قوربانیانی‌‌ئه‌نفال

‌‌‌‌تیراژ:‌‌4500 ‌ ‌ئاریافۆن:‌‌2560031کۆمپانیای‌باڵڤ‌پەیک‌ئاوێنە‌دابەش‌دەکات‌نرخی‌‌1000دینار‌‌ ته‌له‌فۆن:‌‌2136622‌3210501‌3210502هه‌ولێر‌،‌فولکه‌ی‌کوران‌-‌به‌رامبه‌ر‌نه‌خۆشخانه‌ی‌ژینی‌تایبه‌ت‌)مۆبایل(:‌‌07504531388 ناونیشان:‌سلێمانی‌گه‌ڕه‌کی‌شۆڕش‌‌101شه‌قامی‌2سالم‌خانووی‌‌56

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )373( سێشەممە 2013/4/16

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

قاس���می س���لێمانی رێنمای���ی ده دات به پارتی و یه كێتی كه یه كڕیزی خۆیان له هه ڵبژاردنه كانی داهاتوی كوردستاندا بپارێ���زن و رێگه له هه ڵوه ش���اندنه وه ی نێوانیشیان ستراتیژی رێككه وتننامه ی ده گرێت، ب���ه دوای ئه م رێنماییه ش���دا مه كته بی سیاس���ی ه���ه ردوال ده گه نه رێككه وتنه ستراتیژییه كه ی ئه وه ی كه نێوانی���ان بخه ن���ه وه كار و جارێكیت���ر

به س���ه رۆكی هه ڵبژێرن���ه وه بارزان���ی هه رێ���م، نوێنه ری حكومه تی هه رێمیش له تاران ده ڵێت "هه س���ت به وه ده كه ین كۆم���اری ئیس���امی ئێ���ران له قۆناغه جیاجیاكاندا كه پێویست بوبێت هه وڵی

چاره سه ركردنی كێشه كانی داوه ".تایبه ت به ئاوێنه : به پێی زانیارییه كانی ئاوێن���ه ، ناوه ڕاس���تی مانگ���ی رابردو "قاسمی سلێمانی " فه رمانده ی سوپای

قودس له س���ه ردانه كه یدا ب���ۆ هه ولێر، له گه ڵ گه وره به رپرسانی پارتی و یه كێتی كۆبۆت���ه وه و رێنمایی ئه وه ی كردون كه "یه كڕی���زی خۆی���ان له هه ڵبژاردنه كانی

داهاتوی كوردستاندا بپارێزن". پارت���ی و یه كێت���ی رێنماییه كان���ی قاسمی سوله یمانیان به هه ند وه رگرتوه و كاریان بۆ جێبه جێكردنیش���ی كردوه ، له م چوارچێوه یه ش���دا هه ردو مه كته بی

سیاسی پارتی و یه كێتی دوای چه ندین نهێنی ، ئاشكراو كۆبونه وه ی هاوبه شی س���ه ره نجام گه یش���تونه ته ئه وه ی كه رێككه وتنه س���تراتیجییه كه ی نێوانیان بارزان���ی كار و جارێكیت���ر بخه ن���ه وه هه ڵبژێرنه وه به سه رۆكی هه رێم، پارتی و یه كێتی له س���ه ر ئه وه ش پێكهاتون كه دوای هه ڵبژاردنه كان���ی داهاتوی هه رێم وه ك پێكبهێنن و هه ردوكیان حكومه ت

راب���ردو درێژه به حوكمی كوردس���تان بده ن.

نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له ئێ���ران "ن���ازم ده ب���اغ" س���ه باره ت په یوه ندییه كان���ی به رێكخس���تنه وه ی قاس���می له الیه ن پارت���ی یه كێت���ی و سلێمانی و ئێرانه وه ، به ئاوێنه ی راگه یاند كه "به رژه وه ندی هه رێمی كوردستان وا ده خوازێت په یوه ندییه كی باشی له گه ڵ

كۆماری ئیسامی هه بێت و پارێزگاریش له م په یوه ندی و دۆس���تایه تییه بكات. ئه م دۆس���تایه تییه ش له كاتێكدا ره نگ ده داته وه كه هاوكارت بێت بۆ چاره سه ر كردنی كێش���ه كان، ئه مڕۆ هه ست به وه ده كه ی���ن كۆماری ئیس���امی له قۆناغه جیاجیاكاندا كه پێویس���ت بوبێت ئه و

هه وڵه ی داوه ".

س���ه رۆكی حكومه تی هه رێ���م نێچیرڤان بارزانی خوش���كێكی س���ه رۆكی دیوانی حس���ێن فوئاد هه رێ���م س���ه رۆكایه تی به به ڕێوه به ری گشتی خانه نشین ده كات.

هه ولێ���ر، ئاوێنه : به پێی نوس���راوێك ك���ه ده س���ت ئاوێنه كه وتوه س���ه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردستان نێچیرڤان

ك���ه فه رمانب���ه ر ) س، ح( بارزان���ی سه رۆكی ئه ندازیاری پێشكه وتوه له سه ر ئاوه دانكردن���ه وه وه زاره ت���ی میاك���ی ئاوه دانكردن���ه وه و له به ڕێوه به رایه ت���ی به ناونیشانی هه ولێر، نیش���ته جێكردنی به ڕێوه به ری گشتی خانه نشین ده كات.

ئ���ه و نوس���راوه فه رمییه ك���ه واژۆی

نێچیرڤ���ان بارزانی له س���ه ره له به رواری 2013/2/5دا ده رچوه .

به ئاوێنه ی ئ���اگادار س���ه رچاوه یه كی راگه یاند كه پرس���ی خانه نش���ینكردنی خ���زم و كه س���وكار و كادیران���ی حی���زب به پل���ه ی راوێژكار و به ڕێوه به ری گش���تی له ناو په رله مان و حكومه تی هه رێمدا بوه

به دیارده ، ماوه یه كیش له مه وبه ر سه رۆكی په رله مانی كوردس���تان پل���ه ی هه ندێك له كه س���انی نزیكی خۆی به رزكرده وه بۆ راوێژكار و به ڕێوه به ری گشتی ، ئه مه جگه ناوبه ناو حكومه تیش س���ه رۆكی له وه ی به رده وام���ه له س���ه ر خانه نش���ینكردنی

دۆست و كادیرانی حیزبه كه ی .

خۆهه ڵبژاردنه وه ی كه شێكی له باره بۆ خۆ سه پاندنێكی زۆره ملێ

كاندیدكردنه‌وه‌ی‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم 12 »» 17 »»

كورد له پارێزگای سه اڵحه دین و دیاله له دۆخێکی خراپدایه

«« 9کوردو‌هه‌ڵبژاردنی‌پارێزگاکان‌ 17 »»5 »»54% ره گه زی نێرو

47% ره گه زی مێینه بون

ریکالم ریکالم

قاسمی‌‌سلێمانی‌‌رێگه‌‌له‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌رێككه‌وتننامه‌ی‌‌ستراتیژی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌ده‌گرێت

نێچیرڤان‌بارزانی‌‌خوشكێكی‌‌فوئاد‌حسێن‌به‌"‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی"‌‌خانه‌نشین‌ده‌كات

وه‌زیری‌دارایی‌هه‌رێم‌هه‌فته‌یه‌ک‌له‌ماڵه‌وه‌‌داده‌نیشێت

شوققه یه ك بۆ فرۆشتنله گه ڕه كی كوردسیتی یه ك

شوققه یه كی )110(مه تری هه یه بۆ فرۆشتن كه قیس���تی مانگانه ی ته نها )149( هه زار دیناره ، شوققه كه ده كه وێته نهۆمی دووهه م و سه قفی جبس���ن بۆرده و كه وانته رو سپلیتی

تێدایه . ب���ۆ زانیاری زیاتر په یوه ندی بكه به م ژماره

مۆبایله وه :07704679999

ئاگادار به ئاوێنه ی س����ه رچاوه یه كی له ن����او ئێس����تا ك����ه راگه یان����د گفتوگۆیه كی پارتیدا سه ركردایه تی

گه رم له سه ر دو مژار له ئارادایه .تایبه ت به ئاوێنه : س����ه رچاوه كه ی ئاوێن����ه ئاماژه ی بۆ ئ����ه وه كرد كه ئه نجامدانی مژاران����ه ل����ه و یه كێك ریفراندۆمه له سه ر پرۆژه ی ده ستوری هه رێ����م و بارزانی س����ه رۆكی پارتی

الیه نگری ئه م بۆچونه یه .به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه مژاری دوه م گه ڕانه وه ی یاسای سه رۆكایه تی له و ده س����تكاریكردن ب����ۆ هه رێمه روانگه یه وه كه سه رله نوێ ده رفه تی یاسایی بڕه خسێت بۆ بارزانی كه بۆ خولێكی تر خۆی كاندید بكاته وه بۆ

سه رۆكی هه رێم.س����ه رچاوه كه ی ئاوێن����ه ئاماژه ی بۆ ئ����ه وه ك����رد كه م����ژاری دوه م واقیعیتر و عه مه لیتره و سه رئێش����ه ی بۆ پارتی كه مت����ره ، چونكه ئه گه ر ده نگ له په رله ماندا ئۆپۆزیسیۆنیش ن����ه دا به هه مواركردنه وه ی یاس����ای س����ه رۆكایه تی هه رێم، ئ����ه وا ئه وان به زۆرینه ی ده نگ تێیده په ڕێنن. س����ه باره ت به هه ڵوێستی یه كێتی ، س����ه رچاوه كه ی ئاوێنه ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد كه هه ڵوێس����تی یه كێتی ناگات����ه ئه و حاڵه ت����ه ی دژی پارتی بوه س����تنه وه به تایبه تی له بابه تێكدا به بارزانیی����ه وه په یوه ن����دی ك����ه

هه بێت.

به رپرس����ێكی گ����ۆڕان ئام����اژه به وه ده كات كه الیه نه كانی ئۆپۆزیس����یۆن خه ریك����ی گفتوگۆ كردنن س����ه باره ت به وه ی كاندیدێكی هاوبه شیان هه بێت

بۆ پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم.رێكخ����ه ری س����لێمانی : ئاوێن����ه ، ژوری په یوه ندییه دیپلۆماس����ییه كانی "محه م����ه د گ����ۆڕان بزوتن����ه وه ی ره حیم"له چاوپێكه وتنێك����ی تۆفی����ق تایب����ه ت به ئاوێن����ه دا رایگه یان����د كه به مه به س����تی "بزوتنه وه كه ی����ان دیاریكردنی كه س����ێك وه ك كاندیدی هاوبه شی سێ الیه نه كه ی ئۆپۆزیسیۆن "گۆڕان و كۆم����ه ڵ و یه كگرتو"، له گه ڵ دوالیه نه ئیسامییه كه ی ئۆپۆزیسیۆندا

خه ریكی گفتوگۆن.وتی به كاندیده كه شیان س����ه باره ت "دوات����ر بڕی����اری له س����ه ر ده درێت و له داهات����ودا له و باره یه وه قس����ه مان

ده بێت". محه مه د تۆفی����ق ره حیم ئاماژه ی ب����ه وه ش ك����رد ك����ه ئێس����تا له ناو بزوتنه وه ی گۆڕاندا قسه له سه ر ئه وه ده كرێ����ت چی بكه ین و چی نه كه ین بۆ ئ����ه وه ی گۆڕان كاندیدی خۆی هه بێت

بۆ پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم.ئ����ه و وت����ی "ئه گ����ه ر هه ڵب����ژاردن ئازادبێت و ده س����ه اڵت په نا نه باته به ر ته زویرو توندوتیژی ڕه نگه ئێمه وه ك بزوتنه وه ی گۆڕان له دهۆك باشتر بین تا سلێمانی، چونكه هه مو ناوچه كانی كوردس����تان بێ جیاوازی پێویستیان به وه پێویستیان به گۆڕانكاری هه یه ، هه ی����ه گه نده ڵی نه مێنێت بۆیه ڕه نگه ئه مجاره توندوتیژییش دادی ده سه اڵت

نه دات".ئه مه له کاتێکدایه که هه فته ی رابردو ئۆپۆزس����یۆن الیه نه که ی س����ێ هه ر پێش����نیاری ئ����ه وه ی س����ه ره ڕای درێژکردنه وه ی ماوه ی س����ه رۆکایه تی بارزانییان بۆ دو ساڵی تر ره تکرده وه ، داواشیان کرد که جارێکی تر بارزانی خۆی بۆ پۆستی سه رۆکایه تی کاندید هه شت ماوه ی له به رئه وه ی نه کاته وه ساڵه سه رۆکی هه رێمه ، له به رامبه ریشدا پارتی و یه کێتی بارزانییان کردووه به ته نها کاندیدی خۆیان بۆ هه ڵبژاردنی

داهاتوی سه رۆکایه تی هه رێم.

ئۆپۆزیسیۆن‌كاندیدی‌‌ده‌بێت‌بۆ‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم

پارتی‌به‌نیازه‌‌ده‌ستور‌بخاته‌‌راپرسییه‌وه‌"

کۆبونه وه یه کی سێ سه رکرده که ی ئۆپۆزسیۆن له ئینته رنێته وه 4 »»

2 »»

3 »»

هه‌واڵ(373( سێشه ممه 22013/4/16

ئا: ئاوێنه

وه زیری دارایی حكومه تی هه رێمی كوردستان بایز تاڵه بانی له م ماوه یه ی

رابردودا بۆ ماوه ی هه فته یه ك له به ر كێشه ی له گه ڵ بریكاره كه یدا له ماڵه وه

داده نیشێت، دواتر له سه ر داوای سه رۆكی هه رێم بارزانی ده گه ڕێته وه

بۆ سه ر كاره كه ی ، وته بێژی وه زاره تی داراییش ئه و هه وااڵنه ره تده كاته وه .

له ئه نجومه نی ئاگادار سه رچاوه یه كی وه زیرانه وه به رۆژنامه ی ئاوێنه ی راگه یاند كه وه زیری دارای���ی حكومه تی هه رێم بایز تاڵه بانی له كۆتایی مانگی شوباتدا جێگره كه ی له گ���ه ڵ ملمالنێی به هۆی ره ش���ید تاهیر) پارتی (ه وه ده چێته وه ماڵه وه و بۆ زیات���ر له هه فته یه ك ده وام

ناكات دوات���ر له س���ه ر داوای بارزانی س���ه رۆكی هه رێم ده گه ڕێته وه بۆ سه ر

كاره كه ی .س���ه رچاوه كه ی ئاوێن���ه ئاماژه ی بۆ ئ���ه وه كرد ك���ه چونه ماڵ���ه وه ی بایز تاڵه بان���ی ده گه ڕێته وه ب���ۆ ئه وه ی كه بریكاره كه ی ره ش���ید تاهیر كه س���ه ر به پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تانه ، پێگه و ش���وێنی ئه م وه زیره له به رچاو ناگرێت، ئه م���ه ش بۆته مایه ی ناكۆكی له نێوانی���ان و دواتر بایز تاڵه بانی چۆته ماڵ���ه وه دانیش���توه ، له په یوه ندییه كدا وته بێ���ژی وه زاره تی دارایی دلێر تاریق ئه و هه واڵه ی به درۆخس���ته وه و وتی "

ئه و زانیارییانه دورن له راستییه وه ".ئ���ه م ملمالنێیه ی وه زی���ری دارایی و بریكاره ك���ه ی له كاتێكدای���ه بانكه كانی به تایبه ت���ی كوردس���تان هه رێم���ی

به ده ست ده ڤه ری سلێمانی بانكه كانی ده ناڵێنن، داراییه وه س���یوله ی كه می له مانگی كانونی دوه م و شوبات و ئازاردا حكومه ت نه یتوانی موچه ی فه رمانبه ران و خانه نش���ینانی ده وڵه ت له كاتی خۆیدا بدات، ئه مه جگه له دواكه وتنی سلفه ی ئه و كۆمپانیایانه ی وه به رهێنان ده كه ن و

گرێبه ستیان له گه ڵ حكومه تدا هه یه .ش���ێخ بایز تاڵه بانی ك���ه ده رچوی ئ���ه و دا 2002 له س���اڵی ناوه ندیی���ه ده مه ی كه هه رێم دابه ش���كرابو به سه ر دو ئیداره ) ئیداره ی س���ه وز و ئیداره ی زه رد( له ئیداره ی س���ه وز كرایه وه زیری دارایی و له و ده مه وه وه زیری داراییه تا په رله مانی هه ڵبژاردنی له دوای ئه مڕۆ. دواتر 2005ه وه و له س���اڵی كوردستان یه كگرتن���ه وه ی حكومه ت���ی هه رێ���م و پێكهێنان���ی كابین���ه ی پێنج���ه م بایز

یه كێت���ی نوێن���ه ری وه ك تاڵه بان���ی دواتریش دارای���ی ، وه زی���ری كرای���ه له س���ه رده می پێكهێنان���ی كابین���ه ی پارتی شه ش���ه می حكومه تی هه رێمدا پێش یه كێتی داوای ده كرد و گوش���اری ده خس���ته سه ر هاوپه یمانه كه ی تا بایز تاڵه بانی دابنرێته وه به وه زیری دارایی ، تاڵه بانی بایز حه وته میشدا له كابینه ی

نه گۆڕدرا.بایز تاڵه بانی كه یانزه ساڵه وه زیری كێشه ی وه زاره ته كه ی تائێستا داراییه له بودجه ی تائێستا هه یه ، "به رچاوی " حكومه تی هه رێمدا داهاتی نه وت نییه و له كاتی گفتوگۆكردن له س���ه ر بودجه ی س���اڵی ) 2012و 2013( ئ���ه و وه زیره له ب���ه رده م په رله مانتاراندا به ئاش���كرا رایگه یان���د كه ئه و " ئ���اگای له داهاتی

نه وت نییه ".

ئا: ئاراس عوسمان

بۆ یه كه مین جاره دروستكردنی ده سته ی نه زاهه له كوردستان،

كه یاسایه كی هه بوه له پارله مانی كوردستان به بێ ده سته كه ، ئێستا

سه رۆكی نوێی ئه و ده سته یه "حاكم ئه حمه د" ده ڵێت "چاوه ڕوانی

ئه وه ده كه ین رێگریمان لێبكرێت، هه ركاتێكیش زانیمان ناتوانین خزمه تێك بكه ین له و ده سته یه

ده كشێینه وه ".

ئاوێنه : له دوای پێكهێنانی ده سته ی كوردس����تان، له هه رێم����ی نه زاه����ه

به رنامه تان چییه ؟حاكم ئه حمه د: به پێی ئه و یاسایه ی له پارله مانی كوردستان جێبه جێكراوه و ئ����ه و رێكه وتنه ی كه عێ����راق له واڵته یه كگرت����وه كان بۆته ئه ن����دام تێیدا، ئه وان����ه روه گش����تییه كه ی كارنامه و

به رنامه ی ئه م ده سته یه ده بێت، دواتر به باشی ده زانم ئه م ده سته یه بخرێته به رده م سه رۆكایه تی و فراكسیۆنه كانی پارله م����ان، بۆ ئه وه ی له س����ێ هێڵی گش����تی كار بكه ی����ن ك����ه ئه وانیش )قه اڵچۆكردنی گه نده ڵی ، خۆپاراستن له گه نده ڵی ، هۆشیاركردنه وه ی كه س و الیه نه كان( له گ����ه ڵ داموده زگاكان بۆ ئاگاداركردنه وه یه كی گشتی له گه نده ڵی كه ئه مه هێڵه كانی كاركرنمان ده بێت، ئه گه ر پێویس����تیش بكات كۆنفرانس ده به س����تین له گه ڵ كه سانی شاره زاو له س����ه ر كارنامه ك����ه مامۆس����تایان ئه ساس����ی یاساكه ده بێت، بۆ ئه وه ی بكرێته كارێكی نشتمانی و وه ستانه وه به رامبه ر گه نده ڵی ته نها به م ده زگایه ناكرێت، به ڵكو كارێكی گشتییه له وانه

چاودێری دارایی و دادگاكان و.. هتد.ئاوێن����ه : زۆر باس����ی گه نده ڵ����ی و دیارنه مان����ی بودج����ه ی ناوخۆی����ی و به تایبه ت مه س����ه له ی نه وت ده كرێت

له كوردس����تان، به رنامه تان ده بێت بۆ لێپرسینه وه له و حاڵه ته ؟

ل����ه دوای ئه حم����ه د: حاك����م دامه زراندن����ی ده س����ته كه مان كارمان گه نده ڵی دژی به دڵنییای����ه وه رونه ، به ڵگانه ی ئه و به پێی ده وه ستینه وه ، ده س����تمان ده كه وێت به دواداچون بۆ

هه مو ئه و مه سه النه ده كه ین.ده س����ته یه ئه م ئه ندامانی ئاوێنه : له ك����ێ پێكدێت، كادی����ری یه كێتی و

پارتی تێدا ده بێت؟سیس����ته می ئه حم����ه د: حاك����م دامه زراندن له رێگه ی فۆرمه وه ده بێت و راوێژ له گه ڵ س����ه رۆكایه تی پارله مان ده كه ین، ده بێ����ت میكانیزمێكی رون هه بێ����ت بۆ ئه وانه ی ك����ه ده یانه وێت له و ده س����ته یه دا كار بك����ه ن، به پێی كه سانی شاره زاو پسپۆڕ ئه و خه ڵكانه ورده كارییه كان����ی و وه رده گیرێ����ن و موناقه ش����ه پارله مان له گه ڵ ده بێت

بكه ین.

ئاوێنه : ئایا مه ترسیتان نییه له وه ی ئه م ده سته یه ش وه ك ئه وانی بۆ نمونه به ش����ێوه یه ك م����رۆڤ كاریان مافی له شێوه كان دیارو رون نه بێت، یاخود ده سته ی نه زاهه پێوه ره كانی بكه وێته ژێر ركێفی كه س و هێزه سیاسییه كانی

ده سه اڵته وه له بری ئێوه ؟حاكم ئه حمه د: ئێمه له كوردستانین و واقیع����ه سیاس����ییه كه هه مومان لێی ده مانه وێت هه وڵێك ئێمه ئاگادارین و بده ی����ن و تموحی گه وره م����ان هه یه ، س����ه ره تا دامه زراندنی ده س����ته كه یه و دواتر ئه م ده س����ته یه ش له كاركردنیدا بێ سه رئێشه نابێت، چاوه ڕێ ده كه ین خه ڵكانێ����ك پش����تیوانیمان لێبكه ن و ده كه ین ئه وه ش هه روه ها چاوه ڕوانی ك����ه خه ڵكانێ����ك هه بێ����ت رێگریمان رۆژێك ئه گه ر به دڵنیاییه وه لێبكه ن، نه مانتوان����ی خزمه تێ����ك بكه ین، كه هی����وارم ئه م����ه رون����ه دات، ئه وكات

ده كشێینه وه .

ریکالم

وه زیری دارایی هه رێم له به ر ملمالنێ له گه ڵ بریكاره كه ی بۆ هه فته یه ك له ماڵه وه داده نیشێت

سه رۆكی ده سته ی نه زاهه ی كوردستان:ئه م ده سته یه ش بێ سه رئێشه نابێت

ئا: ریاز كاكه مه حمود

ئیسالمییه كانی كوردستان بۆ هه ڵبژاردنی داهاتوی كوردستان خه ون به لیستێكی هاوبه شه وه ده بینن، به اڵم

به رپرسێكی حیزبه ئیسالمییه كان ده ڵێت "پێكهێنانی لیستی ئیسالمیی

ئه گه رچی هه وڵی زۆری بۆ دراوه ، به اڵم ناگاته ئه نجام".

ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی كۆمه ڵی ئیسالمیی عه بدولستار مه جید پێیوایه برایه تی و مانای ئیس���المیی لیس���تی ته بای���ی و هاوهه ڵوێس���تییه ، ئه و وتی "هه ر هه نگاوێك ببێته مایه ی برایه تی و هاوهه ڵوێس���تی و پاراس���تنی یه كڕیزی ده بێت بیگرینه به رو خۆش���مان له هه ر هه ڵوێست و باسێك بپارێزین كه كه لێن و نیگه رانی دروس���ت ده كات، بۆیه بونی هه لومه رجه دا له م ئیس���المیی لیستی وێڕای ئه ركێكی شه رعی ، داواكارییه كی

جه ماوه رییشه "!بۆ به ئاماده كاریی���ه كان س���ه باره ت لیس���تی ئیس���المیی ، ئه و وتی "ئێمه و برایان���ی یه كگرتو هه ن���دێ هه نگاومان ن���اوه ب���ۆ هاوهه ڵوێس���تی له پ���رس و یان ئیسالمیی لیس���تی پێشهاته كان، لیستی هاوبه شی هه ردوالمان یه كێك له و بابه تانه بوه كه قسه مان له سه ركردوه ، لیژنه ی هاوبه شمان هه یه كه دیراسه ی ئه و پرسه زیاتر ده كه ن، ئێمه راپرسی به ئه ندامانیش���مان ده كه ی���ن و هه م���و

ئه گه ره كان تاوتوێ ده كه ین"!

ئه ندام���ی دیك���ه وه ، له الیه ك���ی ئیسالمیی بزوتنه وه ی س���ه ركردایه تی "عیرف���ان ئه حم���ه د كاك���ه مه حمود" ده رباره ی پێویستیی لیستی ئیسالمیی له م كاته دا وتی "ئه گه ر سه یری واڵتانی ده وروبه ری خۆم���ان بكه ین، به تایبه ت واڵتێكی وه ك میسر، ده بینین كه كاری سیاسیدا له كایه ی هاوبه ش ئیسالمیی چه نده به ئامان���ج و به رهه مداره .! بۆیه كوردستان و ئیسالمییه كانی یه كگرتنی هاوكاربونی���ان و ته بابونیان و تا ده گاته دروس���تكردنی لیستی ئیس���المیی بۆ به واجیبێكی موس���وڵمانان ئه م���ڕۆی شه رعی ده زانم و هه رالیه نێك له و الیه نه ئیسالمییانه كه مته رخه می تێدا بكات و كار بۆ س���ه ركه وتنی نه كات، بێگومان

الی خوای گه وره تاوانبارە"!ئیس���المیی "ئێم���ه ی وتیش���ی

له كوردستان ماوه یه كی زۆره به تایبه ت له دوای ئه و كێشه و گرفتانه ی كه هاتنه به رده م بزوتنه وه ی یه كبون، له و ساته وه تائێستا له قه یرانی الوازیی و به ره و دواوه چون خۆمان ده بینینه وه و ئه وه ی پێش یه كبون بومان له ده س���تمانداو ئێس���تا به هه رس���ێ الیه نی ئیس���المییه وه زۆر زه روره كه هه نگاوی جیددی بنێین بۆ ئه وه ی رابونی ئیسالمیی له روی كایه ی

سیاسییه وه به ره وپێش به رین".عیرف���ان ئه حم���ه د كاك���ه مه حمود بزوتن���ه وه ئاماده بون���ی ده رب���اره ی له پێكهێنانی لیس���ته ئیس���المییه كه دا بۆچونی وایه كه "بزوتنه وه ی ئیسالمیی ئاماده ی���ه هه مو باجێك ب���دات ته نها له به رخاتری دروس���تكردنی ئه و لیسته

ئیسالمییه "سه باره ت به به شداربونی بزوتنه وه ش

له لیس���تێكی له وج���ۆره دا، ئه ندام���ی مه كته بی سیاس���ی و وته بێژی كۆمه ڵی ئیس���المی "محه م���ه د حه كی���م: وتی "س���ه باره ت به به شداری الیه نی سێیه م كه بزوتنه وه ی ئیس���المییه ئێمه وه كو كۆمه ڵی ئیس���المیی رامانگه یاندوه كه كێش���ه و گرفتمان نییه له و روه و بگره حه زیش ده كه ین له و لیس���ته دا برایانی ت���ری ئیس���المیی وه كو كه س���ایه تی و

بێالیه نیش به شداربن".س���ه ركردایه تی ئه ندامی هه روه ه���ا یه كگرتوی ئیسالمیی "د.موسه نا ئه مین" سه باره ت به پێكهێنانی لیستی ئیسالمی وتی "واته لیس���تی یه كگرتنی په یام و ستراتیجییه ت، واته یه كگرتنی خه ڵكه ئیسالمییه كه ، پێویسته ئیسالمییه كان و یه كبن، هه میش���ه باش���ه كان خه ڵكه

له یه ك سه نگه ردا بن".

ئیسالمییه كان پێكهێنانی لیستێكی هاوبه ش به "ئه ركێكی شه رعی " ده زانن

بایز تاڵه بانی

به ڕێوه به ری كه ناڵی KNN ئاماژه به وه ده كات كه ئ���ه و پارازێته ی له ئێواره ی دوێنێ���وه خرایه س���ه ر كه ناڵه كه یان، به توندبوون���ه وه ی په یوه ن���دی پارتی و له س���ه ر ره خنه وه یه زمان���ی مه كته بی سیاس���ی یه كێت���ی و ده ڵێت "له ش���ه وی راب���ردوه وه ناچ���ار بووین بخه ین���ه كه ناڵه كه م���ان په خش���ی س���ه ر كه ناڵێكی ت���ر له هه مان مانگی Suroyo ده ستكردی نیلسات كه ناوی

TVیه ".ئاوێنه ، سلێمانی : به ڕێوه به ری كه ناڵی KNN "هوش���یار عه بدواڵ" به ئاوێنه ی راگه یان���د كه دوێن���ێ له پێش كاتژمێر له س���ه رچاوه یكی ئێواره وه هه ش���تی نادی���اره وه پارازێ���ت خرای���ه س���ه ر كه ناڵه كه یان و به و هۆیه شه وه په خشی

چه ند كه ناڵێكی تری ئاسمانی له سه ر هه مان فریكانسی به ڕێوه به ری كه ناڵی

KNN ده وه ستێت.ئه و ه���ۆكاری عه بدوڵال، هۆش���یار پارازێته ی گه ڕانده وه بۆ توندبوونه وه ی زمان���ی ره خنه ی كه ناڵ���ه و وتی "ئه و به توندبوونه وه ی په یوه ن���دی پارازێته هه یه كه ناڵه ك���ه وه ره خن���ه ی زمانی له س���ه ر پارتی دیموكراتی كوردستان و نیشیتمانی یه كێتی سیاسی مه كته بی

كوردستان".وتیش���ی " له ئێستادا به شێوه یه كی كاتی په خش���ی KNNیان خس���تۆته س���ه ر كه ناڵێكی ت���ر له هه مان مانگی Suroyo( ده ستكردی نیلسات كه ناویTV(یه و له مڕۆوه ئه م ناوه ش ده گۆڕێت

.KNN بۆ

"به هۆی توندبونه وه ی زمانی ره خنه وه ، پارازێت

"KNN خرایه سه ر كه ناڵی

3(373( سێشه ممه ‌2013/4/16هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

نزیكه ی ساڵێكه سه ركردایه تی یه كێتی له مشتومڕی ئه وه دان كه هه ڵوێستێكی ته واو سه ربه خۆیان

له پارتی هه بێت، به اڵم له سه ر خواستی فه رمانده ی سوپای قودسی

ئێران سه ره نجام گه یشتنه ئه وه ی رێككه وتنه ستراتیجییه كه ی نێوانیان

بخه نه وه كار و جارێكیتر بارزانی هه ڵبژێرنه وه به سه رۆكی هه رێم و دوای

هه ڵبژاردنه كانیش پێكه وه درێژه به حوكمی كوردستان بده ن.

هه بونی نه وتی زۆرو هه رزان له هه رێمی كوردستان و پێویستی زۆری توركیا بۆ نه وت س���ه ره نجام ئ���ه م دو دوژمنه ی رابردوی گه یانده ئه وه ی ببنه شه ریكی به هێزكردنی س���ه ره ڕای س���تراتیجی ، له كه رت���ه بازرگان���ی په یوه ن���دی نه وتدا له بواری ئابوریدا، جیاوازه كانی چه ند "یاداش���تی له یه ك تێگه یش���تن" ئیم���زا بكه ن. بۆ ئه وه ی پارتیش خۆی ل���ه م كاره دا، هاوبه ش و به ته نیا نه بێ شایه تێك بۆ خۆی په یدا بكا، سه ردانی نوێنه رانی یه كێتی بۆ توركیا سازكرد.

نزیكبون���ه وه ی پارت���ی له توركی���ا و نزیكبونه وه ی ئه مه ش���دا له ئه نجام���ی یه كێتی و حكومه ت���ی هه رێم له توركیا، تاڵه بانی به تایبه تی له سه رده مێكدا كه ئیتر له شانۆی سیاسی یه كێتی و هه رێمی نه ماوه ، عێراقدا ده وڵه تی كوردستان و حكومه تی مالیكی توش���ی كێشه بوه له گه ڵ س���وننه ی عێراق و له گه ڵ كورد و شۆڕشی س���وریاش به رده وامه ، نفوزی ئێرانی له كوردستان به ره و كزی و نفوزی توركی به ره و به هێزی برد، ئێران كه وته

هه وڵدان بۆ ئه وه ی رێ له مه بگرێ .به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه ، سه ردار قاسمی س���لێمانی فه رمانده ی سوپای قودس چه ند جارێك به نهێنی و ئاشكرا س���ه ردانی به غداو كوردستانی كردوه ، كه دوا س���ه ردانی له ناوه ڕاستی مارسی رابردودا بۆ هه ولێر بو، له و سه ردانه یدا له گ���ه ڵ گ���ه وره به رپرس���انی پارتی و یه كێت���ی كۆبۆوه و چه ن���د رێنماییه كی

دانێ :یه ك���ه م/ یه كڕیزی پارت���ی و یه كێتی له هه ڵبژاردنه كانی كوردستاندا بپارێزن.

دوه م/ پشتیوانی له خۆپیشاندانه كانی پارێزگا سوننه نشینه كان نه كه ن.

سێهه م/ پشتیوانی له شۆڕشی سوریا نه كه ن.

چواره م/ كێشه كانیان له گه ڵ مالیكی خاوبكه نه وه .

ئاوێن���ه ، زانیارییه كان���ی به پێ���ی رێنماییه كان���ی جێبه جێكردن���ی ب���ۆ

سوله یمانی :چه ن���د جارێ���ك نێچیرڤ���ان بارزانی

سه ردانی ئێرانی كردوه .به غدا نوێنه ران���ی حكومه تی دوجار س���ه ردانی بارزانی���ان ك���ردوه : جاری یه كه م، ئه بو مه هدی موهه ندیس و تاریق نه ج���م بون و ج���اری دوه میش، خالید

عه تییه و هادی عامیری و تاریق نه جم.هه ر ل���ه م چوارچێوه یه ش���دا پارتی رێنماییه كانی قاسمی سوله یمانی به هه ند

وه رگرت و كه وته جێبه جێكردنی :ئه وه ی په یوه ندی به یه كڕیزی پارتی و یه كێتیی���ه وه هه ب���و له هه ڵبژاردنه كانی داهات���ودا، هه ردو مه كته بی سیاس���ی چه ندین كۆبونه وه ی هاوبه شی ئاشكراو نهێن���ی ، ك���راوه و داخ���راو، ف���راوان و بچوكیان ئه نجامدا. سه ره نجام گه یشتنه

ئه وه ی كه رێككه وتنه ستراتیجییه كه ی نێوانیان بخه نه وه كار، جارێكیتر بارزانی هه ڵبژێرنه وه به س���ه رۆكی هه رێم و دوای هه ڵبژاردنه كانی���ش هه ردوكیان پێكه وه حكومه ت پێكبهێنن و وه ك رابردو درێژه

به حوكمی كوردستان بده ن.هه ر له م چوارچێوه یه شدا، هۆكارێكی گرنگی نزیكنه بونه وه ی یه كێتی له گۆڕان، س���ه ره ڕای هه مو ئه و قس���ه و باسانه ی له م���اوه ی رابردودا له مب���اره وه هاتنه ئ���اراوه ، تێهه ڵكێش���بونی په یوه ندییه سیاس���ی و ئابورییه كان���ی یه كێتی بو

له گه ڵ پارتی تا گۆڕان.به رێنمای���ی په یوه ن���دی ئ���ه وه ی

دوه م���ه وه هه بو ده رباره ی پش���تیوانی نه كردن���ی خۆپیش���اندانه كانی پارێزگا سوننه نش���ینه كان، سه ره تا خه ریك بو س���ه رۆكایه تی هه رێ���م و پارتی خۆیان سه ره نجام به اڵم به پشتیوانیان، بكه ن سیاس���ه تی فه رامۆشكردنیان گرته به ر و ته نانه ت ئێستا له راگه یاندنه كانیشیانه وه

بایه خ به و روداوه ناده ن.ئه وه ی په یوه ن���دی به جێبه جێكردنی رێنمایی س���ێیه مه وه هه ب���و ده رباره ی پش���تیوانی نه كردنی شۆڕشی سوریا، باش���ترین نمون���ه ئام���اژه ی پێبكرێت ئه وه یه كه هوش���یار زێب���اری وه زیری ده ره وه ی عێ���راق، س���ه ره ڕای ئه وه ی به غدا كورده كانی پارله مانتاره وه زیر و بایكۆت���ی كۆبونه وه كان���ی ئه نجومه نی وه زی���ران و ئه نجومه ن���ی نوێنه رانی���ان كردبو، كه چی زێباری له و ئانوساتانه دا گه یش���ته ده وحه بۆ ئه وه ی رازی نه بێ به وه ی كورسی نوێنه ری حكومه ته كه ی به شار ئه سه د بدرێ به نوێنه ری شۆڕشی

سوریا.ئه وه ش ك���ه په یوه ن���دی به رێنمایی چواره مه وه هه بو ده رباره ی خاوكردنه وه ی گرژیی���ه كان له گه ڵ مالیك���ی ، بارزانی وه زی���رو پارله مانتاران���ی چه ند جارێ بانگكردوه بۆ كۆبونه وه و ناكۆكییه كانی هه رێم و به غدای چڕكردوه ته وه له ناكۆكی دارایی���دا ل���ه 4 ملی���ار دۆالری پاره ی كۆمپانیاكان���ی نه وت له كوردس���تاندا. ئێس���تا له راگه یاندنی پارتی���دا ئه وه ی پش���تگوێخراوه قس���ه كردنه ده رباره ی ناكۆكی سیاس���ی و ئه رزی و سه ربازی و ئه وه ی ناوی له كوله كه ی ته ڕدا نه ماوه "فه رمانده ی���ی عه مه لیات���ی دیجله "یه ، وه ك ئه وه ی له شكركێشییه كانی سوپای

عێراق هه ر روی نه دابێت.

ئا: ئاوێنه

نوێنه ری حكومه تی هه رێم له كۆماری ئیسالمی ئێران "نازم ده باغ" له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "هه م

به رژه وه ندییه كانی ئێران واده خوازێ كه په یوه ندی له گه ڵ هه رێم باش بێت و

هه م به رژه وه ندییه كانی هه رێمیش ئه وه ده خوازێت كه په یوه ندییه كی

باشی له گه ڵ كۆماری ئیسالمی ئێران هه بێت".

ئاوێن���ه : ئێس���تا خه ریك���ه گرژی و نێوان حكومه تی هه رێم و ئاڵۆزییه كانی حكومه تی ناوه ندی عێراق ده ڕه وێنه وه ،

تا چه ند له مه دا كاریگه ریی هه بوه ؟نازم ده باغ: به پێی ئاگاداریم كه من نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستانم له ئێ���ران، له س���ه ره تای دروس���تبونی حكومه تی تازه ی عێراقه وه تائێس���تا، كۆم���اری ئیس���المی ئێ���ران، رۆڵ���ی پۆزه تیڤی بینیوه بۆ ئه وه ی هه وڵبدات كێش���ه كانی نێ���وان هه رێ���م و به غ���دا چاره س���ه ر بكرێت، له و چوارچێوه یه دا من وا هه س���تده كه م كۆماری ئیسالمی

له هه وڵه كانی به رده وام بوه .ئاوێنه زانیارییه كانی به پێی ئاوێنه : قاسم س���لێمانی له دوا س���ه ردانیدا بۆ ناكۆكه كان���ی كوردو هه ولێ���ر، الیه نه ش���یعه ی كۆكردوه ت���ه وه و زیات���ر ئه م گۆڕانكارییه له ژێر كاریگه ریی سه ردانی

ئه ودا بوه ؟كۆم���اری وت���م ده ب���اغ: ن���ازم

ئیس���المی هه مو هه وڵێك���ی له پێناوی نێوان كێش���ه كه كانی چاره سه ركردنی

هه رێمی كوردستان و به غدا بوه .ئاوێنه : له ماوه ی رابردودا حكومه تی به تایبه تی پارت���ی به گش���تی و هه رێم ده كرد سوریا له شۆڕشی پشتیوانییان به اڵم به دوای ئه و س���ه ردانه ی قاس���م سلێمانیدا بۆ هه ولێر هه ڵوێستی ئه وان گۆڕاوه ، ئایا ئه مه خواستی ئێران بوه كه حكومه تی هه رێم و پارتی له پشتیوانی

شۆڕشی سوریا دوربكه ونه وه ؟نازم ده ب���اغ: پێموایه هه ڵوێس���تی حكومه ت���ی هه رێم به رامبه ر به س���وریا ه���ه ر له س���ه ره تاوه تائێس���تا ی���ه ك هه ڵوێس���ت بوه و دو هه ڵوێست نه بوه ت���ا گۆڕانی به س���ه ردا بێ���ت، هه رێمی یارمه تییه له چوارچێوه ی كوردس���تان مرۆڤایه تییه كان و ئامۆژگاریكردنی كورد ب���وه له وێ تا بتوان���ن خۆیان بپارێزن له هه ندێك مه سه له كه بۆ ئاینده ی كورد

خراپ بێت، له وه زیاتر تێنه په ڕیوه .س���ه ركرده كانی ب���ه اڵم ئاوێن���ه : ئۆپۆزیس���یۆنی س���وری و ئه وانه ی له م ناوچه دا دژ به رژێمی س���وریان پێشتر

هه مویان ده هاتنه هه ولێر؟نازم ده باغ: هاتنی ئه وان له چوارچێوه ی هه رێمی دیپلۆماسییه كانی په یوه ندییه كوردس���تان بوه ، چ له گ���ه ڵ كۆماری ئیس���المی و چ له گه ڵ ئۆپۆزیس���یۆنی س���وری و ته نانه ت حكومه تی سوریشدا هه میش���ه جۆرێك له په یوه ندی هه بوه ، هه میش���ه هه رێم ب���ه اڵم حكومه ت���ی

بێالیه نیی خۆی پیشانداوه .

