته وه .ئه و چه كانه ی به ده ست ئه م گروپه وه ب���وه بریت���ی بون ل���ه : بیكه یس���ی ، ره ش���اش، قه ناس، ناتۆ، كه به وته ی )ح( ئه ندامێك���ی گروپه كه یان به ناوی جبه خان���ه و به رپرس���ی )ئ.و.ق( شاردنه وه ی ئه و چه كانه بوه . سه باره ت بۆمبی به كارهێنانی به دروس���تكردن و ئه ندامه كه ی ناسفه (، )عبوه چێندراو ئه نس���ار ده ڵێت "هه ریه كه له )ئ.ع( و )ق.ج( بۆمبیان دروستده كردو به هێزه عێراقیه كان���دا ده یانته قان���ده وه . له ناو ش���اری كه ركوكیش )ك.ئ.ع به یاتی (

به رپرسی مه فره زه ی بۆمب بو".هه ر له دانپێدانانه كه یدا، ئه ندامه كه ی ئه نسار باس له وه ده كات هه ماهه نگكاری نێ���وان رێكخراوه كه ی���ان و هێزه كان���ی پۆلیس كه سێك بوه به ناوی )ع.ع.م(، كه په یوه ندی له گه ڵ چه ند ئه فسه رێكی جینایات هه ب���وه . هه روه ها )ئ.م.م( ك���ه دانیش���توی گوندێك���ی ناحیه ی ری���از ب���وه ، پێوه ندی له گ���ه ڵ چه ند نێوه ندكار ئه فس���ه رێك هه بوه و وه كو كاریكردوه ب���ۆ رزگاركردنی ئه ندامانی

رێكخراوه كه یان.ه���ه ر س���ه باره ت به په یوه ندییه كانی رێكخ���راوه كاری گروپه كه ی���ان و چه كدارییه كانی تر له ناوچه كه دا، )ح( ئاماژه به وه ده كات له ناحیه ی ره ش���اد ئه فس���ه رێك به پله ی عه قی���د به ناوی )ئ( كه به رپرسی بنكه بوه پشتگیری له گروپه "تیرۆریستیه كان" كردوه ، ئه مه

جگه له شێخ )ف( و شێخ )ع.م.ع(.

* له نوسراوه كه دا ناوی كه سه كان به ته واوه تی هاتوه ، به اڵم له به ر رێكاره قانونیه كان ئاوێنه ناوه كانیان به پیت

باڵوده كاته وه .

چه كدارێكی ئه نسار ئیسالم: زیاتر له ده شۆفێری ته كسیمان گولله بارانكرد

نوری مالیکی

له كاتێكدا به ڕێوه ده برێن، به وه كال���ه ت زۆرینه ی ئ���ه و كه س���انه داوایانكردوه "كۆتای���ی به م���اوه ی وه كاله ته كه ی���ان بهێنرێت". هه روه ه���ا ده ڵێت "زۆربه ی كوتله سیاسیه كان ده یانه وێت وه كاله ت كۆتای���ی بێت، چونك���ه له به رژه وه ندی

هیچ كه سێكدا نییه ".دوو هه فت���ه له مه وب���ه ر پارله مان���ی كاركردنی ب���ه وه رزی كۆتای���ی عێراق هێن���ا، بڕی���اره رۆژی )2013/6/18( ده س���ت به دانیش���تنه كانی بكات���ه وه و كۆتای���ی به پش���وی ئاس���ایی خ���ۆی بهێنێ���ت. خالی���دی ئ���ه وه ی راگه یاند له دوای ته واوبونی پشوی پارله مانه وه ، گفتوگۆی ئه و پ���ڕۆژه قانونه ده كرێت كه ئ���ه و پارله مانتارانه پێشكه ش���یان

كردوه . ب���ۆ ده كات ئاش���كرای خالی���دی ، پڕكردنه وه ی ژماره یه ك پۆست، سه رۆك وه زیرانی عێراق نوری مالیكی لیستێكی )116( ن���اوی پێش���كه ش به پارله مان كردوه . به اڵم پارله مان ئه و لیس���ته ی حكومه تی ره وان���ه ی ره تكردۆت���ه وه و

كردۆته وه ، تاوه كو ئه نجومه نی وه زیران په س���ه ندی ب���كات. چونك���ه به وته ی خالیدی به شێك له وه زیره كان ده نگیان له سه ر ئه و لیسته نه داوه "له به رئه وه ی

هاوسه نگی تیادا نه بووه ".یه كێك ل���ه و پارله مانتارانه ی واژوی پارله مانت���اری ك���ردوه ، پڕۆژه ك���ه ی كوتله ی ئه حرار )ره وتی سه در( عه واد عه وادییه . ناوبراو، رایده گه یه نێت پڕۆژه قانونه كه یان هه مو رێكاره قانونیه كانی له سه ری تێبینیانه ی ئه و ته واوكردوه و هه بون وه رگیراون و چاككراون. وتیشی "هه مو كوتله سیاس���یه كان له سه ر ئه و پڕۆژه ی���ه رازین، ته نها ده وڵه تی قانون نه بێ���ت ك���ه ره خنه یان لێ���ی هه یه و

ده یانه وێت له مپه ری بخه نه به رده م".به وه كاله ت پۆسته كان به ڕێوه بردنی له كاتێكدایه به گوێره ی قانونی خزمه تی مه ده نی كه س���اڵی )1960( ده رچوه ، نابێت هیچ پۆس���تێك بۆ ماوه ی زیاتر به ڕێوه ببرێت به وه كال���ه ت له س���اڵێك "كه چی پۆس���ت هه یه ش���ه ش س���اڵه عه وادی به ڕێوه ده برێت"، به وه كال���ه ت

واده ڵێت.هه ندێ���ك له پارله مانت���اران ئام���اژه به وه ده كه ن، ئ���ه و الیه نانه ی كۆنترۆڵی ك���ردوه حكومه تی���ان ده س���ه اڵتی به رژه وه ندیی���ان له وه دای���ه پارله م���ان پشتگوێ بخه ن و پۆسته كان به وه كاله ت به ڕێوه ببرێن. له وباره یه وه پارله مانتاری ش���بر، عه ل���ی مه وات���ن كوتل���ه ی به رده وامبون���ی به ڕێوه بردنی پۆس���ته میرییه كان به وه كال���ه ت به "پێچه وانه ی ده س���تور" ناوده بات و ده ڵێت "هه ندێك الیه نی دیاریكراو ه���ه ن، كه كۆنترۆڵی ده وڵه تیان دامه زراوه كان���ی زۆرب���ه ی كردوه به ناونیشانی وه كاله ت و نایانه وێت بۆچون���ی پارله م���ان له دامه زراندن���ی س���ه ربه خۆكان ده س���ته وه زاره ت و

وه ربگرن".هه رچ���ی پارله مانتاران���ی ك���ورده ، س���ه رۆك وه زیرانی عێراق به به رپرسی له به ڕێوه بردن���ی ده زان���ن یه ك���ه م به وه كال���ه ت. عێ���راق پۆس���ته كانی هۆیه وه ب���ه و رایده گه یه نن هه روه ه���ا

كه سه به تواناكان فه رامۆش كراون.

هاوپه یمانی كوردستان پارله مانتاری په ریزاد ش���ه عبان، پێیوایه وتی بونی نزیك���ه ی )23( ه���ه زار پۆس���ت كه به وه كال���ه ت به ڕێوه ده برێن، ئامانج لێی "په راوێزخستنی كه سایه تیه لێهاتوه كانه چونكه قه یران���ه ، ئ���ه وه ش له واڵتدا و كۆكردنه وه ی پۆس���ته كانه له ده س���تی چه ند كه سێكداو فه رامۆشكردنی كه سه

به تواناكانه ".به بۆچون���ی ش���ه عبان، بونی هه مو ئه و پۆس���ته وه كاله ت���ه ، هۆكاره كه ی ئه وه یه ئه و كه س���انه "الیه نگری كوتله سیاسیه كان نین، به و هۆیه وه ناكرێنه ئ���ه وه ی به بێ دواتری���ش فه رم���ی ". به دیاریك���راوی ناویان بهێنێت، ده ڵێت "چه ند كوتله یه كی سیاس���ی دیاریكراو كۆنترۆڵ���ی دامه زراوه كانی حكومه تیان ك���ردوه و به ڕێوه ی ده ب���ه ن". هه روه ها س���ه رۆك وه زیرانی عێراق به به رپرسی یه كه می ئه و "گرفته " ناوده بات و ده ڵێت ب���ه ره و پێش���بردنی كاری "له پێناوی سه رۆك له سه ر پێویس���ته حكومه ت، وه زیران ئه م بابه ته یه كالیی بكاته وه ".

پارله مانتارانی كورد، سه رۆك وه زیرانی عێراق به به رپرسی یه كه م ده زانن له به ڕێوه بردنی پۆسته كانی

عێراق به وه كاله ت، ئه وان رایده گه یه نن به و هۆیه وه كه سه

به تواناكان فه رامۆش كراون

ته قینه وه یه ک له که رکوک فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د

ئابووری(379( سێشه ممه 2013/5/28 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

له پارێزگای سلێمانی ، به رهه می ناوخۆی مریشك له 60% پێداویستی هاواڵتیان

دابین ده كات و گۆشتی سوریش 67% و هێلكه ش 13% و ماسییش ته نها %10

یه ، له پێناو گرنگیدانیش به و به رهه مه ناوخۆیانه ، هێنانی به رهه می ده ركی

هاوشێوه ی ئه وانه له الیه ن لیژنه یه كه وه ، سنوردار ده كرێت، به جۆرێك بۆ مانگی شه ش رێگه دراوه 750 ته ن مریشك و

300 ته ن ماسی و 10 ملیۆن هێلكه له ده ره وه بۆ پارێزگای سلێمانی

هاورده بكرێت، به اڵم له به ر كه میی فرۆشی گۆشتی سوری ده ره كی ،

هاورده كردنی سنوردارنه كراوه .

جێگری به ڕێوه به ری گشتی كشتوكاڵی سلێمانی رزگار حه مه د خدر، وه ك یه كێك له ئه ندام���ی ئه و لیژن���ه ی له قامقامیه تی س���نورداركردنی بۆ دروستبو سلێمانی ده ره ك���ی به رهه م���ی هاورده كردن���ی له ئاس���تی باس ئاوێنه دا له دیدارێك���ی به رهه مێنانی ، هه ری���ه ك له و به رهه مانه ده كات و ئ���ه وه ش ده خاته رو، كاره كه یان له پێناو گرنگیدان���ی زیاتره به به رهه می

ناوخۆیی .

گۆشتی مریشك و ژماره ی كێڵگه په له وه ریه كان

جێگ���ری زانیاریه كان���ی به پێ���ی كش���توكاڵی گش���تی به ڕێوه ب���ه ری نزیكی هه رێمدا له س���ه رجه م سلێمانی ، 800 پرۆژه ی كێڵگ���ه ی په له وه ری هه یه كه 379 پرۆژه یان له س���نوری پارێزگای س���لێمانیدایه ، ل���ه و رێژه ی���ه ش "زیاتر مۆدرێن به شێوازێكی كێڵگه یه كی له 100 كه ش وهه وای كاریگه ری دروس���تكراوه و وه رزه كان���ی له س���ه رنابێت". له كاتێكدا ل���ه وه رزی هاوین���ی راب���ردو به ه���ۆی مریش���ك به رهه می گه رماوه كاریگه ری كه مبۆوه و نرخیش���ی به رزب���ۆوه ، به اڵم له كێڵگه كان، زۆرێك باشكردنی به هۆی به ڕێوه ب���ه ره پێش���بینی ده كات ئ���ه و

ئه مساڵ به وجۆره نه بێت.

پێداویستی بازاڕ و به رهه می مریشكی ناوخۆیی

پێداویس���تی بازاڕی هه رێم به مریشك س���ااڵنه 37هه زار گشتی به شێوه یه كی ته ن���ه ، كه به وت���ه ی ئه و به رپرس���ه ی كش���توكاڵ 22هه زار ته نێكی له ناوخۆدا به رهه مدێ���ت، "ده كرێت بڵێین به رهه می ناوخ���ۆی مریش���ك 60% پێداویس���تی ئ���ه و ده كات". دابی���ن هاواڵتی���ان رونیشده كاته وه له مساڵدا به بڕی 1ملیار و 50ملی���ۆن دین���ار 4ه���ه زار 870 ته ن عه له فیان به سه ر 207 كێڵگه ی په له وه ریدا دابه ش���كردوه . بۆ زیاتر پشتگیریكردنی به رهه م���ی ئه و كێڵگان���ه ش، لیژنه یه ك له قایمقامیه ت���ی س���لێمانی رێگه ی���داوه له مانگی 6 ئه مس���اڵدا ته نها 750 ته ن مریشكی ده ره كی بێته سنوری پارێزگای س���لێمانیه وه ، ك���ه ب���ه زۆری له هه ردو واڵتی به رازی���ل و توركیاوه دێت، رێژه ی هاتنی مریش���كی به رازیلیی���ش زۆرتره له و 40%ی به رهه می مریش���كی ده ره كی 30% مریش���كی به ڕازیلی���ه و ل���ه 10% ی مریشكی توركییه . سه باره ت به ئومێدی زیادكردنی به رهه می ناوخۆی مریش���ك كه له ئێستادا نزیكی 60%، ئه و پێشبینی ده كات، به پێ���ی ئه و پالن���ه ی دایانناوه ساڵ به س���اڵ رێژه كه به رزبێته وه ، به اڵم ئه وه شی وت "هه مو واڵتێكیش به رهه می ده ره ك���ی بۆ ده چێت، ئ���ه وه نییه بڵێن ده گه ینه ئاستێك پێویستان به به رهه می

ده ره كی نامێنێ ".رزگار حه م���ه د ئه وه ش���ی رونكرده وه هه ر بازرگانێك مریش���ك هاورده بكات، ده بێت به ڕێژه یه كیش به رهه می مریشكی ناوخۆیی بكڕێ���ت "ئه گه ر بازرگانێك 10 ته ن مریشكی هاورده بكات، ده بێت یه ك

ته ن مریشكی ناوخۆییش بفرۆشێ ".رزگار جه خت له باش���ی و ته ندروستی به رهه می كێڵگه په له وه ریه ناوخۆیه كان ده كات���ه وه ده ڵێت "هه مو ئ���ه و كێڵگه په له وه ریان���ه ی مۆڵه تی���ان هه یه ، له ژێر چاودێ���ری رێنمایی ئێم���ه و ڤێتێرنه ری

كارده كه ن، به به رده وامیش پش���كنین بۆ به رهه مه كانیان ده كرێت".

هاوكاری حكومه تبه هه رزان بۆ هاوكاریه كی حكوم���ه ت گه یش���تنی به رهه می مریشكی ناوخۆیی بڕی دابینكردنی به كارهێن، به ده س���ت پاره ی س���ه ربڕینی مریشكه ، به جۆرێك بۆ ه���ه ر كیلۆیه ك مریش���ك، حكومه ت 350 دینار و بۆ مریشكێكیش 700 دینار وه ك هاوكاری ده داته سه ربڕینخانه كان، ئه مه ش بۆ دو مه به سته "یه ك به هه رزان گه یش���تنی مریش���كه كه بۆ به كارهێن و دوه میش له پێناو كه مكردنه وه ی دیارده ی بونی مریش���كی زین���دو له بازاڕه كاندا". هاوكاریه كی تری حكومه ت بۆ ئه و بواره دابینكردنی پ���اره ی 80% بڕی تێچونی كێڵگه یه كی په له وه ریه ، ئه وه ش له رێگای دابینكردنی قه رزی بانكی كشتوكاڵیه "له 2010وه تائێس���تا نزیكی 3ملیارد دینار بۆ ئه و مه به سته ته رخانكراوه ، تائێستا 140 پرۆژه یه ك���ی په له وه ری س���ودیان

له وه رگرتنی ئه و قه رزه بینیوه ".

"گۆشتی سور به رهه می باشه ، به اڵم رێكنه خراوه "

به خێوكردنی ئ���اژه ڵ له هه رێمدا وه ك پێ���ده كات، ئام���اژه ی رزگار حه م���ه د ته قلی���دی و به ش���ێوه یه كی تائێس���تا كالس���یكیه و كه مترین���ی له چوارچێوه ی پ���رۆژه دا به خێ���و ده كرێ���ت، ئ���ه وه ی له چوارچێ���وه ی پرۆژه دای���ه ته نه���ا 20 كێڵگه یه كی به خێوك���ردن و قه ڵه وكردنی گوێره كه یه ، سه رباری ئه وه 67% گۆشتی سور به رهه می گۆشتی ئاژه ڵی ناوخۆیه . هاواڵتانی���ش رۆژان���ه ی پێداویس���تی به گۆش���تی س���ور وه ك ئه و به رپرس���ه ده ڵێت "زۆر نییه ، رۆژانه له پارێزگایه كی

وه ك سلێمانی 30 تا35 ته ن گۆش���تی س���وری پێویس���ته ، ك���ه له مانگێك���دا ده كات 900 ت���ا 1000 ته ن گۆش���ت، له و رێژه یه ش 67% به رهه می گش���تی ئاژه ڵ���ی ناوخۆیه ، ئ���ه وه ی تر له ده ره وه ه���اورده ده كرێت، له به رئه وه

بیانی س���وری گۆش���تی به كارهێنه ری هاورده كردنیمان بۆیه كه مه ، له ناوخۆدا ئازادك���ردوه ، به مه رجی ئ���ه وه ی له ژێر

چاودێریدا بێت".ناوب���راو ب���اس ل���ه وه ش ده كات، بۆ زیادكردن���ی به رهه می گۆش���تی ئاژه ڵی ناوخۆیی ئه مس���اڵ 4ملی���ار دیناریان ته رخانكردوه ب���ۆ كڕینی 8 تا 10هه زار ته ن جۆ "ئه و جۆیه ی ده یكڕین به س���ه ر

خاوه ن ئاژه ڵه كاندا دابه شی ده كه ین".

به رهه می ناوخۆی هێلكه الوازه هه ر به وت���ه ی جێگ���ری به ڕێوه به ری گش���تی كش���تۆكاڵی س���لێمانی هێلكه یه كێك���ی ت���ره ل���ه و به رهه مان���ه ی كه له ناوخۆدا به شێوه یه كی به رفراون گرنگی به جۆرێك ن���ه دراوه ، به به رهه مهێنان���ی "هه مو ئه و هێلكه یه ی سااڵنه له پارێزگای سلێمانیدا به كارده هێنرێ ، ته نها له %13 له به رئ���ه وه ی ناوخۆی���ه "، به رهه م���ی ل���ه وه رزی هاوین���دا به كارهێنانی هێلكه كه مده بێت���ه وه ، هه ربۆیه ب���ۆ مانگی 6 رێگ���ه دراوه 10ملیۆن هێلكه ، كه ده كاته 27هه زار كارتۆن هێلكه ، بێته س���نوری

پارێزگای سلێمانیه وه . رزگار ئه وه ناشارێته وه كه هۆشیاری له به كارهێنانی زۆركه م���ه تاكی كوردی به رهه م���ی ناوخۆیدا ئه وه ش���ی به نمونه

پرۆژه یه ك���ی "له كاتێك���دا هێنای���ه وه به رهه مێنانی هێلكه له س���لێمانیدا هه یه ، 140ملیۆن ده گات���ه به رهه می س���ااڵنه هێلك���ه ، ب���ه اڵم له ب���ه ر به كارنه هێنانی له ناوخ���ۆدا هه موی به ره و ناوه ڕاس���ت و

خوار وو عێراق ده ڕوات".

گۆشتی ماسی گۆشتی ماسی هه رچه نده ساڵ به ساڵ به كارهێنه رانی زیاد ده كات، به اڵم وه ك رزگار ئام���اژه ی پێ���ده كات به رهه م���ی 10%یه . ته نه���ا له ئێس���تادا ناوخ���ۆی ئه و باس له وه ش ده كات س���اڵ به ساڵ له هه وڵی زیادكردنی به رهه می گۆش���تی دابه شكردنی له رێگای ئه وه ش ماسیدان په نجه ماس���ی به نرخێك���ی زۆر هه رزان "ل���ه 2007 تا س���اڵی 2012 توانیومانه ، 500هه زار په نجه ماسی به نرخی 25 دینار

بده ینه خاوه ن حه وزه كان". 40 فه رم���ی به ش���ێوه یه كی ئێس���تا پرۆژه یه كی حه وزی ماس���ی به خێوكردن هه ی���ه ، "225 ت���ه ن عه له فم���ان هه یه به نیازی���ن ل���ه م چه ند رۆژه دا به س���ه ر

حه وزه كانی ماسیدا دابه شی بكه ین".به بۆچونی ئه و به رپرسه ی كشتوكاڵی سلێمانی پێداویس���تیی ماسی بۆ هه مو هه رێم له س���اڵێكدا نزیكه ی 4هه زار و 500 ته ن له و رێژه یه ش ته نها له 10% به رهه می ناوخۆی دابینی ده كات."بۆ مانگی شه ش بۆ هه مو پارێزگای س���لێمانی مۆڵه تمان

داوه 300 ته ن ماسی بێت".

به ڕێوه به رایه تی چاالك���ی س���نوری *كشتوكاڵی س���لێمانی جگه له ناو شاری 13قه زا و57ناحی���ه و1575 س���لێمانی

گونده .

هاورده‌كردنی‌مریشك‌و‌گۆشتی‌‌سور‌و‌هێلكه‌‌و‌ماسی‌،‌سنوردار‌ده‌كرێت بۆ مانگی شه ش، رێگه دراوه 750 ته ن مریشك و 10ملیۆن هێلكه و300 ته ن ماسی بێت

ئا: رامان عومه ر

به رێوه به ری رێگاوبان و ئاوه دانكرنه وه و نیشته جێكردنی سلێمانی، ئه ندازیار

توانا كه مال له دیدارێكی ئاوێنه دا ، ئه وه ده خاته ڕو به رنامه یان بۆ دروستكردنی ژماره یه ك تونێل

له پارێزگای سلێمانی داناوه "تونێلی رێگای پێنجوێن- سه یدسادق چه ند

هه فته یه كی تر ته نده ری بۆ ده رده چێت، كه نزیكه ی 300 ملیۆن دۆالری

تێده چێت".

ئه ندازی���ار توانا كه مال، ب���اس له وه ده كات كه تونێله كه ی رێگای پێنجوێن- سه یدسادق جوت تونێله و هه ریه كه یان 5كیلۆمه ت���ره و به ته واوبونیش���ی ماوه ی ل���ه پێنجوێ���ن س���لێمانی- رێ���گای 70كیلۆمه تره وه ده بێت���ه 39 كیلۆمه تر

"ئه گه ر دیزاینه كه ی نه گۆڕێت". هه روه ها ئه وه ش ده خاته ڕو به رنامه یان ب���ۆ ژماره ی���ه ك تونێ���ل دان���اوه ، كه ته واوكردن ب���ه ره و هه ندێكیان دیزاینی ده چێت، له وان���ه جوت تونێلی وارماوه - ده ربه ندیخان كه له سه ر رێگای سلێمانی ك���ه الره وه ك به دیلێ���ك ب���ۆ تونێل���ی ده ربه ندیخان دروس���تده كرێت، "ئه وه ش به هۆی بونی گۆش���ه ی ستونی و ئاسۆیی ل���ه و تونێله دا ك���ه كاره س���اتی زۆری دروستكردوه ". له باره ی جێبه جێكردنی كاتی ئه و تونێالنه شه وه ناوبراو ئه گه ری ئه وه ی خس���ته ڕو كه له بودجه ی ساڵی 2014 پ���اره ی ب���ۆ ته رخانبكرێت و توانا كه مال ئاماژه ی به وه ش���دا تائێستا هیچ لیكۆڵینه وه یه كیان له سه ر ئه وه نه كردوه كه پارێزگای سلێمانی پێویستی به چه ند تونێله "له و ماس���ته ر پالنه ی كه دانراوه باسی هه ندێكی كراوه ، به اڵم باس له وه

نه كراوه كه چه ندی پێویسته ".ناوبراو هێمای به وه شدا كه گرێبه ستیان له گ���ه ڵ چه ن���د كۆمپانیایه ك���ی بیانی ك���ردوه ، تا هاوكارییان بك���ه ن له كاری دیزاین و رێچكه ی پڕۆژه كان "به رنامه مان داناوه ئه مس���اڵ رێگای شارو شارۆچكه

گه وره كان به دوساید بكه ین".

"تونێله نه گبه ته كه "له باره ی تونێلی پێشڕه ویش���ه وه ، كه ده به ستێته وه و به شارباژێره وه سلێمانی هێشتا كاره كانی به ته واوه تی ته واونه بوه ، ئاوه دانكردن���ه وه و به رێوه ب���ه ری ئه و پارێزگای سلێمانی نیشته جێكردنی

تونێل���ه به نه گب���ه ت ناوده بات و هۆكاری ده گه ڕێنێته وه كاره كانی���ش دواكه وتنی ب���ۆ كۆمپانیای جێبه جێ���كاری و ده ڵێت "كاره كانی ئ���ه و تونێله زۆر دواكه وتوه و هۆكاره كه ی راس���ته وخۆ كۆمپانیاكه یه و الی ئێم���ه هی���چ كێش���ه یه كی نی���ه ، كۆمپانیاكه ش ئه وه نده ی ئێمه ئاگادارین به هۆی پڕۆژه یه كی تره وه توشی قه یرانی دارایی هاتوه ، به اڵم له ئێستادا هیمه تیان تێداكردوه ". ئه و باس���ی ل���ه وه ش كرد كه به ڵێنی���ان له كۆمپانیاكه وه رگرتوه ، ته واوبكات، به زویی كاره كانی پێویسته ئه گه ر وانه كات س���زای دارایی گه وره ی

ده ده ن.

ئ���ه و ئه ندازی���اره جه خ���ت ل���ه وه ش ده كات���ه وه كه تونێله كه به س���تانداردی جیهانی دروس���تكراوه ، به اڵم وتیش���ی "تاكه شتێك كه به كارنه هێنراوه ، بریتیه له ده رچ���ون )Exit(، نیازم���ان هه ی���ه ئه وه ش چاره س���ه ر بكه ین، له به رئه وه ی كاتێك كاره ساتێك تیایدا رویدا هاواڵتیان

بتوانن رزگاربن". ده خاته ڕو ئ���ه وه ش كه م���ال توان���ا ئ���ه و كه لوپه له كاره باییان���ه ی كه بۆی به كارده هێنرێ���ت، ده بێت هه ر هه مویان دروس���تكرابن خۆرئ���اوا له ئه وروپ���ای پێداویس���تیانه ئ���ه و "تێس���تكردنی به ئاماده بون���ی خۆمان بۆ دڵنیایی زیاتر

له الی���ه ن رێكخ���راوی sgsو هه روه ه���ا رێكخراوی imq كراوه ".

تێكچونی رێگاوبانه كانس���ه ره كیه كانی له گرفت���ه یه كێ���ك رێگاوبانه كان���ی پارێ���زگای س���لێمانی، نیگه رانی ئ���ه وه ش جێی تێكچونیه تی، هاواڵتیان���ه ك���ه پێیانوایه ج���ۆری ئه و قی���ره ی تیای���دا به كارده هێنرێ���ت باش نی���ه ، به رێوه ب���ه ری ئاوه دانكردن���ه وه و نیش���ته جێكردنی پارێزگاك���ه جه خ���ت له س���ه ر ئه وه ده كاته وه كه خۆش���یان له و قی���ره رازینین ك���ه رێگاوبانه كانی پێده كرێ���ت و وتی "رێگای قی���ر قابیله

به تێكچون له به رئه وه ی ئاو دزه ده كاته ژێ���ری، هه روه ه���ا گوش���ارو فش���اری س���ه ر رێگاكانیش له والوه بوه س���تێت، جگ���ه له وه ی كاتی خ���ۆی توانای ئه وه نه بوه م���ادده ی فیله ر له گ���ه ڵ قیره كه

تێكه ڵبكرێت". له باره ی ئه وه ی خۆیان تا چه ند له و قیره رازین كه ئێستا به كارده هێنرێت، ناوبراو وتی " لێی رازینین، ده توانم بڵێم له ساڵی پاره وه له 80%ئه و رێگاوبانانه ی قیرمان كردوه كۆنتڕۆڵ���ی جۆری قیره كه مانمان كردوه ، هه روه ها بۆ ئ���ه و پڕۆژانه ی كه ئێس���تا جێبه جێیان ده كه ین و ئه وانه شی ئاماده ی جێبه جێكردنن، له ده رخسته وه و ته نده ره كه وه بۆماننوس���یوه كه ده بێت قیره كه و ژێر قیره كه ش چۆن بێت، به اڵم ج���اران له به ر نه بون���ی و كه میی بودجه

ئه مانه نه كراوه " له باره ی هۆكاری رازینه بونیش���ان له و پێده كرێت، رێگاوبانه كان���ی كه قیره ی توان���ا كه مال باس له وه ده كات، كه ئه و قیره ی بۆیاندێت كوالێتیه كه ی باش نیه "ئه و ماده قی���ره ی له كارگه ی )گه یاره ( دێ���ت به هی���چ ش���ێوه یه ك به كه ڵك���ی بێجیش ئ���ه وه ی نایه ت و به كارهێن���ان به 50%ی ی ئه و قیره باش نیه ، كه جاران له هه ش���تاكان و حه فتاكان بۆ س���لێمانی ده هات، به هۆی نه بونی كۆنتڕۆڵ، به اڵم هێش���تا له و قیره ی ناو بازاڕ باشتره ". بۆ چاره س���ه ركردنی ج���ۆری قیره كه ش ئ���ه و به ڕێوه ب���ه ره ده ڵێ���ت "وه زاره تی نیش���ته جێكردن، ئاوه دانكردن���ه وه و به هه ماهه نگی له گه ڵ وه زاره تی س���امانه كات���دا له نزیكتری���ن سروش���تیه كان پااڵوگه یه كی قیر دروس���ت ده كه ن، كه تائێس���تا له كوردس���تاندا نیه ، تاكو ئه و قیره ی كه له بێجیه وه دێت جارێكی تر له و پااڵوگه یه بپاڵێورێت و به كاربهێنرێته وه ".

به رهه می ناوخۆی مریشك %60 پێداویستی

هاواڵتیان دابین ده كات

فرۆشیارێکی مریشک له کا تی کارکردندا فۆتۆ: ئاسۆ

تونێلی پێشڕه و فۆتۆ: رامان

له‌پارێزگای‌سلێمانی‌تونێلێك‌به‌بڕی‌‌300ملیۆن‌دۆالر‌دروستده‌كرێت

به رنامه مان داناوه ئه مساڵ رێگای شارو شارۆچكه

گه وره كان دوساید بكه ین

(379( سێشه ممه 92013/5/28 لۆکاڵ

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

له كۆتایی ساڵی 2012وه دو پرۆژه ی وه رزشیی به بڕی پێنج ملیار دینار بۆ قه زای كفری ده رچوه ، به اڵم نه چوه ته

بواری جێبه جێكردنه وه ، به بیانوی ئاماده نه بونی كۆمپانیا بۆ ئه نجامدانی ،

چاالكوانێكی وه رزشیی ده ڵێت "گومان ده كه ین برابێته خانه قین بۆیه

ئه نجامیناده ن".

به پێی ئه و زانیارییانه ی ده ست ئاوێنه كه وتون له 2013/5/12 ئیداره ی گه رمیان به نوس���راوی ژماره 1507 ئ���اگاداری به ڕێوه به رایه تی گش���تی رۆش���نبیری و هون���ه رو وه رزش و الوان���ی گه رمیان���ی كردوه ته وه كه ه���ه ردو پرۆژه ی هۆڵی داخراوی وه رزش���یی و بین���ای ناوه ندی وه رزش و الوان���ی كف���ری بگه ڕێنرێته وه بۆ الیه نی په یوه ندی���دار، چونكه دوای س���ێ جار راگه یاندن هیچ كۆمپانیایه ك

ئاماده ی ئه نجامدانی نه بوه .چاالكوان���ی ب���واری وه رزش له كفری ئاك���ۆ عه لی له وباره ی���ه وه وتی "چه ند ساڵه ئه و دو پرۆژه یه جێبه جێنه كراوه ، بیس���تومانه ك���ه ئه گه ری ئ���ه وه هه یه برابێته خانه قین، بۆیه گه یش���تینه ئه و بڕوایه ی ئه و پرۆژه وه رزش���ییه له كفری

ئه نجامنادرێت".ئ���ه و نیگه ران���ی جێ���ی ئ���ه وه ی وه رزشوانه یه قسه و به ڵێنی جۆراوجۆری به رپرسانه "زۆر قس���ه ی بریقه دار له و باره یه وه كراوه ، له راگه یاندنه كانیش زۆر باسمانكردوه ، كه چی ئیداره ی گه رمیان زۆر بیب���اك و بێمنه ت���ه ، بۆی���ه بڕوام به ئه نجامدان���ی نه ماوه ، ئه گینا مه عقول نیه پرۆژه كه بگه ڕێنرێته وه بۆ وه زاره ت له هه ولێر به بیان���وی نه بونی به ڵێنده رو

كۆمپانی���ا، نازان���م ئه م ش���اره ی ئێمه به مه به س���ت ڤیتۆی له س���ه ر دانراوه !، به گش���تی قه یرانی وه رزش له م ش���اره

په ره ی سه ندوه ". له باره ی گرنگی ئه و پرۆژه وه رزشیه ، ئاك���ۆ ب���اس ل���ه وه ده كات ئ���ه و دو پرۆژه ی���ه ده توانێ���ت ب���واری وه رزش پێشبخات، "بۆ نمونه تیپی باله ی كچان پێش���تر نمره یه ك بون، به اڵم به هۆی نه بونی یاریگاو جێگه ی وه رزش���ییه وه

هه ڵوه شێنرایه وه ". ئه و دو پرۆژه یه بریتیه له دروستكردنی بینای ناوه ن���دی وه رزش و الوان به بڕی 1.5 ملی���ار دین���ارو هۆڵ���ی داخراوی وه رزش���یی ئۆلۆمپی 800 كه سی به بڕی 3.5 ملی���ار دین���ار، هه روه ها جیا له و دو پرۆژه یه دروس���تكردنی یاریگایه كی

تارتان بۆ گه ڕه كی باوه شاس���وار، به اڵم تائێستا كاری تێدا نه كراوه .

سه باره ت به دواكه وتنی ئه و دو پرۆژه وه رزش���ییه ، جێگری سه رپه رش���تیاری ئیداره ی گه رمیان بۆ كاروباری پرۆژه كان یونس ئه حم���ه د ئاماژه ب���ه وه ده كات ه���ه ردو پرۆژه كه بۆ ماوه ی س���ێ جار باڵوكردنه وه ی بۆ ك���راوه ، به اڵم كه س نه هاتوه وه ریبگرێت، "ئێستا بیستومانه هه ندێ ك���ه س ده یانه وێ���ت، پرۆژه كه وه ربگرن، بۆیه ب���ۆ جاری چواره میش

راگه یاندنی بۆ ده كه ین".جێگ���ری سه رپه رش���تیاری ئیداره ی گه رمی���ان باس���ی ل���ه وه ش ك���رد كه الوان���ی ب���ه وه رزش و په یوه ندی���ان گه رمیانه وه كردوه ئه وانیش پێیانوتون

ده یبه ی���ن ب���ۆ وه زاره ت راگه یاندنی بۆ ده كه ین، "دواتر وتیان ده یهێنینه وه بۆ الی ئێوه راگه یاندنی بۆ بكه ن، ئێمه ش داوامانلێكردن نوسراوێكمان بۆ بكه ن بۆ ئه وه ی له سایتی ئیداره ی گه رمیان و سێ رۆژنامه دا رایبگه یه نی���ن بزانین ده گاته

كوێ".ئاوێن���ه زانیارییه كان���ی به پێ���ی ج���ار دو ناوخ���ۆی كۆمپانیایه ك���ی رۆیش���توه و بۆ وه رگرتنی پرۆژه كان، به اڵم ئیداره ی گه رمیان وتویانه "ئه و دو پرۆژه یه هه ڵه یه كی تێدایه و رۆیش���تون ل���ه وه زاره ت چاك���ی بكه ن���ه وه و جارێ بۆیه رانه گه یه نراوه ". رایناگه یه نینه وه و

نه یانتوانیوه بیگرن.له به رامبه ردا جێگری سه رپه رشتیاری

ئی���داره ی گه رمیان ئ���ه و زانیارییانه ی ره تكرده وه و ده ڵێت "هیچ كۆمپانیایه ك نه هاتوه ئ���ه و دو پرۆژه یه بگرێت، ئه و كۆمپانیایه ی واده ڵێت بابێته الی ئێمه ئه گه ر راس���تده كات ئه وا به س���ه رچاو، ئه گه ر وانه بو س���كااڵی له س���ه ر تۆمار ده كه ین، بۆچی س���ێ جار راگه یه نراوه ئه و كۆمپانیایه نه هات���وه وه ریبگرێت، چونك���ه پرۆژه رێس���او یاس���ای خۆی هه یه و ناكرێت راس���ته وخۆ بدرێت به و

كه سانه ".به اڵم ئه وه ی جێی پرسیاره تائێستا ك���ه س نازانێت كه ی و چۆن و له به رواری چه ندو چه ن���د راگه یه نراوه ، ته نها ئه وه ده وترێت ئیداره ی گه رمیان س���ێ جار

رایگه یاندوه و كه س نه بوه بیگرێت.

جێگ���ری خۆی���ه وه الی ه���اوكات رۆش���نبیری و گش���تی به ڕێوه ب���ه ری هون���ه رو وه رزش و الوان���ی گه رمیان بۆ كاروب���اری وه رزش و الوان حاجی ئازاد بۆ ئاوێنه وتی "ئه و دو پرۆژه یه س���ێ ج���ار به فه رم���ی له ئی���داره ی گه رمیان راگه یه ن���راوه و ك���ه س ئام���اده نه بوه وه ریبگرێت، بۆیه ئه گه ر تاوه كو 5/15 ئه وا وه رینه گرێت، هیچ كۆمپانیای���ه ك ده ینێرینه وه بۆ وه زاره تی رۆش���نبیری و لێیبكۆڵنه وه یان الوان و پێیانده ڵێی���ن جێبه جێكردنی راس���ته وخۆی بۆ بكه ن یاخود ه���ۆكار چییه هیچ كۆمپانیایه ك نایگرێت و كاری له س���ه ر ناكات، چونكه له شێوه ی ئه و پرۆژانه له هه ولێرو دهۆك

به پاره یه كی كه متر ئه نجامدراوه ".

گومان‌ده‌كرێت‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌وه‌رزشیی‌كفری‌‌برابێته‌‌خانه‌قینئیداره‌ی‌‌گه‌رمیان:‌سێ‌جار‌پرۆژه‌كه‌مان‌راگه‌یاندوه‌‌كه‌س‌نه‌بو‌ئه‌نجامیبدات

تیپی باله ی كچان پێشتر نمره

یه ك بون، به اڵم به هۆی نه بونی یاریگاو جێگه ی

وه رزشییه وه هه ڵوه شێنرایه وه

ئا: كامه ران محه مه د

فراكسیۆنه كان و په رله مانتاران به شێوه یه كی گشتی كۆده نگن له سه ر هه مواركردنه وه ی یاسای هه ڵبژاردن،

به اڵم ئۆپۆزسیۆن مه رجی ئه وه ی هه یه ، كه نابێت ئه م هه مواركردنه وه یه

ببێته پاساوێك بۆ دواخستنی هه ڵبژاردنه كان، سه رۆكی ده سته ی

كۆمسیۆنی بااڵی سه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كانی عێراقیش ده ڵێت " تا

له ڕۆژنامه ی وه قائیع باڵونه كرێته وه ، كۆمسیۆن كاری له سه ر ناكات،

ئه وكات ئێمه ده توانین ڕایبگه یه نین، كه ئایا له واده ی خۆی كاره كانمان

ته واوده بێت یان نا، چونكه كاریگه رییه كی زۆری له سه ر كاره

هونه رییه كانمان ده بێت".

به یاسایه ك كوردس����تان په رله مانی 1992 له س����اڵی ك����ه كارده كات����ن ده رچ����وه و تاك����و ئێس����تا چه ندینجار له هه مواركردنه وه ی هه مواركراوه ته وه ، ساڵی 2009دا، له ماده ی چواره م ده ڵێت " هه ر قه واره یه كی سیاسی له كوردستانی � عێراق بۆی هه یه لیس����تێكی تایبه ت به خۆی پێش����كه ش ب����كات، كه ناوی كوردستان ئاستی له سه ر پاڵێوراوانی � عێراق تێدابێت"، به پێی ئه م مادده یه سیسته می هه ڵبژاردن به لیستی داخراو ده بێت، كه ده ستنیش����انكردنی كاندید له سه ر ئاستی لیست ده بێت و ده نگده ر ناتوانێت هه اڵوێر له نێوان كاندیده كاندا

بكات.له ئێس����تادا پ����ڕۆژه یاس����ایه ك بۆ گۆڕینی یاس����اكه له ناو په رله مانه كه تێیدا سیسته می هه ڵبژاردن له لیستی نیمچه كراوه لیس����تی ب����ۆ داخراوه وه ده گۆڕێت، به م پێیه جگه له ده نگدانی لیس����ت، ده نگ����ده ر ماف����ی ده نگدانی

به كاندیده كانیش هه یه .په رله مانت����اری گ����ۆڕان عه ب����دواڵی

م����ه ال ن����وری، ك����ه یه كێك����ه ل����ه و له ماوه ی چوار ساڵی په رله مانتارانه ی ئاستی له سه ر په رله مانتاری، ته مه نی جه ماوه ریی ناسراوه ، ده ڵێت " لیستی نیمچه ك����راوه یه كێك����ه له خاڵه كان����ی ئۆپۆزس����یۆن خ����ۆی و كارنام����ه ی به گش����تی هه م����ان داوای هه یه ، به اڵم بۆچی له ئێس����تادا كه واده یه كی كه م ماوه ب����ۆ هه ڵبژاردن، ئ����ه م پڕۆژه یه دێت����ه په رله مان ك����ه ده بوایه 5 مانگ له مه وبه ر بهاتایه ، ئیس����تاش پێویسته س����ه رۆكایه تی په رله مان به هه ماهه نگی كۆمسیۆنی بااڵ زه مانه تی ئه وه بكه نن كه ئه گه ر پڕۆژه ك����ه خرایه به رنامه ی كاره وه نه بێته هۆی دواخستنی واده ی هه ڵبژاردن، چونكه ده سه اڵت به گشتی به دوای ڕێگه یه كدا ده گه ڕێ هه ڵبژاردن

دوابخ����ات، ئه م����ه ترس����ی ئێمه یه ". هه روه ك وتیشی " سه رۆكی په رله مان ده توانێ����ت به زوتری����ن كات كۆبونه وه له گ����ه ڵ س����ه رۆكی فراكس����یۆنه كان و كۆمس����یۆنی ب����ااڵی هه ڵبژاردن����ه كان ب����كات و هه رچی زوه پڕۆژه یاس����اكه

بخاته به رنامه ی كاره وه ".كه واباڵوكرایه وه له ڕاگه یاندن����ه كان كوردستان نیش����تمانی یه كێتی ته نیا به جدیی پاڵپش����تیی پڕۆژه ی یاس����ای هه ڵبژاردن یاس����ای هه مواركردنه وه ی

ده كات.ئه ندامی یه كێت����ی و په رله مانت����اری گۆران په رله م����ان، یاس����ایی لیژنه ی ئازاد، كه داڕێژه ری پڕۆژه یاس����اكه یه ، س����ه باره ت به ه����ۆكاری دره نگكه وتنی پڕۆژه ك����ه ده ڵێ����ت " له س����ه ر داوای

پ����ڕۆژه ئۆپۆزس����یۆن براده ران����ی یاساكه مان دواخس����ت، چونكه ئه وان وتیان تا س����ه رۆكایه تی هه رێم واده ی هه ر ن����ه كات دیاری هه ڵبژاردن����ه كان پێشه كه شكردنێك ده بێته وه سیله یه كی باش بۆ دواخستنی هه ڵبژاردن له الیه ن سه رۆكایه تی هه رێمه وه ، چونكه پێشتر له الی����ه ن حكومه ت����ه وه كارێك����ی له م شێوه یه له سه ر هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكان كرابو، بۆیه تا سه رۆكایه تی هه رێم و كۆمس����یۆن واده كه یان دیاری نه كرد ئێمه قسه مان له سه ری نه كرد".