له گ���ه ڵ ئاش���كرایه ئاوێن���ه : وه ك ده س���تپێكردنی خۆپیش���اندانی ناوچه س���وننییه كان س���ه رۆكایه تی هه رێ���م لێكردن، پش���تیوانی له به یاننامه یه كدا به اڵم ئێستا پشتی تێكردون و حكومه تی هه رێم هه ڵوێس���تی گۆڕیوه ، ئه وه نده ی تۆ ئاگاداریت وه ك نوێنه ری حكومه تی هه رێم له تاران ئه مه له س���ه ر خواست و

كاریگه ریی ئێران نه بوه ؟نازم ده ب���اغ: س���ه رۆكایه تی هه رێم پشتیوانی له داوا ره واكانی خۆپیشانده ران كرد ن���ه ك له خۆپیش���انده رانی ناوچه سوننییه كان، ئه مه دو شتی جیاوازن، داوای ره وا جی���اوازه له گ���ه ڵ ئامانجی ل���ه م مه س���ه النه دا خۆپیش���انده ران، ئێ���ران ب���ۆ خ���ۆی سیاس���ه ت ده كاو هه رێم���ی كوردس���تانیش ب���ۆ خ���ۆی سیاس���ه ت ده كات، عێراقیش بۆ خۆی سیاس���ه ت ده كات، ب���ه اڵم هه موم���ان یه ك ش���تی ئه ساس���ی و هاوبه ش���مان هه ی���ه ، ئه وی���ش ئه وه یه ك���ه عێراقی فره یی و دیموك���رات و عێراقێكی تازه ، ته وافوق���ی بێت، له به رئه وه هیچ الیه ك نابێت به پێچه وانه ی ده س���توری عێراق كاربكات، پێچه وانه ی ئه و پرۆتۆكۆالنه كارب���كات كه ده بنه مای���ه ی تێكدانی ئ���ه و بنه مایانه . له هه م���و حاڵه ته كاندا حكومه تی هه رێم ئه وه قبوڵ ناكات كه وه ربدات له كاروباری ده س���ت خه ڵكی ئه ساسی و بنه ما له چوارچێوه ی ئه گه ر

نیشتمانییه كاندا بێت.ئاوێنه : به اڵم هه م حكومه تی هه رێم و هه م پارت���ی و یه كێتیش په یوه ندییه كی

به هێزییان له گه ڵ ئێران هه یه ، له ماوه ی رابردوشدا كه جۆرێك له ناته بایی كه وته نێوان پارتی و یه كێتییه وه و كار گه یشت له هه ڵوه ش���اندنه وه ی ب���اس ب���ه وه ی ئایا رێككه وتننامه ی س���تراتیجی كرا، ئه وه فش���اری ئێران نه بو كه جارێكیتر

پێكیهێنانه وه ؟ن���ازم: یه كێت���ی و پارتی بی���روڕای

جیاوازی���ان هه بوه و ده ش���بێت، به اڵم له كاره ستراتیجییه كاندا كه په یوه ندی به ره هه ندی نیش���تمانییه وه هه یه سه یر ده كه ی���ت جۆرێك له ته بای���ی به رامبه ر به هه مو مه س���ه له كان هه ی���ه ، ئه مه ش په یوه س���ت نییه به وه ی ئێ���ران رۆڵی هه یه یان نییه ، به ڵكو په یوه ندی هه یه به وه ی ك���ه خۆم���ان چ به رنامه یه كی سیاس���یمان هه یه ، بۆ ئاینده ی عێراق و هه رێم و كوردس���تان، من جه غت له وه ده كه م���ه وه كه یه كێتی و پارتی هۆیه ك بون ب���ۆ دامه زراندن���ی په یوه ندییه كی هه رێم و حكومه ت���ی له نێ���وان ب���اش كۆماری ئیسالمی ئێران، ئه مه شتێكی شاراوه نییه ، ئه مه به ڵگه نه ویسته و ئه م سیاسه ته له هه ردوالوه به رده وامه ، هه م واده خوازێ ئێ���ران به رژه وه ندییه كانی كه په یوه ندی له گه ڵ هه رێم باش بێت و هه م به رژه وه ندییه كانی هه رێمیش ئه وه ده خوازێ���ت كه په یوه ندییه كی باش���ی له گه ڵ كۆماری ئیسالمی ئێران هه بێت و پارێزگاری له م په یوه ندی و دۆستایه تییه بكات. ئه م دۆس���تایه تییه ش له كاتێكدا ره نگده دات���ه وه كه خه ڵك هاوكارت بن بۆ چاره س���ه ركردنی كێشه كان، ئه مڕۆ هه س���ت ب���ه وه ده كه ین ك���ه كۆماری ئیس���المی له قۆناغ���ه جیاجیاكاندا كه

پێویست بوبێت ئه و هه وڵه ی داوه .ئاوێنه : زۆرج���ار باس له وه ده كرێت كه قاسمی سلێمانی عه رابی پێكهاتنی یه كێت���ی و پارتیی���ه و ده س���تیكراوه یه له كۆی عێراقیشدا، به بڕوای تۆ هۆكاری

ئه م رۆڵبینینه گه وره یه چییه ؟

م���ن ئه وه ن���ده ی ده ب���اغ: ن���ازم له نزیك���ه وه ده زان���م، ئ���ه و یه كێك���ه له س���ه ركرده بااڵده س���ته كانی كۆماری ئیس���المی ئێران و به رپرسه له دۆسیه ی خۆرهه اڵت���ی ناوه ڕاس���ت، ئ���ه و پیاوه به پێی ده سه اڵته كانی رۆڵی خۆی دیوه ، كوردی���ش به پێی پێداویس���تییه كانی و كاركردنی مێژویی خۆی و وه ك كه ناڵێك دۆستایه تی و په یوه ندیی له گه ڵ كردوه و پێكه وه سه باره ت به ئاینده ی ناوچه كه و راوێژیان هه رێمی كوردس���تان و عێراق

كردوه .ئاوێنه : ئایا گرێبه س���تی ئه مدواییه ی سه رۆكی هه رێم له گه ڵ غاز برۆمی روسی بۆ ده رهێنانی غاز له ناوچه ی هه ڵه بجه و سه ر سنوری ئێران، له چوارچێوه ی ئه م كاربه ده ستانی له نێوان راوێژكردنه دایه

هه رێم و ئێران؟ن���ازم ده ب���اغ: م���ن ئ���اگام له هیچ گرێبه س���تێكی تایبه ت به كاری نه وت و ترانزێتی گازو ئه و شتانه وه نییه ، به اڵم له چوارچێوه ی ئه و هاوكارییه ئابورییه ی ك���ه له نێ���وان هه رێمی كوردس���تان و كۆماری ئیسالمی هه یه ، جگه له چه ك و م���ادده هۆش���به ره كان هه مو ش���تێك تێپه ڕان���دن و ترانزێت���ی له م���ه رزه كان ئازاده ، له و چوارچێوه یه ش���دا نه وتیش پێوه ی مه رزه كانیش ده ڕوات، دێ���ت و دیاره و ش���تێك نییه بش���اردرێته وه ،، به اڵم چه ن���د ده ڕوات و س���ه دی چه ند ده ڕواو له گه ڵ چ كۆمپانیایه ك ده ڕوات ئه وه ی���ان په یوه ندی به من���ه وه نیییه و

ئاگام لێنییه .

قاسمی‌‌سلێمانی‌،‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌پارتی‌‌و‌یه‌كێتی‌‌رێكده‌خاته‌وه‌

رۆڵی‌‌ئێران‌و‌قاسمی‌‌سلێمانی‌‌له‌روداوه‌كانی‌‌ئه‌مدواییه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستانداگفتوگۆیه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌‌نوێنه‌ری‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌له‌تاران

ئێران‌و‌نه‌وتی‌هه‌رێم

نه وت و دۆسیه كه ی یه كێكه له و فاكته ره گرنگانه ی بۆ دروستكردنی په یوه ندییه سیاسییه كانی ده سه اڵتدارانی هه رێمی كوردس���تان له گه ڵ دنی���ای ده ره وه هه رێم و له په یوه ندی به كارهێن���راوه ، ئێرانیشدا دیس���ان نه وت فاكته رێكی كوردس���تان هه رێمی نه وتی گرنگه . ئ���ه وه ی به قانون���ی و به ناقانونی كه هه ن���ارده ی ده ره وه ئه كرێ به تانكه ر 85%ی له ده روازه كانی ئێرانه وه ره وانه ده كرێ و 15%ی له ده روازه ی ئیبراهیم

خه لیله وه بۆ توركیا ده ڕوات.ته نان���ه ت باس ل���ه وه ده كرێت كه گرێبه س���تی بارزانی سه رۆكی هه رێم له گه ڵ غازبرۆمی روس���ی بۆ گه ڕان و ده رهێنانی نه وت له ناوچه ی هه ڵه بجه ، به ده ر نه بوه له راوێژكردنی به رپرسانی هه رێ���م له گ���ه ڵ كۆماری ئیس���المی ئێران، به س���ه رنجدان ل���ه وه ی ئێران په یوه ندییه كی دۆستانه ی توندوتۆڵی له گه ڵ روس���ه كان هه یه و به رێنمایی و ره زامه ندی ئه وی���ش بوه كه غازبرۆم له س���ه ر س���نوره كانی به دوای غازدا

بگه ڕێت.له مه وبه ر، سه ڕه رای چه ند ساڵێك داوه تكردنیشی بۆ روسیا، له به رئه وه ی "بوتین" له كاتی سه ردانه كه یدا ئاماده نه بو پێش���وازی له بارزانی بكات وه ك باڵوكرای���ه وه ، له راگه یاندنه كان���ه وه ئه می���ش ئاماده نه بو گه ر له ئاس���تی س���ه رۆكایه تی ئه و واڵته دا پێشوازی لێنه كرێت س���ه ردانی مۆسكۆ بكات، به اڵم كاتێك مه س���ه له ی نه وت و گاز هاته پێش���ه وه ، هه م بوتین ئاماده بو پێشوازی له بارزانی بكاو هه م بارزانیش

ئاماده بو "به خۆشحاڵییه وه ".

قاسمی‌تارماییه‌‌کی‌ترسناک‌پیاوێكی سلێمانی قاسمی سه ردار پ���ڕ له ره مزو رازو نهێنییه ، تائێس���تا نوسراوه و له س���ه ر هه زاران الپه ڕه ی چه ندین چیرۆكی راس���ت یان درۆی بۆ هه ڵبه س���تراوه ، به پێی راپۆرتێكی وه ك ئ���ه و گاردی���ان رۆژنام���ه ی له هه مو وایه ، ترس���ناك تارماییه كی ش���وێنێكه و له هیچ شوێنێكیش نییه . ئه مه ریكییه كانی���ش پێیانوای���ه هیچ كه س���ێك به ئه ندازه ی ئ���ه م تارماییه ئه مه ری���كای به رژه وه ندییه كان���ی نه خستوه ته ناوه ڕاستدا له رۆژهه اڵتی

مه ترسییه وه .ل���ه زاری جۆرن���اڵ س���تریت وال موه فه ق روبه یعییه وه ، ده رباره ی ئه م پیاوه سه ر ماش و برنجییه ته مه ن 56 ساڵه كه رێكخه ری سیاسه تی ئێرانه به رامب���ه ر عێراق و س���وریا و لوبنان و فه له س���تین و ئه فغانستان، ده نوسێت "قاسمی به هێزترین پیاوه له عێراقداو هیچ بڕیارێك به ب���ێ ره زامه ندی ئه و رۆڵی ئێس���تاش ئ���ه وه ی نادرێت". گرن���گ له به هێزیی حیزبواڵی لوبنان و حه ماس���ی بزوتن���ه وه ی یه كڕی���زی فه له س���تین و مانه وه ی رژێمی ئه سه د له سوریادا ده بینێت قاسمی سلێمانی و

سوپای قودسه .ع���ادل ویكلیك���س، به پێ���ی عه بدولمه ه���دی جارێكیان ئه وه ی بۆ رای���ان كرۆكه ری باڵوێ���زی ئه مه ریكا "كاتێك ك���ه گێڕاوه ته وه له عێ���راق ناوچه ی سه وزی به غدا موشه ك باران ده ك���را، من له تاران له گه ڵ قاس���می سلێمانی له كۆبونه وه دا بوم، لێمپرسی ئایا ده س���تی له و هێرشانه دا هه یه ؟ س���لێمانی به گاڵته وه پێیوتم: ئه گه ر موش���ه كه كان به وردی ئامانجه كانیان

بپێكن، به ڵێ ئه وه یان كاری منه ".

سه رکرده کانی کوردستان و عێراق له کۆبونه وه یه کی رابردویاندا فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د

رێنماییه كانی قاسمی:* یه كڕیزی پارتی و

یه كێتی له هه ڵبژاردندا بپارێزن

* پشتیوانی له خۆپیشاندانی

سوننه كان مه كه ن* پشتیوانی له شۆڕشی

سوریا مه كه ن* كێشه كان له گه ڵ مالیكی خاوبكه نه وه

هه م به رژه وه ندییه كانی ئێران واده خوازێ

كه په یوه ندی له گه ڵ هه رێم باش بێت و

هه م به رژه وه ندییه كانی هه رێمیش

ئه وه ده خوازێت كه په یوه ندییه كی

باشی له گه ڵ كۆماری ئیسالمی ئێران هه بێت

هەنوکە(373( سێشه ممه 42013/4/16

ئا: بڕوا ساالر

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا رێكخه ری ژوری په یوه ندییه دیپلۆماسییه كانی بزوتنه وه ی گۆڕان "محه مه د تۆفیق ره حیم" باس له به ستنی كۆنگره ی

بزوتنه وه كه یان ده كا و ده ڵێت "ئه گه ر هاتو هه ڵبژاردنه كانی هه رێم

به شێوه یه كی دروست و بێ بونی ته زویر به ڕێوه بچێت بزوتنه وه ی گۆڕان ده بێته

هێزی یه كه م له هه رێمی كوردستان".

ئاوێن���ه : بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان چۆن ده ڕوانێت���ه هه ڵبژاردنه كان���ی داهاتوی

هه رێم؟محه م���ه د تۆفیق: ئێمه پێمانباش���ه هه ڵبژاردنه كان له واده ی خۆیدا بكرێت و بێگه ردبێ���ت پ���اك و هه ڵبژاردنێك���ی حزبه كانی ده س���ه اڵت په نا نه به نه به ر له پرۆس���ه ی نادیموكراتیانه ش���ێوه ی

هه ڵبژاردنه كاندا.ئاوێنه : هه رێمی كوردستان له به رده م بارودۆخی ئایا هه ڵبژاردنێكدایه ، چه ند هه رێم چۆن ده بێ���ت له كاتی هه ڵمه تی به ش���ێوه یه كی هه ڵنژاردنه كان���دا، ته ندروس���ت ده ڕوات یاخ���ود گ���رژی

لێده كه وێته وه ؟محه م���ه د تۆفیق: ئێمه پێمانباش���ه

دیموكراسیانه و به هێمنانه و پرۆس���ه كه له س���ه رخۆو پاك و خاوێ���ن بێت، ئه وه له به رژه وه ندی ئێمه دایه وه كو بزوتنه وه ی

گۆڕان.ئاوێن���ه : وه ك���و هه رس���ێ الیه ن���ی ئۆپۆزیس���یۆن كاندیتت���ان ده بێ���ت بۆ

سه رۆكی هه رێم؟محه م���ه د تۆفی���ق: ئ���ه وه بابه تێكه له گ���ه ڵ گفتوگۆكردنی���ن خه ریك���ی دواتر ئۆپۆزیس���یۆن، تری الیه نه كانی بڕیاری له س���ه رده درێت، به اڵم هێش���تا قسه مان نه كردوه له داهاتودا له وباره یه وه

قسه مان ده بێت.ئاوێنه : بزوتن���ه وه ی گۆڕان كاندیدی

خۆی ده بێت بۆ سه رۆكی هه رێم ؟بابه تێكه ئ���ه وه ش تۆفیق: محه مه د باسده كرێت له ناو خۆماندا چی بكه ین و

چی نه كه ین.ئاوێنه : ئاماده كارییه كانتان بۆ كۆنگره

گه یشت به كوێ؟ئێس���تا خه ریكی تۆفیق: محه م���ه د بازن���ه كان و هه ڵبژاردنه كان���ی باژێروانه كانی���ن، كه ئه وان���ه ته واوبون

هه نگاوی دواتر كۆنگره ده به ستین.ئاوێنه : له وكاته ی دیاریكراوه كۆنگره

ده به ستن؟ره نگه به ڵ���ێ ، تۆفی���ق: محه م���ه د هه فته یه ك دوابكه وێ���ت یاخود كه متر،

ب���ه اڵم ئ���ه وه كێش���ه نابێت، ئێس���تا چاوه ڕێی���ن هه ڵبژاردن���ه ناوخۆییه كان

ته واوبێت.ئاوێن���ه : ده نگ���ۆی ئ���ه وه هه یه كه هاوش���ێوه ی یه كێت���ی و پارت���ی ئێران ئێ���وه كردبێته وه بۆ نوێنه رایه تییه كی

له تاران؟محه م���ه د تۆفیق: نه خێ���ر بڕیارمان ن���ه داوه نوێنه رایه تی له هیچ ش���وێنێك بكه ین���ه وه ، ب���ه اڵم هه ندێج���ار هه ندێ ئیش دێته پێش���ه وه براده رێك ته كلیف ده كرێ���ت ده چێت بۆ ئێ���ران یان هه ر واڵتێكی تر بۆ ئیشی تایبه ت بمێنێته وه ی���ان نه مێنێته وه ، به اڵم له و ش���ێوه ی یه كێت���ی و پارتی به هیچ جۆرێ كاری وا

ناكه ین.ئاوێنه : بزوتن���ه وه ی گۆڕان تا چه ند ده توانێت قورس���ایی خۆی له س���نوری

پارێزگای سلێمانی به رێته ده ره وه ؟هه ڵبژاردن ئه گ���ه ر تۆفیق: محه مه د ئازادبێت و ده س���ه اڵت په نا نه باته به ر ته زوی���رو تون���دو تیژی ڕه ن���گ هه یه له دهۆك له س���لێمانی باشتربین چونكه هه م���و ناوچه كان���ی كوردس���تان ب���ێ جی���اوازی پێویس���تیان به گۆڕان���كاری هه یه ، پێویستیان به وه هه یه گه نده ڵی نه مێنێ���ت، بۆی���ه ڕه نگ���ه ئه مج���اره

توندوتیژییش دادی ده سه اڵت نه دات.

ئاوێنه : پێشتر راتگه یاندبو كه ئه گه ر به ش���ێوه یه كی دروست هه ڵبژاردنه كان به ڕێوه بچێت بزوتن���ه وه ی گۆڕان هێزی

یه كه م ده بێت؟هێزی ئێس���تاش تۆفیق: محه م���ه د

كوردس���تاندا له هه رێم���ی یه كه می���ن سه ره ڕای ئه و ساخته كاری و ده سه اڵت و پ���اره به خش���ینه وه ش ك���ه به قه راری هه مو ئ���ه و رێكخراوانه ی كه چاودێریی هه ڵبژاردنه كانی���ان ده كرد ده ركه وت كه

ساخته و ته زویرێكی زۆر كراوه ، سه یری كوردس���تان په رله مان���ی پێكهات���ه ی بك���ه گۆڕان ئ���ه و هێزه یه كه ئێس���تا له په رله ماندا زۆر به باشی ده وری خۆی

ده بینێت.

ئا: سان

ئه مینداری پێشوی یه كگرتوی ئیسالمی ، سه اڵحه دین به هائه دین،

هه ر هێنده ی له چاوپێكه وتنێكی رۆژنامه وانیدا وتی " ئه و ماوه یه ی

مه سعود بارزانی سه رۆكی هه رێم بو خراپرترین ماوه ی ژیانی سیاسی بو"

قیامه ت هه ستاو هه رچی ده زگای راگه یاندن و به رپرسانی پارتییه ، له پێش

هه موشیانه وه ئه دهه م بارزانی كه ئه ندامی سه ركردایه تی پارتی و برازای سه رۆكی هه رێمه كه وته ته خوینكردنی ناوبراو و تۆمه تی "جاسوسی" خسته

پاڵ .

به هائه دی����ن س����ه اڵحه دین له چاوپێكه وتنێكدا ل�ه دوا ژماره ی گۆڤاری لڤی����ن ده ڵێت "م����اوه ی س����ه رۆكایه تی هه رێم خراپترین سااڵنی مێژوی سیاسی مه س����عود بارزانیی����ه "، به رامب����ه ر ئه م لێدوانه ئه دهه م بارزانی برازای سه رۆك له په یجی خۆی له فه یسبوك وتی "یه كێك له و كاره خراپانه ی سه رۆك كردویه تی ، له ب����ه ر یه كڕیزی خه ڵكی كوردس����تان، ئاراسته نه كردنی فایلی جاسوسیی تۆیه

به دادگا".دوای ئه م لێدوانه ی ئه م به رپرس����ه ی پارتی ، ش����ااڵوی هێرش����كردنه س����ه ر ئه مینداری پێشوی یه كگرتوی ئیسالمی كوردس����تان س����ه اڵحه دین به هائه دی����ن ده س����تیپێكرد، پارتییه وه له میدیاكانی هاوكات له هه وادارانی پارتیشه وه له رێگای )فه یس����بوك و كۆمه اڵیه تییه كانی تۆڕه

تویته ر( هێرشكردن به رده وامه . ئه ندام مه كته بی سیاس����ی یه كگرتوی ئیسالمی سه میر س����ه لیم سه باره ت به و هێرشانه ی كه ده كرێنه سه ر ئه مینداری "ئه وه ده ڵێ����ت حیزبه كه یان پێش����وی له ئازادی به رته س����كییه ی له و به شێكه بی����روڕا له هه رێمی كوردس����تاندا هه یه ، وه ك س����ه اڵحه دینیش مامۆس����تا ده نا بۆی كوردس����تان هاواڵتییه كی هه م����و هه یه تێڕوانین و تێبینی و هه ڵسه نگاندنی خۆی بكات، به اڵم جێ����ی داخه كاتێك كه هه ڵس����ه نگاندنه كان روبه روی كه سه قیادیی����ه كان ده كرێنه وه به و ش����ێوه یه

مامه ڵه ی له گه ڵدا ده كرێت".س����ه ركردایه تی ئه نجومه نی وته بێژی پارتی له س����لێمانی عه بدولوه هاب عه لی له س����ه ر قس����ه كانی ئه مینداری پێشوی یه كگرتو ده ڵێت "ئه و قسانه نه ره خنه یه و

نه هه ڵسه نگاندنه و هێرشێكی مه دروسه و مه رامی سیاسی له پشته و موغاڵه ته یه كی

سیاسییه ".ل����ه و س����ه اڵحه دین مامۆس����تا چاوپێكه وتن����ه دا ه����ه ر ته نها رای خۆی ده رنه بڕیوه ، بارزان����ی ئه دای له س����ه ر به ڵكو راش����كاوانه ڕای خۆش����ی له سه ر سیس����ته می سیاس����ی له كوردس����تاندا "ده س����ه اڵت پێیوای����ه ده ربڕی����وه و له كوردس����تاندا سروش����تی دیكتاتۆریی ناوچه كه ی وه رگرتوه و بێمنه تن به رامبه ر فریای ئه گه ر داواكارییه كانی خه ڵ����ك و خۆی����ان نه ك����ه ون هه مان چاره نوس����ی ناوچه كه ئه و رژێم����ه دیكاتۆرییان����ه ی چاوه ڕوانیان����ه "، به اڵم ك����ه س له پارتی وه اڵمی ئ����ه م بۆچونه ی نه دایه وه و ته نها داكۆكیكردنیان و هێرشكردنیان بۆ سه ر سه اڵحه دین به هادین له سنوری بارزانیدا مایه وه ، وته بێژی س����ه ركردایه تی پارتی له س����لێمانی له س����ه ر ئ����ه و بۆچونه ش قس����ه ی هه یه و ئاماژه ب����ۆ ئه وه ده كات كه سه اڵحه دین به هائه دین یه كێكه بوه له وانه ی به ش����داری له دامه زراندنی ئه م سیس����ته مه دا ك����ردوه و وتی "له س����اڵی 1994ه وه كه بون به حیزب له په رله مان و له كابین����ه ی����ه ك ل����ه دوای یه كه كان����ی

حكوم����ه ت به ش����دارییانكردوه و خاوه ن بڕی����ار ب����ون و وه زی����ر و په رله مانتاریان هه بوه ، به ش����ێك بون له و ده سه اڵته ی س����ه رۆك بارزانی سه ركردایه تی كردوه ، ئه وه خێره له م چه ند مانگه ی دوایدا ئه و

شااڵوه ی ده ستیپێكردوه ؟".هه روه ه����ا ئ����ه و ده ڵێ����ت" ل����ه دوای كۆمه ڵێك له ئه میندارێت����ی وازهێنان����ی كردوه میدیاكاندا له گه ڵ چاوپێكه وتنی ده بینین قس����ه كانی له جیات����ی ره خنه بۆنی هێرشی لێدێت، ره خنه ی روخێنه ر

له جیاتی بنیاتنه ر".رۆژنامه نوس ئاسۆس هه ردی پێیوایه ئه و هێرشه ی ده كرێته سه ر سه اڵحه دین به و په یوه ندی به ش����ێكی به هائه د ی����ن عه قڵییه ته وه هه یه كه ده یه وێ جۆرێك له "پیرۆزی" ببه خش����ێته سه رۆكه كه ی و كوردیدا كۆمه ڵگ����ه ی به س����ه ر ئ����ه وه بس����ه پێنێ كه كه س بۆی نه بێ ره خنه

له سه رۆكی هه رێم بگرێ.هه ردی به ش����ێكی تری ئه و كێشه یه ده گه ڕێنێت����ه وه بۆ هه ڵمه تی راگه یاندنی هه ڵب����ژاردن و ده ڵێ����ت " خه ڵكێكی زۆر چاوه ڕێ����ی ئه وه ده كه ن ئۆپۆزیس����یۆن كاندی����دی هه بێ����ت و ن����اوی مامۆس����تا كاندیدێك����ی وه ك س����ه اڵحه دینیش

ئیحتیمال����ی باس ده كرێ����ت، ئه گه رچی ئه وه نده ی من ئاگادارم نه مامۆستا خۆی و نه حیزبه كانی ئۆپۆزیسیۆنیش تا ئێستا هیچ قس����ه یه كیان له وباره یه وه كردوه ". ئه و له كۆتایی قس����ه كانیدا له س����ه ر ئه و شااڵوی هێرشه ده گاته ئه و ئه نجامه ی " ئه و كه س و الیه نه ی لۆجیكی پێنه بێت،

جنێو ده دات و تۆمه ت ده به شێته وه ".هه رێ����م و س����ه رۆكی له هه ڵبژاردن����ی په رله مانی كوردستان كه له ساڵی 2009 دا ئه نجام����دراو ئه و ده م����ه یه كگرتوی ئیس����المی و كۆمه ڵی ئیسالمی و حیزبی كوردستان و دیموكراتی سۆسیالیس����ت حیزبی زه حمه تكێش����ان یه ك لیس����تی هاوبه ش����یان هه ب����و به ن����اوی لیس����تی له و چاكس����ازییه وه ، خزمه تگ����وزاری و حیزب����ی س����كرتێری هه ڵبژاردن����ه دا سۆسیالیس����ت دیموكراتی كوردس����تان محه م����ه دی حاجی مه حم����ود به نیازبو خۆی بۆ سه رۆكی هه رێم هه ڵبژێرێت تا كێبه ركێ له گه ڵ مه سعود بارزانیدا بكات، له نێو لیستی ناوبراودا مشتومڕێكی زۆر هاته ئ����اراوه ، س����ه اڵحه دین به هائه دین یه كێك له و كه سانه بو كه زۆر به توندی دژی ئه م پێشنیاره وه س����تایه وه ، هه ر بۆیه به پێی بۆچونی چاودێران پێناچێت

ناوبراو هیچ به رنامه یه كی هه بێت و خۆی بۆ سه رۆكی هه رێم كاندید بكات.

س����ه میر س����ه لیم ئام����اژه ب����ۆ ئه وه ده كات كه مامۆس����تا س����ه اڵحه دین له و چاوپێكه وتنه ی گۆڤاری لڤین باسی له وه ك����ردوه كه "ئه و هیچ به رنامه یه كی نییه بۆ خ����ۆ پااڵوتن بۆ س����ه رۆكی هه رێم"، سه باره ت به یه كگرتوی ئیسالمییش ئه و ده ڵێت "تا ئێس����تا هیچ بابه تێكی وامان باس نه ك����ردوه و هی����چ بڕیارێكمان له و

باره یه وه نییه ". پارت����ی س����ه ركردایه تی وته بێ����ژی عه ل����ی عه بدولوه ه����اب له س����لێمانی له س����ه ر ئه و تۆمه تانه ی خراونه ته پاڵ سه اڵحه یدن به هائه دین، وتی " به داخه وه ئه و ده ستپێشخه ری ش����ااڵوه كه یه ، ئه و هێرش����ی كردۆته سه ر سه رۆك بارزانی ، به ڕێزه وه له نزیك����ه وه هه میش����ه ئێمه به هائه دینمان س����ه اڵحه دین كاك ناوی

هێناوه "."ئه م����ان ده ڵێ����ت عه بدوله وه ه����اب ژێ����ر كاریگ����ه ری ئه وه ی كه وتونه ت����ه پێیده وترێ����ت به هاری ئیس����المی ، یان به هاری عه ره بی ، پێیانوایه كوردستانیش هه مان ره وش����ی بابه تی و خودی هه یه ، له كاتێكدا كه كوردس����تان زۆر جیاوازه ،

كوردس����تان نه میسر و تونس ولیبیایه و بگره له وێش ئه و بزوتنه وانه شكستیان

هێناوه ".س����ه باره ت به وه ی كه بۆ مامۆس����تا س����ه اڵحه دین به هائه دین نییه وه ك هه ر هاواڵتیه كی تر كاره كانی س����ه رۆكه كه ی سه ركردایه تی وته بێژی هه ڵبسه نگێنێ ، پارت����ی ده ڵێ����ت" ش����ێوه ی ده ربڕینی ره خن����ه جیاوازه ، ئ����ه و ره خنه یه بۆنی ش����تی تری لێدێت و مه رامی سیاس����ی و شتی تری له پشته وه یه ، بۆنی شااڵوێكی راگه یاندنی لێدێت، ئه مه یه كه مجار نییه ئه و له چه ند شوێنێكی تریش ره خنه كانی به رده وامه بۆ سه ر سیسته می ده سه اڵت

له م هه رێمه دا".ناوبراو جه خت له سه ر ئه وه ده كاته وه كه ئه وان ده زانن مه به ست له و ره خنانه چیی����ه و كێ����ی له پش����ته وه یه و ده ڵێت "به پێویس����تی نازانین ئه م مه س����ه له یه توند بكه ینه وه ، به ڵكو پێویسته هێوری بكه ینه وه و خۆزگه مامۆستا سه اڵحه دین خ����ۆی نه ده گه یانده ئه و ئاس����ته ی كه ره خنه له پارتی و سه رۆك بارزانی بگرێت. چونكه س����ه رۆك یه كێكه له و كه سانه ی زۆر رێ����زی له و پی����اوه و له بۆچونه كانی

گرتوه ".

محه مه د تۆفیق ره حیم: له هه ڵبژاردنی ئه مجاره دا توندوتیژیش دادی ده سه اڵت نادات

شااڵوی سه ر سه اڵحه دین به هائه دین به رده وامه ئاسۆس هه ردی: ئه و الیه نه ی لۆجیكی پێنه بێت جنێو ده دات

سه الحه دین به هائه دین ئه دهه م بارزانی

وته بێژی پارتی:ئه و قسانه ی سه الحه دین

نه ره خنه یه و نه هه ڵسه نگاندنه و

هێرشێكی مه دروسه و

مه رامی سیاسی له پشته وه یه

یه کگرتووی ئیسالمی:مامۆستا

سه الحه دین به هائه دین هیچ

به رنامه یه كی نییه بۆ خۆ پااڵوتن بۆ سه رۆكی هه رێمی

کوردستان

محه مه د تۆفیق ره حیم

بڕیارمان نه داوه نوێنه رایه تی

له ئێران و هیچ شوێنێكی تر

بكه ینه وه

»9«

وەک لەبەشێکی پێش���تردا گووتم الی »س���ۆفۆکلیس« بایەخێک���ی گرن���گ بەڕیتوال و یاس���اکان دەبینینەوە، وەک ئەوەیە سۆفۆکلیس بیەوێت لەبینەراندا قودس���یەتی یاسا س���ەوزبکات و یاسا ڕەه���ا و گەورەکانیان پیش���انبداتەوە. لەئۆدیبۆس���دا س���ەروکارمان لەگ���ەڵ یاس���ایەکدایە کە دژە یاس���ای نییە، زیناکردن لەگ���ەڵ مەحرەمدا تاوانێکە بەهیچ جۆرە یاسایەکی تر شەرعییەت و یاس���ایەکی پێنابەخش���رێت، ڕەوایی ڕەهاو بێ ناوازەیە. یاسای حەرامکردنی زینا لەگ���ەڵ مەحرەمدا یونفێرس���الە، بۆ هەموو دۆخێکیش���ە. دەرەکات���ەو لێرەوە لەئۆدیبۆس���دا ملمالنێ لەنێوان یاس���او یاساش���کێنیدایە، ئۆدیب���ۆس بەناوی یاس���ایەکی ت���رەوە »بە ناوی سیس���تمێکی ترو ج���ۆرە تێڕوانینێکی دیی���ەوە لە ڕێک���ی و ناڕێکی« یاس���ا ش���کێنی ناکات، بەڵکو بێهۆش���ە و لە بێئاگایی���ەوە زین���ای خەوت���ن لەگەڵ س���ۆفۆکلیس ئەنجامدەدات. دایک���دا وەک یەکێک لەس���ەرەتاییترین عەقڵە گەورەکان���ی مرۆڤایەت���ی، ئ���اگاداری ئەوەیە کە هەموو یاس���ایەک هەڵگری ئەم سروش���تە گەردونییە نییە، بەڵکو زۆربەی یاس���اکان دەش���ێت بە هۆی تایبەتەوە بەه���ۆی تایبەت و بەهانەی بشکێنرێن. وەختە بڵێم ئەو چەمکەی لە فەلس���ەفەی مۆدێرندا بە »یاس���ا کانتیی���ە دژەبەیەکەکان �� کانتیش���ە ئەنتینۆمی« دەناس���رێت، سەرەتاکەی دوو هەمیش���ە ئەنتیگۆنادای���ە. ل���ە بۆچوون هەیە هەردووکیان بە بەڵگە و پش���ت بەهێز و پت���ەو، س���ەلماندنی ئەستوورن و هیچیان لەگەڵ ئەوی دیکەدا کۆنابنەوە و ڕێکەوت���ن و ناوکۆییەک لە ملمالنێی بەرقەرارناکرێت. نێوانیان���دا ناو شانۆنامەی ئەنتیگۆنا، ملمالنێیە لە نێ���وان دوو ماف یان دوو پرەنس���یپدا کە ه���ەر یەکەیان یاس���ایەک هەیە لە پش���تەوە دەیانپارێزێ���ت. بەس���ەرێک مافی ئەنتیگۆن���ا کە دەیەوێت براکەی بنێژێت و لەس���ەری پرسە بگرێت، کە یاس���ای خێزان و پەیوەن���دی خوێنە. بەس���ەرێکیش ماف���ی کری���ۆن، ک���ە نوێنەری مافی دەوڵەتە بۆ س���زادانی ئەوانەی دژی دەس���ەاڵت ڕادەوەستن. لە ڕاستیدا ئەم تەفس���یرە جەوهەری تێگەیش���تنی هیگڵیشە بۆ تراژیدیاکە. الی هی���گڵ لە فۆرمی ش���ار � دەوڵت »پۆل���س«دا ئەخالق یان نەرێتپارێزی دوو فۆرمی هەیە، یەکەمیان ئەخالقی خێزان���ی و دووەم ئەخالق���ی دەوڵەت، واتە بەس���ەرێک وەفاداری بۆ خێزان و بەسەرێکیش وەفاداری بۆ دەوڵەت. لەم بەها و نوێنەری ئەنتیگۆنا تراژیدیایەدا ئەخالقی خزمایەتی و خوشک و براییە کە گشتیتر گەورەتر و یاسایەکی بەرامبەر دەوەس���تێتەوە کە یاساکانی دەوڵەتە. ئایا ماف الی کێیە؟ الی ئەنتیگۆنا کە بە یاس���ا و نەرێتی خێ���زان کاردەکات، یان الی کریۆن کە نوێنەری دەسەاڵتی گش���تی و مافی دەوڵەتە؟. هیگڵ هەر ڕێگای ل���ە قس���ەیەوە لەس���ەرەتای گفتوگۆوە دەربارەی چەمکی عەدالەت دێتە ناو بابەتەک���ەوە، عەدالەتیش بە تەنیا یاس���ایەک نوێنەرایەتی ناکرێت. هیگڵ فەیلەسوفی بینینی ناکۆکییەکان و ئاش���تکردنەوەیانە، بەب���ڕوای هی���گڵ تراژیدیاکە لەدەوری چەمکی عەدالەتی ئەخالقی دەسوڕێتەوە. الی هیگڵ لەو پەرەگراف���ەدا کە لە کتێبی »وانەکانی فەلس���ەفەی دین«دایە، قس���ە لەسەر ناس���ینی ئەو عەدالەتە ڕاستەقینەیەیە وەک پێویس���تی »چ���روره «. لێرەدا دوو فۆرم���ی ئەخ���الق پێک���دادەدەن »مافی خێ���زان« و »خۆشەویس���تی دەوڵ���ەت«. هی���گڵ ب���ە پێچەوانەی دەڵێ���ت تەفس���یرەکانەوە زۆرب���ەی »کری���ۆن س���تەمکار نیی���ە، بەڵک���و دەس���ەاڵتێکی ئەخالقییە و ناهەقییەک ناکات، ئەو دەڵێت یاس���ای دەوڵەت و دەسەاڵتدارێتی حکومەت دەبێت ڕێزیان یاسایانە بریندارکردنی ئەو لێبگیرێت و سزای لێدەکەوێتەوە«. »بڕوانە : ڕاڤە و دۆکۆمێنت. ئەنتیگۆنای س���ۆفۆکلیس.

بنکەی چاپی ری���کالم . چاپی 2000. ش���توتگارت. 2000. ل.66«. هی���گڵ پێیوایە ئەم دوو ماف���ە هەر دووکیان هەقن، ب���ەاڵم هەر یەکەی���ان بەتەنیا ناتوانێت عەدال���ەت بێت، چونکە هەر یەکێکی���ان تەنی���ا الیەنێک���ی ه���ەق دیوێکی تەنی���ا بەرجەس���تە دەکەن، دەنوێنن. عەدالەت تەنیا بە سەلماندنی مافی شەخسی و خانەوادەیی سەقامگیر نابێت، بە س���ەلماندنی ت���اک الیەنەی مافی دەوڵەتیش ناچەسپێت، بەڵکو لە کۆبوونەوە و یەکێتییەکی بااڵتردا »واتە لە س���نتێزێکدا« بەرقەرار دەبێت کە هەردووکیان کۆبکات���ەوە. بەبۆچوونی هی���گڵ کێش���ەکە لە نێ���وان ڕۆحێکی کە نیی���ە دەس���ەاڵتدارێکدا یاخ���ی و ئیشی س���تەم و زۆردارییە، بەپێی ئەم تەفس���یرە ئەنتیگۆنا نوێنەری دیوێکی مافی پێیوای���ە دیک���ەی سیس���تمە، دەوڵەت نابێت دوا ماف و بااڵترین ماف بێت، ماف���ی دەوڵەت دەبێت لە خۆیدا مافەکانی تر بگرێت���ە خۆی و ڕەچاوی قودسییەتی یاساکانی تر بکات، بەپێی هی���گڵ پێداگرتنی ئەنتیگۆنا لەس���ەر جێبەجێکردنی خواستی خۆی بێئەوەی گوێبدات���ە م���ردن، ناگەڕێت���ەوە ب���ۆ سەرسەختی و یاخیبوونێکی بێ بنەما، یان ئارەزوویەک���ی کۆنترۆڵ نەکراو بۆ م���ەرگ، یان ب���ۆ ش���کاندنی ئیرادەی حاک���م تەنیا ل���ە پێناوی ش���کاندندا و هیچی تر، بەڵک���و ئەنتیگۆنا نوێنەری ڕێکییەک���ی جیاوازترە ل���ەوەی کریۆن عەوداڵێتی، واتە ش���ەڕ لە ئەنتیگۆنادا لە نێوان ڕۆحێکی ناڕێکخواز و هێزێکی دەس���ەاڵتداری نەزم پەرس���تدا نییە، بەڵکو ش���ەڕە لە نێوان دوو بۆچوونی جی���اوازدا ب���ۆ وێناکردن���ی ڕێک���ی و ڕێکخس���تن. لە ڕاس���تیدا تەفسیرێکی ڕادیکالتر لەم���ەی هیگڵیش هەیە، لە کتێبەک���ەی »گیزێال گرێف���ە« دا کە کۆمەڵێ���ک وتاری کۆکراوەیە لەس���ەر ئەنتیگۆن���ا، لە وتارێک���ی »هارتموت بوێهمە« تێزێک دەبینم کە ئەنتیگۆنا پتر ب���ە خاتوونی بەرجەس���تەکەر بۆ مۆراڵ و کولتووری تەقلیدی دەناسێنێت تا وەک یاخییەک���ی بێئامانج کە جگە لەخ���ودی یاخیب���وون نیازێک���ی تری نەبێت، گەر هیگڵ پێیوابێت ئەنتیگۆنا نوێنەرایەتی خێزان و عەش���رەتە، ئەوا بوێهمە بە نوێنەری تەواوی کولتووری

بااڵدەستی دەزانێت .

ئا: ئاری ئه بوبه كر، دانیمارك

له ئێستادا گه رموگوڕترین باس و خواسی سیاسی، كه بوه ته جێگه ی مشتومڕی گشت الیه نه سیاسییه كان به ئۆپۆزسیۆن و ده سه اڵته وه ، كاندیدی

سه رۆكایه تی هه رێمه ، به تایبه تی له په یوه ند به چۆنێتی كاندیدكردنه وه ی

بارزانی سه رۆكی ئێستای هه رێمی كوردستان، به شێوه یه ك ئۆپۆزسیۆن

پێیوایه له روی یاساییه وه بارزانی ناتوانێت خۆی هه ڵبژێرێته وه ، چونكه

به پێی یاسای سه رۆكایه تی هه رێم ماوه ی سه رۆكایه تی بۆ دو خوله و

مه سعود بارزانیش هه ردو خوله كه ی خۆی ته واوكرده وه و ده بێت خواحافیزی

له و پۆسته بكات، له الیه كی تره وه پارتی و له په ناشه وه یه كێتی، له هه وڵی ئه وه دان كه پرس و راوێژ به یاساناسان

بكه ن بۆئه وه ی كه بارزانی بتوانێت خۆی هه ڵبژێرێته وه .

له ڕوانگ����ه ی ئ����ه و تێڕوانین����ه وه ، كه كوردان����ی تاراوگ����ه ، به ش����یكی گرنگن پێویس����ته ك����وردی و له كۆمه ڵ����گای بیروبۆچونیان گشتی و له ڕای به شداربن به هه ند وه ربگیرێت، له م راپۆرته دا چه ند كه س����ایه تییه كی كوردی تاراوگه نش����ین ده دوێن، بۆ ئه وه ی راش����كاوانه بیروڕای خۆیان له س����ه ر ئه م پرس����ه سیاسییه

ده رببڕن. تریف����ه عه زی����ز، چاالك����ی ب����واری سیاس����ی و ژن����ان، یه كێك����ه له كوردانی پێیوایه ئ����ه و ئه ڵمانی����ا، دانیش����توی ئه مه بێباكی سیاس����ی ده س����ه اڵتداران ده رده خ����ات، ك����ه له ئێس����تاداو چه ند مانگێكی كه می ماوه ، باسی دیاریكردنی چونكه ده كه ن، هه ڵبژاردن����ه كان كاتی ده بوایه پێش����وه خت به ماوه یه كی باش رۆژی هه ڵبژاردنه كانی����ان دیاریبكردایه ، تریف����ه ده ڵێت "ب����ه ڕای م����ن ده بوایه زۆر پێش����وه خت كات����ی هه ڵبژاردنه كان دیاریبكرای����ه ، به اڵم دیاره دواخس����تنی هه ڵبژاردن����ه كان و ئه نجامنه دانی له كاتی خۆی����دا هه م كه مته رخه می سیاس����ییه و هه م ده س����ه اڵتدارانی ئێستای هه رێم بۆ مه رامی سیاس����ی خۆی����ان حه زده كه ن

دوابكه وێت".له ئه گه ری سێباره خۆ كاندیدكردنه وه ی س����ه رۆكی ئێس����تای هه رێم ب����ۆ هه مان پۆس����ت تریفه وتی "خۆهه ڵبژاردنه وه ی س����ه رۆكی هه رێم ب����ۆ خولی س����ێهه م ب����ۆ له ب����اره كه ش����ێكی خوڵقاندن����ی سه پاندن و چه سپاندنی دیكتاتۆرییه تێكی زۆره ملێ له هه رێمدا، كه سه رنه ویكردن و له ب����ه رده م یاس����ایه پێنه كردن����ی كار خواس����ته كانی ئه و تاك����ه حیزبه دا، كه به گوێ����ره ی مادده ی 64 له ره شنوس����ی ده ستوری هه رێم، سه رۆكی هه رێم له دوای په سندكردنی ده ستوره كه بۆی هه یه دو خول خۆی بۆ سه رۆكایه تی هه ڵبژێرێت به مانای ئه وه ی یاسا وه ك مه ره كه بێكی وشك بۆوه ی س����ه ر كاغه زه هه رچه نده له ماوه ی سه رۆكایه تیدا مه یلی تاكڕه وی به زه ق����ی دیاربو هه ڵویس����ت و قه باره ی الیه نه كانی تری����ان به هه ند وه رنه گرتوه و

خوێندنه وه یان بۆیان نه بوه ".به هزاد عومه ر تریف����ه ، به پێچه وانه ی ره ش����ید، ك����ه كوردێك����ی دانیش����توی دانیماركه و چاالكی سیاس����ییه پێیوایه مادام له ئێستادا راوێژی یاسایی ده كرێت بۆ ئه وه ی كه بزانرێت بارزانی ده توانێت خ����ۆی كاندیدبكاته وه یان ن����ا، كه واته ترسێك له ئارادا نییه بۆ دیكتاتۆرییه ت، ئه و وتی "نوسراوی سه رۆكایه تی هه رێمی رونه ئاشكراو له ٨/4/20١٣ كوردستان كه هه ڵبژاردن له واده ی خۆیدا ده كرێت و نابێت دوابكه وێت، باس له یاسا ده كرێت كه به پێی یاسا سه رۆكی هه رێم ناتوانێت خ����ۆی كاندیدبكات����ه وه ، رۆژانه گوێمان له ئۆپۆزس����یۆنه كه ده ڵێن یاساو دادگا س����ه روه ر نییه و نابێت ده ستور بخرێته ب����واری جێبه جێكردنه وه ، كه ده س����تور نه بێت ئێس����تا بۆ باس له یاسا ده كرێت، س����ه رۆكی هه رێم ل����ه 200٥ له په رله مان ده نگ����ی بۆ درا هه ر دوای ئه وه له 2009 خه ڵكی كوردستان ده نگی پێدا، كه واته مه سه له ی خۆكاندیدكردنه وه ی سه رۆكی ئێس����تای هه رێم ده بێت یاساناس����ه كان پێداچون����ه وه ی بۆ بك����ه ن ئایا ده كرێت

خۆی كاندید بكاته وه یان نا؟".لێدوانه كه ی����دا له درێ����ژه ی به ه����زاد وتی "ئ����ه و به ڕێزانه ی ك����ه داوا ده كه ن نابێ����ت هه رێ����م س����ه رۆكی جه ناب����ی

خ����ۆی كاندیدبكات����ه وه خۆزگ����ه ب����ۆ متمان����ه لێس����ه ندنه وه ی مالیكییش ئه و

هه ڵوێسته یان هه بوایه ".ئه نوه ر مه ال وه لی ناس����راو به ئه نوه ری مس����ه وه ر، كوردێكی دانیش����توی واڵتی ك����ورد هاواڵتییه ك����ی وه ك س����وید، له ته واوبونی بارزان����ی ده ب����و پێیوایه ، خ����ۆی س����ه رۆكایه تییه كه ی والیه ت����ی ماڵئاوای����ی بكردای����ه ئه گ����ه ر دڵنی����ان پێیوایه ئه نوه ر به اڵم له دیموكراتییه ت، س����ه رۆك نایه وێت ده س����تبه رداری ئه و پۆس����ته ببێت، ئه نوه ر وتی "به بۆچونی م����ن بارزان����ی ده یه وێ����ت درێژه ب����دات به س����ه رۆكایه تی هه رێمی كوردس����تان، له دوای خۆش����ی مه سرور بارزانی بخاته جێگه ی خۆی، بۆیه له ئێستادا خه ریكی دۆزینه وه ی حیله ش����ه رعین بۆ س����ێباره مه س����عود، كاك خۆكاندیدكردن����ه وه ی له م رێگه یه ش����ه وه ده سه اڵتی بنه ماڵه ی بارزانی بۆ چه ندین ساڵ درێژه پێبده ن، هیوادارم له مه دا هه ڵه بم و كاك مه سعود س����ه رۆكایه تی كورسی به سوپاس����ه وه هه رێم ته س����لیمی ئه و كه س����ه بكات كه دوای ئه و هه ڵده بژێری����ت له هه ڵبژاردنی

داهاتودا". نه وزاد مارف، ئه ندازیارو چاالكه وانی مه ده ن����ی به گش����تی پێیوای����ه ئێس����تا كوردستان له دوڕیانێكیدایه ، یان ئه وه تا رو له په یڕه وكردنی سیسته می كه نداویی ) ئیم����ارات(ی ده كات، ی����ان ئه وه ت����ا لیبڕاڵ����ی ده كات، له سیس����ته مێكی رو هه ڵبژاردنی سیسته می لیبراڵی و رێزگرتن له یاسا له به رژه وه ندی نه ته وه كه ماندایه .

ئازاد جاف چاالكوانێكی سیاس����ییه له واڵت����ی دانیم����ارك، پێیوای����ه ئه گه ر توان����ی هه رێ����م ئێس����تای س����ه رۆكی خ����ۆی هه ڵبژێرێته وه ، مان����ای روكردنه سیس����ته مێكی دیكتاتۆریی����ه ، جا هه ر بیانوو حیله ش����ه رعییه كی بۆ بدۆزنه وه و له درێژه ی وته كانیدا وتی "هه مو كاتێك سیسته مێكی ئه نتی دیموكراتی كه حوكم بكات له هه ر ش����وێنێك بێت به هه وه سی خوی یاسا دائه نێت و به ئاره زوی خۆیان یاس����ا الئه به ن له به رئه وه ئه و حیله یه ی )كه پێیده وترێ ش����ه رعی( به ئاس����انی حیزبییه كانیش رۆشنبیره ده یدۆزنه وه و ده هۆڵی����ان بو لێئ����ه داو له ڕاگه یاندنكان جوانكاری بۆ ده كرێت. تاقیكردنه وه یه كی زۆرمان له به رده ستدایه دور نه ڕۆین هه ر له عێراقی پێش 200٣ ئه وه به ئاس����انی په یڕه و ده كرا. سه دام حوسێن به هه وه سی خوی ده ستوری ئه وساو قه راراتی به ناو مه جلیس����ی قیاده ی س����ه وره ی داده ناو به بۆچونی ئێستایش ره تینه ده كرده وه و من هیچ جیاوازییه ك له نێوانی ناوه ڕۆكی هه ردو سیس����ته مه كه نیی����ه ، له به رئه وه ته نها یاسا نادیموكراتی له سیس����ته می

مه ره كه بێكی وشكبوی سه ر كاغه زه ". به ختیار ره ئوف، وه ك كه س����ێك كه سه رقاڵی كاری سیاسییه ، به پێچه وانه وه ، پێیوای����ه ئه وان����ه ی ك����ه ده ڵێ����ن خۆ دیكتاتۆرییه ت بارزانی كاندیدكردنه وه ی له دیموكراس����ییه ت دروس����تده كات، باش نه گه یش����تون، چونك����ه ناوهێنانی كاندی����دو هه ڵب����ژاردن به ئۆتۆماتیك����ی به ختیار ده گه یه نێت، دژه دیكتاتۆرییه ت وتی"خه ڵك وش����یاره و ده زانێت ده نگی خۆی به چ كاندیدێ����ك ده دات، با كاك مه س����عود خ����ۆی هه ڵبژێرێ����ت، بزانین خه ڵ����ك ده نگی ده داتێ ی����ان نا، به اڵم ئه وانه ی كه دژی كاندیدكردنه وه ی كاك نییه ، یاس����ا مه س����عودن، خه مه كه یان به ڵكو له وه دڵنیان كه كاك مه س����عود متمانه ی الی خه ڵكی كوردستان هه یه و

ده نگی پێده ده نه وه "به ختی����ار ئ����ه وه ش ناش����ارێته وه كه له غیاب����ی بارزانی����دا، وه ك س����ه رۆكی هه رێم بۆش����ایی سیاسی دروستده بێت، به تایبه ت كه هه مو چوارده وری هه رێمی

كوردستان ته ندراوه به دوژمنان.به ه����زاد عوم����ه ر، هاوڕای����ه له گ����ه ڵ به ختی����ارداو پێیوای����ه میلله ت����ی كورد ده بێ����ت هۆش����یارانه و نه ته وه ییانه بیر له چاره نوس����ی خۆی بكات����ه وه و ده ڵێت "هی����چ ئه ڵته رناتیڤێ����ك نیی����ه بۆ كاك مه سعود وه ك خۆت ده ڵێیت ئۆپۆزسیۆن كاندیدی نییه ، ئه ی باش����ه كه واته ئه م له پێناوی بۆچ����ی و وروژاندنه ش����ه قام چیدا؟ سه رۆكی حیزبه ئۆپۆزسیۆنه كان

بۆچی خۆیان كاندید ناكه ن؟".به ه����زاد له درێژه ی قس����ه كانیدا وتی "به نه مانی كاك مسعود له پۆستی سه رۆكی هه رێم����دا قه یرانێكی سیاس����ی گه وره و ئاڵ����ۆز دێته كایه وه كێش����ه یه كی زۆری

5کوردستانی )٣7٣( سێشه ممه ١6/4/20١٣

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

جوانییەکانی ناڕێکیشەڕ لەسەر ئەنتیگۆنا

هیگڵ، الکان، جودیس باتلەر

ئەنتیگۆنا زۆر لەشۆڕشگێڕەکانی دونیای ئەمڕۆی

ئێمە دەچێت، کە زۆرجار خواستی

ڕێکخستنی زۆرتر و زۆرتر بەرەو شۆڕش

دەیانجوڵێنێت، نەوەک خواستی

شکاندنی سیستمێک کە بوونی خۆی

لەسەر ئەو مەحاڵە دامەزراندوە کە

لەدەرەوەی خۆی ئەلتەرناتیڤی نییە

١9 »»

كاندیدكردنه وه ی سه رۆكی هه رێمله دیدی كوردانی تاراوگه وه

به ختیار ره ئوفتریفه عه زیز

بێچاره س����ه ر له كوردستان ده مێنێته وه و كوردس����تان ده بێته گۆڕه پانی دوژمنان كێش����ه كانیان و یه كالییكردنه وه ی ب����ۆ له ناوب����ردن و فه وتاندنی ئ����ه م ئه زمون و ده س����تكه وته ی كه به خوێن����ی هه زاران رۆڵ����ه ی ئه م گه ل����ه به ده س����تمانهاتوه چونك����ه كاك مه س����عود ئ����ه و فاكته ره سه ره كی و بنه ڕه تییه یه كه سه قامگیری ئاشتی و په ره پێدانی ئابوری و سیاسی و كۆمه اڵیه ت����ی و هێم����ای پێكه وه ژیان����ی ده سته به ركردوه و وه ك خۆی ده فه رموێ س����ه رۆكایه تیم بۆیه قبوڵكرد بۆ ئه وه ی هیچ ئاسه وارێكی شه ڕی ناوخۆ نه هێڵم و نه هێڵ����م جارێك����ی تر خوێن����ی كورد به ده س����تی كورد بڕژێ����ت، هه ر بۆیه ش كاك مه س����عود پێگ����ه ی خ����ۆی هه یه له هه م����و ناوچه كه ، ناوخ����ۆ و ناوچه كه و نێوده وڵه ت����ی، بۆیه كه س نییه بتوانێت ئه و پۆس����ته بگرێته ده س����ت له و زیاتر من ئێس����تا كوردستان وه ك كه شتییه ك داده نێم كه له ناو ده ریایه كی پڕ ته وژم و ش����ه پۆالوی بێ����ت و كاك مه س����عودیش كاپتنی ئه و كه ش����تییه بێت ئه گه ر ئه م كاپتنه نه ما كێ هه یه ئه و كه شتییه ببات به ره و كه نار، بۆیه جه نابیان توانیویانه خۆی����ان و كوردس����تانیش له ناوچه ك����ه بس����ه لمێنن و بگونجێنن له ناو ئه م هه مو دوژمن و كێش����ه و پیالنه ی له سه ر خودی

خۆی و هه رێمیش هه یه ".ئه وه پێیوایه به پێچه وان����ه وه ، تریفه خۆكاندیدكردن����ده وه ی بارزان����ی نیی����ه كه بۆش����ایی دروس����ت ده كات، به ڵكو نه بون����ی كاندید له الیه ن ئۆپۆزس����یۆن و به تایبه تیش گۆڕان بۆ پۆستی سه رۆكی هه رێم بۆش����ایی سیاسی دروستده كات، تریف����ه وت����ی "ئه گه ر گ����ۆڕان كاندیدی كاندیدێ����ك نه یه وێ����ت ی����ان نه بێ����ت ده ستنیشان بكات، ئه مه خۆی له خۆیدا، دروس����تكردنی بۆشاییه كه كه به بارزانی ده ڵێت كه س له تۆ شیاوتر نییه بۆ ئه م پۆسته ، من پرس����یار ئه كه م بۆ گۆران كاندی����دی نه بێت؟ كاری گۆڕان و هه وڵی گۆڕان بۆ چرنه كرێته وه له پۆس����ته كاندا نه هێش����تنی چاكس����ازی و داوای ك����ه گه نده ڵ����ی ده كرێ����ت، ك����ه به م����اوه ی ده سه اڵتی ده سه اڵتدارانی ئێستای هه رێم ده كه ن و نه چاكس����ازی س����ه لماندویانه

نه گه نده ڵیش راده گرن".ئه نوه ری مس����ه وه ر به سه رسوڕمانه وه ده پرس����ێت، بۆچی بۆش����ایی سیاسی دروس����ت ده بێت ئه گه ر كاك مه س����عود نه بێت����ه وه به س����ه رۆكی هه رێ����م؟ ئه و وتی "بۆچی بۆش����ایی سیاسی دروست ده بێ����ت؟ باش����ه خۆ كوردس����تان هه ر كاك مه س����عودی تێدا نییه ! دیاره ئێمه خاوه نی سیس����ته م نین، ئه گه ر خاوه نی سیس����ته مێكی سیاسی بین، ئه وا نابێت به ڕۆش����تن و مانه وه ی كه سێك بۆشایی

سیاسی دروستبێت". ئازاد جاف تێڕوانینێكی تری هه یه و به بنه ماكانی باوه ڕم����ان "ئه گ����ه ر وتی س����ه رۆكێك هه بێ����ت و دیموكراتی����ت ك����ه م����اوه ی خ����وی ت����ه واو كردبێت و له هه ڵبژاردن ده نگبدرێت به سه رۆكێكیتر، بۆچی بۆش����ایی سیاسی دروستده بێت؟ به اڵم وه زعی سیس����ته می كوردس����تان كه به مش����ێوه یه ی ئێس����تا ئه ڕوات كه زۆر دوره له سیس����تمێكی دیموكرات����ی به ش����ێوه یه كی بۆش����ایی مه س����ه له ی ده س����تكردو به زوره ملێ دروستده كرێت، جونكه ده س����ه اڵت ب����اوه ری به ته داولی ده سه اڵت نییه له به رئه وه هه مو رێگایه ك ده گرنه ب����ه ر ب����ۆ ئه وه ی ئه و بۆش����اییه دروس����ت بكه ن و جۆره ه����ا گرفت بێنه

پێشه وه وه ك پیشه ی هه میشه ییان ".نه وزاد مارف، نزیكه له و بۆچونه ی كه دروستنابێت، بۆشایی سیاسی پێیوایه چونكه ك����ورد خاوه نی چه نده ها كادێرو سه ركرده ی باشه ، بۆئه وه ی هه موو چوار ساڵیك توشی هه مان قه یران نه بینه وه ، نه وزاد پێشنیار ده كات كه سه رۆكایه تی به ش����ورا بێت و له 4 كه س زیاتر بێت و

كاك مه سعودیش یه كیك بێت له وانه . ئازاد جاف، پێیوایه كاندیدكردنه وه ی سه رۆكی ئێستای هه رێم بۆ خولی داهاتو پێش����ێلكارییه ، هه ر له م روانگه یه شه وه وه ك چاالكێكی مه ده نی ئاماده ی ئه وه یه كه ئه گه ر سه رۆكی هه رێم سێباره خۆی هه ڵبژێرێت����ه وه ، ئه وا له ڕێگه ی كه مپین و ئ����ه م مه ده نییه كانیان����ه وه چاالكیی����ه ئه وروپی، واڵتانی ده گه یه ننه دۆسیه یه

بۆ ئه وه ی رێگری لێبكه ن. نه وزاد م����ارف، وه ك ئ����ازاد پێیوایه ك����ه ده كرێ����ت ده وڵه تان����ی ئه وروپ����ی ئاگاداربكرێن����ه وه ، به اڵم له كاتی رودانی ئه مان ك����ه به تایبه تی پێش����ێلكاریدا، ده ستیان هه بوه له گه یاندنی كه یسی نزار

خه زره جی و به ده نگه وه هاتنی ئه نفالدا.ه����ه ر له وباره یه وه تریف����ه عه زیز وتی "ب����ۆ س����ێباره خ����ۆ كاندیدكردنه وه ی س����ه رۆكی هه رێم ره نگه كاردانه وه یه كی ناوه ك����ی گ����ه وره ی ل����ێ بكه وێت����ه وه ، ب����ه الم ب����ۆ ده ره وه له به رئ����ه وه ی لێره كۆمه لگای كوردی په رتوبالوه ناگه نه وه به یه ك خال هه لوێسته كان تاكه كه سین و هی����چ كاریگه ریه ك����ی گ����ه وره ی نابێت له سه ری ئه م خۆهه لبژاردنه وه یه كه من ناوی ده نێم خۆسه پاندنه وه به راستی".

به پێچه وانه وه به ختیار پێیوایه ، مادام یاساناس����ان خه ریكی لێكۆڵینه وه ن، بۆ ئ����ه وه ی بزانن كه س����ه رۆكی ئێس����تای هه رێم ده توانێت خۆی هه ڵبژێرێته وه یان نا، كه واته ئه گه ر خ����ۆ هه ڵبژاردنه وه ی س����ه رۆكی ئێس����تای هه رێم یاسایی بو، ئ����ه وكات هی����چ پێویس����ت به كاردانه وه ناكات، چونكه كاره كه یاسایی ده بێت.

خۆهه ڵبژاردنه وه ی سه رۆكی هه رێم

بۆ خولی سێهه م خوڵقاندنی

كه شێكی له باره بۆ سه پاندن و چه سپاندنی

دیكتاتۆرییه تێكی زۆره ملێ

ئه وانه ی دژی كاندیدكردنه وه ی كاك مه سعودن، خه مه كه یان یاسا نییه ، به ڵكو له وه

دڵنیان كه متمانه ی الی خه ڵكی

كوردستان هه یه و ده نگی پێده ده نه وه

سه رۆك و نمه كحه رامه كان

ژه ن���راڵ دیگ���ۆل ك���ه فه ره نس���ای له ده س���ت هێزه كانی نازیزم رزگاركرد، له ریفراندۆمێك���دا )1969( س���اڵی خه ڵك���ی واڵته كه ی ده نگیان به پرۆژه ی چاكسازییه كانی نه دا، بۆیه به ڕسته یه ك راگه یان���د و ده ستله كاركێش���انه وه كه ی ل���ه كاری ده س���ت وتی:"له م���ڕۆوه هه ڵده گرم".. كۆم���ار س���ه رۆكایه تیی خه ڵ���ك ك���ه ئه وه ی���ش له ب���اره ی شه رمه زاریانكرد، وه اڵمه كه ی ئه وه بوو كه :"نمه كحه رامی���ی، خه س���ڵه تی گه له سه رۆكی داس���یلڤای مه زنه كانه "..لۆال پێش���ووی به رازیل، كه نزیكه ی )30( ملیۆن كه س���ی له هه ژاری���ی رزگاركرد و واڵته ك���ه ی كرده هه ش���ته مین زلهێزیی هه ش���ت دوای جیه���ان، ئابووری���ی س���ه ره ڕای س���ه رۆكایه تیی، س���اڵی داوای زۆرین���ه ی خه ڵك���ی به رازیل بۆ هه مواركردنی ده س���توور و مانه وه ی بۆ ویالیه تێك���ی دیكه ، به اڵم ئ���ه و رازی له كورسیی سه رۆكایه تیی وازی نه بوو و هێنا. ئه مانه نموونه ی مرۆڤه مه زنه كانی مێژووی ت���ازه ی مرۆڤایه تیین، كه هیچ س���ه ركرده یه كی ك���ورد و خۆرهه اڵتی، ناتوانن ش���ان له ش���انیان بده ن، بۆیه زۆرجار هێنانه وه ی ئه و نموونانه بۆ ئه وه گونجاو ده بێ كه چاوی به راوردكارییمان تیژكات���ه وه ، ئه ویش ب���ۆ لێكچوون نا، جیاوازیی���ه ئ���ه و به ڵكوده رخس���تنی گه وره یه ی له نێوان سه ركرده كانی ئێمه و

ئه و نموونه جوانانه دا هه یه . سیاس���یی مانش���ێتیی ئێس���تا هه رێمه كه ی ئێمه ، بریتییه له )كێشه ی هه رێ���م(، س���ه رۆكی هه ڵبژاردن���ی كێش���ه یه ك هی���چ له راس���تیدا ك���ه له هه ڵبژاردنه ك���ه دا نییه ، به ڵكو ئه وه ی هه یه ؛ كێش���ه ی سیس���تم و عه قڵیه تیی حزبی و حوكمڕانییه . س���ه رۆكی هه رێم هه شت س���اڵه له و پۆس���ته دایه و دوو ویالیه تیی خۆی ته واو كردووه ، كه چی دۆخی سیاس���یی به وه گه رمده كرێ كه چۆن ده ریچه یه كی یاسایی بۆ مانه وه ی !..چه ند بدۆزرێت���ه وه پۆس���ته دا له و رۆژێك له مه وبه ر له وتارێكدا؛ پێشنیازی واقیعیانه ئۆپۆزس���یۆن كه ئه وه مكرد له و پرسه بڕوانێ و به مه رجی رازیبوونی پارتی به هه مواركردنه وه ی ده س���توور و به په رله مانیكردنی سیس���تمی سیاسیی هه رێم، به درێژكردنه وه یه كی سنوورداری ئه م ویالیه ته ی س���ه رۆكی هه رێم رازی ناڕازیبوونی ئۆپۆزس���یۆن به اڵم بێت، خۆیان به پێشنیازه كه ی پارتی و یه كێتی راگه یان���د. هه نگاون���ان بۆ گه یش���تن به س���ازان له الی���ه ن یه كێت���ی و پارتی كارێكی باش���بوو، به اڵم ئێس���تا بۆنی ئه وه ده كرێ كه ره نگه بێ ره چاوكردنی پره نس���یپی س���ازان، ئه و مه س���ه له یه گه وره هه ڵه یه كی ئه مه ش تێپه ڕێنرێ، ده بێ، چونكه هه م قه یرانی سیاس���یی هه رێ���م قووڵتر ده كات���ه وه ، هه م ئه و س���ه ره نجامه به ده س���ته وه ده دات كه س���ه رۆكی ماوه درێژكراوه ، ته نیا ببێته س���ه رۆكی پارت���ی و یه كێتی..)ئ���ه وه ئه گه ر یه كێتی-ش بچێته ژێر ئه و باره

قورسه وه (.ئۆپۆزس���یۆن زانیم���ان ئێس���تا نیی���ه ، قب���وڵ پێش���نیازه كه ی پێده چ���ێ له الیه ن زۆر له نووس���ه ران و ه���ه رس مه س���ه له كه رۆش���نبیرانیش نه كرێ، خه ڵكیش هه قی خۆیه تی به وه رازی نه ب���ێ كه هه مان ئه و سیس���تم و مێنالێتییه ی چه ندین س���اڵه پارتی پێ به ڕێوه ده برێ، به سه ر ته واوی سیستمی باشه ئه ی بس���ه پێنرێ. سیاسییماندا بۆ ده ب���ێ له به رامبه ر ئه وه كاردانه وه ی نادیموكراتیانه بنوێنرێ و ئۆپۆزس���یۆن به كه مینه و ئه وانه یش كه قسه ی له سه ر ده ك���ه ن، به ناحاڵی���ی له قه ڵه م بدرێن، خۆ س���ه رۆكی هه رێم له هه ش���ت ساڵی راب���ردوودا نه به ش���ه داگیركراوه كه ی كوردستانی رزگاركردووه و نه هه ژاریی و گه نده ڵی���ی بنبڕك���ردووه و نه ژێرخانی ئابووری���ی واڵتیش���ی بووژاندۆت���ه وه ، خۆزگ���ه وابووای���ه ، ئه وس���ا ده مانوت قه ینا )ئه گه رچی دیگۆل نمه كحه رامیی به خه س���ڵه تی گه له مه زن���ه كان دانا(.ب���ا ئه م هه م���وو خه ڵك���ه ناڕازییه ش، وه ك نمه كحه رام س���ه یربكرانایه ، به اڵم گرفته كه ئه وه یه كه ژه نراڵه كانی ئێمه نمه كێكی ئه وتۆی���ان نییه ، كه خه ڵكی

پێی نه زانن و پشتی تێبكه ن.

تایبه‌ت(373( سێشه ممه 662013/4/16

kawamuhamad@yahoo.com

46

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

" ئه وه نده م زانی كه ده نگێكی زۆر گه وره به رزبوه وه و ئیدی ئاگام له خۆم نه ما، تا دواتر به ئاگا هاتمه وه و سه یر

ده كه م له نه خۆشخانه كه وتوم و دو قاچم له ده ستداوه ". ئه مه قسه ی هاواڵتی

وریا حه مه ده مینه ، كه به هۆی مینه وه كه مئه ندام بوه .

باش����وری كوردس����تان، یه كێكه له و هه رێمان����ه ی ك����ه وا ژماره یه كی یه كجار زۆر كێڵگه ی می����ن و ته قه مه نی تیادایه ، ئه مه ش بۆته س����ه رچاوه یه كی هه ڕه شه بۆ س����ه ر ژیانی هاواڵتیانی كوردستان، به تایب����ه ت ئ����ه و ش����وێنانه ی كه نزیك ئاوه دانین و جێگه ی كش����توكاڵكردنن بۆ

خه ڵك. به پێی گوته ی به رپرس����ی راگه یاندنی ده زگای گشتی كاروباری مین له هه رێمی كوردس����تاندا، پرۆس����ه ی چاندنی مین و شه س����ته كانه وه له س����ااڵنی ته قه مه نی ده س����تیپێكرد له ناوچه س����نورییه كانی هه رێم����ی كوردس����تاندا. زۆرترین مین و ته قه مه نی����ش له س����ه روه ختی ش����ه ڕی هه ش����ت س����اڵه ی نێوان عێراق و ئێران له الی����ه ن ه����ه ردو واڵت����ه وه چێنراون. وری����ا بون����ی كه مئه ن����دام چیرۆك����ی حه مه ده مین به ته نها چیرۆكێك نییه كه به هۆی مین����ه وه كه مئه ندام بوه ، به ڵكو له هه رێمی كوردستاندا سه دان چیرۆكی له و ش����ێوه یه و برینداربون و كه مئه ندامی جیاوازتریش هه ن، ئه م����ه وێڕای گیان له ده ستدانی هه زاران هاواڵتی كوردستان به ه����ۆی می����ن و ته قه مه نیی����ه وه . وه ك گشتی ده زگای راگه یاندنی به رپرس����ی كاروباری مین له كوردستان، ئاكۆ عه زیز هاواڵتی 14هه زار "تائێستا رونیكرده وه بونه ت����ه قوربانی می����ن و ته قه مه نی كه له نێویان����دا 8هه زاری����ان كه مئه ن����دام و برینداربون و 6 هه زار هاواڵتیش گیانیان له ده س����تداوه ". وریا ئ����ه و رۆژه ی باش به بیره كه توشی ئه و روداوه هات "ئێمه كۆمه ڵێ����ك خه ڵك بوین به مه به س����تی

هێنانی گیای به هاره رومانكرده ناوچه ی زۆربه م����ان به حس����اب باڵه كایه ت����ی، ش����اره زای ناوچه كه بوی����ن، كه چی من ب����ه ر مین كه وتم و توش����ی كه مئه ندامی ب����وم و خۆزگه به ژیانی پێش ئه و روداوه

ده خوازم". وه ك چه ن����د هاواڵتیی����ه ك له ناوچه ی س����یده كان و باڵه كایه تی ب����ۆ ئاوێنه یان رونكرده وه كه ئه وان هه میشه به ترسه وه ده كه ن. ناوچه شاخاوییه كان سه ردانی "چونكه ئێمه هه میشه ترسمان هه یه كه له به رئه وه ی بته قێت����ه وه ، پێدا مینمان وه ك پێویس����ت رون نیی����ه ك����ه ئاخۆ

ته قه مه ن����ی به می����ن و ناوچه ی����ه ك چ ده وره دراوه ، بۆیه جێگه ی خۆیه تی كه ده زگا په یوه ندیداره كان هه مو توانایه كی خۆی����ان بخه ن����ه گ����ه ڕ تا ئ����ه و ترس و

دودڵییه مان له كۆڵبێته وه ". چه ندی����ن كوردس����تاندا له هه رێم����ی ناوچه ی گرنگی گه ش����تیاری و س����نوری به مین و ته قه مه نی ده وره دراوه . ئه مه ش كارێك����ی وه های كردوه ك����ه هاواڵتیان هه میش����ه به ترسه وه بچنه ئه و شوێنانه نه وه ك توشی كاره س����ات ببن. چونكه س����ااڵنه چه ندین هاواڵتی له كوردستاندا

به و هۆیه وه ده بنه قوربانی.

ده زگای راگه یاندن����ی به ڕێوه ب����ه ری گش����تی كاروباری مین له هه رێم ، ئاكۆ عه زیز، به ئاوێنه ی راگه یاند كه س����ااڵنه به تایبه ت����ی له وه رزی به ه����اردا 60- 80 هاواڵتی ب����ه ر مین و ته قه مه نی ده كه ون. هه روه ك رونیش����یكرده وه كه هه رچه نده عێ����راق ئه ندام����ه له په یماننامه ی ئۆتاوا كه تایبه ته به قه ده غه كردن و له ناوبردنی مین له و واڵتانه ی ك����ه به هۆی جه نگ و كاولكارییه وه توشی ئه و گرفته بونه ته وه ، بۆیه به گوێره ی ئه و په یمانه پێویس����ته هه مو عێراق تا س����اڵی 2018به ته واوی له می����ن و ته قه مه نی پاكبكرێته وه ، به اڵم

به بۆچونی ئاكۆ عه زی����ز بۆ له ناوبردنی می����ن و ته قه مه ن����ی دیاریكردن����ی ماوه كارێكی ئه سته مه . "پێموایه ناتوانرێت تا ئه و ماوه یه عێراق و هه رێمی كوردستان به ته واوی پ����اك بكرێنه وه ". ناوبراو له م باره یه وه زیات����ر رونیكرده وه كه ره نگه هۆكاری دارایی یه كێك له خاڵه كان بێت، كه نه توانرێ����ت كارێكی له و ش����ێوه یه بكرێت و الوازی ئه و ئیمكانییه ته مادی و مرۆییه ی كه له به رده ستدایه ، ئه م كاره بارودۆخی زۆرجاری����ش په كده خ����ات و كه ش و هه واو سروشتی ناوچه كه كاركردن ئه سته م ده كات . ئاكۆ ئاماژه ی به وه شدا كه به گوێ����ره ی روپێوێك كه له س����اڵی له س����ه رجه م ئه نجام����دراوه ، 2006ه وه كوردستانیش����ه وه به هه رێمی عێراق����دا 3149 ناوچه ی مه ترسیداری مینرێژكراو هه یه . ناوبراو جه ختیش����ی له سه ر ئه وه كرده وه ، كه ئه وان له هه رێمدا تا س����اڵی 2018 زۆربه ی ئه و ناوچانه پاكده كه نه وه

كه زۆر نزیكن له ئاوه دانی. ئ����ه و به رپرس����ه ی ده زگای گش����تی كاروباری مین دانی به وه شدانا كه تاكو ئێستا له هه رێمی كوردستاندا شوێنگه لی زۆر ه����ه ن ك����ه له می����ن و ته قه مه ن����ی به هۆی هاواڵتیانیش پاكنه كراونه ته وه و ئه و گرفته وه هه ندێكیان وازیان له گوندو جێگه كانی����ان هێناوه و هه ندێكیش����یان به ترس و دودڵییه وه ناوه ناوه سه ردانی نه یانتوانیوه ده ك����ه ن و ش����وێنه كانیان گونده كانی����ان ئاوه دانبكه ن����ه وه . ئ����ه و ده ڵێت "زۆربه ی ناوچه س����نورییه كانی وه ك س����یده كان و باڵه كایه تی و ئامێدی و پێنجوێن و پش����ده ر می����ن و ته قه مه نیان زۆر لێیه ، بۆیه ئێمه ش هه وڵمانداوه كه تیمه كانمان زیاتر له و شوێنه سنورییانه

باڵوبكه ینه وه ". ده زگای گشتی راگه یاندنی به رپرسی كاروب����اری می����ن رونیش����یكرده وه كه ل����ه و 778كیلۆمه تری چوار گۆش����ه یه له هه رێمی كوردستاندا به مین و ته قه مه نی ده وره دراوه له و روبه ره تائێستا نزیكه ی كوردس����تان له هه رێمی 200كیلۆمه ت����ر

پاككراوه ته وه .

ئا: ناسیح مسته فا

پرۆژه ی ئاوی ده ربه ند-رانیه یه كێكه له پرۆژه ستراتیژییه كانی سنوری

ئیداره ی راپه رین، كه ماوه ی 8 ساڵه چۆته قۆناغی جێبه جێكردنه وه و

تائێستا ته واونه كراوه ، به مه رجێك 18 ملیۆن و 459 هه زار دۆالری بۆ ته رخانكراوه و وابڕیاربو له ماوه ی 300 رۆژدا ته واوبكرێت، ئه مه ش گازنده ی دانیشتوانی سنوره كه ی

لێكه وتۆته وه و پێیانوایه هۆكاره كه ی گه نده ڵی و خراپی ئه دای به رپرسانی

ئیداری و پشتگوێخستنی سنوره كه یان ده گه ڕێته وه .

له وباره یه وه هاواڵتی ش���ه ماڵ حه مه د حه س���ه ن ته م���ه ن 27 س���اڵ پێیوایه گه نده ڵی هۆكاری س���ه ره كی دواكه وتنی دواكه وتنی ده ڵێت"هۆكاری پرۆژه كه یه و ئ���ه م پرۆژه یه و ت���ه واوی پرۆژه كانی تر گه نده ڵیی���ه ، ئه گینا ئه و ب���ڕه پاره یه ی بۆ ئه و پرۆژه یه ته رخانكراوه خه یاڵییه ، ئاخر ب���ه س بزانم ئه و هه مو پاره یه چی لێه���ات، پرۆژه كه ش به س���ه قه تی له وێ كه وتوه ، ئه گ���ه ر گه نده ڵ���ی نه بێت بۆ ده ب���ێ پیربین و بمری���ن دو پرۆژه ی له و شێوه یه له شاره كه ته واونه كرێت" شه ماڵ پێش���ی وای���ه به ش���ێكی هۆكاره كه ش ب���ۆ كه مته رخه می به رپرس���انی ئیداری رانیه ده گه ڕێته وه "بێگومان به رپرس���انی وه ك له كارك���ردن و الوازن رانی���ه ش پێویس���ت خه مخ���ۆری ش���اره كه نین، باش���ه ئێمه بۆچ���ی ویس���تمان رانیه بكه ین به ئیداره ی س���ه ربه خۆ، مه گه ر بۆ خزمه تكردنی زیاتری شه ره كه مان نه بو، كه چی له وه ته ی بۆته ئیداره ی سه ربه خۆ

تاكه شتێكی جیاوازم به دی نه كردوه "هه روه ها هاواڵت���ی رێباز حه مه ده مین پێیوای���ه س���اڵ، 25 ته م���ه ن ق���ادر

خراپترین ش���ار له جێبه جێكردنی پڕۆژه خزمه تگوزارییه كان���دا رانیه یه "ئه وه نده ی من تێبینیم كردبێت هیچ شارێك هێنده ی رانیه خ���راپ نییه ب���ۆ جێبه جێكردنی پ���رۆژه ، رۆژ ل���ه دوای رۆژی���ش خراپتر ده بێت و به ڵگه ش���م بۆ قسه كانم ئه وه یه تائێستا نه یانتوانیوه پڕۆژه ی دو سایدی باو ب���ازاڕی رانیه جێبه ج���ێ بكه ن كه ماوه ی چه ندین س���اڵه باس���ی ده كه ن، چونكه ده ترس���ن وه كو پ���رۆژه ی ئاوی ده ربه ندی رانیه سه ركه وتو نه بن"له باره ی هۆكاره كان���ی دواكه وتن���ی پرۆژه كانه وه رێباز وتی "من نامه وێ ناوی هیچ كه س و الیه نێ���ك بێنم به اڵم دڵنیام هۆكاره كه ی حكومه ت و ئه و كۆمپانیایانه ن كه حیزب له م ش���اره دا لێده كات. پش���تیوانییان كۆمپانی���ا هه ی���ه ناوی چۆته لیس���تی ره شه وه كه چی خاوه نه كه ی كۆمپانیاكه ی به ناوی كه سێكی نزیكی خۆیه وه كردوه ئێس���تا له كاركردن به رده وامه و چه ندین پرۆژه ی تری بۆ ده رچوه . ئه ی گه نده ڵی مانای چیی���ه ، ئه م���ه گه نده ڵی نه بێت ئاماژه پێدانه جێگه ی گه نده ڵییه ؟" چی ساڵێك له مه وبه رو له ژماره 882ی گۆڤای گ���واڵن، وه زیری ش���اره وانی حكومه تی هه رێم رایگه یاندبو كێشه ی پرۆژه ی ئاوی چاره س���ه ركردوه رانیه مان ده ربه ن���دی له كاتێكدا تائێس���تا پرۆژه كه هه ر وه كو

خۆیه تی .پرۆژه ك���ه ، گرفته كان���ی له ب���اره ی راپه ری���ن ئی���داره ی سه رپه رش���تیاری عبدولحه می���د عه بدوڵ���اڵ، پێیوایه هه ر له بنه ڕه ت���دا ئ���ه و پرۆژه ی���ه به هه ڵ���ه دروستكراوه "ئه و پرۆژه یه كێشه ی زۆری له به رده مدایه و ه���ه ر له بنه ڕه تدا به هه ڵه دروستكراوه ، ئێستا كێشه ی سه ره كیمان به ستنه وه ی ئاوی پرۆژه كه یه به هه ریه كه له حه وزه كان���ی ناحی���ه ی چوارقوڕن���ه و حاجی���اوا، هه روه ها كێش���ه یه كی تر كه به الی منه وه گرفتێكی گه وره یه به ش���ی

هه ڵهێنجان���ی ئ���اوه له ن���او ده ربه ندی ئی���داره ی "سه رپه رش���تیاری رانی���ه نیش���اندا خۆش���ی نیگه رانیی راپه رین له شارۆچكه ی به نداوێك له دروستكردنی سه رده ش���تی رۆژهه اڵتی كوردستان، كه ده بێت���ه هۆی دابه زاندنی ئاس���تی ئاوی ده ربه ندی رانی���ه " به داخه وه ئه گه ر ئه و به نداوه له سه رده ش���ت دروس���تبكرێت، ئێم���ه ناتوانین له وه رزی هاویندا س���ود له و پرۆژه یه وه ربگرین چونكه ده ربه ندی رانی���ه تاراده یه كی زۆر پش���ت به و ئاوه ده به ستێت كه له كوردستانی رۆژهه اڵته وه

له راستیدا رانیه سه رچاوه ی پێیده گات، ئ���اوی قوله ی هه یه بۆیه گرفتی ئه وتۆی نیی���ه ، هه روه ها ده مانتوان���ی له رێگه ی سه رچاوه ی ئاوی شارۆچكه ی سه روچاوه ، ئاو بۆ ناحییه كانی حاجیاواو چوارقوڕنه دابین بكه ین، بۆیه پێموایه ئه و پرۆژه یه

له بنه ڕه تدا به هه ڵه جێبه جێ كراوه "جێگه ی باسه پرۆژه ی ئاوی ده ربه ند- رانی���ه ، پرۆژه یه كی هاوبه ش���ه له نێوان ش���اری رانیه و ناحییه كان���ی چواقوڕنه و حاجیاوا. ئ���ه و پرۆژه یه له ناوه ڕاس���تی مانگ���ی )7ی 2005(ه وه ده س���تكراوه

به جێبه جێكردن���ی ، به ته واوبون���ی ب���ۆ ماوه ی 25 س���اڵ دانیشتوانی سنوره كه س���ودمه ند ده بن له ئاوه كه ی . هه رچه نده پرۆژه كه بڕی هه ژده ملیۆن و چوارسه دو په نجاو نۆهه زارو دوسه دو یانزه دۆالری بۆ ته رخانكراوه و وابڕیاربو له ماوه ی سێ س���ه د رۆژدا ته واوبكرێت، به اڵم تائێستا ته واونه ك���راوه ، ئه م���ه ش بۆت���ه جێی گله ییه كی زۆری هاواڵتیانی س���نوره كه ، چاره س���ه ركردنی ب���ۆ له ئێستاش���دا گرفته كانی پێویس���ته پ���اره ی تری بۆ

ته رخانبكرێت.