هه روه ك وتیشی " ئه گه ر ئۆپۆزسیۆن مه به س����تیه تی ده توانێت به نوسراوێك داوای كۆبونه وه له گه ڵ س����ه رۆكایه تی په رله مان بكات و داوای هه مواركردنه وه ی یاساكه بكات و مه رجی ئه وه شی هه بێت

كه له ماوه ی چوار ڕۆژ هه مواربكرێته وه ، چونكه هه مواركردنه وه كه ی ته نیا چوار ماده یه . من دڵنیام سه رۆكی په رله مان ڕه زامه نده له س����ه ری و كۆمس����یۆنیش پێیانڕاگه یاندوی����ن كه ئه گه ر تا 10/٦ / 2013 ده ربچێ����ت ئ����ه وان ده توان����ن كاره كانی����ان ل����ه واده ی خۆیان بكه ن، ب����ه اڵم ئۆپۆزس����یۆن ئ����ه م داوای����ه ی

نه كردوه ، ئه گه رچی پێشمگوتون". س����ه رۆكی مس����ته فا سه ربه س����ت كۆمس����یۆنی ب����ااڵی هه ڵبژاردن����ه كان له وباره یه وه ده ڵێت " هه مواركردنه وه كه ، كاریگه ری له س����ه ر كاری كۆمس����یۆن ده بێ����ت، چونك����ه ئ����ه وكات كاندی����د به ته نی����اش دێت����ه ن����او پڕۆس����ه كه و سیس����ته مه كه به گش����تی ده گۆڕێ����ت، به س����ه ر گۆڕانكاری هه م����وی ئه مانه

فۆڕمی هه ڵبژاردن و كاره هونه رییه كان دێنێ����ت، بۆی����ه ده بێ����ت بزانین كه ی یاس����ه كه هه موارده كرێت����ه وه و ك����ه ی له ڕۆژنامه ی وه قائی����ع باڵوده كرێته وه ، چونكه ت����ا وه قائی����ع باڵوینه كاته وه ، وه كو یاسا ته عامولی له گه ڵ ناكه ین".

ڕۆژی ش����ه ممه ی ڕاب����ردو، حزب����ی شیوعی كوردس����تان گردبونه وه یه كیان له پێ����ش په رله مان ڕێكخس����ت و داوای یاس����اكه یان كرد، هه مواركردن����ه وه ی زه حمه تكێش����انیش حزبی هه روه ه����ا له س����ه ر س����ورن ك����ه ڕایانگه یان����د هه مواركردنه وه ك����ه . هه مو ئه وانه ی كه ئه م داوای����ه ده كه ن ل����ه و پێناوه دایه ك����ه ده بێ����ت كاندی����د رۆڵ����ی خۆی هه بێ����ت له هه ڵبژاردن����ه كان و ده نگده ر سپی ڕه ش و لیێكجیاكردنه وه "ئازادی

پێبدرێت".ئ����ازادی لیس����تی په رله مانت����اری عه داله تی كۆمه اڵیه تی هاژه س����لێمان وت����ی " حزبی ش����یوعیش پرۆژه یه كی هه ی����ه و له چه ن����د ڕۆژی داهاتو واژوی ئێمه كۆده كینه وه . بۆ په رله مانتارانی ده مانه وێ����ت به لیس����تی نیمچه ك����راوه

بێت".حه مه عه ل����ی س����ه عید حه م����ه له وباره یه وه یه كگرت����و په رله مانتاری مه بده ئی����ه ن ئێم����ه " ده ڵێ����ت هه مواركردنه وه كه مان پێباش����ه ، به اڵم ترس����مان له وه هه یه ده سه اڵت بیكاته واده ی دواخس����تنی ب����ۆ ئامرازێ����ك له هه واركردنه وه ی ب����ه ر هه ڵب����ژاردن، مه رج����ه زه مانه ت����ی دوانه خس����تنمان

پێبدرێت".په رله مانتاره ك����ه ی گ����ۆڕان جه خت له س����ه ر پێویستیی هه مواركردنه وه كه ده كات و وه ك����و خ����ۆی ده ڵێت " ڕۆڵی كاندیدو ده نگده ره كانی پته وتر ده كات، بۆیه ئه گ����ه ر ئ����ه م هه مواركردنه وه یه نه بێته یارییه ك بۆ واده ی هه ڵبژاردن، م����ن ئام����اده م به ه����ه ر 10 په نج����ه

مۆرده كه م".

كۆده‌نگی‌و‌دڕدۆنگی‌له‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌یاسای‌هه‌ڵبژاردندا

په رله مانتارێكی گۆڕان: ئه گه ر زه مانه ت هه یه بۆ ئه نجامدانی

هه ڵبژاردن له واده ی خۆیدا، به هه ر ده په نجه هه مواركردنه وه ی یاساكه مۆرده كه م

په رله مانتارێكی شیوعی: زیاتر له یه ك پڕۆژه

یاسا بۆ هه مواركردنه وه هه یه و پێویسته

یه كبخرێن، ئه گه ر هه بێت یاساكه هه موارده كرێت

كۆمسیۆنی بااڵی

هه ڵبژاردنه كان: واده ی

هه مواركردنه وه و باڵوكردنه وه ی

له وه قائیع حوكم له سه ر واده ی

هه ڵبژاردن ده كات

په رله مانتارێكی یه كێتی:

له سه ر داوای ئۆپۆزسیۆن

پڕۆژه یاساكه دره نگ هاته

په رله مان

بینای ئیداره ی گه رمیان فۆتۆ: ئیحسان

C M Y K

(379( سێشه ممه ‌112013/5/28ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(379( سێشه ممه 102013/5/28

بۆپیاوان

چه ند هه فته یه ك پێش ئێس���تا چۆنێتی خ���ۆ ئاماده كردنم���ان فێرك���ردن ب���ۆ خانم���ان، ئێس���تاش ئ���ه و ب���واره بۆ ده ڕه خس���ێنین، خۆگۆڕی���ن و پی���اوان له خاڵه یه كێك���ه خۆڕێكئاماده ك���ردن گرنگه كان ك���ه ده بێت ڕه چاوی بكه یت، چونكه هه ر جلوبه رگێك كه له به رده كه یت به پێ���ی ڕه ن���گ و دیزای���ن و ش���ێوازی كاردانه وه ی ش���ێوه كه ی قژڕێكخستن و ده بێ���ت له كات���ی چاوپێكه وتنه كه ت���دا

به چاك/خراپ.لێره وه ئ���ه وه ی پێویس���ته بزانیت كه ڕوخس���ارت ده بێته ناوو ناساندنی ئه و كۆمپانی���ا له داهات���ودا، بۆیه ده بێت وا ده ربكه ویت كه تۆ شیاوی ئه و شوێنه ی

كه چاوپێكه وتنی بۆ ده كه یت.چی ئه رێیه و چی نه رێیه ؟

• به دڵنیاییه وه باش���ترین هه ڵبژارده ت قات���ی فه رمی ده بێت، به اڵم با بریقه دار )له م���اع( نه بێ���ت، ن���ه گه وره بێت / نه بچ���وك، به دڵنیاییه وه ده بێت ڕه نگی

ماتبێ، له گه ڵ قه میسێكی خه تداری سپی یاخود س���پی ساده ، به هه مو شێوه یه ك ره نگه دی���اره كان )زه ق( دوربخه ره وه ، ئه گه ر بۆینباخیشت نه به ست دڵنیابه كه بێت یه كقۆبچه یه خه كه ی قه میسه كه ت

چونكه گه ر نا ملت كورتده بێته وه .• پاپێون به هه مو ره نگێكییه وه له گه ڵ له چكی مل و...هتد نه رێن، )بۆینباخت( هه ڵبژارده كه ی باشه و واده رده كه ویت كه تۆ كه سێكی ڕێكخه ربیت، به اڵم با ڕه ش نه بێت و هه وڵب���ده زۆر دڵنیابیت له وه ی كه ڕه نگی س���ه وزو سور یاخود قاوه یی له مانه هه ریه كێ���ك كه به كاربهێنی���ت

جێمتمانه ت زیاد ده كات.• گواره و مس���تیله ی گ���ه وره و زنجیری مل... هتد نه رێن، ته نها سه عاتی ده ست به كاربهێن���ه . گرنگترینی���ان ش���ێوازی به شێوه یك پێویس���ته قژته ، داهێنانی بێت كه هه مو سه رنجی )خاوه ن كار(ه

كه به شێوه یه كی نه شیاو ڕانه كێشێت. چیت���ر خ���ۆت بێبه ش مه ك���ه له گه ڵ نوێترین ره نگه ته نها پێویسیت به كه مێك

هاوكاری و یارمه تی هه بێت.

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

چۆن خۆت ئاماده ده كه یت بۆ چاوپێكه وتنی ئیش )مقابله (؟

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

ده رهێنه ری زنجیره درامای گه رده لول گله یی و گازانده ده كات و رایده گه یه نێت كه وه ك پێویست ڕێز له زنجیره درامای

گه رده لول ناگیرێت و چونكه وه كو پێویست هاوكاری و ڕێزی لێنه نراوه ، ئه و ده ڵێت "هاوكاری ته نها به مادده

نیه ، به ڵكو هاوكاری ڕێزو مه عنه ویش هه یه و كه به الی منه وه ئه مه یان

گرنگتره ".

جه لیل زه نگه ن����ه به ئاوێنه ی راگه یاند كه زنجیره درامای گه رده لول پێنج به شه به اڵم كه هاوكاری و پشتیوانی و ڕێزگرتن نه بێت م����ن بۆ كێیی بكه م؟ چونكه من وایده بین����م كه له م واڵت����ه دا ڕێزگرتنی كارو به رهه م����ی ئینس����انه كان وجودی نی����ه ". ئه و وت����ی "م����ن جه ماوه ره كه م زیاتر ڕێزو خۆشه ویستم بۆ ده رده بڕێت. ك����ه ئه مه ش به الی من����ه وه گه وره ترین ده س����كه وتی چونك����ه س����ه رمایه یه . مه عنه وی روحی به الی منه وه له سه روی

هه مو شتێكه وه یه ".زنجی����ره ناونیش����انی گه رده ل����ول

درامایه كی كوردیه ، كه تائێس����تا س����ێ به ش����ی به رهه م هێن����راوه و له ماوه ی دو رۆژی رابردوشدا به ش����ی سێیه می ئه و زنجیره درامایه كه له كه ناڵی كوردسات په خشده كرا، كۆتایی پێهات. گه رده لول باس له زوڵم س����ته مه كانی ڕژێمی به عس ده كات به رامب����ه ر به ك����ورد له س����ااڵنی دوای 1976ه وه تاكو ڕاپه رینی به هاری 1991. تائێس����تا توانراوه تاكو س����اڵی 1983 به شێكی كه می ئه و مێژوه له ڕێی ئه و زنجیره درامایه بخرێته رو. له به شی یه كه م و دوه می زنجیره دراماكه ره خنه ی ئه وه له ده رهێنه ره كه ی گیرا كه دراماكه ته نها ش����اری سلێمانی نیش����انده دات. بۆیه به وته ی جه لیل زه نگه نه له به ش����ی س����ێه مدا تاراده یه ك����ی ب����اش دراماكه سه رتاس����ه ری ب����و. ئه گه رچ����ی ره نگه هێش����تاش ئ����ه وه له تموح����ی خه ڵكدا نه بێت، ب����ه اڵم من مێژویه ك����ی یه كجار له نه هامه تیه كانی خس����تۆته رو كه م����م خه ڵكی باش����وری كوردس����تان. چونكه له ماوه ی ئ����ه و س����ه رده مه دا كورد زۆر نه هامه تی و ناخۆش����ی به سه ردا هاتوه . ده خاته رو ئ����ه وه ش زه نگه نه جه لی����ل كه ئه و زۆر س����ه ربه رزه ك����ه توانیویتی

له ڕێی دراماوه به ش����ێكی كه م له مێژوی نه ته وه سته مدیده كه ی بخاته رو. وتیشی " گه رچی من سه ربه رزم كه تاراده یه كی باش توانیومه هه م نه هامه تی و هه میش پێشمه رگه به رنگاربونه وه كانی شۆڕش و به رامب����ه ر به عس بخه م����ه روو به بینه رو ب����ه اڵم ن����ه وه ی نوێ����ی ئاش����نابكه م. به داخه وه له بری ده ستخۆشی و هاندانی زیات����ر فه رامۆش ده كرێ����م و زۆرجاریش ره خن����ه ی نابه ج����ێ و روخێن����ه رو تیرو توانجم تێده گیرێت". ده رهێنه ری زنجیره درامای گه رده لول باس له وه ش ده كات ك����ه ئه و له به رهه مهێنان����ی وه ها كارێك زۆر خه فه ت����ی خواردوه و ش����ه ونخونی و " چه ش����توه . زۆری ماندوبونێك����ی به جۆرێك گه یش����ته ئ����ه و ڕاده یه ی كه به هۆی ماندوبونم دوجار جه ڵته لێیدام و چاوێكیشم له سه ر دانا". زه نگه نه ئه وه ش ده خات����ه رو كه خۆشه ویس����تی خه ڵك و گه ل و نه ته وه كه م وایلێكردم كه دو ساڵ خه ریكی نوسینی سیناریۆو سێ ساڵیش خه ریكی وێنه گرتنی به شی سێیه می ئه و زنجیره درامایه بم. ناوب����راو له كۆتایدا ئه وه شی رونكرده وه كه مه به ستێكی تری ئاشتكردنه وه ی درامایه ، له و كاركردنی

بینه ری ك����وردی بوه به درامای كوردی. جه ختیش����ی له س����ه ر ئه وه كرده وه كه گه رده ل����ول پێنج به ش����ه ، ك����ه تیایدا به ش����ه كانی چ����واره م و پێنج����ه م باس ل����ه روداوو نه هامه تیه جۆر به جۆره كانی دیكه ی كورد ده كه ن، وه ك كاره س����اتی كیمیابارانكردنی راگوێ����زان و ئه نف����ال و هه ڵه بجه تاكو ده گاته ڕاپه رینی س����اڵی 1991ی باش����وری كوردس����تان. جه لیل زه نگه ن����ه ی ده رهێنه ری زنجیری درامای گه رده لول له درێژه ی قسه كانیدا ئه وه شی وت ك����ه ئه و هه ر له س����ه ره تاوه ئه وه ی راگه یاندبو كه ئ����ه و درامایه درامایه كی به رفراوانه و پێن����ج به ش له خۆده گرێت. به اڵم به وته ی خۆی كه هه س����تیكردوه وه ك پێویست ڕێز له كارو به رهه مه كه ی به ش����ه كانی له به رهه مهێنانی نه ن����راوه دیكه دا تا ڕاده یه كی زۆر س����اردبۆته وه . " ناوب����راو به بێ ئ����ه وه ی ئاماژه به هیچ ك����ه س و الیه نێ����ك ب����دات وت����ی "وه ك بڵێ����ی پێیانناخۆش بێت ك����ه من ئه و كاره بك����ه م. ئیتر من بۆچی و له به رچی خ����ۆم ماندوبكه م و ئه و هه مو ماندوبون و گه رماو س����ه رمایه بچێژم و وێڕایی ئه وه

موحاسه به ش بكرێم".

گاکاوڕ

بیركردنه وه ی باش���ت پێیه و باش���تره بۆ به رژه وه ندی خ���ۆت به كاریبهێنیت، كێش���ه وه بكه ویته له وانه یه ئاگاداربه به هۆیانه وه ، ره نگه ماوه یه ك نیگه رانت

بكات.

خێزانه ك���ه ت گله یی ئ���ه وه ت لێده كه ن ك���ه پشتگوێتخس���تون و بایه خی زیاتر به كاره كان���ت ده ده یت، نابێ خۆش���ت له بیربكه ی���ت، دور نی���ه ببێت���ه هۆی

كێشه ی ته ندروستیت.

ئێس���تا باش نیه بۆ بڕیاردان له سه ر ب���ۆ ریزبه ندی���ه ك ش���تێك، هی���چ شته كانت دابنێ ، پێویستیت به سۆزی خێزانه ك���ه ت هه ی���ه ئه گ���ه ر به پێی

پێویستبن بۆتان.

ببێته هۆی توڕه ییه كه ت ره نگه كێش���ه له خێزانتدا، پێویس���ته تۆزێ���ك به خۆت���دا بڕۆیت���ه وه ، زۆرین���ه ی ئ���ه و كێش���انه ت���ۆ

هۆكاریت.

به ده س����ت خۆش����ت هه واڵێك����ی ه����ۆی ئه بێت����ه ده گات و گۆڕانكارییه ك����ی ب����اش له ژیانتداو كه سانێك خۆشحاڵده كه یت و له روی

سۆزداریه وه به ختت ده بێت.

ماوه یه ك����ه خه ریكی س����ه فه ریت و ته واو چێ����ژی لێوه رده گریت، به اڵم پێویس����ته ئ����اگاداری كاره كان����ت بیت، هه ندێ پشتگوێخستنی پێوه

دیاره .

به هۆی ئه و دۆخه ی توش���ت ده بێت به په ل���ه به كاره كانت���دا ده ڕۆیته وه ، پێویس���ت ب���ه وه ن���اكات ئیره ی���ی به كه س���انی ت���ر به ری���ت، وریاب���ه

له ژیانت.

ئاگاداری دۆخ���ی داراییت به با له وه زیات���ر توش���ی ناره حه تی���ت نه كات، هه وڵبده كاری تر بۆ خۆت دروس���ت تۆزێ���ك ته ندروس���تیت نه كه ی���ت.

ناره حه تت ده كات.

كاتێك���ی ب���اش نی���ه ب���ۆ خۆ به كارێك���ی س���ه رقاڵكردنت خ���ۆت زیات���ر الوه كیی���ه وه ، به ئیشه كانت سه رقاڵبكه و بایه خی زیاتریان پێبده و بێزارمه به لێیان.

س���ۆزدارێكانت ئاره زوه دوای هێنده مه ك���ه وه ، مندااڵن���ه بیرمه ك���ه وه با كێشه ت بۆ دروس���ت نه بێت. هه ندێ هه واڵ���ت پێ���ده گات به باش���ی بیری

لێبكه ره وه .

ئه وان���ه ی نه توانی���ت ره نگ���ه بیكه یت، به باشی پێتسپێردراوه ره نگ���ه ئه م���ه ش ببێت���ه هۆی ناكۆكی نێوان خۆت و به ڕێوه به ری

كاره كانت.

قرژاڵدوانه‌‌

وا له خ���ۆت مه كه كه خه ڵكانی تر الوازتبكه ن، با كاره كانی رۆژانه ت ره فت���ارت و نه كات���ه س���ه ر كار دواتده خ���ات زۆر توڕه بون���ت

له پرۆژه كانت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

جه‌لیل‌زه‌نگه‌نه‌:‌له‌گه‌رده‌لول‌ساردبومه‌ته‌وه‌

‌60ساڵه‌‌"كاسێت"‌ده‌فرۆشێتهونه رمه نده كۆنه كان له نوێكان ره سه نترن

ئا: به ختیار حسێن

"تۆمارگای ناز" یه كێكه له تۆمارگا هه ره كۆنه كانی شاری هه ولێر،

خاوه نه كه ی له سه رده می "به كره "وه خه ریكی ئه م كاره یه ، ئه و ده ڵێت

"ئێستاش ده نگه كۆنه كان بازاڕیان گه رمه و ده نگه نوێیه كان نه یانتوانیوه

شوێنی ئه وان بگرنه وه ، هه روه ك چۆن له ڕوی كوالێتییه وه سیدیش

نه یتوانیوه شوێنی كاسیه ت بگرێته وه ، له به رئه وه ی زۆربه یان ئه سڵی نین و

ماوه یه كی كه م ده مێنه وه ".

ئه مجه د ئه س����عه د مه جی����د، خاوه نی تۆمارگای ناز له بازاری ئیسكان له شاری هه ولێ����ر ب����اس ل����ه وه ده كات كه ئه و له ته مه نی نزیكه ی 12 سااڵنبوه كه كاری تۆماركردنی كردوه و ده ستپێكردنه كه شی وه ك����و ش����اگردبوه ك����ه له تۆم����ارگای عه بدولله تیف چه خماخچی بو كه خاڵی بوه ئه و تۆمارگایه ش یه كه م تۆمارگابوه له كوردستانی عێراق كه له ساڵی 1952 له ژێر قه اڵی هه ولێ����ر كرایه وه ، ئه و له و تۆمارگایه به رده وام بو تا ساڵی 1976، به اڵم له دوای ئه م س����اڵه تۆمارگایه كی تایبه ت به خۆی كردۆته وه كه له به رامبه ر س����ینه مای س����یروان له هه ولێ����ر بو تا له ساڵی 1986 ش����وێنه كه ی گواسته وه بۆ بازاڕی ئیسكان كه تاوه كو ئێستاش هه ر له و شوێنه به رده وامه . خاوه نی ئه و تۆمارگای����ه ئاماژه بۆ ئ����ه وه ش ده كات كه له كۆندا تا دوای س����اڵی 1976یش له تۆماركردن به به كره ی گه وره بو، به اڵم له دوای س����اڵی 1987 بو به كاس����یه ت و

تۆماركردن به كاسیه ت ده ستیپێكرد كه هه رچه نده به رده وامه ، ئێس����تا تاوه كو ئێستا باس له وه ده كرێت كه په یدابونی سیدی ش����وێنی كاس����یه تی گرتۆته وه ، به اڵم ئه مه راست نیه چونكه سیده كان زۆربه ی����ان ئه س����ڵی نی����ن و ماوه یه كی له به رامبه ریش����دا كه مده خایه ن����ن، زۆر تۆماركردن له كاس����یه ت ماوه یه كی زۆر ده خایه نێت و هیچ����ی لێنایه ت و زیاتر له 100ساڵ ته مه نی ده بێت، بۆیه ئێستاش رۆژانه خه ڵكێكی یه كجار زۆر رو له كڕینی كاسیه ت ده كات بۆیه به هیچ شێوه یه ك س����یدی نه یتوانیوه ش����وێنی كاسیه ت

بگرێته وه .هه روه ه����ا ئه مجه د هێم����ا بۆ ئه وه ش ده كات كه كاره كه ی خ����ۆی زۆر له الی خۆشه ویس����ته له گه ڵ ئه وه ی ته مه نێكی به ڕێك����ردوه پیش����ه یه دا ل����ه و زۆری ب����ه اڵم تائێس����تاش كاره ك����ه ی له گه ڵ خوێنی����دا تێكه اڵ و بوه ، له و كاره ش����یدا هی����چ هونه رمه ندێك نیه له كوردس����تان به تایبه ت����ی كۆن����ه كان كه ئ����ه و كاری به تایبه تی نه كردبێ����ت بۆ تۆماركردنی به هیچ بۆی����ه هه ولێر، هونه رمه ندان����ی ش����ێوه یه ك ئاماده نیه كه ده ستبه رداری ئه و پیش����ه یه ی ببێت، تائێستاش جگه له دوكانه ك����ه ی له ماڵه وه ش����ی ده نگ����ی له الیه كوردستانی هونه رمه ندانی هه مو كه له زۆربه ی ش����وێنه كاندا ده نگی ئه و هونه رمه ندانه نیه به تایبه تی هونه رمه نده كۆن����ه كان، چونكه ئه و پیش����ه كه ی بۆ پاره په یداكردن نه بوه ، به ڵكو حه زێكی گ����ه وره ی خ����ۆی بوه ب����ۆ خزمه تكردن به هونه ری گه له كه ی ، ئێستاش هه مو ئه و كه ره س����تانه ی كه له كاری تۆماركردندا

پاراستونی له ماڵه وه ی ئه و به كارهاتون كه هیچ كه س����ێك ئه م كه ره ستانه ی نیه

به حوكمه تیشه وه .خاوه نی ئه و تۆمارگایه جه خت له سه ر ئه وه ش ده كاته وه كه تاوه كو ئێس����تاش له هه ولێر خه ڵكی به ش����ێوه یه كی گشتی رو له ده نگ����ی هونه رمه ن����ده كۆن����ه كان ده كات و ده یانكڕێ����ت، له به رئه وه ده نگی ئه و هونه رمه ندانه هه میش����ه به زیندویی

ده مێنێت����ه وه ، ئه مج����ه د گله یی ئه وه ش له حكوم����ه ت ده كات كه هیچ هاوكاریان نه كردوه له وه ی ئ����ه و كه لوپه النه ی كه هه یه تی له ش����وێنێكی گه وره ی مێژویی بپارێزرێ����ن، بۆ ئه وه ی ن����ه وه ی تازه و خه ڵكی بیانی ئاشنابن به و هونه ره ی كه له كوردستان به چ شێوه یه ك تۆماركراون، چونكه ئه و ئه رش����یفه ی ئ����ه و هه یه تی

موڵكی ئه و نیه و موڵكی هاواڵتیانه .

جه لیل زه نگه نه و ستاڤی گه رده لول له کاتی وێنه گرتنی به شی 3ی زرنجیره درامای گه رده لول

ئا: رێكان مه ریوان

ئێواره ی شه ممه ی رابردو، بنه ماڵه و هاوڕێیانی مامۆستا حه مه ساڵح بۆ رێزلێنان له گیانی ئه و كه سایه تییه

كۆڕێكیان سازكرد كه جیاوازبو له و یادانه ی پێشتر له سلێمانی و

كوردستاندا بۆ كۆچكردوان سازكراوه .

ئه وه ی له م رێوره سمی یادكردنه وه یه دا

كه له هۆڵی ته وار له سلێمانی بۆ مامۆستا سازكرا، جێی حه مه ساڵح حه مه ئه مین س���ه رنجی ئاماده بوان ب���و له بری مۆم داگیرس���ان و الواندنه وه بۆ كۆچكردو، چه ند چاالكییه كی جیاواز پێشكه ش كرا، دیارترینیان خوێندنه وه ی قه سیده یه كی مه ح���وی بو له الیه ن ش���اعیری ناودار "جه م���ال غه مب���ار"ه وه ك���ه "عه دنان به مه قام، كه ریم"ی هونه رمه ند ده یكرد خوێندن���ه وه ی ئه و ش���یعره و مه قامی

عه دنان كه ریم كه شێكی ئارامبه خشیان به كۆڕه كه به خش���یبو، به پێی ئاماژه ی ئه وان، مامۆستا حه مه ساڵح تا له ژیاندا

بوه زۆری حه زی له و قه سیده یه بوه . دكت���ۆر فه ره���اد ك���ه رێكخ���ه ری ب���و، یادكردنه وه ك���ه رێوره س���می له لێدوانێكیدا ب���ۆ ئاوێنه رایگه یاند كه "ئه م مه راس���یمه له الی���ه ن رێكخراوی ماف���ی مرۆڤ���ه وه له گ���ه ڵ هاوڕێكانی بۆ سازكراوه كه س���وكاریدا مامۆستاو

رێزلینان و یادكردنه وه ی ئه و بیره وه ریه جوانان���ه ی ك���ه به جێیهێش���توه وه ك وه رگێ���ڕو وه رزش���كارو مامۆس���تاو نوس���ه رو رۆماننوس و سه رپه رشتیكارو س���كرتێری رێكخراوی ماف���ی مرۆڤ و وه كو لێپرس���راوی كۆمیس���یۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كانی سلێمانی و كۆمیسیۆنی بااڵی هه مو هه رێم به راس���تی ده ورێكی بااڵی هه ب���وه له هه مو ئه و بوارانه دا كه

كاری تێداكردوه ".

یادكردنه وه ی مامۆستا حه مه ساڵح.. جیاوازبو

كاریكاتێریس���ت ع���ارف"ی "رێناس ك���ه به ش���داری له چه ندین پێش���انگای كاریكاتێریی له هۆڵه نداو واڵتانی ئه وروپادا كردوه و به حه مه رێناس ناسراوه ، ده ڵێت " به هۆی نه بونی ئازادیه وه ئاسته نگێكی گه وره له به رده م هون���ه ری كاریكاتێری

رۆژنامه گه ری و سیاسیدایه ".رێناس كه ته مه نی 41 س���اڵه و ئێستا دانیش���توی واڵتی هۆڵه ندای���ه ، ئاماژه به وه ده كات ماوه ی 20 س���اڵه خه ریكی هون���ه ری كاریكاتێره ، ئه و وتی "بۆ ئه و ئه كادیمیای له ئه مسته ردام مه به سته ش ریتفێلدم خوێندوه كه تایبه ته به هونه رو دیزای���ن و ئێس���تا وه ك كارتۆنیس���ت و له هۆڵه ن���دا گرافی���ك نه خشه س���ازی

كارده كه م".ئه و باس���ی له وه كرد كه ئه م هونه ره زیاتر له س���اتی جه نگ و شۆڕش���ه كاندا چه كێ���ك وه ك س���ه رهه ڵئه دات و به كارده هێنرێت دژ به سته مكاره كان، ئه و وتی "كاریكاتێری رۆژنامه وانی مێژویه كی

"كاریكاتێر" به بێ ئازادی نابێت

زۆر درێژی نییه ، هه ر له گه ڵ سه رهه ڵدانی رۆژنامه گه ریدا هاتۆته ئاراوه ، به تایبه تی له س���ه ده ی حه ڤده هه م���دا له ئیتاڵیا كه له گ���ه ڵ په ره س���ه ندنی گرافیكس���ازیدا هاوشانی تێكس���ته كان وێنه ی كارتۆنی

به كارهاتوه ".

وتیش���ی "له كوردستانیشدا ده توانین وه ك س���ه ره تایه ك ب���ۆ ئ���ه م هونه ره لیتۆگرافیه كانی حوسێن به كاره ئاماژه حوزنی موكریانی بكه ین له رۆژنامه گه ری

كوردیدا".رێناس باسی له وه كرد كه "كاریكاتێری

رۆژنامه وانی و سیاسی دیارده یه كی تازه و نامۆیه به كۆمه ڵگای كورده واری، به هۆی نه بونی ئازادیه وه هه میش���ه ئاسته نگی گه وره له به رده م ئه م هونه ره دا هه بوه . ئه م هون���ه ره پێش���كه وتنێكی ئه وتۆی

به خۆیه وه نه دیوه ".

تۆمارگای ناز فۆتۆ: به ختیاروێنه یه ک له یادکردنه وه که ی مامۆستا حه مه ساڵح فۆتۆ: ئارام که ریم

C M Y K

(379( سێشه ممه ‌112013/5/28ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(379( سێشه ممه 102013/5/28

بۆپیاوان

چه ند هه فته یه ك پێش ئێس���تا چۆنێتی خ���ۆ ئاماده كردنم���ان فێرك���ردن ب���ۆ خانم���ان، ئێس���تاش ئ���ه و ب���واره بۆ ده ڕه خس���ێنین، خۆگۆڕی���ن و پی���اوان له خاڵه یه كێك���ه خۆڕێكئاماده ك���ردن گرنگه كان ك���ه ده بێت ڕه چاوی بكه یت، چونكه هه ر جلوبه رگێك كه له به رده كه یت به پێ���ی ڕه ن���گ و دیزای���ن و ش���ێوازی كاردانه وه ی ش���ێوه كه ی قژڕێكخستن و ده بێ���ت له كات���ی چاوپێكه وتنه كه ت���دا

به چاك/خراپ.لێره وه ئ���ه وه ی پێویس���ته بزانیت كه ڕوخس���ارت ده بێته ناوو ناساندنی ئه و كۆمپانی���ا له داهات���ودا، بۆیه ده بێت وا ده ربكه ویت كه تۆ شیاوی ئه و شوێنه ی

كه چاوپێكه وتنی بۆ ده كه یت.چی ئه رێیه و چی نه رێیه ؟

• به دڵنیاییه وه باش���ترین هه ڵبژارده ت قات���ی فه رمی ده بێت، به اڵم با بریقه دار )له م���اع( نه بێ���ت، ن���ه گه وره بێت / نه بچ���وك، به دڵنیاییه وه ده بێت ڕه نگی

ماتبێ، له گه ڵ قه میسێكی خه تداری سپی یاخود س���پی ساده ، به هه مو شێوه یه ك ره نگه دی���اره كان )زه ق( دوربخه ره وه ، ئه گه ر بۆینباخیشت نه به ست دڵنیابه كه بێت یه كقۆبچه یه خه كه ی قه میسه كه ت

چونكه گه ر نا ملت كورتده بێته وه .• پاپێون به هه مو ره نگێكییه وه له گه ڵ له چكی مل و...هتد نه رێن، )بۆینباخت( هه ڵبژارده كه ی باشه و واده رده كه ویت كه تۆ كه سێكی ڕێكخه ربیت، به اڵم با ڕه ش نه بێت و هه وڵب���ده زۆر دڵنیابیت له وه ی كه ڕه نگی س���ه وزو سور یاخود قاوه یی له مانه هه ریه كێ���ك كه به كاربهێنی���ت

جێمتمانه ت زیاد ده كات.• گواره و مس���تیله ی گ���ه وره و زنجیری مل... هتد نه رێن، ته نها سه عاتی ده ست به كاربهێن���ه . گرنگترینی���ان ش���ێوازی به شێوه یك پێویس���ته قژته ، داهێنانی بێت كه هه مو سه رنجی )خاوه ن كار(ه

كه به شێوه یه كی نه شیاو ڕانه كێشێت. چیت���ر خ���ۆت بێبه ش مه ك���ه له گه ڵ نوێترین ره نگه ته نها پێویسیت به كه مێك

هاوكاری و یارمه تی هه بێت.

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

چۆن خۆت ئاماده ده كه یت بۆ چاوپێكه وتنی ئیش )مقابله (؟

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

ده رهێنه ری زنجیره درامای گه رده لول گله یی و گازانده ده كات و رایده گه یه نێت كه وه ك پێویست ڕێز له زنجیره درامای

گه رده لول ناگیرێت و چونكه وه كو پێویست هاوكاری و ڕێزی لێنه نراوه ، ئه و ده ڵێت "هاوكاری ته نها به مادده

نیه ، به ڵكو هاوكاری ڕێزو مه عنه ویش هه یه و كه به الی منه وه ئه مه یان

گرنگتره ".

جه لیل زه نگه ن����ه به ئاوێنه ی راگه یاند كه زنجیره درامای گه رده لول پێنج به شه به اڵم كه هاوكاری و پشتیوانی و ڕێزگرتن نه بێت م����ن بۆ كێیی بكه م؟ چونكه من وایده بین����م كه له م واڵت����ه دا ڕێزگرتنی كارو به رهه م����ی ئینس����انه كان وجودی نی����ه ". ئه و وت����ی "م����ن جه ماوه ره كه م زیاتر ڕێزو خۆشه ویستم بۆ ده رده بڕێت. ك����ه ئه مه ش به الی من����ه وه گه وره ترین ده س����كه وتی چونك����ه س����ه رمایه یه . مه عنه وی روحی به الی منه وه له سه روی

هه مو شتێكه وه یه ".زنجی����ره ناونیش����انی گه رده ل����ول

درامایه كی كوردیه ، كه تائێس����تا س����ێ به ش����ی به رهه م هێن����راوه و له ماوه ی دو رۆژی رابردوشدا به ش����ی سێیه می ئه و زنجیره درامایه كه له كه ناڵی كوردسات په خشده كرا، كۆتایی پێهات. گه رده لول باس له زوڵم س����ته مه كانی ڕژێمی به عس ده كات به رامب����ه ر به ك����ورد له س����ااڵنی دوای 1976ه وه تاكو ڕاپه رینی به هاری 1991. تائێس����تا توانراوه تاكو س����اڵی 1983 به شێكی كه می ئه و مێژوه له ڕێی ئه و زنجیره درامایه بخرێته رو. له به شی یه كه م و دوه می زنجیره دراماكه ره خنه ی ئه وه له ده رهێنه ره كه ی گیرا كه دراماكه ته نها ش����اری سلێمانی نیش����انده دات. بۆیه به وته ی جه لیل زه نگه نه له به ش����ی س����ێه مدا تاراده یه ك����ی ب����اش دراماكه سه رتاس����ه ری ب����و. ئه گه رچ����ی ره نگه هێش����تاش ئ����ه وه له تموح����ی خه ڵكدا نه بێت، ب����ه اڵم من مێژویه ك����ی یه كجار له نه هامه تیه كانی خس����تۆته رو كه م����م خه ڵكی باش����وری كوردس����تان. چونكه له ماوه ی ئ����ه و س����ه رده مه دا كورد زۆر نه هامه تی و ناخۆش����ی به سه ردا هاتوه . ده خاته رو ئ����ه وه ش زه نگه نه جه لی����ل كه ئه و زۆر س����ه ربه رزه ك����ه توانیویتی

له ڕێی دراماوه به ش����ێكی كه م له مێژوی نه ته وه سته مدیده كه ی بخاته رو. وتیشی " گه رچی من سه ربه رزم كه تاراده یه كی باش توانیومه هه م نه هامه تی و هه میش پێشمه رگه به رنگاربونه وه كانی شۆڕش و به رامب����ه ر به عس بخه م����ه روو به بینه رو ب����ه اڵم ن����ه وه ی نوێ����ی ئاش����نابكه م. به داخه وه له بری ده ستخۆشی و هاندانی زیات����ر فه رامۆش ده كرێ����م و زۆرجاریش ره خن����ه ی نابه ج����ێ و روخێن����ه رو تیرو توانجم تێده گیرێت". ده رهێنه ری زنجیره درامای گه رده لول باس له وه ش ده كات ك����ه ئه و له به رهه مهێنان����ی وه ها كارێك زۆر خه فه ت����ی خواردوه و ش����ه ونخونی و " چه ش����توه . زۆری ماندوبونێك����ی به جۆرێك گه یش����ته ئ����ه و ڕاده یه ی كه به هۆی ماندوبونم دوجار جه ڵته لێیدام و چاوێكیشم له سه ر دانا". زه نگه نه ئه وه ش ده خات����ه رو كه خۆشه ویس����تی خه ڵك و گه ل و نه ته وه كه م وایلێكردم كه دو ساڵ خه ریكی نوسینی سیناریۆو سێ ساڵیش خه ریكی وێنه گرتنی به شی سێیه می ئه و زنجیره درامایه بم. ناوب����راو له كۆتایدا ئه وه شی رونكرده وه كه مه به ستێكی تری ئاشتكردنه وه ی درامایه ، له و كاركردنی

بینه ری ك����وردی بوه به درامای كوردی. جه ختیش����ی له س����ه ر ئه وه كرده وه كه گه رده ل����ول پێنج به ش����ه ، ك����ه تیایدا به ش����ه كانی چ����واره م و پێنج����ه م باس ل����ه روداوو نه هامه تیه جۆر به جۆره كانی دیكه ی كورد ده كه ن، وه ك كاره س����اتی كیمیابارانكردنی راگوێ����زان و ئه نف����ال و هه ڵه بجه تاكو ده گاته ڕاپه رینی س����اڵی 1991ی باش����وری كوردس����تان. جه لیل زه نگه ن����ه ی ده رهێنه ری زنجیری درامای گه رده لول له درێژه ی قسه كانیدا ئه وه شی وت ك����ه ئه و هه ر له س����ه ره تاوه ئه وه ی راگه یاندبو كه ئ����ه و درامایه درامایه كی به رفراوانه و پێن����ج به ش له خۆده گرێت. به اڵم به وته ی خۆی كه هه س����تیكردوه وه ك پێویست ڕێز له كارو به رهه مه كه ی به ش����ه كانی له به رهه مهێنانی نه ن����راوه دیكه دا تا ڕاده یه كی زۆر س����اردبۆته وه . " ناوب����راو به بێ ئ����ه وه ی ئاماژه به هیچ ك����ه س و الیه نێ����ك ب����دات وت����ی "وه ك بڵێ����ی پێیانناخۆش بێت ك����ه من ئه و كاره بك����ه م. ئیتر من بۆچی و له به رچی خ����ۆم ماندوبكه م و ئه و هه مو ماندوبون و گه رماو س����ه رمایه بچێژم و وێڕایی ئه وه

موحاسه به ش بكرێم".

گاکاوڕ

بیركردنه وه ی باش���ت پێیه و باش���تره بۆ به رژه وه ندی خ���ۆت به كاریبهێنیت، كێش���ه وه بكه ویته له وانه یه ئاگاداربه به هۆیانه وه ، ره نگه ماوه یه ك نیگه رانت

بكات.

خێزانه ك���ه ت گله یی ئ���ه وه ت لێده كه ن ك���ه پشتگوێتخس���تون و بایه خی زیاتر به كاره كان���ت ده ده یت، نابێ خۆش���ت له بیربكه ی���ت، دور نی���ه ببێت���ه هۆی

كێشه ی ته ندروستیت.

ئێس���تا باش نیه بۆ بڕیاردان له سه ر ب���ۆ ریزبه ندی���ه ك ش���تێك، هی���چ شته كانت دابنێ ، پێویستیت به سۆزی خێزانه ك���ه ت هه ی���ه ئه گ���ه ر به پێی

پێویستبن بۆتان.

ببێته هۆی توڕه ییه كه ت ره نگه كێش���ه له خێزانتدا، پێویس���ته تۆزێ���ك به خۆت���دا بڕۆیت���ه وه ، زۆرین���ه ی ئ���ه و كێش���انه ت���ۆ

هۆكاریت.

به ده س����ت خۆش����ت هه واڵێك����ی ه����ۆی ئه بێت����ه ده گات و گۆڕانكارییه ك����ی ب����اش له ژیانتداو كه سانێك خۆشحاڵده كه یت و له روی

سۆزداریه وه به ختت ده بێت.

ماوه یه ك����ه خه ریكی س����ه فه ریت و ته واو چێ����ژی لێوه رده گریت، به اڵم پێویس����ته ئ����اگاداری كاره كان����ت بیت، هه ندێ پشتگوێخستنی پێوه

دیاره .

به هۆی ئه و دۆخه ی توش���ت ده بێت به په ل���ه به كاره كانت���دا ده ڕۆیته وه ، پێویس���ت ب���ه وه ن���اكات ئیره ی���ی به كه س���انی ت���ر به ری���ت، وریاب���ه

له ژیانت.

ئاگاداری دۆخ���ی داراییت به با له وه زیات���ر توش���ی ناره حه تی���ت نه كات، هه وڵبده كاری تر بۆ خۆت دروس���ت تۆزێ���ك ته ندروس���تیت نه كه ی���ت.

ناره حه تت ده كات.

كاتێك���ی ب���اش نی���ه ب���ۆ خۆ به كارێك���ی س���ه رقاڵكردنت خ���ۆت زیات���ر الوه كیی���ه وه ، به ئیشه كانت سه رقاڵبكه و بایه خی زیاتریان پێبده و بێزارمه به لێیان.

س���ۆزدارێكانت ئاره زوه دوای هێنده مه ك���ه وه ، مندااڵن���ه بیرمه ك���ه وه با كێشه ت بۆ دروس���ت نه بێت. هه ندێ هه واڵ���ت پێ���ده گات به باش���ی بیری

لێبكه ره وه .

ئه وان���ه ی نه توانی���ت ره نگ���ه بیكه یت، به باشی پێتسپێردراوه ره نگ���ه ئه م���ه ش ببێت���ه هۆی ناكۆكی نێوان خۆت و به ڕێوه به ری

كاره كانت.