كوردستان، هەرێمێك لەژێر هەڕەشەی مین و تەقەمەنیدا"تا‌ئێستا‌‌14هەزار‌هاواڵتی‌بونەتە‌قوربانی‌مین"

18 ملیۆن و 459 هه زار دۆالری بۆ ته رخانكراوهماوه ی 8 ساڵه پرۆژه یه كی ئاو له رانیه ته واونه كراوه

پاش 22 ساڵ له ئازادی هێشتا له کوردستان مین هه ڕه شه ی یه که مه

له سه رجه م عێراقدا به هه رێمی كوردستانیشه وه

3149 ناوچه ی مه ترسیداری

مینرێژكراو هه یه

پڕۆژه ی ده ربه ندی ڕانیه فۆتۆ: ناسیح مسته فا

پارێزه رێكی سه رگه ردان

رۆژگارێك به خ���ۆی و عه بای پارێزه رییه وه كاری ده كرد، ئێس���تا شه قامه كانی به غدا بۆته ش���وێنی مانه وه ی و چاوی له ده ستی ئ���ه و رێبوارانه یه كه ه���اوكاری ده كه ن، ئه م���ه چیرۆكی خاتو مه ریه می پارێزه ره ، ك���ه به ه���ۆی ئه ش���كه نجه دانی له الیه ن عوده ی كوڕی سه دام حسێنی دیكتاتۆری پێشوی عێراقه وه ، ش���تێبوه و كه وتوه ته سه ر ش���ه قامه كانی به غدادو رۆژگاره كانی

ته مه نی به ڕێده كات.پارێزه ر لهێب كش���مش نه عمان ناسراو ب���ه مه ری���ه م، هی���چ كه س���ێك ته مه نی راس���ته قینه ی نازانێ���ت و هه ندێك ده ڵێن له س���اڵی )1952( له دایكب���ووه ، كاتێك ده ستگیركراوه ته مه نی )38( ساڵ بووه . هۆكاری ده س���تگیركردنی ئ���ه م خاتونه پارێزه ره ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی بڕیاریداوه خۆبه خشانه داكۆكی له دۆسیه ی كوشتنی كامی���ل حه نا جه جو ب���كات، كه یه كێك بووه له پاس���ه وانه تایبه ته كانی س���ه دام حسێن و تامی ئه و خواردنانه ی كردوه كه بۆ سه دام لێنراون. به اڵم له الیه ن عوده ی

كوڕی سه دامه وه كوژراوه .دوای ئه وه ی مه ری���ه م ده چێته دادگاو سكااڵ له سه ر عوده ی تۆمارده كات، عوده ی زیندانی به شوێنیداو ده سبه جێ ده نێرێت ده كات و ده كه ونه ئه شكه نجه دانی ، به هۆی ئ���ه وه ی ده رزییه ك له مێش���كی ده درێت، ش���ێت ده بێت و ره وانه ی نه خۆش���خانه ی ده رون���ی ده كرێت. پاش ئه وه ی ماوه یه ك له و نه خۆشخانه یه ده مێنێته وه ، هه ڵدێت و خۆی ده گه یه نێته سه ر شه قامه كان، ئه و

هه اڵتنه له ساڵی )1988(دا بووه .باب خه یام و ش���ه قامه كانی له ئێستادا ش���ه رجی بونه ته په ناگه و شوێنی ژیانی ئه و پارێزه ره ، ك���ه بۆ ئه وه ی خه مه كانی به با بدات، به رده وام جگه ره ده كێشێت. خ���ۆراك و بژێ���وی مه ریه م له س���ه ر ئه و رێبوارانه ی���ه ك���ه ه���اوكاری ده ك���ه ن، هه ركاتێكی���ش خواردنه كان���ی ده خوات، ئه وه ی لێ���ی ده مێنێت���ه وه ده یكاته ناو كیس���ه گه وره كه ی و ده ی���دات به كۆڵیداو ب���ۆ ژه مێك���ی دیك���ه هه ڵیده گرێت. هه ر كه ش���ه ویش دادێت ده چێته ژێر په یژه ی

ته الرێك و ده خه وێت.به وت���ه ی ئ���ه و كه س���انه ی ئ���ه م ژنه له نزیكه وه ده ناسن، دوای ئه وه ی كه وتۆته س���ه ر ج���اده ، س���ه ره تا چه ن���د جارێك خێزانه ك���ه ی هاتون و بردویانه ته وه ، به اڵم ئه و له ده ستیان هه اڵتوه و هاتۆته وه سه ر شه قامه كان. له ئێستاشدا نازانرێت ئه م ژنه ئه سمه ره ، كه زه مانه روخساری گۆڕیوه ، نازانرێت ئایا خۆبه خش���انه یاخود له به ر په یوه ن���دی خزمایه تی بڕیاریداوه داكۆكی

له دۆسیه ی كوشتنی جه جۆ بكات.ئه م خاتونه كه ئێس���تا حكومه ت لێی ناپرسێته وه ، یه كێكه له و دۆسێیه گرنگانه ی كه حكومه تی ئێس���تای عێراق ده توانێت وه كو به ڵگه یه ك، له سه ر سته مكارییه كانی

رژێمی به عس به كاریبهێنێت.وه كو باسده كرێت، ئه م خانمه مه سیحیه له سه رده می خۆیدا زۆر جوان بوه و جێگه ی سه رنجی ده وروبه ره كه ی بوه ، له به رئه وه ی تائێس���تا نه ك���ردوه و هاوسه رگیریش���ی داوێنی خۆی پاراس���توه ، كه نیس���ه یه ك نازناوی "مه ریه م عه زرا"ی پێبه خش���یوه . چه وساندنه وه یان به هۆی خێزانه كه ش���ی له الی���ه ن رژێم���ی به عس���ه وه ، عێراقیان به جێهێش���توه و نازانرێت له دوای روخانی

رژێم گه ڕاونه ته وه یان نا.لهێ���ب، جار ناجارێك پڕ به ده می هاوار ده كات، به وته ی ئه و كه سانه ی له نزیكه وه ده یناس���ن، ره نگه ئه و ه���اواره ی به هۆی زیندانه وه ئه شكه نجه كانی بیركه وتنه وه ی بێت. له س���ه روه ختی ش���ه ڕی عێراقیشدا له ساڵی )2003(، خاوه نی كۆمه ڵگایه كی بازرگانی له ناوچه ی باب ش���ه رجی ، ئه م ژنه ی الی خۆی گلداوه ت���ه وه و خواردن و خواردن���ه وه ی پێ���داوه و پاراس���تویه تی ، دواتری���ش خه ڵكی خ���واردن و چایان بۆ

هێناوه كه زۆر حه زی لێیه تی .چیرۆكی ژیانی ئه م خاتونه سه رگه ردانه ، دوای روخان���ی رژێمی به عس له س���اڵی )2003(، له الیه ن ده رهێنه رێكی عێراقیه وه به ناونیش���انی "هه رگیز فیلمێك كراوه ته ته سلیم نابین". له فیلمه كه دا ئاماژه به وه ده درێت كه یه كه م ژنه له مێژوی عێراقدا،

كاری لێكۆڵه ری دادی كردبێت.

7 )373( سێشه ممه 2013/4/16 عێراق

پرۆفایل

ئا: سۆران كامه ران

به رپرسێكی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان له شاری موسڵ

رایده گه یه نێت، له به ر هۆكاری سیاسی نه وه كو ئه منی هه ڵبژاردنه كانی موسڵ

دواخراوه . كاندیدێكی لیستی عێراقیه ی ئه یاد عه الویش ئاماژه به وه ده كات ئه و الیه نانه ی له دۆڕان ترساون،

هه ڵبژاردنه كانیان دواخستوه .

،)2013/4/20( رۆژی ب���وو بڕی���ار ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی س���ێیه م خولی پارێزگاكانی عێراق ئه نجام بدرێت، به اڵم له )3/19( به بڕیاری حكومه تی عێراق، هه ڵبژاردن له پارێزگاكانی نه ینه واو ئه نبار بۆ ماوه ی ش���ه ش مانگ دواخرا. بۆ ئه م هه ڵبژاردنه )39( كورسی بۆ ئه نجومه نی پارێزگای نه ینه وا ته رخانكرابوو، ژماره ی )3,353,875( ب���ه دانیشتوانیش���ی

كه س خه مڵێنراوه .جێگری لێپرسراوی مه ڵبه ندی موسڵی یه كێتی نیش���تیمانی كوردستان حوسێن ده رم���ان، پش���تیوانی حیزبه ك���ه ی بۆ له واده ی هه ڵبژاردن���ه كان ئه نجامدان���ی دیاریكراوی خۆیدا راده گه یه نێت و ده ڵێت "ئێمه له گ���ه ڵ ئه وه ی���ن هه ڵبژاردنه كان له كاتی خۆی���دا ئه نجامبدرێت". له باره ی وتی هه ڵبژاردنه كانی���ش، دواخس���تنی "ئه وه مه سه له یه كی سیاسیه و په یوه ندی

به الیه نی ئه منیه وه نییه ".گش���تی هه ڵبژاردن���ی هه رچه ن���ده نه ین���ه وا دواخرا، به اڵم رۆژی ش���ه ممه )2013/4/13(، هه ڵبژاردن���ی تایب���ه ت س���ه ربازییه كان ئه من���ی و ب���ه ده زگا به ڕێوه چ���وو، ك���ه به وت���ه ی ده رم���ان وێس���تگه ل���ه )183( هه ڵبژاردنه ك���ه به ڕێوه چو رێژه ی ده نگ���دان له )%35(

بووه و "هیچ گرفتێكی ئه منی روینه دا".

دیارترین ئ���ه و لیس���تانه ی له نه ینه وا كێبڕكێ���ی یه كت���ر ده ك���ه ن، لیس���تی )موته حی���دون(ه كه له الیه ن ئوس���امه نوجه یفی س���ه رۆكی پارله مانی عێراقه وه بنه ماڵ���ه ی ده كرێ���ت. س���ه رۆكایه تی نوجێف���ی یه كێك���ن له بنه ماڵ���ه ناودارو موس���ڵ. ش���اری ده وڵه مه نده كان���ی ئه یاد عێراقیی���ه ی لیس���تی هه روه ه���ا ع���ه الوی، كه نۆزده قه واره ی سیاس���ی له خۆگرت���وه ، هاوپه یمان���ی نه ین���ه وای عه م���ار به س���ه رۆكایه تی نیش���تیمانی حه كیم، كه چوارده قه واره ی سیاس���ی ش���یعه له خۆده گرێت، به حزبی ده عوه و ئه نجومه نی بااڵو سه درییه كانه وه . الیه نی كوردیش به لیستی برایه تی و پێكه وه ژیان به ش���دارن، ك���ه له پارته ده س���ه اڵتدار و ئۆپۆزسیۆنه كانی كوردستان پێكهاتووه .

به رپرسه كه ی یه كێتی ، ئاشكرای ده كات

كۆمیس���یۆن هه م���وو ئاماده كارییه كانی بۆ ئه نجامدان���ی هه ڵبژاردن ته واوكردوه ، فه رمان���ده ی داوای له س���ه ر ب���ه اڵم ئۆپه راسیۆنه كانی موسڵ و لیژنه ی ئه منی

هه ڵبژاردنه كان دواخراون.هه ڵبژاردنه كان���ی دواخس���تنی نه ینه وا، كاردانه وه یه ك���ی توندی الیه نه سیاس���یه كانی ب���ه دوای خۆی���دا هێنا، بۆیه كۆمیس���یۆنی بااڵی س���ه ربه خۆی هه ڵبژاردن���ه كان، پێش���نیاری ك���رد له

)5/18( هه ڵبژاردنه كان ئه نجام بدرێن.پاڵێوراوی لیس���تی عێراقیه له نه ینه وا عه لی جار، دوای خستنه ڕوی هه ڵوێستی ناڕه زایی خۆی و ئیدانه كردنی دواخستنی هه ڵبژاردنه كان، ده یپرسی "ئه گه ر دۆخی ئه منی موسڵ به ڕاس���تی خراپه ، بۆچی س���وپا تایبه ت و هه ڵبژاردنی رێگ���ه درا

به ڕێوه بچێت؟".

له دوای ده س���ت پێكردن���ی هه ڵمه تی بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردن���ه وه تائێس���تا، نزیكه ی ده پاڵێوراوی لیس���تی عێراقیه له ناوچ���ه جیاوازه كان ك���وژراون. عه لی جار كه كاندیدێكی ئه و لیسته یه ، نمونه به دوو هه ڵبژاردنی پێش���وو ده هێنێته وه و ده ڵێ���ت "ئای���ا دۆخ���ی ئه منی ئێس���تا باشترنییه ، )2010 )2005و له ساڵه كانی

كه هه ڵبژاردنی تێدا به ڕێوه چوو؟".ك���ه ل���ه وه ی بێگومان���ه ناوب���راو، "ئامانجی سیاس���ی " له پشت دواخستنی هه ڵبژاردنه كان���ه وه هه ی���ه . له مباره یه وه رونكردن���ه وه ی زیات���ر ده دات و ده ڵێ���ت "وه ك ده زانین چه ند قه واره یه كی سیاسی ك���ه ئینتیمایان بۆ ده وڵه ت هه یه ، بۆیان ده ركه وت ناتوانن ده نگ بهێنن له موسڵ و ئه نبار، بۆی���ه هه ڵبژاردنه كانیان بۆ كات

كوشتن دواخست".

ئه وه ی له ئێس���تادا ب���ه الی چاودێرانی سیاس���ی و شه قامی موس���ڵه وه جێگه ی پرس���یاره ، ئه وه ی���ه چ گه رانتیه ك هه یه دوای دوو مانگ���ی تر دۆخی ئه منی له بار بێت بۆ ئه نجامدان���ی هه ڵبژاردن. ئه گه ر هۆی دواخس���تنی هه ڵبژاردنه كان له به ر ب���اری ئه منی���ه ، بۆچ���ی له پارێزگاكانی دیاله و س���ه اڵحه دین هه ڵبژاردن له واده ی خۆیدا ده كرێت. كاندیده كه ی عێراقیه ش هاوڕایه له گه ڵ ئ���ه م بۆچونه داو ده ڵێت "پێویس���ته حكوم���ه ت وه اڵم���ی ئ���ه م

پرسیارانه بداته وه ".مانگ���ه چ���وار نزیك���ه ی م���اوه ی خۆپیش���اندان و ناڕه زای���ی هاواڵتیان���ی عه ره بی س���وننه مه زه ب���ی نه ینه وا دژی سیاس���ه ته كانی سه رۆك وه زیرانی عێراق نوری مالیكی به رده وامه ، ئه و خۆپیشاندانه له پارێزگاكان���ی دیال���ه و س���ه اڵحه دین و به شێك به رده وامه . كه ركوكیش ئه نبارو له چاودێران وای بۆ ده چن دواخس���تنی ناڕه زاییه به و په یوه ندی هه ڵبژاردنه كان

جه ماوه رییانه وه هه یه .موسڵ هۆزه كانی گش���تی ئه مینداری شێخ عه بدواڵ فارس عه بدواڵ، بۆ ئاوێنه ی رونكرده وه له گه ڵ ئه وه دا هه ڵبژاردنه كانی موس���ڵ له كات���ی خۆی���دا به ڕێوه بچێت، به ئامانج���ی "گۆڕانكاری له و كه س���انه ی كه ئێستا موس���ڵ به ڕێوه ده به ن، تاوه كو روخس���اری نوێ و كه س���انی نیشتیمانی

بێنه پێشه وه ".به بۆچونی ش���ێخ عه بدواڵ، ره وش���ی ئه منی له ش���اری موسڵ سه قامگیر نییه ، ئه و دۆخه ش به هاوش���ێوه ی ش���اره كانی "بارودۆخی دیكه ی عێ���راق ده زانێ���ت و ئه منی زۆربه ی ش���اره كانی عێراق وه كو موس���ڵ وای���ه ". داواكاریش���ه حكومه ت به فه رمی وه اڵمی ئه و پرس���یاره بداته وه له نه ین���ه وا هه ڵبژاردن���ه كان "بۆچ���ی

دواخرا؟".

ئا: بارام سوبحی

له دیمانه یه كدا له گه ڵ ئاوێنه ، سه رۆكی پێشوی ده سته ی نه زاهه ی عێراق

دادوه ر ره حیم عگێلی ، رایده گه یه نێت له ئێستادا گه نده ڵیه كی به رفروان له عێراقدا هه یه و ده سته ی نه زاهه به فه رمانی مالیكی هه ڵده سورێت.

هۆكاری كارنه كردنی ده سته كه شیان له كوردستان ده گێڕێته وه بۆ نه بونی

قانون و رێكنه خستنی په یوه ندییه كانی نێوان هه رێم و ناوه ند.

له دوای روخانی رژێمی به عس له ساڵی )2003(، هێزه كانی ئه مریكا ده س���ته ی نه زاهه یان دروس���تكرد. عگێلی له ساڵی س���ه رۆكی جێگ���ری بوه ت���ه )2005(ده س���ته كه و له )2008( بوه ته سه رۆك و له )2011( ده س���تی له كاركێشاوه ته وه ، كه به وت���ه ی خ���ۆی له ژێر فش���اردا ئه و

كاره ی كردوه .

نه وت بۆ گه نده ڵه كانه

گه نده ڵی���ه كان قه ب���اره ی ناوب���راو، له ئێس���تای عێراق���دا ب���ه "زۆر گه وره و مه ترسیدار" ناوده بات و ده ڵێت "سامانی گه ل���ی عێراقی ه���ه ژار له ژێر س���ایه ی حكومه تی ته وافوقی و هاوبه شیدا به فیڕۆ ده درێ���ت". بۆ به ڵگاندنی وته كانیش���ی باس ل���ه وه ده كات له ماوه ی ده س���اڵی راب���ردودا زیاتر له )600( ملیار دۆالر بۆ ئاوه دانكردنه وه ی عێ���راق ته رخانكراوه ، كه چی به ه���ۆی "گه نده ڵیه وه ش���تێكی ئه وتۆ له س���ه ر ئه رزی واقیع دیار نییه ". ئه م���ه له كاتێكدای���ه داهاتی س���ه ره كی عێ���راق له ونه وته وه دێت، ك���ه به وته ی عگێلی "داهاتی نه وت ده چێته گیرفانی

گه نده ڵكارانه وه ".له ئێس���تادا دادوه ره ، ئه و به بۆچونی گه نده ڵی له عێراق گه یش���تۆته راده یه ك "خه ڵكی ره حمه ت بۆ رژێمه كه ی سه دام ده نێرن". له باره ی ئه وه ی ئایا گه نده ڵی ته نها له دامه زراوه كانی حكومه تدا هه یه ، ناوبراو ده ڵێ���ت "نه خێر، كه رتی تایبه ت راس���ته قینه ی هاوبه ش���ێكی بووه ت���ه بوه ته گه نده ڵی له گه نده ڵیدا، حكومه ت كلتورو به هه موو جومگه كانی كۆمه ڵگادا

رۆچوه ".

سامانی به رپرسان: شاردنه وه و ئاشكراكردن

له ڕێگه ی نه زاهه س���ااڵنه ده س���ته ی فۆرمێك���ه وه داوا له به رپرس���ان ده كات س���ه روه ت و س���امانی خۆیان ئاش���كرا بكه ن، پاش���ان ن���اوی ئه و كه س���انه ی سامانه كانیان ئاشكرا كردوه و ئه وانه شی ده یشارنه وه له س���ایتی ده سته ی نه زاهه به به رپرسه س���ه باره ت باڵوده كرێته وه . كورده كان و ئاشكراكردنی سامانه كانیان، عگێلی ده ڵێت "له ئێستادا هیچ ئامارێكم له به رده ست نیه ، به اڵم ئێمه ئاماره كانمان له س���ه ر بنه مای پۆسته كان وه رده گرین،

نه ك به پێی نه ته وه و مه زهه ب".عگێلی ، بڕوای وایه ئه و به رپرس���انه ی س���امانه كانیان ده ش���ارنه وه ، به ه���ۆی "الوازی قانون���ه ، هه ندێكیش���یان رێزی قانون ناگرن و خۆیان له س���ه رو قانونه وه ده بینن". ئه مه سه رباری ئه وه ی هه ندێك س���ه روه ت و رایده گه یه ن���ن به رپ���رس س���امان بابه تێكی كه سیه و "هیچ كه س و ده زگایه ك مافی ئه وه ی نیه به سه روه ت و

سامانمان بزانێت".

نه زاهه له كوردستانهه رچه نده ماوه ی ده س���اڵه ده سته ی نه زاهه له عێراق هه یه ، به اڵم هیچ كارێكی له كوردس���تاندا ئه نجام نه داوه . سه رۆكی پێش���وی ده س���ته ی نه زاهه ، ه���ۆكاری كارنه كردنی ده س���ته كه یان له كوردستان رێكنه خس���تنی ب���ۆ ده گێڕێت���ه وه ناوه ند نێ���وان هه رێم و په یوه ندییه كانی جگه له ئه م���ه قانونی ، به ش���ێوه یه كی دامه زراوه كانی ده سه اڵتی دیارینه كردنی

حكومه تی ناوه ندی به سه ر هه رێمدا.پارله مان���ی له مه وب���ه ر س���اڵ دوو نه زاهه ی ده س���ته ی قانونی كوردستان كوردستانی په سه ند كرد، به اڵم تائێستا ئ���ه و ده س���ته یه ده س���تبه كار نه بوون، پارله مانی كوردس���تانیش ل���ه م خوله ی ئێستایدا له هه وڵی دیاریكردنی كه سێكدایه بۆ سه رۆكی ده سته كه . به بڕوای عگێلی ، قانون���ی ده س���ته كه ی هه رێم گرفت���ی ئه وه یه ده س���ه اڵتی ده س���ته ی نه زاهه ی دیارینه كردوه ، له كوردس���تان عێراق���ی ئه وه ش به گرفتێكی "قانونی و سیاس���ی"

ناوده بات.به وته ی ناوبراو، دروستكردنی ده سته ی نه زاهه له كوردس���تان كارێكی "گرنگه "، به تایبه ت���ی ئه گ���ه ر هاتو "ده س���ته كه

به شێوه یه كی پیشه یی و دروست، كار بۆ به ره نگاربونه وه ی گه نده ڵی بكات".

حكومه ت دادگای كۆنترۆڵ كردوه له عێراقدا ده س���ته ی نه زاهه و لیژنه ی نه زاهه ی پارله مان و ده سته ی چاودێری و پش���كنینی وه زاره ته كان، كار له س���ه ر دۆسێكانی گه نده ڵی ده كه ن. به اڵم وه كو عگێلی ئاماژه ی پێ���ده كات هه ماهه نگی نێوان ئه و ده زگایانه "دیاریكراو سنوردار ب���وو، به پێی قانونی���ش رێكنه خرابوو". دواتر ره خنه ل���ه و ده زگایانه ده گرێت و ده ڵێ���ت " هه ندێك الیه ن به ش���ێوازێكی سیاس���ی كاریده ك���رد ب���ۆ په الماردانی نه ی���اره سیاس���یه كانی ، الیه نی دیكه ش هه ب���و، به جۆرێك كاریده ك���رد خۆی له تر الیه نه كانی له گ���ه ڵ روبه ڕوبون���ه وه دوربخاته وه . الیه نیش هه بو ده یویس���ت

پیشه ییانه كاربكات".دژه ده زگاكان���ی كاری له ب���اره ی راش���كاوانه عگێل���ی گه نده ڵی���ه وه ، به فه رم���ی حكوم���ه ت رایده گه یه نێ���ت دژایه تیكردون و پشتگیری له گه نده ڵكاران حكومه ت ئ���ه وه ی س���ه ره ڕای كردوه ، كاریك���ردوه ئه و ده زگایان���ه بخاته ژێر

ركێفی خۆیه وه و كردوشیه تی .

هه م���وو دۆس���ێكانی گه نده ڵی ، دوای ده سته كانه وه له الیه ن ئاش���كراكردنیان ره وان���ه ی دادگاكان ده كرێ���ت و ده بێت له س���ه ر كۆتایی���ان بڕی���اری ل���ه وێ بدرێت. به اڵم عگێلی ئاش���كرای ده كات له ئێس���تادا دادگاكان "له ژێر فش���ارێكی زۆر گ���ه وره دان و له دۆخێكدان ئیره ییان پێنابرێت". بۆ به ڵگاندنی ئه م وته یه شی ئاماژه به راپۆرته كانی رێكخراوی نه ته وه ۆچ و رایتس هیوم���ان یه كگرت���وه كان و لێبوردن���ی نێوده وڵه ت���ی ده كات، ك���ه هێمای���ان بۆ ئ���ه وه كردوه "سیس���تمی قه زایی عێ���راق داڕوخاوه و كه وتۆته ژێر

ده سه اڵتی حكومه ته وه ".ئ���ه و دادوه ره ، س���ه ربه خۆ نه ب���ون و بێالیه ن نه بونی دادگاكان، به مه ترسیه كی راسته وخۆ بۆ سه ر پرۆسه ی دیموكراسی عێ���راق ده زانێت، له وباره ی���ه وه ده ڵێت دادگاكان بون���ی ملك���ه چ "به ه���ۆی ب���ۆ فش���اره كانی حكوم���ه ت، ئێس���تا ئه زمونی دیموكراس���ی عێراق له كه ناری

داڕوخاندایه ".

ئه مریكاو مالیكی و نه زاهه هه رچه نده ره حی���م عگێلی له كاتێكدا س���ه رۆكی ده س���ته ی نه زاهه ب���وو، كه

له به ر هۆكاری سیاسی هه ڵبژاردنه كانی موسڵ دواده خرێت

سه‌رۆكی‌‌پێشوی‌‌ده‌سته‌ی‌‌نه‌زاهه‌ی‌‌عێراق‌ره‌حیم‌عگێلی‌:ده سته ی نه زاهه و دادگاكان له ژێر كۆنترۆڵی مالیكی و حكومه ته كه یدان

ساڵی )1966( له دایكبووه له )1991( كۆلێژی قانونی زانكۆی

به غدای ته واوكردوه تا ساڵی )1995( كاری پارێزه ری

كردووه له )1997( بوه ته دادوه ر له دادگای

كه ڕاده / به غدادپێنج كتێبی چاپكراوی له بواری

قانوندا هه یه خێزانداره و چوار كوڕی هه یه له )2004/10/27( كراوه ته

سه رۆكی ده سته ی نه زاهه له ئه یلولی )2011( ده ستی

له كاركێشایه وه

ره حیم حه سه ن عگێلی ئه مریكی���ه كان له عێ���راق ب���وون، به اڵم ب���اس ل���ه وه ده كات ل���ه لێكۆڵین���ه وه و گه نده ڵیدا، دۆس���ێكانی روبه ڕوبونه وه ی ئه مریكی���ه كان "به ش���ێوه یه كی كرداری " ته نها به ڵك���و نه ك���ردون، هاوكاری���ان راهێنانی ده س���ته كه و له دروس���تكردنی ده س���ته ی ه���اوكاری كارمه نده كان���ی ،

نه زاهه یان كردوه . ناوب���راو، ره خن���ه ی توند ئاراس���ته ی ده كات و وه زی���ران س���ه رۆك مالیك���ی تۆمه تب���اری ده كات ب���ه وه ی كاری ب���ۆ په كخس���تنی ده س���ته ی نه زاهه كردوه ، به پاساوی ئه وه ی كاری ده سته كه "رێگره له ب���ه رده م كاره كان���ی حكومه تدا". له و "لێدان"ی پێناوه ش���دا مالیكی كه وتۆته نوس���ینگه كانی پش���كنین و جومگه كانی ده س���ته ی نه زاهه ، تاوه كو ده س���ته كه ی

"خسته ژێر ركێفی خۆیه وه ".له كاتی عگێل���ی ، وته كان���ی به پێ���ی بڕیاردان له سه ر تۆمه تبارانی دۆسیه كانی گه نده ڵی ، ئه گه ر كه س���ه كه سه ر به پارته فه رمان���ڕه واكان نه بوبێت، س���زای خۆی وه رگرت���وه . ب���ه اڵم به پێچه وانه وه ئه گه ر س���ه ر به الیه نێكی سیاس���ی فه رمانڕه وا بوبێت، هیچ���ی له دژ نه ك���راوه ، چونكه ده توانێ���ت هه موو "الیه نه سیاس���یه كه وتیش���ی بوه س���تێنێت". دۆس���ێكان "له ئێس���تادا چینێك���ی سیاس���ی هه ن، له س���ه روی دادگاو قانونن و هیچ كه سێك لێپێچینه وه یان لێپرس���ینه وه و ناتوانێت به كاره كانی س���ه باره ت بكات". له گه ڵدا ئێستای ده سته ی نه زاهه ، عگێلی ده ڵێت "له ئێستادا ده س���ته ی نه زاهه ته نها كار له س���ه ر ئه و راپۆتانه ده كات، كه مالیكی

بڕیاری لێده دات".

ده ست له كاركێشانه وه ده س���تی له مه وب���ه ر، س���اڵ دوو ك���ه كێش���ایه وه ، له پۆس���ته كه ی به وت���ه ی خۆی به "فش���اری سیاس���ی و نه زاهه و ده س���ته ی كۆنترۆڵكردنی ب���ۆ دۆسێكانی بووه ". له م بواره شدا مالیكی ئه وه ش یه كه م ده زانێت. به به رپرسیاری وه بیر ده هێنێته وه كه هه رچه نده ماوه ی ساڵێك زیاتره كاره كانی ده سته ی نه زاهه توش���ی جۆرێ���ك له په ككه وت���ن هاتوه "كه چی پرۆسه ی بیناو ئاوه دانكردنه وه ی وتیش���ی پێش���نه كه وتوه ". پارێزگاكان "به ه���ۆی گه نده ڵی���ه وه ، ئێس���تا به غدا

له ئاستی گوندێكی بچوكدایه ".

له الیه ن ده سه اڵتی كاتی هاوپه یمانان به فه رمانی ژماره )55( له كانونی دووه می )2004( دام���ه زرا، ئه ركه كانیش���ی بریتیبوون له به ره نگاربون���ه وه ی گه نده ڵی ، لێكۆڵین���ه وه له دۆس���یه كانی گه نده ڵی و راده س���تكردنی ب���ۆ دادگای ناوه ندی

تاوانكاری تادوا بڕیاری له سه ربدات.

ده سته ی نه زاهه ی عێراق

ئه گه ر دۆخی ئه منی موسڵ به ڕاستی خراپه ، بۆچی

رێگه درا هه ڵبژاردنی تایبه ت و سوپا به ڕێوه بچێت؟

ئا: ئاسۆ‌سه‌راوی‌

"قارچكی‌‌سروشتی‌‌و‌ئه‌و‌قارچكه‌‌سپییه‌ی‌‌كه‌‌له‌ناوخۆدا‌

به‌رهه‌مده‌هێنرێ‌،‌هیچ‌جیاوازییه‌كیان‌نییه‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌ده‌ڵێت‌جیاوازییان‌هه‌یه‌‌خه‌ڵكی‌‌هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنێ‌".‌خاوه‌ن‌كۆمپانیایه‌كی‌‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌قارچك‌

وه‌ها‌ده‌ڵێت.

قارچ���ك،‌ك���ه‌‌هه‌ندێ���ك‌به‌خواردنی‌‌ش���اهانه‌‌ناوی‌‌ده‌به‌ن،‌جگه‌‌له‌و‌جۆره‌‌سروش���تییه‌ی‌،‌كه‌‌ل���ه‌وه‌رزی‌‌به‌هاراندا‌له‌ش���اخ‌و‌ده‌ش���ته‌كان‌په‌ی���دا‌ده‌بێت‌و‌له‌ئێستادا‌ ده‌فرۆشرێ‌،‌ گران‌ به‌نرخێكی‌‌چه‌ندی���ن‌كێڵگه‌ش‌هه‌یه‌‌ك���ه‌‌قارچك‌هه‌رزان‌ به‌نرخێك���ی‌‌ به‌رهه‌مده‌هێن���ن‌و‌ده‌یفرۆشن،‌خاوه‌نی‌‌یه‌كێك‌له‌و‌كێڵگانه‌،‌جه‌خت‌له‌ب���اش‌و‌زۆری‌‌به‌رهه‌مه‌كانیان‌نه‌هێڵ���ن‌ "ئه‌گ���ه‌ر‌ ده‌ڵێ���ت‌ ده‌كات‌و‌له‌ئێران���ه‌وه‌‌قارچك‌بێت،‌ئه‌وا‌ده‌توانین‌به‌شی‌‌ناوشاری‌‌سلێمانی‌‌قارچك‌دابین‌

بكه‌ین".خاوه‌نی‌‌كۆمپانیای‌‌قارچكی‌‌پێنجوێن‌یوس���ف‌نامیق،‌له‌كاتێكدا‌به‌سه‌ردانێك‌ده‌چێت���ه‌‌واڵتی‌‌ئێران‌چه‌ند‌كێڵگه‌یه‌كی‌‌به‌رهه‌مێنان���ی‌‌قارچكی‌‌س���پی‌‌ده‌بینێ‌،‌بیرۆكه‌ی‌‌دروس���تبونی‌‌كێڵگه‌یه‌كی‌‌له‌ال‌دروست‌ده‌بێت،‌هه‌ربۆیه‌‌له‌گه‌ڵ‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌كشتوكاڵی‌،‌ له‌قه‌رزی‌‌ وه‌رگرتن،‌ به‌سود‌له‌ش���ارۆچكه‌ی‌‌پێنجوێ���ن‌كۆمپانیایه‌ك‌بۆ‌ئ���ه‌و‌مه‌به‌س���ته‌‌دادمه‌زرێن���ێ‌‌و‌له‌‌3/5/‌ئه‌م‌ساڵیشه‌وه‌‌به‌رهه‌می‌‌قارچك‌ده‌خاته‌‌ب���ازاڕه‌وه‌،‌هه‌رچه‌ن���ده‌‌الیه‌نی‌‌په‌یوه‌ندیدار‌له‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌سه‌ره‌تا‌ره‌زامه‌ندی‌‌ده‌ده‌ن‌كه‌‌ب���ڕی‌‌400ملیۆن‌دیناری‌‌به‌ق���ه‌رزی‌‌درێژخایه‌ن‌پێبده‌ن،‌زۆر‌ له‌پ���اش‌چاوه‌ڕوانییه‌ك���ی‌‌ ب���ه‌اڵم‌له‌س���ه‌ره‌تای‌‌مانگی‌‌7ی‌‌ساڵی‌‌رابردودا‌ته‌نها‌بڕی‌‌150ملیۆن‌دیناری‌‌پێده‌ده‌ن،‌یوس���ف‌ده‌ڵێت‌"سه‌ره‌تا‌وتیان‌به‌چه‌ند‌ده‌ده‌یه‌نێ‌،‌ ملیۆنه‌ك���ه‌ت‌ ‌400 قۆناغێك‌به‌اڵم‌تائێس���تا‌هه‌ر150ملیۆن‌دیناریان‌داومێ‌،‌له‌كاتێك���دا‌ده‌بێت‌له‌مانگی‌7ی‌‌

ئه‌م‌ساڵدا‌بڕی‌‌30ملیۆن‌دینار‌له‌وپاره‌یه‌‌بگه‌ڕێنمه‌وه‌،‌راس���ته‌‌قه‌رزی‌‌درێژخایه‌ن‌هه‌نگاوێكی‌‌باشه‌‌بۆ‌پاڵپشتی‌‌به‌رهه‌می‌‌ناوخۆ،‌به‌اڵم‌به‌م‌جۆره‌‌نا".‌هه‌رچه‌نده‌‌له‌س���ه‌ره‌تادا‌خاوه‌نی‌‌ئ���ه‌و‌كۆمپانیایه‌‌په‌یمانی‌‌ئ���ه‌وه‌‌به‌حكومه‌ت‌ده‌دات،‌كه‌‌به‌رهه‌می‌‌س���ااڵنه‌یان‌‌180ته‌ن‌قارچك‌بێت،‌به‌اڵم‌له‌ئێستادا‌وه‌ك‌خۆی‌‌ده‌ڵێت‌توانای���ان‌هه‌ی���ه‌‌له‌س���اڵێكدا‌‌400ته‌ن‌به‌رهه‌مبهێنن،‌چونكه‌‌به‌رهه‌می‌‌رۆژانه‌یان‌له‌ئێس���تادا‌‌1200كیلۆیه‌،‌خاوه‌نی‌‌ئه‌و‌پرۆژه‌ی���ه‌‌جه‌خ���ت‌ده‌كات���ه‌وه‌‌له‌وه‌ی‌‌ئه‌گه‌ر‌هه‌رێم‌رێگربێت‌له‌هاتنه‌‌ناوه‌وه‌ی‌‌

به‌رهه‌می‌‌قارچك���ی‌‌ئێران،‌ئه‌وا‌به‌ته‌نها‌كۆمپانیاك���ه‌ی‌‌ئ���ه‌وان‌ده‌توانێ‌‌قارچك‌به‌شی‌‌شاری‌‌سلێمانی‌‌دابین‌بكات،‌ئه‌و‌وتیش���ی‌‌"كیلۆیه‌ك‌قارچك‌له‌الی‌‌ئێمه‌‌به‌‌3هه‌زار‌دین���اره‌،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌نزمی‌‌به‌ه���ا‌دراوی‌‌ئێران���ی‌،‌قارچكی‌‌ئه‌وان‌له‌وه‌ی‌‌ئێمه‌‌هه‌رزانتر‌ده‌كه‌وێت،‌ئه‌وه‌ش‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌ له‌سه‌ر‌ هه‌بوه‌‌ كاریگه‌ری‌‌

بازاڕی‌‌ئێمه‌".‌ئه‌و‌هێم���ا‌ب���ه‌وه‌ش‌ده‌كات،‌كه‌‌ئه‌و‌قارچكه‌ی‌‌له‌ئێرانه‌وه‌‌دێت،‌به‌ش���ێكیان‌مێژوی‌‌به‌س���ه‌رچونیان‌به‌هه‌ڵه‌‌لێده‌ده‌ن‌مێژوی‌‌ بینی���وه‌،‌ ئێرانی���م‌ "قارچك���ی‌‌

دروس���تكردنه‌كه‌ی‌،‌ئه‌و‌رۆژه‌‌بو‌كه‌‌من‌له‌بازاڕدا‌دیومه‌،‌دیاره‌‌ئه‌وه‌ش‌فێڵكردنه‌‌

له‌خه‌ڵكی‌".‌خاوه‌نی‌‌ئه‌و‌كۆمپانیایه‌‌نایشارێته‌وه‌،‌كه‌‌به‌شێك‌له‌خه‌ڵكی‌‌وه‌ها‌تێگه‌یشتون‌كه‌‌قارچكی‌‌سپی‌،‌له‌روی‌‌ته‌ندروستییه‌وه‌‌كێشه‌ی‌‌هه‌بێت‌"خه‌ڵكم‌بینیوه‌‌وتویه‌تی‌‌ح���ه‌زم‌له‌قارچكه‌،‌به‌اڵم‌ئ���ه‌و‌جۆره‌ی‌‌پیس���ه‌،‌ به‌رهه‌مدێ���ت‌ له‌كێڵگه‌كان���دا‌به‌به‌رده‌وام‌پش���كنینی‌‌ ئێمه‌‌ له‌كاتێكدا‌ته‌ندروستی‌‌بۆ‌ده‌كه‌ین،‌ئه‌گه‌ر‌خراپ‌بێت‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌ناهێڵن‌بیخه‌ینه‌‌بازاڕه‌وه‌".‌یوسف‌ش���انازی‌‌به‌وه‌شه‌وه‌‌ده‌كات،‌كه‌‌

هه‌ر‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌پڕۆژه‌یه‌وه‌‌هه‌لی‌‌كاری‌‌بۆ‌چه‌ندی���ن‌كه‌س‌ره‌خس���اندوه‌.‌"25

كه‌س‌له‌پرۆژه‌كه‌مدا‌كار‌ده‌كه‌ن".جگه‌‌له‌و‌كۆمپانیایه‌،‌چه‌ند‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌ت���ری‌‌به‌رهه‌مهێنان���ی‌‌قارچك���ی‌‌هه‌بو،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌نه‌بونی‌‌كه‌س���ی‌‌ش���اره‌زا‌له‌به‌رهه‌مهێنانیدا‌له‌ئێس���تادا‌پرۆژه‌كان‌روبه‌روی‌‌وه‌س���تاندن‌بونه‌ته‌وه‌،‌یه‌كێك‌له‌وان���ه‌‌پرۆژه‌ی‌‌قارچك���ی‌‌)ئاوكورتێ‌(‌یه‌،‌جه‌مال‌ئه‌حمه‌د‌س���اڵح‌خاوه‌نی‌‌ئه‌و‌پرۆژه‌ی���ه‌،‌باس‌ل���ه‌وه‌‌ده‌كات،‌به‌هۆی‌‌نه‌بون���ی‌‌وه‌س���تا‌و‌كرێ���كاری‌‌ش���اره‌زا‌پرۆژه‌كه‌ی���ان‌وه‌س���تاندوه‌‌"به‌رهه‌ممان‌هه‌بو،‌ب���ه‌اڵم‌چه‌ند‌جارێك‌نه‌خۆش���ی‌‌

لێیدا‌و‌زه‌ره‌ری‌‌زۆریش���مان‌كرد،‌كه‌سی‌‌شاره‌زاشمان‌نه‌بو‌تا‌چاره‌سه‌ری‌‌بكه‌ین،‌ناچار‌له‌ئێس���تادا‌رامانگرت���وه‌‌و‌بیرمان‌ل���ه‌وه‌‌كردۆت���ه‌وه‌‌ش���وێنه‌كه‌ی‌‌بكه‌ینه‌‌ده‌واجنی‌‌مریش���ك".‌به‌هه‌مان‌ش���ێوه‌‌خاوه‌نی‌‌پرۆژه‌ی‌‌قارچكی‌‌بازیان،‌كامیل‌محه‌مه‌د‌ئه‌وه‌‌ده‌خات���ه‌رو،‌له‌به‌رنه‌بونی‌‌وه‌ستای‌‌ش���اره‌زا‌به‌ناچاری‌‌به‌رهه‌ممان‌

وه‌ستاندوه‌.به‌ب���ڕوای‌‌ قارچ���ك‌ به‌رهه‌مهێنان���ی‌‌ش���اره‌زایانی‌‌ئه‌و‌بواره‌‌ش���اره‌زاییه‌كی‌‌باش���ی‌‌ده‌وێت‌و‌بچوكترین‌هه‌ڵه‌‌له‌كاتی‌‌كاركرن���دا‌ده‌بێته‌‌ه���ۆی‌‌زیانگه‌یاندن‌و‌خراپبون���ی‌‌به‌رهه‌مه‌كه‌،‌محه‌مه‌د‌ئه‌مین‌حه‌مه‌‌كه‌ریم،‌شاره‌زا‌له‌بواری‌‌كشتوكاڵ‌و‌قارچكدا،‌ئه‌وه‌‌ده‌خاته‌رو‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌قارچك،‌وه‌ك‌ئیشكردن‌وایه‌‌له‌تاقیگه‌دا‌زۆر‌ورده‌،‌بچوكتری���ن‌هه‌ڵه‌‌به‌رهه‌مه‌كه‌‌له‌ن���او‌ده‌بات.‌ئ���ه‌و‌ش���اره‌زایه‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌ش‌ده‌كات،‌ك���ه‌‌قارچك‌دو‌جۆری‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌س���پی‌‌و‌سروش���تی‌‌هه‌ی���ه‌،‌سر‌وش���تییه‌كه‌ی‌‌له‌ده‌شت‌وده‌ر‌له‌وه‌رزی‌‌سپییه‌كه‌ش���ی‌‌ ده‌رده‌كه‌وێت،‌ به‌هاراندا‌به‌رهه‌مده‌هێنرێ‌،‌ له‌كێڵگه‌دا‌ كه‌‌ ئه‌وه‌یه‌‌ه���ه‌ردو‌ماده‌ی‌‌)كا،‌په‌ین���ی‌‌ده‌واجن(‌تێكه‌ڵده‌كرێت‌ قارچ���ك‌ ت���ۆوی‌‌ له‌گه‌ڵ‌"یه‌ك‌ لێده‌رده‌چێ‌.‌ قارچكی‌‌ سه‌ره‌نجام‌ت���ه‌ن‌كا،‌نزیك���ه‌ی‌‌700كلی���ۆ‌په‌ینی‌‌ده‌واجن���ی‌‌تێده‌كرێ���ت‌و‌پ���اش‌هێنانی‌‌كۆمه‌ڵێك‌گۆڕانكاری‌‌به‌سه‌ریدا،‌نزیكه‌ی‌‌

35%‌ده‌بێته‌‌قارچك".ئه‌و‌جه‌خت‌ده‌كات���ه‌وه‌‌له‌وه‌ی‌،‌دوای‌‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌قارچك،‌ده‌بێت‌له‌ماوه‌ی‌‌ی���ه‌ك‌هه‌فت���ه‌‌بخ���ورێ‌،‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌مانه‌وه‌ی‌‌بۆ‌ماوه‌یه‌كی‌‌زۆر‌تێكده‌چێت‌و‌كه‌ڵك���ی‌‌خواردنی‌‌نامێنێ‌.‌س���ه‌باره‌ت‌به‌جیاوازی‌‌قارچكی‌‌سروشتی‌‌و‌ئه‌و‌جۆره‌‌س���پییه‌ی‌‌كه‌‌له‌كێڵگه‌كاندا‌به‌رهه‌مدێت‌ئه‌و‌شاره‌زایه‌‌ده‌ڵێت‌"قارچكی‌‌سروشتی‌‌م���ه‌رج‌نییه‌‌هه‌مو‌جارێك‌ته‌ندروس���ت‌بێت،‌چونكه‌‌ئاش���كرایه‌‌قارچك‌جۆری‌‌ژه‌هراوی‌‌و‌مه‌ترسیداریش���ی‌‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌‌كێڵگه‌كان‌ته‌ندروس���ته‌،‌چونكه‌‌

هه‌میشه‌‌پشكنینی‌‌بۆ‌ده‌كرێت".

یه‌ك‌ته‌ن‌كا‌نزیكه‌ی‌‌700كلیۆ‌په‌ینی‌‌ده‌واجنی‌‌تێده‌كرێت‌و‌پاش‌هێنانی‌‌كۆمه‌ڵێك‌

گۆڕانكاری‌‌به‌سه‌ریدا،‌نزیكه‌ی‌‌

35%‌ده‌بێته‌‌قارچك

ئابووری)373(‌سێشه‌ممه‌‌2013/4/16 8

خواردنه‌‌شاهانه‌كه‌،‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌له‌هه‌رێمدا‌فه‌رامۆشكراوه‌"ئه‌گه‌ر‌نه‌هێڵن‌له‌ئێرانه‌وه‌‌قارچك‌بێت،‌ده‌توانین‌به‌شی‌‌ناوشاری‌‌سلێمانی‌‌دابین‌بكه‌ین"

ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

پیشاندانی‌به‌رهه‌می‌قارچکی‌سپی‌له‌پێشانگایه‌کدا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئاسۆ‌سه‌راوی

‌‌‌ئا:‌عه‌باس‌ره‌سوڵ

وه‌زاره‌تی‌‌سامانه‌‌سروشتییه‌كان‌نرخی‌‌به‌شه‌سوته‌مه‌نی‌‌كارگه‌كانی‌‌

چیمه‌نتۆ‌به‌نزیكی‌‌100%‌به‌رزده‌كاته‌وه‌‌و‌كارگه‌كانیش‌سه‌ره‌ڕای‌‌نیگه‌رانییان‌له‌و‌بڕیاره‌‌جه‌غت‌له‌وه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌‌به‌و‌نرخه‌‌تازه‌یه‌ی‌‌سوته‌مه‌نی‌‌تێچونی‌‌به‌رهه‌مهێنانیان‌11دۆالر‌بۆ‌

به‌رهه‌مهێنانی‌‌هه‌ر‌ته‌نێك‌زیاد‌ده‌كات‌و‌توێژه‌رێكی‌‌ئابوریش‌ده‌ڵێت‌"قازانجی‌‌كارگه‌كانی‌‌چیمه‌نتۆ‌به‌رزترین‌قازانجه‌‌و‌ئه‌گه‌ر‌‌10كارگه‌ی‌‌تریش‌دابمه‌زرێ‌‌و‌

هیچ‌نرخیش‌به‌رزنه‌كه‌نه‌وه‌‌هێشتا‌هه‌ر‌قازانج‌ده‌كه‌ن"

به‌رهه‌می‌‌رۆژانه‌س���لێمانی‌‌و‌ پارێ���زگای‌‌ له‌س���نوری‌‌له‌ش���اخه‌كانی‌‌ناوچه‌ی‌‌بازیان‌هه‌رس���ێ‌‌كارگ���ه‌ی‌‌بازی���ان‌و‌یه‌كگرت���وو‌كارگه‌ی‌‌به‌رهه‌مهێنان���ی‌‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌‌ م���اس‌چیمه‌نت���ۆو‌دابینكردن���ی‌‌چیمه‌نتۆن‌بۆ‌بازاڕه‌كانی‌‌هه‌رێم‌و‌تائێس���تا‌بۆ‌باشوری‌‌عێراقیش‌نێ���ردراوه‌‌و‌كارگه‌یه‌كی‌‌تریش‌ه���ه‌ر‌له‌ناوچ���ه‌ی‌‌بازیان‌له‌س���ه‌ره‌تای‌‌به‌رهه‌م���ی‌‌ توان���ای‌‌ دامه‌زراندنیدای���ه‌‌و‌هه‌رس���ێكیان‌نزیكه‌ی���ی‌16هه‌زارت���ه‌ن‌

چیمه‌نتۆیه‌‌له‌شه‌وورۆژێكدا.

تێچوی‌‌به‌رهه‌مهێنانروماڵ���ی‌‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ به‌پێ���ی‌‌جیۆلۆج���ی‌‌ی���ه‌ك‌مه‌تر‌س���ێجا‌به‌ردی‌‌به‌‌ بازی���ان‌ له‌ش���اخه‌كانی‌‌ الیمس���تۆن‌700دیناری‌‌عێراق���ی‌‌له‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌

ده‌كرڕێ‌‌و‌كێش���ی‌‌ئه‌و‌مه‌تره‌‌2,3ته‌ن‌و‌هه‌ر‌ته‌نێكیش‌به‌رهه‌م‌‌1,6ته‌ن‌به‌ردی‌‌پێویسته‌‌به‌‌مواسه‌فاتی‌‌عێراقی‌و‌نرخی‌‌كۆتایی‌ته‌نێك‌چیمه‌نتۆش‌له‌بازاڕدا‌89 دۆالره‌،‌به‌اڵم‌ئاراس‌عه‌بدوڵاڵ‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌كارگێڕی���ی‌‌له‌كارگه‌ی‌‌ماس‌ب���ۆ‌ئاوێنه‌‌وتی‌"خه‌ڵك���ی‌‌بێ‌‌ئاگان‌له‌وه‌ی‌‌چیمه‌نتۆ‌ل���ه‌‌5ماده‌‌پێكدێت‌و‌به‌ردی‌‌الیمس���تۆن‌یه‌كێكه‌‌له‌وانه‌"‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌باس���ی‌‌ئه‌وه‌شی‌‌كرد‌كه‌‌تێچوی‌‌ته‌نێك‌چیمه‌نتۆ‌ده‌گات���ه‌‌‌55دۆالر‌به‌ك���ۆی‌‌تێچونه‌كانی‌‌ماده‌خ���اوه‌كان‌و‌نرخ���ی‌‌گواس���تنه‌وه‌‌و‌

سوته‌مه‌نی‌‌و‌ده‌ستی‌‌كار.

سوته‌مه‌نی‌‌گران‌ده‌بێتس���امانه‌‌ وه‌زاره‌تی‌‌ 2هه‌فته‌یه‌‌ ماوه‌ی‌‌سروش���تییه‌كان‌نرخی‌‌یه‌ك‌ته‌ن‌نه‌وتی‌‌به‌رزكردۆته‌وه‌‌ ل���ه‌‌137دۆالره‌وه‌‌ خاوی‌‌بۆ‌)261دۆالر/ناوه‌نده‌‌نرخ(‌كه‌‌نزیكه‌ی‌‌ئه‌م���ه‌ش‌ پێش���وه‌‌و‌ نرخه‌ك���ه‌ی‌‌ ‌100%الیه‌نه‌كان���ی‌‌به‌رهه‌مێن���ه‌ری‌‌چیمه‌نتۆی‌‌نیگه‌ران‌كردوه‌‌و‌هه‌روه‌ها‌‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌له‌به‌رهه‌مداری‌‌كارگه‌ی‌‌ماس‌له‌م‌باره‌ی���ه‌وه‌‌وتی‌‌"ئێم���ه‌‌نیگه‌رانین،‌به‌م‌نرخه‌‌تازه‌یه‌‌تێچوی‌‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌هه‌ر‌ته‌نێك‌11دۆالری‌‌زیاتری‌‌ده‌چێته‌س���ه‌ر"‌ده‌رب���اره‌ی‌‌گرانبونی‌‌نرخ���ی‌‌كۆتاییش‌‌وتی‌‌"نازانرێ‌‌چه‌ند‌گران‌ده‌بێ‌،‌ئه‌وه‌ش‌خواس���تی‌‌بازاڕ‌ده‌زانێ‌،‌به‌اڵم‌ئاشكرایه‌‌كه‌‌ئه‌و‌گرانكردنه‌‌له‌خزمه‌تی‌‌چیمه‌نتۆی‌‌ئێران���ی‌‌و‌توركیدایه‌"‌باس���ی‌‌ئه‌وه‌ش���ی‌‌كرد‌كه‌‌ئه‌م‌كارگ���ه‌‌تازانه‌ی‌‌هه‌رێم‌به‌و‌گرانبون���ه‌‌ده‌كه‌ون���ه‌‌پ���اش‌كارگه‌كانی‌‌عێراق���ه‌وه‌‌كه‌‌ئ���ه‌وان‌به‌نرخی‌‌هه‌رزانتر‌

له‌پێشوی‌‌سوته‌مه‌نیان‌پێده‌درێت.

بایی‌ملیارێك‌دینار‌به‌رد‌ده‌كڕن به‌پێی‌‌ئ���ه‌و‌زانیارییان���ه‌ی‌‌له‌كارگه‌ی‌‌ماس���ه‌وه‌‌ده‌س���ت‌ئاوێنه‌‌كه‌وتون‌پێنج‌ماده‌ی‌‌خ���او‌به‌كاردێت‌ئه‌وانیش‌به‌ردی‌‌الیمستۆنی‌‌شاخی‌‌بازیان‌و‌گڵی‌‌سور‌كه‌‌له‌ناوچه‌ی‌‌چه‌مچه‌ماڵ‌ده‌هێنرێت‌و‌خاوی‌‌ئاس���ن‌و‌ئه‌له‌منیۆم‌له‌ئێران‌ده‌هێنرێت‌و‌س���لێكای‌‌پوختیش‌له‌رومادی‌‌و‌ئێرانه‌وه‌‌ئاگاداریش‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ ده‌هێنرێت،‌له‌كارگه‌ی‌‌ماس‌باس���ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كرد‌كه‌‌ته‌نه���ا‌رس���وماتی‌‌كڕینی‌‌به‌رد‌س���ااڵنه‌‌بای���ی‌1ملی���ار‌دین���اره‌‌ك���ه‌‌له‌ڕێگای‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌مه‌س���حی‌‌جیۆلۆجییه‌وه‌‌ده‌درێت���ه‌‌حكومه‌ت،‌هه‌مان‌س���ه‌رچاوه‌‌باسی‌‌ئه‌وه‌ش���ی‌‌كرد‌كه‌‌ته‌نها‌كارگه‌ی‌‌

م���اس‌رۆژان���ه‌‌850ت���ه‌ن‌نه‌وتی‌‌ڕه‌ش‌60میگاوات‌ به‌‌ پێویستی‌‌ به‌كارده‌هێنێ‌‌و‌كاره‌ب���اش‌هه‌ی���ه‌‌و‌به‌رهه‌مهێنان���ی‌‌هه‌ر‌ته‌نێك‌چیمه‌نتۆ‌پێویستی‌‌به‌‌80كیلۆگرام‌نه‌وتی‌‌خ���او‌هه‌یه‌و‌هه‌روه‌ها‌به‌ش���ێكی‌‌كۆمپانیایه‌كی‌‌ له‌الیه‌ن‌ پاراستنه‌كه‌ش���ی‌‌

كه‌رتی‌‌تایبه‌ته‌وه‌‌ده‌پارێزرێ‌.

ئایا‌چیمه‌نتۆ‌گران‌ده‌بێت؟س���ه‌ره‌ڕای‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ك���ه‌‌به‌زیادبونی‌‌نرخ���ی‌‌س���وته‌مه‌تی‌‌نرخ���ی‌‌تێچون���ی‌‌به‌رهه‌مهێن���ان‌‌11دۆالر‌ب���ۆ‌هه‌ر‌ته‌نێك‌زی���اد‌ده‌كات،‌ئابوریناس‌دكتۆر‌عیزه‌ت‌س���ابر‌س���ه‌رۆكی‌‌به‌ش���ی‌‌ئابوری‌‌بازاڕ‌زانكۆی‌‌س���لێمانی‌‌و‌ بازرگانی‌‌ له‌كۆلیژی‌‌ش���اره‌زا‌له‌كه‌رتی‌‌چیمه‌نت���ۆی‌‌هه‌رێمی‌‌وت"خ���اوه‌ن‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌ كوردس���تان‌

كارگ���ه‌كان‌ده‌توانن‌هه‌مان‌‌11دۆالر‌یان‌كه‌متر‌به‌پێی‌‌ب���ڕی‌‌قازانج‌و‌به‌ركه‌وته‌ی‌‌خواس���تی‌‌بازاڕ‌له‌نرخ���ی‌‌چیمه‌نتۆ‌زیاد‌بكه‌ن"‌وتیشی‌‌"من‌دڵنیاتان‌ده‌كه‌مه‌وه‌‌ك���ه‌‌ئه‌گه‌ر‌هیچیش‌نرخ‌زیاد‌نه‌كه‌ن‌هه‌ر‌قازانج‌ده‌كه‌ن‌چونكه‌‌قازانجی‌‌كارگه‌كانی‌‌چیمه‌نت���ۆ‌ئابورییانه‌‌نزیك���ه‌ی‌‌100%ه‌‌و‌ئه‌وان‌ له‌قازانجی‌‌ گرانك���ردن‌ له‌وانه‌ی���ه‌‌بازرگانی‌‌ نوسینگه‌كانی‌‌ به‌وته‌ی‌‌ نه‌بێت"‌چیمه‌نت���ۆ‌له‌‌‌3مانگی‌‌ڕاب���ردودا‌نرخی‌‌چیمه‌نت���ۆ‌ل���ه‌‌‌72دۆالره‌وه‌‌به‌رزبۆته‌وه‌‌ب���ۆ‌‌89دۆالر‌ده‌رب���اره‌ی‌‌ئ���ه‌م‌گۆڕانه‌‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌كارگێڕی‌‌كارگه‌ی‌‌ماس‌بۆ‌ئاوێن���ه‌‌وتی‌"له‌كارگه‌‌نرخ���ی‌‌چیمه‌نتۆ‌وه‌ك‌خۆیه‌ت���ی‌‌و‌ئه‌وه‌‌ته‌نه���ا‌كاریگه‌ری‌‌بازاڕه‌‌كه‌‌له‌زستاندا‌پرۆژه‌كان‌سستیان‌به‌هار‌خواست‌ تێده‌كه‌وێت‌و‌س���ه‌ره‌تای‌‌

له‌سه‌ر‌چیمه‌نتۆ‌زۆرده‌بێت"

ئه‌م‌هه‌مو‌كارگه‌یه‌‌بۆچی‌؟دكتۆر‌عیزه‌ت‌سابر‌له‌شیكردنه‌وه‌یه‌كیدا‌بۆ‌ئاوێن���ه‌‌وتی‌"ئه‌گه‌ر‌كارگه‌ی‌‌چواره‌م‌و‌هێش���تا‌ دابم���ه‌زرێ‌‌ چوارده‌هه‌می���ش‌پێداویس���تی‌‌عێراق‌پڕناكات���ه‌وه‌‌و‌چه‌ند‌كارگه‌ش‌هه‌بێ‌‌هه‌ر‌قازانج‌ده‌كه‌ن‌چونكه‌‌ده‌س���تی‌‌كار‌و‌ماده‌خ���اوه‌كان‌ب���ه‌راورد‌به‌واڵتانی‌‌ده‌وروبه‌ر‌زۆرهه‌رزانه‌،‌بۆیه‌‌تا‌كارگه‌ی‌‌زیاتر‌دابم���ه‌زرێ‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ئابوری‌‌كوردس���تاندایه‌‌به‌وه‌ی‌‌ده‌رفه‌تی‌‌كار‌بۆخه‌ڵكی‌‌دابین‌ده‌كات‌و‌كه‌ره‌سه‌ی‌‌خ���اوی‌‌واڵته‌كه‌م���ان‌ده‌خاته‌گ���ه‌ڕو‌تا‌كارگه‌ش‌زیاتربێت‌ب���ازاڕ‌به‌ره‌و‌بازاڕی‌‌ئازاد‌ده‌چێت‌و‌نرخی‌‌چیمه‌نتۆش‌هه‌رزان‌ده‌بێت"‌ده‌رب���اره‌ی‌‌كێبڕكی‌‌چیمه‌نتۆی‌‌بیانیش‌وت���ی‌‌"ئه‌ركی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌و‌الیه‌ن���ه‌‌په‌یوه‌ندیداره‌كان���ه‌‌سیاس���ه‌تی‌‌پارێزگاری‌‌كردنی‌‌ئه‌م‌به‌رهه‌مه‌ی‌‌هه‌بێت"‌ئاشكراشه‌‌تا‌سێ‌‌ساڵ‌له‌مه‌وپێش‌كارگه‌ی‌‌چیمه‌نتۆی‌‌تاسڵوجه‌‌و‌سه‌رچنار‌‌كارگه‌ی‌‌به‌رهه‌مهێنان���ی‌‌چیمه‌نتۆ‌بون‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان،‌به‌وته‌ی‌‌شاره‌زایانی‌‌ئابوریش‌ئه‌و‌كارگانه‌‌له‌ژێر‌هه‌لومه‌رجی‌‌موڵكداری‌‌حكومه‌ت‌و‌داخراویی‌‌ئابوری‌‌كوردستاندا‌توانای‌‌به‌رهه‌مدارییان‌زۆر‌كه‌مبوه‌‌و‌دواتر‌كارگه‌ی‌‌سه‌رچنار‌له‌به‌ر‌كه‌وتنه‌‌ناوشاری‌‌س���لێمانی‌‌تێكدراو‌كارگه‌ی‌‌تاسڵوجه‌ش‌درای���ه‌‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌و‌ناون���را‌كارگه‌ی‌‌"یه‌كگرتوو"‌و‌تا‌سه‌ره‌تای‌‌‌2011و‌ده‌ست‌له‌ناوچه‌ی‌‌ "م���اس"‌ كارگه‌ی‌‌ به‌كاربونی‌‌بازیان‌نرخی‌‌150-170دۆالر‌بو،‌ئێستاش‌

نیوه‌ی‌‌ئه‌و‌نرخه‌یه‌.

رۆژانه‌‌نزیكه‌ی‌‌16هه‌زار‌ته‌ن‌به‌رهه‌می‌‌چیمه‌نتۆی‌‌هه‌رێمه‌له‌‌‌3ساڵی‌‌رابردودا‌50%ی‌‌نرخی‌‌چیمه‌نتۆ‌دابه‌زیوه

قازانجی‌‌كۆمپانیاكانی‌‌

چیمه‌نتۆ‌100%‌ه‌چارتی‌به‌رهه‌می‌سێ‌کارگه‌ی‌چیمه‌نتۆ‌له‌سلێمانی

ئا: ئیحسان

هه رچه نده له م هه ڵبژاردنه ی ئه نجومه نی پارێزگاكانی عێراق كورد له ناوچه

كێشه له سه ره كان به یه ك لیست به شداری كردوه ، به اڵم سه رچاوه یه كی به رپرس

رایده گه یه نێت حكومه تی هه رێم هێنده ی شه ڕی له سه ر نه وت كردوه له سه ر

كوردانی ناوچه كه نه یكردوه و خه ڵك نیگه رانه ، كاندیدێكیش ده ڵێت كاركردن بۆ لیسته كه هه ر بونی نییه و كاریگه ری

خراپی ده بێت.

له یه كێك به رپ���رس س���ه رچاوه یه كی له ناوچ���ه كوردیی���ه كان له حزب���ه ن���اوی نه یویس���ت كێشه له س���ه ره كان باڵوبكرێته وه بۆ ئاوێنه وتی دڵنیام كورد ئه مجاره و بۆ له مه ودوا وه زعی زۆر خراپتر ده بێت و ئه گه ر هه یه زۆربه ی ئه و ناوچانه له ده س���تبدات، چونك���ه له چه ند س���اڵی پێشودا سه دان خێزانی كورد ده ركراوه و كه سوكاریان كوژراوه ، حكومه تی هه رێم و الیه نی كوردی نه یتوانی���وه بیانپارێزێت، بۆی���ه ره نگه ئاماده نه ب���ن ده نگ به كورد

بده ن".ساردوس���ڕییه ك له ئێس���تادا هاوكات هه ی���ه الی خه ڵكی و الوازی له ئه نجامدانی كاندیدێكی له وباره یه وه پڕوپاگه نده كان، لیس���تی برایه تی و پێكه وه ژیان و ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگای دیاله زیاد ئه حمه د مه ترس���ی وه زعی كوردی دوپاتكرده وه و وتی " له م هه ڵبژاردن���ه دا كورد له ناوچه له خانه قی���ن جگ���ه كێشه له س���ه ره كان بارودۆخی باش نییه و مه ترسی له سه ره ، چونكه هه ڵمه ت و پڕوپاگه نده ی هه ڵبژاردن الوازه ، به اڵم ئه گ���ه ر كاندیده كان بتوانن كاری ب���اش بك���ه ن ئ���ه وكات خه ڵ���ك كه پێبكات���ه وه ، متمانه یان ده توانێ���ت

پێشتر نه یانتوانیوه ئه و كاره بكه ن".مه حه ل���ی به رپرس���ی له به رامب���ه ردا خانه قینی حزبی ش���یوعی كوردس���تان به پێچه وانه ی كاندیده كه وه جه وهه ر خدر به جیاجیا رایگه یاند هه رچه نده حزبه كان كار بۆ كاندیده كانی خۆیان ده كه ن، به اڵم كاریگه ری خراپ ناكاته س���ه ر لیسته كه ، چونكه ده بێت ده نگده ر له پێش���دا ده نگ

بدات به لیسته كه ئینجا كاندیده كه .س���اردیی الوازی و س���ه باره ت ك���وردی الیه ن���ی پڕوپاگه نده كردن���ی له پارێزگای دیاله ، به رپرس���ه كه ی حزبی شیوعی وتی "پێش���تر ساردییه كی پێوه دی���ار بو، به اڵم م���اوه ی هه فته یه كه زۆر كاندیده كان بۆ پڕوپاگه نده كان به گه رمی ئه نجامده درێ���ت، چونك���ه چوار لیس���ت

به تون���دی ملمالن���ێ ده ك���ه ن، له وان���ه یاس���او هاوپه یمانی عیراقییه و ده وڵه تی

كوردستان و لیستی سه درییه كان".لیژنه ی ئه ندامی هه ڵس���وڕاوو هاوكات دیاله هه ڵبژاردنه كانی سه رپه رش���تیاری س���ه روه ت رۆڤان گۆڕان له بزوتن���ه وه ی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه ئاماژه ی به وه كرد كه وه كو بزوتنه وه ی گ���ۆڕان به مه یدانی س���ه ردانی چه ن���د ناحیه یه ك���ی ناوچه ی دیاله ی كردوه خه ڵك زۆر بێزارو توڕه یه و خۆی���ان نیگه ران���ی به رپرس���ه كانیش له چوار له پشتگوێخس���تنیان ده ربڕی���وه

ساڵی پێشودا.س���ه باره ت به مه ترس���ی له سه ر ده نگی كورد له و ناوچانه هه ڵسوڕاوه كه ی گۆڕان رونیك���رده وه و وت���ی "س���ه ردانی هه ردو ناحیه ی قه ره ته پ���ه و جه باره مان كردوه ، به پێی وته ی به رپرس���انی ئه و ناوچانه و به بۆچونی ئێمه له م هه ڵبژاردنه دا ده نگی ك���ورد زۆر كه مده كات، چونك���ه رێژه ی كورد به تایبه ت له قه ره ته په زۆر دابه زیوه و زۆرب���ه ی ك���ورده كان ئ���ه و ناوچه یه یان له كوردس���تان ئێس���تا جێهێش���توه و نیش���ته جێن، چونكه ئه گ���ه ر قه ره ته په به نمون���ه وه ربگرین له 2003وه تائێس���تا حكومه تی هه رێم ته نها یه ك پرۆژه ش���ی

ئه نجامنه داوه ".ئ���ه و هه ڵس���وڕاوه ی گۆڕان وتیش���ی ش���ێوه یه ك به هی���چ "پڕوپاگه ن���ده كان له ئاس���تی پێویس���تدا نیی���ه و به وت���ه ی ئه نجومه نه كانی قه زاو ناحیه كان و خه ڵكی ناوچه كه كورد كه پێشتر شه ش كورسی هه بوه ، له م هه ڵبژاردنه دا كورس���یه كانی

كه مده كات".باس له وه ده كرێت هه رچه نده لیسته كه لیستی هه مو كورده كانه ، به اڵم حكومه تی هه رێم به هیچ شێوه یه ك پاڵپشتی ماددی نه كردون، به رپرس���ی مه حه لی خانه قینی حزبی ش���یوعی له وباره یه وه وتی "ئێمه ی���ه ك دینارم���ان له حكومه ت���ی هه رێ���م وه رنه گرت���وه و رێككه وتنه كه وابو كه هه ر

الیه نێك تێچونی پڕوپاگه نده له سه ر خۆی بێت".

ب���ه اڵم كاندیده كه ی لیس���تی برایه تی و ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ی پێكه وژی���ان و پارێزگای دیاله زی���اد رایده گه یه نێت كه "پێشتر ش���ه ش ئه ندامی كوردو سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگا له پارێزگای دیاله بونی ئه نجامنه داوه ئه وتۆی���ان كارێكی هه بو، له ئاستی پێویس���تی خه ڵكدا بێت، بۆیه خه ڵك نیگه رانه ، كاركردن بۆ لیسته كه ش هه ر بونی نییه و كاریگه ری خراپی ده بێت، ب���ه اڵم هه ر حزبێك بۆ كاندیده كه ی خۆی

كارده كات".هه ر به وت���ه ی ئه ندامه كه ی ئه نجومه نی پارێ���زگای دیال���ه ئه گه ر هه ی���ه و وه ك باس���ده كرێت ل���ه م هه ڵبژاردنه ش���دا 17 هه زار كوردی ئه و ناوچه یه بێبه شده كرێن

له ده نگدان".له ئێس���تادا هه مو حزب���ه كوردییه كان به یه ك لیست به شداری هه ڵبژاردنه كه یان كردوه به ناوی لیستی هاوپه یمانی برایه تی و پێكه وه ژیان، كه له هه ڵبژاردنی پێش���ودا الیه نی كوردی به هه مو حزبه كانه وه له كۆی 24 كورسی ته نها شه ش كورسی هه بوه و بڕیاروایه له 4/20دا هه ڵبژاردن ته نها له 12

پارێزگای عێراق ئه نجامبدرێت.

ئا: ئاسۆ سه راوی

پاش زیاتر له 8 ساڵ تێپه ڕین به سه ر هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی

پارێزگاكانی هه رێم، هێشتا ئومێدێك نییه بۆ دوباره كردنه وه ی

ئه و هه ڵبژاردنه ، له كاتێكدا وه ك به ڕێوه به ری په یمانگای كوردی بۆ

هه ڵبژاردن، ئاماژه ی پێده كات، گرنگی هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێم، له هه ڵبژادنه كانی په رله مان و

سه رۆكایه تی هه رێم كه متر نییه .

ده س����ه اڵت، یاخ����ود باش����تر بڵێین هه ردو حیزب����ه فه رمانڕه واكه ی هه رێم، ه����ۆی چییه كاتێك دی����اری ناكه ن بۆ پارێزگاكان؟ ئه نجومه نی هه ڵبژاردنه ی ئای����ا بارودۆخ����ی سیاس����ی هه رێ����م له ب����ار نییه ؟ ی����ان ده س����ه اڵت بڕوای بۆ نییه المه ركه زییه ت به سیس����ته می به ڕێوه بردنی واڵت، یاخود وه ك له الیه ن ئۆپۆزیس����یۆنه كان ئاماژه ی پێده كه ن، "ترس����ێك هه یه له وه ی ئۆپۆزیسیۆن، به شێكی زۆر له كورسییه كانی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێم به ده ستبێنێ ئه گه ر

هه ڵبژاردن بكرێته وه ".س����ه رۆكی ئه نجومه ن����ی پارێ����زگای س����لێمانی كاوه عه بدواڵ، جه خت له وه ده كاته وه ، كه "ده سه اڵت بۆیه رۆژێك بۆ هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكان دی����اری ن����اكات، چونك����ه ترس����ێكی

گ����ه وره ی ل����ه وه هه یه به ش����ێكی زۆر له كورسییه كانی ئه نجومه نی پارێزگاكان له ده ست بدات". هه ر له وباره یه وه وتی "له ئێستادا ئۆپۆزیسیۆنێك دروستبوه ، ده توان����ێ كێبڕكێ له گه ڵ ده س����ه اڵتدا بكات، بۆ بردنه وه ی پۆستی پارێزگار و له كورسییه كانی به ش����ێك جێگركه ی و ئه نجومه ن����ی پارێ����زگاكان، هه ربۆی����ه ده سه اڵت ترسی له وه هه یه و به ئاسانی بڕی����ار له هه ڵبژاردن����ه وه ی ئه نجومه نی ب����اس كاوه ن����ادات". پارێ����زگاكان ل����ه وه ش ده كات، كه بڕی����ار نه دان بۆ هه ڵبژاردنه وه ی ئه نجومه نی پارێزگاكان، به ڵگ����ه ی ئه وه یه كه ده س����ه اڵتدارانی به سیس����تمی بڕوای����ان هه رێ����م المه ركه زیی����ه ت نیی����ه ، ك����ه به بڕوای ئ����ه و سیس����ته مێكی پێش����كه وتوه بۆ هاواڵتیان راسته وخۆی به شداریكردنی له ده سه اڵتدا، ئه و له و بڕوایه شدایه كه هه ڵبژاردنه وه ی ئه نجومه نی پارێزگاكان له كاتی خۆیدا چاره س����ه ری به ش����ێكی زۆر له و گرفتانه ده كات، كه له ئێستادا به ده ستییه وه هه رێم ده س����ه اڵتدارانی ده ناڵێنن، وه ك گه نده ڵی و قۆرغكاری و زۆری رۆتینی����ات و چه ندین����ی تریش. كاوه عه ب����دواڵ ئ����ه وه ش رونده كاته وه كه چه ندین جار به نوس����راوی جیاجیا هه رێم و له س����ه رۆكایه تییه كانی دوایان په رله م����ان و حكوم����ه ت ك����ردوه ، كه كاتێك دیاری بكه ن بۆ هه ڵبژاردنه وه ی ئه نجومه نی پارێزگاكان، به اڵم تائێستا

وه اڵمێكی رونیان پێنه دراوه . س����ه رۆكی ئه نجومه ن����ی پارێ����زگای بڕوایه ش����دایه ، ل����ه و س����لێمانی ، ئۆپۆزیسیۆن نه ك به ته نها له پارێزگای له هه ڵبژاردن����ی ده توان����ێ س����لێمانی

ئه نجومه ن����ی پارێزگاكان����دا كێبڕك����ێ له گه ڵ ده س����ه اڵت بكات، به ڵكو وه ك ئه و ده ڵێت "له هه ولێریش ئه و كێبڕكێیه ده بێت، وته بێژی پارتی خۆی باس����ی له وه كردبو كه له هه ولێر ركه به ریان زۆر

ده بێت".ئه ندامان����ی ئه نجومه نی پارێزگاكان، له هه رس����ێ پارێزگاك����ه ی هه رێم جگه له پارێ����زگار و جێگره كه ی ژماره یان 39 كه س����ه ، به اڵم ئه وه ی تێبینی ده كرێت جگه له پارێ����زگاره كان و جێگره كانیان، ده س����ه اڵتیان كه مترین ئه ندامه كانیان هه ی����ه ، وه ك یه كێ����ك له ئه ندامه كانی په رله مانی بڕیارێك����ی "به پێی ده ڵێت راگیراوه ". كاره كانم����ان كوردس����تان هه ولێر پارێزگای ئه نجومه نی ئه ندامی قاس����م عه زیز له وباره ی����ه وه باس له وه ده كات، ك����ه ئ����ه وان به پێ����ی بڕیاری كاره كانیان كوردس����تان په رله مان����ی راگیراوه ، ئه و ده ڵێت "ئێمه چه ندینجار داوامانكردوه ، یان ماده ی 41 ئه نجومه نی پارێزگاكان هه مواربكرێته وه تا به فیعلی بتوانین كاربه كین، یاخ����ود با كاتێك دی����اری بكرێ����ت ب����ۆ هه ڵبژاردنه وه ی ئه نجومه نی پارێزگاكان، به اڵم هیچیان

ناكرێت".پارێزگای ئه نجومه نی ئه ندامه ی ئه و هه ولێر كه پێشتر له سه ر لیستی یه كێتی بو، به اڵم له ئێس����تادا وه ك كه س����ێكی سه ربه خۆ كارده كات، ئه وه ش ده خاته رو كه . له ئێستادا هیچ ئومێدێك نییه بۆ

دوب����اره هه ڵبژاردن����ه وه ی ئه نجومه نی پارێزگاكان.

به ڕێوه ب����ه ری له وباره ی����ه وه ه����ه ر په یمانگای كوردی بۆ هه ڵبژاردن ئارام جه مال، ئاماژه به وه ده كات، كه گرنگیی پارێزگاكان، ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردنی ئه گ����ه ر له هه ڵبژادنه كان����ی په رله مان و س����ه رۆكایه تی هه رێ����م زیات����ر نه بێت كه مت����ر نییه ، چونكه وه ك ئه و ده ڵێت "سیس����ته می المه ركه زیی����ه ت له رێگای هه ڵبژاردنه كان����ی ئه نجومه نی پارێزگا و ق����ه زا و ناحییه كانه وه قوڵتر ده بێته وه ، له و رێگای����ه وه هاواڵتیان راس����ته وخۆ نوێن����ه ری ناوچه كانی����ان هه ڵده بژێرن، بۆیه پێویس����ته ده سه اڵتدارانی هه رێم، بۆ هه ڵبژاردنه وه ی كاتێك دیاریكردنی ئه نجومه نی پارێزگا و قه زا و ناحییه كان

بخاته ئه وله ویاتی كاره كانیانه وه ".كوردی ، په یمان����گای به ڕێوه ب����ه ری ئ����ه وه ش ده خاته رو، ك����ه هه ڵبژاردنی ناحییه كانی����ش ق����ه زا و نوێن����ه ری گرنگیی خ����ۆی هه یه و ده ڵێت "ناكرێت به نوێنه ره كانیان ده نگبده ن كه سانێك له په رله مان، یاخ����ود له پارێ����زگاكان، ب����ه اڵم رێگ����ه نه درێ����ت ده نگب����ده ن به نوێنه ره كانی����ان له قه زا و ناحییه كاندا كه راس����ته وخۆ ئیش وكاریان ده كه وێته

الی ئه وان له پێشدا".سه باره ت به وه ش كه بۆچی حكومه ت یاخود س����ه رۆكی ئه نجومه نی وه زیران كاتێك دیاری ناكات، بۆ هه ڵبژاردنه كانی

ئه نجومه ن����ی پارێزگاكان، ئارام جه مال له و بڕوایه دایه ، ده س����ه اڵتدارانی هه رێم ترس����یان له دابه شكردنی ده سه اڵته كان له گرنگییه كان����ی "یه كێ����ك هه ی����ه دابه ش����كردنی دیموكراس����ییه ت، له هه رێم����دا ب����ه اڵم ده س����ه اڵته كانه ، ئ����ه وه ناكرێ����ت هه مو ده س����ه اڵته كان ئه گه ر كۆده كرێت����ه وه ، له پایته خت����دا پارێزگاكان و ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردنی ق����ه زا و ناحییه كان بكرێ����ت، ئه وا نه ك هێ����زه سیاس����ییه دی����اره كان، به ڵكو هێزه بچوكه كانی����ش نوێنه ریان ده بێت له ده س����ه اڵتدا، به اڵم ده س����ه اڵتدارانی هه رێم ئه وه ی����ان قبوڵ نیی����ه ، ئه وان له ده س����ت ده س����ه اڵت مه به س����تیانه ئه م����ه وه زیره كان����دا كورتبكه ن����ه وه ، جگ����ه له وه ی مه كتب سیاس����ی حیزبه ده سه اڵتیان به فیعلی ده سه اڵتداره كان هه یه ". ئ����ارام جه م����ال هێما به وه ش ده كات ك����ه دیاریكردن����ی رۆژێ����ك بۆ پارێزگاكان، ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردنی ئه ركی س����ه رۆكی حكومه تی هه رێمه ، هه روه ه����ا باس����ی له وه ش ك����رد، كه دیاریكردن����ی رۆژێك ب����ۆ هه ڵبژاردنی په رله مان����ی كوردس����تان ك����ه ئه ركی س����ه رۆكی هه رێم����ه ، تاوه كو ئێس����تا به نوسراوێكی فه رمی باڵونه كراوه ته وه و وه ك ئه و وتی "ئه وه ی هه یه ته نها وه ك هه واڵێك باڵوكراوته وه كه گوایه تا9/8 هه ڵبژاردن بكرێت، ئه وه ش به ته واوه تی

متمانه ی ناكرێته سه ر".