قرژاڵدوانه‌‌

وا له خ���ۆت مه كه كه خه ڵكانی تر الوازتبكه ن، با كاره كانی رۆژانه ت ره فت���ارت و نه كات���ه س���ه ر كار دواتده خ���ات زۆر توڕه بون���ت

له پرۆژه كانت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

جه‌لیل‌زه‌نگه‌نه‌:‌له‌گه‌رده‌لول‌ساردبومه‌ته‌وه‌

‌60ساڵه‌‌"كاسێت"‌ده‌فرۆشێتهونه رمه نده كۆنه كان له نوێكان ره سه نترن

ئا: به ختیار حسێن

"تۆمارگای ناز" یه كێكه له تۆمارگا هه ره كۆنه كانی شاری هه ولێر،

خاوه نه كه ی له سه رده می "به كره "وه خه ریكی ئه م كاره یه ، ئه و ده ڵێت

"ئێستاش ده نگه كۆنه كان بازاڕیان گه رمه و ده نگه نوێیه كان نه یانتوانیوه

شوێنی ئه وان بگرنه وه ، هه روه ك چۆن له ڕوی كوالێتییه وه سیدیش

نه یتوانیوه شوێنی كاسیه ت بگرێته وه ، له به رئه وه ی زۆربه یان ئه سڵی نین و

ماوه یه كی كه م ده مێنه وه ".

ئه مجه د ئه س����عه د مه جی����د، خاوه نی تۆمارگای ناز له بازاری ئیسكان له شاری هه ولێ����ر ب����اس ل����ه وه ده كات كه ئه و له ته مه نی نزیكه ی 12 سااڵنبوه كه كاری تۆماركردنی كردوه و ده ستپێكردنه كه شی وه ك����و ش����اگردبوه ك����ه له تۆم����ارگای عه بدولله تیف چه خماخچی بو كه خاڵی بوه ئه و تۆمارگایه ش یه كه م تۆمارگابوه له كوردستانی عێراق كه له ساڵی 1952 له ژێر قه اڵی هه ولێ����ر كرایه وه ، ئه و له و تۆمارگایه به رده وام بو تا ساڵی 1976، به اڵم له دوای ئه م س����اڵه تۆمارگایه كی تایبه ت به خۆی كردۆته وه كه له به رامبه ر س����ینه مای س����یروان له هه ولێ����ر بو تا له ساڵی 1986 ش����وێنه كه ی گواسته وه بۆ بازاڕی ئیسكان كه تاوه كو ئێستاش هه ر له و شوێنه به رده وامه . خاوه نی ئه و تۆمارگای����ه ئاماژه بۆ ئ����ه وه ش ده كات كه له كۆندا تا دوای س����اڵی 1976یش له تۆماركردن به به كره ی گه وره بو، به اڵم له دوای س����اڵی 1987 بو به كاس����یه ت و

تۆماركردن به كاسیه ت ده ستیپێكرد كه هه رچه نده به رده وامه ، ئێس����تا تاوه كو ئێستا باس له وه ده كرێت كه په یدابونی سیدی ش����وێنی كاس����یه تی گرتۆته وه ، به اڵم ئه مه راست نیه چونكه سیده كان زۆربه ی����ان ئه س����ڵی نی����ن و ماوه یه كی له به رامبه ریش����دا كه مده خایه ن����ن، زۆر تۆماركردن له كاس����یه ت ماوه یه كی زۆر ده خایه نێت و هیچ����ی لێنایه ت و زیاتر له 100ساڵ ته مه نی ده بێت، بۆیه ئێستاش رۆژانه خه ڵكێكی یه كجار زۆر رو له كڕینی كاسیه ت ده كات بۆیه به هیچ شێوه یه ك س����یدی نه یتوانیوه ش����وێنی كاسیه ت

بگرێته وه .هه روه ه����ا ئه مجه د هێم����ا بۆ ئه وه ش ده كات كه كاره كه ی خ����ۆی زۆر له الی خۆشه ویس����ته له گه ڵ ئه وه ی ته مه نێكی به ڕێك����ردوه پیش����ه یه دا ل����ه و زۆری ب����ه اڵم تائێس����تاش كاره ك����ه ی له گه ڵ خوێنی����دا تێكه اڵ و بوه ، له و كاره ش����یدا هی����چ هونه رمه ندێك نیه له كوردس����تان به تایبه ت����ی كۆن����ه كان كه ئ����ه و كاری به تایبه تی نه كردبێ����ت بۆ تۆماركردنی به هیچ بۆی����ه هه ولێر، هونه رمه ندان����ی ش����ێوه یه ك ئاماده نیه كه ده ستبه رداری ئه و پیش����ه یه ی ببێت، تائێستاش جگه له دوكانه ك����ه ی له ماڵه وه ش����ی ده نگ����ی له الیه كوردستانی هونه رمه ندانی هه مو كه له زۆربه ی ش����وێنه كاندا ده نگی ئه و هونه رمه ندانه نیه به تایبه تی هونه رمه نده كۆن����ه كان، چونكه ئه و پیش����ه كه ی بۆ پاره په یداكردن نه بوه ، به ڵكو حه زێكی گ����ه وره ی خ����ۆی بوه ب����ۆ خزمه تكردن به هونه ری گه له كه ی ، ئێستاش هه مو ئه و كه ره س����تانه ی كه له كاری تۆماركردندا

پاراستونی له ماڵه وه ی ئه و به كارهاتون كه هیچ كه س����ێك ئه م كه ره ستانه ی نیه

به حوكمه تیشه وه .خاوه نی ئه و تۆمارگایه جه خت له سه ر ئه وه ش ده كاته وه كه تاوه كو ئێس����تاش له هه ولێر خه ڵكی به ش����ێوه یه كی گشتی رو له ده نگ����ی هونه رمه ن����ده كۆن����ه كان ده كات و ده یانكڕێ����ت، له به رئه وه ده نگی ئه و هونه رمه ندانه هه میش����ه به زیندویی

ده مێنێت����ه وه ، ئه مج����ه د گله یی ئه وه ش له حكوم����ه ت ده كات كه هیچ هاوكاریان نه كردوه له وه ی ئ����ه و كه لوپه النه ی كه هه یه تی له ش����وێنێكی گه وره ی مێژویی بپارێزرێ����ن، بۆ ئه وه ی ن����ه وه ی تازه و خه ڵكی بیانی ئاشنابن به و هونه ره ی كه له كوردستان به چ شێوه یه ك تۆماركراون، چونكه ئه و ئه رش����یفه ی ئ����ه و هه یه تی

موڵكی ئه و نیه و موڵكی هاواڵتیانه .

جه لیل زه نگه نه و ستاڤی گه رده لول له کاتی وێنه گرتنی به شی 3ی زرنجیره درامای گه رده لول

ئا: رێكان مه ریوان

ئێواره ی شه ممه ی رابردو، بنه ماڵه و هاوڕێیانی مامۆستا حه مه ساڵح بۆ رێزلێنان له گیانی ئه و كه سایه تییه

كۆڕێكیان سازكرد كه جیاوازبو له و یادانه ی پێشتر له سلێمانی و

كوردستاندا بۆ كۆچكردوان سازكراوه .

ئه وه ی له م رێوره سمی یادكردنه وه یه دا

كه له هۆڵی ته وار له سلێمانی بۆ مامۆستا سازكرا، جێی حه مه ساڵح حه مه ئه مین س���ه رنجی ئاماده بوان ب���و له بری مۆم داگیرس���ان و الواندنه وه بۆ كۆچكردو، چه ند چاالكییه كی جیاواز پێشكه ش كرا، دیارترینیان خوێندنه وه ی قه سیده یه كی مه ح���وی بو له الیه ن ش���اعیری ناودار "جه م���ال غه مب���ار"ه وه ك���ه "عه دنان به مه قام، كه ریم"ی هونه رمه ند ده یكرد خوێندن���ه وه ی ئه و ش���یعره و مه قامی

عه دنان كه ریم كه شێكی ئارامبه خشیان به كۆڕه كه به خش���یبو، به پێی ئاماژه ی ئه وان، مامۆستا حه مه ساڵح تا له ژیاندا

بوه زۆری حه زی له و قه سیده یه بوه . دكت���ۆر فه ره���اد ك���ه رێكخ���ه ری ب���و، یادكردنه وه ك���ه رێوره س���می له لێدوانێكیدا ب���ۆ ئاوێنه رایگه یاند كه "ئه م مه راس���یمه له الی���ه ن رێكخراوی ماف���ی مرۆڤ���ه وه له گ���ه ڵ هاوڕێكانی بۆ سازكراوه كه س���وكاریدا مامۆستاو

رێزلینان و یادكردنه وه ی ئه و بیره وه ریه جوانان���ه ی ك���ه به جێیهێش���توه وه ك وه رگێ���ڕو وه رزش���كارو مامۆس���تاو نوس���ه رو رۆماننوس و سه رپه رشتیكارو س���كرتێری رێكخراوی ماف���ی مرۆڤ و وه كو لێپرس���راوی كۆمیس���یۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كانی سلێمانی و كۆمیسیۆنی بااڵی هه مو هه رێم به راس���تی ده ورێكی بااڵی هه ب���وه له هه مو ئه و بوارانه دا كه

كاری تێداكردوه ".

یادكردنه وه ی مامۆستا حه مه ساڵح.. جیاوازبو

كاریكاتێریس���ت ع���ارف"ی "رێناس ك���ه به ش���داری له چه ندین پێش���انگای كاریكاتێریی له هۆڵه نداو واڵتانی ئه وروپادا كردوه و به حه مه رێناس ناسراوه ، ده ڵێت " به هۆی نه بونی ئازادیه وه ئاسته نگێكی گه وره له به رده م هون���ه ری كاریكاتێری

رۆژنامه گه ری و سیاسیدایه ".رێناس كه ته مه نی 41 س���اڵه و ئێستا دانیش���توی واڵتی هۆڵه ندای���ه ، ئاماژه به وه ده كات ماوه ی 20 س���اڵه خه ریكی هون���ه ری كاریكاتێره ، ئه و وتی "بۆ ئه و ئه كادیمیای له ئه مسته ردام مه به سته ش ریتفێلدم خوێندوه كه تایبه ته به هونه رو دیزای���ن و ئێس���تا وه ك كارتۆنیس���ت و له هۆڵه ن���دا گرافی���ك نه خشه س���ازی

كارده كه م".ئه و باس���ی له وه كرد كه ئه م هونه ره زیاتر له س���اتی جه نگ و شۆڕش���ه كاندا چه كێ���ك وه ك س���ه رهه ڵئه دات و به كارده هێنرێت دژ به سته مكاره كان، ئه و وتی "كاریكاتێری رۆژنامه وانی مێژویه كی

"كاریكاتێر" به بێ ئازادی نابێت

زۆر درێژی نییه ، هه ر له گه ڵ سه رهه ڵدانی رۆژنامه گه ریدا هاتۆته ئاراوه ، به تایبه تی له س���ه ده ی حه ڤده هه م���دا له ئیتاڵیا كه له گ���ه ڵ په ره س���ه ندنی گرافیكس���ازیدا هاوشانی تێكس���ته كان وێنه ی كارتۆنی

به كارهاتوه ".

وتیش���ی "له كوردستانیشدا ده توانین وه ك س���ه ره تایه ك ب���ۆ ئ���ه م هونه ره لیتۆگرافیه كانی حوسێن به كاره ئاماژه حوزنی موكریانی بكه ین له رۆژنامه گه ری

كوردیدا".رێناس باسی له وه كرد كه "كاریكاتێری

رۆژنامه وانی و سیاسی دیارده یه كی تازه و نامۆیه به كۆمه ڵگای كورده واری، به هۆی نه بونی ئازادیه وه هه میش���ه ئاسته نگی گه وره له به رده م ئه م هونه ره دا هه بوه . ئه م هون���ه ره پێش���كه وتنێكی ئه وتۆی

به خۆیه وه نه دیوه ".

تۆمارگای ناز فۆتۆ: به ختیاروێنه یه ک له یادکردنه وه که ی مامۆستا حه مه ساڵح فۆتۆ: ئارام که ریم

بیروڕا(379( سێشه ممه 122013/5/28 birura.awene@gmail.com

ماوه یه ك���ه قسه وباس���ی زۆر له باره ی ده س���توری هه رێم���ی كوردس���تانه وه خوێن���ده واران و روناكبیر و ده كرێ���ت و میدیاوه له كه ناڵه كانی سیاسه تمه داران راو س���ه رنجی خۆیان س���ه باره ت به و مه س���ه له گرنگ���ه ده رده ب���ڕن. ئ���ه و كردوه بۆچونه كان���ی دی���دو پرۆژه یه پێیانوایه هه ندێكیان به ش���ه وه ، به دو كه زه روره تی گه ڕانه وه ی ئه م پرۆژه یه هه یه بۆ په رله مان و دوباره گفتوگۆكردن له باره یه وه ، هه رچی به ش���ی دوه میشه پێیانوای���ه ئه م���ه كۆتای���ی هات���وه و پێویس���ته گۆڕان���كاری تێ���دا نه كرێ و بخرێته راپرس���ی و ده نگدانی خه ڵك كوردستانه وه . گفتوگۆیه كی ئێستا تره وه له الیه كی ت���ر گه رم���ه س���ه باره ت ب���ه وه ی ئایا جه نابی س���ه رۆكی هه رێم مافی ئه وه ی هه ی���ه جارێكیتر خۆی كاندیدبكاته وه ؟ م���ن یه كالییكردنه وه ی ئه م پرس���ه بۆ له یاسادا ش���اره زا پس���پۆڕ و كه سانی جێدێڵم، به اڵم ئه مه وێت ئه وه بڵێم كه به قۆناغێكی ناوچه كه ئێس���تا عێراق و زۆر هه س���تیار و ناسك تێپه ڕده بێت كه ك���ه س ناتوانێت مه زه نده ی ئه وه بكات ئه م رۆژهه اڵته ی ئێمه به عێراقیش���ه وه به ره و كوێ ده ڕوا و چی به س���ه ردێت؟ له م بارودۆخه ئاڵۆزه دا بۆ گه لی كورد خۆكوژیی���ه ئه گ���ه ر جارێكیت���ر خۆی توشی دوبه ره كی و ناكۆكییه كانی ناوخۆ بكاته وه ، ئێس���تا ئێمه له هه مو كاتێك زیاتر پێویس���تیمان به الیه ن���ی كه می

ته بایی و یه كڕیزی گه له كه مان هه یه .له بیرم���ه بۆ یه كه مجار له س���ه ره تای ساڵی 2002 پارتی دیموكراتی كوردستان پڕۆژه ی ئه م ده س���توره ی پێش���كه ش كوردس���تان نیش���تمانیی به یه كێتیی كرد بۆ گفتوگۆكردن له س���ه ری ، ئه وسا )م.س���ی.ی .ن.ك( بۆ ئه م مه به س���ته كۆمیته یه كی پێكهێنا ئه وه نده ی له بیرم بێت له م هه ڤااڵنه پێكهاتبون )د.كه مال فوئاد، د.ئه رسه الن بایز، عومه ر فه تاح، حازم یوس���فی و به نده (. ئه وسا له كاتی گفتوگۆكردن سه باره ت به م پڕۆژه یه من دژی ئه م شێوه سیسته مه ی حوكمڕانی بوم، ئێس���تاش له سه ر هه مان بۆچونم به ڕێوه بردنه ی حوكمڕانی ئه م ش���ێوه هه رێ���م ده بێت���ه مای���ه ی كێش���ه كان ئه وسا و له ئاینده شدا ببێته سه رچاوه ی ده س���تپێكی شه ڕێكی ناوخۆی تازه كه تێكبچێت و ئه زمونه كه مان سه رله به ری ببێت���ه ماڵوێرانییه كی تر ب���ۆ نه وه ی ئه و ئه ندامانی ب���ه اڵم ئاینده ش���مان، كۆمیته یه رای���ان جیاوازبو له گه ڵ من و نه یانویس���ت هی���چ هه نگاوێ���ك بنێین نه خوازه اڵ ئه مه ببێته كۆسپێك له به رده م یه كگرتن���ه وه ی هه ردو ئاش���تبونه وه و ئیداره ی )س���لێمانی و هه ولێر(. ئه وێ رۆژێ كاتێك له میانی قس���ه و باسمان له م���ه ڕ ئ���ه م ده س���توره دا هه وڵمده دا مه ترسییه كانی بۆ هه ڤااڵنی كۆمیته كه وه اڵمی���ان زوربه ی���ان رونبكه م���ه وه ، ئه وه بو: ئه م مه سه له یه زۆر هه ستیاره بۆ برایانی پارتی ، ئه وه ی تۆ ده یڵێیت راس���ته ، به اڵم ئێمه نامانه وێ له س���ه ر ئه مه له گه ڵ براده رانی پارتی جارێكیتر نێوانم���ان تێكبچێته وه به تایبه تی ئێمه به ره و یه ك ئیداره یی ده ڕۆین و ئه گه ری روداوی گه وره له به رده ممانه و قۆناغه كه به پاراس���تن و پته وكرن���ی پێویس���تی

یه كڕیزی كورد هه یه . من دژی ئه و ش���ێوه سیس���ته مه ی حوكمڕانییم كه له و پرۆژه ده ستوره ی هه رێم���دا هاتوه ، چونكه ده س���تور دو ده س���ه اڵتی ته نفیزی تێدایه ، هه روه ها هه ردوكیان ش���ه رعیه تیان له میلله ته وه وه رگرت���وه ، ئه م���ه جگه ل���ه وه ی كه س���ه رۆكی هه رێم به پێی ئه و ده ستوره

سه الحیه تێكی زۆری پێدراوه .له دونی���ای ئه مڕۆدا س���ێ ش���ێوه ی سه رۆكایه تی هه یه ، یه كه میان شێوه ی له ئه مه ری���كادا دو حزبی ئه مه ریكییه : س���ه ره كی ه���ه ن، حزب���ی دیموكرات و حزب���ی كۆم���اری ، ئ���ه و حزب���ه ی كه فه رمانڕه وایه تی كۆش���كی سپی ده كات وا باوه س���ه رۆكه كه ی ئۆتۆماتیكی بۆ سوڕی دوه میش خۆی كاندید ده كاته وه ،

هه رچی حزبی ئۆپۆزیسیۆنه له سه ره تادا چه ندی���ن ك���ه س ب���ۆ س���ه رۆكایه تی ناوخۆ هه ڵبژاردنێك���ی ده پاڵێوێ���ت و ئاڵۆزه ، پڕۆسه یه كی كه ده سپێده كات كامه ی���ان ل���ه و پاڵێوراوان���ه زۆربه ی ده نگ���ی حزبه كه ی هێنا ئ���ه و ده بێته پاڵێوراوی حزبه كه ی بۆ س���ه رۆكایه تی كۆمارو له هه مانكات���دا جێگرێكیش بۆ له هه ڵبژاردنی هه ڵده بژێرێ���ت، خ���ۆی سه رتاس���ه ری كه هه میش���ه ل���ه رۆژی 19-11 ده كرێ���ت ئه وه ی س���ه ركه وتنی ویالیه ته ده بێته سه رۆكی به ده ستهێنا یه كگرتوه كان���ی ئه مه ری���كا بۆ ماوه ی چوار س���اڵ. ئه م ش���ێوه یه سیسته مه هه م س���ه رۆك ه���ه م جێگ���ری هه یه ، هه روه ها س���ه رۆك خۆی وه زیره كانی هه ڵده بژێرێت و پۆستی سه رۆك وه زیران نیی���ه . س���ه رۆك خۆی سه رپه رش���تی كاروباری وه زیره كان ده كات و به رپرسی

هه مو ده سه اڵتی راپه ڕاندنه .ش���ێوه ی دوه م: سه رۆك له په رله مان به اڵم س���ه اڵحیاتی هه ڵده بژێردرێ���ت، كه مه ده سه اڵته كه ی زیاتر پرۆتۆكۆلییه . ده س���ه اڵته هه م���و به پێچه وان���ه به ده س���تی س���ه رۆك ته نفیزیی���ه كان وه زی���ران و ئه نجومه نی وه زیرانه . ئه وان راپه ڕاندنی له ره س���مكردن و به رپرسن سیاسه تی ده وڵه ت و به رپرسن به رانبه ر به په رله مان و هه ر په رله مانیش ده توانێت ئه گ���ه ر لێبس���ێنێته وه . متمانه ی���ان ده نگه كانی زۆرینه ی سیاسی حزبێكی به ده س���تهێنا ئه وه ده توانێت حكومه ت ته نفیزی ده س���ه اڵتی بكات و ته شكیل بگرێته ده ست وه ك ئه وه ی له توركیای ئه م���ڕۆی )پارتی داد و گه ش���ه پێدان( هه یه ، یاخ���ود نمون���ه ی پارتی كاری بلێردا تۆن���ی له س���ه رده می به ریتانی ك���ه به ته نیا حكومه تی ته ش���كیلكرد. له حاڵه تیكدا ئه گ���ه ر حزبێك زۆرینه ی ده نگی به ده ستنه هێنا ئه وه هاوپه یمانی له گه ڵ الیه نه كانی ت���ری ناو په رله مان ده كات ب���ۆ پێكهێنانی حكومه ت وه ك ئه م���ڕۆ له زۆری���ك له واڵتان���ی دنیادا

ده یبینین.شێوه ی سێیه م: شێوه ی سیسته می فه ره نسی . فه ره نس���ا تا ساڵی 1958

په رله مانی به ڕێوه ب���ردن سیس���ته می بو، واته ش���ێوه ی نمون���ه ی دوه م بو. له س���اڵی 1958 ژه نه راڵ شارڵ دیگۆل پرۆژه یه ك���ی ت���ازه ی هێنای���ه كایه وه ئه وی���ش بریت���ی ب���و له هه ڵبژاردن���ی سه رۆك كۆمار به شێوه یه كی راسته وخۆ له الیه ن میلله ته وه . ئه م پرۆژه یه خرایه راپرس���ییه وه و زۆرین���ه ی ده نگی هێنا دواب���ه دوای ئه م���ه ده س���توری تازه ی فه ره نس���ا س���ه رله نوێ داڕێژرای���ه وه و له 28ی ئوكتۆبه ری 1962 كاری پێكرا، به وپێیه سه رۆكی هه ڵبژێردراو بۆ حه وت س���اڵ و په رله مان بۆ پێنج س���اڵ بون. له ده س���توری فه ره نس���یدا رسته یه كی بنه ڕه ت���ی هه ی���ه ئه ویش )س���ه رۆك حكومه تی���ش ده كات و س���ه رۆكایه تی حوكمران���ی ده كات(، ئه م���ه به و واتا دێت كه س���ه رۆك ده س���ت ناخاته ناو ئیش���وكاره كانی ناوخۆی واڵت، به ڵكو سه رۆك وه زیران و وه زیره كان به رپرسی حوكمڕانی هه ڵده گرن و ئه وانیش به رانبه ر لێپرسینه وه یان به رپرسن و به په رله مان

له گه ڵ ده كرێت.ده ستوری فه ره نسا له چه ند بوارێكی كۆماری س���ه رۆك ده س���ه اڵتی كه مدا ده ستنیش���انكردوه ، بۆ نمونه له بڕگه ی 14ی ده س���توره كه دا هاتوه : س���ه رۆك ده ره وه ی له سیاس���ه تی به رپرس���ه فه ره نس���ا و له مه حافیل���ی نیوده وڵه تی نوێنه رایه تی فه ره نسا ده كات، هه روه ها له بڕگه ی 15 دا س���ه ركۆمار س���ه رۆكی له ش���كری فه ره نس���ا و سه رپه رش���تی كۆمیت���ه ی ب���ااڵی فه ره نس���ا ده كات و ته نیا ئه ویش مافی به كارهێنانی چه كی ئه تۆمی هه یه . یه كێك له مافه كانی تری له فه ره س���ا هه ڵوه شاندنه وه ی سه رۆك په رله مانه ته نی���ا یه كجار، به ڵكو تاكو ساڵه كانی هه شتا سه رۆك به ته نیا مافی ئیمزاكردنی هه بو بۆ له سێداره دان یاخود گۆڕینی حوكمه كه به هه تاهه تایی . له پاڵ مافه كانیش سه رۆك هه مو سێشه ممه یه ك حكومه ت كۆبونه وه كانی سه رپه رشتی ده كات. ئه مانه ده سه اڵته كانی سه رۆك

كۆمارن له فه ره نسا به پێی ده ستور.بێگومان ئه و ده س���توره زۆر به ڕونی ئه رك و فه رمانه كانی سه رۆك و سه رۆك وه زیران و وه زیره كانی ده ستنیشانكردوه جگ���ه له م���ه ئ���ه م ده س���توره ب���ۆ كۆمه ڵگه ی���ه ك دان���راوه ك���ه خاوه نی كولتورێكی سیاسی و ئه زمونێكی مێژویی ئه نستتیوتی ده یان خاوه نی گه وره یه ، ده وڵه ت���ه ، خاوه نی رای گش���تییه كی رۆشنبیر و تێگه یشتوه و هه روه ها خاوه ن به هێزه . ئۆپۆزیس���یۆنی سیسته مێكی خاوه ن مه ده نیدا رێكخراوه یی له بواری راس���ته قینه و به هێز و س���ه ندیكایه كی له مافی به رگ���ری ك���ه س���ه ربه خۆیه ئه ندامان و چینه كه ی ده كات. فه ره نسا خاوه ن میدیایه كی هوشیار و سه ربه خۆ و به هێزه . كاتێك كه دیگۆل پێش���نیاری ئه و جۆره سیس���ته مه ی ك���رد رۆژێك به خه یاڵی نه ده هات كه ره نگه ئه م شێوه سیسته مه ببێته ته نگوچه ڵه مه یه كی زۆر، كه تاڕاده یه كیش شه له لی سیسته می حوكمڕان���ی لێبكه وێته وه تاكو ئه وكاته ئه و حزبه ی كه زۆرینه ی ده نگی ده هێنا س���ه رۆك كۆمار و س���ه رۆكی حكومه ت له یه ك ح���زب یان له یه ك ئاراس���ته ی سیاس���ی بون، بۆیه به م شێوه یه هیچ ناكۆكییه كی به رچاو له نێوان س���ه رۆك كۆمار و س���ه رۆك وه زی���ران روینه ئه دا، ئه م���ه به رده وامب���و تا س���اڵی 1986 ئه وكاته فرانسوا میتیرانی سۆسیالیست س���ه رۆك كۆماری فه ره نس���ا بو، له و هه ڵبژاردنه دا باڵی راست له هه ڵبژاردنی هێنا و ده نگه كانی زۆرینه ی په رله ماندا جاك شیراك بو به س���ه رۆك وه زیران. بێگوم���ان ئیختیاركردنی ش���یراك بۆ سه رۆك كۆمار به حه ز و ئاره زوی میتیران نه بو، ئه و له نێ���وان دو هه ڵبژاردندا بو یه كه میان: كه مافی خۆی بو په رله مان هه ڵبوه شێنێته وه ته نیا بۆ یه كجار، به اڵم هیچ مس���ۆگه ر نه بو كه له هه ڵبژاردنی تازه دا دیگۆلییه كان جارێكی تر زۆرینه نه هێننه وه . ئیختیاری دوه م: قبوڵكردنی مونافیسه كه ی كه ش���یراك بو، قبوڵ ب���كات كه ببێته س���ه رۆك وه زیران كه جیاوازییه ك���ی زۆر له نێوانیان���دا هه بو

له هه مو بواره كاندا. ئ���ه وه ی دوه میانی میتی���ران دیاره قۆناغێك���ی به م���ه ش هه ڵب���ژارد و )Cohabitation( له مێ���ژوی ت���ازه ده س���تیپێكرد فه ره نس���ا سیاس���ی ك���ه به وات���ای )پێكه وه ژی���ان دێت(.

ئ���ه م پێكه وه ژیان���ه له س���اڵی 1986 هه مانش���ت به رده وامب���و ت���ا 1988 دوباره بوی���ه وه له نێ���وان 1995-1993 ئه و كاته هه ر میتیرانی سۆسیالیس���ت س���ه رۆك كۆمار و راسته كانیش سه رۆك وه زی���ران له ده س���ت بو، ل���ه 1996-2002 به پێچه وان���ه وه س���ه رۆك كۆمار جاك ش���یراك له راس���ته كان و سه رۆك وه زیران لیونیل جوس���بان له چه په كان بو. ئه وانه ی له و سه رده مه دا سه رنجی سیاس���ه تی فه ره نس���ایان داوه ده زانن كه س���ه ره ڕای ئه وه ی فه ره نسا خاوه ن موئه سه ساتی مۆدێرن و كۆمه ڵگه یه كی ده وڵه تداری بو، خاوه نی یه ك له شكر و ده س���توری هه روه ها پۆلیس���ه ، یه ك فه ره نس���ا زۆر به ڕون���ی و ئاش���كرایی ئه مانه ی ده سنیشانكردوه ، له گه ڵ هه مو زۆری حوكمڕانی كێش���ه ی ئه مانه شدا ش���ه له لی تاڕاده یه كی���ش دروس���تبو خس���ته ئیش���وكاره كانه وه . زۆرب���ه ی وه زیره كان س���ه رۆك و س���ه رۆك كات نه ده كرد و یه كت���ر قس���ه یان له گ���ه ڵ له ڕێگای یه كت���ری موخاته به كردن���ی نامه وه ب���و. له كۆبونه وه كانی كابینه ی وه زیران س���ه نگه ریان له یه كتر ده گرت و تاكو نوقته له س���ه ر یه كتر تۆماربكه ن. دروستبونی ئه م حاڵه ته له به ر هۆیه كی سه ره كی بو، چونكه س���ه رۆك كۆمار هه روه ها س���ه رۆكی حكومه ت بیانویان ئه وه بو كه هه ریه كه یان میلله ت ده نگی له میلل���ه ت ش���ه رعیه تیان پێ���داون و وه رگرت���وه و میلله تی���ش ده نگ���ی بۆ له مانه هه ریه ك هه ڵبژاردنی پرۆگرامی داوه كه تایبه ته به چاره س���ه ری كێشه ئابوری و كۆمه اڵیه تییه كان. ئه م حاڵه ته ش���ازه و نه بونی هه ماهه نگ���ی له نێوان ده سه اڵته كانی راپه ڕاندندا گفتوگۆیه كی یه كێ���ك ئ���اراوه . هینای���ه زۆری ماوه ی كه مكردن���ه وه ی له هه وڵ���ه كان له حه وت ساڵه وه كۆماره سه رۆكایه تی بۆ پێنج ساڵ به هه مان ئه ندازه ی پێنج ساڵی په رله مان، به اڵم ئه م هه نگاوه ش نه یتوانی چاره سه ری بنه ڕه تی بكات.

ئ���ه م سیس���ته مه ی فه ره نس���ا ك���ه به درێ���ژی باس���مكرد له به رئه وه بو كه زۆرێ���ك له وان���ه ی به رگ���ری له پرۆژه یاسای ئێستا ده كه ن نمونه ی فه ره نسا

ده هێننه پێشه وه .با كه مێكیش بگه ڕێینه وه سه ر هه رێمی كوردس���تان. هه مومان ده زانین به هیچ شێوه یه ك ناكرێ بارودۆخی كوردستان له هه مو رویه كه وه به راورد به فه ره نس���ا بكه ین. س���ه خته ب���ه راوردی واڵتێكی وه ك به هه رێمێك���ی فه ره نس���ا وه ك كوردس���تان بكه ین، چونكه كوردستان سیسته می له ناو هه رێمێكه تائه مڕۆش ده وڵه تی عێراقیدا ده ژێت و نه مبیستوه دو هه مانده وڵه ت���دا له چوارچێ���وه ی سیس���ته می حوكمڕانی جیاواز هه بێت، جگه له وه ی وه ك ده زانین س���ه ره ڕای ئه وه ی چه ندین س���اڵه یه ك حكومه تی هه یه ، به اڵم له ڕاس���تیدا ئه و س���ه رۆك وه زی���ر و ئ���ه و وه زیران���ه ی س���ه ر به )ی .ن.ك(ن ده سه اڵتێكی كه میان هه یه به س���ه ر ناوچه كانی هه ولێر و دهۆكه وه ، هه روه ها پێچه وانه كه ش���ی له سلێمانی و

گه رمیانیش راسته .هه موم���ان ده زانین به ناو یه ك هێزی پێش���مه رگه مان هه ی���ه ، ب���ه اڵم نه ك یه ك هێزنین، به ڵك���و ره نگی ژماره ی ئۆتۆمبێله كانیش جیاوازن، هه مانشتیش س���ه باره ت به پۆلیس و ئاسایش راسته . له مان���ه ش زیاتر دو ده زگای هه واڵگری ك���ه رۆلی گرنگیان هه یه له پاراس���تنی ئه من و ئاسایش���ی كوردس���تان ئه ویش زانیارییه ده زگای پاراس���تن و ده زگای هه یه كه س���ه ر ب���ه دو حزبی جیان. ئه مانه ی سه ره وه م وه ك نمونه باسكرد، چونكه جوڵێنه ر و به ڕێوه به ری ش���ه ڕی

ناوخۆ بون.ب���ۆ نمون���ه ئه گ���ه ر له هه ڵبژاردنی ئه مجاره یان دوای په سندكرنی ده ستوری پێشنیازكراو بێت، پاڵێوراوی سه رۆكی هه رێم به رنام���ه ی خۆی راده گه یه نێت بۆ چاره سه ركردنی كێشه كانی سیاسی ، ئابوری ، كۆمه اڵیه تی ، كێشه كانی نێوان هه رێم و ناوه ند، په یوه ندییه كانی نێوان هه رێم و پارچه كانی تر و ده یان پرس���ی چاره نوسازی تر كه په یوه ندی به سه رجه م چاره نوس���ی خه ڵكی هه رێمه وه هه یه . حزبه كانی���ش كاتێ���ك پڕوپاگه ن���ده ی هه ڵب���ژاردن ده ك���ه ن ب���ۆ په رله م���ان له سه رجه م قس���ه وباس به هه مانشێوه كێشه كان ده كه ن و پرۆگرامی خۆیان بۆ

ئه و مه به سته ده خه نه به رده م رایگشتی و خه ڵك. پرسیار لێره ئه وه یه بۆ نمونه ئۆپۆزیس���یۆن ئاینده دا له هه ڵبژاردنی به شێوه یه ك هێنا په رله مانی زۆرینه ی بتوانێ���ت حكوم���ه ت پێكبێنیت، ئه مه هاوكات بو له گه ڵ هه ڵبژاردنی جه نابی كاك مه س���عود بۆ س���ه رۆكی هه رێم، لێره دا پرسیاره كه ئه وه یه له و حاڵه ته دا حوكمڕانی كوردس���تان چۆن ده كرێت؟ په یوه ن���دی له نێوانیاندا چۆن ده بێت؟ كامه یان به قسه ی كامه یان ده كات؟ ئایا رێگا به ئۆپۆزیسیۆن ده درێت حكومه ت دروس���ت ب���كات و حوكمڕان���ی بكات؟ ئایا كه ئێستا ش���اده ماری حكومڕانی كوردس���تان له ده س���ت هه ر دو حزبه سه ره كییه كه یه ، ده زگاكانی حكومه ت بۆ حكومه تی ئاینده ی ئۆپۆزیسیۆن ملكه چ ده بن و به قسه یان ده كه ن؟ له هه موشیان گرنگت���ر به رنام���ه ی كام الی���ه ن هی

س���ه رۆكی هه رێم یان حزبه كانی كابینه ده بێته به رنامه ی ئاینده ی كار؟

ئه م كێشه یه به رله وه ی له كوردستان ببێته ش���وێنی مش���تومڕی سیاس���ی گ���ه وره ، له فه له س���تیندا زۆر به زه قی دیار و ئه و سیسته مه كه موكوڕییه كانی رون���ه و یه كێكه له هۆیه كان���ی بنه ڕه تی نێوان س���ه رۆك عه ب���اس و بزوتنه وه ی حه م���اس ك���ه چه ندین س���اڵه گه لی فه له س���تین دابه ش بوه و به دو ئیداره ی جی���اواز كار ده ك���ه ن ئه نجام���ی ئه و

سیسته مه یه .س���ه باره ت به هه ڵبژاردنی س���ه رۆكی هه رێم، مرۆڤ ئه گه ر باوه ڕی به ئازادی هه ڵبژاردن هه بێت مانای ئه وه یه ئازادی هه ڵبژاردن به میلله ت ده دات تا ئازادبێت له هه ڵبژاردنی ئه و كه سه ی كه خۆی پێی هه ڵبژاردنی واته هه ڵیبژێرێت، باش���ه راس���ته قینه كۆڵه كه یه ك���ی بنه ڕه تییه له سیس���ته می دیموكراتیدا. من باسی ئه و سیس���ته مانه ناكه م كه به روكه ش كێ ئه زانرێ پێشوه خت دیموكراسین و س���ه رده كه وێت و رێژه ی سه ركه وتنیش چه نده . هه ڵبژاردن له یه ككاتدا ئه گه ری بردن���ه وه و دۆڕاندنیش���ی هه یه . له هیچ ده وڵه تێك���ی دنی���ا ك���ه هه ڵبژاردنی راس���ته قینه ی تێ���دا رویدابێ���ت هیچ كه س���ایه تییه ك هه ر چه ن���ده گه وره و

گرنگ بێت س���ه ركه وتنی بۆ مس���ۆگه ر نییه له هه ڵبژاردندا، نمونه ش���مان زۆره له به رده ست، به ریتانیا له شه ڕی دوه می جیهانیدا توشی شه ڕێكی سه ختی مان و نه مان بو، ونستون چه رچلی سه رۆكی ئه و كات���ه ی به ریتانیا س���ه ركردایه تی س���ه ركه وتنی ك���رد و جه نگه ی ئ���ه و به ده ستهێناو له شه ڕدا براوه بو كه چی له هه ڵبژاردنی دوای جه نگدا شكس���تی هێنا. دیگۆل ك���ه به باوكی مقاوه مه تی له ریفراندۆمه كه ی داده نرێت فه ره نس���ا س���اڵی 1969 دۆڕا و دوای ئه وه وازی

له سیاسه ت هێنا.س���ه روه ری و قوربانییه كانی خه باتی سه ختی شۆڕش و پێش���مه رگانه كافی سه ركه وتنی وه ده س���تهێنانی بۆ نییه ئه مڕۆ له كوردس���تاندا. ئ���ه و منداڵه ی كه له س���اڵی 1991دا له دایكبوه ئێستا ته مه نی 22 ساڵه ، سه روه ری و قوربانی ئه نفال و هه ڵه بجه و پێش���مه رگایه تی بۆ ئه و به س نین، به ڵكو كێشه ی تر ئه مڕۆ گرنگن وه كو چاره س���ه ركردنی كێشه ی ئابوری و كولتوری و په یداكرنی هه لیكار دژ به گه نده ڵ���ی ، ئه مانه كێش���ه ی ئه م نه وه ی���ه ی ئه مڕۆیه ب���ۆ هاندانیان بۆ

ده نگدان.له هه ڵبژاردن���ی پێش���وی س���ه رۆكی هه رێمدا به ڕێز كاك مه س���عود كاندیدی هاوپه یمان���ی كوردس���تانی ب���و ب���ۆ س���ه رۆكایه تی هه رێم و م���ام جه اللیش هه مو قورسایی خۆی خستبوه گه ڕ بۆ ئه م كاره ، له هه مانكاتدا هه ندێك كه سی پرۆس���ه ی ناو كه وتنه نه ناس���راویش هه ڵبژاردنه وه كه یه كێكیان )د.كه مال میراوده لی (بو. ئه و كه سه زیاتر له 30 س���اڵه له به ریتانیا ده ژێت و ره نگه له م هه مو ماوه یه دا چه ند جارێك سه ردانی كوردس���تانی كردبێ���ت، ئه و كه س���ه له چه ند ئه ڵقه یه كی ته سكی رۆشنبیری زیاتر كه س ناوی نه بیستبو، له ئه نجامی هه ڵبژاردندا له س���ه دا بیس���ت و پێنجی ده نگه كانی هێنا. پرس���یاره كه م لێره دا له م هه ڵبژاردنه ی له گریمانێكدا ئه وه یه داهاتودا چه ند كه سایه تییه كی ناسراوی كورد وه ك كاك نه وشیروان مسته فا یان س���ه اڵحه دین به هائه دین خۆیان كاندید ك���رد و زۆرینه ی ده نگی���ان هێنا، چی روده دات؟ ئایا برایانی س���ه ركردایه تی كوردس���تان دیموكرات���ی پارت���ی به ئه نجامه كه ی رازی ده بن؟ ئه و ئه رك و ده س���ه اڵته ی كه له پڕۆژه ی ده ستوردا دراوه به س���ه رۆكی هه رێم، ئه و كه سه ی ده سه اڵته كانی ده توانێت هه ڵبژێردراوه به كاربێنیت؟ پرس���یارێكی تری ساده ئه وه ی���ه داخۆ ئ���ه و س���ه رۆكه تازه یه بنك���ه و باره گاكه ی له هه مان ش���وێنی ئێس���تای س���ه رۆكایه تی ده بێت، یان ده بێت مشوری جێگایه كی تر له هه ولێر

بخوات؟ئه ی دوای ئه مه جه نابی كاك مه سعود چی ده كات؟ له واڵتیكی وه ك ئه مه ریكا ئێستا 4 سه رۆكی پێشوی هه ڵبژیردراو له ژیاندان )جیمی كارته ر، بیل كلینتۆن، جورج بوشی باوك و جۆرج بوشی كوڕ(. هه ندێك له وانه سه نته رو بنكه ی خۆیان هه یه و س���مینار و موحازه ره ده ڵێنه وه و به شداری چاالكانه له بواره كانی تیۆری ده كه ن و مرۆڤایه تی كاروباری سیاسی كه سیان ده س���ت ناخه نه ناو كاروباری س���ه رۆكی هه ڵبژێردراوی سه ر حوكم، مه گه ر له سه ر داوای سه رۆكی واڵته كه ی خۆی ی���ان رێكخراوه نێوده وڵه تییه كان بێت ب���ۆ كارێك. ئێس���تا ی���ان دوای چ���وار س���اڵی دیك���ه جه ناب���ی كاك مه س���عود به وه قای���ل ده بێت كه وه ك س���ه رۆكی پارت���ی كار ب���كات؟ ئایا ئه ندام���ان و كادیران���ی پارتی ئه مه یان قبوڵ ده بێ���ت؟ ئه م هه مو پرس���یاره جارێ بێوه اڵمن. پێویس���ته سیاسه تی نه عامه بۆ كێش���ه كان په یڕه و نه كه ین. له سه ر رۆشنبیر و سیاسه تمه داره كانمان پێویس���ته به گیانی له خۆبورده یی نه ك سه نگه ر له یه كگرتن موناقه شه ی هه مو ئه مانه بكه ن تاكو رێگایه كی راس���ت و بۆ ده دۆزینه وه راس���ت چاره سه رێكی

ئاینده ی میلله ته كه مان.من له به ر ئه م هه م���و هۆیانه و له به ر ئاینده یه كی ترس���ناك نه ك بۆ ئێمه ، به ڵك���و ب���ۆ نه وه كانمان تاك���و وه كو فه له س���تینییه كان به س���ه رمان نه هێت به ه���ۆی ئیختی���اری ده س���تورێك كه گیروگرفته كانی س���ه رچاوه ی ببێت���ه ئاینده مان له و سۆنگه یه وه من دژی ئه و

سیسته مه م.

ده‌ستورێك‌هه‌ڵبژێرین‌كه‌‌ببێته‌‌سه‌رچاوه‌ی‌‌قوڵبونه‌وه‌ی‌‌كێشه‌و‌گرفته‌كان؟

خوێنه رانی به ڕێزی گۆش���ه ی )ئه ودیوی ش���ته کان(ی به ڕێز )مه ریوانی وریا قانع( ئاگادار ده که ینه وه که له م ژماره یه دا به هۆی س���ه رقاڵی به رێزییه وه گۆش���ه که ی ئاگاداریباڵونابێته وه .

د.ئه حمه د بامه ڕنی

له م بارودۆخه ئاڵۆزه دا بۆ گه لی كورد خۆكوژییه ئه گه ر جارێكیتر

خۆی توشی دوبه ره كی و

ناكۆكییه كانی ناوخۆ بكاته وه

له گریمانێكدا له م هه ڵبژاردنه ی

داهاتودا چه ند كه سایه تییه كی ناسراوی كورد

وه ك كاك نه وشیروان مسته فا

یان سه اڵحه دین به هائه دین

خۆیان كاندید كرد و زۆرینه ی ده نگیان هێنا، چی روده دات؟

ئایا برایانی سه ركردایه تی

پارتی دیموكراتی كوردستان

به ئه نجامه كه ی رازی ده بن؟

رێبین هەردی

ئەژین، لەنارازیبوندا پر لەس���ەردەمێکی بە اڵم )ئەمەش خۆی جێگەی س���ەرنجە( بەبێ دیدێکی رەخنەگرانەی راستەقینە کە بتوانێت تێبگات و ببینێت و پێشنیاربکات. لەدۆخێک���ی رەخنەگرانەی راس���تەقینەدا ناژین، چونکە هیچ پرۆژەیەکی رەخنەیی نیە گ���ەر ش���انی لەس���ەر خوێندنەوە و لێکۆڵین���ەوەو زانیاریەکی زۆر دانەنابێت. هی���چ رەخنەیەک نیە، گەر توانای بینین و خوێن���دەوەی دنی���ای ئێس���تاو رابردوی نەبێ���ت، زانی���اری وردی لەس���ەر بوارە جیاوازەکانی ژیان و مێژوی دروس���تبون و س���ەرچاوەی نەبێ���ت. گەش���ەکردنیان گرفتەکان نەبینێت و لەشێوازی کارکردن و

میکانیزمی بەردەوامییان تێنەگات.وەلحاڵ ئێمە لەروی زانیاری و تێگەیشتن و لەتاریکیدا مێژووی شتەکانەوە، هێش���تا ئەژی���ن. تاریکی���ەک هەیە ک���ە تانوپۆی مێ���ژووی ئێم���ەی داگیرک���ردووە. کەمی زانی���اری، کەمی کتێب، کەمی گێرانەوەی لەنەزان���راوو پ���ڕ دۆخێک���ی مێ���ژوو، ناهوشیارانەی دروس���تکردووە کە بڕێکی زۆر لەمێژووی ئێمە والێکردووە چەقگرتوو بێ���ت. جیهانی ئێم���ه هێش���تا تاریكه و پێوستی به رونبونه وه ی زیاترو كاری زیاتر هه یه . نه مێ���ژووی سیاس���ی، نه مێژووی ئه ده بی و هونه ری و نه مێژووی كلتوری ئێمه كاری زۆر گه وره ی له سه ر كراوه و روبه ری گه وره ی ئه م مێژوانه هێشتا لەتاریکیدایە . مێژووی سیاس���ی ئێم���ە زۆر رون و دیار نی���ەو کەمتری���ن لێکۆڵینەوەی زانس���تی لەس���ەر کراوە. تەنانەت روداوە مێژوویە سیاس���یە نزیکەکانیش، وەک پێویس���ت رەخن���ەو تاوت���وێ نەکراون و بەش���ێکی زۆری لەتاریکیدایە. به شی زۆری روبه ری ئه ده ب���ی ئێمه هێش���تا نه خوێنراوه ته وه و كاریگ���ه ری و ماناكانی ئاش���كرا نه كراون. كه س���ایه تی مرۆڤ���ی ئێم���ه چ ل���ه روی فكری س���ایكۆلۆژی یان كۆمه ڵناسی یان كلتوریه وه نه خوێنراوه ته وه و ره هه نده كانی روننه بونه ته وه . ئه و كاریگه ریانه ی له سه د ساڵی رابردودا له ئاس���ته جیاكاندا كاری له تاریكیدایه و ك���ردووه ، ئێم���ه له ژیانی روبه رێكی یه كجار كه می قس���ه ی له سه ر كراوه . هێشتا هیچ شتێكی ئه وتۆ نه كراوه بۆ ئه وه ی زیاترو باشتر هه م له كۆمه ڵگای

خۆمان و هه م له رابردوی تێبگه ین. كاتێ���ك ئه توانی���ن قس���ه له پرۆژه یه كی توانیبێتم���ان ك���ه بكه ی���ن ره خنه ی���ی له زی���اد له بوارێكدا، زی���اد له لێكۆڵینه وه و جیاجیاكانی ئاس���ته بۆ لێكدانه وه م���ان ژیانی كۆمه ڵگای خۆم���ان هه بێت. بەاڵم لەم���ڕووە ژیانی فک���ری ئێم���ە یەکجار فەقیرو بێمایەیە. وه ك چه ندانجاری تریش نوسیومه كتێبخانه ی كوردی فه قیرتریین كتێبخانه ی دنیایه و كه ره س���ه كانی به شی ئه وه ناكه ن وێنه یه كی هه رچه ند ته ماویش

له جیهانی ئێمه پیشانبده ن. دی���اره هۆكارگه لێكی زۆر بۆ ئه م فه قیریه هه یه كه له پێش هه مویانه وه دۆخی سیاسی كوردس���تانه . ئێمه تا هه نوكه ش پرس���ی له ملمالنێیه كی گه وره داین ئه ژین و ئازادی بۆ ئ���ه وه ی النیكه می ئه و ده س���تكه وته سیاس���یانه ی له راپه ڕینه وه به ده ستهاتون دروس���تنه بونه وه ی پرس���ی بپارێزی���ن. بیركردنه وه ی بۆته سه ردێڕی سته مكاری زوربه م���ان و هه م���وو وزه و بیركردنه وه ی به خۆیه وه خه ریككردووه . به ڕاستیش ئه م ملمالنێ و پرس���ه ئه وه نده چاره نوسسازو گرنگه ك���ه پێش هه موو پرس���ه كانی تر ئه كه وێت. ئه م پرسه النیكه م رایكێشاوین بۆئه وه ی بڕێكی زۆر له س���ه ر ئه و بنه ماو الیه نه نانه قس���ه بكه ین ك���ه ئه بێته هۆی دروس���تبونی س���ته مكاری ، به شێك له و میكانیزمانه ئاش���كرا بكه ی���ن، كه به ره و س���ته مكاری و دوباره كردن���ه وه ی رژێم���ه ره نگه ئ���ه وه ی ئه بات. داخراوه كانم���ان به شێوه یه كی چڕو كاریگه ر كارمان له سه ر كردبێت تێگه یشتنه له هۆكاره كانی خراپی سیس���ته می سیاس���ی كوردس���تان و ئه و ش���تانه ی ئه بێت له م سیسته مه دا بگۆڕێن بۆ ئه وه ی به س���ته مكاری نه گه ن. ره نگه ش���تێك كه به ش���ێوه یه كی ك���ه م تا زۆر كرابێت و جێگه ی دڵخۆشی بێت ئه وه بێت هوش���یاری ئینس���انی ئێمه به رێگه كانی ئ���ه م ب���ووه و، گه وره ت���ر س���ته مكاری هوشیاریه ش به ره و به رانگاری و رێگه گرتن له حه زی هانیداون. جۆرێك له سته مكاری ئازادی و به رگریكردن له ده س���تكه وته كانی راپه ڕین )كه له هه مویان له پێشتر ئازادی بیروڕاو فره ییه ( دروس���تبووه كه وزه ی به بڕێك���ی زۆری خه ڵ���ك داوه بۆ ئه وه ی قس���ه له ماف و ئازادیه كانیان بكه ن و دژی هه مو ئ���ه و هه نگاو و بڕیارانه هه ڵوێس���ت وه ربگرن كه بۆنی گه ڕانه وه یان لێدێت بۆ

سته مكاری . به اڵم ئه گه ر هوشیاری سیاسی ئێمه گه وره تر بووه ، ئه وا به هیچ شێوه یه ك هوش���یاری ئێمه به رامبه ر ئینسانی ئێمه ، به رامبه ر به كلت���ورو ره هه نده كانی ، دین و ش���ێوازه كانی ده ركه وت���ن و كاركردن���ی ، ئێم���ه و كۆمه اڵیه ت���ی س���ایكۆلۆژیای گرێكان���ی ، پێكهات���ه ی كۆمه ڵگای ئێمه و داب و نه ریته كانی ، كاریگه ریه كانی هه موو ئه مانه ش له س���ه ر ش���ێوه ی بیركردنه وه و بڕیاردانی ئینس���انی ئێمه ، فراوان و قوڵتر نەبووە. هه موو ئه مانه روبه رێكی یه كجار گه وره ی نه زانراون ك���ه ئه م نه زانراویه ش بێگومان ده وری هه یه له وه ی به دروس���تی ئه و رێگه و شێواز و هه نگاوانه نه دۆزینه وه كه وردترو كاریگه رتر كار له س���ه ر ژیانی

سیاسی و كۆمه اڵیه تیمان ئه كه ن.

نه زانین گوناه نیه ، به اڵم بێگومان هه میشه باجی گه وره ی هه یه و بێزیان تێناپه ڕێت. گەورەترین زیانیش کە کردبێتمان ئەوەیە ئێمە هێش���تا لەدۆخێک���ی رەخنەگرانەدا ناژین و راستر وایە بڵێین دۆخی ناڕازیبون ئەژین. م���رۆڤ بۆ ناڕازیبون پێویس���تی بەزانی���اری زۆر ورد نی���ە. لیکۆڵینەوەو خوێندنەوەی مێ���ژوو و کلتوری ناوێت بۆ ئ���ەوەی ناڕازی بێت. بینین���ی روداوێک و هەواڵێ���ک و دیاردەی���ەک بەش���ێوەیەکی راستەوخۆ بەس���ن بۆ ئەوەی وا لەمرۆڤ بکەن ن���ارازی بێت. ناڕازیبون لەدایکبوی ئەزمونێک���ی واقع���ی بین���راوە، بەاڵم بۆ ئ���ەوەی لەناڕازیبون���ەوە بگوێزێتەوە بۆ رەخنەگرتن پێویس���تمان بەشتێکی زیاتر لەهەس���تی س���ادەو بینینی راس���تەوخۆ هەیە. پێویس���تمان بەزانی���اری مێژووی رەخنە هەی���ە. بوارەکان���دا لەزورب���ەی پرۆژەیەکی عەقالنیە ک���ە هەر ئەوە نیە هەڵوێستیان ئەبینێت و ناشرینەکان شتە دژ ئەگرێت، بەڵک���و ئەویە کە ئەتوانێت سەرچاوەی شتە ناشرینەکان بدۆزێتەوەو قس���ەی لەس���ەربکات و ب���ەم دۆزینەوەو بەروی���ی دەرگای���ەک قس���ەکردنەش، پرس���یاری زیاتردا بکاتەوە. لەناڕازیبوندا دژایەتی هەیە، هەوڵی البردن هەیە، برێک لەرق و تورەیی هەیە، بەیەک وش���ە وەاڵم هەیە. ب���ەاڵم لەرەخنەدا خاکیبون هەیە، گومان هەی���ەو دواجار پرس���یار لەدوای پرسیار هەیە. عەقڵی ناڕازی رائەپەڕێت، توڕە ئەبێت و زۆر بەئاسانیش توندوتیژانە رەفت���ار ئەکات، بەاڵم لەعەقڵی رەخنەیدا ئارام���ی هەی���ە، وەس���تان و چاوەروانی هەیەو تێئەگات بۆ گۆرانێکی راس���تەقینە شتێکی زۆر زیاتر لەهەڵوێستی توندوتیژو تێپەڕم���ان پێویس���تە. بەدەربڕینێکی تر ناڕازیبون لەدیاردەکاندا ئەمێنێتەوەو هەر بەگوڕینی روکەش���یانەی ئەو دیاردانەش رەخنەگ���ر لەکاتێک���دا ئەهێنێ���ت، واز س���ەرچاوەکان ئەبینێ���ت و ئەزانێ���ت تا ئەو س���ەرچاوانەش نەگوڕێ���ن دیاردەکان

بەهەمانشێوە دوبارە ئەبنەوە. بەمانایەک���ی دی ن���اڕازی هەرئەوەن���دە ئەزانێت کە چی ناوێت، بەاڵم رەخنەگرتن ئەزانێ���ت کە چ���ی ئەوێ���ت. یەکەمیان س���ەرچاوەی ش���تەکان نابینێت و کورتی ئەکاتەوە ب���ۆ ئەو دیاردانەی ئەیانبینێت، س���ەرچاوەکەی رەخنەگرتن لەکاتێک���دا ئەبینێ���ت و دی���اردەکان وەک دەرکەوتی بچوکی ئەو سەرچاوەیە مامەڵە ئەکات.

ئێمە لەدۆخێکی نارازای���ی قوڵدا ئەژین، بەبێ ئەوەی توانیبێتم���ان لەم ناڕازیەوە بپەڕینەوە ب���ۆ رەخنەگرتن. بۆ بینینێک بمانگوێزێتەوە کە لەرق و دوژمنایەتیەوە، بۆ دۆخی پیش���نیاری عەقاڵنی و بەجدی

وەرگرتنی روداوو شتەکان.

13 )379( سێشه ممه 2013/5/28 birura.awene@gmail.comبیروڕا

لەنێوان نارازیبون و رەخنەگرتندا

ناڕازی هەرئەوەندە ئەزانێت کە چی

ناوێت، بەاڵم رەخنەگرتن ئەزانێت

کە چی ئەوێت

دواجار مه س���عود بارزانی سه رۆكی هه رێ���م و پارت���ی به رونكردنه وه ی���ه ك قس���ه و باس���ه كانی ل���ه ده وری خۆی خس���ته ش���ه ڕه كه ی دورخس���ته وه و گۆڕه پانی پرۆژه ی نوسراوی ده ستوری هه رێمی كوردس���تانه وه ، ئیدی له دوای ئ���ه و رونكردنه وه ی���ه ی بارزانی ورده ورده ملمالنێیه كان���ی ن���او هێزه كان و حیزبه كان���ی كوردس���تان گه رمبوه وه له مه ڕ یاس���اییبونی خس���تنه راپرسی ده س���توره وه یان نا؟! به ش���ێوه یه ك دۆخه كه ئه كوڵێ له س���ه ر ئه م باس���ه له نێوان پشتیوانانی راپرسی و نه یارانی هی���چ الیه ك جورئه ت���ی ته نازولی نیه

له به رامبه ر ئه ویتر.چه له حانیه كان گفتوگ���ۆو كاتێ���ك ده ستیپێكرد له سه ر خۆكاندیدكردنه وه ی بارزانی بۆ خولێكی تری سه رۆكایه تی هه رێم له نێوان پشتیوانانی به رێبه رایه تی حزبه كه ی خۆی و نه یارانی به رێبه رێتی هێزه كان���ی ئۆپۆزس���یۆن، هه رچه نده ئامانجی باس���ه كان خۆی بون، به اڵم بارزانی بێده نگی هه ڵبژارد تا دۆخه كه گه یش���ته پله ی ك���واڵن و نزیكبونه وه بۆیه خه ونه كانی ، س���وتانی له ترسی بارزانی زیره كانه مامه ڵه ی له گه ڵ ئه م مه سه له یه دا كردو له كاتێكی گونجاودا هه ڵوێس���تی خۆی ده رب���ڕی . ئه ویش له رونكردنه وه یه كدا كه داوای خس���تنه راپرسی ده س���توری كرد، بارزانی به م باسه كانی ته پوتۆزی رونكردنه وه یه ی به ره یه كی ره وانده وه و له ده وری خۆی تری له گه ڵ نه یارانی كرده وه . بارزانی لێ���ره دا ب���ه م داوای���ه ی دو ئامانجی گرنگی پێكا، یه ك���ه م په یامێك بو بۆ نه یارانی به وه ی گه ر رێگربن له به رده م به ش���ێوه یه كی خۆكاندیدكردن���ه وه ی ئاسایی ئه وه رێگای تر هه یه په نای بۆ

به رێ كه ده س���توره ، دوه م هیچ نه بێ گه ر بۆماوه یه ك���ی كاتیش بێ له بیری راگه یاندنه كانیان سیاس���ی و نه یارانی بچێت���ه وه و ئه وه نده هێ���رش نه كرێته ژیانی خه باتی و كه س���ایه تی و س���ه ر

سه رۆكایه تی هه رێمی .له مه ڕ ئه گ���وزه رێ ئێس���تا ئه وه ی پرسی ده س���تور به خستنه راپرسیه وه یاخود ن���ا، له نێوان رێ���گای یه كه م و دوه م ئه خولێت���ه وه و نه توانراوه رێگای س���ێیه می ب���ۆ بدۆزرێت���ه وه و ده رباز بك���رێ له م ته نگه نه فه س���یه ی . بۆیه رۆیش���تنی دۆخه ك���ه به م ش���ێوه یه و چاره سه رنه كردنی ئه م مه سه له گرنگه كۆمه ڵ���ێ ئاماژه ی ترس���ناك به دوای خۆیدا ئه هێنێ له سه روی هه موشیانه وه له واده ی هه ڵبژاردنه كان دواخس���تنی خۆیدا ك���ه زه ره رمه ن���دی یه كه م له م دواخس���تنه ش به ره ی ئۆپۆزس���یۆن و الیه نگران���ی دیموكراس���یه . ئ���ه وه ی ش���اره زای ژیانی سیاسی و حیزبایه تی ب���ێ له كوردس���تان ئه و راس���تیه ی ال رونه پارتی هێزێك���ه هه رگیز ته نازول ناكات له سه ر په راوێزخستنی بارزانی و رێگریك���ردن له هه ڵبژاردن���ه وه ی ب���ۆ پۆستی س���ه رۆكایه تی هه رێم و بۆ ئه م مه به سته ش په نا بۆ هه مو حیله یه كی شه رعی و یاس���ایی ئه بات، بۆ ئه وه ی بارزان���ی خولێكی تری س���ه رۆكایه تی وه ربگرێته وه گه ر زیاتریش نه بێ. بۆیه لێره دا گرنگ���ه نه یارانی ئه م خه ونه ی پارتی به دوای ب���ژارده ی تردا بگه ڕێن

له وه ی كه ئێستا ته رحیان كردوه .به پێی یاسای س���ه رۆكایه تی هه رێم بێ بارزانی دو خولی بینیوه و ناتوانێ خ���ۆی هه ڵبژێرێته وه ، ب���ه اڵم به پێی پ���رۆژه پێش���نیاركراوی ده س���توری هه رێمی كوردستان گه ر كه وته بواری

جێبه جێكردنه وه ، ئه وا بارزانی ده توانێ بۆ خولێكی تریش خۆی هه ڵبژێرێته وه چونكه ل���ه و پرۆژه یه دا ئام���اژه به وه كوردستان هه رێمی س���ه رۆكی كراوه خه ڵك���ه وه له الی���ه ن راس���ته وخۆ هه ڵده بژێ���ررێ نه ك په رله مان، كه وابو بارزانی خول���ی یه كه می كه په رله مان رێگای ئه ژمارناكرێت و بۆی هه ڵیبژارد بۆ ده كرێت���ه وه خولێكی تریش خۆی

هه ڵبژێرێته وه .ئێستا له مه ڕ پرسی خستنه راپرسی ده ستوره وه وه ك ئاماژه مان پێكرد دو

ئاراس���ته هه یه ، ئاراسته ی یه كه م كه له گه ڵ خس���تنه راپرسی ده ستوردایه به فه رمی پارت���ی رابه ری ده كات و له م دواییانه ش حه مه ی حاجی مه حمودی سۆسیالیس���ت حزب���ی س���كرتێری ش���ه رمنانه به ش���ێوه یه كی )حسك( له رۆژنامه ی شه رقولئه وسه ت پشتگیری كرد،له به رامب���ه ردا ئاراس���ته ی دوه م و نه یاری ئه مان، به ره ك���ه ی فراوانتره و چ���وار الیه ن���ی ئۆپۆزس���یۆن له گه ڵ به ش���ێكی زۆری قاعی���ده ی یه كێتی و چه ند هێزێكی سیاسی ترو رۆشنبیران و به شێكی دیاری خه ڵكی بێ ئینتیمای كوردستان پشتیوانی ده كه ن، كه واته به خوێندنه وه و هه ڵسه نگاندنی به ره كان به ره ی نه یاری خستنه راپرسی ده ستور زۆرترو زیاتره . به اڵم كێشه ی سه ره كی به رده می ئه م به ره یه ئه وه یه كه پارتی ته نازولكردن ئه م حیزبه ش نه یاریانه ، بۆ نه یاره كه ی له فه لس���ه فه كه یدا نیه و زۆری���ش مه حاڵه به بێ ده س���تكه وت و بردن���ه وه ل���ه و گه مه ی���ه ده ربچێ كه له ئێستایه باش���ه پێده گات. ده ستی گه ر ب���ه ره ی ئۆپۆزس���یۆن و نه یارانی ته نازول ده ستوره وه راپرسی خستنه بۆ پارت���ی بكه ن و رازیبن به خس���تنه ئه قه ومێ ؟! چی ده ستوره وه راپرسی گه ر به ژم���اره و داتا ژماره ی الیه نگری پارتی و ئه م���ان وه ربگری���ن بێگومان پارتی ئه یدۆڕێنێ بچێته هه ر گه مه یه كی ئه ژماری ده نگ���ده ره وه به پێوه ری ئه و هه ڵوێستانه ی الیه نه كان له سه ر پرسی ده س���تور تانوك���ه ده ربری���ان بڕیوه . پرسیاره جه وهه رییه كه لێره دا ئه وه یه به ره ی ئۆپۆزسیۆن و نه یارانی خستنه بێمتمان���ه ن ده س���توره وه راپرس���ی ئه وه ی���ان متمان���ه ی له یه كت���ری و به ده نگ���ده ری خۆی���ان نی���ه )نا( بۆ ده س���تور بكه ن؟! یا ترسی سه ره كی ئه م���ان له نه یاره كه یانه به وه ی رێگای بۆبه ده ستهێنانی بگرێته به ر ناشه رعی ده نگی زیاتری )به ڵێ ( بۆ ده س���تور. ئه م پرس���یاره ش جێدێڵین بۆ زه مه ن و

چاوه ڕێی ده كه ین!

هەرێمی کوردستان بەهەلومەرجێکی زۆر هەس����تیار تێدەپەڕێ����ت، دۆخی ناوچەک����ەش بەئاقارێک����ی زۆر زێ����دە مەترس����یدارتر دەگوزەرێ����ت، بۆن����ی جەنگێکی ئیقلیمی تایەفی لێدەکرێت. پێش����بینی دەکرێت گۆڕانکاری گەورە ڕووبدات، تا ئەندازەی هەڵوەشانەوەی نەخشەی سیاسی وواڵتان و هاوکێشە سیاسیەکان. کورد ئامادەکاری چۆنەو دەبێ����ت چ ئامادەکاریی����ەک ب����کات، چۆن خۆی بپارێزێ����ت و نەخزێتە ناو ئەو جەنگ����ە مەزهەبیەیەی چاوەڕوان

دەکرێت رووبدات. لەئەگ����ەری روودان����ی ئ����ەم جەنگە چەندە زیان بەمەسەلەی نەتەوایەتیمان دەکەوێت، هەرێمی کوردستان بەحوکمی پێگەک����ەی چۆن س����ەرکردایەتی ئەم هەل و مەرج����ەی پێدەکرێ����ت، چۆن خۆی ل����ەم قەیرانە چەقبەس����توەەی ئێس����تای رزگار دەکات، هەموو ئەوانە پرس����گەلێکن بۆ چارەنوس����ی کورد لەهاوکێشە سیاسیەکانی ئایندە گرنگی

یەکالکەرەوەی دەبێت.کورد بەالکەوتنی تێدانییە، گومانی ب����ەهەر الیەکی هاوکێش����ە ئیقلیمیەکە هاوکێش����ەیەکی دەکرێت چاوەڕێ کە دابەش����بووی مەزهەبی بێت کە خۆی لە بەرەی شیعەو سوننە دەبینێتەوە، زیانی گەورە لەک����ورد دەدات هەم لە مەس����ەلە نەتەوایەتیەک����ە دوورم����ان دەخاتەوە هەم بەشێک لە نەتەوەکەمان لەدەست دەدەین لەئەگەری ساغبونەوە

بەالیەکیاندا.لەپێشەوە وەک کوردستان هەرێمی ئاماژەمان پێ����دا بەحوکمی پێگەکەی ئێستای، دەبێت رۆڵی سەرەکی ببینێت لە ئاڕاستەکردنی سیاسەتی نەتەوەیی جگە ل����ە ئی����دارەی ئ����ەم هەرێمە، ئیدارەی ئەزمەی ئەم هاوکێشە ئیقلیمی و نێودەوڵەتی����ە بدات، نەک بەدەوری کێش����ەکانی ناوەخ����ۆ بخولێتەوە، یان وەک پاشکۆی هێزێکی ئیقلیمی. بەاڵم

هەرێم بارودۆخی لەوەدانیی����ە گومان ئەگەر لەم چەقبەستنە رزگاری نەبێت ناتوانێت هێلە گش����تیەکانی سیاسەتی نەتەوەیی بکێش����ێت و ئاڕاس����تەیەکی

ئارام بەخش و سوودبەخش دابنێت.دەستور مەسەلەی ئێستادا لەکاتی لە هەرێم باڵی کێش����اوە بەسەر کۆی ملمالنێیەکان����ی نێ����و هەرێ����م، رەنگە دەستور بەش����ێک بێت لەم ملمالنێیە یاخود بەرئەنجام����ی ملمالنێیەکە بێت کە لە هەرێمی کوردستان دەگوزەرێت. رێکەوتن����ی س����ەرەتای دەس����تور کۆمەاڵیەتی����ە لە نێوان دەس����ەاڵت و خەڵ����ک هەروەها لەنێ����وان خۆی����ان، یەکالکەرەوەی خەڵک دەنگدانی بۆیە رێوشوێنەکان بەمەرجێک پرسەکەیە، و میکانزمەکان و داڕشتن و نووسینی

تەواو دیموکراسی بن. دیموکراس����ی ئەوەی هەر هەموومان الف و گزافی پێ لێدەدەین، چارەسەری پرسی یەکالکردنەوەی کێشەو ملمالنێیە سیاسیەکانی کردوە وەک چەمک. بۆیە دیموکراسی وواڵتانەی لەم دەشبینین باڵ����ی بەس����ەردا کێش����اوە، کەمترین قەیران تێیدا روودەدات، لەکاتی هاتنە پێش����ەوەی هەر پرس����ێکیش دوور لە

توندوتیژی چارەسەر دەبن.هێش����تا کوردس����تان لەهەرێم����ی نەچەسپیوە، دیموکراسی بەتەواوەتی ب����ەاڵم لە توولە رێگاک����ەش دوور نین . ملمالنێی����ە خوێناویەکان����ی رابردوو دەرس����ێکی پێبەخش����یوین کە بزانین چارەیەکی قبوڵک����ردن لەیەکتر جگە دیکەمان نییە، واتە س����ەردەمی یەکتر

سڕینەوە بەسەر چوو. ب����ەدوای بۆچ����ی ئ����ەی کەوات����ە بەم کۆتایی نەگەڕێین چارەس����ەرێک دڕدۆنگ����ی و چەقبەس����توە بێنێ����ت؛ لەفەزای دیموکراسی نە جێگای سوپەر پاوەر هەیە نە نەرجس����یەتیش قبوڵ دەکات. بەو مانایەی یەکێک بڵێت هەر ئەوەی من دەیکەم تەواوەو ئەویتریش

بڵێت هەرئەوەی من دەیڵێم راس����تیە، نەخێر لە دیموکراسیدا هەموو شتەکان رێژەیین، موتڵەق الی هیچ کەس����ێک

نییە. ئەی کەوات����ە دەبێت لەم قۆناغە بۆ تێپەڕاندن����ی ئەم دۆخە چەقبەس����توە چیبکرێ����ت، بێگوم����ان گەڕانە بەدوای چارەس����ەری مام ناوەند ب����ۆ ئەوەی بارودۆخی هەرێم بکەوێتەوە س����ەرپێ ب����ەاڵم بەپین����ەو پ����ەڕۆ ن����ا، بەڵکو بەش����ێوازێکی وابێ����ت بگات����ە ئ����ەو ئاستەی کەبتوانێت رێبەرایەتی قۆناغە

چارەنوسسازەکەی ئێستای ناوچەکە بکات.

دابەشکردنی مامناوەند چارەسەری کێکەکە نیی����ە لەنێوان پارت و گروپە سیاس����یەکان . بەڵکو سەلماندنی ئەو راستیەیە، کەراستیەکان بەتەنها الی هی����چ الیەنێک نییە بەڵک����و لەنێوان

هەموو الیەکمانە. هەروەها رەتک����ەرەوەی تاق����ە هێزو نەرجس����یەتە ک����ە نەباوی م����اوە نە ف����ەزای ل����ە دەبێت����ەوە جێگاش����ی

دیموکراسی. بۆ دەس����تور یەکێتی نیش����تیمانی هەر زوو پێیواب����وە دەبێت س����ازانێک هەبێت لەنێوان الیەنەکان بۆتێپەڕاندنی بەحوکمی ئەوەی رەهەندی نیشتیمانی هەیەو گۆڕانکاری سەردەمیش لەبەرچاو

بگیرێت. سەرۆکی هەرێم کەهاوکات سەرۆکی پارت����ی دیموکرات����ی کوردستانیش����ە ل����ەدوا لێدوانیدا وەک ئاژانس����ەکان باڵویانک����ردەوە لەگ����ەڵ هەموارکردنی چەند مادەو بڕگەیەکی دەستورە خیتابی ئۆپزیسیۆنیش شتێکی لەمشێوەی لێ بەدیدەکرێت کەڕەخنەی جیدی لەسەر چەند مادەیەکی ئەم دەستورە هەیە، کەوات����ە نزیکین لە چارەس����ەرییەکی م����ام ناوەند، هەرئەوەش����ە س����یحری دیموکراسی کە راس����تیەکان الی هیچ کەسێک نییە بەتەنها، وە هیچ کەسێک مافی س����ەپاندنی رایەکانی خۆی نییە

بەسەر ئەوانیتر.دیموکراسیانە چارەس����ەری گرنگی لەوەدایە رەنگدانەوەی دیموکراسیانەی دەبێت لەس����ەر کۆی ئەو هاوکێشانەی پێوەندی بە چارەنووس����ی کورد هەیە لەناوچەک����ە، لەهەموش����یان گرنگت����ر لەم کاتە مامەڵەکردن لەگەڵ ئاش����تی لە باک����وری کوردس����تان و رۆژئاوای کوردستان کەبەشی زۆری ئازادکراوەو خەریک����ی پێکهێنان����ی ئیدارەیەک����ی هەرێم����ی لەچەش����نی س����ەربەخۆی کوردس����تانن، چ����ۆن بتوانین وابکەین براکانمان لە رۆژئ����اوا هەڵەکانی ئێمە دوبارە نەکەنەوە، نەک کێشیان بکەین بۆ هەڵەی کوشندەی بێئەنجام. رەنگە لەئایندەش بۆ مەسەلەی رۆژهەاڵتیش

شتی نوێ بێتە پێشەوە.

ترسه كه بێمتمانه یی خۆیانه یا فێڵی ئه و!

چارەسەری مامناوەند

سه ركه وت شه ریف

سەباح تاهیر

ئه وه ی شاره زای ژیانی سیاسی و حیزبایه تی بێ

له كوردستان ئه و راستیه ی ال رونه

پارتی هێزێكه هه رگیز ته نازول

ناكات له سه ر په راوێزخستنی

بارزانی

چارەسەری مامناوەند

دابەشکردنی کێکەکە نییە

لەنێوان پارت و گروپە سیاسیەکان . بەڵکو سەلماندنی

ئەو راستیەیە، کەراستیەکان

بەتەنها الی هیچ الیەنێک نییە بەڵکو لەنێوان هەموو الیەکمانە

س���ه رۆک وه زیرانی تورکیا ره جه ب ته یپ ئه ردۆغان له ناوه راس���تی ئ���ه م مانگه دا سه ردانی کۆشکی سپی کرد. ئه مه یه که م سه ردان بوو له س���اڵی 2009ه وه، دونیاو ناوچه كه زۆر گۆڕاوه له پاش دوادیداره وه. سه ردانه كه له الیه ن ئۆباماوه له شێوازی پێشوازی و کات به س���ه ربردن، له هه موو سه ردانێکی سه رۆک و سه رۆک وه زیره كانیتر زیاتر گرنگیپێدرا. ئێمه ئامانجمان نیه که له س���ه رجه م ره هه نده كانی س���ه ردانه كه قس���ه بکه ین، وه ك ل���ه ناونیش���انه که دا ئێمه راڤه كردنه كانی پێ���داوه ئاماژه مان ته نه���ا په یوه س���ته به ک���ورده وه. کورد ئێس���تا له هه موو ساتێکی تر زیاتر رۆڵ و گرنگ���ی و کاریگه ری هه یه به الی هه ردوو هێزه كه وه. کورد له باکور، له باشور و له رۆژئاوای کوردستان راسته وخۆ په یوه ستن به ئاب���وری و سیاس���ه ت و جیوپۆله تیکی

هه ردوو ئه مریکا و تورکیاوه.باش���ترین جێگا ده ستپێبکه ین کۆنگره پێ���ش ئه ردۆغان���ه رۆژنامه وانیه ك���ه ی ئه ردۆغان فرۆکه خانه. له س���ه فه ره كه ی ئام���اژه ی به ئه وه دا ک���ه تورکیا له گه ڵ ئێکس���ۆن مۆبایل���دا ب���ه رده وام ده بن له ده رهێنانی نه وت له باکوری عێراق. وه ك ده بینین لێ���ر ه دا ئه ردۆغان پێش ئه وه ی س���ه فه ره كه ی ده س���تپێبکات په یامێ���ک ده نێرێ���ت، په یامه ك���ه ده ڵێ���ت: ئ���ه ی ئه مریکا ئێمه له گه ڵ کۆمپانیاکانی تۆدا ده مانه وێت له هه رێمی کوردستان نه وت و غاز ده ربهێنی���ن. ئه وه ی ئێمه ده یخوازین ئه مری���کاش ده یخوازێت، هه وڵه کانمان به هیچ ش���ێوه یه ك دژ به به رژه وه ندیه كانی ئه مری���کا نیه و مایه ی مه ترس���ی نیه. له بڵێت ده خوازێت ئه ردۆغ���ان هه مانکاتدا ئه وه ی ئێم���ه به نیازی���ن ئه نجامیبده ین هه مان کاره که ئێکس���ۆن ئه نجامیئه دا، که وات���ه گه ر کاره كانی ئێکس���ۆن مایه ی مه ترسی نه بێت بۆ س���ه ر خاکی عێراق، ئه وا به هه مان ش���ێوه کاره كانی ئێمه ش

مه ترسی نیه. دی���اره ئه ردۆغان ئه وه ل���ه بیر ئه كات که ئێکس���ۆن له هه رێمیش و له باشوری عێراقیش بوونی هه یه، هه روه ها هه ڵوێستی مالیکی به رامبه ر ئێکسۆن هه رگیز هه مان هه ڵوێست نابێت به رامبه ر تورکیا، له به ر کۆمه ڵ���ی پێودانگی گرنگ، ل���ه نێویاندا پێگ���ه ی ئه مری���کا، پێگه ی ئێکس���ۆن و پێویس���تی ئۆباما بۆ هه بوونی پاڵپشتی ئه مریکا. دی���اره هه ندێک ره نگه بڵێن که ئێکسۆن کۆمپانیایه كی سه ربه خۆیه، به اڵم ئه وه له حه قایه ت���ی داپیره زیاتر هیچی تر نیه. پاش گه ڕانه وه یان له سه فه ره كه ته نه ر یه ڵدز به هیچ ش���ێوه یه ك باسی له هیچ گۆڕانکاریه ك نه كرد له هه ڵوێس���تی ئه مریکا. بۆ قه ره بووی ئه م رازی نه بوونه ی ئه مریکا یه ڵدز باسی له وه كرد که تورکیا له رێ���گای کۆمپانیا ئه مریکی و روس���ی و کۆمپانیاکانی که رتی تایبه ته وه به رده وام ده بێت ل���ه پش���کنین و ده رهێنانی غازو ن���ه وت له هه رێم. ئه مه ئاماژه یه كی روونه که هیچ له هه ڵوێس���تی ئه مریکا نه گۆڕاوه به رامبه ر نارازیبوونی له راکێش���انی بۆری

نوێ له نێوان هه رێم و تورکیا. له الیه ك���ی تره وه ئه مری���کا به رده وام ل���ه هه وڵی ئه وه دایه ک���ه عێراق و تورکیا له یه كتر نزیکبکات���ه وه به اڵم هه وڵه كان تائێس���تا هێنده به ره و پێشه وه نه چوون، دواه���ه وڵ دیدارێ���ک بوو که ل���ه له نده ن جێگ���ری سه رپه رش���تی ب���ه س���ازکرا راوێژکاری ئاسایش���ی نیشتمانی ئه مریکا ئه نتۆنی بلینکن و جێگری وه زیری ده ره وه ولیام بێرنس بۆ فه ریدون سینه رلیئۆغلۆ، به رپرس���ێکی بااڵ له وه زاره تی ده ره وه ی تورکیاو فه الح فه ی���اچ. له کۆبونه وه كه دا باس له ئاس���اییکردنه وه ی په یوه ندی له

گه ڵ هه رێمی کوردستانیشدا کرابوو.س���ه رباری ن���ه وت و غ���از، به پێی ئه و زانیاریان���ه ی به ده س���تمان گه یش���توه هه روه ها باس له مه س���ه له ی فرۆش���تی چ���ه ك ب���ه عێ���راق ک���راوه ل���ه الیه ن ئه مریکاوه. له مباره وه ئه ردۆغان ناره زایی خ���ۆی ده ربڕی���وه به رامب���ه ر ئه گ���ه ری فرۆش���تنی فرۆکه ی بێفرۆکه وان له الیه ن ئه مریکاوه به عێراق. ئه م هه ڵویس���ته ی تورکیا مایه ی سه رس���ورمانه، له کاتێکدا ئێران یه که م واڵت بوو که ناره زایی خۆی ده رب���ڕی به رامبه ر هه وڵی کرینی فرۆکه ی

بێفرۆکه وان له الیه ن عێراقه وه.نه یاری هه ڵوێس���تی دووپاتکردنه وه ی ل���ه الیه ن ئه مریکاوه ب���ۆ تورکیا مایه ی

ئاڵۆزیه کی زۆره، ب���ه تایبه تی له کاتێکدا که کۆنگرس له ئاماده كردنی دارش���تنی پالنی نوێدایه بۆ خستنه سه ری ئابڵۆقه ی زیاتر له رووی بازرگانی وزه وه بۆ س���ه ر ئێران، که راسته وخۆ کاریگه ری ده بێت له سه ر وزه له تورکیا. ئه ردۆغان له خانه ی برکین���گ ئام���اژه ی به ئ���ه وه دا که مافی هه ی���ه بچێت له جێگای ت���ر به هه رزانتر وزه بکرێت. وزه ی هه رێم نیوه قیمه ت به به راورد به نرخی وزه ی ئێران و روس���یا. که له خانه ی بی���ری چاته م هاوس بووم له گ���ه ڵ فادی هاکورادا پێکه وه باس���ی ئه م مه س���ه له یه مان کرد. ف���ادی بڕوای وه هاب���وو له دونیای سیاس���ه تی تورکیدا ئیمزاو گرێبه س���ت هیچ گرنگ نیه، ئه گه ر ئه مریکا پش���تگری نه کات تورکیا به هیچ شێوه یه ك ئه نجامینادات. ئه وه ی شایانی باسه تورکیا ناتوانێت دژایه تی هه ڵوێستی ئه مریکا بکات له عێرا ق له سوریا داوای یارمه تی لێبکات. له هه مانکاتدا له رووی سیاسه تی درێژخایه نه وه تورکیا ناتوانێت پش���ت له ئه مریکا ب���کات چونکه تورکیا به بێ پشتگیری ئه وروپاو ئه مریکا ناتوانێت ببێته ئه و تورکیایه ی که ده خوازێت، ئه و تورکیایه ی که ئاک پارتی له به رنامه که یدا

پالنی بۆ دارشتوه.

دیاره بێگومان س���وریا خاڵی سه ره كی دانیش���تنه کان بووه. ئه وه ی له کۆبونه وه رۆژنامه نوس���یه كه دا ده رکه وت که ئۆباما به هی���چ ش���ێوه یه ك ئاماده نی���ه که به راس���ته وخۆ ده س���توه رداته ناو کاروباری سوریاوه. دۆخی سوریا وه رچه رخانی به س���ه رداهات کاتێک روس���یا هه تا بێت به چڕی زیاتر پش���تگیری ئه س���ه د ده كات و به هیچ ش���ێوه یه ك ئاماده نیه قس���ه له س���ه ر البردنی ئه سه د بکرێت. به م پێیه ره نگه ئه س���ه د به ئاس���انی نه روات یان هه وڵی هێنانه ئ���ارای ده وڵه تی عه له وی بدات له که ناره کانی ده ریای ناوه راس���ت. )هه بوونی ده وڵه تێک���ی عه له وی ده بێته مای���ه ی خۆش���انی عه له ویه كانی تورکیا( ئه گه ر بێتوو سوریا دابه شبێت ئه وا تورکیا زۆرتر نیگه ران ده بێت له دۆخێکی وه ها. مانه وه ی ئه س���ه د به ب���ێ هه بوونی توانا بۆ ده ستبه س���ه راگرتنی سه رجه م خاکی س���وریا جارێکی تر، ده رف���ه ت بۆ کورد ده ره خس���ێنێت که ببنه خ���اوه ن خاک و حکومه ت���ی خۆیان، ئه مه ش بۆ تورکیا له سه ر ده رئه نجامه كانی پرۆسه ی ئاشتی له باکور وه ستاوه. گه ر ئاشتی به رقه راربێت ئه وا کوردستانی رۆژئاوا مایه ی مه ترسی نابێ���ت، ئه گ���ه ر ن���ا ئ���ه وا تورکیا وه ك مه ترسیه ك ته ماشای ده كات. له کاتێکدا ئه ردۆغان به و نیازه وه رۆش���ت که ئۆباما رازی ب���کات بۆ هه وڵدان بۆ خێراکردن له البردنی ئه س���ه د، به اڵم ئۆباما ئه ردۆغان رازیکرد که پش���تگیری له کۆنفرانس���ی جنێ���ف دوو ب���کات که مانگ���ی داهاتوو سازده کرێت به به شداری روسیا و ئێران.

باک���وری ب���ه په یوه س���ته هه رچ���ی کوردس���تانه وه دیاره ئه مریکا پشتیوانی دوای رۆژی وه ك ئاش���تیه، پرۆس���ه ی دیداره كه ئه ردۆغ���ان له خانه ی بروکینگ باس���یکرد، ئاش���تیکردن ده بێت���ه هۆی کۆتاییهێنان���ی تیرۆرو زیات���ر یه كبوونی

تورکیا. س���ه ردانه که ی ئه ردۆغ���ان ل���ه رووی ده رکه وته وه له ئاستێکی بااڵدابوو، به اڵم له رووی ناوه رۆکه وه هێنده ێ به ده س���ت

نه هێنا.