9 (373( سێشه ممه 2013/4/16 لۆکاڵ

بۆچی باس له هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێم ناكرێت؟"ده‌سه‌اڵت‌ترسی‌‌له‌ئۆپۆزیسیۆن‌و‌له‌ده‌ستدانی‌‌پۆستی‌‌پارێزگاره‌كان‌هه‌یه‌"

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به پێی وته ی چه ند به رپرس و چاودێرێك كورد له م هه ڵبژاردنه دا وه زعی زۆر خراپ ده بێت و دوای هه ڵبژاردنیش

مه ترسییه كان زیاتر ده بن، ئه ندامێكی ئه نجومه نی قه زای دوزخورماتوش

رایده گه یه نێت كورد وه زعی باش نییه و ئه وه ی له پێشوتر به ده ستیهێناوه كه

جێگری پارێزگارو ئه ندامێك بوه ، ئه مجاره به ده ستی ناهێنێته وه ، چونكه

عه ره به كان خۆیان چه ند لیستێكن و بڕواناكه م ئه و پۆسته بده نه وه به كورد.

دوزخورماتو له قه زای رۆژنامه نوسێك له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایده گه یه نێت كورد له دوزخورماتو وه زعی باش���ه و ره نگه دو به ده ستبهێنێته وه ، پێشو كورسییه كه ی س���ه اڵحه دین له پارێزگای كورد چونكه رێ���ژه ی كه م���ه و ته نه���ا له دوزخورماتو رێژه كه ی زۆره ك���ه له %51 كوردو 49%

عه ره ب و توركمان.هیش���ام له دوزخورماتو رۆژنامه نوس عه بدولكه ری���م له باره ی رێ���ژه ی كوردو نیگه رانییه كان���ه وه س���ه باره ت به كه می خزمه تگوزارییه كان و كاریگه ری له س���ه ر ده نگ���دان باس���ی له وه كرد ك���ه له كۆی حه وت قه زاو 13 ناحیه ته نها له ناوخۆی دوزخورماتودا كورد به زۆری بونی هه یه ، هه رچه ن���ده خه ڵك هه ی���ه له به ر كه می خزمه تگوزاری نیگه رانه ، به اڵم خه ڵكێكی زۆریش به هۆی خراپی دۆخی ئه منییه وه شاره كه ی جێهێش���توه به ره و كه ركوك و كوردس���تان، ئه م���ه ش كاریگه ری زۆری

هه یه .ئه و رۆژنامه نوس���ه وتیش���ی "ده بێت الیه نه كان خه ڵك وشیاربكه نه وه كه ئه مڕۆ شه ڕ شه ڕی سندوقه ، بۆیه ماوه یه كه كار له سه ر وشیاركردنه وه ده كه ین و خه ڵكیش پێش���مه رگانه پێوه دیاره و گه رموگوڕیی كاری ك���ردوه ، چونك���ه ده زانێت نه ك مه ترسی له سه ر ژیانی ئه وان هه یه به ڵكو

ئه وه تا نوێنه ره كانیشیان ده كوژرێن".ره نگه ئه مجاره به هۆی هه مواركردنه وه ی یاسای هه ڵبژاردنه كانه وه كورد ئه مجاره ته نها دو كورس���ییه كه ی كه مبكاته وه بۆ یه ك كورس���ی، له وباره یه وه به رپرس���ی به ش���ی هه ڵبژاردن���ی حزبی ش���یوعی كوردس���تان له دوزخورماتو هێمن نوری ئام���اژه ی به وه كرد كه كورد له پێش���ودا له س���ه اڵحه دین به هۆی ده نگ���ی كۆتاوه دو كورسی به ده ستهێنا، به اڵم ئه مجاره یاساكه گۆڕاوه و پێشبینی ده كرێت كورد

ته نها یه ك كورسی به ده ستبهێنێت".

هێمن نوری راش���یگه یاند كه له هه مو پارێ���زگای س���ه اڵحه دیندا 778 هه زار ده نگده ر بونی هه یه و له ئێستادا له كۆی 28 ئه ندام���ی ئه نجومه نی پارێزگا ته نها دو ئه ندامی كورده كه یه كێكیان جێگری

پارێزگاره .ئه و رۆژنامه نوس���ه له لێدوانه كه یدا بۆ ئاوێنه وتیشی "له ناوخۆی دوزخورماتودا 63 ه���ه زار ده نگ���ده ر هه ی���ه ، ئه و 63 هه زار ده نگده ره ش دابه ش ده بێته سه ر توركمان، كورده كانیش كوردو عه ره ب و رێژه یه كی زۆری���ان به هۆی خراپی باری ئه منییه وه شاره كه یان جێهێشتوه به ره و كوردس���تان، ئه گه ریش هه ی���ه ئه مجاره به شداری خرۆش���ه وه به جۆش و خه ڵك هه ڵبژاردن بكات، چونكه هه مو الیه نه كان له یه ك لیستدا كۆبونه ته وه ، به اڵم گرفتێك هه یه الیه نه كان ئه وه نده ی بۆ كاندیده كان نیوئه وه نده خه ڵكیان وشیاركردوه ته وه ، بۆ لیسته كه نه یانكردوه كه ئه م ناوچه یه

خه ڵكێكی زۆر نه خوێنده واری تێدایه ".قس���ه كردن مخه وه لی له به رامب���ه ردا له لیستی هاوپه یمانی برایه تی و پێكه وه ژیان له پارێزگای سه اڵحه دین مامۆستا سامی بۆ ئاوێن���ه وت���ی "له هه ڵبژاردنی 2009 دو كورس���یمان به ده ستهێنا، له وكاته وه خه ڵكێكی زۆر ناوچه كه یان جێهێش���توه كه ره نگه نزیكه ی 2000 خێزان بێت، ئایا ئه و خێزانانه تا چه ند ئاماده ییان تێدایه

ل���ه و رۆژه دا بێنه وه ده ن���گ بده ن، بۆیه پێموایه كورده كانی ئه و ناوچه یه به هۆی وه زعی ئه منی و دروستبونی ئۆپه راسیۆنی دیجله و ملمالنێی سیاسییه وه تاڕاده یه ك

هه ستی كوردایه تیان به رزبوه ته وه ".مامۆستا سامی پێیوایه پڕوپاگه نده ی به هێزت���ره ئه مج���اره هه ڵب���ژاردن له هه ڵبژاردنی پێش���وتر، چونكه له روی راگه یاندن و پۆسته راته وه زۆر به رفراوانه و هه ر الیه نێكیش به گوڕتر بۆ كاندیده كه ی خۆی هه وڵده دات، بۆیه پێموایه كورد دو

بۆ سێ كورسی به ده ستده هێنێت.به اڵم ئه ندامێك���ی ئه نجومه نی قه زای ك���ورد ره تیده كات���ه وه دوزخورمات���و له باش���یدابێت و پێیوایه ك���ورد ئه مجاره وه زع���ی باش نییه و ئه وه ی له پێش���وتر پارێزگارو به ده س���تیهێناوه كه جێگری به ده س���تی ئه مجاره ب���و، ئه ندامێ���ك ناهێنێت���ه وه ، چونكه عه ره به كان خۆیان چه ند لیس���تێكن و ئه و پۆسته ناده نه وه

به كورد.ق���ه زای ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ی دوزخورماتو كه مال گلی له باره ی جۆری پڕوپاگه نده كردنه وه وتی "پڕوپاگه نده كان له راگه یاندنه كان و به تایبه ت الوازن، زۆر پاڵپش���تیكردنی ماددی كاندیده كان، كه هه رچه نده لیسته كه لیستی هه مو كورده ، كه چ���ی كه ناڵه كانی هه م���و حزبه كان و س���ه ربه خۆكانیش گرنگ���ی پێن���اده ن، بڕوا بك���ه ن هه ندێك له كاندیده كان جگه له وانه ی پارتی و یه كێتی، زۆربه ی خه ڵك نایانناس���ن، له كاتێكدا ده بێت هه ر هیچ نه بێت له به ر خاتری لیس���ته كه به خه ڵك بناسێنرێت و پڕوپاگه نده یان بۆ بكرێت".

ئ���ه و ئه ندامه ی ق���ه زای دوزخورماتو به نیگه رانیی���ه وه وتی "كاندید ده ناس���م به ق���ه رز له چاپخانه ی���ه ك به ب���ڕی 225 هه زار دینار خۆی پۆس���ته ری بۆ خۆی

چاپكردوه ".گلی باس���ی له وه ش���كرد كه وه زعی دوزخورمات���و زۆر خراپه و بوه ته چه قی گروپ���ی 12 نزیك���ه ی ملمالنێ���كان و تیرۆریس���تی كاری تێدا ده كات و خه ڵك ده ك���وژن، كه چ���ی الیه ن���ی ك���وردی ناتوانێت هه ر هیچ نه بێ���ت پڕوپاگه نده بۆ كاندیده ك���ورده كان بكات به تایبه ت

له كه ناڵه كانیانه وه .به پێ���ی زانیارییه كان���ی ئاوێنه ته نها له دوزخورمات���وو ده وروبه ری 96 هه زار ده نگ���ده ر بونی هه یه ك���ه 63 هه زاری له ناوخ���ۆی دوزخورماتودای���ه ، ئه و 63 هه زار ده نگده ره ش دابه ش ده بێته سه ر كوردو عه ره ب و توركمان، كه نزیكه ی 30

هه زاریان به ر كورد ده كه وێت.

"كورد له پارێزگای سه اڵحه دین ته نها یه ك كورسی به ده ستده هێنێت"

ئه گه ر هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكان و

قه زا و ناحییه كان بكرێت، ئه وا نه ك

هێزه سیاسییه دیاره كان، به ڵكو

هێزه بچوكه كانیش نوێنه ریان ده بێت

له ده سه اڵتدا

"له م هه ڵبژاردنه دا ده نگی كورد له دیاله كه مده كات"

كورد له دۆخێكی خراپدایه و

پرۆپاگه نده ی لیستی كوردیش

بونی نییه

چه ند کوردێک له ناحیه ی جه باره

هه رچه نده لیسته كه لیستی

هه مو كورده ، كه چی كه ناڵه كانی

هه مو حزبه كان و سه ربه خۆكانیش گرنگی پێناده ن

C M Y K

‌11ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(373( سێشه ممه 102013/4/16 (373( سێشه ممه 2013/4/16

خۆگۆڕی���ن و خ���ۆ رێ���ك ئاماده كردن له ڕۆژی یه كه می چاوپێكه وتنتدا یه كێكه له خاڵه گرنگه كان كه ده بێت له لیستی پێداویس���تییه كانتدا بێت، چونكه هه ر به پێی له به رده كه یت ك���ه پارچه یه ك ره نگ و دیزاین و شێوه كه ی كاردانه وه ی چاوپێكه وتنه كه تدا له كات���ی ده بێ���ت

به چاك/خراپ.چۆنێتی ك���ه پێمانخۆش���ه لێ���ره وه خۆئاماده كردنتان پ���ێ بڵێین له كاتی شوێنه كۆمپانیاو له گه ڵ چاوپێكه وتن فه رمییه كان، ئه وه ی پێویسته بیزانیت كه روخسارت ده بێته ناوو ناساندنی ئه و كۆمپانیا له ه���ه ر بوارێكدا له داهاتودا، بۆیه ده بێت واده ركه ویت كه تۆ بۆ ئه و

شوێنه خۆت ئاماده كردوه .چی پێویسته له به ربكه یت و چی نا !

ته نوره ی شێوه یه ك به هیچ •له به رنه كه یت ش���ۆرت ی���ان ك���ورت چونكه دڵنیابه دواجار ده بێت له به ری بكه یت بۆ ئ���ه و كۆمپانیایه ، له جیاتی قوماش���ی پانتۆلێكی ده توانیت ئه وه ره ش یاخود ته نوره یه كی ره شی خوار ئه ژنۆ ك���ورت، هه رچه ن���ده ته نوره ی

كورت نه رێیه به گشتی به هه مان شێوه ته نوره ی درێژیش دوربخه ره وه .

ئێكسس���وارات به زنجی���ری •زۆرو بازنه و موس���تیله و گواره ی درێژو ره نگاوره نگ.. هتد دوربخه ره وه چونكه ئه وان���ه بۆ حه فله ن ب���ۆ مقابه له نین، ئه گه ر هاوس���ه رت هه یه با ئه ڵقه كه ت له په نج���ه دا بێت كه ئ���ه وه ش مانای رێكخه ری���ت ده رده خ���ات وه كو دایك، وه ئه گ���ه ر ن���ا له بیری بك���ه ، له گه ڵ سه عاتێكی قایش���ی ره شی بچوك كه كه س���ێكی تۆ ده ریده خات ئه م���ه ش

هه میشه ئاگات له كاته .قه میسێكی ره ش و چاكه تی •ره ساسی یان سپی باشترین هه ڵبژاردنت بێ���ت، وه هه وڵب���ده ب���ا پانتۆله كه ت نه ته سك بێت نه گه وره ، كه واتلێده كات وه كو ه���ی خۆت نه ب���ن ده ربكه ویت، پێالوێكی مدیمه م به رز له گه ڵ چاكه ته جله كانت ده رخس���تنی بۆ ره شه كه ت

باشترینه . چیت���ر خ���ۆت بێبه ش مه ك���ه له گه ڵ نوێتری���ن ره نگ���ه ته نها پێویس���تیت

به كه مێك هاوكاری و یارمه تی هه بێت.

گاکاوڕ

باش����ه كانتان هه ن����گاوه چاالك����ی و له كاره كانت����ان، باش����ه قۆناغێك����ی هه روه ه����ا ب����اوه ڕت به خ����ۆت زیاتر دروست بوه ، ئه مه ش بۆته هۆی زیاتر

سه ركه وتنت.

ئ���ه و ده رگایانه ت ئه م هه فته یه هه مو لێده كرێته وه ك���ه ماوه یه كه له زۆرینه ی روه كانه وه لێت داخرابون، په یوه ندییه سۆزدارێكانیشت به ره و باشتر ده ڕوات و

بۆیه سود له مماوه یه لێوه ربگره .

به دڵنیایی����ه وه ئ����ه و دڵ ته نگیی����ه ی ماوه ی����ه ك به ر له ئێس����تا توش����تبوبو به ره و كۆتایی ده ڕوات، ته ندروس����تیت به خت����ت رۆژی له باش����بوندایه .

شه ممه یه .

ماوه یه ك����ه كه س����ێكی ش����ه رانگێزت به ته واوه تی مه زاج����ت لێده رچ����وه ، تێكچوه هه ست به ماندۆێتی ده كه یت و ته ندروس����تیت له الوازیدایه . پێویست

ده کات که مێک پشوو بده یت.

س���ه ردانی كه س���انی نزیكتان ده كه ن و ماوه یه كی زۆر له گه ڵیان به سه رده به ن، ده س���كه وتێكی دارای���ی و س���ود له بڕه پاره ی���ه ك وه رده گریت كه ده س���تتان

ده كه وێت.

به خت یاوه رته و له روی س���ۆزدارییه وه به الی ده وروبه رت كه س���انی سه رنجی خۆتدا رائه كێش���یت، ره نگه په یوه ندی سۆزداریش دروست بێت بۆ له دایكبوانی

ئه م بورجه .

باشتروایه له 17 و 18 ئه م مانگه هیچ بڕیارێك نه ده ی���ت ته نانه ت ئه گه ر زۆر پێویس���تیش بو، هه ندێ گرفتی كۆنت ب���ۆ ده گه ڕێته وه كه هه ندێك بێتاقه تت

ده كات.

ده وروبه ره كه ت له گ���ه ڵ ملمالنێ زۆر ده كه یت و به ته واوه تی بێزارت كردون، هه ندێك به خۆتدا بچ���ۆره وه له وانه یه كێش���ه بۆ خ���ۆت و ده وروبه ریش���ت

دروست بكه یت.

پێویسته له گه ڵ كه سانی تر په یوه ندی دروس���ت بكه ی���ت، به ته نه���ا ناتوانی باشتر ببیته وه ، ئیش���ه كانت روبه روی وای���ه زیاتر حه ماس���ت ب���ۆ كاره كانت

هه بێت..

له دایكبوان����ی ئ����ه م بورج����ه ئه م ماوه ی����ه به خت یاوه رت����ان ده بێ و هه مو كاره كان به دڵی ئێوه ده بێت، باش����ترین كات����ه ب����ۆ راپه ڕاندنی

كاره كانتان.

له ش���وێنی پێوه دی���اره بێزاربون���ت كاره ك���ه ت، بیر ل���ه وه ده كه یته وه كه جێبهێڵی . ش���وێنه كه ت هه فته ی���ه ك خ���ۆت به ناته ندروس���تێتی هه س���ت

ده كه یت ئه م ماوه یه .

قرژاڵدوانه‌‌

هه وڵ���ی زۆر ئه ده یت كه ئ���ه م ماوه یه ته حه دای ئه و ش���تانه بكه یت كه دێنه رێت، ئه م ته حه دایه له هه مو بواره كانی ژیانت ده بێت، چ ئابوری یان سۆزداری

یان خوێندن.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

چۆن خۆت ئاماده ده كه یت بۆ چاوپێكه وتنی ئیش )مقابله (؟

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

ئا: مه زهه ر

خاڵه به كر ماوه ی چل ساڵه له به رده م سینه ما سیروانی شاری سلێمانیدا

خه ریكی كاسپی كردنه ، ئه و ده ڵێت "رۆژی 200 كیلۆ پاقله ده فرۆشم".

خاله به كر پیاوێكی ناس���راوه به الی ئه وان���ه وه كه ده مه و ئێ���واران ده چنه ناو بازاڕ و گوزه ری ده وروبه ری سینه ما س���یروان كه ب���ه رده وام جم���ه ی دێت له خه ڵك، ئه م پیاوه شه رواڵ له پێیه كه له ناوه ڕاستی ته مه نیدایه ، زۆربه ی كات و چوار وه رزه ی س���اڵ ده وری قه ره باڵغه ب���ه و پاقل���ه خۆرانه ی ك���ه به چێژه وه ته رخ���ون و لیمۆندۆزی ده كه ن به ده نكه پاقل���ه ی نێ���و كاغ���ه زه پێچراوه كانی

ده ستیان و ده یخۆن.رێژه ن یه كێك���ه له و كوڕه گه نجانه ی به تام و چێ���ژه وه له ب���ه رده م مه نجه ڵه گه وره ك���ه ی خاڵه به كردا راوه س���تاوه بۆ ئه وه ی س���ه ره ی پاقله كڕینی بێت، ئ���ه و ده ڵێت "زه حمه ته بێره دا تێپه ڕم و نه وه س���تم و له م پاقله یه نه خۆم، باوه ڕ ناكه م كه س هه بێت له م دنیایه دا وه ك

خاڵه به كر پاقله خۆش لێبنێت".وتیش���ی "ئێس���تا كه كاتی پاقله ی س���ه وزه ، زۆرجار له ماڵ���ه وه كه دایكم پاقله لێده نێت به وه توڕه ی ده كه م كه پێیده ڵێ���م هه ر ئه مه و هه ر پاقله ی به ر

سینه ماكه ".خاڵه به كر كه ب���ه الی پاقله خۆرانی پیاوێك���ی س���لێمانییه وه ش���اری ناس���راوه ، ئاماژه به وه ده كات كه ئه و به به رده وامی حه فتاكانه وه له سه ره تای الی س���ینه ماكان كارده كات، ئه و وتی "سه ره تای كاركردنم فرۆشتنی پاكه ته جگ���ه ره و دواتر گوڵه به رۆژه فرۆش���تن

پاقله خه ریك���ی ده مێكیش���ه ب���وه ، فرۆشتنم".

وتیش���ی "لێ���ره ته نه���ا پاقله ك���ه ده فرۆش���م، چونكه پێش���تر له ماڵه وه ئام���اده ی ده ك���ه م و ئینج���ا ده یهێنم، وه رزه كان به پێی پاقله ش فرۆش���تنی ده گۆڕێت، له وه رزی زستاندا بازاڕ كه م ده كات، به اڵم له هاوینداو وه رزی به هار

كه پاقله ی ته ڕ پێده گات رۆژی 150 تا 200 كیلۆ ده فرۆشم".

ئه و باس���ی له وه ش كرد كه له ئیشی پاقل���ه فرۆش���یدا زۆر ش���تی س���ه یر رویانداوه و وتی "جه ژنێكیان به زۆر یان بابڵێین زۆر ئاماده نه بوم بۆ كاره كه م، دودڵبوم له وه ی ب���ۆ به یانی ئه و رۆژه یه ك���ه م رۆژی جه ژن���ی ره مه زانه یان

ن���ا، پاقله م حازرك���ردو هاتم بۆ پاقله پاقله م ته ش���ته ئه وه ب���و فرۆش���تن، لێقڵپب���وه وه و ته ش���ته پاقل���ه له گه ڵ زه وی���دا تێكه ڵبو ئه و رۆژه م زۆر به الوه خۆش بو، هه رزو مه نجه ڵه كه م برده وه و گه ڕامه وه بۆ ماڵه وه ، ئه وه یه كێكه له و

رۆژه خۆشانه ی له بیرم ناچێته وه ".

خاڵه‌‌به‌كر‌رۆژی‌‌‌200كیلۆ‌پاقله‌‌ده‌فرۆشێت

بۆ خانمان

خاڵه به كر به دیار مه نجه ڵه پاقله که یه وه فۆتۆ: مه زهه ر

كچه هونه رمه ندی كورد "په رواز حسێن" ل���ه دوا قۆناغی پێش���بڕكێی به رنامه ی ئ���ه ره ب ئایدلی كه ناڵ���ی MBCدایه ، به ش���ێك له ئه نجامی كۆتای���ی رێژه ی ده نگدان���ی بین���ه ران به ركه ب���ه ره كان دیاری���ده كات له ڕێگه ی مۆبایله وه ، دوا كات بۆ به شداربون له ده نگداندا رۆژی

هه ینی داهاتوه .له چه ن���د رۆژی راب���ردودا رێژه یه كی به رچاوی كورد و دانیش���توانی هه رێمی هێڵه كان���ی له ڕێگ���ه ی كوردس���تان مۆبایله وه و به و ژمارانه ی له سه ر وێنه كه

نوسراون، ده نگیان به "په رواز" دا.پ���ه وزا ك���ه هونه رمه ن���دی لوبنانی

ئافه‌رین‌په‌رواز

"راغیب عه المه " له به رنامه كه ی ش���ه وی هه ینی رابردودا ئافه رینی كردو نانس���ی عه جره میش پێیوت ده بێت فێری گۆرانی كوردی���م بكه یت، دانیش���توی ش���اری هه ولێ���ره و ته مه نی 24س���اڵه و خێزانی گۆران ساڵحی هونه رمه نده و خوێندكاری

په یمانگای هونه ره جوانه كانه .

ئا: ئاوێنه

كچه گۆرانیبێژی لوبنانی حه سنا مه ته ر ده ڵێت ئه و به ڵێنه ی له ڕێگه ی گۆڤاری

ئاوێنه كان به خوێنه ران و خه ڵكی كوردستانم دابو، هێنامه دی و به كوردی

گۆرانیم چڕی".

كچ���ه گۆرانیبێژی لوبنانی حه س���نا مه ت���ه ر ك���ه كۆتای���ی س���اڵی رابردو هاته هه رێمی كوردس���تان و وه ك خۆی باسی لێوه ده كات س���ه ره تا بڕیاربو بۆ م���اوه ی )3( رۆژ له هه ولێر بمێنێته وه ، "به اڵم هه ڵس���وكه وتی خه ڵكی هه ولێرو پێش���كه وتنی ئ���ه و ش���اره وایكرد بۆ ماوه یه كی زیاتر بمێنمه وه و له كوردستان

درێژه به كاری هونه ریم بده م".ئ���ه و كچ���ه گۆرانیبێ���ژه به ئاوێنه ی راگه یاند كه "سه ره تا هاتمه كوردستان رۆژنامه وانی���دا دیمان���ه ی له یه ك���ه م به گۆڤ���اری ئاوێنه كان���م وت: به نی���ازم به كوردی گۆرانی بڵێم، ئه وه به ڵێنه كه م هێنانه یه دی و به كوردی گۆرانیم چڕی".

وتی به گۆرانییه كه ش���ی س���ه باره ت ئه و ورده كارییه كان���ی "بۆیه كه مج���اره گۆرانیی���ه باڵوده كه م���ه وه ، گۆرانییه كه به س���تایلێكی ت���ازه و به كوالێتییه ك���ی به رز تۆماركراوه ، تێكه ڵه یه كه له وشه ی ك���وردی و عه ره ب���ی لوبنان���ی، ئاوازی هه ڵكه وت زاهیره ، هۆنراوه عه ره بییه كه ی هی دكتۆر میشیل جیحه یه ، كه ئاشكرایه میش���یل جیحه یه كێكه له شاعیره هه ره به ناوبانگه كانی لوبنان، به هه مان شێوه هۆنراوه كوردییه كه ش���ی هی هه ڵكه وت زاهیره ، كه به راستی هونه مه ند هه ڵكه وت

زاهیر زۆر له گه ڵم ماندوبو".هه ر له درێژه ی قس���ه كانیدا ئه وه شی ئاش���كراكرد كه ن���اوی گۆرانییه كه )ال تخلین���ی جن���ن( وام لێمه كه ش���ێتبم، له واڵتی توركیا ماسته رینگی بۆ كراوه ، له واڵتی هونه رمه ند یه حی���ا ئه لمه وجی میس���ر دابه ش���كردنی میوزیك���ی ب���ۆ كردوه ، ئه و به ئاوێنه ی وت "له ئێس���تادا گۆرانییه كه ئاماده یه به اڵم كار له س���ه ر ئه وه ده كه ین سپۆنس���ه ری ب���ۆ په یدا بكه ین تا به ستایلێكی جوان كلیپیبكه ین و بۆ ئه م مه به س���ته ش قس���ه مان له گه ڵ ده رهێن���ه ری به ناوبانگ ف���ادی حه داد ك���ردوه ، به اڵم مه س���ه له ی په یداكردنی سپۆنس���ه ر له كوردستان كارێكی ئاسان نیی���ه ، له گ���ه ڵ ئه وه ش كاری له س���ه ر ده كه ی���ن و هه ركاتێ���ك كلیپم���ان كرد،

گۆرانییه كه باڵوده كه مه وه ".

حه‌سنا‌مه‌ته‌ر:‌گۆرانییه‌‌كوردی-‌لوبنانییه‌كه‌م‌ئاماده‌یه‌

به ڵێنه كه ی خۆی هێنایه دی

گه نجێكی بانه یی رۆژانه نزیكه ی 50 كیلۆ شیرینی به كۆڵ له شاره كه یه وه

ده هێنێت بۆ گونده كانی هه رێمی كوردستان، وه ك خۆی ده ڵێت "ئه مه كاریه تی بۆ ئه وه ی بژێوی خێزانه كه ی

دابین بكات".جه مال ئه حمه دی ته مه ن 37 س���اڵ كه خه ڵكی ش���اری بان���ه ی رۆژهه اڵتی كوردس���تانه ، رۆژانه نزیكه ی 50 تا 55 كیلۆ شیرینی ئێرانی به كۆڵ ده هێنێته ن���او س���نوری هه رێمی كوردس���تان و

"له س���نوری چه ند گون���د و ناحیه یه كدا ده یفرۆشێته وه ".

جه مال باس له وه ده كات كه هه ندێكجار تا نیوه ی رێگاكه به ئۆتۆمبیل دێت و له و شوێنانه ش كه رێگاكه سه خته ، به كۆڵ ش���یرینیه كه ده گوازێت���ه وه ، ئ���ه و كه خاوه نی دو منداڵه ده ڵێت "هه رچه نده كاره كه م قورسه ، به اڵم بۆ بژێوی ژیانی خ���ۆم و خێزانه كه م ناچ���ارم ئه م كاره بكه م، به تایبه ت كه له ئێستادا بێكاری و

گرانییه كی زۆر ئێرانی گرتوه ته وه ".

ئا: سۆران جه لیل

پاڵه وانی نێوده وڵه تی گۆڕه پان و مه یدان، ئه ن���وه ر غه ف���ور هه مه وه ندی ناس���راو به )مام ئه ن���وه ر( كه له ده یه ی 1960دا ناوداره كانی له یاریزان���ه ب���وه یه كێك گۆڕه پان و مه یدان���ی عێراق و له چه ندین به ش���داری نێوده وڵه تیدا پێش���بڕكێی كردوه و ئێستا له سلێمانی ده ژی ، ده ڵێت دێرینم هه بو وه رزشكاریی "موچه یه كی

ئه وه شیان بڕی ".

مام ئه نوه ری ته مه ن 74 ساڵ ، ئاماژه به وه ده كات ك���ه كاتی خۆی له ده یه ی 1960دا یاریزانی راكردنی درێژی )1500( مه تری ب���وه ، ئه و وتی "له س���ه ره تای ژیانمه وه دوای ئه وه ی هاتینه گه ڕه كی ئیمام قاس���م له كه رك���وك، توانایه كی باش���م هه بو له ڕاكردندا، هیچ كه سێك

له براده رانم نه یانده توانی لێمبه رنه وه ".ب���وم س���اڵیدا "ل���ه 18 وتیش���ی به س���ه رباز و بۆ یه كه مین جار به شداریم كرد له پاڵه وانێتی راكردنی ماراس���ۆنی 10 كیلۆمه تر له ره واندزه وه بۆ جوندیان و به ده س���تبهێنم، یه كه م پل���ه ی توانیم

دوای ئ���ه وه له س���اڵی 1964دا له الیه ن تیپ���ی هه ڵب���ژارده ی عێراق و س���وپای عێراق���ه وه داواكرام و ب���وم به یاریزانی ئه وان و به ش���داری چه ندین پاڵه وانێتی

نێوده وڵه تیم كرد".وتیشی "یاریزانه كانی ئه وكاته ی به غدا پێیانناخۆشبو كه من كوردم و به شداری

ئه و پاڵه وانێتییانه ده كه م".ناوب���راو ئام���اژه ی ب���ه وه ك���رد كه س���اڵی 1966 به ش���داری پاڵه وانیه تی سوپای عێراقی كردوه و پله ی یه كه می س���اڵی به ده س���تهێناوه ، له راك���ردن 1967له كه رنه ڤاڵ���ی وه رزش���ی عێراق له راكردن پله ی یه كه می به ده ستهێناوه ، س���اڵی 1968-له پاڵه وانێتی گۆڕه پان و مه یدانی عێراق یه ك���ه م بوه له راكردنی

1500 مه تری .ئ���ه و وت���ی "گرنگتری���ن ئه نجامیش پاڵه وانێت���ی نێوده وڵه تی جیهان بو كه له یۆنان ك���را و توانیم پل���ه ی پێنجه م

به ده ستبهێنم".وتیش���ی "ئێس���تا قاچم ژان ده كات، موچه یه كی وه رزش���كاریی دێرینم هه بو ك���ه 300 هه زار بو ئه وه ش���یان پێڕه وا

نه بینم و بڕییان".

گه‌نجێك‌رۆژی‌‌‌50كیلۆ‌شیرینی‌‌له‌بانه‌وه‌‌به‌كۆڵ‌‌ده‌هێنێت‌

بۆ‌گونده‌كانی‌‌هه‌رێم

مام‌ئه‌نوه‌ر‌پاڵه‌وانی‌‌گۆڕه‌پان‌و‌مه‌یدانی‌‌عێراق‌بو

ژماره ی هێڵه کانی مۆبایل بۆ ده نگدان به په رواز که ژماره )6(ه

حه سنا مه ته ر

جه مال ئه حمه د خه ریکی فرۆشتنی شیرینییه فۆتۆ: ئاسۆ

مام ئه نوه ر ئه و خه اڵته ی به ده سته وه یه که له یۆنان وه ری گرتووه فۆتۆ: سۆران

C M Y K

‌11ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(373( سێشه ممه 102013/4/16 (373( سێشه ممه 2013/4/16

خۆگۆڕی���ن و خ���ۆ رێ���ك ئاماده كردن له ڕۆژی یه كه می چاوپێكه وتنتدا یه كێكه له خاڵه گرنگه كان كه ده بێت له لیستی پێداویس���تییه كانتدا بێت، چونكه هه ر به پێی له به رده كه یت ك���ه پارچه یه ك ره نگ و دیزاین و شێوه كه ی كاردانه وه ی چاوپێكه وتنه كه تدا له كات���ی ده بێ���ت

به چاك/خراپ.چۆنێتی ك���ه پێمانخۆش���ه لێ���ره وه خۆئاماده كردنتان پ���ێ بڵێین له كاتی شوێنه كۆمپانیاو له گه ڵ چاوپێكه وتن فه رمییه كان، ئه وه ی پێویسته بیزانیت كه روخسارت ده بێته ناوو ناساندنی ئه و كۆمپانیا له ه���ه ر بوارێكدا له داهاتودا، بۆیه ده بێت واده ركه ویت كه تۆ بۆ ئه و

شوێنه خۆت ئاماده كردوه .چی پێویسته له به ربكه یت و چی نا !

ته نوره ی شێوه یه ك به هیچ •له به رنه كه یت ش���ۆرت ی���ان ك���ورت چونكه دڵنیابه دواجار ده بێت له به ری بكه یت بۆ ئ���ه و كۆمپانیایه ، له جیاتی قوماش���ی پانتۆلێكی ده توانیت ئه وه ره ش یاخود ته نوره یه كی ره شی خوار ئه ژنۆ ك���ورت، هه رچه ن���ده ته نوره ی

كورت نه رێیه به گشتی به هه مان شێوه ته نوره ی درێژیش دوربخه ره وه .

ئێكسس���وارات به زنجی���ری •زۆرو بازنه و موس���تیله و گواره ی درێژو ره نگاوره نگ.. هتد دوربخه ره وه چونكه ئه وان���ه بۆ حه فله ن ب���ۆ مقابه له نین، ئه گه ر هاوس���ه رت هه یه با ئه ڵقه كه ت له په نج���ه دا بێت كه ئ���ه وه ش مانای رێكخه ری���ت ده رده خ���ات وه كو دایك، وه ئه گ���ه ر ن���ا له بیری بك���ه ، له گه ڵ سه عاتێكی قایش���ی ره شی بچوك كه كه س���ێكی تۆ ده ریده خات ئه م���ه ش

هه میشه ئاگات له كاته .قه میسێكی ره ش و چاكه تی •ره ساسی یان سپی باشترین هه ڵبژاردنت بێ���ت، وه هه وڵب���ده ب���ا پانتۆله كه ت نه ته سك بێت نه گه وره ، كه واتلێده كات وه كو ه���ی خۆت نه ب���ن ده ربكه ویت، پێالوێكی مدیمه م به رز له گه ڵ چاكه ته جله كانت ده رخس���تنی بۆ ره شه كه ت

باشترینه . چیت���ر خ���ۆت بێبه ش مه ك���ه له گه ڵ نوێتری���ن ره نگ���ه ته نها پێویس���تیت

به كه مێك هاوكاری و یارمه تی هه بێت.

گاکاوڕ

باش����ه كانتان هه ن����گاوه چاالك����ی و له كاره كانت����ان، باش����ه قۆناغێك����ی هه روه ه����ا ب����اوه ڕت به خ����ۆت زیاتر دروست بوه ، ئه مه ش بۆته هۆی زیاتر

سه ركه وتنت.

ئ���ه و ده رگایانه ت ئه م هه فته یه هه مو لێده كرێته وه ك���ه ماوه یه كه له زۆرینه ی روه كانه وه لێت داخرابون، په یوه ندییه سۆزدارێكانیشت به ره و باشتر ده ڕوات و

بۆیه سود له مماوه یه لێوه ربگره .

به دڵنیایی����ه وه ئ����ه و دڵ ته نگیی����ه ی ماوه ی����ه ك به ر له ئێس����تا توش����تبوبو به ره و كۆتایی ده ڕوات، ته ندروس����تیت به خت����ت رۆژی له باش����بوندایه .

شه ممه یه .

ماوه یه ك����ه كه س����ێكی ش����ه رانگێزت به ته واوه تی مه زاج����ت لێده رچ����وه ، تێكچوه هه ست به ماندۆێتی ده كه یت و ته ندروس����تیت له الوازیدایه . پێویست

ده کات که مێک پشوو بده یت.

س���ه ردانی كه س���انی نزیكتان ده كه ن و ماوه یه كی زۆر له گه ڵیان به سه رده به ن، ده س���كه وتێكی دارای���ی و س���ود له بڕه پاره ی���ه ك وه رده گریت كه ده س���تتان

ده كه وێت.

به خت یاوه رته و له روی س���ۆزدارییه وه به الی ده وروبه رت كه س���انی سه رنجی خۆتدا رائه كێش���یت، ره نگه په یوه ندی سۆزداریش دروست بێت بۆ له دایكبوانی

ئه م بورجه .

باشتروایه له 17 و 18 ئه م مانگه هیچ بڕیارێك نه ده ی���ت ته نانه ت ئه گه ر زۆر پێویس���تیش بو، هه ندێ گرفتی كۆنت ب���ۆ ده گه ڕێته وه كه هه ندێك بێتاقه تت

ده كات.

ده وروبه ره كه ت له گ���ه ڵ ملمالنێ زۆر ده كه یت و به ته واوه تی بێزارت كردون، هه ندێك به خۆتدا بچ���ۆره وه له وانه یه كێش���ه بۆ خ���ۆت و ده وروبه ریش���ت

دروست بكه یت.

پێویسته له گه ڵ كه سانی تر په یوه ندی دروس���ت بكه ی���ت، به ته نه���ا ناتوانی باشتر ببیته وه ، ئیش���ه كانت روبه روی وای���ه زیاتر حه ماس���ت ب���ۆ كاره كانت

هه بێت..

له دایكبوان����ی ئ����ه م بورج����ه ئه م ماوه ی����ه به خت یاوه رت����ان ده بێ و هه مو كاره كان به دڵی ئێوه ده بێت، باش����ترین كات����ه ب����ۆ راپه ڕاندنی

كاره كانتان.

له ش���وێنی پێوه دی���اره بێزاربون���ت كاره ك���ه ت، بیر ل���ه وه ده كه یته وه كه جێبهێڵی . ش���وێنه كه ت هه فته ی���ه ك خ���ۆت به ناته ندروس���تێتی هه س���ت

ده كه یت ئه م ماوه یه .

قرژاڵدوانه‌‌

هه وڵ���ی زۆر ئه ده یت كه ئ���ه م ماوه یه ته حه دای ئه و ش���تانه بكه یت كه دێنه رێت، ئه م ته حه دایه له هه مو بواره كانی ژیانت ده بێت، چ ئابوری یان سۆزداری

یان خوێندن.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

چۆن خۆت ئاماده ده كه یت بۆ چاوپێكه وتنی ئیش )مقابله (؟

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

ئا: مه زهه ر

خاڵه به كر ماوه ی چل ساڵه له به رده م سینه ما سیروانی شاری سلێمانیدا

خه ریكی كاسپی كردنه ، ئه و ده ڵێت "رۆژی 200 كیلۆ پاقله ده فرۆشم".

خاله به كر پیاوێكی ناس���راوه به الی ئه وان���ه وه كه ده مه و ئێ���واران ده چنه ناو بازاڕ و گوزه ری ده وروبه ری سینه ما س���یروان كه ب���ه رده وام جم���ه ی دێت له خه ڵك، ئه م پیاوه شه رواڵ له پێیه كه له ناوه ڕاستی ته مه نیدایه ، زۆربه ی كات و چوار وه رزه ی س���اڵ ده وری قه ره باڵغه ب���ه و پاقل���ه خۆرانه ی ك���ه به چێژه وه ته رخ���ون و لیمۆندۆزی ده كه ن به ده نكه پاقل���ه ی نێ���و كاغ���ه زه پێچراوه كانی

ده ستیان و ده یخۆن.رێژه ن یه كێك���ه له و كوڕه گه نجانه ی به تام و چێ���ژه وه له ب���ه رده م مه نجه ڵه گه وره ك���ه ی خاڵه به كردا راوه س���تاوه بۆ ئه وه ی س���ه ره ی پاقله كڕینی بێت، ئ���ه و ده ڵێت "زه حمه ته بێره دا تێپه ڕم و نه وه س���تم و له م پاقله یه نه خۆم، باوه ڕ ناكه م كه س هه بێت له م دنیایه دا وه ك

خاڵه به كر پاقله خۆش لێبنێت".وتیش���ی "ئێس���تا كه كاتی پاقله ی س���ه وزه ، زۆرجار له ماڵ���ه وه كه دایكم پاقله لێده نێت به وه توڕه ی ده كه م كه پێیده ڵێ���م هه ر ئه مه و هه ر پاقله ی به ر

سینه ماكه ".خاڵه به كر كه ب���ه الی پاقله خۆرانی پیاوێك���ی س���لێمانییه وه ش���اری ناس���راوه ، ئاماژه به وه ده كات كه ئه و به به رده وامی حه فتاكانه وه له سه ره تای الی س���ینه ماكان كارده كات، ئه و وتی "سه ره تای كاركردنم فرۆشتنی پاكه ته جگ���ه ره و دواتر گوڵه به رۆژه فرۆش���تن

پاقله خه ریك���ی ده مێكیش���ه ب���وه ، فرۆشتنم".