بیروڕا)379( سێشه ممه 142013/5/28

ده‌ینوسێت

ئه ردۆغان و ئۆباما و کورد

birura.awene@gmail.com

له ئیسالمی )كورسی(ه وه بۆ ئیسالمی )كار(پێشه‌كیه‌ك‌بۆ‌ڕزگاركردنی‌‌دین‌له‌ده‌سه‌اڵتخوازی‌

بانگه شه ی من له م نوس���ینه دا، له سه ر بنه م���ای چاك���ه ی گش���تییه ، به مانای حه ققانییه ت له س���ه ر مه بنای ڕێزگرتنی به رامبه ر و ئه وانیتر، واتا جارێك ئه وه ی په یوه ندییه كی باس���مكرد له س���ه ره وه جه وه���ه ری به به های ئاینیی���ه وه هه یه ، جارێك تێگه یشتن له مه ڕ خوێندنه وه بۆ گۆڕه پانی گش���تی كه ئه م ده ربڕینه ش بڕێكی په یوه ن���دی به به های نائاینییه وه هه یه ، ساڵهایه كه لله گه رمه كان، ئه وانه ی به كه لل���ه ی گه رم و ئاگ���راوی خۆیانه وه ، به اڵم نه ف���ام و ناحاڵی ، س���ه ری زمان و بنی زمانیان قس���ه ی بێ كاكڵه و ورته و پرته ی بێ بنه مایه سه باره ت به ئه گه ری سكیوالریس���م، بلۆك���ی له ناوچون���ی دینی به حكومه تی ئاواتخوازی هه روه ها به اڵم)نه زان���راو(، حكومه تێ���ك نازانین كێ خاوه نیه تی ، ڕادیكاڵه كان یا لیبراڵه ئیسالمییه كان، یان جیهادیه كان، حاسیل ناوبۆشی ئایكۆن كۆمه ڵێك ته حس���یل )مه عیش���ی ( خه ریكه ته واو به خۆیانه وه ماندومان ئه كه ن، هه میش���ه و به ناچاری ئه بێت ش���ێوه دیدێكی نوێ س���ه باره ت دینداریی كۆمه ڵگایی پێش���چاو بخه ین،

ئه م دیده دوجار گرنگه بخرێته ڕو:تائێس���تا له به رئه وه ی یه كه م: جاری نه یانتوانی���وه ئێم���ه دینداره كان���ی تێبگه ن و ئایین(ه كه یان له )جه وه���ه ری به ڵك���و زۆرج���ار مێردمنداڵه كانی دین فه ت���وای گومڕابون و بێدینبون به س���ه ر

خه ڵكی تردا ئه ده ن.جاری دوه م: سه باره ت به داهاتویه كی غه مگینكه ر، ڕه نگ���ه زۆر به زویی بێت و ئ���ه وه ی ئێمه بی���ری لێئه كه ینه وه ئه وه نه بێت، به قه ولی حافزی شیرازی له پڕدا

كێشه كانمان به سه ردا بكه ون. ئه م نوسینه بانگه شه یه كی ڕادیكااڵنه نییه ، به ڵكو زیاتر نوس���ینێكه به پله ی

یه ك���ه م له ئیش���كالیاتی ئه و پێ���دراوه دینیه وه سه رچاوه ئه گرێت كه ئێمه لێی بڕێكیان ئیش���كالیاته ش ئه و بێئاگاین، په یوه ندیی���ان به نه س���ه قێكی مێژوی���ی دیاریكراوه وه هه یه و بۆ ئێس���تا كه سه رو س���ه باره ت واتا ماوه ته وه ، غه مه كه یان دروستبونی ئه گه ری دینی به حكومه تی په رله مان���ی ئیس���المی و وه زاره ت���ی ئیس���المییه ! هه روه ها ئیشكالیاتی ئه و عه قڵیه ت���ه ی كه ئه م ده س���ته واژه یه ی ك���ردوه به وێ���ردی نالۆژیك���ی و خراپی بیركردنه وه زۆر مێژوییه كانی ، به نه زه رم سه رچاوه ی ئه م نوسینه ش حه ق جۆیی و ئیمانێكی موته وازیعانه یه ، له گه ڵ ئه وه ی ئومێ���ده وارم ئه و نوس���ینه تیش���كێكی ڕوناكی لێ بكه وێته له تێگه یشتنێكی تر

بۆ دین و هه ڵبژاردنێكی نوێ له دینداری و ده رچون له ته ئویالتی سوننه تی بۆ ده ق، ن���ه ك ته كفیرو ته خوینك���ردن كه دورو ب���ه ڕۆح و جه وهه ری نزیك په یوه ندییان

ئایینی ئێمه وه نییه .س���ه ره تا ده بێت ئه وه بپرس���ین ئایا گه وهه ری ئایینی ئیس���الم مه عنه ویه ته ی���ان حوكمڕان���ی و ده س���ه اڵتمه داری ؟ ئای���ا ئه توانین ئه گ���ه ر هه ردوكیان���ه ; پێك���ه وه ده س���ته واژه یه دو ئ���ه م مه عنه ویه ت(؟ كۆبكه ینه وه )حوكمڕانی و وات���ا گونج���اون پێكه وه ب���ن؟ كاره یا كورس���یه ؟ هه ڵب���ه ت به له به رچاوگرتنی مێژوو ئه ركی پێغه مبه ری ئیسالم)د.خ(

وه كو نێردراوێك له الیه ن خوداوه .بۆ وه اڵم، ده كرێت ئێمه س���ه ره تا دو عیباره ت له یه كتر جودابكه ینه وه : ئه ویش یه كه م )جه وهه ری ئایی���ن( له دوه م كه ئایینی (ی���ه ، دو عیباره تی )مه عریفه ی ته واو له یه كجیاوازن و زۆرجار دژ له یه كن! واته یه كه میان، له به رئ���ه وه ی هه ڵبه ت )جه وه���ه ری ئایین( درك ده كرێت وه ك ش���تێكی نه مرو ئیالهی له پشت سنورو به ربه سته توانا مرۆییه كانه وه ، دوه میان )مه عریفه ی ئایینی (، بریتیه له فۆرمێكی راس���تگۆیانه و متمانه پێك���راوی عه قڵی ل���ه ڕوی كۆش���ش و هه وڵه وه ، مرۆی���ی به اڵم هه ڵه خوازو س���نوردارو دیاریكراوه

به مه عریفه ی مرۆیی .كه وات���ه ، ئه وه ی منی���ش ده ریئه خه م ڕه نگه بڕێكی حه قیق���ه ت نه بێت، به اڵم حه تمین و حه قیقه تی دڵنی���ام له بڕێكی

پێویسته هه موان به رگری لێبكه ین.قسه كردن له سه ر ئه گه ری دروستبونی نیی���ه ، ئاس���ان دین���ی حكومه ت���ی ب���ه اڵم ڕونكردن���ه وه ی بابه تێك���ی ئاوا چوار ل���ه م حه تمییه ، پێویس���تییه كی ساڵه ی دواییدا زۆرینه ی بیركردنه وه كانم جیاكردنه وه ی به ئه گ���ه ری س���ه باره ت دین له حكوم���ه ت و جیانه كردنه وه ی بو، كه گه یشتم به ده رئه نجامێك له كۆتاییدا

كه م و زۆر ڕه نگه قایلكه ربێت بۆم .وه ك لێكردۆت���ه وه بی���رم ئ���ه وه ی ب���ۆ گه ڕاندنه وه ی ش���كۆو چاره س���ه ر

گه وره یی بۆ دین، جیاكردنه وه ی ڕۆحی دینه له )ئه بستراكت(ی دین، له نێو ئه م جیاكاریه شدا ئه و تێكسته كولتوریانه هه ن كه تا ئه ندازه یه ك ده ستلێنه دراون و بونه به پێناس و شوناس���ی ڕۆشنبیری ئێمه ی موس���وڵمان له دونیای نوێدا)هه رچه نده تائێستا گومان له ده سته واژه ی : شوناسی هه یه (، موس���وڵمان ئێمه ی ڕۆشنبیری له نێو ئه و تێكسته كولتوریانه شدا، بڕێك له تێكس���ت هه ن كه ته ئویلی سوننه تی بۆ ده قی قورئانی ئه كه ن، به ته عبیرێكی تر كار له س���ه ر ئه وه ئه كه ن مێژو وه كو له ڕاستیدا بهێننه وه ، له باڵكۆنه وه خۆی گوتارێكی سیاسیانه له ئێستادا به تۆخی هه یه ، گوتارێك به رده وام خه ون به وه وه حوكمڕانی بێ���ت و ڕۆژێ���ك ئه بینێ���ت دینی بگه ڕێت���ه وه و ئیدی ئه م ده رده ش تیمار ئه كرێ���ت، واتا پێ���ی وایه ته نها چاره سه رێك بۆ ئه م ده رده گه ڕاندنه وه ی حوكمی خودایه بۆ س���ه ر زه وی ! وه ك بڵێی له ئێستادا خودا حوكم نه كات! ئه م گوتاره ڕیشه یه كی مێژویی سه دساڵه یی هه یه ، له هه مان كات���دا جارێك پێیه كی له دونیای مۆدێرنه و جارێكی تر پێیه كی له مێ���ژودا چه قیوه ، ئه م���ه ش بۆ خۆی كوێران���ه و دوباره كردن���ه وه ی )دو( نه فامان���ه ی كولتورێكه پێ���ی وایه ئه م ئه توانێت هه م ڕۆڵه ئۆبێكتیه كه ببینێت و هه م ڕۆڵه سوبێكتیه كه ی دونیا، ئه مه ش مه حاڵێكه به زیاد له جارێك له مه حاڵبون، به ڵكو ئه مه كێشه یه كی گه وره ی فیكری دینیی���ه ك���ه زه مه نێكه به بێئ���اگا تێی چه قیوه ، سه رئه نجام جۆرێك له گوتاری ناعه قاڵن���ی له دایكئه بێت ك���ه وه زیفه ی گه وره ی پێداگرییه له سه ر بنه ڕه تخوازی و ده س���ه اڵتخوازی ، له هه مانكات���دا ت���ه واوی بیركردنه وه كان���ی گوتارێ���ك دین( )به داموده زگاییكردن���ی له س���ه ر چڕكردۆته وه ، سه نته ری بڕیاردانه كانشی بریتیه له )دۆگمی فیكر(ی دینی ، ئه مه ش یه كس���انه به ده لیلی كاڵفامی له حه وزه ی

دینداریدا، به قه ولی سه عدی شیرازی :

ئاوێنه رۆژنامه ی راب���ردوی له ژماره ی وتارێك له ژێر ناونیش���انی "له په راوێزی رایه كی س���ه رۆك، كاندیدكردن���ه وه ی جیاواز" به پێنوس���ی به ڕێ���ز مه ریوان عه ل���ی باڵوكراوه ته وه ، له راس���تیدا من ده مێك بو به دوای ده رفه تێك ده گه ڕام له س���ه ر ئه و تێ���زه ی كه ئ���ه و به ڕێزه له وتاره ك���ه ی ته به نی كردوه ش���تێك بنوسم خۆشبه ختانه كاك مه ریوان بوه

هۆی ئه وه ی پێشی بخه م. له واقیع���ی سیاس���ی و رۆش���نبیری له گه مه ی سیاسی بێئومێدبون كوردی تاڕاده یه ك���ی به رچاو له گه ش���ه كردنه و ڕه نگیداوه ته وه و ڕو ل���ه زۆر ئه م���ه ش له نوس���ینیش له نمونه ی كاك مه ریوان كه م نیه ، پێش���م وایه ئ���ه وه ی زیاتر بره وی به و بۆچونه داوه شۆڕش���ه كانی خۆش���مان الی عه ره ب���ی و جیهان���ی 17ی ش���وباته ، ئه و تێزه زۆر جه خت له خاڵێ���ك ده كاته وه ئه وی���ش ئه وه یه هه مو هه وڵیك���ی به دیموكراتیزه كردن و ئ���ه و له نێ���و له هه رێ���م چاكس���ازی واقیعی���ه حیزبیه ی كه پارتی و یه كێتی دروس���تیانكردوه ش���تێكی مه حاڵ���ه ! ل���ه و چوارچێ���وه ئ���ه وه ی ده بێ به ر له هه مو شت ئاماژه ی پێبكه ین ئه وه یه له خه می پشت ئه و نوسینانه تێبگه ین كه له راس���تیدا ئه وان���ه ی هه ڵگری ئه و بۆچونانه ن بارته ق���ای ئه وه به ڵگه یان پێیه كه ئه وه نده ڕه شبین بن و هیوایان به هیچ هه وڵێك نه بێ بۆ چاككردن له و دۆخ���ه ی كه دروس���تكراوه ، به داخه وه دو حیزب له ده س���ه اڵت هه مو شتێكی ئ���ه و نیش���تیمانه یان ناش���یرینكردوه له سیاسه ته وه تا وه رزش له شیعره وه تا مۆسیقا له ڕه نگه وه تا زاراوه ، دو حیزب كه له هه مو پنته كانی كۆمه ڵگا حازرن، هه مو ئه و واقیعه تاڵه پاڵی به خه ڵكێك ناوه بڕوای���ان به چاكس���ازی نه مێنێ و

بی���ر له گۆڕان���ی ڕادیكاڵی و ش���ۆڕش و سه رهه ڵدانی جه ماوه ریی بكه نه وه .

ئ���ه وه ی م���ن زیاتر لێ���ره ده مه وێ زیاتر تیش���كی بخه مه سه ر بڕگه یه كی نوس���ینه كه ی كاك مه ریوانه كه ده ڵێت "شه ڕی گۆڕینی سه رۆكی هه رێم شه ڕێكی دۆڕاوه چونكه له بنه ڕه تدا ده س���تكاری ئه و بازنه یه ناكرێت كه س���ه رۆكه كه ی لێ���وه هات���وه " كه به ب���ڕوای من نابێ ئه وه ن���ده به بێ گرنگی���ه وه و به چاوی كه مبایه خ���ه وه س���ه یری رێگریك���ردن كاندیدكردنه وه ی س���ێباره له هه وڵ���ی بارزانی بكه ین، له قس���ه كردن له س���ه ر دیموكراس���ی بۆچونێ���ك هه یه ده ڵێت هه میش���ه دام���ه زراوه ی دیموكراس���ی له پێش كلتوری دیموكراس���یه وه ، واته ئه گ���ه ر ئێم���ه له س���ه ره تا كۆمه ڵێك دام���وده زگای دیموكراس���یمان نه ب���ێ ئ���ه وه ئه س���ته مه بتوانی���ن كلتوره كه دروستبكه ین، ئه وه ش ئه و خاڵه یه كه ئێمه ده بێ هه ڵوه سته ی له سه ربكه ین، چونكه رێگریكردن له هه وڵی س���ێباره هه نگاوێكی بارزانی كاندیدكردن���ه وه ی گرنگ���ه به ئاراس���ته ی دروس���تكردنی دامه زراوه له پێش كلتوری دیموكراسی ده س���ه اڵت به ئالۆگۆڕی پش���ت ك���ه ده به س���تێت، خ���ۆ ئه گ���ه ر گریمانه ی ئه وه ش دابنێین س���ه رۆكی ئایینده ش هه ر له بنه ماڵه ی سه رۆكی ئێستایه ئه وه هیچ له گرنگی ئه و هه وڵه كه مناكاته وه كه پێویسته ئالۆگۆڕی ده سه اڵت هه بێت له پێناو قۆرخنه كردنی ده سه اڵت له الیه ن كه س���ێكه وه ، ئه و هه وڵ���ه ڕێگرییه كی گه وره یه له به رده م پیرۆزكردنی چه مكی سه رۆك، هه روه ك سه ره تایه كی باشیشه بۆ ئاڵۆگۆڕی راس���ته قینه ی ده سه اڵت، ئه وه له گه ڵ ئ���ه وه ی حیزبه كان له گه ل كلتوری چۆڵكردنی كورسی راده هێنرێن كه تاڕاده یه ك���ی زۆر كلتورێكی نامۆیه

به نیس���به ت حیزب���ی كوردیه وه ، ده بێ ئ���ه وه بزانی���ن هه رالیه نێ���ك ئه گ���ه ر ب���ژارده ی ملمالنێ���ی سیاس���ی له گه ڵ به تایب���ه ت هه ڵبژێرێ���ت ده س���ه اڵت له واڵتێك���دا كه جومگه كان���ی له الیه ن حیزبی ده سه اڵت كۆنترۆڵكرابێت كاتی زۆری ده وێت تا بتوانێ دۆخه كه به الی خۆیدا یه كالبكات���ه وه ئه گه ر خه ڵكیش پش���تگیری بكات ئ���ه وه به مانای ئه وه نیه شه رعیه ت به ده سه اڵتێكی گه نده ڵ بده ی���ن به ڵكو مامه ڵه كردن���ه له گه ڵی ل���ه م ڕوه وه پێموای���ه وه ك واقی���ع، نمونه ی توركیا باش���ترین نمونه بێ بۆ هه رێمی كوردس���تان بۆ ئه وه ی سودی ئه گه رچی له توركی���ا لێوه ربگیرێ���ت،

بچوكی سه ربازی حوكمیان بازنه یه كی به ده سته وه بو هیچ بڕیارێكی ده وڵه تیش ن���ه ده درا به اڵم به بێ ویس���تی ئه وان له م واڵته كه م ت���ا زۆر هه ڵبژاردنه كان به پاك���ی به ڕێوه چوه ت���ا دواجار زیاتر له 12 س���اڵ به ر له ئێس���تا ئۆردۆگان و حیزبه كه ی ده س���ه اڵتیان گرته ده ست، هاوش���ێوه ی پێیانواب���و زۆرك���ه س حیزبه كه ی ئه رب���ه كان و حیزبه كانی تر كه له مێ���ژوی ئه و واڵت���ه پێچه وانه ی خواس���تی باڵی س���ه ربازی جواڵته وه كوده تای���ان به س���ه ردا ده كرێت به اڵم به زیره كی ئۆردۆگان و سیاسیه تێكی ورد توانیان نه ك هه ر خۆیان له و گریمانه یه بپارێزن به ڵكو ئه مڕۆ پاش نزیكه ی 12 س���اڵ له وه رگرتنی ده س���ه اڵت توانیان تۆڕی ئه رگه نه كۆن به ته واوی له ریش���ه ده ربهێنن كه مه ترسیدارترین كۆمه ڵه ی سه ربازی بو له سه ر ده سه اڵتی سیاسی و

ده وڵه تی.ئه گه رچ���ی پێموایه جیاوازی واقیعی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی و رۆش���نبیری و حیزب���ی هه ی���ه ، به اڵم ئه و ڕاس���تیه ی كه ده بێ س���ودی لێوه ربگرین ئه وه یه ك���ه نابێ كه س خه و ب���ه وه ببینێ كه ئ���ه و دنیا س���ه قه ته ی پارتی و یه كێتی له و هه رێمه دروس���تیانكردوه به شه وو رۆژێ���ك چ���اك ده ب���ێ به ڵك���و كات و پشودرێژی پێویسته هاوكات به رنامه و پ���الن و متمانه ش گرنگ���ی خۆی هه یه بۆ ئه و الیه نانه ی ك���ه ده یانه وێ ببنه پارتی و گۆڕین���ی گریمانه ی به دی���ل، جه ماوه ریی شۆڕشی له رێگای یه كێتی رادیكاڵی له پێن���او گۆڕینی له هه رێمدا تاراده یه ك زه حمه ت���ه ئه میش به هۆی سروش���تی دۆخی سیاس���ی و ئه منی و كۆمه اڵیه ت���ی نه ك ئه وه ی شایس���ته ی ئه وه نه بن به و ش���ێوه یه دوربخرێنه وه ، بۆیه گۆڕینی ئه و ده س���ه اڵته له رێگای سندوقی ده نگدان باشترین چاره سه ره ئه گه رچی كاتی زیات���ر بوێت، ئه وه ی گرنگه له و قۆناغه بنه ماكانی ئاڵوگۆڕی ئاش���تیانه ی ده س���ه اڵت بچه س���پێنین رێگریكردن له كاندیدكردنه وه ی بارزانیش

هه نگاوێكی باشه به و ئاراسته یه .

هیمداد شاهین

چۆن ئالۆگۆڕی ئاشتیانه ی ده سه اڵت ده چه سپێنرێت؟فه رمان ڕه شاد

F_blbas@yahoo.com

ئه گه ر گریمانه ی ئه وه ش دابنێین

سه رۆكی ئایینده ش هه ر له بنه ماڵه ی

سه رۆكی ئێستایه ئه وه هیچ له گرنگی

ئه و هه وڵه كه مناكاته وه كه

پێویسته ئالۆگۆڕی ده سه اڵت هه بێت

له پێناو قۆرخنه كردنی ده سه اڵت له الیه ن

كه سێكه وه

ئایا گه وهه ری ئایینی ئیسالم مه عنه ویه ته

یان حوكمڕانی و ده سه اڵتمه داری ؟

ئه گه ر هه ردوكیانه ئایا ئه توانین ئه م دو ده سته واژه یه پێكه وه

كۆبكه ینه وه )حوكمڕانی و مه عنه ویه ت(؟

19 »»

تورکیا ناتوانێت پشت له ئه مریکا

بکات چونکه به بێ پشتگیری ئه وروپاو ئه مریکا ناتوانێت

ببێته ئه و تورکیایه ی که ده خوازێت

15 (379( سێشه ممه 2013/5/28 تەندروستی

ته ندروستیت باش كوردستان

كێ : وه زاره تی ته ندروستی هه رێم له به رده م قه یرانێك���ی گ���ه وره ی ته ندروس���تیدایه ، قه یرانێك وه ك په ت���ای كولێرای لێهاتوه هه م���و س���اڵێك به جۆرێك له ج���ۆره كان ده رمانێك هه رجاره و س���ه رهه ڵده داته وه ، ده بێته ژه هری كوش���نده ب���ۆ گیانی ئه م

میلله ته !ژه هری ئه مساڵ چاوی هاواڵتیانی كوێركرد، پارس���اڵیش به هۆی لێدانی ده رزییه وه 17 هاواڵتی كوش���ت. ئه مه حاڵی وه زاره تێكه كه په یوه س���ت به ژیانی هاواڵتیان، توانای ئه وه ی نیه رێگا به هاتن���ی قاچاخچیه تی ده رمان بگرێت، ئ���ه ی زه مانه تی چیه بۆ ئه وه ی بتوانێت پارێزگاری له ته ندروس���تی

هاواڵتیان بكات!؟كه ی : نیوه ی ساڵی 2013 مان تێپه ڕاندوه ، بودج���ه ی ته رخانكراویش ب���ۆ هه رێم 16 ترلیۆن و 943 ملیار دیناره ، پشكی هه رێم 10.4% بوج���ه ی عێراقه ، ب���ه اڵم به پێی بودجه ی ده بێت نێوده وڵه تیه كان پێوه ره له بودجه ی گشتیدا ته ندروستی وه زاره تی 7-10% بێ���ت، به اڵم له هه رێمدا له و رێژه یه كه متره ، بودجه ی سه ربازی و سیادییه كان

زۆر له و رێژه یه زیاتره !چی : بودج���ه ی وه زاره تی ته ندروس���تی ، ئه گ���ه ر ب���ه رواردی س���اڵی 2011_2012 ئ���ه م وه زاره ت���ه بكه ین، له س���اڵی 2011 بودجه ی ته رخانكراوی بۆ هه ردو به ش���ی له تێكڕای به رهه مهێن���ان به كارخس���تن و بودجه ی گشتیدا بریتی بوه له 778 ملیارو

211 ملیۆن دینار. له ساڵی 2012 ئه و بودجه یه بۆ هه مان دو به ش، 534 ملیارو 189 ملیۆن دینار بوه ، هه روه ها بۆ پرۆژه پێشنیاركراوه كان 190 ملیارو 614 ملی���ۆن دینار بوه ، بۆ پرۆژه به رده وامه كان كۆی گشتی ته رخانكراو بۆ س���اڵی 2.012 7.35 ملیارو 913 ملیۆن

دینار بوه . ته نه���ا له س���اڵی 2012 ب���ڕی 41 ملیارو 298 ملیۆن دینار وه ك پش���كی وه زاره تی ئه م���ه ك���ردوه ، كه م���ی ته ندروس���تی له كاتێكدای���ه بڕی 24 ملیار و 699 ملیۆن

دینار بۆ رابواردنی فه رمی خه رجكراوه !چۆن: پشكی هه ر هاواڵتیه ك بۆ مه سه له ی كوردس���تاندا له هه رێم���ی ته ندروس���تی له بودجه ی كه رتی ته ندروس���تی بۆ ساڵی 2012، ب���ۆ ئ���ه وه ی بزانی���ن له بودجه ی ته ندروس���تی ب���ۆ س���اڵی 2012 چه ندی س���اڵێكدا له ماوه ی ئ���ه وا به رده كه وێت، به رده كه وێ���ت، دین���اری 138.000ئه گه ر س���ه یری ئ���ه و بودجه ی���ه بكه ین و ب���ه راورد به ژماره ی دانیش���توانی هه رێمی كوردستان)5.351.276( كه س، ئه وكات هه ر هاواڵتی���ه ك مانگانه نزیكه ی 11.500 هه زارو پێنج س���ه د دیناری به رده كه وێت، بودج���ه ی ك���ه له كاتێكدای���ه ئه م���ه ته رخانكراوی هه رێم له ساڵی 2012 بڕكه ی

(6.874.528.000.000( دیناره .له كوێ : له هه رێمی نه وتدا، تائێستا ده رمان له ژێر ره حمه تی بازرگانه كانی ده رماندایه ، وه زاره تی ته ندروس���تیش ده رمانی قاچاخ راپۆرتێك���ی به پێ���ی به كارده هێنێ���ت. س���ه رۆكایه تی هه رێم 90% ئه و ده رمانه ی له هه رێمی كوردس���تاندایه پش���كنینی بۆ ئه وه نه ك���راوه ، پس���پۆرێكی ده رمانیش ده خاته رو ك���ه 65 كۆمپانی���ای ده رمان له هه رێم���دا هه ن � 25 ل���ه و كۆمپانیایانه كاره كانی���ان دیارن، ئه وان���ی دیكه نازانن

كێن و چی هاورده ی هه رێم ده كه ن؟!بۆچ���ی : چونك���ه هه رێم ب���ه ده م خه می سیس���ته مێكی نی���ه و هاواڵتیان���ه وه بونی له هه رێمی كوردستان ته ندروستیش نیه ، ئه وه ی هه یه به رچاوده كه وێت، رۆحی هاواڵتیانی ئه م هه رێم���ه له ژێر ره حمه تی مردن���ی كۆمپانیاكاندای���ه ، ده رمان���ی هاواڵتیانیش س���ااڵنه بوه ته دیارده ییه كی

به رده وام.ئه گ���ه ر سیس���ته می ته ندروس���تی ب���ه م رێره وه ی ئێستا بڕوات، بێ لێپرسینه وه ی جی���دی حكوم���ه ت و په رله م���ان و وه زیرو كوردستان ئه وا ته ندروس���تی ، وه زاره تی بۆ س���اڵی نوێش له به رده م مه ترس���یه كی له وه گه وره تردا ده بێت، كۆمه ڵگاش به ره و

مه رگی له سه رخۆی ده ڕوات.ئ���ه م هه رێمه له به رده م قه یرانی قورس���ی منداڵ مردنی ده رمان، ته ندروس���تیدایه ، له خوار پێج ساڵه وه ، جه ڵته ی دڵ و جه ڵته ی ده ماغ، نه خۆش���ی ش���ه كره ، نه خۆش���ی هه وكردنی س���یه كان، خۆسوتاندنی ژنان، زیادبونی رێژه ی نه خۆش���یه ده رونیه كان، خواردنی س���ه رنه كه وتو، نه ش���ته رگه ری به س���ه رچو، له هه م���وی خراپت���ر هه رێم له ب���ه رده م س���ه رهه ڵدانه وه ی نه خۆش���ی كولێرا )نه خۆش���ی واڵته ه���ه ژاره كان(ه ، بۆی���ه به هه مو ئه مان���ه پێده نێینه نیوه ی س���اڵی 2013، ) الل���ه یرحم( بۆ س���اڵی ئاینده ، بۆیه ده ڵێین:"ته ندروس���تیت باش

كوردستان".

به ته مه نه كان و ئه و ژنانه ی حه بی دژه سكپڕیی به كارده هێنن زیاتر توشی به ردی زراو ده بن

ش���ه كره ی دوگیان���ی جۆرێك���ی تری ش���ه كره یه كه توش���ی ژن���ان ده بێت له كات���ی دوگیان���ی و به نه مانی ماوه ی

دوگیانێكه نه خۆشییه كه نامێنێت.

نیشانه كانی هه رچه نده نیش���انه كانی زۆر رون نیه ب���ه اڵم ره نگه هه ندێ نیش���انه ی تێدا ده ربكه وێ���ت وه ك زو تینوب���ون و زو چونه س���ه ر ئاو، هه روه ها هه ستكردن به برس���ێتی و چه ند نیش���انه یه كی تر، به اڵم ئه م جۆره ی شه كره نیشانه كانی نیشانه ی دروس���تكردنی هۆی نابێته

هه ستپێكراو.

هۆیه كانی نه خۆشییه كه دوای خواردنی خۆراك و هه رسكردنی ، خۆراكه ك���ه ن���او كاربۆهیدرات���ی شه كری بۆ ده گۆڕێت ده ش���كێنرێت و ساده ترو بۆ ده ستكه وتنی وزه له الیه ن خانه كانی ل���ه ش به هاوكاری هۆرمۆنی ئه نس���ۆلین كه له الیه ن په نكریاسه وه دروس���ت ده كرێت رێژه ی به كارهێنانی ش���ه كر ده كرێت كاتێ���ك زیاد ده بێت

له خوێندا.له كاتی دوگیانی وێ���اش یان هاوری ئ���ه م ده رده دات. هۆرم���ۆن من���داڵ هۆرمۆنه هه س���تیاری خانه كانی له ش بۆ ئه نس���ۆلین كه مده كاته وه . به مه ش به ش���ێوه یه كی كارناكات ئه نس���ۆلین پێویست. له ئه نجام شه كر كۆده بێته وه

له ناو لوله خوێنه كان.ئ���ه م جۆره ش���ه كره یه زیاتر له س���ێ مانگ���ی دوه م���ی س���كپڕیی روده دات واتا له مانگه كانی )4،5،6( س���كپڕیی . هه ندێج���ار زوتر ب���ه اڵم دره نگتر قه د

رونادات.

هۆكاره مه ترسیداره كانهه مو ئافره تێك ش���یاوه بۆ توشبون به م نه خۆش���ییه ب���ه اڵم هه ندێ كه س زیاتر ئه گه ری توش���بونیان لێده كرێت

بۆ نمون���ه ، ئه وانه ی كێش���یان زۆره ، مێ���ژوی خێزانی ، واتا بونی كه س���انی به نه خۆشی له خێزانه كه یان توشبو تر ش���ه كره ی دوگیان���ی ، ته مه نی دایك، ئ���ه و ژنان���ه ی ته مه نیان له س���ه رو35 ساڵیه وه یه و بڕیاری سكپڕبون ده ده ن.

ئالۆزێكانی نه خۆشییه كه زۆرین���ه ی ئ���ه و دایكانه ی نه خۆش���ی شه كره یان توشده بێت له كاتی دوگیانی منداڵی ته ندروس���تیان ده بێت، به اڵم به ش���ێوه یه كی گش���تی به رزی ئاستی شه كرو كۆنترۆڵنه كردنی زیانی ده بێت

بۆ دایك و كۆرپه له ش.

كێشه كانی ئاستی شه كره ی به رز بۆ سه ر ساوا)منداڵ(

• له دایكبون���ی منداڵێكی كێش زۆرو قه ڵه و.

ش���ه كری ئاس���تی كه م���ی •خوێن)هه ندێجار(.

سیس���تمی كێش���ه ی ئه گ���ه ری •هه ناسه دان.

• ئه گه ری توشبون به زه ردویی .

• ئه گه ری توشبون به شه كره ی جۆری دوه م له ئاینده دا.

كێشه كانی شه كره ی دوگیانی بۆ دایك

• به رزیی پاڵه په ستۆی خوێن.• ئه گ���ه ری ئ���ه وه هه یه ه���ه ر ژنێك له كاتی دوگیانی توش���ی ش���ه كره بو

له سكێكی تریش توشی ببێته وه .

خۆپاراستن• خواردن���ی ئ���ه و خۆراكان���ه ی كه رێژه ی چه وری و ش���ه كرو گه رمۆكیان كه مه . زیاتر میوه و س���ه وزه و دانه وێڵه

بخورێت.• رۆژان���ه و به به رده وام���ی بۆ ماوه ی نیوكاتژمێ���ر وه رزش بكه ، هه ر جۆره وه رزشێك بێت) پیاسه كردن، راكردن،

مه له كردن، پاسكیل لێخورین..(.• خۆ الوازك���ردن و دابه زاندنی كێش. هه رچه ن���ده نابێت له كات���ی دوگیانیدا بكرێت. كێش دابه زاندن���ی به رنامه ی به اڵم ده كرێت پێش بڕیاری سكپڕبون

كێشی خۆت دابه زێنی .

به ردی زراو یه كێكه له و نه خۆش���یانه ی كه كه س���انێكی زۆر به مه به ستی البردنی سه ردانی نه خۆشخانه ده كه ن، له زۆرینه ی كاته كان نه خۆشییه كه هیچ نیشانه یه كی نیه ، به اڵم له كاتی گیرانی رێڕه وی نێوان زراوو جگه رو ریخۆڵه به و به ردانه كه سه كه

هه ست به ئازارێكی به هێز ده كات. زراو كاری خه زنكردن���ی مادده یه ك���ی ش���لی زه رده كه جگه ر ده ریده دات. ئه و مادده زه رده له رێگه ی زراوه وه ده ڕژێته یارمه تی هه رس���كردنی باریكه و ریخۆڵه ته ندروس���ت زراوی ده دات. چ���ه وری رێژه یه كی یه كس���ان ده ردراوی ترش���ی زه ردو كۆلیسترۆڵی تێدایه . به اڵم كاتێك رێژه ی كۆلیس���ترۆڵ به رزده بێته ده بێته

هۆی دروستبونی به رد.

نیشانه كانی نه خۆشییه كه • ئ���ازاری به هێز ك���ه هه ندێجار چه ند كاتژمێرێك ده خایه نێت زۆرجار ئازاره كه

دوای نانخواردن به ماوه یه كی كورت په یدا ده بێت له به شی س���ه ره وه ی الی راستی

س���ك و هه ندێجار پێچده خوات بۆ پشت و ش���انی الی راست و جاروبار هێڵنج و تای

له گه ڵدایه له كاتی داخرانی ئه و رێره وانه ره نگی پێس���ت و سپێنه ی چاو ده گۆڕێت ب���ۆ زه رد. به پێ���ی وته ی پزیش���كانی بواره ك���ه ژن���ان و خه ڵك���ی به ته م���ه ن هه روه ها ژنانی دوگیان و ئه وانه ی حه بی مه نع به كارده هێنن زیاتر توش���ی به ردی زراوه ده ب���ن. ئه مه جگه له وه ی ئه وانه ی كێشیان زیاده و له خێزانه كه یاندا كێشه ی به ردی زراویان هه یه دو ئه وه نده ئه گه ری

توشبونیان هه یه به به ردی زراو.

خۆپاراست له نه خۆشییه كه نه خ���واردی خۆراك���ی چه ورو س���وێر، له كاتی ژه مه كان خواردن كه م بخورێت. به رده وام و زۆرو ئازاره كان هه ركاتێكیش ره نگی پێست گۆڕا بۆ زه ردو پله ی گه رمی له ش به رزبوه وه پێویسته به زوترین كات

سه ردانی پزیشك بكرێت.

دكتۆرێكی ئه ڵمانی )ئه نغو رایگه یان���دوه فروب���ۆ(ه

رۆیش���تن هه ن���گاو 1700به پ���ێ رۆژان���ه ك���ه ده كاته

نزیك���ه ی 10 خول���ه ك ئه گه ری كه مده كاته وه ، ه ب���ۆ%12 مردن

هه روه ها ده كرێت ئ���ه و رێژه یه ببێته %20 كاتی ژماره ی هه نگاوه كان رۆیشتن بۆ3000 هه نگاو درێژك���رده وه . به پێی توێژینه وه ی له یه كێ���ك ئه نجامی���داوه ك���ه فروب���ۆه له مه ڵبه ن���ده ته ندروس���تێكانی كه س���ه ر به زانكۆ وه رزشێكانه له كۆلۆنیا رایگه یاندوه ب���ه رده وام راهێنان���ی وه رزش���كردن و ته م���ه ن درێژده كات���ه وه و ده بێت���ه هۆی به رزكردنه وه ی ئاستی چاالكێكانی رۆژانه . ناوبراو هۆكاری كه می چاالكی كه س���ه كان له ئێس���تادا ده گێڕێته وه بۆ پێشكه وتنی ته نكنه لۆجیاو په ره سه ندنی ئامێره كانی پش���و كه له ئێس���تادا له بری رۆیشتن به كارده هێنن و ئۆتۆمبێل زیاتر به پێ زیاتر له پێش ته له فیزیۆن ده مێننه وه ، بۆی���ه زۆرین���ه ی كاره كان به ئامێرو كه ره س���ته ده كرێ���ت. ك���ه ئه مه ش ئه بێته هۆی ته مبه ڵیی كه س���ه كان و نه خۆش���ییه زیادبون���ی دواتری���ش ش���ه كره و وه ك درێژخایه نه كان���ی په ستانیخوێن و نه خۆشییه كانی دڵ. به پێی نوێترین ئاماری رێكخراوی ته ندروس���تی جیهانی س���ااڵنه به هۆی په ستانی خوێنه وه نۆ ملیۆن كه س گیانله ده س���ت

ده ده ن.

رۆیشتنی 1700 هه نگاو به پێ ئه گه ری مردن 12% كه مده كاته وه

هه رچه ند ته مه نی دایك زۆرتربێت ئه گه ری توشبون به شه كره ی دوگیانی زیاتره

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

توێژینه وه یه كی نوێ���ی واڵتی به ریتانیا ئه وه ی ده رخس���توه ك���ه جانتای ژنان یه كێكه له و ش���وێنانه ی ك���ه زۆرترین میك���رۆب له خۆی ده گرێ���ت، ته نانه ت له ئاستی ته والێته بۆ هه ڵگرتنی میكرۆب. توێژه ره وه كان ئه م راس���تییه یان كاتێك ب���ۆ ده ركه وت كه چه ن���د نمونه یه كیان ناوه وه ی وه رگرتوه له جانتاو كه لوپه لی وه ك كه لوپه ل���ی ئارایش���ت و كرێم���ی ده ست و مۆبایل و چه ند كه لوپه لیكی تر كه خانمان ده یخه ن���ه جانتاكانیانه وه . توێژینه وه ك���ه ئه وه ش���ی رونكردۆته وه له جانتا شانه كانێتی پیسترین ش���وێن ته نان���ه ت ئ���ه و میكرۆبه ی ئه و به ش���ه هه ڵیده گرێت ده توانێت ش���وێنی تریش پیس ب���كات. هه روه ها له كه لوپه له كانی ناویشی كرێمی ده ست و ده موچاو دێت

كه زۆرترین میكرۆب هه ڵده گرن به دوای ئه ویش���دا كه لوپه لی ئارایشت، هه روه ها جانتای پێستیش له هه مو جۆره كانی تری زیاتر میك���رۆب هه ڵده گرن چونكه ئه و پێسته ژینگه یه كی باشه بۆ زیادكردنی میك���رۆب. بۆی���ه ش���اره زایانی بواری پزیش���كیی رایده گه یه ن���ن له به رئه وه ی ده س���ت به ر هه مو ش���تێك ده كه وێت گواستنه وه ی بۆ س���ه رچاوه یه كه بۆیه میكرب بۆیه باشتروایه زوزو ده سته كان بشۆردرێت هه روه ها جانتاو كه لوپه له كانی رۆژان���ه پاكبكرێنه وه و له ش���وێنی پاك هه ڵبگیرێن. به تایبه تی مۆبایل كه رۆژانه به ده س���ته وه یه . نوێترین لیكۆڵینه وه ی به ریتانی ئه وه ی ده رخستوه كه مۆبایل پیسه به میكرۆبێك كه له پیسایی مرۆڤدا

هه یه .

جانتای ژنان زۆرترین میكرۆب هه ڵده گرێت و مۆبایلیش پیسه به میكرۆبێك كه له پیسایی مرۆڤدا هه یه

به ڕێوه به رێك پێیوتم:

سه رپه رشتیاره كان وتویانه ئێمه ش

لێی نازانین مه‌ریوان‌سه‌الح‌حیلمی‌

ئ����ه‌و‌هه‌ڵه‌‌ له‌ژێر‌گوش����اری‌‌خوێندكاران‌و‌زه‌قانه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌‌كه‌‌له‌س����ااڵنی‌‌راب����ردودا‌ئه‌نجامیدا،‌دواجار‌هاته‌وه‌‌س����ه‌ر‌خه‌ت‌و‌گه‌ڕایه‌وه‌‌بۆ‌ئه‌و‌ره‌خنه‌و‌پێشنیارانه‌ی‌‌ئێمه‌‌كه‌‌له‌رێ����گای‌‌ده‌زگاكانی‌‌راگه‌یاندنه‌وه‌‌ئاراسته‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌مان‌كردبو،‌با‌خوێنه‌ری‌‌به‌ڕێز‌سه‌ری‌‌لێتێكنه‌چێت‌و‌بزانێت‌به‌وردی‌‌باس����ی‌‌چی‌‌ده‌كه‌ین‌و‌ره‌خنه‌‌له‌چی‌‌ده‌گرین:‌ل����ه‌دوای‌‌كۆنگره‌ی‌‌په‌روه‌رده‌ییه‌وه‌‌له‌‌‌2007/5/22بڕیاردرا‌كه‌‌بۆ‌پۆلی‌‌ده‌یه‌می‌‌ئاماده‌یی‌10نم����ره‌و‌پۆلی‌‌یانزه‌یه‌م‌15نمره‌‌ئه‌ژماربكرێ����ت‌بۆ‌قۆناغی‌‌‌12واته‌‌ئه‌و‌كات‌به‌كالۆریا‌‌75نمره‌ی‌‌له‌س����ه‌ر‌ده‌بو،‌له‌ژێر‌گوشاری‌‌خوێندكاران،‌‌وه‌زاره‌ت‌‌سیستمێكی‌‌هێنایه‌‌پێش����ه‌وه‌و‌ناوی‌‌نا‌سیستمی‌‌یونت‌و‌به‌م‌ش����ێوه‌یه‌ی‌‌لێكرد:‌پۆلی‌‌‌10و‌‌11و‌12 هه‌رقۆناغه‌ی‌‌‌10نمره‌‌ئه‌ژماربكرێت‌بۆ‌پۆلی‌‌12و‌هه‌ر‌وه‌رزێكیش‌بۆ‌خۆی‌‌سه‌ربه‌خۆبێت‌واته‌‌ئه‌گ����ه‌ر‌خوێندكارێك‌له‌كۆتایی‌‌وه‌رزی‌‌یه‌كه‌م‌)نیوه‌ی‌‌س����اڵی‌‌جاران‌(‌ده‌رنه‌چێت‌ئه‌وا‌له‌مانگی‌‌‌9تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌خولی‌‌دوه‌م‌ئه‌نجامده‌داته‌وه‌،‌واته‌‌به‌پێی‌‌ئه‌م‌سیستمی‌‌یونت����ه‌‌به‌كالۆریا‌70نمره‌ی‌‌له‌س����ه‌ر‌ده‌بو،‌ئه‌و‌كات����ه‌‌من‌یه‌كه‌م‌كه‌س‌ب����وم‌وتم‌ئه‌م‌یون����ت‌و‌یونتكارییه‌‌هه‌ڵه‌یه‌و‌س����ه‌رناگرێت‌چونكه‌‌به‌پێی‌‌ئه‌م‌یونته‌‌بوار‌بۆ‌خوێندكار‌نه‌ده‌مای����ه‌وه‌‌خ����ۆی‌‌ب����ۆ‌تاقیكردن����ه‌وه‌ی‌‌به‌كالۆریا‌ئاماده‌بكات،‌س����ه‌ره‌ڕای‌‌ئه‌مه‌ش‌به‌پێی‌‌سیس����تمی‌‌یونته‌ك����ه‌‌به‌كالۆریا‌یه‌ك‌خ����ول‌ده‌ب����و،‌ئ����ه‌و‌كات‌ئێم����ه‌‌له‌وه‌اڵمی‌‌وه‌زاره‌ت‌به‌گش����تی‌‌و‌به‌رپرس����ێكی‌‌وه‌ك����و‌ی����ش‌به‌تایبه‌تی‌،‌‌ )جه‌بار‌حه‌مه‌‌ئه‌حمه‌د(‌رامانگه‌یاندب����و‌وه‌‌وتبوم����ان‌ئه‌گ����ه‌ر‌‌تۆ‌خوێن����دكاری‌‌12ی‌‌ئاماده‌ی����ی‌‌بیت‌قبوڵی‌‌ده‌كه‌یت‌چاره‌نوس����ی‌‌خوێندنت‌په‌یوه‌ست‌بێت‌به‌یه‌ك‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌یه‌ك‌خولییه‌وه‌؟‌خوا‌هه‌ڵناگرێ‌‌مامۆستا‌جه‌باریش‌كه‌‌زانی‌‌من‌راس����تم‌بێده‌نگی‌‌هه‌ڵبژاردو‌دواجاریش‌زانی‌‌ئه‌م‌ئیش����ه‌ی‌‌بۆ‌ناچێت‌به‌ڕێوه‌‌وازی‌‌هێنا،ئه‌گه‌رچی‌‌به‌نه‌شاره‌زایی‌‌و‌كوێرانه‌‌دوای‌‌وه‌زاره‌ت‌و‌سیس����تمه‌‌شكس����تخواردوه‌كه‌ی‌‌كه‌وتب����و،‌وه‌زاره‌تی����ش‌زانیان‌سیس����تمی‌‌یونته‌كه‌یان‌هه‌ڵه‌ی����ه‌و‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌كه‌س‌نی����ه‌‌بۆ‌ده‌القه‌ی����ه‌ك‌ده‌گه‌ران‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌دواجار‌ ئه‌وه‌ب����و‌ بكه‌ن����ه‌وه‌،‌ ده‌س����تكاری‌‌له‌كۆتای����ی‌‌ئه‌مس����اڵ‌‌2013گۆڕانكاریی����ان‌تێداكردو‌هاتنه‌‌سه‌رخه‌ت،‌جا‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌‌باسی‌‌كه‌موكوڕی‌‌ئه‌م‌گۆڕانكاریه‌ش‌بكه‌ین‌به‌باش����ی‌‌ده‌زانم‌باسی‌‌یه‌ك‌دو‌شتی‌‌باش‌و‌خراپ����ی‌‌ئ����ه‌م‌وه‌زاره‌ته‌‌بكه‌م،‌باش����ه‌كه‌:‌ئه‌وه‌یه‌‌س����ور‌ده‌زانن‌ره‌خنه‌ی‌‌ئێمه‌‌راسته‌و‌له‌شوێنی‌‌خۆیدایه‌‌نایه‌ن‌وه‌اڵمی‌‌چه‌واشه‌مان‌بده‌نه‌وه‌و‌م����ن‌نا،‌به‌اڵم‌خه‌ڵك‌چه‌واش����ه‌‌بك����ه‌ن،‌به‌كورتی‌‌باش����ه‌كه‌یان‌ئه‌وه‌یه‌‌هیچ‌نه‌بێ‌‌له‌وه‌اڵمی‌‌ره‌خنه‌‌گونجاوه‌كانی‌‌ئێمه‌دا‌قڕوقه‌پی‌‌لێده‌كه‌ن‌و‌هێرش����ی‌‌راگه‌یاندنمان‌ناكه‌نه‌‌س����ه‌ر‌ئه‌گه‌رچی‌‌ژێ����ر‌به‌ژێر‌هه‌وڵی‌‌چ����اڵ‌بۆ‌هه‌ڵكه‌ن����دن‌ده‌ده‌ن‌و‌داویش����یانه‌‌له‌رابردودا.‌خراپه‌كه‌:‌ئه‌م‌وه‌زاره‌ته‌‌ره‌خنه‌و‌پێشنیاری‌‌مامۆستایان‌كه‌‌له‌راگه‌یاندنه‌كاندا‌باڵویده‌كه‌نه‌وه‌‌به‌ئیهانه‌كردن‌بۆ‌سه‌رخۆیان‌و‌حیزبه‌كه‌یان‌ده‌زانن،‌یان‌هیچ‌نه‌بێت‌خۆیان‌به‌شكێنراو‌ده‌زانن‌و‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌و‌كاتانه‌ی‌‌كه‌‌خوێندكار‌سه‌رجاده‌و‌به‌رده‌م‌په‌روه‌رده‌كانیان‌لێده‌گرێ����ت،‌به‌كورتی‌‌وه‌زاره‌ت‌ئێس����تاش‌واده‌زانێت‌زه‌مانی‌‌كفت����ه‌‌بارینه‌كه‌یه‌و‌الی‌‌وایه‌‌ده‌بێ����ت‌خوێندكارو‌مامۆس����تا‌له‌رێی‌‌سه‌رپه‌رش����تیارو‌په‌روه‌ده‌كان����ه‌وه‌‌ره‌خنه‌و‌نوسراو‌ئاراس����ته‌ی‌‌به‌ڕێزیان‌بكه‌ن،‌ئینجا‌بابێینه‌وه‌‌س����ه‌ر‌ئه‌م‌گۆڕانكاریانه‌ی‌‌2013:‌‌به‌رێوه‌به‌رێك‌ب����ۆی‌‌گێڕامه‌وه‌‌وتی‌‌چوم‌بۆ‌له‌سه‌ر‌ ئاماده‌یی‌‌ سه‌رپه‌رش����تیاری‌‌ یه‌كه‌ی‌‌بڕیاره‌كان����ی‌‌ئ����ه‌م‌‌دواییه‌‌پرس����یارمكرد‌پێیانوت����وم‌ئێم����ه‌ش‌هی����چ‌نازانی����ن،‌من‌چونكه‌‌ ناگرم،‌ سه‌رپه‌رشتیاره‌كان‌ ناحه‌قی‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌سیس����تمه‌‌هه‌رچی‌‌له‌وه‌زاره‌ت‌و‌به‌تایبه‌تیش‌له‌الیه‌ن‌)باپیر‌به‌كر‌باپیر(ه‌وه‌‌ته‌مومژاوی‌‌و‌ ن����ارون‌و‌ ئه‌وه‌نده‌‌ ده‌رده‌چێت‌بێله‌زه‌ته‌‌مرۆڤ‌پ����ه‌روه‌رده‌و‌وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌‌به‌ته‌واوی‌‌له‌به‌رچاو‌ده‌كه‌وێت،‌چۆن؟‌له‌دو‌نوس����راودا‌كه‌‌به‌ناوی‌‌رونكردنه‌وه‌و‌رێنمایی‌‌ده‌رچوه‌‌له‌رێنمایی‌‌ژماره‌‌‌2806له‌به‌رواری‌‌‌‌2013/5/9)به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌‌ئه‌زمونه‌كان(دا‌به‌هیچ‌جۆرێك‌باسی‌‌په‌ڕینه‌وه‌‌نه‌كراوه‌‌ئایا‌هه‌ی����ه‌‌یان‌نیه‌؟،‌هه‌روه‌ه����ا‌به‌هیچ‌جۆرێك‌باس����ی‌‌دو‌س����اڵه‌كانی‌‌پۆلی‌‌‌11نه‌كراوه‌،‌له‌گ����ه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش����دا‌له‌م‌رێنمایی����ه‌‌تازه‌یه‌دا‌رێنمای����ی‌‌بۆ‌غه‌ش‌ده‌رنه‌ك����راوه‌.‌به‌هیواین‌وه‌زاره‌ت‌وه‌اڵم����ی‌‌ناوه‌نده‌كان����ی‌‌خوێن����دن‌

بداته‌وه‌.

هه‌رجاره‌و‌که‌سێک‌ده‌ینوسێت

ته‌خته سپیخوێندن)379(‌سێشه‌ممه‌‌162013/5/28 xwenden.awene@gmail.com

‌‌‌ئا:‌ئاكۆ‌حه‌مه‌د‌رابی

مامۆستا‌عه‌زیز‌سه‌عید‌مه‌ال،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌نوێی‌په‌روه‌رده‌ی‌سۆران‌له‌م‌گفتوگۆیه‌ی‌‌رۆژنامه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا،‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌كه‌‌هه‌وڵده‌دات‌به‌بێ‌جیاوازی‌و‌ره‌چاوكردنی‌حزبایه‌تی‌

خزمه‌ت‌به‌پرۆسه‌ی‌په‌روه‌رده‌‌بكات،‌جه‌ختیش‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌با‌هیچ‌كه‌س‌و‌الیه‌نێك‌داوای‌واسته‌كردنی‌

لێنه‌كه‌ن،‌چونكه‌‌به‌وته‌ی‌خۆی‌واسته‌كردن‌نایخوات.

به‌رنام���ه‌و‌پالن���م‌هه‌ی���ه‌و‌كێش���ه‌ی‌‌پێداویستیه‌كانی‌‌قوتابخانه‌كان‌نه‌هێڵم

به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌نوێی‌‌ده‌س���تبه‌كاربوی‌په‌روه‌رده‌ی‌س���ۆران،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌به‌رپرس���یاریه‌تیه‌ی‌ ئ���ه‌و‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌پڕۆس���ه‌ی‌ كێش���ه‌كانی‌ وه‌ریگرتوه‌‌ كه‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌سنوره‌كه‌ی‌‌‌چاره‌سه‌ربكات.‌"‌نایشارمه‌وه‌‌كه‌‌له‌سنوری‌په‌روه‌رده‌ی‌س���ۆران‌وه‌ك‌ه���ه‌ر‌ناوچه‌یه‌كی‌دیكه‌ی‌له‌بواری‌ گیروگرفت‌ كێشه‌و‌ كوردستان،‌پ���ه‌روه‌رده‌دا‌هه‌ن،‌بۆیه‌‌به‌ڵێنده‌ده‌م‌كه‌‌هه‌مو‌توانای‌خۆم‌بخه‌مه‌كار‌بۆ‌مه‌به‌ستی‌نه‌هێش���تنی‌ئه‌و‌گرفتانه‌".‌ناوبراو‌زیاتر‌رونیكرده‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌به‌رنامه‌و‌پالنی‌تایبه‌ت‌به‌خۆیی‌داناوه‌،‌به‌اڵم‌له‌ئێس���تادا‌ته‌نها‌بیر‌له‌سه‌رخستنی‌ئه‌زمونه‌كانی‌وه‌زاری‌ده‌كاته‌وه‌و‌سه‌رجه‌م‌به‌رنامه‌كانی‌دیكه‌ی‌ڕاگرتون.‌هه‌روه‌ك‌وتیشی‌"‌دوای‌ئه‌مه‌‌هه‌ڵده‌ستم‌به‌دابینكردنی‌پێداویستی‌بۆ‌سه‌رجه‌م‌ئه‌و‌قوتابخانانه‌ی‌كه‌‌كێشه‌ی‌هه‌یه‌و‌ قه‌نه‌فه‌ی���ان‌ كورس���ی‌و‌ ره‌حله‌و‌كارێكی‌واده‌كه‌م‌كه‌‌هیچ‌قوتابخانه‌یه‌ك‌له‌و‌س���نوره‌دا‌كێش���ه‌ی‌پێداویس���تی‌و‌

هۆكاره‌كانی‌خوێندنی‌نه‌مێنێت".‌گوێ‌به‌هیچ‌ح���زب‌و‌الیه‌نێك‌نادات‌و‌

ده‌ستێوه‌ردانی‌حزبی‌ره‌تده‌كاته‌وه‌له‌گرفت���ه‌‌ یه‌كێ���ك‌ وتیش���ی‌له‌كه‌میی‌ بریتی���ه‌‌ سه‌ره‌كیه‌كانیش���مان‌میالك،‌من‌ئه‌و‌كێشه‌یه‌م‌به‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌گشتی‌په‌روه‌رده‌ی‌هه‌ولێریش‌ڕاگه‌یاندوه‌،‌

پرسی‌ده‌ستێوه‌ردانی‌حزبی‌له‌پرۆسه‌ی‌په‌روه‌رده‌‌وه‌ك‌س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ئاوێنه‌‌رونیك���رده‌وه‌‌یه‌كێك���ه‌‌له‌و‌كێش���انه‌ی‌ك���ه‌‌له‌س���نوری‌س���ۆران‌زۆر‌به‌رون���ی‌هه‌س���تیپێده‌كرێت،‌له‌م‌روه‌وه‌و‌له‌باره‌ی‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌نوێی‌په‌روه‌رده‌ی‌سۆران‌چۆن‌ده‌ڕوانێته‌‌ئه‌م‌دۆخه‌،‌ناوبراو‌رونیك���رده‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌گوێ‌به‌هیچ‌حزب‌و‌الیه‌نێك‌نادات‌و‌ده‌س���تێوه‌ردانی‌حزبی‌ره‌تده‌كاته‌وه‌و‌خه‌ریكی‌ڕاپه‌راندنی‌ئه‌ركه‌‌په‌روه‌رده‌ییه‌كانی‌خ���ۆی‌ده‌بێت‌و‌به‌بێ‌ئینتیمایی‌ بیروبۆچون‌و‌ له‌به‌رچاوگرتنی‌حزبی‌و‌سیاسی‌له‌چوارچێوه‌ی‌یاسادا.

به‌رنامه‌ی‌ئه‌وه‌مان‌هه‌یه‌‌كه‌‌30-

40بینایه‌‌له‌سه‌ر‌سیسته‌مێكی‌مۆدێرن‌نۆژه‌نبكه‌ینه‌وه‌

یه‌كێ���ك‌له‌و‌كێش���انه‌ی‌ك���ه‌‌زۆرجار‌له‌باره‌وه‌‌ گله‌یی‌ خوێندكارانه‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ده‌كرێت،‌به‌شێكی‌زۆری‌خوێندنگه‌كانی‌س���ۆران‌له‌روی‌‌كاری‌ناوه‌و‌ده‌ره‌وه‌یاندا‌س���یمایان‌له‌زیندانه‌كانی‌پێشوی‌رژێمی‌به‌ع���س‌ده‌چ���ن‌و‌ژینگ���ه‌ی‌خوێندیان‌گونجاو‌نیه‌و‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌سیس���ته‌مه‌‌یه‌كناگرێته‌وه‌‌كه‌‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌ب���ۆ‌ده‌كات.‌له‌م‌باره‌ی���ه‌وه‌‌مامۆس���تا‌عه‌زی���ز‌ده‌ڵێت‌"‌من‌هه‌ر‌له‌س���ه‌ره‌تای‌ده‌س���تبه‌كاربونم‌هه‌وڵمداوه‌‌كه‌‌به‌سه‌ر‌هه‌ر‌هه‌مو‌بینایه‌ی‌قوتابخانه‌كاندا‌بچمه‌وه‌و‌ده‌ستنیش���انی‌كه‌موكورتی���ه‌كان‌بك���ه‌م.‌ه���ه‌ر‌ل���ه‌م‌ئاماده‌كردوه‌.‌ یاداشتێكم‌ روانگه‌یه‌وه‌ش‌هه‌روه‌ه���ا‌به‌رنام���ه‌ی‌ئه‌وه‌م���ان‌هه‌یه‌‌كه‌‌30-40بینایه‌‌له‌س���ه‌ر‌سیس���ته‌مێكی‌

مۆدێرن‌نۆژه‌نبكه‌ینه‌وه‌".

ته‌نده‌ره‌كان‌دواتر‌له‌الیه‌ن‌سه‌رپه‌رشتیارانه‌وه‌‌كاری‌‌به‌ڵێنده‌ریی‌‌

بۆ‌ده‌كرێتزۆرجار‌ره‌خنه‌ی‌ئه‌وه‌‌له‌الیه‌ن‌خه‌ڵكی‌نۆژنكردنه‌وه‌ی‌ ك���ه‌‌ ده‌گیرێت‌ ناوچه‌كه‌‌قوتابخانه‌كان‌له‌الیه‌ن‌سه‌رپه‌رشتیارانه‌وه‌‌وه‌رده‌گیرێن‌و‌ئ���ه‌وان‌كاری‌به‌ڵێنده‌ریی‌

به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ روه‌وه‌‌ ل���ه‌م‌ ده‌ك���ه‌ن.‌په‌روه‌رده‌ی‌سۆران‌وتی‌"‌من‌پێشتریش‌به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دا‌نه‌بوم‌كه‌‌سه‌رپه‌رشتیاره‌‌به‌ڕێزه‌كان‌ئه‌م‌كاره‌‌بكه‌ن.‌به‌اڵم‌ئێم���ه‌‌لێره‌‌گرفتمان‌هه‌یه‌‌ڕاگه‌یه‌نراوه‌،‌ ته‌ن���ده‌ر‌ كه‌‌چه‌ندینج���ار‌به‌اڵم‌كه‌س‌ئاماده‌‌نه‌بوه‌‌به‌و‌بڕه‌‌پاره‌یه‌‌ته‌ن���ده‌ر‌وه‌ربگرێ���ت‌و‌پاره‌كه‌یان‌به‌الوه‌‌كه‌مبوه‌".‌وتیش���ی‌"‌من‌له‌گه‌ڵ‌جه‌نابی‌وه‌زیر‌باسی‌ئه‌وه‌م‌كردوه‌‌كه‌‌پێویسته‌‌بۆ‌رابگه‌یه‌نرێت‌ له‌سۆران‌ ته‌نده‌ر‌ له‌مه‌ودوا‌نه‌ك‌له‌هه‌ولێر،‌چونكه‌‌كه‌س‌ئاماده‌نیه‌‌ته‌نده‌ر‌ س���ۆران‌ بێت���ه‌‌ له‌هه‌ولێ���ره‌وه‌‌وه‌ربگرێت.‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌ئه‌م‌كێشه‌یه‌‌چیتر‌سه‌رپه‌رشتیاران‌ چاره‌سه‌ربكرێت‌و‌

ئه‌م‌كاره‌‌نه‌كه‌ن".

ئه‌گه‌ر‌مامۆستایان‌چاودێریی‌‌هۆڵه‌كان‌نه‌كه‌ن‌خۆ‌خه‌ڵكی‌‌بازاڕ‌ناهێنین

به‌شێك‌له‌مامۆس���تایانی‌سۆران‌باس‌له‌وه‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌ئه‌وان‌به‌خواستی‌خۆیان‌بۆ‌چاودێریی‌هۆڵه‌كان‌دانانرێن،‌به‌ڵكو‌كاره‌كه‌‌به‌ئیجباری���ه‌،‌ئه‌مه‌ش‌نیگه‌رانی‌مامۆس���تایانی‌لێكه‌وتۆته‌وه‌.‌بۆ‌ئه‌مه‌ش‌مامۆس���تا‌عه‌زیز‌ئه‌وه‌‌ده‌خات���ه‌رو‌كه‌‌ئ���ه‌و‌كاره‌‌ده‌چێته‌‌خزمه‌تی‌پرۆس���ه‌ی‌مامۆس���تایانیش‌ ئه‌گ���ه‌ر‌ پ���ه‌روه‌رده‌و‌نه‌بنه‌‌چاودێ���ری‌هۆڵی‌ئه‌زمونه‌كان‌خۆ‌ناچین‌خه‌ڵك‌له‌بازاڕ‌بێنین،‌بۆیه‌‌هه‌قه‌‌مامۆس���تایان‌چیتر‌ئه‌م‌گله‌ییه‌‌نه‌كه‌ن.‌بۆ‌دانانی‌مامۆستاش‌ئێمه‌‌هه‌وڵمانداوه‌‌كه‌‌ته‌نها‌مامۆس���تایانی‌ناوخۆی‌سۆران‌دابنێین‌و‌ئه‌وانه‌ی‌كه‌‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌سۆران‌نیش���ته‌جێن‌به‌اڵم‌ده‌وامیان‌له‌س���ۆرانه‌‌داماننه‌ن���اون.‌له‌باره‌ی‌كه‌میی‌پاداتیش‌وتی‌"من‌پێمباشه‌‌پاداشتی‌مامۆستایانی‌چاودێر‌زیادبكرێت‌و‌شایس���ته‌ی‌هه‌وڵ‌و‌

ماندوبونه‌كه‌یان‌بێت".

هه‌وڵی‌‌بنبڕكردنی‌‌واسته‌‌ده‌دات‌و‌ده‌ڵێت‌به‌ڵێنده‌ده‌م‌له‌م‌ماوه‌یه‌دا‌62پله‌یی‌وه‌زیفیمان‌ده‌بێت

گازانده‌ی���ه‌ك‌ك���ه‌‌هه‌میش���ه‌‌له‌الیه‌ن‌

مامۆس���تایانه‌وه‌‌باس‌ده‌كرێ���ت‌بریتیه‌‌ل���ه‌وه‌ی‌كه‌‌وێ���ڕای‌ته‌واوكردن���ی‌ماوه‌‌ناگوازرێنه‌وه‌‌ كه‌چ���ی‌ یاس���اییه‌كانیان‌ب���ۆ‌ش���وێنه‌كانی‌خۆی���ان.‌ده‌رباره‌ی‌ئه‌مه‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌په‌روه‌رده‌ی‌س���ۆران‌ئاماژه‌‌ب���ه‌وه‌ده‌كات‌كه‌‌من‌به‌یه‌ك‌چاو‌س���ه‌یری‌هه‌م���و‌مامۆس���تایان‌ده‌كه‌م‌و‌ه���ه‌ر‌مامۆس���تایه‌ك‌واده‌ی‌یاس���ایی‌ته‌واوكردبێ���ت‌ده‌گوازرێت���ه‌وه‌.‌ب���ه‌اڵم‌ده‌بێت‌كه‌مێ���ك‌ئارامبگرن،‌چونكه‌‌خۆ‌ناكرێت‌قوتابخانه‌یه‌ك‌چوار‌مامۆس���تای‌هه‌بێ���ت‌ئه‌وانی���ش‌بگوازرێن���ه‌وه‌،‌به‌م‌حاڵ���ه‌‌ده‌بێت‌قوتابخان���ه‌كان‌دابخرێن‌و‌بب���ن.‌ مامۆس���تا‌ ب���ێ‌ قوتابیانی���ش‌بۆی���ه‌‌ب���ا‌له‌گواس���تنه‌وه‌‌په‌له‌نه‌كه‌ن‌و‌هه‌موی���ان‌ده‌گوازرێن���ه‌وه‌‌به‌و‌مه‌رجه‌ی‌ته‌واوكردبێ���ت‌و‌ یاس���اییه‌كه‌یان‌ واده‌‌گواستنه‌وه‌كه‌ش���یان‌كاریگ���ه‌ری‌نه‌بێت‌

له‌س���ه‌ر‌پرۆس���ه‌ی‌پ���ه‌روه‌رده‌.‌بۆی���ه‌‌لێ���ره‌وه‌ش‌به‌ڵێنیانپێ���ده‌ده‌م‌ك���ه‌‌له‌م‌ماوه‌یه‌دا‌62پله‌یی‌وه‌زیفیمان‌ده‌بێت‌كه‌‌له‌و‌بڕوایه‌دام‌ئه‌م���ه‌‌كۆمه‌كمان‌ده‌كات‌مامۆستا‌ مامۆستایان.‌ گواستنه‌وه‌ی‌ بۆ‌عه‌زیز‌س���ه‌عید‌مه‌ال‌جه‌ختیشی‌له‌سه‌ر‌ئ���ه‌وه‌‌كرده‌وه‌‌كه‌‌هه‌وڵ���ی‌بنه‌بڕكردنی‌واسته‌‌ده‌دات‌و‌ده‌یه‌وێت‌ئه‌م‌كاره‌‌بنه‌بڕ‌بكات‌و‌ب���ۆ‌ئه‌مه‌ش‌داوا‌ده‌كات‌كه‌‌هیچ‌كه‌س‌و‌الیه‌نێك‌داوای‌واسته‌ی‌لێنه‌كه‌ن‌چونكه‌‌وه‌ك‌خۆی‌وتی‌كه‌‌ئه‌و‌ده‌یه‌وێت‌بكات‌و‌ هه‌م���وان‌ س���ه‌یری‌ به‌یه‌كچ���او‌

ده‌ستێوه‌ردانی‌حزبییش‌نه‌بێت.‌له‌چه‌ن���د‌هه‌فت���ه‌ی‌ڕاب���ردودا‌چوار‌س���نوری‌ پ���ه‌روه‌ده‌ی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌پارێ���زگای‌هه‌ولێر‌گۆڕدران.‌یه‌كێك‌له‌و‌په‌روه‌ردان���ه‌ش‌كه‌‌ب���ه‌ر‌گۆڕانكارییه‌كه‌‌

كه‌وت‌په‌روه‌رده‌ی‌سۆران‌بو.

به ڕێوه به ری په روه رده ی سۆران: به ڵێنده ده م كێشه ی قوتابخانه كان نه هێڵم و 62 پله ی وه زیفیمان هه بێت

من‌له‌گه‌ڵ‌جه‌نابی‌وه‌زیر‌باسی‌ئه‌وه‌م‌كردوه‌‌كه‌‌پێویسته‌‌

بۆ‌له‌مه‌ودوا‌ته‌نده‌ر‌له‌سۆران‌رابگه‌یه‌نرێت‌نه‌ك‌

له‌هه‌ولێرمامۆستا‌عه‌زیز‌سه‌عید‌مه‌ال

‌‌‌ئا:‌ئاراس‌عوسمان

مامۆستایه‌ك‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌یاریده‌ده‌ری‌‌

به‌ڕێوه‌به‌ریدا‌ده‌رده‌چێت‌و‌به‌ڵێنی‌‌ئه‌و‌پۆسته‌ی‌‌پێده‌درێت،‌به‌اڵم‌وه‌ك‌

خۆی‌‌ده‌ڵێت‌"له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌)ته‌زكیه‌(ی‌‌حیزبی‌‌نه‌بووه‌‌ئه‌و‌پۆسته‌ی‌‌پێنه‌دراوه‌‌و‌كه‌سێكی‌‌تر‌كه‌‌بێ‌‌ئه‌وه‌ی‌‌تاقیكردنه‌وه‌‌

ئه‌نجامبدات‌له‌جێگه‌ی‌‌دانراوه‌،‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌مه‌ڵبه‌ندی‌‌

سلێمانی‌‌ئه‌وه‌‌ره‌تده‌كاته‌وه‌،‌ئه‌ندامێكی‌‌لقی‌‌سلێمانی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایانیش‌پاڵپشتی‌‌وته‌كانی‌‌مامۆستاكه‌‌ده‌كات.

ئاك���ۆ‌جه‌م���ال‌كه‌ری���م‌مامۆس���تای‌‌ش���اری‌‌سلێمانی‌،‌ هه‌واری‌‌ قوتابخانه‌ی‌‌ 2012/9/4 ب���ه‌رواری‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ دوای‌‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌پاڵێوراوانی‌‌)به‌رێوه‌به‌ر،‌یاری���ده‌ده‌ر(‌ئه‌نجامده‌دات‌و‌ده‌رده‌چێت،‌ب���ه‌اڵم‌گرفتی‌‌بون‌به‌حزبی‌‌ده‌بێته‌‌رێگر‌

بۆی‌.به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌سلێمانی‌‌وتبوی‌‌تاكو‌ته‌زكیه‌ی‌‌حزبی‌‌نه‌بێت‌

ناكرێته‌‌یاریده‌ده‌رله‌ب���اره‌ی‌‌ مامۆس���تایه‌‌ ئ���ه‌و‌كێشه‌كه‌یه‌وه‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند"‌دوای‌‌تاقیكردنه‌وه‌كان‌و‌له‌به‌رواری‌‌2012/12/11 نوسراوی‌‌بون‌به‌یاریده‌ده‌رمان‌ئاراسته‌ی‌‌بنه‌ڕه‌ت���ی‌‌‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌‌ یه‌ك���ه‌ی‌‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌به‌داخه‌وه‌‌له‌2013/3/19وه‌‌به‌پاس���اوی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌و‌كاتی‌‌پێویست‌

ده‌ستی‌‌ده‌ستیمان‌پێكرا".ناوبراو‌جه‌ختی‌‌ل���ه‌وه‌‌كرده‌وه‌‌وتی‌:‌به‌ناڕاس���ته‌وخۆ‌داوای‌‌پشتگیری‌‌حزبیم‌لێده‌كراو‌‌تا‌كار‌گه‌یشته‌‌ئه‌وه‌ی‌‌خودی‌‌مامۆس���تا‌كه‌م���ال‌ن���وری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌وتبوی‌‌ سلێمانی‌‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‌ په‌روه‌رده‌ی‌‌)تاكو‌‌ته‌زكیه‌ی‌‌حزبی‌‌نه‌بێت‌‌ناكرێته‌‌یاریده‌ده‌رو‌هه‌م���و‌مه‌رجه‌كانی‌‌تێدایه‌،‌به‌داخه‌وه‌‌حزب‌رێگره‌‌بۆ‌كاره‌كه‌ی‌(.

‌ئاك���ۆ‌جه‌م���ال‌ئام���اژه‌ی‌‌به‌وه‌كرد"‌دوای‌‌هه‌وڵه‌كانم‌رۆیشتم‌سكااڵم‌كردوه‌‌مامۆستایانی‌‌ یه‌كێتی‌‌ س���لێمانی‌‌ له‌لقی‌‌

ئه‌نجومه‌نی‌‌ س���كرتاریه‌ت‌و‌ كوردستان‌و‌پارێزگاو‌لیژنه‌ی‌‌په‌روه‌رده‌و‌مافی‌‌مرۆڤ‌له‌پارله‌مانی‌‌كوردس���تان،‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌فشاریان‌خسته‌‌سه‌ریان‌و‌دواتر‌له‌الیه‌ن‌یه‌ك���ه‌ی‌‌سه‌رپه‌رش���تیاری‌‌كارگێڕیه‌وه‌،‌‌تۆم���ه‌ت‌و‌ته‌ش���هیریان‌خس���ته‌‌پاڵم‌و‌بۆ‌بێب���ه‌ری‌‌كردنم‌له‌و‌ماف���ه‌‌ڕه‌وایه‌م،‌

بۆیه‌‌له‌پاش���ان‌و‌له‌به‌رواری‌‌2013/5/21 ع(‌ ‌� )س‌ به‌ن���اوی‌‌ مامۆس���تایه‌كیان‌له‌جێگه‌كه‌م‌به‌ب���ێ‌‌تاقیكردنه‌وه‌‌داناوه‌،‌س���ه‌روه‌ریه‌وه‌‌ كۆمیت���ه‌ی‌‌ له‌رێگ���ه‌ی‌‌نوس���راوی‌‌بۆ‌كراوه‌‌بۆ‌مه‌ڵبه‌ندی‌‌یه‌كی‌‌س���لێمانی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌ئه‌وانیش‌بۆ‌یه‌كه‌ی‌‌به‌داخه‌وه‌‌ په‌روه‌رده‌،‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌‌دوای‌‌ی���ه‌ك‌هه‌فت���ه‌‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌‌كرایه‌‌یاریده‌ده‌رو‌له‌قوتابخانه‌ی‌‌هه‌واری‌‌ش���ار‌

ده‌ستبه‌كاره‌.

داوای‌‌ته‌زكیه‌ی‌‌حزبیم‌نه‌كردوه‌‌با‌ئه‌و‌مامۆستایه‌‌بێته‌ڕو

كه‌مال‌نوری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌بۆ‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌ مه‌ڵبه‌ن���دی‌‌س���لێمانی‌‌ئاوێنه‌‌ده‌ڵێت:‌من‌ئه‌و‌كه‌سه‌‌له‌نزیكه‌وه‌‌داوای‌‌ ش���ێوه‌یه‌ك‌ به‌هی���چ‌ ناناس���م‌و‌)ته‌زكی���ه‌(ی‌‌حزبیم‌لێنه‌ك���ردوه‌،‌هه‌مو‌ئه‌و‌قسانه‌‌ره‌تده‌كه‌مه‌وه‌و‌پێشم‌ناخۆشه‌‌

ئه‌و‌وتانه‌ی‌‌به‌ناوی‌‌منه‌وه‌‌وتوه‌.‌نه‌وشیروان‌حه‌مه‌‌عه‌زیز‌ئه‌ندامی‌‌لقی‌‌له‌لیستی‌‌ مامۆستایان‌ یه‌كێتی‌‌ سلێمانی‌‌س���ه‌ربه‌خۆ‌بۆ‌گرفتی‌‌ئه‌و‌مامۆستایه‌و‌ئاگادارب���ون‌لێی‌‌بۆ‌ئاوێن���ه‌‌رایگه‌یاند"‌ئه‌و‌مامۆس���تایه‌‌س���كااڵی‌‌له‌الی‌‌ئێمه‌‌گرفته‌كه‌ی‌‌ بۆ‌ به‌دواداچونم���ان‌ كردوه‌و‌ك���ردوه‌،‌ئه‌وه‌یان‌به‌ئێم���ه‌‌راگه‌یاند‌كه‌‌ته‌نها‌كێشه‌كه‌‌كاته‌كه‌یه‌و‌ئه‌گه‌ر‌نا‌ئه‌و‌

مامۆستایه‌‌داده‌نێین‌بۆ‌یاریده‌ده‌ر".

مامۆس���تا‌به‌ك���ر‌محه‌م���ه‌د‌مه‌حمود‌له‌په‌روه‌رده‌ی‌‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌‌ له‌یه‌كه‌ی‌‌مه‌ڵبه‌ندی‌‌س���لێمانی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌ وته‌كانی‌‌ س���ه‌رله‌به‌ری‌‌ راگه‌یان���د"‌دانان���ی‌‌ ره‌تده‌كه‌م���ه‌وه‌و‌ مامۆس���تایه‌‌ئه‌وه‌یه‌،‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان‌ یاری���ده‌ده‌رو‌هه‌ركه‌سێك‌داوای‌‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌‌هه‌بێت‌ئێمه‌‌ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌‌بۆ‌سه‌رپه‌رش���تیاری‌‌قوتابخانه‌ی‌‌ قوتابخانه‌یه‌،‌ ئه‌و‌ كارگێڕی‌‌هه‌واری‌‌ش���ار‌پێشتر‌كێش���ه‌ی‌‌هه‌بوه‌و‌دواتر‌ البراوه‌،‌ له‌كاره‌كه‌ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رێك‌داوام‌له‌سه‌رپه‌رشتیاری‌‌ئه‌و‌قوتابخانه‌یه‌‌كرد‌كه‌‌ئه‌م‌به‌ڕێزه‌‌دابنرێت‌به‌یاریده‌ده‌ری‌‌چواره‌م‌چونك���ه‌‌قوتابخانه‌كه‌‌گه‌وره‌یه‌،‌بۆیه‌‌دواتر‌سه‌رپه‌رشتیاری‌‌قوتابخانه‌كه‌‌بۆی‌‌نوسیوم‌كه‌‌ئه‌م‌كه‌سه‌‌نه‌شیاوه‌‌بۆ‌ئه‌و‌پۆسته‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌كێشه‌ی‌‌زۆری‌‌بۆ‌قوتابخانه‌كه‌‌دروس���تكردوه‌و‌به‌شێك‌

بوه‌‌له‌كێشه‌كان".

یه‌كه‌ی‌‌سه‌رپه‌رشتیاران‌به‌رپرسن‌له‌و‌كێشه‌یه‌و‌وه‌اڵمی‌‌نوسراوی‌‌منیان‌

نه‌داوه‌ته‌وه‌كه‌م���ال‌ن���وری‌‌هێم���ای‌‌به‌وه‌ك���رد"‌دوای‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌پرس���یارم‌لێك���ردوه‌‌كه‌‌وت���ی‌‌ ده‌رچوی���ت‌ له‌تاقیكردوه‌ك���ه‌دا‌به‌ڵ���ێ‌،‌بۆیه‌‌دوات���ر‌منی���ش‌ره‌وانه‌ی‌‌ئه‌وان‌ یه‌كه‌ی‌‌سه‌رپه‌رش���تیارم‌كردوه‌،‌ده‌ستنیش���انی‌‌شوێنه‌كه‌ی‌‌بۆ‌ده‌كه‌ن‌بۆ‌

كاركردن‌له‌و‌جێگه‌یه‌دا،‌ئاماده‌شم‌بابێت‌ئه‌و‌مامۆستایه‌‌ڕوبه‌ڕو‌پێمبڵێت‌كه‌‌من‌داوای‌‌)ته‌زكی���ه‌(ی‌‌حزبی���م‌لێكردبێت،‌بۆیه‌‌یه‌كه‌ی‌‌سه‌رپه‌رشتیاری‌‌پێیان‌باش‌نه‌بوه‌‌ئه‌و‌مامۆس���تایه‌‌دابنرێت،‌ئه‌وان‌به‌رپرس���ن‌له‌وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌‌نوسراوی‌‌من‌كه‌‌بۆمنوسیون‌ئه‌م‌كه‌سه‌‌له‌تاقیكردنه‌وه‌‌ده‌رچوه‌و‌پێویسته‌‌له‌شوێنێك‌دابنرێت،‌به‌اڵم‌یه‌كه‌ی‌‌سه‌رپه‌رش���تیاری‌‌تائێستا‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌ نه‌داوه‌ته‌وه‌و‌ منیان‌ وه‌اڵمی‌‌

نازانم‌چیه‌".به‌دواداچونمان‌بۆ‌كێشه‌كه‌ی‌‌كردوه‌‌ته‌نها‌سه‌ربه‌خۆبونی‌‌هۆكاری‌‌گرفته‌كانه‌ئاماژه‌ی‌‌ س���لێمانی‌‌ لقی‌‌ ئه‌ندامه‌كه‌ی‌‌كۆمیته‌كان���ه‌وه‌‌ له‌الی���ه‌ن‌ به‌وه‌ك���رد"‌بانگكراب���و‌ك���ه‌‌پش���تگیریه‌‌حزبیه‌كه‌‌بكات‌دواتر‌ده‌كرێت���ه‌‌یاریده‌ده‌ر،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌كێش���ه‌‌هه‌ر‌به‌و‌ش���ێوه‌یه‌‌مایه‌وه‌و‌الی‌‌ئێم���ه‌‌زۆر‌رونه‌‌كه‌‌ته‌نها‌ش���ته‌كه‌‌حزبایه‌تیه‌و‌ئه‌و‌مامۆستایه‌‌سه‌ر‌به‌هیچ‌حزبێك‌نیه‌و‌له‌سه‌ر‌لیستی‌‌سه‌ربه‌خۆیه‌‌له‌المان‌و‌به‌و‌هۆیه‌وه‌‌ئه‌و‌كێشانه‌یان‌بۆ‌

دروستكرد.‌‌‌‌‌‌‌‌

تاقیكردنه‌وه‌كان‌هیچ‌كاری‌‌پێنه‌كراوه له‌په‌روه‌رده‌ی‌‌ یه‌كه‌م‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌‌س���لێمانی‌‌هێم���ای‌‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌كرد"بۆیه‌‌له‌ئێستادا‌ئه‌م‌كاره‌مان‌راگرتوه‌و‌له‌دوای‌‌ئه‌وه‌‌كه‌س���ێكی‌‌تر‌هاتوه‌و‌له‌راس���تیدا‌بۆیه‌‌ پێنه‌كراوه‌،‌ كاری‌‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‌مه‌رجێكی‌‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‌ پێش���موایه‌‌گرنگ‌نیه‌‌به‌ڵكو‌پێویس���ته‌‌ئه‌و‌كه‌سانه‌‌چاره‌س���ه‌ری‌‌ توان���ای‌‌ ته‌ماش���ابكرێن‌كێش���ه‌كانیان‌چه‌نده‌و‌مامه‌ڵه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌

قوتابی‌‌و‌مامۆستایان‌تا‌چه‌نده‌".‌مامۆس���تا‌به‌ك���ر‌محه‌م���ه‌د‌جه‌ختی‌‌ل���ه‌وه‌‌كردوه‌"‌نزیك���ه‌ی‌‌‌60به‌ڕێوه‌به‌رو‌یاریده‌ده‌ر‌كه‌‌من‌ناوم‌ناوه‌‌به‌كاتی‌‌واته‌‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌نی���ه‌‌له‌داهاتو‌بخرێنه‌‌ب���ه‌رده‌م‌تاقیكردنه‌وه‌كان،‌به‌اڵم‌په‌روه‌رده‌ی‌‌ گش���تی‌‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌به‌بێ‌‌ دان���راون‌ هه‌مویان‌ س���لێمانیه‌وه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هیچ‌پرسێك‌به‌ئێمه‌‌بكرێت‌و‌ئه‌م‌

ده‌خاله‌ته‌‌هه‌ر‌هه‌بوه‌.

)ته زكیه (ی حیزبی نه بو.. نه یانكرد به یاریده ده ری به ڕێوه به ر

دوای‌‌هه‌فته‌یه‌ك‌‌كه‌سێک‌له‌ڕێگه‌ی‌مه‌ڵبه‌ندی‌یه‌کێتی‌و‌دواتر‌په‌روه‌رده‌ی‌سلێمانیه‌وه‌‌‌كرایه‌‌

یاریده‌ده‌ر‌

تابلۆی‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌په‌روه‌رده‌ی‌سلێمانی‌

17 (379( سێشه ممه 2013/5/28 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: كامەران محەمەد

ژنانی به عاج که به هۆی وشکه ساڵیه وه ئاواره بون و رویان کردۆته کوردستان ژیانێکی سه خت و دژوار به سه رده به ن.