وتیش���ی "لێ���ره ته نه���ا پاقله ك���ه ده فرۆش���م، چونكه پێش���تر له ماڵه وه ئام���اده ی ده ك���ه م و ئینج���ا ده یهێنم، وه رزه كان به پێی پاقله ش فرۆش���تنی ده گۆڕێت، له وه رزی زستاندا بازاڕ كه م ده كات، به اڵم له هاوینداو وه رزی به هار

كه پاقله ی ته ڕ پێده گات رۆژی 150 تا 200 كیلۆ ده فرۆشم".

ئه و باس���ی له وه ش كرد كه له ئیشی پاقل���ه فرۆش���یدا زۆر ش���تی س���ه یر رویانداوه و وتی "جه ژنێكیان به زۆر یان بابڵێین زۆر ئاماده نه بوم بۆ كاره كه م، دودڵبوم له وه ی ب���ۆ به یانی ئه و رۆژه یه ك���ه م رۆژی جه ژن���ی ره مه زانه یان

ن���ا، پاقله م حازرك���ردو هاتم بۆ پاقله پاقله م ته ش���ته ئه وه ب���و فرۆش���تن، لێقڵپب���وه وه و ته ش���ته پاقل���ه له گه ڵ زه وی���دا تێكه ڵبو ئه و رۆژه م زۆر به الوه خۆش بو، هه رزو مه نجه ڵه كه م برده وه و گه ڕامه وه بۆ ماڵه وه ، ئه وه یه كێكه له و

رۆژه خۆشانه ی له بیرم ناچێته وه ".

خاڵه‌‌به‌كر‌رۆژی‌‌‌200كیلۆ‌پاقله‌‌ده‌فرۆشێت

بۆ خانمان

خاڵه به كر به دیار مه نجه ڵه پاقله که یه وه فۆتۆ: مه زهه ر

كچه هونه رمه ندی كورد "په رواز حسێن" ل���ه دوا قۆناغی پێش���بڕكێی به رنامه ی ئ���ه ره ب ئایدلی كه ناڵ���ی MBCدایه ، به ش���ێك له ئه نجامی كۆتای���ی رێژه ی ده نگدان���ی بین���ه ران به ركه ب���ه ره كان دیاری���ده كات له ڕێگه ی مۆبایله وه ، دوا كات بۆ به شداربون له ده نگداندا رۆژی

هه ینی داهاتوه .له چه ن���د رۆژی راب���ردودا رێژه یه كی به رچاوی كورد و دانیش���توانی هه رێمی هێڵه كان���ی له ڕێگ���ه ی كوردس���تان مۆبایله وه و به و ژمارانه ی له سه ر وێنه كه

نوسراون، ده نگیان به "په رواز" دا.پ���ه وزا ك���ه هونه رمه ن���دی لوبنانی

ئافه‌رین‌په‌رواز

"راغیب عه المه " له به رنامه كه ی ش���ه وی هه ینی رابردودا ئافه رینی كردو نانس���ی عه جره میش پێیوت ده بێت فێری گۆرانی كوردی���م بكه یت، دانیش���توی ش���اری هه ولێ���ره و ته مه نی 24س���اڵه و خێزانی گۆران ساڵحی هونه رمه نده و خوێندكاری

په یمانگای هونه ره جوانه كانه .

ئا: ئاوێنه

كچه گۆرانیبێژی لوبنانی حه سنا مه ته ر ده ڵێت ئه و به ڵێنه ی له ڕێگه ی گۆڤاری

ئاوێنه كان به خوێنه ران و خه ڵكی كوردستانم دابو، هێنامه دی و به كوردی

گۆرانیم چڕی".

كچ���ه گۆرانیبێژی لوبنانی حه س���نا مه ت���ه ر ك���ه كۆتای���ی س���اڵی رابردو هاته هه رێمی كوردس���تان و وه ك خۆی باسی لێوه ده كات س���ه ره تا بڕیاربو بۆ م���اوه ی )3( رۆژ له هه ولێر بمێنێته وه ، "به اڵم هه ڵس���وكه وتی خه ڵكی هه ولێرو پێش���كه وتنی ئ���ه و ش���اره وایكرد بۆ ماوه یه كی زیاتر بمێنمه وه و له كوردستان

درێژه به كاری هونه ریم بده م".ئ���ه و كچ���ه گۆرانیبێ���ژه به ئاوێنه ی راگه یاند كه "سه ره تا هاتمه كوردستان رۆژنامه وانی���دا دیمان���ه ی له یه ك���ه م به گۆڤ���اری ئاوێنه كان���م وت: به نی���ازم به كوردی گۆرانی بڵێم، ئه وه به ڵێنه كه م هێنانه یه دی و به كوردی گۆرانیم چڕی".

وتی به گۆرانییه كه ش���ی س���ه باره ت ئه و ورده كارییه كان���ی "بۆیه كه مج���اره گۆرانیی���ه باڵوده كه م���ه وه ، گۆرانییه كه به س���تایلێكی ت���ازه و به كوالێتییه ك���ی به رز تۆماركراوه ، تێكه ڵه یه كه له وشه ی ك���وردی و عه ره ب���ی لوبنان���ی، ئاوازی هه ڵكه وت زاهیره ، هۆنراوه عه ره بییه كه ی هی دكتۆر میشیل جیحه یه ، كه ئاشكرایه میش���یل جیحه یه كێكه له شاعیره هه ره به ناوبانگه كانی لوبنان، به هه مان شێوه هۆنراوه كوردییه كه ش���ی هی هه ڵكه وت زاهیره ، كه به راستی هونه مه ند هه ڵكه وت

زاهیر زۆر له گه ڵم ماندوبو".هه ر له درێژه ی قس���ه كانیدا ئه وه شی ئاش���كراكرد كه ن���اوی گۆرانییه كه )ال تخلین���ی جن���ن( وام لێمه كه ش���ێتبم، له واڵتی توركیا ماسته رینگی بۆ كراوه ، له واڵتی هونه رمه ند یه حی���ا ئه لمه وجی میس���ر دابه ش���كردنی میوزیك���ی ب���ۆ كردوه ، ئه و به ئاوێنه ی وت "له ئێس���تادا گۆرانییه كه ئاماده یه به اڵم كار له س���ه ر ئه وه ده كه ین سپۆنس���ه ری ب���ۆ په یدا بكه ین تا به ستایلێكی جوان كلیپیبكه ین و بۆ ئه م مه به س���ته ش قس���ه مان له گه ڵ ده رهێن���ه ری به ناوبانگ ف���ادی حه داد ك���ردوه ، به اڵم مه س���ه له ی په یداكردنی سپۆنس���ه ر له كوردستان كارێكی ئاسان نیی���ه ، له گ���ه ڵ ئه وه ش كاری له س���ه ر ده كه ی���ن و هه ركاتێ���ك كلیپم���ان كرد،

گۆرانییه كه باڵوده كه مه وه ".

حه‌سنا‌مه‌ته‌ر:‌گۆرانییه‌‌كوردی-‌لوبنانییه‌كه‌م‌ئاماده‌یه‌

به ڵێنه كه ی خۆی هێنایه دی

گه نجێكی بانه یی رۆژانه نزیكه ی 50 كیلۆ شیرینی به كۆڵ له شاره كه یه وه

ده هێنێت بۆ گونده كانی هه رێمی كوردستان، وه ك خۆی ده ڵێت "ئه مه كاریه تی بۆ ئه وه ی بژێوی خێزانه كه ی

دابین بكات".جه مال ئه حمه دی ته مه ن 37 س���اڵ كه خه ڵكی ش���اری بان���ه ی رۆژهه اڵتی كوردس���تانه ، رۆژانه نزیكه ی 50 تا 55 كیلۆ شیرینی ئێرانی به كۆڵ ده هێنێته ن���او س���نوری هه رێمی كوردس���تان و

"له س���نوری چه ند گون���د و ناحیه یه كدا ده یفرۆشێته وه ".

جه مال باس له وه ده كات كه هه ندێكجار تا نیوه ی رێگاكه به ئۆتۆمبیل دێت و له و شوێنانه ش كه رێگاكه سه خته ، به كۆڵ ش���یرینیه كه ده گوازێت���ه وه ، ئ���ه و كه خاوه نی دو منداڵه ده ڵێت "هه رچه نده كاره كه م قورسه ، به اڵم بۆ بژێوی ژیانی خ���ۆم و خێزانه كه م ناچ���ارم ئه م كاره بكه م، به تایبه ت كه له ئێستادا بێكاری و

گرانییه كی زۆر ئێرانی گرتوه ته وه ".

ئا: سۆران جه لیل

پاڵه وانی نێوده وڵه تی گۆڕه پان و مه یدان، ئه ن���وه ر غه ف���ور هه مه وه ندی ناس���راو به )مام ئه ن���وه ر( كه له ده یه ی 1960دا ناوداره كانی له یاریزان���ه ب���وه یه كێك گۆڕه پان و مه یدان���ی عێراق و له چه ندین به ش���داری نێوده وڵه تیدا پێش���بڕكێی كردوه و ئێستا له سلێمانی ده ژی ، ده ڵێت دێرینم هه بو وه رزشكاریی "موچه یه كی

ئه وه شیان بڕی ".

مام ئه نوه ری ته مه ن 74 ساڵ ، ئاماژه به وه ده كات ك���ه كاتی خۆی له ده یه ی 1960دا یاریزانی راكردنی درێژی )1500( مه تری ب���وه ، ئه و وتی "له س���ه ره تای ژیانمه وه دوای ئه وه ی هاتینه گه ڕه كی ئیمام قاس���م له كه رك���وك، توانایه كی باش���م هه بو له ڕاكردندا، هیچ كه سێك

له براده رانم نه یانده توانی لێمبه رنه وه ".ب���وم س���اڵیدا "ل���ه 18 وتیش���ی به س���ه رباز و بۆ یه كه مین جار به شداریم كرد له پاڵه وانێتی راكردنی ماراس���ۆنی 10 كیلۆمه تر له ره واندزه وه بۆ جوندیان و به ده س���تبهێنم، یه كه م پل���ه ی توانیم

دوای ئ���ه وه له س���اڵی 1964دا له الیه ن تیپ���ی هه ڵب���ژارده ی عێراق و س���وپای عێراق���ه وه داواكرام و ب���وم به یاریزانی ئه وان و به ش���داری چه ندین پاڵه وانێتی

نێوده وڵه تیم كرد".وتیشی "یاریزانه كانی ئه وكاته ی به غدا پێیانناخۆشبو كه من كوردم و به شداری

ئه و پاڵه وانێتییانه ده كه م".ناوب���راو ئام���اژه ی ب���ه وه ك���رد كه س���اڵی 1966 به ش���داری پاڵه وانیه تی سوپای عێراقی كردوه و پله ی یه كه می س���اڵی به ده س���تهێناوه ، له راك���ردن 1967له كه رنه ڤاڵ���ی وه رزش���ی عێراق له راكردن پله ی یه كه می به ده ستهێناوه ، س���اڵی 1968-له پاڵه وانێتی گۆڕه پان و مه یدانی عێراق یه ك���ه م بوه له راكردنی

1500 مه تری .ئ���ه و وت���ی "گرنگتری���ن ئه نجامیش پاڵه وانێت���ی نێوده وڵه تی جیهان بو كه له یۆنان ك���را و توانیم پل���ه ی پێنجه م

به ده ستبهێنم".وتیش���ی "ئێس���تا قاچم ژان ده كات، موچه یه كی وه رزش���كاریی دێرینم هه بو ك���ه 300 هه زار بو ئه وه ش���یان پێڕه وا

نه بینم و بڕییان".

گه‌نجێك‌رۆژی‌‌‌50كیلۆ‌شیرینی‌‌له‌بانه‌وه‌‌به‌كۆڵ‌‌ده‌هێنێت‌

بۆ‌گونده‌كانی‌‌هه‌رێم

مام‌ئه‌نوه‌ر‌پاڵه‌وانی‌‌گۆڕه‌پان‌و‌مه‌یدانی‌‌عێراق‌بو

ژماره ی هێڵه کانی مۆبایل بۆ ده نگدان به په رواز که ژماره )6(ه

حه سنا مه ته ر

جه مال ئه حمه د خه ریکی فرۆشتنی شیرینییه فۆتۆ: ئاسۆ

مام ئه نوه ر ئه و خه اڵته ی به ده سته وه یه که له یۆنان وه ری گرتووه فۆتۆ: سۆران

بیروڕا(373( سێشه ممه 122013/4/16 birura.awene@gmail.com

پەیامە مێژوییەک���ەی عەبدواڵ ئۆجاالن لەنەورۆزی ئامەد گەلێک ش���یکردنەوەو لێکدانەوەی ب���ۆ کرا، تەنانەت هەندێک ئاش���بەتاڵ و وەک الی���ەن ک���ەس و هەن���دێ ک���ەس و الیەنی دیک���ە وەک ئاش���تیخوازانەترین پەیامی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت ناودێریانک���رد، ئۆج���االن کاری سیاس���ی ڕاب���ردوی لەم���اوەی بەش���ێوەیەکی قوڵ و بنەڕەتییانە هێڵی سیاس���ەت و فکرو فەلس���ەفەی خۆی و بزوتنەوەی کوردی داڕشتوە، تێگەیشتن لەڕام���ان و بی���رو خەت���ی ئایدیۆلۆژی ئاپۆیی پێویس���تی بەلێکۆڵینەوەی ورد هەیە. لەبەش���ێکی ئەو خوێندنەوانەی ب���ۆ پەیامەکەی نەورۆز ک���را بریتی بو لەسازش���کردنی ئۆجاالن و کەوتنە ژێر باری سیاسەت و پیالنەکانی حکومەتی شێوەیەی لەو هەڵسەنگاندنی تورکیاو بۆ دەکرا: )ئۆجاالن لەبەرامبەر هیچدا ئازاد دیل���ەکان پەکەکەوە لەڕێگ���ەی ڕادەگەیەنێ���ت و ئاگربەس���ت دەکات و گەریالکانی���ش لەباکوری کوردس���تان و لێکدانەوە ئەو دەکێشێتەوە!(، تورکیا س���ادەو نالۆژیکیان���ە ڕەنگ���ە بەهۆی ئەزمونی باشوری کوردستانەوە بێت کە الیەنە کوردییەکانی ئەم بەش���ەی واڵت زۆرجار سازش���یان کردوەو کەوتونەتە ن���او پیالنەکان���ی دەوڵەتانی داگیرکەر ڕاستینەی بەئاشبەتاڵ، گەیشتن هەتا پڕۆسەی ئاشتی لەتورکیاو گفتوگۆکانی لەقۆناغی ئیمڕاڵ���ی ئەنق���ەرەو نێوان ئێستادا زۆر لەوە بەرفراوانترو پڕترە کە مێدیاکانی تورکیاو کوردستان تەنانەت هەن���دێ کەس و الیەن باس���ی دەکەن، بەدەپە ش���اندی لەدی���داری ئۆجاالن هێنانەدی )بەبێ وتویەتی: لەئیمڕاڵی مافە دیموکراتی و نەتەوەییەکانی کورد، دەوڵ���ەت ئازادیش���م ب���کات لەزیندان کات���دا لەهەم���ان دەرەوە( نایەم���ە دەڵێت: )ئێس���تا لەهەم���و کات زیاتر دەرفەتی ئاش���تی هەیە(، ئەو گوتانە زیاتر لەقسەیەکەن، بەڵکو ئاماژەیەکن ک���ە دەریدەخات گفتوگ���ۆکان جدین، لەهەمان کاتدا پێویس���تی بەهۆشیاری هەیە. گومان لەوە نییە لەچوارچێوەی ئەو گفتوگ���ۆ دورودرێژان���ەی لەنێوان ئۆجاالن و حکومەت���ی تورکیا لەئارادان ڕێکەوتن لەس���ەر زۆر بابەتی هەستیار کراوە کە زۆرێک لەو بابەتانە ئەوەندە هەستیارن، لەپێش���ودا هەزاران کەس

بەهۆیەوە لەباک���وری وەاڵت کوژراون و زیندان���ی کراون، من پێموایە ڕۆژ دوای ڕۆژ نهێن���ی ئ���ەو دی���دارو گفتوگۆیانە لەچاوی دەبینین، کردەیی���دا لەبواری ئەو باکووریش کوردان���ی کەجەک���ەو راس���تییە هەس���تی پێدەکرێ���ت ک���ە پڕۆسەکە بۆ کورد بایەخدارە، هەر لەبەر ئەم هۆکارەش هی���چ الیەنێکی کوردی ل���ەدژی پەیامەکەی ئاپ���ۆو قۆناغەکە نەوەس���تایەوە، خۆ ئۆج���االن ڕاوێژی چەند جارەی لەگەڵ بەدەپەو پەکەکەو کەجەکە کرد، بەاڵم هیچ یەک لەو الیەنانە دژایەتی ڕێگا چارەس���ەری ئۆجاالنیان نەک���ردو تەنها دی���دو تێڕامانی خۆیان ب���ۆ تێرکردنی پڕۆس���ەکە پێڕاگەیاند. لەدی���دی من ئ���ەو پێڤاژۆی���ە ئەوەندە لەگوتاری هەس���تیارە دەبێ خۆم���ان الوەکی بەدوربگری���ن، ئەو بیرکردنەوە بەس���ەرچوە کە بەدیهێنان���ی ئازادی و مافە دیموکراتیی و نەتەوەییەکانی کورد ببەستینەوە بەهێنانە خوارەوەی ئااڵی تورکیا لەباکوری کوردستان و دەرکردنی هەم���و دامەزراوەکانی دەوڵەت لەخاکی کورداندا، چونکە ئەوەمان لەباش���وری کوردس���تان و ئێراق بینی س���ەرکەوتو نەبو، یان پرس���ی کورد ببەس���تینەوە کوردی دەوڵەتۆچکەی بەپێکهێنان���ی لەباکوردا، چونکە س���ەردەمی دەوڵەت نەتەوەش باوی نەماوە. ئەم پڕۆسەیە درێژخایەنەو پێویس���تی بەس���تراتیژو

پالن و هەڵوێست و سیاس���ەتی بوێرانە هەی���ە، خەبات���ی ک���ورد لەباک���وری هەمەالیەن ئێس���تا هەتا کوردس���تان لەپاڵ خەباتە چەکدارییە بەڕێوەچوەو 30 س���ااڵنییەکەی، خەباتە سیاس���ی و مەدەنییەکەی زۆر پێشکەوتوو ئەنجامگیر بوە، بەئاستێک زۆری نەماوە ئۆتۆنۆمی لەباکور جێگیر بەت���ەواوی فەرهەنگی بکرێت، هەر لەبەر ئەوەش���ە زۆرینەی تاکی کوردی لەباکور کەس���ایەتییەکی ئ���ازادی هەیەو گەل بۆ هەمو ئەگەرێک ئامادەیە. ئەوەی لەئێستادا زۆر گرنگە ب���ۆ ک���ورد، دەوڵەتی ت���ورک هاتۆتە ژێر باری چارەس���ەری پرس���ی کورد، ب���ۆ ئ���ەوەش گفتوگۆ لەگ���ەڵ ڕێبەرو هێزێکی کوردی دەکات کە گەلی کورد وەک نوێنەری خۆی س���ەیری دەکات و پێی باوەڕمەندە، ئ���ەو ڕێبەرو هێزەی ئەوە ناودەبران، تیرۆر بەتیرۆرس���ت و خۆی لەخۆیدا گۆڕانکاری بەرچاون کە لەتورکیا ڕودەدەن و ئاماژەن بۆ ئەوەی کە حکومەتی تورک بەناچاری هاتۆتە ژێرب���اری ئ���ەم پڕۆس���ەیە، گومانیش لەوەدا نییە ئەوە بەرهەمی س���وربون و خۆڕاگری و تێکۆشانی بەردەوامی گەلی کوردو ژیریی تەڤگەرەکەیەتی لەبواری خەباتی چەکداری، ئایدیۆلۆژی، سیاسی،

دیموکراتییان���ە. لەڕۆژان���ی ڕاب���ردودا بەشێکی دیوە شاراوەکەی گفتوگۆکانی ئیمرال���ی بەپراکتیزەیی بینران، ڕەنگە زۆرالیەن ئەوانە وەک دەستپێش���خەری ئاکەپە لێکبداتەوە، بەاڵم ڕاستییەکەی ئەوەیە پێکهێنانی کۆمسیۆنی دانایان و کۆمس���یۆنی چارەس���ەری پڕۆس���ەی تورکیاو پارلەمان���ی لەن���او ئاش���تی هەموارکردنەوەی یاسای تیرۆر بەشێکی م���ەرج و پێش���نیارەکانی ئۆجاالنن لەم پڕۆسەیەدا بۆ دەستپێکردنی هەنگاوی دیک���ەی دوالیەن���ە، بەیاس���اییکردنی گفتوگۆ لەگەڵ ئۆجاالن و پەکەکە خۆی لەخۆی���دا دەس���تکەوتێکی گرنگی ئەم ئێمە ئەگەرچ���ی گومانی قۆناغەی���ە. وەک کورد بەردەوامە، بەاڵم هیواشمان هەیە کە ئەم پڕۆسەیە لەسەر دەستی کورد پێش���وەچونی گەورە بەخۆیەوە دەبینێ���ت و ناگەڕێتەوە دۆخی جارانی، تەنان���ەت ئەگ���ەر کۆمەڵێ���ک الیەنی تورکی ل���ەدژی قۆناغەکەش بن کورد بەش���ێوەکەی بوێرانە هەنگاوو پەیامی خۆی لەبەرچاوی ڕای گش���تی جیهان ئاش���کراکردوەو ه���ەر دژایەتیکردنێکی ئەم قۆناغە وەک مەرگە بۆ دژایەتیکەر تەنان���ەت ئەگەر ئاکەپ���ەو حکومەتی

تورکیش بن.

نهێنییەکانی پەیامەکەی ئۆجاالن بەکردەیی دەبینین

ناس���یۆنالیزم گ���ەورەی تارماییەک���ی بەئاسمانی کوردستانەوە دێت و دەچێت، هێ���زە زۆری هەرە ب���ڕی تارمایی���ەک سیاس���ییەکان و ژمارەیەک���ی گ���ەورەی ڕۆشنبیران و زۆرایەتی کۆچبەرانی کوردی ل���ە دەرەوەی کوردس���تاندا، بەخۆیەوە س���ەرقاڵکردوە. تەمەنی ئ���ەم تارماییە لە سەدەیەک نزیکدەبێتەوە، هەندێکجار ئاش���کرا و هەندێکجار لێڵ، هەندێکجار بە هەندێکجار گەورە و قورساییەکی زەخم و ناڕاس���تەوخۆ و نائام���ادە دەردەکەوێت. هەندێکجار تارماییەکی���ش هەموو وەک زۆرنابات دەگەڕێتەوە. بەاڵم بزردەبێت، ئەوەی لێرەدا دەمەوێت لێیبدوێم پەیوەندی ئەو هێزانەی سەرەوەیە بەم تارماییەوە. بەبۆچوون���ی من ئاکاری س���ەرەکی ئەم پەیوەندییە بریتیی���ە لەوەی زیاد لەهەر زی���اد وەرزی“ و ”پەیوەندییەک���ی کات ل���ەهەر کات ”پەیوەندییەکی ئامرازییە“. ”وەرزییە“ بەو مانای���ەی ئەوەی ئەمڕۆ بەمەس���ەلەی لەس���ەردادەگیرێت و پێی س���ەرەکی دادەنرێت، سبەینێ بەئاسانی لەیاددەکرێ���ت، ئ���ەوەی ل���ە ئێس���تادا تەپڵ���ی جەنگی بۆلێئەدرێت س���بەینێ ش���ایەری ئاش���تی بۆ دروس���تدەکرێت، ئەوەی ئێس���تا وەک بنەمای شوناسێکی یەکگرت���وو نمایش���دەکرێت، س���بەینێ لەب���ەردەم شوناس���ی بنەماڵ���ە و خێڵ و زماندا، دیالێکتیک���ی ناوچ���ە و حیزب و پاشەکشەی پێدەکرێت. ئەم پەیوەندییە ”ئامرازی“ش���ە بەو مانای���ەی کە خۆی ئامانج���ی خۆی نییە، بەڵک���و کراوە بە ئامرازێ���ک بۆ گەیش���تن ب���ە ئامانجێک نەتەوەی���ی و ئامانج���ە دەرەوەی ل���ە ناسیۆنالیزمی ئەمڕۆ نیشتیمانییەکاندا. کوردی لە کوردس���تانی باشوردا پردێکە بۆ پەڕینەوە بەرەو ش���وێنێک ناکۆک بە س���ەرەکییەکانی پرنسیپە گشتی و مانا ناسیۆنالیزم خۆی. نیشتیمان و نەتەوە و ئەم ناس���یۆنالیزمە بووە ب���ە ڕێگایەک گەمەکەرە سەرەکییەکان، بەهۆی پارەی زۆر و زەبەالح���ی نەوت���ەوە، ب���ە هەموو جێگەی���ەک دەگەیەنێت، ب���ەو جێگەیە نەبێ���ت کە نیش���تیمانی ڕاس���تەقینەی نیشتیمانێکی مەبەس���تم ناسیۆنالیزمە، م���اف و ڕێ���زی بتوانێ���ت نەتەوەیی���ە

بەرپرسیارێتییەکانی ئینسان بگرێت. هەر ناسیۆنالیزمێک بیەوێت مانایەکی مەدەنی هەبێت، النیکەم پێویس���تی بە وەگەڕخستنی دوو پرنسیپی سەرەکییە. دروس���تکردنی پرنس���یپی یەکەمی���ان چوارچێوەیەکی نەتەوەیی و نیشتیمانییە ک���ە بتوانێت وەک چەترێکی سیاس���ی و فەرهەنگ���ی و ڕەم���زی هاوبەش بەس���ەر کۆمەڵگاوە ئامادەبێت. چەترێک لە ژێریدا ببێت���ەوە و هەمووان ش���وێنی هەمووان بەهەمان ڕادە ل���ە بەفر و باران و تۆفان و تەڕبوون بپارێزێت. دووهەمیان ئامادەگی ڕۆحێکی یەکسانخوازە کە مرۆڤەکانی ناو ئ���ەو چوارچێوە گش���تییە وەک یەکجۆر مرۆڤ ببینێ���ت و وەک خاوەن یەکجۆرە م���اف و بەرپرس���یارێتی مامەڵەب���کات. واتە ئەو چوارچێوە گش���تیییە بەهەمان ڕادە موڵک���ی هەر یەکێک لەوانەبێت کە لەناوی���دا ئەژین. ئەو چەترەی کە هەیە و دروس���تدەکرێت پێویس���تە چەتری هیچ کەس و گ���روپ و خێزان و بنەماڵە و پارت و ڕێکخراوێ���ک نەبێ���ت بەت���ەنها، بەڵکو ش���وێنێکبێت هەمووان ب���ەهی خۆیانی بزانن و ژیان و شوناس���ی خۆیان لەناویدا

ڕێکبخەن.چەند ساڵێک لەمەوبەر لە سیمینارێکدا لە ش���اری ستۆکهۆڵم باس���ێکم لەسەر کوردی ناسیۆنالیزمی ئەمڕۆکەی دۆخی زۆربەی بەپێچەوان���ەی پێشکەش���کرد، ڕایان کە بەشداربووانی سیمینارەکەوە، واب���وو ناس���یۆنالیزمی ک���وردی ڕۆژانی زێڕین و تەاڵیی خ���ۆی دەژی و کوردبوون ئەمڕۆ لەهەموو کاتێک بەهێزتر و فراوانتر و ئامادەترە، من ڕام وابوو ناس���یۆنالیزمی کوردی هەالرهەالرترین و پارچەپارچەترین س���اتەوەختەکانی تەمەنی خۆی دەژی. پێمواب���وو بەدرێژایی مێژووی خۆی ئەم ناسیۆنالیزمە نەک تەنها بەم شێوەیەی ئەم���ڕۆ دابەش و پارچەپارچ���ە نەبووە، بەڵک���و بەدرێژای���ی ئەو مێ���ژووە ئەو دابەش���بوونانە وەک پارچەپارچەبوون و ئەمڕۆک���ە بەدەزگایی نەک���راون. ئەمڕۆ هیچ دەرکەوتێک لە دەرکەوتەکانی ژیانی

سیاس���ی و کۆمەاڵیەت���ی و فەرهەنگی لە کوردس���تاندا نەماوەت���ەوە کە بەقووڵی دابەشکردنانەش ئەو دابەش���نەکرابێت و ل���ە فۆرم���ی دەزگای بەهێ���ز و گەورەدا دابەشبوونانە ئەم بەرجەس���تەنەکرابن. ئەم���ڕۆ بەڕادەیەکن ن���ەک ناکرێت باس لە ناس���یۆنالیزم بکەین ب���ە مانا هەرە سادە و هەرە سەرەتاییەکەی، واتە وەک ستراتیژی و بە نەتەوەیی بزوتنەوەیەکی عەق���ڵ و خواس���ت و ڕەم���ز و وێناکردنی نەتەوەیی و نیشتمانییەوە، بەڵکو دۆخی سیاسی کوردستان دۆخی ”فیوداڵیزمێکی سیاسی“ سونەتییە. ئەم دۆخە وایکردوە لەهەموو کوردس���تاندا یەک دەزگای بان حیزب���ی نیش���تیمانی نەتەوەیی بوونی نەبێت. لەو س���یمینارەدا لە ستۆکهۆڵم یەکێک لە بەش���داربووەکان، بۆ نموونە، باسی لە گەش���ەکردنی گەورەی میدیای ک���وردی ک���رد و نموونەی ئ���ەو هه موو تەلەفیزۆنە س���اتاالیتانەی هێنایەوە کە ئەمڕۆکە ”کورد“ خاوەنیانە. باس لەوەکرا لە نەوەدەکان���دا تەنها یەک تەلەفیزۆنی س���اتاالیت هەبوو ب���ەاڵم ئەمڕۆ چەندان تەلەفی���زۆن بوونیان هەیە. ئاش���کرایە میدیای کوردی ئەمڕۆکە لەئاستی ژمارەدا گەش���ەیەکی بەرچاوی کردوە، ڕاس���تە ژمارەی تەلەفیزۆنە ساتاالیتەکانی ئەمڕۆ لە ژمارەیان لە س���ااڵنی نەوەدا زیاترە، بەاڵم کێش���ەکە لەوەدایە سەرجەمی ئەو هەرەزۆریان، زۆربەی یان تەلەفیزۆنانە، حیزبیش���دا لەناو حیزبین و تەلەفیزۆنی هی ئەم خێ���زان و بنەماڵە، یان ئەم یان ئەو باڵی تایبەتی ناو حیزبن. ئەو ڕۆڵەی ئەم تەلەفیزۆنانە ئەمڕۆ لە دابەشکردنی سیاسەتی پارچەپارچەکردنی کۆمەڵگا و کوردیدا دەیگێ���ڕن بێوێنەیە، بەلۆژیکی فیوداڵ���ە کۆن���ەکان کێی���ان نەوێت بە خائینی دەکەن و کێی���ان بوێت دەیکەن بە پاڵەوان. ئەو ئیمپراتۆریەتە میدیایەی ئەمڕۆ ل���ە کوردس���تاندا ئامادەیە نەک تەنها میدیایەکی نیشتیمانی و نەتەوەیی دابەش���کەر و میدیایەکی بەڵک���و نییە، خەونێکی شەڕانییە و پارچەپارچەکەری ئاراس���تەی ترس���ناک فیوداڵیان���ەی

کارکردنەکانی دەکات. فەرەنس���ی، کۆمەڵناس���ی گ���ەورە ئیمیل���ی دۆرکهایم، کاتێک باس لە دین لە کۆمەڵ���گا هاوچەرخەکان���دا دەکات، باس لە پەرس���تنی کۆمەڵ���گا بۆخۆی دەکات. دۆرکهای���م ڕای وای���ە کۆمەڵگا لە دنیدا خودا ناپەرس���تێت، بەڵکو وێنە گشتییەکانی خۆی و شێوازی پێکەوەبوونی دەس���تەجەمعی خ���ۆی دەپەرس���تێت. بەبۆچوونی من ئەم دی���دەی دۆرکهایم بۆ ناس���یۆنالیزمیش ڕاستە. کۆمەڵگا لە ناس���یۆنالیزمدا نەک ت���ەنها وێنەیەکی گشتی و یەکگرتووی خۆی دروستدەکات، بەڵکو دەش���بێتە ئەو شوێنەی کۆمەڵگا تیایدا خۆی وەک بوونەوەرێکی موقەدەس ئەوەی دەپەرس���تێت. دروس���تدەکات و کوردیدا ناس���یۆنالیزمی لەپ���اڵ ئەمڕۆ ل���ە کوردس���تاندا ڕوودەدات ڕووانین���ی کۆمەڵ���گا نیی���ە لە وێنە گش���تییەکەی خۆی، پەرستنی کۆمەڵگا نییە بۆ خۆی لە ناو وێنەیه کی گەوره ی نیش���تیماندا، ئەو ئامرازیانەی بەکارهێنان���ی بەڵک���و هەندێک پەرستنی بۆ ناس���یۆنالیزمەیە خێزان و بنەماڵە و عەش���یرەت، پەرستنی هەندێک ناو و س���ەرکردە و هێزی سیاسی فیوداڵی. ناس���یۆنالیزمی کوردی ئەمڕۆ ئاوێنەیەک نییە کۆمەڵگای کوردی وێنە گشتییەکەی خۆی و خەونە گشتییەکانی خ���ۆی تێداببینێتەوە، بەڵکو ئاوێنەیەکە س���ەرکردەی خێزان و هێ���ز و کۆمەڵێک بەدونیا کۆمەڵگای���ە و ب���ەو فیوداڵ���ی نیشانئەدات. ئەم بەکارهێنانە ئامرازییەیە ت���ەواو ناس���یۆنالیزمە ئ���ەم وادەکات ڕووتکرابێتەوە ل���ە ڕەهەندە نەتەوەیی و نیشش���تیمانییەکانی. ب���ەم مانایە ئەو لە ئەم���ڕۆ ناس���یۆنالیزمەی تارمای���ی کوردستاندا ئامادەیە، تارماییەکی نوێیە، لەش���ێوە بتوانێت بۆئەوەی تارماییەکە ئامادەبێت، ئەم���ڕۆدا بااڵدەس���تەکەی هەم���وو پێویس���تی بەوەب���ووە زۆربەی دەرکەوتە نەتەوەیی و نیش���تیمانییەکانی ئەم بکوژێت. ک���وردی ناس���یۆنالیزمی تارماییە لەمڕۆدا تارماییەکی ترس���ناکە، مۆتەکەیەکە و هەڕەش���ەی ب���ەردەوام لە

کۆمەڵگا و ئینسانی کورد دەکات.

كه م چركه سات هه یه بارته قه ی ئێسته ی تارمایی ناسیۆنالیزم كۆمه ڵگه ی كوردی قسه له سه ر مانه وه ی یان جێهێش���تنی پۆسته كه ی سه رۆك بكرێت، كه م س���ات هه ی���ه بارته قای ئه م س���اته ی ئێس���ته مان كۆمه ڵگه پڕ بێ���ت له باس���كردن له باش���ییه كانی س���ه رۆك له الیه ك و كه م و كوڕییه كانی له الیه كی تره وه ، ئه مه ش س���ه لمێنه ری ئه و ڕاستییه یه كه سیاسه ت له م واڵته له سه ر س���كه ی خۆی نیه و ئیشكالێك هه یه ، ئه گینا ئه وه هه ڵبژاردنه سه رۆك دیاری ده كات و هه ر هه ڵبژاردنیشه ئه م

پۆسته وه رده گرێته وه .سه رۆكی هه رێمی كوردستان هه شت س���اڵه ئه م پۆس���ته ئه زموون ده كات و ناش���اردرێته وه له ماوه ی ئه م هه ش���ت س���اڵه دا مه س���ه له ی خزمه تگ���وزاری لێده رچێت) ئه ویش وه كو پێویست نا(، سه رجه م كێش���ه كانی تر وه ك خۆیان ماونه ته وه . له بوونی دوو ئیداره ییه وه بۆ پێشێلكردنی مافی مرۆڤ و نه بوونی یاسا و ده س���تور و فه زڵی حزب به سه ر له ش���كرێكی نه بوون���ی هاواڵتی���دا و ئازادنه بوونی ك���وردی و یه كگرت���ووی ئابووری له و ده ركه وته ناشرینانه بوون له ماوه ی ئه م هه شت ساڵه دا سه رۆكی هه رێم نه ك هه ر نه یتوانی چاره سه ریان ب���كات، به ڵك���و هه ر خ���ودی خۆیان

به شێك بوون له كێشه كان.له ئێس���تادا هه وڵێك له ئارادایه بۆ

دووباره هه ڵبژاردنه وه ی سه رۆكی هه رێم ب���ۆ چوار س���اڵی تر و گ���ه ڕان به دوای به نده یاس���اییه كاندا تاكو ش���ه رعیه ت بۆ خۆهه ڵبژاردن���ه وه ی بدات بۆ چوار س���اڵی تر. ئه مه ش بێ هیچ ش���تێك ناش���رینكردنی ده م و چاوی پرۆس���ه ی دیموكراسییه . گه وره یی سه ركرده ئه و كاته ده ستپێده كات كه بزانێت زۆرینه ی خه ڵكیش ده نگی پێ ده دات و به اڵم بۆ دیموكراس���ی ڕوخس���اری جوانكردنی ئام���اده نی���ن خۆی���ان هه ڵبژێرنه وه . ئاماده كوردس���تان هه رێمی سه رۆكی نی���ه وه ك س���ه ركرده یه ك ب���ه مه زنی بچێت���ه ن���او مێ���ژوو، به ڵك���و زی���اد له هه وڵێك ده خاته گه ڕ كه جارێكی تر س���ه رۆك بێت له كاتێكدا بێئاگا له وه ی مرۆڤی مه زن كورسییه كان سومعه ی بۆ دروست ناكه ن، به ڵكو ئه وه جێهێشتنی كورس���ییه به ش���ێوه یه كی دیموكراسی مرۆڤ���ه كان مه زنت���ر ده كات، نێڵس���ن ماندێال له ئه فریقای باش���ور باشترین

نمونه یه .ئ���ه وه ی پێ���ی وای���ه له ئێس���تادا پێویس���تمان به س���ه رۆكی هه رێمه له پۆس���ته كه ی بمێنێت���ه وه ، به ئاش���كرا پێمان ده ڵێت ئه م واڵته له سیسته می ئ���ه وه ی الوازه ، زۆر به ڕێوه بردن���دا پێ���ی وایه له ئێس���تادا پێویس���تمان ب���ه بارزانییه ب���ۆ س���ه رۆكی هه رێم، ئ���ه وه پێمان ده ڵێت كه ه���ه ر خودی

س���ه رۆكی هه رێمه كه نه یتوانیوه النی كه م له م هه شت س���اڵه دا نه وه یه ك بۆ حزبه كه ی له ناو ته نانه ت سه رۆكایه تی خۆش���یدا ئاماده بكات. مێژووی نوێ پڕه له م جۆره س���ه رۆكانه ی كه پێیان واب���ووه ئه گه ر خۆی���ان حوكم نه كه ن ئه وا كۆمه ڵگ���ه ناتوانێت خۆی به ڕێوه ببات. سه ركرده و شۆڕشه كانی واڵتانی عه ره بی پڕ بوون له و س���ه رۆكانه ی كه هه ر خۆی���ان به هه ڵگ���ری حه قیقه ت ده زان���ی ، دواجاریش خۆی���ان بوون به به اڵیه كی گه وره له به رده م كۆمه ڵگه دا.

ئه وه ی پێی وابێت كه ئه گه ر سه رۆك نه بێ���ت كۆمه ڵگ���ه گ���ورگ ده یخوات، ئه وه ش���مان بۆ ده س���ه لمێنێت له مێژه پیرۆزكردنی هه وڵی هه رێم س���ه رۆكی له نه وه یه ك���ی زی���اد ده دات و خ���ۆی ئاماده كردووه بۆ ستایشكردنی و زیاد ل���ه هه وڵێكیش ده دات كه س���ه رجه م ده رگاكان دابخ���ات و ب���ه خه ڵكی���ش بس���ه لمێنێت ئ���ه وه ته نه���ا خۆیه تی

ده توانێت ده رگاكان بكاته وه .هه ش���ت س���اڵی ڕابردووی سه رۆكی هه رێم هێنده ج���وان نه بوو تا بیه وێت ماوه یه كی تر حوكم بكات. له م هه شت ساڵه دا له بن ده ستی سه رۆكدا دنیایه ك ملیاردێ���ر و ملیۆنێر دروس���ت بوون كه وه ك دێوێكی گه وره ده س���تیان به سه ر ب���ازاڕدا گرتووه و زۆرین���ه ی ئه مانه ش ئه و كه سانه ن كه به تونێڵی سیاسه تدا تێپه ڕیون . كردنی كۆمه ڵگه ی كوردی ب���ه كۆمه ڵگه ی به رخ���ۆر و خوڵقاندنی دۆخێكی نایه كس���انی كۆمه اڵیه تی له و ده ركه وتانه بوون كه س���ه رۆك به چاوی خۆی ده یبینێت و هه ر خۆی به شێكه له

خوڵقاندنی ئه و دۆخه .

ئێس���تا زیاد له هه وڵێك ده بینین كه ماوه یه كی ده یه وێت هه رێم س���ه رۆكی تری���ش حوكم ب���كات. به اڵم ئێس���تا كۆمه ڵگ���ه ل���ه س���ه رده مێكی ت���ردا ده ژێت و سه رۆك ئه گه ر خۆشی كاندید بكاته وه ئه گه ری دۆڕاندنی هه یه . به اڵم دیموكراس���ی س���یماكانی جوانكردنی ده بێت سه ركرده كان ده وێت و قوربانی ده سبه رداری ته ماحه كانی خۆیان بن.