فاتمەو مەریەم دو هەوێی یەكترن و بەهەردوكیان نۆ منداڵیان هەیە. حەوت ساڵ لەمەوبەر بەهۆی وشكە ساڵیەوە، لەقەزای بەعاجەوە كە دەكەوێتە سنوری سوریاو س���ەر بەشاری موسڵە، هەرچی مەڕو م���ااڵت هەبو هەمویان فرۆش���ت و ڕویان لەكوردس���تان كرد، ئەوان ئێستا لەدوا گەڕەكی خۆرئاوای شاری هەولێر خانویێكی دو ژوریی���ان بەكرێ گرتوە. هەمو رۆژێك لەكاتژمێر شەشی بەیانیەوە لەماڵەكەی���ان دێن���ە دەرەوەو ب���ەرەو زەوی���ە كش���توكاڵییەكان بەڕێدەكەون، كاتژمی���ر 11ی نی���وەڕۆ دەگەڕێنەوە بۆ ماڵەوە، تاوەكو چێشت بۆ منداڵەكانیان حازربكەن و كاتژمێر یەكی دوای نیوەڕۆ دەگەڕێنەوە بۆ سەر كار تا ٤ ی ئێوارە بەردەوام دەبن، ئەوان تا چەند مانگێك لەمەوب���ەر بەهەردوكی���ان ڕۆژانە تەنیا 2٤000 دیناریان وەردەگرت، كە دەكاتە 18 دۆالر، بەاڵم دوای ئەوەی مانیانگرت لەكارك���ردن، خاوەن���ی زەویی���ەكان بۆ هەریەكێ���ك ب���ڕی 20000 دینار دەدەن، بەاڵم بەشێك لەو ژنانە تاكو ئێستا هەر

بە12000 دینار كاردەكەن.چیرۆكێكی هەریەكەو بەعاج ژنەكانی خۆی هەی���ەو بەهەرهەمویان چیرۆكێكی ئەویش ك���ە دروس���تدەكەن، گەورەتر هەڵگرتن���ی خەمی من���داڵ و بڕیارەكانی مێردو سەرۆك عەشیرەتەكانیانە، فاتیمە دەڵێت " بەه���ۆی حاڵەتێكی ئەوینداری نێوان كوڕە كوردێ���ك و كچە عەرەبێك، سەرۆك عەش���یرەتەكەمان لەبەعاجەوە بەتەلەفۆن فەرمانی بەپیاوەكانمان كرد، كە نابێ���ت بچین بۆ كار، بۆیە ماوەیەك بەب���ێ كار ماین���ەوەو خەریكبو بمرین لەبرس���ان، ئینجا بەناچاری دەس���تمان

بەكار كردەوە". گەڕەكی توڕەق، كە ماوەیەكی زۆرنیە وەكو گەڕەكێك هەژمار دەكرێت و پێشتر یەكێك ب���و لەگوندەكان���ی دەوروبەری

شاری هەولێر، زۆرترین ماڵە عەرەبەكانی ناوچەی بەعاج���ی لێیە، كە نزیكەی 50 مالێك دەبێ���ت. ئەوان ه���ەر هەمویان بەهۆی وشكەساڵیەوە ناوچەكانی خۆیان جێهێشتوە. پیاوەكانیان ڕۆژانە كرێكاری دەك���ەن و ژنەكانیش ڕۆژانە لەدەش���تی

هەولێر كاری كشتوكاڵیی دەكەن.ش���وان س���ابیر یەكێكە ل���ەو خاوەن شیناییانەی كە ماوەیەكی زۆرە ژنەكانی بەع���اج بۆ كار دەب���ات و دەڵێت" ئەگەر ئەو ژنانە نەبن، تەنیا لەم ناوچەیە زیاتر لە 100 شینایی وش���ك دەكات، چونكە كرێكار دەستناكەوێت" . هەروەك وتیشی " ئێمە خۆم���ان هاتوچۆیان پێدەكەین، بەاڵم لەهەندێك شوێنی تر، ماڵەكانیان دەبەنە سەر شینایی ، لەوێ مانگانە 300 دۆالر بۆ پیاوەكەو فەردەیەك ئاردیشیان هەرڕۆژێك ب���ۆ ژنەكانیش پێ���دەدەن،

كاركردن 12000 دینار وەردەگرن".لەنێ���و ژن���ە كرێ���كارەكان كۆمەڵێك كچی تەمەن 13 س���اڵ و 1٤ ساڵ هەن، ئەوان لەگەڵ براكانیان، بەهۆی نەبونی هەرهەمویان عەرەبی���ەوە، قوتابخانەی

لەقوتابخانە دابڕاون.س���ارا یەكێكی ترە ل���ەو ژنانەی كە هەر لەس���ەرەتای وشكە ساڵیەوە ڕویان لەكوردستان كردوە، ئەو دەڵێت " پێشتر تەنیا ناوی كوردمان بیس���تبو، ئەویش وەك���و میللەتێكی خراپ، بەاڵم ئێس���تا ئەگەر بۆم بكرێت ناسنامەكەم دەگۆڕم، چونكە جیرانەكانمان و خاوەن كارەكان و هەمو ئەوانەی كە هەڵسوكەوتمان لەگەڵ

كردون خەڵكی میهرەبانن".قەزای بەعاج، كە 200 مەتر لەسەنتەری شاری موسڵەوە دورە، گەورەترین قەزای ش���ارەكەیە لەڕوی ڕوبەرەوە، سەرجەم زەویەكەشی كش���توكاڵیە، بەاڵم بەهۆی نەبونی پ���ڕۆژەی ئاودێ���ری و بێخەمیی حكومەت���ی عێراقی ، خەڵك���ی ناوچەكە ناتوانن س���ود لەزەوییەكانی���ان ببینن، س���اڵیەوە، وش���كە لەدوای بەتایبەتی تەنانەت وشكەساڵیەكە وای كرد، ئاوی

ناوچەكەش پیس ببێت. بەپێی ئامارێكی س���ەرەتای س���اڵی 2012، ژمارەی ئەو كەسانەی لەقەزای بەعاجەوە بەهۆی پیسبونی ئاوەوە توشی

نەخۆشی بون دەگاتە 105٤7 كەس، كە دەكات���ە ڕێژەی 7,5% لەك���ۆی ڕێژەی نەخۆشانەی لەم قەزاكە، دانیش���توانی ژنەكان ڕێژەی 35% و منداڵەكان ڕێژەی

1٦% پێكدەهێنن.س���ارا دەڵێت ئێمە بۆیە كۆچمانكرد، چونكە هیچ ئیشێك نەمابو، حكومەتیش تەنیا دەرگ���ەی بونە پۆلیس و چەكداری بۆ پیاوەكان كردبۆوە. هاتوین بۆ ئەوەی بژین، كاردەكەین بۆ ئەوەی بژین، بەاڵم زۆجاریش پیاوەكانمان، كە خۆیان كاری بەردەوامیان نیە، فشارمان دەخەنەسەرو هەڕەش���ەی گێڕانەوەم���ان لێدەك���ەن، س���ەرۆك عەشیرەتەكەش���مان، خ���ۆی پارەیەكی چاك لەحكومەت وەردەگرێت و ئۆتۆمبێلی گ���ەورەو خان���وی خاوەنی لەس���ەر لەبەعاجەوە حوكممان جوانە، دەكات " ئەمەیە نەهامەتیەكانی ئێمە".

شوان نیگەران بو بەم راپۆرتە، چونكە پێیواب���و " ژنەكانی بەع���اج تەواوكەری باران���ە زۆرەك���ەی ئەمس���اڵن و ڕەنگە بەدەنگەوەهاتنی ببێتە هۆی ڕاپۆرتەكە بۆ كەمپێك و بیانگوێزن���ەوە حكومەت و چیتر نەیەن���ەوە ب���ۆ كار"، ژنەكانیش پرس���یاریان دەكرد، "ئایا ئەم قسانەی ئێمە هیچ كاریگەرییەكی دەبێت لەسەر

ڕەوشی ژیانمان؟"

ژنەكانی بەعاج‌لەبەر بێبارانی كۆچیانكردو خۆیان بونەتە بارانجوتیارێك:‌ئەگەر‌ژنەكانی‌‌بەعاج‌نەبن،‌وشكەساڵی‌‌ڕومانتێدەكات

ئا: ئاكۆ

چه ند رۆژێكی كه ممان له به رده مدایه بۆ گه یشتن به ڕۆژی جیهانی مندااڵن، ئه و رۆژه ی كه زۆربه ی مندااڵنی كوردستان

لێی بێئاگان و له گه ڵ كۆتاییهاتنی وه رزی خوێندن و پشوی وه رزی هاویندا

به هۆی هه ژاری و نه بونیه وه ، خه ریكی ده ستگێڕی و بۆیاخچێتین، مندڵێك

له سۆران ده ڵێت "جه ژن بۆ ئێمه نیه . به ڵكو بۆ ئه و منااڵنه یه كه پاره یان هه یه و كوڕه ده وڵه مه ندو به رپرسن".

ڕێژی���ار ئه نوه ر ك���ه منداڵێكی ته مه ن 10سااڵنی ڕه نگ ئه سمه ری الوازه و پیشه ی خوێندكاری پۆل���ی چواره می بنه ڕه تیه . ئه مس���اڵی خوێندنی كۆتاییهاتنی پاش له دوكانێكی پاسكیلفرۆشی بۆته شاگرد، ئه و ئاماژه به وه ده دات كه ئه و وه ك هه ر منداڵێكی دیكه ، ئ���اره زوی ئه وه ده كات كه له خۆشیه كانی ژیانی منداڵی بێبه ش نه بێت و بتوانێت به هۆی ئه نجامدانی یاریه جۆراوجۆره كان، چێژ له و ته مه نه ی خۆی وه ربگرێت. به اڵم وه ك ڕێژیار خستیه رو ك���ه ئه و هه رگیز تا ژیان���ی به م حاڵه یه ، ئ���ه وه ناتوانێت ئ���ه و خه ون���ه ی بكاته واقی���ع، چونك���ه هه ژاری وایك���ردوه كه له بری هێنان���ه دی ئه و خۆزگانه ، ئه وا بۆ ده س���ته به ركردنی بژێوی ژیانی خه ریكی

كاری شاگردایه تی بێت.ئه گه رچی به پێ���ی جاڕنامه ی گه ردونی یاس���ا به پێ���ی م���رۆڤ و مافه كان���ی مندااڵن كاركردن���ی نێوده وڵه تی���ه كان، ڕێگه پێن���ه دراوه . به اڵم له كوردس���تاندا ئه مه پێچه وانه یه و مندااڵن خه ریكی كاری قورس و جۆراوجۆرن. هه رچه نده تا ئێستا ئامارێكی وردو زانستی مندااڵنی ئیشكه ر

له هه رێمی كوردستاندا، له به رده ستدا نیه . ب���ه اڵم ئه وه ش رونه كه له كوردس���تانداو وه رزی ته واوبون���ی دوای به تایبه ت���ی خوێندن، له شاره جیاجیاكان، ژماره یه كی زۆر له مندااڵن له ب���ری چێژ وه رگرتن له و ته مه نه هه ستیاره ی ژیان، كه چی هه ژاری و ده س���تكورتی مندااڵن ناچاربه كاركردن

ده كات له بازاڕو كوچه و كۆاڵنه كاندا.ئیبراهی���م محه مه د، یه كێك���ی دیكه یه له و مندااڵنه ی كه به گوته ی خۆی به هۆی به كاری ماڵه وه یان ده ستیكردوه هه ژاری

بۆیاخچیه تی. ئه و منداڵه ده ڵێت " ئه گه ر باری داراییم باش بوایه ، بۆچی ئه و كاره م ده كرد، ئ���ه و ده م ئێس���تا منیش له به ر سپلێت خه ریكی پله یسته یشن ده بوم. " به اڵم ده بێت ئێستا كاربكه م تاكو بتوانم له گه ڵ هاتنه وه ی وه رزێكی نوێی خوێندن

پێداویستیه كانم دابین بكه م".گه رچی دوای س���ێ رۆژی دیكه یادی جه ژنی مندااڵنه ، به اڵم به ش���ێكی زۆری مندااڵن ئه سڵه ن بێئاگان له و جه ژنه یان و ئه وه تا كارۆخ عه ب���دواڵی ته مه ن دوازده

سااڵن و دانیش���توی سۆران ده ڵێت " من زانیاریه كم له س���ه ر ج���ه ژن و ئه و جۆره بۆنانه نی���ه و خه ریكی كاس���بی خۆمم. چونكه ئه و كاته بۆ من جه ژنه كه پاره م هه بێت و بتوانم جلی جوان له به ربكه م و بۆ خۆم بچمه پارك و ش���وێنه خۆشه كان". ئه و منداڵه وتیشی "جه ژن بۆ ئێمه نیه . به ڵكو بۆ ئ���ه و مندااڵنه یه ك���ه پاره یان هه یه و كوڕه ده وڵه مه ندو به رپرس���ن. بۆ ئێم���ه ی منداڵی هه ژار ش���تێك نیه ناوی جه ژن���ی مندااڵن، چونك���ه جه ژنی ئێمه

ته نها كارو كاسبیكردنه ".له كوردستاندا مندااڵن كاری ده ستگێڕی و شاگردی و بۆیاخچیه تی و كاری جیاجیای

دیكه ئه نجامده ده ن.به پێی به دواداچونه كان به ش���ی زۆری مندااڵن���ی هه رێمی كوردس���تان به حه زو خواستی خۆیان كارناكه ن، هه یانه هه ژاری خانه واده كه ی ته نگی پێهه ڵچنیوه و له سه ر داواكاری ماڵ���ه وه و به ناچاری كارده كه ن. هه ندێكی كه میش���یان ڕه نگه به خواستی خۆیان كاربكه ن. س���امان س���ه دیق، كه

پیش���ه ی خوێندكاری بنه ڕه تیه ، ئێس���تا له گه ڵ باوكی به دوای دۆزینه وه ی كارێك ده گه ڕێت. س���امان باس ل���ه وه ده كات كه چه ندین دوكان گه ڕاوه و ویس���تویه تی كاری ش���اگردایه تی ب���كات، ب���ه اڵم ئه و دوكان و ش���وێنانه ی ئه و سه ردانی كردون پێیانراگه یان���دوه كه ش���اگردیان ناوێت. سامان ده ڵێت " ئێستا ده بو له بری گه ڕانم بۆ دۆزینه وه ی كارێك، له خولی مۆس���یقا یان خول���ی فێربونی زمان���ه بیانیه كان

بومایه . كه چی ئه مه حاڵمه ".

‌٦/1رۆژی‌جیهانی‌مندااڵنه‌..منداڵێكی بۆیاخچی: ئه و رۆژه جه ژنی منه كه پاره م هه بێت

سەرۆك عەشیرەتەكه مان پارەیەكی چاك

لەحكومەت وەردەگرێت و

لەبەعاجەوە حوكممان لەسەر دەكات

منداڵێک له کاتی بۆیاخکردندا فۆتۆ: ئاکۆ

ئه گه ر باری داراییم باش بوایه ، بۆچی ئه و كاره م ده كرد،

ئه و ده م ئێستا منیش له به ر سپلێت خه ریكی

پله یسته یشن ده بوم.

فاتیمە لەترسی مێردەكەی ، نەیهێشت بەدەمامكەوەش وێنەكەی لەپێشەوە بگیرێت فۆتۆ: کامه ران

تایبه‌ت(379( سێشه ممه 2013/5/28 18

مسته فا عه سكه ری

)به هائی���ه كان س���ه ردێڕی له ژێ���ر گه ڕانه وه بۆ سه رگه ڵو(، رۆژی سێشه ممه رێكه وت���ی دا، ))277 (( له ژم���اره ی 2013/5/14 رۆژنامه ی ئاوێنه نوسینێكی باڵوك���رده وه ، له كاتێك���دا ده ستخۆش���ی له ))ئاوێنه ((و نوس���ه ری بابه ته كه ش���ی ئه ك���ه م، بۆ ئ���ه م گه ڕانه وه ی���ه بۆ مێژو، چونكه گه ڕان���ه وه رونكردنه وه یه بۆ هه مو الیه نه كانی ئ���ه و چه مكه ی باس���ی لێوه ده ك���رێ ، به مه به س���تی ده وڵه مه ندكردنی زانیاری هاواڵتیان و سودوه رگرتن له په نده باش���ه كان و دوركه وتنه وه له الیه نی خراپ،

یان هه ڵه .منیش به باش���ی ئه زانم شتێك له باره ی

بابه ته كه وه بنوسم: سه رنجڕاكێش���ه ئ���ه وه ی یه ك���ه م: ئام���اده كاری بابه ته ك���ه زۆر به كورت���ی نوس���یویه تی ، بۆ نمونه له باس���ی چونی به هائ���واڵ ب���ۆ س���ه رگه ڵو نوس���یویه تی ))به هاالله و سوبحی ئه زه لی برای پاش ماوه یه ك زیندانیكردن دور ده خرێته وه بۆ به غدا، له به غدا به ها الله له س���ه ر چه ندین مه س���ه له ی ئاینی نێوانی���ان تێكده چێت و به ناچ���اری س���ه ری خ���ۆی هه ڵده گرێت و به به رگی ده روێش���ییه وه روده كاته شاری گون���دی له ئه ش���كه وتێكی س���لێمانی و س���ه رگه ڵو ده گیرسێته وه و له ناو خه ڵكیدا خ���ۆی به ده روێش محه م���ه د ناوده بات(( له كاتێك���دا ئ���ه م چیرۆكه گه لێ���ك له وه درێژتره ، چونكه كه به هائواڵ به غدا به جێ ماوه یه ك س���لێمانی ، ئه گات���ه ئه هێڵێ و له ش���ار ئه مێنێته وه له خانه ق���ای مه والنا خالیدی نه قش���به ندی و له ژوره كه ی خۆیدا گۆش���ه گیر ئه بێ و ناچێته ده ره وه ، پاش ئاشكرابونی جێگاكه ی و له ترس ماوه یه ك هه روه ها بۆ ئه وه ی ماوه ی بۆ بڕه خس���ێ بۆ بیركردنه وه و خه ڵوه تی ، كه س���ێك كه له هه مانكاتدا خۆشویس���توه ، به هائواڵی هاتوچۆی س���ه رگه ڵوی كردوه ، بۆ كڕینی ناوچه كه شاره زای كشتوكاڵی و به رهه می بوه ، یارمه تی به هائواڵ ئه داو ئه یگه یه نێته له ئه شكه وته كه دا به ته نیا هه ر سه رگه ڵو. ئه ب���ێ و له چه ند كه س���ێك ب���ه والوه كه

ژماره ی���ان زۆر ك���ه م بوه و نان و ش���یرو خواردنی���ان بۆ ب���ردوه ، ك���ه یه كێكیان ئافره تێ���ك ب���وه به ناوی خات���و خوبی ،

كه سێكی تر هاتوچۆی نه كردوه .دوه م: ئه و ئه ش���كه وته ی كه وێنه كه ی رۆژنامه ك���ه دا ))11((ی له الپ���ه ڕه باڵوكراوه ت���ه وه ، ئه و ئه ش���كه وته نیه كه به هائواڵ ی تێدا ژیاوه ، ئه و ئه ش���كه وته به ئه ش���كه وتی )ب���اب( ناوئه ب���رێ ، زۆر نزیك���ه له رێگاك���ه وه به الی راس���تدا كه له س���ه رگه ڵوه وه بچێته خوارێ ، راس���ته به هائیه كان ئ���ه و ته لبه نده یان بۆ كردوه ، به اڵم به هائواڵ له ئه شكه وتێكی تردا ژیاوه ، كه زۆر كه ناره و له س���ه ر رێ نیه ، به ڵكو

شوێنێكه زۆر دیار نیه له رێگاوبانه وه . ئه و ئه شكه وته ی به هائواڵی تێدا ژیاوه له پش���ته وه یه و له وب���ه ری چه مه كه دا كه له س���ه رگه ڵوه وه ئه ڕوات���ه وه خ���واری بۆ

به رگه ڵوو به ده ستی چه پدا .رۆژنامه كه دا ناو له نوس���راوی سێیه م: هاتوه ئه و كاته ی به ها الله له س���ه رگه ڵو ده بێت چه ند كه س���ایه تی ناسراوی ئاینی ناوچه كه ش���ێخه كانی س���ه ر به ته ریقه تی پێوه په یوه ن���دی نه قش���به ندی قادری و

ده كه ن.به اڵم ئه وه ی زانراوه هه ر وه ك له پێشدا ئاماژه م پێكرد كه س هاتوچۆی به هائواڵی نه ك���ردوه و ئه وی���ش هاتوچۆی كه س���ی نه ك���ردوه ، ئه ده بیاتی به هائیه كانیش زۆر ته ئكید له س���ه ر ئه م الیه ن���ه ئه كاته وه . ئ���ه وه ی من بیزان���م و ئاگاداربم ته نها ئه و ده قه ی���ه كه له كتێبه كه ی ئه میر فه رهه نگ ئیمانیدا نوس���راوه ) ئه می���ر فه رهه نگ ئیمانی به هائواڵ له كوردستان( وه رگێڕانی دڵش���اد كه ریم... ئاس���ۆ له فارسیه وه - چاپخانه ی رون - س���لێمانی 2010 الپه ڕه 118( ك���ه له زاری ش���ێخ محه مه د ره زای عارف س���ه رداره وه نوسراوه ، گوایه شێخ ئه حمه دی س���ه ردار چۆته الی به هائواڵو دواتر به هائواڵ بیره وه ری رۆژانه ی ش���ێخ كراوه نوسیوه ته وه و سه رداری ئه حمه دی به كتێبێك و دوایی شێخ ئه حمه دی سه ردار ب���ۆ پاراس���تنی كتێبه ك���ه ناردویانه ت���ه خانه قای كه ركوك، هه روه ها گوایه سه ید ئه حمه دی خانه قا داویه تیه ئینگلیزه كان و

ئه وانیش ناردویانه ت���ه به ریتانیا، دواجار براوه ت���ه ئه مه ریكاو كه س نازانێ ئێس���تا

كتێبه كه له الی كێیه له ئه مه ریكا.چه ند سه رنجێكم هه یه له باره ی ئه وه ی له كتێبه ك���ه ی ئه میر فه رهه ن���گ ئیمانیدا

هاتوه :1. جگ���ه ل���ه وه ی له س���ه رزاری به ڕێز ش���ێخ محه مه د ره زا عارف س���ه رداره وه نوس���راوه هیچ جۆره زانیاری تر نیه . بۆ ئه و چاوپێكه وتنه له نێوان شێخ ئه حمه دی

سه ردارو به هائواڵوه ئه نجامدراوه .2. شێخ ئه حمه دی س���ه ردار پیاوێكی خاوه ند ده س���ه اڵت بوه ل���ه روی دنیاوه ، ته ریقه تی مورش���یدی ت���ره وه له الیه كی مه زن و مرۆڤێك���ی ب���وه و نه قش���به ندی

به ناوبانگ بوه .به هائواڵ پیاوێكی لێقه وماو گۆش���ه گیر بوه ، خۆی ش���اردۆته وه هێشتا ئاشكرای ل���ه الی خوداوه نده وه نه كردوه كه ئ���ه و ن���اردراوه وه ك په یامب���ه ر، چونكه ئه م ئاش���كراكردنه له س���اڵی )1863(دا بوه )وه ك له كتێبه ك���ه ی ئه می���ر فه رهه نگیدا ئاماژه م���ان له س���ه ره وه ك���ه هات���وه ،

پێكردوه (. گه ر س���ه رنجی هه مان سه رچاوه بده ین )ئه می���ر فه رهه ن���گ ئیمان���ی - به هائواڵ له كوردس���تان(. به هیچ جۆرێ���ك له وه ی له الپه ره )118(دا هاتوه هیچ ئاماژه یه كی تر نیه كه شێخ ئه حمه دی سه ردار چاوی به به هائ���واڵ كه وتب���ێ . جا ب���ه ڕای من- له كاتێكدا هیچ س���ه رچاوه و زانیاری دیكه نیه بۆ سه لماندنی ئه م چاوپێكه وتنه هیچ جۆره په یوه ندیه ك نه بوه له نێوان ئه م دو

پیاوه ناسراوه دا.3. له الیه كی تره وه تائێستا ساغنه بۆته وه ش���ێخ ئه حمه دی س���ه ردار ك���ه ی كۆچی دوایی كردوه ، تا بزانین ئایا له كاتێكدا كه به هائواڵ چۆته ئه شكه وته كه ی سه رگه ڵو، ش���ێخ ئه حمه دی س���ه ردار له ژیاندا بوه یان نا؟! خۆ ئه گه ر ئه و مێژوه ی له س���ه ر گۆڕه كه ی شێخ ئه حمه دی سه ردار نوسراوه بۆ دیاریكردنی س���اڵی كۆچی دوایی شێخ ئه حم���ه دی س���ه ردار، وات���ه 1833 ئه وا به هیچ جۆرێك ئه و چیرۆكه ی له كتێبه كه ی ئیمانی���دا گێڕدراوه ته وه ئه میر فه رهه نگ

پێناچێ راستبێ ! خۆ ئه گه ر ئه و مێژوه ش راس���تنه بێ ئه ی كه ی ش���ێخ ئه حمه دی سه ردار كۆچی دوایی كردوه ؟ جا كه وابێ با چاوه ڕوانی ده ركه وتنی راس���تی مێژوی

كۆچی شێخ ئه حمه دی سه ردار بكه ین.4. گه ر بگه ڕێینه وه بۆ هه مان سه رچاوه )به هائواڵ له كوردس���تان( له دوای الپه ڕه 118 به هیچ جۆرێك باس له وه نه كراوه كه به هائواڵ چاوی به شێخ ئه حمه دی سه ردار كه وتبێ ، له كاتێكدا ك���ه ئه میر فه رهه نگ ئیمان���ی له ژێ���ر س���ه ردێڕی )كاته كانی حه زره تی به هائواڵ له ش���اخی س���ه رگه ڵو چلۆن تێپه ڕ بوه ( به درێژی باسی حه وانه وه و گوزه رانی به هائواڵ ئه كا له و ئه شكه وته داو هاتوچ���ۆی به هائواڵ بۆ س���لێمانی تا ئه و كاته ی له 1856دا به یه كجاری س���ه رگه ڵو به جێ ئه هێڵێ و ئه چێته وه بۆ س���لێمانی و له وێشه وه بۆ به غدا. هه روه ها گه ر سه رنجی هه مان س���ه رچاوه بده ین له الپه ڕه )144(دا نوس���راوه )س���ه باره ت به هه ندێك له و به هائواڵ حه زره تی هاوده می ش���ێخانه ی بون(، ش���تێك به رچاو ناكه وێ كه باسی ش���ێخ ئه حمه دی س���ه ردار بكا له كاتێكدا له و الپه ڕه یه و الپه ڕه كانی دوای ئه ودا.... باسی زۆر كه س كراوه له سلێمانی چاویان به به هائواڵ كه وتوه و په یوه ندیان له ته كیدا هه بوه ، وه ك ش���ێخ محه م���ه د به هائه دین نه قشبه ندی ، شێخ ئیس���ماعیل سه رۆكی ته ریقه تی خالیدی ، مه ال حامیدی بێسارانی ، شێخ عه بدولڕه حمان نه قشبه ندی ... هتد.

چواره م: له كۆتایی نوسراوه كه دا هاتوه ئه وه ی جێی س���ه رنجه ئه و ناوچه یه ی كه بۆ ماوه ی دو س���اڵ به هاالله ی تێدا ژیاوه له س���ه رگه ڵو پاش چه ند س���اڵێك بۆته مه ڵبه ن���دی س���ه رهه ڵدانی بزوتنه وه یه كی كۆمه اڵیه ت���ی و ئایینی و سیاس���ی به ناوی

هه قه وه .تێبینیم له س���ه ر ئه م بڕگه ی���ه ئه وه یه كه س���ێكی نه ش���اره زا كه ئه م چه ند دێڕه ئه خوێنێت���ه وه وائه زانێ ك���ه بزوتنه وه ی هه قه له ژێر كاریگه ری ئاینی به هائیه كاندا هه ڵقواڵوه ، منی���ش وه ك مرۆڤێكی هه قه ئه م���ه وێ چه ند رونكردنه وه ی���ه ك بخه مه

به رچاو:1. ماوه یه ك���ه ورته ورتێك په یدابوه كه

گوایه ئاینی به هائیه كان كاریگه ری له سه ر بزوتن���ه وه ی هه قه هه بوه ، زۆر جێی داخه ئ���ه م ورته ورته ل���ه روی ناش���اره زاییه وه خه ریكه په ره ئه سه نێ ، یان كه سانێك هه ن به مه به ستی شكاندنی ئه و بزوتنه وه یه ، یان به مه به ستی ناوزڕاندنی له نێو موسڵماناندا، كه گوایه هه قه كان له ئاینی پیرۆزی ئیسالم الیان���داوه ، كه ئه م���ه ش قه وانێكی كۆن و ش���كاوه ، له كاتی خۆیدا، بۆ كپكردنه وه ی ئینگلی���زه كان و له الی���ه ن بزوتنه وه ك���ه حكومه تی پاش���ایه تی و كۆنه په رس���تان و به رژه وه ندیی���ه وه خاوه ن���د خه ڵكان���ی لێئه درا، به اڵم ئێس���تا خه ڵكی كوردستان له بیروباوه ڕو بۆچونی هه قه كان گه یشتون و ك���ه س گوێ له و قه وانانه ناگرێ كه ته نیا هه ر ده رزیه كه ی نه ش���كاوه به ڵكو خۆی

شكاوه و له توپه ت بوه .له الیه كی تره وه گه ر كه سێك به ڵگه یه كی مێژویی به ده س���ته وه یه نه ك هه ر به قسه و مه زنده - وابزان���م، به وه ئه چێ ... هتد،

واباشه بیخاته رو، بۆ خزمه تی مێژو.2. بزوتن���ه وه ی هه ق���ه بزوتنه وه یه كی ش���ێخ ده س���تی له س���ه ر خۆرس���كه عه بدولكه ریمی ش���ه ده ڵه له سااڵنی 1920 زایینی به دواوه سه ریهه ڵداوه له بارودۆخێكی تایبه تی ئه و س���ه رده مه دا له دوای جه نگی جیهانی یه كه م و گرانیی گه وره و قات و قڕی دوای س���ه فه ر به رلگ و تااڵنكردنی دێهاتی كوردستان له الیه ن سوپای عوسمانیه وه ، ده س���ه اڵتی ژێر له بارودۆخێكی هه روه ها زۆری حكومه تی زوڵ���م و ده ره به گایه تی و عێ���راق و ئینگلیزه كان و چه وس���اندنه وه ی هه ژارانی الدێ و شۆڕشی 1920 له باشوری عێ���راق و شۆڕش���ی ئۆكتۆبه ر له روس���یاو سه رهه ڵدانی شۆڕشه كانی شێخ مه حمودی نه مر... هتد ئ���ه م بزوتنه وه یه چه كه ره ی

كردو پاشان گه شه ی كرد.ئه گه ر چه ند شتێكی هاوبه شیش هه بێ ئاینی به هائی���ه كان و بزوتنه وه ی له نێوان هه قه دا وه ك بڕوا به ئاشتی و ئاشتیپه روه ری یان یه كس���انی ژن و پیاو، ئه وه ناگه یه نێ ئاین���ی به هائی���ه كان كاریگه ری له س���ه ر س���ه رهه ڵدانی بزوتن���ه وه ی هه قه هه بوه ، چونكه ئ���ه م ج���ۆره به یه كچونه له هه مو ئاین و ئاینزاو رێب���ازی ئاینی و بزوتنه وه ی

چاكسازییه كاندا به رچاو ئه كه وێ .له ماوه ی )64( س���اڵی نێوان .31856 كه به هائواڵ س���ه رگه ڵوی به جێی هێش���توه تا 1920 به هی���چ جۆرێك الی شێخانی ته ریقه تی نه قشبه ندی له ناوچه ی س���ورداش و ده وروبه ری یان الی سۆفی و مریده كانیان هیچ باسێك نه هاتۆته كایه وه ، له ش���ێخ ئه حمه دی س���ه رداره وه تا شێخ عه بدولكه ریمی ش���ه ده ڵه پێنج مورشیدی دیكه ی نه قش���به ندی )شێخ قادری سور، حاجی ش���ێخ ره زای عه س���كه ر، ش���ێخ محه مه دی ئیله اڵ، حاجی شێخ مسته فای عه سكه ر، شێخ مه ال ئه حمه دی گه ڵنێری ( باڵوكردۆت���ه وه نه قش���به ندیان رێب���ازی له ناوچه ك���ه دا س���ۆفی و مری���دی زۆریان هه بوه و زۆر باس و خواسی سۆفیگه ریه تی و تاق���م و پیاوانی ئاینی و ته س���ه وف كراوه له ناو هه قه كاندا وه ك باس���ی ئه بوبه كری س���دیق و شێخ محێدینی عه ره بی و حه الج و چه ندین پیاوی ئاینی و ئه هلی ته س���ه وف، به اڵم من، به شبه حاڵی خۆم كه له ته مه نی دوان���زه س���اڵیه وه له ن���او بزوتن���ه وه ی هه قه دام و ش���اره زاییم ل���ه م بزوتنه وه یه دا هه یه ، نه مبیستوه باسی ئاینی به هائیه كان كرابێ ، ته نیا ئه مه چه ند ساڵێكه كه تاقمێ به هائ���ی له به غداوه هاتونه ته س���لێمانی و ناویان كه وتۆته ناو ناوانه وه ، له گه ڵ هه مو رێزێكم ب���ۆ به هائیه كان، كه خاوه ن بڕواو بۆچونی خۆیانن و ئازادن له بڕواو قه ناعه تی خۆیاندا، الی منیش وایه كه به شی زۆری بی���رو بڕوایان جێی رێ���زه وه ك رێزگرتن له ئاف���ره ت، هه وڵ���دان بۆ چه س���پاندنی ئاشتی له جیهانداو له ناو گه الندا، هه روه ها وه ستانیان دژ به ده مارگیری هه ر بابه تێك

بێ ... هتد.ده ستخۆش���ی دوب���اره له كۆتایی���دا له رۆژنام���ه ی ئاوێن���ه ئه ك���ه م و زۆر رێزم بۆ ئه و كه سه هه یه كه بابه ته كه ی نوسیوه ده ستخۆشی لێئه كه م و شادمان ئه بم گه ر به رده وام بێ له سه ر نوسینی ئه و بابه تانه ، به اڵم به مه رجی ئه وه ی نوسینه كان چڕترو پڕتربن و له كاریگه ری ده رخس���تنی راستی به والوه هیچ كاریگه ری تری به س���ه ره وه نه بێ ، كه وا بێ راستی ، به ڵێ هه ر راستی

هه قه .

تیشكێك‌بۆ‌سه‌ر‌نوسینه‌كه‌ی‌‌ئاوێنه‌.. به‌هائیه‌كان‌گه‌ڕانه‌وه‌‌بۆ‌سه‌رگه‌ڵو

سلێمان عه بدوڵاڵ یونس

س���ه ركردایه تی ئه نجومه نی دواج���ار یه كێتی ل���ه دوا كۆبونه وه ی خۆیدا توانی كۆتایی به و فره یی���ه بهێنێت كه به هۆی كۆمه ڵێ���ك لێدوانی به یه كت���ری ناكۆكی هه ندێك له كاراكته ره بااڵكانی یه كێتیه وه له ماوه نزیكه كانی به رێدا به ش���ێوه یه كی نه خ���وازراو له ناو هه ڵوێس���تی یه كێتیدا دروس���تببو. فره ییه ك ك���ه وای كردبو بواریان یه كێتی���ه كان له ئه نتی هه ندێك هه بێت مه شینی پڕوپاگه نده یه كی حزبی ئه بستراكت بخه نه كارو ئیحراجی پانتاییه حزبیه كانی یه كێتی بكه ن به تایبه ت بنكه

جه ماوه رییه كانی. مێ���ژوی یه كێتی مێژوی هه ڵوێس���تی ڕون و مێ���ژوی ئامانجی ڕونه . مێژویه كه ده س���تپێده كات و له دایكبونیدا له گ���ه ڵ به درێژای���ی نزیك���ه ی چوارده ی���ه وێڕای هه لومه رج���ه دژواره كان به ش���ێوه یه كی لێبڕاوانه به رده وام بوه . بۆیه له ڕاس���تیدا باسكردن له شوناس���ی ئه و هێزه له هه ر له حزه یه ك���ی ن���او مێژوی ئ���ه و هێزه دا باسكردنه له شوناسی هێزێكی ڕچه شكێن، هێزێك ك���ه خاوه نی دنیابینی ڕۆش���ن و بوه . له بننه هاتو ئیراده گه لێكی خاوه نی ئیراده گه لێ���ك كه وای ك���ردوه به رده وام موب���اده ره گرنگه كان���ی ن���او كایه كانی ناو سیاس���ه ت و موب���اده ره گرنگه كانی كۆمه ڵگای له ده ستدابێت و له هه ر ساتێكی دژواری ناو مێژودا دوابڕیارو دوا ئه كشنی ناو كایه سیاس���ی و كۆمه اڵیه تیه كانی ناو

كۆمه ڵگا بۆ ئه و هێزه جێبهێڵدرێت.هه ندێ���ك راب���ردودا له ماوه كان���ی به نائاگای���ی و هه ندێكیش ته واو له ئاگایدا هه ڵوێس���تی بۆ ناقۆاڵی���ان ش���ڕۆڤه ی یه كێت���ی كرد هه م له پرس���ی ڕێكه وتنی س���تراتیژی له گه ڵ پارتی و هه م له پرسی به تایبه ت به ئۆپۆزسیۆنه وه . په یوه نیدار پرس���ی له یه كتری تێگه یشتنی ده باشان گۆڕاندا. بزوتن���ه وه ی یه كێتی و له نێوان پرس���ه گه لێك، ك���ه ده توانی���ن بڵێی���ن س���ه رجه میان پرس���ی په یوه ندیدار بون به بابه ته كانی هه ڵبژاردنی سه رۆكی هه رێم و پارله م���ان و ئه نجومه ن���ی پارێ���زگاكان و پرسی س���ازان و شه راكه ت و خاوه ندارێتی له كوردستاندا. به تایبه ت له سه ر ئه و پرسه چاره نوسسازانه ی كه ڕه هه ندی كوردی و

ڕه هه ن���دی كوردس���تانییان هه یه . به اڵم خۆشبه ختانه بینیمان سه ره نجام یه كێتی به پێچه وانه ی ئه و شڕۆڤه به دئامانجانه ی دژه كانیه وه توانی له مینبه ره مێژوییه كه ی خۆیه وه یه كالكه ره وانه و به سیاس���ه تێكی بێته گۆ. سه ربه خۆوه ڕون و ئه قاڵنیانه ی سیاسه تێك كه هه روه كو چاوه ڕێ ده كرا دواجار له نێوان دو مینبه ره دژبه یه كه كه ی پارتی و ئۆپۆزس���یۆنه وه وه كو مینبه ری س���ێهه م له ناو هه ناوی تێگه یش���تنێكی به قازانجی لۆژیكیانه دا پڕاگماتیكیان���ه و واقیعه كه و به قازانجی كۆمه ڵگا له ساتێكی

مێژویی گرنگدا سه ریهه ڵدا.مام ڕه وت���ی س���ه رهه ڵدانی لێ���ره دا یه كێت���ی به س���ه ركردایه تی ناوه ن���ده یارمه تیده ر ده بێت بۆ ئه وه ی ئه م دۆخه ده رباز بكه ین و له نێوان پێداگری پارتی و شێلگیریی ئۆپۆزس���یۆندا ڕێگای سێهه م بۆ چاره ی گرفته هه نوكه ییه كانی هه رێمه

كوردیه كه ده سته به ربكه ین، ڕێگایه ك كه بێ ده س���ته به ركردنی ئه سته مه بتوانین ملمالنێ���ی زبرو ملمالنێی ڕه ش و س���پی تێپه ڕ بكه ی���ن. به تایبه ت كه پێش���وتر مام جه الل وه ك���و ڕێبه ری فكرو ڕێبه ری مێژویی ئ���ه م هێزه توانی له نێوان الیه نه دژه كانی ناو عێراقدا زۆر س���ه ركه وتوانه ئه زمون ب���كات. له وه ش دورتر ده توانین بڵێین هه ر له مه ش���هه ده كانی وێناكردنی ب���ه ره ی كوردس���تانیه وه بۆ مه ش���هه ده گرنگه كان���ی دوای راپه ڕین و له وێش���ه وه بۆ ئێس���تا هه مومان شاهیدی هه ڵوێسته مه زنه كان���ی مام جه الل بوین له پرس���ی قورسه كانی كه یس���ه یه كالییكردنه وه ی حزبایه ت���ی و سیاس���ه ت و دنی���ای له كوردس���تاندا. فه رمانڕه واییك���ردن مه شهه دگه لێك كه هه میشه ی چاره سه ی سێهه می له گه ڵ خۆیدا هێناوه به تایبه ت ئه و كاتانه ی كه ڕێ���گای یه كه م و ڕێگای دوه م به س���ه ر هه م���و چاره س���ه ره كاندا

به داخران گه یشتون.به كاراكته رێكی پێویس���تمان لێ���ره دا مێژوی���ی هه ی���ه ب���ۆ ئ���ه وه ی بتوانێت ڕۆڵی مام ج���ه الل له مه ش���هه ده گه وره داهاتوی ئێس���تاو چاوه ڕوانكراوه كان���ی هه رێمه كوردیه كه ماندا وازی بكات ڕۆڵێك ك���ه له ئێس���تادا به هۆی غیاب���ی كاتی و هه نوكه یی م���ام جه الله وه زیاتر له جاران ئینس���انی كوردی ده توانێت س���ه رنجی پێویستبونی بدات و كاریگه رییه زه وه نده ڕۆڵه ش ئه م ته واوكردن���ی ئیجابیه كانی له مه ش���هه ده گرنگه كان���ی ئێس���تاماندا

به مێژویی و به پێویست بزانێت.له ڕاس���تیدا ئه گه ر مام جه الل ئێس���تا له ناوم���ان بوایه هه رگیز به ده س���ت ئه م كێشانه وه ده سته وستان نه ده بوین، چونكه ئ���ه و ده یتوانی هه مو ده روازه یاس���ایی و سیاسیه كانی ئه م كێشانه به قازانجی ئه م هه رێمه كوردیه له سازانێكی كوردستانیدا بكاته وه . به اڵم له گه ڵ ئه وه ش���دا ده بێت له گه ڵ واقیعه ك���ه مامه ڵه بكه ین و بزانین ئێم���ه له س���اتی ئێس���تاماندا له به رده م غیاب���ی م���ام جه اللداین و پێویس���تیمان هه نگاونانێك بوێرانه ی���ه . به هه نگاونانی په یوه س���ته یه كه مدا له حاڵه ت���ی ك���ه به س���ه ركردایه تی یه كێت���ی و له هه نگاوی دوه م���دا په یوه س���ته به بارزانی و پارتی و له هه ن���گاوی سێهه میش���دا په یوه س���ته

به نه وشیروان مسته فاو ئۆپۆزسیۆنه وه . لێ���ره دا دوا هه ڵوێس���تی ئه نجومه نی جی���گای یه كێت���ی س���ه ركردایه تی له مباره ی���ه وه چونك���ه خۆش���حاڵیه بوێران���ه ی وه ك یه كه می���ن هه ن���گاوی به رده وامكردنی نه خشه ڕێگای مام جه الل هه نوكه ییه كانی كێشه چاره ی به ئاقاری هه رێمه ك���ه وه هاویش���ت و یه كێتی وه ك یه كێتی پیش���انی ڕای گش���تی دایه وه . ئێس���تا نۆبه تی بارزانیه بۆ ئه وه ی هه ر نه بێت له م مه شهه ده ته ئریخیه دا بتوانێت نه هج���ی مێژویی مام ج���ه الل به رده وام بكات و له ده ره وه ی به رژه وه ندی پارتیه وه له هه رێمه كه ی بنده ستی بڕوانێت و له گه ڵ یه كێتیدا ئۆپۆزس���یۆنیش ب���ۆ ژێر ئه و چه تره بانگهێش���تبكات ك���ه ده توانرێت به هۆی���ه وه هه رێمه كوردیه كه بۆ قۆناغی دوای فیدڕاڵی گوزه ر بكات. گوزه ركردنێك ڕه نگه به سه ركردایه تی بارزانی بێت ئه گه ر بارزان���ی بتوانێت مرونه ت���ی پارته كه ی خ���ۆی به مرونه تی ئێس���تای یه كێتیه وه گرێ بدات و س���ه ركردایه تی س���ازانێكی پرسگه له كانی له سه ر بكات كوردستانی ده س���تورو سیستمی به ڕێوه بردنی واڵت و ته واوی ئه و پرس���انه ی ك���ه ڕه هه ندێكی كوردس���تانییان ڕه هه ندێكی ك���وردی و هه یه . له ڕاستیدا بارزانی به هۆی پێگه ی مێژویی خۆی و نزیكی زۆری له مام جه الل و هاریكاری یه كێت���ی و دواجاریش به هۆی ش���ێوه ڕێكه وتنێك له گه ڵ ئۆپۆزسیۆندا ده توانێ���ت ئه م ڕۆڵ���ه وازی بكات به بێ ئه وه ی س���ه ركردایه تی یه كێتی له به رده م ئیحراج���ی توش���ی جه ماوه ره كه ی���دا ب���كات ی���ان خ���ۆی و حزبه ك���ه ی خۆی له به رامبه ر ئۆپۆزس���یۆن و ڕای گش���تیدا بخاته هه ڵوێس���تی دژواره وه . له ڕاستیدا ئه زمونه ل���ه م بارزان���ی س���ه ركه وتنی تازه یه دا په یوه سته به وه ی چه نده بارزانی ده توانێت نه هجی تاڵه بانی سه رۆك كۆمار دژه كاندا، له كۆكردن���ه وه ی په یڕه وبكات هه رچه ن���ده په یامه ك���ه ی پێرێی بارزانی كه به بۆنه ی شۆڕشی گواڵنه وه له هه ولێر پێشكه ش���ی كرد له م ئه گ���ه ره كه مێك به دورمانده خاته وه ، به اڵم وێڕاش بارزانی له به رئ���ه وه ی قه ده ریه تی س���ه رۆكایه تی هه رێم���ه كوردیه ك���ه ب���ۆ قۆناغی دوای فیدڕاڵ���ی ب���كات وه زیفه كه ی قورس���ه و

ئه لته رناتیڤی باشتری له به رده مدا نیه .

بارزانی‌و‌نه‌هجی‌تاڵه‌بانی خه لیل عه بدوڵاڵ

پ����رۆژه ی ده س����توری هه رێم حزب و الیه نه سیاسییه كانی كوردستانی به سه ر دو به ره دا دابه شكردوه . به ره ی یه كه میان جه خ����ت له گه ڕان����ه وه ی پرۆژه ك����ه بۆ په رله مانی كوردستان و هه مواركردنه وه ی داوای دوه میش����یان ب����ه ره ی ده كات.

تێپه ڕاندن و خستنه راپرسیی ده كات.فراكس����یۆنه كانی له وچوارچێوه یه دا ئۆپۆزسیۆن له په رله مانی كوردستان، ) گۆڕان، یه كگرتوی ئیس����المی، كۆمه ڵی له رونكردنه وه یه كدا ئاینده (، ئیسالمی و 2013داوای مایس����ی 19ی ل����ه گه ڕانه وه ی ره شنوس����ی ده ستوریان بۆ كرد. هه مواركردنه وه ی����ان په رله م����ان و بۆ جێبه جێكردنی ئه و داخوازییه شیان پشتیان به بڕیاری ژماره دوی رۆژی 17ی په رله مانی كوردس����تان ئازاری 2011ی به س����توه كه 104 ئه ندام����ی په رله مانی فراكسیۆنه جیاجیاكان په سه ندیانكردوه ، ك����ه له خاڵێكی����دا زۆر به رون����ی ئاماژه ده ستوردا به پرۆژه ی به چاوخشاندنه وه

ده كات.بێجگ����ه له الیه نه كانی ئۆپۆزس����یۆن، یه كێتیی نیش����تمانیی كوردس����تان كه له ده سه اڵتدایه ، له سه ر ئه و پرسه دیدو تێڕوانینی رۆش����نی خۆی هه یه و له گه ڵ ئه وه دایه كه ئه و پرۆژه ده ستوره له رێی س����ازانی نیش����تمانییه وه له په رله م����ان هه مواربكرێت����ه وه . یه كێت����ی له چه ن����د به ڵگه نامه یه كی ره سمیدا ئه و خواسته ی خۆی خس����تۆته رو. له وانه له به یاننامه ی كۆتای����ی ئه یلول����ی 2012ی كۆبونه وه ی به یاننامه ی سه ركردایه تی و ئه نجومه نی هاوبه ش����ی كۆبونه وه ی ده باشانی نێوان یه كێت����ی و گ����ۆڕان و راگه یه ن����راوی دوا كۆبونه وه ی ئه نجومه نی س����ه ركردایه تی

له 20ی مایسی 2013.ئ����ه و الیه نه ش����ی ك����ه زۆر داكۆك����ی له س����ه ر تێپه ڕاندن و خس����تنه راپرسیی ئه و پرۆژه ده س����توره ده كات به پله ی یه كه م پارتی دیموكراتی كوردس����تانه . بێگومان ده بێ ئام����اژه ش به وه بكه ین كه چه ند ده نگێكی دیار له ناو پارتیشدا

پێداچونه وه ی له گه ڕانه وه و پشتیوانیان ل����ه و ك����ردوه . ده س����تور پ����ڕۆژه ی چوارچێوه یه دا نێچیرڤان بارزانی له وتاری ده ستبه كاربونی وه ك سه رۆكی كابینه ی حه وته می ئه نجومه ن����ی وه زیران له 5ی په رله مانی له ب����ه رده م 2012 نیس����انی گوتی:)ئێم����ه ب����ه ده ق كوردس����تاندا ل����ه و بڕوایه داین هه وڵب����درێ ئه و پرۆژه هه ماهه نگی به به ش����داری و ده س����توره هه مو پارت����ه سیاس����ییه كان و پێكهاته ئایینیه كان و نه ته وه ی����ی و كۆمه اڵیه تی و شاره زایان و یاساناسان پێداچونه وه ی بۆ بكرێ بۆ ئه وه ی ده ستورێكی كۆكه ره وه ی دابڕێژین(. هه روه ها گه لی كوردس����تان نێچیرڤان بارزان����ی له چه ند بۆنه ی تردا ئاماژه ی به وه كردوه كه هێڵی سوریان له س����ه ر گه ڕانه وه ی پڕۆژه ی ده ستور بۆ

په رله مان نییه . س����ه ره ڕای ئه وه ی كه له كۆبونه وه ی رۆژی 17ی ئازاری 2011 زۆربه ی زۆری په رله مانتاره كان����ی پارت����ی ده نگی����ان به بڕی����اری ژم����اره دوی په رله مان داوه كه بڕگه یه كی تایبه ته به چاوخشاندنه وه

به پرۆژه ی ده ستوری هه رێمدا.ب����ه اڵم ئ����ه وه ی جێگ����ه ی س����ه رنجه مه س����عود بارزان����ی س����ه رۆكی هه رێمی كوردستان زۆر به توندی جه خت له سه ر خس����تنه راپرس����ی پرۆژه ی ده ستوری هه رێم ده كاته وه و له م چه ند هه فته یه ی رابردودا له وتارو لێدوان و كۆبونه وه كانیدا زۆر به راش����كاوی دی����دی خ����ۆی ل����ه و باره یه وه خس����ته رو كه له گه ڵ خستنه راپرسیی پرۆژه ی ده ستوره ، كه هه ندێ چاودێری سیاسی ئه وه ی لێده خوێننه وه كه مه به س����ت له م س����وربونه ی بارزانی بۆ مس����ۆگه ركردنی خۆكاندیدكردنه وه ی بێ بۆ خولێكی دیكه ی س����ه رۆكایه تی. ئ����ه وه ی تێبینی����ش ده كرێ نه یاس����ای كوردس����تان و هه رێمی س����ه رۆكایه تیی ن����ه یاس����ای په س����ه ندكردنی پرۆژه ی هه مواركردنه كانی، هه رێم و ده س����توری هیچ ده س����ه اڵتێكی به س����ه رۆكی هه رێم به خش����یوه كه پرۆژه ی ده ستور بخاته

راپرسییه وه .

پرۆژه‌ی‌ده‌ستور‌خاڵی‌كۆكه‌ره‌وه‌‌یان‌لێكترازان؟

19 »»

پێویستمان به كاراكته رێكی

مێژویی هه یه بۆ ئه وه ی بتوانێت

ڕۆڵی مام جه الل له مه شهه ده گه وره چاوه ڕوانكراوه كانی

ئێستاو داهاتوی هه رێمه

كوردیه كه ماندا وازی بكا

(379( سێشه ممه 2013/5/28 19تایبه‌ت

مارکۆزەدا ڕەهەندی تێگەیش���تنی لە چەقی نەرس���یس الی خودئەڤین���ی تەفس���یرەکە نییە، نەرس���یس خۆی لە وێنەکەی ب���ۆ جیاناکرێتەوە. ئەوی ن���او گۆمەکە ه���ەم خۆیەت���ی و هەم سروش���تە، ب���ەاڵم لە نێ���وان خۆی و سروش���تدا جیاکارییەک���ی وەها توند نییە. لێ���رەوە خۆشەویس���تی خود و خۆشەویس���تی سروش���ت دوو دیوی ی���ەک دی���اردەن. وەک دەبینین لەم چیرۆکی نەرسیسەدا هێشتا ئەو عەقڵە ئۆدیسیۆسییە فێڵزانە دروست نەبووە کە بیەوێت سروشت جڵەوبکات و فێڵی لێ بکات، عەقڵی ئەنس���ترۆمێنتاڵ لە گۆڕێ نییە، بەڵکو هەستێکی ئەڤیندار سەرتاس���ەری ئامادەی���ە ک���ە خود و باب���ەت تێی���دا لە ی���ەک جیانابنەوە. نەرس���یس ئەو کوڕە فێڵزانە نییە کە سروش���ت وەک دوژمن س���ەیردەکات، بەپێچەوانەوە ئەو س���ەمبولی ئیرۆسە بە مانا بێگەردەک���ەی کاتێک چێژ لە خۆشەویستی خۆی دەبینێت و لە نێوان خۆی و بابەتی عیشقەکەیدا جیاوازییەک نابینێ���ت، خۆی هەم عاش���قە و هەم مەعش���وق. الی مارکۆزە ئەمجۆرە لە عاشقبوونی سروشت گرنگە تا بزانین ئاش���تبوونەوەی م���رۆڤ و سروش���ت

کارێکی مەحاڵ نییە. بەاڵم بۆ ئەم ڕەهەندە الی نەرس���یس شۆڕش���گێڕانە ڕەهەندێکی دەش���ێت بێت?. کالوس الیەرمان لە وتارێکیدا

»نەرسیس���یۆس ناونیش���انی ب���ە دژی ئۆدیب���ۆس« ئ���ەم خاڵە جوان رووندەکاتەوە. ل���ە کۆمەڵگایەکدا کە تادێت ڕۆڵی باوک تێیدا الواز دەبێت، سەمبولە ناواخنکراوەکانی باوک بەرەو بێهێ���زی دەڕۆن، لە کۆمەڵگای وەهادا دەبێت »من« ێکی بەهێز لە دایکببێت کە عاشقی پالن و گەمەکانی خۆیەتی. نەرسیس���یۆس وەک سەمبولی ئەنتی چونکە دەردەکەوێت، کەپیتالیس���تی ئ���ەو وزەیەی���ەی کۆمەڵگای تەواوی تواناداری���ی ل���ە مرۆڤ���ی داوادەکات، نەرسیس���یۆس دەیگێڕێتەوە بۆ خود و نایبەخش���ێت ب���ە دەرەوە »بڕوانە : نەرس���یس دژی ئۆدیب���ۆس. کالوس الیەرمان. ڕۆژنامەی دی تزایت. ژمارەی 19 ی 3 ی ساڵی 1993. ژمارە 12«. واتە نەرس���یس سەمبولی سەندنەوەی لیبیدۆیە لە کار و پیش���ە و بەرهەمەوە ب���ەرەو خود. وەرگەڕانی گەمەکەیە لە نێوان م���رۆڤ و کەپیتالیزم���دا، لەبەر ئەوەی س���ەنتەری بوون ل���ە دەرەوە بێت، لە ئی���ش و بەرهەم و کااڵدا بێت، ل���ە پارە و ماڵدا بێت، ل���ە خود دایە. نەرسیس بەم مانایە پاڵەوانێکی ئەنتی کەپیتالیستییە، چونکە لە بری گوێدان بە پرەنس���یپی واق���ع، تەنیا گوێ بە پرەنس���یپی تایبەتی خۆی دەدات ... قارەمانی بەرزڕاگرتن���ی خودە دژ بە قارەمانی عەشقە یاساکانی. دەرەوە و

بەرامبەر کار.

جوانییەکانی‌ناڕێکی...‌پاشماوه‌

خرقه پوشی من از غایت دینداری نیست!

جامه یی بر سر صد عیب نهان می پوشم!

وات���ا: ))خه رق���ه پۆش���ینه كه ی من له س���ۆنگه ی دینداریمه وه نییه ، چونكه ئه گه ر دیندار به خه رقه پۆشی بێت، ئه وا به جبه یه ك س���ه د عه یب و عاری شاراوه

دائه پۆشم!((بۆ ئ���ه وه ی گونجانێك دروس���تبێت، پێویسته سه ره تا پرسیاری ئه وه بكه ین، ئایا حكومه تی دینی له ئێس���تادا توانای ئ���ه وه ی هه یه به رق���ه راری مافی مرۆیی حه قانییه ت به ركه ماڵی ئایا بێنێته دی ؟ له سه ر بنه مای ڕێزگرتنی ئه وانی تری پێ

دێته دی ؟لێ���ره دا ته نه���ا دو نموونه ی س���اده وه اڵمدانه وه یه ك���ی ب���ۆ ئه خه ین���ه ڕو

نێگه تیڤانه ی ئه م دو پرسیاره .نمونه ی یه كه م: گریمان له كۆمه ڵگایه كی پلورالدا، كه س���انێك هه ن باوه ڕیان به : له سه ركردنی حیجاب نییه ، واتا باوه ڕیان به وه ی���ه فڕێدان���ی حیج���اب نیش���انه و ده الله تی به دیهاتنی ئازادی و به رقه راری ماف و سه ربه خۆیی ژنانه ، ئا لێره دا ده بێ حكومه تی دینی چ پڕۆژه یه ك پێشكه ش بكات؟ په سه ندكردنی یاسایه ك به پێی ئه م یاس���ا كۆمه اڵیه تییه ؟ یان ناچاركردنیان به زۆرداری بۆ له سه ركردنی حیجاب؟ ئایا كۆمه اڵیه تی یاس���ایه كی په سه ندكردنی ئاوا، بۆ خۆی له ن���اوه وه ناچاركردنێكی ناڕاسته خۆ نییه بۆ ژنه موسوڵمانه كانی تر كه بێئاگایانه و ناهۆش���یارانه حیجاب فڕێب���ده ن؟! ده كرێ���ت ڕونكردنه وه یه ك له هه مبه ر ئه م باس���ه بخرێته به رده ست، كه تائێس���تا له نێو ئه م هێ���زه دینداره سیاس���یانه دا، بچوكترین شتیان له سه ر

نه وتراوه .نم����ونه ی دوه م: دیس����ان ئ���ه گ���ه ر گریم�����انه یه ك بكه ی����ن ب����ۆ داهات���و، ئ�����ه گ����ه ر ئ��������ه وه ی گری���مان���ه ی هۆمۆسێكس���واڵه ل���ه كۆم����ه ڵگ�����ادا كان)هاوڕه گه زب���ازه كان( هه ب���ون، ئایا حكومه تی دینی له سه رده می نوێدا خاوه نی چ عه قڵیه تێكی ڕێكخستنه وه یه ؟ به ڕه وا بینینی كوش���تنیان یا ڕێكخس���تنه وه ی ژیانی���ان له ڕێ���گای یاس���اوه ، ئه گ���ه ر

بزانێت، چاره سه ر به ته نها كوش���تنیان قه اڵچۆڵپێكردنیان، زیندانك���ردن و ی���ا ئه م���ه بۆ خ���ۆی كارێكی ن���اڕه وا نییه به یاس���اش ئه گه ر ئه نجامبدرێت؟ ك���ه ڕێكبخرێت���ه وه و ڕه وایه تی پێبدرێت، ئایا ئه م حكومه ته دینیه ناكه وێته دو هه ڵه ی

گه وره وه كه :یه كێكی���ان: هه ڵه یه له ب���اوه ڕو الدانه

له جه وهه ری ئیمانی سوننه تیانه .ئه ویتریان: هه ڵه یه كی كۆمه اڵیه تیانه یه ك���ه كه مینه ی���ه ك مافی موماره س���ه ی هاوڕه گه زب���ازی هه بێ���ت؟ وات���ا مانای ئه وه یه جۆرێ���ك له ڕه وایه تی���دان هه یه مافایه ت���ی له كاتێك���دا: به ناڕه وای���ی ؟ ڕه وابون���ی ناڕه وایه تیی���ه ك هه ندێج���ار

پێویسته ؟!

به رئه نجامی ئه م نوسینه به كورتی ئه مه یه :

حكومه ت���ی دینی ، ئ���ه وه ی كه نییه و هه وڵده درێت ببێت، ئیش���كال له خودی حكومه ته ك���ه دا نییه ، به ڵكو ئیش���كالی گ���ه وره له عه قڵیه ت���ی ئه وانه دای���ه كه ل���ه م چه ش���نه ئه یانه وێ���ت ش���تێكی دروستبێت، به نمونه ئه و دۆخه ی ئێستا له میسر ئه گوزه رێت شایه دییه كی گه وره ی ئ���ه م ناته واوییه ی ئه گ���ه ری حكومه تی دینی���ه ، ئه مه ش له ناوه وه ڕیش���ه یه كی مێژویی زۆر دورودرێژی هه یه و له زه مه نی مه عاوییه وه ئه م كورس���ی په ره س���تییه ده س���تپێئه كات و تا ئێستاش���ی له گه ڵ بێت ڕیش���ه كانی هه ر به قواڵییدا ئه چنه خوارێ ، زه مه ن خۆی دوباره ئه كاته وه ، به اڵم لێره دا، ناڕێكتر، ناشیرینتر، بێجاتر خه ریكه دوباره ئه بێته وه ، س���ه رئه نجام ئێمه كارمان ئه وێت، كورسی نا، دۆخێك هاتۆته پێش هه مو ش���تێك بۆ كورسی و به مان���ا كار كار، له بیرخۆبردن���ه وه ی حه قیقی و ڕاستیینه ییه كه ی ، پرسیاره كه ئه وه ی���ه ، ئێم���ه له نێ���وان هه ڵبژاردنی كارو كورس���یدا كامیان ئیختیار بكه ین؟ له نێوان هه ڵبژاردنی كاراكته ری حه جاجی كوڕی یوسف سه قه فی و غه زالی كامیان ئیختی���ار بكه ی���ن؟ مێژوی���ه ك خه ریكه دوباره ئه بێته وه ، حه جاجێك دێت به اڵم ئه مج���اره به عه مامه وه ن���ا، حه جاجێك

بۆینباغی به ستوه ..

له‌ئیسالمی‌‌)كورسی(ه‌وه‌‌بۆ‌ئیسالمی‌‌)كار(...‌پاشماوه‌

خستنه راپرسیی پرۆژه ی ده ستور به پێی یاسای ژماره )10(ی ساڵی 2009 یاس���ای دوه م هه مواركردنی یاس���ای ده س���توری پرۆژه ی په س���ه ندكردنی ژم���اره )16(ی كوردس���تان هه رێمی س���اڵی 2008ی هه مواركراو ده سه اڵتی دیاریكردنی رۆژی راپرس���یی پرۆژه ی به سه رۆكایه تی به هاوبه شی ده ستوری حكومه ت و كوردس���تان و په رله مان���ی الیه ن���ه په یوه ندیداره كان به خش���یوه . به حوكمی ئه وه شی سه رۆكی په رله مان

یه كێتیی���ه ئ���ه وا ئ���ه و كاره به ب���ێ ره زامه ندی یه كێتی ناكرێ و ئێس���تاش یه كێت���ی له گه ڵ ئه وه دا نی���ه كه به و شێوازه ده س���تور تێپه ڕێنرێت، به ڵكو له گه ڵ هه مواركردنه وه یه تی به س���ازانی

نیشتمانی.داواكاری���ی ب���ه ره ی بێگوم���ان هه مواركردنه وه ی پرۆژه ی ده س���توری هه رێ���م زۆرینه ی ره ه���ای په رله مانی كوردس���تان پێكده هێن���ن و كاریگه ری زۆریان به س���ه ر رای گشتییه وه هه یه .

بێجگه له وه ی كه پێشتر 104 ئه ندامی په رله مان���ی كوردس���تان ده نگیان بۆ چاوخش���اندنه وه به پرۆژه ی ده س���تور داوه . بۆی���ه هی���چ حیكمه تێك له وه دا نیی���ه ، كه رێ���ز له رای ئ���ه و زۆرینه یه نه گیرێ���ت. چونكه له حاڵه تێكدا ئه گه ر به و شێوازه ی ده س���توره كه ش پرۆژه ئێستای بخرێته راپرسییه وه ، پێشبینی ده ك���رێ به ده نگ���ی زۆرین���ه ی نه خێر بكات���ه وه ریس���ه كه ره تبكرێت���ه وه و

به خوری.

له به رئ���ه وه واباش���تره له روانگ���ه ی به رژه وه ندی بااڵی گه لی كوردستانه وه ، هه م���و الیه نه سیاس���یییه كانی هه رێم له سه ر به ئۆپۆزسیۆن و ده س���ه اڵته وه ، پرۆژه یه كی هاوبه ش بۆ هه مواركردنه وه ی پرۆژه ی ده ستور رێكبكه ون و پرۆژه یه ك بخه نه راپرس���یی گشتییه وه ، كه ببێته له دایكبون���ی ده س���تورێك ك���ه خاڵی كۆكه ره وه ی گه لی كوردستان بێ نه ك

لێكترازانی.

هه ندێك ك����ه س له ناو كورددا به رده وام له ن����او په تای له بیرچون����ه وه دا ده ژین و له دوتوێی ئه م په ت����ای له بیرچونه وه دا نه خۆش����ی س����اویلكه یی و ترس گه شه تاكه كان����ی له جه س����ته ی ده ك����ه ن به ئاسانی هه لپه رستانیش كۆمه ڵگاداو ئه م دو خاڵه الوازه ده كه نه ده سپێكی خۆیان ب����ۆ كنه كردنه ن����او كۆمه ڵگاو س����ه پاندنی بیرو بۆچونه كانیان و دواتر هه وڵ����دان ب����ۆ پێش����ڕه وایه تیكردنیان . ئه وان����ه ی ل����ه دوری دوره وه خۆیان له ق����ه ره ی به عس نه ده دا ت����اك و ته را له ده ره وه ی واڵت له م و له و ده یانبیست له كوردس����تان به به عسیكردن و ئه نفال و ك����وردی كیمیاب����اران ڕاگواس����تن و ئامانجه له په ن����ا ئێس����تا قڕك����ردوه ، ش����اراوه كانیاندا په له یانه بۆ كورس����ی ده س����ه اڵت بۆ ئه و مه به س����ته ش سود له هه ندێ كه س����ی ساویلكه وه رده گرن و دڵسۆزو نیش����تیمانپه روه رو به ڕواڵه ت ده رونپاك خۆیان نیش����انده ده ن، الیان ڕون����ه ڕۆژێ����ك دادێ هه م����و مه رام����ه شاراوه كانیان ئاشكراده بێت. كۆمه اڵنی هۆش����یاری كوردستان باش ده زانن كه هاوبیرانی ئه مانه ئێس����تا كه له هه ندێ به به رچاوی به ده ستن، ده سه اڵت واڵت هه م����و دونیا ل����ه ده ره وه ی هه مو به ها مرۆڤایه تیه كان له هیچ چه شنه تاوانێك س����ڵناكه نه وه له ڕه شه كوژی و له داردان.

له كوردس����تانه كه ی خۆش����مان چه ن����د س����اڵێكه له هه ندێك كه ناڵی ڕاگه یاندن كه س����انی كورتبی����ن و زوبانلوس كه تا دوێنێ مه مكه مژه یان له ده مدابو به فیتی الغه ره كان����ی مامۆس����تایان كردویان����ه به هه ڵاڵ گوایه له س����ایه ی ده س����ه اڵتی ده س����وتێ و خۆماڵ����ی خۆمان خه ڵك ده خنك����ێ . ڕاگه یاندنه كانی����ان هه رچی شۆڤیه نیه كان عه ره به تورك و له ده می ده رده چێ الی ئه مان ئه ش����كه وت ئاسا ده نگده داته وه ، چه ند باره ی ده كه نه وه وه ك به شێكبن له ئه وان، دژی ئاسایش و له جیاتی كوردس����تان، پێش����مه رگه ی خه ریك����ی بی����رو فك����ری بنیاتن����ه رو پێش����كه وتن و ب����ۆ چاره نوسس����ازبن خه ریك����ی زۆربه ی����ان س����ه ركه وتن، وه دیهێنان����ی بارگ����رژی و بێمتمانه یی و كوردی����ن. كۆمه ڵ����گای لێكترازان����ی ئاش����كرایه جیاوازیه كانیان قبوڵ نیه و چاوی����ان به رۆڵی كاریگه ری ئه وانی دی هه ڵنایه و كه وتونه په له په ل و هه ڵچون. نمایشكرد به میانڕه و له كاتێكدا خۆیان به اڵم زو ئاش����كرابو ك����ه ناتوانن خۆ ڕاستیه كه ش ڕابێنن و میانڕه وی له سه ر پێنادات. ڕێگایان رێبازه كه یان ئه وه یه بۆی����ه ده ب����ێ چاوه ڕوان����ی ئه وه بی����ن بڕناكات زانیان قس����ه كانیان هه ركاتێ ك����ه ده س����ه اڵتیان هه بێ����ت ده چنه وه سه ر ئه س����ڵی ڕێبازی مامۆستاكانیان.

هه مو كه س����ێك ده زانێت كه به ش����ێك له یاس����اكانیان ڕێگ����رن له پێش ئازادی هه م����وان ده یان����ه وێ مرۆڤ����ه كان و به ویس����تی ئه وان بژی����ن هه مو الدانێك كرداره ش ئه م كوفره و له یاس����اكانیان له م سه رده مه دا له كۆیله یی . شێوازێكه نه ك ه����ه ر زه حمه ته به ڵك����و مه حاڵه قبوڵبكرێت. دیاره ڕێگای چونه پێشه وه له ئازادیخوازان ده گرێت، به تایبه ت ئێستا كه سه رده می پێشكه وتنی ته كنه لۆژیاو زانس����ته ، بۆیه بۆیان ناچێته س����ه ر. به باسكردنی پێیانوایه ئه وانه شیان كه عه ی����ب و كه موكوڕی����ی خه ڵكان����ی دی به ره وپێش����ه وه ده چ����ن پێچه وانه كه ی ڕاس����ته و به م هه ڵسوكه وته ش����یان الی زۆرب����ه ی كۆمه ڵگ����ه بێبای����ه خ ده بن و ڕاس����تیه كان له گ����ه ڵ دادێ ڕۆژێ ڕوبه ڕوده بن����ه وه . ئه گ����ه ر به ویژدانه وه ژیانی هاواڵتیانی هه رێمی كوردس����تان به راورد بكه ین له گه ڵ ژیانی دانیشتوانی واڵتان����ی هه رێمه ك����ه به عێراقیش����ه وه ئازادی ، ئاس����ایش و ئاب����وری و له ڕوی ژیان����ی هاواڵتیانی هه رێم زۆر باش����تره س����ه ره ڕای ئه وه ی ئه وان ده یان ساڵه قه واره ی����ان هه یه . ڕاس����ته مرۆڤه كان هه مویان یه كجۆره ڕه نگیان قبوڵ نیه ، ئه مه ش ش����تێكی سروشتیه . له كاتێكدا هێزه مه عنه وی����ه كان و بیری مرۆڤه كان گه ش����ه ده كه ن، جێی داخ����ه ده بینین هه ن����دێ له به س����ااڵچوان خه ڵه فاوان����ه هه ڵسوكه وت ده كه ن ده ڵێی له ڕابردودا ده ژی����ن و نوێگه رییان پێ قوت ناچێت. ده كرێ بوترێ هه ندێ هه ڵچون و چونه س����ه ره وه ی كاتی و ناسروش����تی ده بنه هۆی له خۆبایی بون، ئه مه هۆكاره كه

ئه وانه هێنده سورن له سه ر سه پاندنی كه سانی به س����ه ر بیروبۆچونی خۆیان دی����دا. هه ن����دێ الیه ن كه ل����ه ڕۆژگاره سه خته كان بونیان نه بو له دوای ڕاپه ڕین قوتبونه وه ئه وه نده ڕه هایانه قسه ده كه ن واده زان����ن نی����ازو مه رامه كانیان هێنده نهێنی و نه زانراون كه س په ی پێنابات. ئاش����كرایه كه خه ریكی پاشقولگرتن و شاردنه وه ی ڕاستیه كانن به تێكه ڵكردنی ڕه ش و سپی و نیش����اندانی هه مو بیناو باخێكی جوان به كارژی مارو دوپشك، ئه م����ه ش كارێكی قێزه ون و نه ش����یاوه . هه مو كارێكی ب����اش و خراپ ده بینرێ . دیاره ئه وه ی هوشیارو دانابێت هه رگیز به شی له شه ڕیش����دا نابێت، له خۆبایی ئاش����تی ده هێڵێته وه .ئ����ه وه خه ڵك و مێژوه لێهاتویی و كه سایه تی كه سه كان

دیاری ده كات. باش����تره گوڵب����ن به بۆنه كه ی خه ڵك دڵخۆشكه ن نه ك ببنه دڕك بۆ ژێر پێی هه موان. ئه گه ر ئێوه ش بچنه ش����وێنی ئه مان بێگومان س����به ی دێنه شوێنتان كه سانی دی . به ڵێ هه ر ئه م كه س و ئه م الیه نانه ڕاستن كه ڕق و كینه وه الده نێن و ئ����ه وه ده كه ن ك����ه به رژه وه ندی گه ل و نیش����تیمان ده یخوازێ . زه مه نێكی زۆر هه مو وه رزێكمان پای����ز بو له به رده می گه رده لولی ڕه شی بیاباندا وه ك خه زان هه ڵیده وه راند گه وره و بچوكی كورد، با ئیتر واز له ملش����كاندن و ناشیرینكردنی یه كتر بێنین و برابین بۆ ئه وه ی به هارمان لێ نه بێته پایز. كێن ئه وانه ی نایانه وێ ببینن كه س����پێده و ئاس����ۆی ده وڵه تی سه ربه خۆی كوردی وه ك مانگی چوارده

پڕشنگی به جیهاندا باڵوبۆته وه .

پرۆژه‌ی‌ده‌ستور‌خاڵی‌كۆكه‌ره‌وه‌‌یان‌لێكترازان؟...‌پاشماوه‌

هه ڵبژاردن���ه ب���ه ره و ئاوێن���ه : ده ڕۆی���ن و هه رێ���م ناوخۆییه كان���ی ب���اس له وه ده كرێ���ت ژماره یه كی زۆر له كوردان���ی رۆژئاوا ناویان تۆماركراوه ب���ۆ ئه وه ی ده نگبده ن، ئه م مه س���ه له

تاچه ند مه ترسی الدروستكردون؟محه م���ه د ئه حم���ه د: ئه و مه س���ه له مه ترسی جدی ال دروستكردوین و وه كو هه رس���ێ الیه نی ئۆپۆزسیۆن پێكه وه كردوه ، تایبه تم���ان كۆبونه وه یه ك���ی به رنامه مان داناوه بۆ گرتنه به ری هه مو رێگه ی���ه ك بۆ به رگرتن ب���ه و هه واڵنه

ئه گه ر راستبن.له رێگه ی فش���اره وه ئه گه ر ئاوێنه : هه وڵی س���اخته كاری درا هه ڵوێستتان

چۆن ده بێت؟محه م���ه د ئه حم���ه د: هه وڵ���دان بۆ ساخته كاری له رێگه ی فشاره وه مانای له و متمانه ی جه ماوه ره ، له ده ستدانی حاڵه ت���ه دا ئه زمونی هه رێم ناش���یرین ده بێت و ئه گه ر شتی وا روبدات ئه وكات

ئۆپۆزسیۆن بڕیاری تایبه تی ده دات.ئاوێنه : قادر عه زی���ز داوای له ئێوه

وه كو س���ێ الیه نه كه ی ئۆپۆزس���یۆن كرد پشتیوانی بكه ن بۆ ئه وه ی خۆی بۆ پۆس���تی س���ه رۆكی هه رێم كاندید بكات، له سه ر مه سه له ی كاندیدكردنی كه سێك بۆ ئه و پۆسته گه یشتونه ته چ

رێكه وتنێك؟هاتنه ئ���ارای ئه حم���ه د: محه م���ه د پرۆژه ی راپرسی مه سه له ی خس���تنه ده ستور وایكرد مه سه له ی دیاریكردنی كاندیدێك بۆ پۆستی سه رۆكی هه رێم په راوێزبخرێت و له ئێس���تادا ره شنوسی ده س���تور بوه ته باس���ێكی هه نوكه یی گرنگ، ده س���تور پێویستی به سازانی نیش���تیمانی گرنگ هه ی���ه و الیه نه كان س���ه رقاڵی ئه م���ه ن ، ئه گ���ه ر ئ���ه م مه سه له یه كالیی كرایه وه دواتر باسی پۆس���تی بۆ كه س���ێك كاندیدكردنی

سه رۆكی هه رێم دێته وه گۆڕێ .ئاوێنه : بۆ چاره س���ه ركردنی گرفتی ره شنوسی ده س���تور یه كێتی و پارتی

به نهێنی وه فدیان نه ناردوه ته التان؟محه مه د ئه حمه د: نه خێر كه س���یان

نه ناردوه .ئاوێن���ه : به اڵم باس ل���ه وه ده كرێت

فه خ���ری كه ری���م كه س���ایه تی نزیكی بارزانی به نهێنی سه ردانی نه وشیروان

مسته فای كردوه ؟محه مه د ئه حمه د: ئێمه ئاگاداری ئه و

مه سه له نین.ئاوێن���ه : ئه گه ر پارتی ره شنوس���ی ده ستور بخاته راپرسیه وه هه ڵوێستتان

چی ده بێت؟محه مه د ئه حمه د: وه كو ئۆپۆزسیۆن كۆكین له س���ه ر به رنامه ی���ه ك و ئه گه ر پرۆژه ی ده س���تور سازانی نیشتیمانی له س���ه ر نه كرێت پێچه وان���ه ده بینه وه ده س���توره كه ئ���ه وكات له گه ڵی���ان، به رزی نابێت و س���ه ركه وتوش نابێت، دیسانه وه ده س���تور س���ه رنه كه وتنی ده بێت���ه زیانێك���ی گه وره بۆ س���ه ر

پرۆسه ی سیاسی هه رێم.ئاوێنه : وه كو یه كگرتوی ئیس���المی تاچه ند خۆتان به خاوه نی كێش���ه كه ی له گه ڵ ده زانن به هائه دین سه اڵحه دین

پارتیدا؟كێش���ه یه ئه و ئه حمه د: محه م���ه د كێشه ی مامۆستا سه اڵحه دین به هادین نیه به ته نه���ا به ڵكو كێش���ه ی نێوان

ئێمه و پارتیه ، تائێس���تا ئێمه و پارتی به ته واوه تی كێشه هه ڵپه سێردراوه كانی نێوانمان چاره سه رنه كردوه ، له كاتێكدا ب���ه ره و ئاڵ���ۆزی بردنی كێش���ه كان و تۆڵه س���ه ندنه وه به گیانی كارك���ردن خزمه ت به سه روه ری یاساو یه كخستنی ن���او ماڵی ك���ورد ناكات، سیاس���ه ت ناكرێت به رۆح���ی تۆڵه س���ه ندنه وه وه به تایبه ت ئێمه به رانبه ر به هه ڕه شه كانی به یه كهه ڵوێستی و پێویستمان ده ره وه

یه كدیدییه .ئاوێنه : ب���اس له هه وڵدان���ی پارتی ده كرێت بۆ ده س���تگیركردنی مامۆستا ئه گ���ه ر به هائه دی���ن، س���ه اڵحه دین پارتی ئ���ه و هه وڵه ی خس���ته بواری جێبه جێكردنه وه هه ڵوێستی یه كگرتوی

ئیسالمی چی ده بێت؟محه م���ه د ئه حمه د: ئه گ���ه ر پارتی هه وڵ���ی له و جۆره ب���دات مانای وایه كێشه كان قوڵتر ده كاته وه و شه ڕ له گه ڵ كه راده گه یه نێت ئیسالمی یه كگرتوی بێگومان یه كگرتو ئه مه ی پێخۆشنیه و وا هه ڵ���ه ی ن���اكات چاوه ڕوانی���ش

روبدات.

هه‌وڵدانی‌‌پارتی‌‌بۆ‌ده‌ستگیركردنی‌‌سه‌اڵحه‌دین‌به‌هادین‌راگه‌یاندنی‌‌شه‌ڕه‌‌به‌رانبه‌ر‌یه‌كگرتو...‌پاشماوه‌

رونكردنه‌وه‌ئاگادارت���ان ده كه ین كه له ڕۆژنامه ی ئاوێنه دا كه ڕۆژی )3( ش���ه ممه ڕێكه وتی 2013/5/14 بابه تێك باڵوكراوه ته وه له سه ر دۆسیه ی قوله ره یسی وه ب�����ه هه ڵه )حاجی حس���ێن ( كراوه به فه رمانبه ر له س���ه رۆكایه تی ش���اره وانی س���لێمانی بۆی���ه ئاگادارتان ده كه ین كه )حاجی حس���ێن( هیج كاتێ���ك فه رمانبه ر نه بوه

له سه رۆكایه تی شاره وانی . له گه ڵ رێزدا...

پرسه‌نامه‌پرسه و سه ره خۆشی خۆمان ئاڕاسته ی )کارزان جیهانبه خش( ده که ین به بۆنه ی کۆچی دوایی باوکی به ڕێزیانه وه ، له خوای گه وره داواکارین ئه مه دوا ناخۆش���ی

بنه ماڵه که یان بێت و گیانی کۆچکردوش به به هه شتی به رین شاد بکات.ئاسۆ سه راویزریان محه مه دپشتیوان جه مال

ونبون* ناس���نامه به كی ژوری بازرگان���ی س���لێمانی ونبوه به ناوی )هۆش���یار محمد

عبدالرحمن( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه. * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئامانج عبدالكریم سعید(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه. * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )عبدالرحمن عبدالله

محمود( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه. * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )عباس فارس محمد(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه.

به‌هارمان‌لێ‌‌مه‌كه‌ن‌به‌پایزهاوڕێ سوره

ریکالم

سه‌رۆكی‌ئێمه‌و‌ئه‌وان‌‌‌سه‌رتیپ‌جه‌وهه‌ر

جیاواز‌له‌هه‌مو‌میلله‌تێكی‌دیكه‌‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌س���ه‌رۆك‌ببێته‌‌س���ه‌مامی‌ئه‌مان‌و‌پارێزه‌ری‌ده‌س���تورو‌یاسا،‌س���ه‌رۆك‌بوه‌‌به‌به‌شێك‌له‌ملمالنێی‌‌سیاس���ی‌و‌بگره‌‌هۆكاری‌‌گرژیی‌و‌ئاڵۆزیی‌،‌وتاره‌كانی‌‌له‌وتاری‌‌سه‌رۆكی‌ح���زب‌ده‌چێ���ت‌و‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌گوزارش���ت‌له‌بۆچونی‌‌حزبه‌ك���ه‌ی‌‌ده‌كات،‌گوزارش���ت‌نییه‌‌له‌هه‌ڵوێستی‌‌خه‌ڵكی‌كوردستان،‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هۆكاری‌‌نزیككردنه‌وه‌ی‌‌الیه‌نه‌‌ناكۆك‌و‌ناته‌باكانی‌‌كوردس���تان‌بێت‌بوه‌‌به‌به‌شێك‌

له‌ناكۆكییه‌كان.ئه‌مه‌ریكی���ه‌كان‌زیات���ر‌له‌‌‌187س���اڵ‌حوكمڕانییان‌ده‌ستاوده‌س���تكرد‌له‌ده‌ستوره‌كه‌یاندا‌ماوه‌ی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌دیارینه‌كرابو،‌به‌اڵم‌یه‌ك‌سه‌رۆك‌له‌دوجار‌زیاتر‌خۆی‌‌هه‌ڵنه‌بژارده‌وه‌و‌وه‌ك‌عورفێكی‌ده‌ستوریی‌رێگه‌یان‌به‌خۆیان‌نه‌دا،‌كه‌چی‌الی‌ئێمه‌‌خه‌ریكه‌‌موجازه‌فه‌یه‌كی‌گه‌وره‌‌به‌پرس���ی‌ده‌ستورو‌یاس���او‌بگره‌‌ته‌بایی‌‌نیشتیمانیی‌‌و‌ئاشتی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ده‌كرێت‌له‌پێناو‌گره‌نتیكردنی‌دوباره‌‌هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی‌‌س���ه‌رۆك،‌ئه‌گه‌ر‌له‌س���ه‌ر‌

حیسابی‌ده‌ستكارییكردنی‌یاساش‌بێت.له‌س���ه‌ر‌ئاستی‌‌ناوخۆی‌‌عێراق‌له‌ماوه‌ی‌‌چوار‌س���اڵی‌‌رابردو‌به‌تایبه‌ت،‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌هه‌وڵیداوه‌‌بۆچ���ون‌و‌تێڕوانینی‌حزبیانه‌ی‌‌خۆی‌‌بكاته‌‌بڕیاری‌‌هه‌رێم‌ئه‌وه‌نده‌‌نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌بۆ‌په‌رله‌مانی‌كوردس���تان‌وه‌ك‌مه‌رجه‌عی‌راسته‌قینه‌ی‌‌خه‌ڵك،‌یان‌بۆ‌حزبه‌كانی‌‌كوردستان،‌باشترین‌به‌ڵگه‌ش‌بۆ‌ئه‌م‌راستییه‌‌له‌زۆربه‌ی‌‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌نێوان‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌و‌هێزو‌الیه‌نه‌‌

سیاسیه‌كان‌ئۆپۆزسیۆن‌ئاماده‌نه‌بون.له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌ئیقلیمیش‌ده‌بینین‌له‌ڕێگه‌ی‌‌حزبه‌كه‌یه‌وه‌‌ده‌ستوه‌رده‌داته‌‌بارودۆخی‌كوردستانی‌‌سوریا‌تا‌ئاستی‌‌ده‌ركردنی‌به‌یانێك‌كه‌‌به‌ته‌واوی‌ئ���ه‌و‌هه‌قیقه‌ته‌ی‌‌رونكرده‌وه‌‌س���ه‌رۆك‌بێالیه‌ن‌نیی���ه‌و‌نه‌یتوانیوه‌‌وه‌ك‌س���ه‌رۆكی‌خه‌ڵكی‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌مامه‌ڵه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌بارودۆخه‌كاندا‌بكات،‌به‌یانێك‌له‌نوس���ینگه‌ی‌‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێ���م‌ده‌رده‌چێت‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌له‌به‌یانی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاس���ی‌پارتی‌‌ده‌چێت‌ئه‌وه‌نده‌‌له‌به‌یانی‌‌راگه‌یاندنی‌نوسینگه‌ی‌‌س���ه‌رۆك‌ناچێت،‌چونكه‌‌باس‌له‌ملمالنێیه‌ك‌ده‌كات‌له‌نێوان‌پارتی‌‌و‌په‌كه‌كه‌دایه‌و‌هیچ‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌به‌خه‌ڵكی‌كوردس���تانه‌وه‌‌نییه‌،‌ئه‌گه‌رنا‌خه‌ڵكی‌رۆژئاوا‌خۆیان‌سه‌رپش���كن‌له‌دیاریكردنی‌چاره‌نوس���ی‌خۆی���ان‌ئه‌گه‌ر‌ئێمه‌‌هاوكارییه‌كمان‌كردن‌ئه‌گه‌رن���ا‌مافی‌ئه‌وه‌مان‌نییه‌‌

قسه‌یه‌كیان‌له‌سه‌ربكه‌ین.له‌س���ه‌ر‌ئاستی‌‌ناوخۆی‌‌كوردستانیش‌سه‌رۆك‌بوه‌‌به‌به‌شێك‌له‌ملمالنێی‌‌حزبی‌و‌سیاس���ی،‌نه‌یتوانیوه‌‌مێزی‌‌گفتوگۆی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌بكاته‌‌شوێنی‌‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌الیه‌نه‌‌ناكۆكه‌كان،‌به‌ڵكو‌سه‌رۆك‌خۆی‌‌بوه‌‌به‌الیه‌نی‌ناكۆك‌له‌گه‌ڵ‌الیه‌نه‌كانی‌‌دیكه‌،‌ئێس���تا‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌سه‌رۆك‌نێوانگیری‌نێوان‌الیه‌نه‌كان‌بكات،‌ده‌بێ‌‌كه‌س���ێكی‌دیكه‌‌ببینین���ه‌وه‌‌تاوه‌كو‌نێوانگیریی‌‌نێوان‌سه‌رۆك‌و‌حزب‌و‌الیه‌نه‌‌سیاسییه‌كان‌بكات،‌ده‌بێ‌‌به‌دوای‌‌كه‌سێكدا‌بگه‌ڕێین‌سه‌رۆك‌خه‌ڵك‌ئاشتبكاته‌وه‌،‌ئێستا‌جگه‌‌له‌و‌حزبه‌كه‌ی‌‌هه‌موان‌رازین‌ده‌س���تور‌بگه‌ڕێته‌وه‌‌ب���ۆ‌په‌رله‌مان‌كه‌چی‌ئ���ه‌و‌رێگریی‌ده‌كات‌و‌كاردان���ه‌وه‌ی‌‌توندی‌ده‌بێت‌و‌له‌بۆنه‌ی‌‌حزبیی‌ته‌حه‌ددای‌‌هه‌موان‌ده‌كات‌و‌

بارودۆخه‌كه‌‌ئاڵۆزتر‌ده‌كات.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

سه‌ختی‌ژیان‌له‌که‌مپی‌)دومیز(