ئه فسانه ی سه رۆك

سه رۆكی هه رێمی كوردستان

ئاماده نیه وه ك سه ركرده یه ك به مه زنی بچێته ناو

مێژوو، به ڵكو زیاد له هه وڵێك ده خاته گه ڕ كه جارێكی تر

سه رۆك بێت

عه زیز ڕه ئووف

شاسوار مامە

ئەو بیرکردنەوە بەسەرچوە کە

بەدیهێنانی ئازادی و مافه نەتەوەییەکانی

کورد ببەستینەوە بەهێنانە خوارەوەی

ئااڵی تورکیا لەباکوری کوردستان

►

کچه گه ریالیه کی PKK فۆتۆ: ئاوێنه ، ئه رشیف

ل���ه م رۆژانه دا پرس���ی كۆتایی هاتنی بارزان���ی و ده س���ه اڵتداریتی م���اوه ی خه م���ی پارتی ب���ۆ له ده س���ت نه دانی كورس���ی س���ه رۆكه كه یان له گۆڕه پانی جۆرێك كوردس���تاندا هه رێمی سیاسی كۆبونه وه و ژماره ی���ه ك له گه رموگوڕی و لێدوان و هه ڵوێس���تی الیه نه كانی به دوای خۆیدا هێن���ا، به بێ ئه وه ی ئێمه خۆمان له قه ره ی ئ���ه و هه ڵوێس���ت و لێدوانانه و ئه گه ره كان���ی واقیعی���ان و ئاس���تی جێبه جێكردنی داواكه ی یه كێتی و پارتی بارزانی ویالیه ته كه ی درێژكردنه وه ی بۆ بده ی���ن، هه وڵده ده ی���ن به كورت���ی له م نوس���ینه دا تیشكێك بخه ینه سه رهه شت ل���ه م بارزان���ی له حوكمران���ی س���اڵ هه رێمه دا ئه وكات پێویس���تی و پێویست نه بون���ی درێژكردنه وه ك���ه ب���ۆ خوێنه ر به جێده هێڵی���ن، چوارس���اڵی یه كه م���ی له س���ایه ی بارزان���ی ده س���ه اڵتدارێتی رێكه وتنامه ی س���تراتیژی و دابه شكردنی خێروبێری كوردس���تان و به ش به شێنه ی پۆس���ت و كورس���ی به غداو هه رێمدابو، بونی بارزانی به سه رۆك له خولی یه كه می س���ه رۆكایه تیه كه یدا خاڵی بو له هه رچی ئه و به رامبه رانه بو، كێبه ركێی ملمالنێ و رێوش���وێنه ی بارزان���ی تێدابو به خاوه ن كورسی سه رۆكایه تی هیچی كه مترنه بوو كورس���ی ده ستخس���تنی له چۆنیه ت���ی حوكمه شمولیه كانی ناوچه كه ، له ماوه یی به ڕواڵه ت س���ه رۆكایه تیه كه یدا یه كه می جێگرێك���ی هه بوو لێ پ���اش ته واوبونی چوارساڵی یه كه می بارزانی یه ك هاواڵتی ونه یزانی نه یبنی له هه رێمی كوردستاندا ونه یخوێن���ده وه كه جێگ���ری س���ه رۆكی

هه رێم جگ���ه له وه رگرتن���ی موچه یه كی قه ب���ه چیت���ری بۆهاواڵتیان���ی هه رێمی كوردس���تان كردوه ، چوارساڵی یه كه می كۆمپانیاو هاتن���ی س���ه ره تای بارزانی ئه نجامدان���ی گرێبه س���ته گه روه كان���ی نه وت و تااڵنكردن وبه هه ده ردانی سامانی گش���تی وپه یدابونی مافیایه كی زه به الح بوو به ناوی وه به رهێنانه وه ، ڕۆژ له دوای م���اوه ی حوكمه كه ی له تێپه ڕین���ی ڕۆژ بارزانی هاواڵتیه هه ژاره كان هه ژارتربون تازه هه ڵتۆقیوه كان���ی وس���ه رمایه داره ژماره ی كوردی ده س���ه اڵتی سه رده می سه رمایه كانیان به شێوه كی سه رسوڕهێنه ر چوه سه ره وه ، سه رۆك له خولی یه كه مدا بوه عه رابی تێپه راندنی كۆمه ڵێك یاسای هه رێمه ، ئه م له سه رئاینده ی خه ته رناك یاس���ای له س���ه ر بارزانی به واژۆكردنی خۆپیشاندان سه ره رایی هه موو ناره زایی وخۆپیش���اندانه كان به ردێك���ی گه وره ی به ره ودیكتات���ۆری ڕێ���گا له كۆش���كی خه ڵكی پیش���انی خۆی ده سه اڵته كه ی خه ڵكی بێئومیدی ئاستی كوردستانداو ب���رده ڕاده ی���ه ك بۆهیچ ده س���ه اڵتیكی نیش���تیمانی وخه مخ���ۆری هاوالتیه كانی

مایه یی شانازی پێوه كردن نه بون ونین.

به س���ه رچوی م���اوه ی له كۆتای���ی وبه ه���اوكاری خ���ۆی ده س���ه اڵته كه ی په رله مانه بێڕۆڵه كه دواكاریان له كارنامه پڕله كه موكورت���ی وكه مته رخه میه كه یان ده س���تورێك له س���ه ر بوو واژۆك���ردن كوردستان له خه ڵكی زۆر كه به ش���ێكی له س���ه ری ك���ۆك نه بون وتائێس���تاش ئه و واژۆیه به ش���ێكی گرنگ وبنه ڕه تیه

ئاین���ده ی ئێس���تاو له ناس���ه قامگیری هه رێمی كوردس���تان گه ر به وشێوه یه ی بارزانی ئیمزای له س���ه ركردوه تێبپه ڕێت ببێته ده س���تورێكی پیاده كراو هه رچه ند ڕه شنوسه كه و نوس���ینه وه ی له سه رتای چۆنیه تی ده نگ له سه ردانی له په رله مان وواژۆكردنه كه ش���ی له الی���ه ن با رزانیه وه نات���ه واو و پرۆس���ه كه س���ه رجه می الی شه رعیه ته كه ش���ی ناته دروس���ته و زۆربه ی هه ره زۆری خه ڵك له ق وجێگه ی گومان���ه . چه وت���ی وكه موكورتیه زۆرو زه وه نده كان���ی ده س���ه اڵته كه ی بارزانی وهاوپه یمانیه ت���ه حیزبیه كه یان له ماوه ی ده سه اڵتدارێتی خۆماڵی كوردیدا گه شته ترۆپ���ك له هه لبژاردنه كان���ی ته م���وزی 2009دا سه ره ڕایی هه موو فشارو ڕێگری ترس وتۆقاندن وده س���ت بردن بۆقوتی خه ڵ���ك، نزیك���ی ملوێنێ���ك له هاواڵتی هه رێ���م به پێچه وانه ی خه ون وویس���تی

هاوپه یمانی���ه وه وتاڵه بان���ی بارزان���ی ده نگیان���دا به ئۆپۆزس���یۆن وبۆده نگدان به سه رۆكی هه رێمیش نوسه رێكی ئاسایی دوره واڵت به بێ هیچ هه ل وده رفه تێكی ڕه خس���او له به رده می���دا به بێ بونی تیم وهه لمه تی هه ڵبژاردن وكه ناڵی ڕاگه یاندن ڕكاب���ه ری بارزان���ی ك���رد له گه وره ترین ل���ه ڕوی ده نگ وكاریگه رتری���ن پارێزگا وجوگرافیاوه له بارزانی برده وه و ژماره ی ئه وهاواڵتیانه ی متمانه یان به ڕكابه ره كه ی به رزانی���دا بۆزۆربه ی هه ره زۆری خه ڵكی كوردستان پێشبینی نه كراو بوو له به ریه ك هۆی ساده ئه ویش ئه وه بو بارزانی ته نها له هه ناس���ه داندا له ڕكابه ره كه ی ده چوو، ئیتر له ئه رزی كوردس���تانه وه تائاسمان م���ۆری بارزانی لێدرابوو. بۆخولی دومی ویالیه ته ك���ه ی له ب���ری به خۆداچونه وه و داننان به هه ڵه كانی خولی پێشودا بارزانی به ڕۆشتن ودرێژه دان نكوڵیكردن ڕێگای له س���ه ر ڕێگ���ه ی هه ڵ���ه ی هه ڵب���ژاردو ناڕازی خوێنده وه و هاواڵتیانی نه ده نگی نه حسابی بۆسه رده مه نوێكه و په یدابونی ئۆپۆزسیۆنی كاریگه ركرد چ له ناو هۆڵی په رله مان چ له ناوش���ه قامدا نه توانیشی پیش���كه وتنه هۆش���یاری له ئاس���تی خێراكان���ی ڕوداوه كۆمه اڵیه تی���ه كان وعێ���راق كوردس���تان س���ه رگۆڕه پانی ناڕه زاییه كان وناوچه كه و جیهاندابێ���ت، له پێناو وه اڵمدران���ه وه و هێ���ز به گوله و شوش���ه ی چه ند په نجه ره كی ش���كاوی پارته كه یدا چه كداره كانی پارته كه ی ده یان الوی كوردی بێكارو بێ ژیان وگوزه رانی ناڕازی���ان له نه بون���ی دادی كۆمه اڵیه تی خه ڵتانی خوێن كردو بارزانی ته نها وه ك س���ه ركرده یه ك مایه وه كه سه ركردایه تی حیزبی ده كرد له سه رده می شه ڕی ناوخۆ نه ك وه ك سه رۆكی هه رێم وده سه اڵتێك كه س���ه رجه م هاواڵتیه كان���ی به هاواڵتی

خۆی وخاوه ن ماف بزانێت،...

هەڵبژاردنی ئەمجارەی کوردستان گەر لەوادەی خۆیدا ئەنجامبدرێت، بەڕای من کارێک����ی گرنگە بۆ مومارەس����ەی مافی دەنگ����دان، بۆ ئاوێنەبوون����ی قەبارەی پارتە سیاس����ەکان لەب����ەردەم ئاوێنەی س����ندوقەکاندا، بۆ تێگەیش����تن لەوەی ئەم چەند س����اڵە خەڵکی کوردس����تان تاچەندە ل����ەم باردۆخە ڕازیە، تاچەندە تاچەن����دە ڕازی����ە، لەئۆپۆزس����یۆن لەئیس����المیەکان ڕازیە، تاچەندە گوێ دەگرێ بۆ ویژدان����ی خۆی وتاچەندەش ئەم مرۆڤ����ە )هاواڵتیە( لەناخی خۆیدا، یان تەنها دەنگدەرێکی کزۆڵەی الوازی بانگەش����ەی هەڵبژاردن����ە. س����ۆزداری لەکوردستان پرۆس����ەی س����ەرۆکایەتی ودووبارە چوونە بەردەم س����ندوقەکانی هەڵب����ژاردن بۆ هەڵبژاردنی س����ەرۆک، بەجیدی ئەمج����ارە دەبێ����ت کارێک����ە قس����ەی لەس����ەربکەین، دیارە لەڕووی ئ����ەم هەموو قەیرانە گەورانەی ناوچەکە س����ەیری بکەین، کاریزما سیاس����یەکان دەتوانن ڕۆڵی مێ����ژووی خۆیان ببینن، بەتایبەت لەهیچ کاتێکدا وەک ئێس����تا ک����ورد نێزی����ک نەبۆت����ەوە لەخەون����ی کوردس����تانی ئازاد، وەک ئەوەی ئێستا س����ەرەتاکانی دەرکەوت����وون. بۆ ئەم ڕەهەن����دە نەتەوەییە دەبێ����ت کاریزما ڕۆڵە سمبۆلیەکانی خۆیان سیاسیەکان ببین����ن، کاریگەری����ان هەبێ����ت بۆ ئەم پرۆسەیە، ئەمە بردنەوەی میژووە، نەک ڕەدووکوتن����ی ڕووداوە مێژوووی����ەکان. بەاڵم بەڕێزانم پرۆسەی نەتەویی چاالک نابێت تاوەکو پرۆس����ەی دیموکراس����ی لەنێو خودی کۆمەڵگ����ە خۆیدا نەچێتە س����ەر ڕێگ����ە ڕاس����تەقینەکەی خۆی. ئەمەش وەهام لێدەکات، وەک نوسەرێک چەن����د ڕایەک و پێش����نیارێک دەربارەی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی هەرێم بخەمە

بەردەم خوێنەرانی ئازیزم. دی����ارە بۆ بەندە دێژکردنەوەی ماوەی سەرۆکی هەرێم نەبووە گرفتێکی گەورە، بەق����ەد ئەوەندەی هەمیش����ە میکانزمی دەرکردن����ی بڕی����اڕەکان گرف����ت بووە. بەمانای ئەوەی الی من جێگەی پرسیارە س����ەرۆکایەتی بڕیارەکانی میکانزم����ی هەرێمە، جاگەر هاتوو ئەم سەرۆکایەتیە

ئێس����تا بێ����ت، ی����ان درێژک����راوە یان سەرۆکایەتی هەڵبژێردراوی داهاتوو بێت. من وەک نوسەرێک لەئەزمونەوە گرفتم لەگەڵ میکانزمی بڕیاردانی سەرۆکایەتی هەرێ����م هەب����ووە، ب����ەوەی لەدواجاردا بڕیاڕەکان تەنها لەهەیئەی س����ەرۆکەوە ئەوانەن ڕاوێژکارانیش����ی دەردەچ����ن و کەس����ەرۆک خۆی دەستینشانیکردوون، ن����ەک نوێنەری کۆمەڵگ����ەی کوردی بن ئەمەش جیاوازیەکانیانەوە. بەهەم����وو بەڕای من، ئەو پەتە ونبوویە کەپرۆسەی بڕی����اڕەکان دیموکراس����یزەبوونی بڕیاڕدەرکردن بەپڕۆسەی دەبەستێتەوە خۆیەوە، بێگومان دوای ئەوەی لەالیەن پەڕلەمانەوە دەنێردرێت بۆ سەرۆکایەتی هەرێم. ئەمە زۆر ج����ار وەهای کردووە چەندەه����ا لەبڕی����اڕەکان کەهەندێ����ک ج����ار بگەڕێتەوە ب����ۆ پەڕلەمان وگلەیی وڕەخن����ەکان لەس����ەرۆکایەتی هەرێ����م س����ەرەکیە گرفتی ئەمەش کەڵەکەبن، لەس����ەرۆکایەتی بڕیاردان لەپڕۆس����ەی هەرێمدا. دیارە وەک گووتم مەبەس����تی دۆزین����ەوەی تەنه����ا گوت����ارە ئ����ەم لەنێوان ئەقاڵنیە دیالۆگی نێوەندەکانی کۆی پێکهات����ە جیاوازەکانی کۆمەڵگەی ک����وردی، نکوڵ����ی ل����ەوەش ناکرێ����ت، کەس����ەرۆکایەتی هەرێم وەک چەترێکی سیاسی وکاریزمایی ڕۆڵی گرنگ دەبینێت لەئاڕاس����تەکردنی پرسە گرنگەکانی نێو کۆمەڵگە بەئاڕاس����تەکانی ڕێگە چارەی ناوەڕاس����ت ولەنێوان الی����ەن و بۆچوونە جیاوازەکان����دا. وەک ئام����اژەم پێ����دا الی من درێژکردنەوەی وادەی س����ەرۆک یان دووبارە هەڵبژاردنەی س����ەرۆک بۆ هەرێم چەندە گرنگە ئەقاڵنیانە قس����ەی لەس����ەربکەین، س����ەد ئەوەندە گرنگە ئەم����ڕۆ بیر ل����ەو میکانزمانە بکەینەوە، بەشداریکردنی چین بوارەکانی کەزیاتر وتوێژە جیاوازیەکانی کۆمەڵگە لەبڕیاری سەرۆکایەتی داهاتوودا زامندەکات. من پێموایە دەکرێت لەگەڵ س����ەرۆکایەتیدا )ئەنجومەنێک����ی ڕاوێ����ژ( پێکبهێنرێت، ئەم ئەنجومەنە پەیوەندی بەکەسایەتی هەلبژێردراو نەبێت و، دەکرێت بەز وترین کات کاری بۆبکرێ����ت. ئەم ئەنجومەنی لەڕەم����ز ئەنجومەنێک����ە ڕاوێ����ژە،

وڕۆشنبیرەکانی سیاس����ی وکەسایەتیە کۆمەڵگ����ەی ک����وردی، )ئەنجومەنێکی ڕاوێ����ژ( نوێن����ەری ک����ۆی کۆمەڵگ����ەی مەدەن����ی بێت بەبێ جیاوازی سیاس����ی ڕاوێژ ئەنجومەنێ����ک وئیتن����ی، وئاینی نەک هەڵقواڵبێت، ولەکۆمەڵگەوە بکات لەبەشگەرایی سیاسی. ئەم ئەنجومەنە ڕاوێژ دەکات بەڕێزانم، نەک بڕیاربدات، دەکرێت لەدوایشدا ئەم ڕایانە بەشەفافی بۆ خەڵک باسبکرێن، بۆ ئەوەی لەپرسە گرنگەکاندا خەڵکی کوردستان ئاگاداربن. بەسەرۆکایەتی نییە ئەمە شەرعیەتدان لەسەر لیستی پەڕلەمان، بەڵکو هەوڵێکە لە بەدیموکراس����یزەکردنی نێوەندەکانی

بڕیاڕ کەلەپڕۆسەکەدا بەشدارن. بەڕای من دورستبوونی ئەنجومەنێکی ڕاویژی ئاوەه����ا، یان کابینیەکی پیران، گەرەنت����ی ئەوە دەکات، کاتێک پرس����ە گرنگەکانی س����ەبارەت بەئازادی بیروڕاو پرسە گرنگەکانی ئاین ودەوڵەت، مافە مەدەنیەکان، پرس����ی چین وتویژەکانی کۆمەڵگ����ەی ک����وردی، ژن����ان ومندااڵن وپی����ران لەپەڕلەمان����دا دەبێتە گرفت، ئەم ئەنجومەنە بەپێی ئەوەی لەکەسە هاتوون، دیار وشارەزاکانی کۆمەڵگەوە دەتوان����ن لەگ����ەڵ هەموواندا دانیش����ن ولەدوایش����دا بیروڕاکان بۆ سەرۆکایەتی بکەن����ە ڕاوێ����ژ. لەکاتی بڕیاردانیش����دا

ئەنجومەن����ی ڕاوێژ لێپس����راوە بەرامبەر بەڕاوێژی خ����ۆی، کەبێگومان ئەوانیش دەگەڕێن����ەوە بۆئ����ەو الیەن����ە وک����ەس وش����ارەزایانەی بوارە جیاجیاکان. ئەم ئەنجومەنە دەکرێت لەالیەن پەڕلەمانەوە یاسایەکی بۆ دەربکرێت وقسەی لەسەر بکرێت. بەڕای نەش����ارەزایەکی وەک من لەسیاسەتی ڕۆژانە، ئەم جۆرە ئەنجومەنە وەه����ا دەکات فۆرم����ی س����ەرۆکایەتی لەوێن����ەی دیس����پۆتە ڕۆژهەاڵتیەک����ەی بگوازرێت����ەوە ب����ۆ مۆدێلیک����ی دیکەی دیموکراس����ی لەناوچەک����ەدا. بەدیوێکی دیکەدا، ئ����ەم ئەنجومەنە وەها دەکات ک����ەڕادەی تۆمەتبارکردن لەم هەرێمەدا کەمتر بێت����ەوە، کولتورێک����ی دیالۆگی ئەقاڵن����ی جێگەی سوس����تماتیکراوی بگرێت����ەوە. دی����ارە لەکات����ی بوون����ی ئەنجومەنێک����ی ڕاوێ����ژی ئاوەها، تەنها س����ەرۆک وهێزە سیاس����یەکانی بەشدار تۆمەتبار ناکرێ����ن بەبڕیاڕی یەکالیەنە، دەکات ئ����ەوە گەرەنت����ی هەروەه����ا کەدیموکراس����ی لەس����ەر قاچ����ی خۆی

بوەستێت. دیارە ئێم����ە کەس����ایەتی ئاوەهامان ن����اودارن، پ����ەروەردەکاری زۆرە ئاینی زانای سیاسەتمەداری ش����ارەزا و میانڕەو وکریس����تیانی باش ونوسەری وڕۆش����نبیری بەتوانا وخانم����ی جیدی جیدی����ن. بەگش����تی ئ����ەو کەس����انەی لەالی����ەن کۆی کۆمەڵگ����ەوە ئیجماعیان لەس����ەرە، میکانیزم����ی دۆزین����ەوەی ئەوکەس����ە بەئەزمونان����ە، بەجی����اوازی کارێکی ومەزهەبیانە، ئینتمای سیاسی گران نابێت. بەگشتی من ڕام وەهایە، کەئەنجومەنێکی ئاوەهای ڕاوێژکار لەگەڵ بەش����داریکردنی گەرەنتی س����ەرۆکدا، زیاتری مرۆڤی ک����ورد دەکات، لەبینای کۆمەڵگەی خۆیدا. مادامەکی ئەنجومەنە ڕاوێژەکەی س����ەرۆکی هەرێ����م، هەموو ئینیتما سیاس����ی ودەنگە جیاوازەکانی لەخ����ۆ گرت����ووە، ئ����ەوا گفتوگ����ۆکان و توڕەبوون����ەکان زیات����ر لەڕێگ����ەی ئەم نێوەن����دەوە باش����تر بەڕێ����وە دەچێت. ئەم پڕۆس����ەیە بەڕای من هەنگاوێکە بۆ کردنی دەنگدەرە بەهاواڵتی ڕاستەقینە، نەتەوەیەکانیش بۆ کردنەوەی ڕەهەندە بەس����ەر یەکت����ردا، لەب����اری ئ����ەوەی داهاتووش، س����ەرۆکایەتی هەڵبژاردنی ئەوا ئەم ئەنجومەن����ی ڕاوێژە گرەنتی دەبێت بۆ بەرەو پێش����چوونی پرۆسەی دیموکراس����ی لەچوارچێوەیەکی ڕاوێژی

ئەقاڵنیدا ...

رێبین هەردی

"جەوهەری دیموکراسی وەک زوربەی بیریاران بە دروستی جەختیان

لێکردووە، توانای هاواڵتیانە لە البردنی حکومەتێک و گوڕینی بەحکومەتێکی

ترو لێرەوە پاراستنی خۆیان لەو مەترسیەی بریاربەدەستان نەبن

بەهێزێک کە ناگۆڕێن" دیڤید هلد

دیموکراس����ی بەبێ گۆرانی حوکمرانی و مان����ای سیاس����یەکان گەمەک����ەرە دیموکراس����ی جەوه����ەری نی����ە. دەستاودەس����تکردنی دەسەاڵتە و هەموو ئەو رێس����ایانەش کە ئەم سیس����تەمە پەی����رەوی لیئ����ەکات، ب����ۆ ریگەگرتنە ل����ەوەی دەس����ەالت نەک بۆ هەمیش����ە بەڵک����و ب����ۆ ماوەیەکی زۆر لەدەس����تی کەس����دا نەمینێتەوە. ب����ە مانایەکی تر جەوهەری دیموکراس����ی ریگەنەدانە بە مانەوەی دەس����ەاڵت ب����ۆ ماوەیکی زۆر لەدەس����تی کەس����ێک ی����ان گروپیکدا. میکانیزم����ی هەڵبژاردنیش تەنها تا ئەو کاتە مانای هەیە و بە نرخە کە بتوانێت ئەم گۆرانکاریە دروس����ت بکات. راستر ئامانجی س����ەرەکی هەڵبژاردن هەر بۆ ئەوەیە کەس یان هیچ هێزێک تاس����ەر لەس����ەر حوکم نەمێنێتەوە. یەکیک لە بیریارانی سیاس����ی ئەڵێت :دیموکراسی بامان����ای ئ����ەوە نی����ە )و ناش����توانێت ئەوە بێ����ت( ک����ە خەڵک����ی حکومەت ئەکەن..بەڵک����و دیموکراس����ی تەنها بە مان����ای ئەوەی����ە کە خەڵک����ی ئەتوانن حوکمرانی بەس����ەریاندا کەسانەی ئەو ئەک����ەن قەبوڵ ی����ان رەد بکەنەوە". بە بێ ئەگەری رەدکردنەوە هیچ مانایەکی راس����تەقینە ب����ۆ هەڵب����ژاردن نیە. کە جەوهەری دیموکراسیش ریگەنەدان بێت بە ماناوەی دەسەالت لەدەست کەسێک یان گروپیکدا، ئەوا یەکیک لە هەرە ئەو مەرج����ە گرنگانەی ک����ە ئەبێت لەناویدا ئامادەبێت ئەوەیە ئەبێت هەلی یەکسان النیکەم لەنێ����وان دوو هێزدا هەبێت بۆ ئەوەی جێگۆرکی لەسەر پەتی زۆرینەو کەمینە بکەن. دیموکراسی لەگەڵ لۆژیکی کەمینەی هەمیشەیدا ناگونجێت. لەهەر هەمیش����ەیی و کەمینەیەکی کوێیەکیش هەموو هەبوو، هەمیشەیی زۆرینەیەکی ش����تێک هەبێ����ت دیموکراس����ی نی����ە. دیموکراس����ی گەمەیەک����ی بەردەوام����ی

جێگۆڕکێی زۆرینەو کەمینەیە. س����ەرەکییەکانی لەه����ۆکارە یەکێ����ک شۆڕشەکانی دنیای عەرەبی لەدەستدانی ئەم سیفەتە سەرەکییەی دیموکراسییە. واڵت����ە عەرەبیی����ەکان کە تەنه����ا بەناو دەوڵەت����ی کۆماری ب����ون، لەناوەڕۆکدا بوو ب����وون بەسیس����تەمی پاش����ایەتی کە س����ەرکۆمار بۆ هەمیش����ە لەس����ەر حوک����م ئەمێنێت����ەوە، ن����ەک بەکودتاو ش����ەڕ، بەڵکو بە "هەڵب����ژاردن". بەاڵم هەڵبژاردنێ����ک کە هی����چ هەڵبژاردنێکی راس����تەقینەی تێدا نیە و پێیەکی لەناو پێیەکی سەرتاس����ەریدایە و تەزویرێکی هەڕەش����ەدا. س����ەرکوتکردن و لەن����او حوسنی موبارەک پاش ماوەیەکی کەم ل����ە بردنەوەی����ە بە ریژەیەک����ی یەکجار گ����ەورە لەهەڵبژاردنێکی پ����ڕ تەزویردا، بووە روبەڕوی شۆڕشێکی سەرتاسەری کە چارەنوس����ی بەدادگایکردنی خۆی و هەم����وو هاوکاران����ی گەیان����د. زۆرێک لەچاودێران یەكێک لەهۆکارە دیارەکانی روخانی حوس����نی موبارەک ئەگەڕێنەوە بۆ ئەو تەزویرە گەورەیەی هاوکارەکانی لەدوا هەڵبژاردندا کردیان. لەزۆرێک لەم دەس����ەاڵتانەدا هێزگەلی دی هەبون کە وەک رکەباری هێز یان حیزبی حوکمڕان بەش����داریان لەهەڵبژاردندا ئەکرد، بەاڵم بەب����ێ ئەوەی بتوان����ن تەنانەت پێگەی سەرۆک یان حیزبی فەرمانرەوا بلەقێنن. موبارەک����دا حوس����نی لەس����ەردەمی )لەحیزبی وەفدەوە بۆ ئیخوان موسلمین( بەش����داریان لەهەڵبژاردندا ئەکرد، بەاڵم لەچەند کورس����یەک زیاتریان نەئەهێنا. بەاڵم هەر کە رژێمی حوسنی موبارەک روخاو لەیەکەم هەڵبژاردنی پاکدا )یان نیمچە پاکدا( ئیخوان موسلمین زۆرینەی بەدەستهێنا پەرلەمانی کورس����یەکانی کە هەرچەند س����اڵیک پێ����ش لەچەند

کورسیەکی کەم زیاتری نەبوو. داڕمانی روخ����ان و لەس����ەردەمی ئێمە هەم����وو ئەجۆرە رژێمانەدا ئەژین کە بە هەر جۆر و بیانویەک بووە، دەس����تیان بە دەس����ەالتەوە گرتووە و بەری نادەن.

لەس����ەردەمی قەیران����ی هەم����وو ئ����ەو حوکمرانیانەدا ئەژین کە رێگە بەئاڵوگۆڕی ئەژین لەسەردەمێکدا نادەن. دەسەاڵت کە نە بردن����ەوە بەتەزویرو نەحوکمرانی ناتوانێ����ت هەمیش����ەیی بەزۆرین����ەی ت����ا س����ەر ب����ەردەوام بێ����ت. زۆرینەی هەمیش����ەیی و کەمین����ەی هەمیش����ەیی نیە، بەتایبەت����ی لەکۆمەڵگایەکی وەک ئێستادا کە بەردەوام لەزیاد لەکەناڵیک و لەس����ەر کاریگ����ەری رێگەیەک����ەوە ئەکرێ����ت و ئەس����تەمە بەهەم����ان دیدو بۆچونەوە بمینێتەوە. لەم س����ەردەمەدا پەیوەندی و شۆرش����ی س����ەردەمی کە پەیدابونی زیاد لەسەرچاوەیەکی هەواڵ و دەیان کەناڵ����ی تەلەفیزێۆنی و رادێۆیی و رۆژنامەگەریە، کە سەردەمی ئاشنابونە بەس����ەدان کۆمەڵگاو کلت����وری جیاواز، لەهەموو کاتێ����ک زیاتر دینامیکیەت لە گوڕینی نەخش����ەی زۆرین����ەو کەمینەدا هەیە کە ئەس����تەمە رێگەی لێبگیرێت. بنەمای س����ەرەکی دیموکراسیش تەنها بریتی����ە لەتواناو ئەگ����ەری رودانی ئەم ئەم سەردەمە سەردەمی ئاڵوگۆڕکێیە. کەوتنی ئەو درۆ گەورەیەیە کە زۆرینەی هەمیش����ەیی بەناوی ئەوەوە کە خەڵک ئەیانەوێ����ت و دەنگ����ی بۆ ئ����ەدەن، بۆ هەمیش����ە حوکمرانی ئ����ەکات. لەکوێ زۆرینەی هەمیشەیی هەبوو، هەر لەوێ درۆو تەزوی����رو فێڵک����ردن لەس����نوقی

دەنگدان هەی����ە. لەکوێش تەزویرکردن و فێلکردن هەب����وو، نارەزاییەک هەیە کە گ����ەورە ئەبێت و توند ئەبێ����ت و رۆژێک لەرۆژانیش دان پەیدا ئەکات. لەتەزویردا رەنگە بتوانرێت بۆ ماوەیەک فێڵ لەمێژوو بکرێ����ت، ب����ەس مەحاڵە بۆ هەمیش����ە فێڵبکرێت. مەرجی سەرەکی دیموکراسی هەڵبژاردنیکی بێ تەزویرە، چونکە تەنها لەدۆخی بێ تەزوی����ردا ئەگەری گۆڕانی نەخشەی زۆرینەو کەمینە هەیە. تەزویر جەوه����ەری دیموکراس����ی ئەروخێنیت و لەبری ئەوەی پێکەوە ژیانی ئاش����تیانە ب����ێ دروس����تبکات، دڕدۆنگ����ی و درز و متمانیەک دروست ئەکات کە زەمینە بۆ رق و کەرتب����ون و تەنانەت توندوتیژی دژ

بەیەک ئەکاتەوە.ل����ەم رۆژان����ەدا کە پرس����ی هەڵبژاردن لەهەرێمی کوردس����تاندا هاتۆتە پیشێ، زۆر گرنگە جارێکی دی مەترس����یەکانی لەس����نوقی فێڵک����ردن تەزویرک����ردن و هەڵبژاردن بیر بخەینەوە و ئەو راس����تیە بزانین کە نەخشەکێشان بۆ دروستکردنی زۆرینەی هەمیشەیی و کەمینەی ئەزەلی، نەک دیموکراسی، بەڵکو خودی ئەزمونی کوردستان و ئاشتی و پێکەوەژیانی ئەخاتە ئاشتی و لەدۆخی ترسیش مەترسیەوە. سەقامگیری هەرێمی کوردستان، ئەبێت خەمی سەرەکی هەموومان بێت و لەپیش حوکمرانانی دەس����ەاڵت و هەموانیشەوە کوردستان. کۆمەڵگایەکی تەباو پێکەوە ژیانی ئاشتیانە، تەنها ئەوکاتە دروست ئەکرێت ک����ە لەالیەک هەموان ئامادەیی ببنە لەزۆرین����ەوە تیابێ����ت ئەوەی����ان کەمینەو لەالیەکی دیش شانسی ئەوەیان

هەبیت لەکەمینەوە ببن بەزۆرینە.

13 )373( سێشه ممه 2013/4/16 birura.awene@gmail.comبیروڕا

زۆرینە و کەمینە

19 »»

سەرۆکایەتی هەرێم و پێشنیارێک

نەخشەکێشان بۆ دروستکردنی

زۆرینەی هەمیشەیی و

کەمینەی ئەزەلی، نەک

دیموکراسی، بەڵکو خودی ئەزمونی

کوردستان و ئاشتی و پێکەوەژیانی

ئەخاتە مەترسیەوە

ئیسماعیل حەمەئەمین

ئەنجومەنێکی ئاوەهای ڕاوێژکار لەگەڵ سەرۆکدا،

گەرەنتی بەشداریکردنی زیاتری مرۆڤی کورد دەکات،

لەبینای کۆمەڵگەی خۆیدا

بارزانی له هه شت ساڵه كه یدا نه یتوانی میوانخانه ی تایبه تی خۆی و پارته كه ی و

سه رۆكایه تی له یه ك جیابكاته وه

هه شت ساڵه كه ی بارزانی .!پشكۆ حه مه فه رج

Pshko_2000@yahoo.com

ئه م س����تونه ب����ه ئ����اوازی کارل مارکس نوس����راوه. مارک����س ب����روای وه هابوو که به گواس����تنه وه ی سیس����ته می سیاس����ی ل����ه ده ره به گایه تیه وه بۆ س����ه رمایه داری له ئه وروپ����ا، له ئه نجام����دا هه رچی ره ق هه ڵبه س����توو هه بوو ش����ل بوه و یان بوو ب����ه هه ڵم. ئ����ه م ش����لبوونه وه یه الی زۆر لێکۆڵه ره ی تر به کارهاتووه، ئێمه ش لێره وه ک وێنایه ك و چه مکێک بۆ خوێندنه وه ی ئێس����تای هه رێ����م به كار ده به ی����ن. هه رێم ئێس����تا وه ک ئه وروپ����ای پ����اش س����ه ده ناوه نده کان له سه رده می گواستنه وه دایه، بۆ ده ره به گایه تیه وه ل����ه سیس����ته مێکی سیس����ته مێکی تر که هێش����تا به ته واوی س����یماکانی دیارنیه. کێش����ه ی گ وره له م گواستنه وه یه دا ئه وه یه که هێشتا ئاگایی به رامبه ر به خۆی به ره����ه م ناهێنێت، به گش����تی هێزه ده ره كی����ه كان جوڵه رینی،

مه ب ستم ده ره وه ی ئاگای تاک خۆی. سیس����ته می ره دووی دیوزه مه ی����ه ک سیاسی هه رێم ده نێت؛ دیوزه مه ی خه ڵكه له گه ڵ ئ����ه و الیه نانه ی که نوێنه رایه تیان ده که ن. که ده ڵێین دێوزه مه مه به ستمان له ئه وه نیه که خه ڵك دێوزه مه ن به ڵکو له الیه ن ره دوو نراوانه وه وه ها ده بینرێن. له ئه نجامی ئه مه دا دوو به ره له پێکهاتندان. به ره ی����ه ك ره ق هه اڵتوو، نه گۆڕ، پارێزه ر، که مرۆڤه کان تیایدا سنوریان دیاریکراوه، خراونه ت����ه وه ن����او قه فه زێک����ه وه، گ����ه ر نه جوێڵینرێ����ن خۆیان توان����ای جوڵه یان لێب����ڕاوه. بۆیه هه �یش����ه ل����ه چاوه روانی بجوڵێن. بۆئ����ه وه ێ جوڵه ره کانیان����دان، ئه م مرۆڤانه ل����ه رێگای ئابوری کرێخۆری نه وته وه هه تا بێت ده ورووبه ریان به ش����ت که ڵه که ده كرێت. ش����تومه ک و کااڵ ئه مرۆ گرنگترین بواری دونیای مرۆڤی کورده له سیسته مێکی سیاسی ره ق هه اڵتودا. ئه م سیسته مه به ئه ندامانی ده ڵێت، ئه ی چێژ ببینن له شته كان، بگه رێنه وه بۆ سه رده می بت په رستی، له ئۆتۆمبیل و قات و قه نه فه و خان����وه داخراوه کانتا ل����ه زه ت له خۆتی بێده س����ه اڵت ببینه، خه یاڵی ئه وه بکه که ده توانی هه موو ش����تێک بکه یت، ئه وه نیه ده توانی����ت برۆیت بۆ س����وپه ر مارکێت. بگۆریت، فرێبده ی، به کاربه ریت، بکریت، خۆت نمایش بکه ی����ت، له گه ڵ ئه وانیتردا ئاماژه کان بگۆریته وه. دیاره زۆربه ی شت ک����ه ده كردرێت به مه به س����تی ئه وه یه که ئاماژه یه ك بۆ که سه كانی ده وروبه ر بنێرێت که به کاربه ری ئه م شتانه موچه ی هێنده یه که ده توان����ی ئه مه بکرێ����ت، زه وقی له م جۆره یه، خۆی له پێگه یه كی کۆمه اڵیه تی

تایبه تدا ده بینێته وه. ئ����ه م سیس����ته مه ر ه ق هه اڵت����وه وه ك ئه خته بوت ژماره ی پ����ه ل و پۆکانی زۆره، له هه موو ش����وێنێكدا بونی����ان هه یه، به جیاواز ده رده که ون. ئه م ده س����ه اڵته جگه ته خشان و په خشانکردنی شتومه ك و پاره بێ توانایه له گۆکردنی هه رش����تێکی تر. ئه م سیس����ته مه ر ه ق هه اڵت����وه ده یه وێت نه گۆڕان����ی خۆی ل����ه گۆڕانی ش����ته کاندا قه ره بوو بکاته وه. که ش����ته كان به رده وام ده کڕدرێن ئه وا تراویلکه ی ئه وه دروس����ت ده که ن که گ����ۆڕان له ئارادایه. مرۆڤ که ده توانێت ش����ته كان بگۆرێت ئه وا توانای

گۆڕانی هه یه.به اڵم ئێمه له س����اته س����ه ره تاییه كانی تردای����ن. س����ه رده مێکی ده رکه وتن����ی سه رده مێک که چیدی هیچ ناتوانێت خۆی تیادابگرێت. هه موو شتیک به سه ر ده چێت پێش ئ����ه وه ی بگاته دۆخی چه س����پیوی ره قبوون. ئه گه ر له سیس����ته می جاراندا، چینی بااڵی خۆ ب����ه نه گۆڕزانیو، مه رجی س����ه ره كی هه بوونی سیسته مه سیاسیه كه ب����وون: ئه وا نه چه س����پیوی یان ش����لێتی

سروشتی دۆخی داهاتووه.ل����ه پ����ڕ بێبنه م����او به ه����ا ئه م����رۆ سوکایه تیه كان به مرۆڤو ئیراده ی،هه رزوو له ه����ه وادا په رش و ب����او ده بن. هه رچی ئاسایی، ده كرێته دروس����تکراوه پیرۆزی چیدی به رپرس و س����ه رۆک وسه رکرده کان خ����اوه ن کاریزم����ا و تیش����کی نورانی نین که چاو و عه قڵی که س����ه كان کوێر بکه ن و ب����ه ئاره زه وی خۆیان بی����ان به ن بۆ کوێ

ده خوازن. له م س����ه رده مه نوێیه دا، که سیخناخه به ته کنه لۆژیا؛ چیدی چپه یه ك له کونجی ماڵکێدا هه ر زوو ده توانرێت ببێته باس����ی ش����ار و بگره واڵتیش. ل����ه ئه نجامی ئه م گۆرانانه دا به ربه س����ته کان، فشۆڵ ده بن، شته كان س����وک ده بن، گواستنه وه ئاسان ده بێت. به جۆرێک بیره كان، وش����ه کان،

خواس����ته كان، کااڵکان، وێنه کان، هه موو له جوڵه یه کی نه وه س����تاوی به رده وامدان. س����یمای ئه م س����ه رده مه نوێیه ئه وه یهکه بێ به زه ییه، خێرایه. به ئاس����تێک خێرایه که بواری تێگه یشتن و په یوه ندی نه ماوه. مرۆڤ����ه کان زوو تاقه تی����ان ده چێت. کات چڕ و کوش����نده یه، گه ر له ساتێکدا خۆت نه گۆری����ت ئ����ه وا قورس ده بی����ت: قورس بون مان����ای نه بوونی توانای����ه بۆ مانه وه ل����ه هه وادا، ل����ه رۆژگارێک����دا که هه رچی ش����ت هه یه له هه وادایه. که ل����ه هه وادا نه م����ای هه ر زوو مایه ی له بیرچوونه وه ی. بیرچوونه وه مه رگێکی ئاماده یه بۆ هه موو که سێک پێش ئه وه ی به کرده یی بمرێت. ل����ه به رامبه ر ئه م ش����لبوونه وه و چوونه هه وای����ه ده س����ه اڵتی حکومه ت����ی هه رێم ده خوازێت بۆ هه میش����ه ی����ه ك روومه تی هه بێت، یه ك رواڵه تی هه بێت، یه ك شێوازی ده نگو گوفت����اری هه بێت. به اڵم زه مانێکه که ئه م سیسته مه بوه ته مایه ی بارگرانی و له بڕی ئه وه ی ئیسک سوک بێت و بتوانێت بفرێت، ناچاره، توڕه بێت، هه ڵه ش����ه بێت،

زۆرجاریش فیشه ک بته قێنێت.

له سه رده می نوێدا فیشه که كان خۆیان گرنگ نین: به ڵک����و ده نگه كانیان گرنگن. بۆیه هه وڵ ئه درێ����ت که تاوانه کان به بێ ده نگ����ی ئه نجام بدرێن. ب����ه اڵم ده نگێکی کپکراو له م س����ه رده مه نوێیه دا ده نگێکی بیس����تراوه، ل����ه راس����تیدا هاوارێکی که ڕ که ره. تێپ����ه ری رۆیی ئ����ه و رۆژانه ی که کورس����یه كان ببنه مایه ی س����ڵه مینه وه. ده بێ دانیش����توانی س����ه ر کورس����ی له وه دڵنیاب����ن که زۆرێک س����ره یان گرتوه پاڵ ئه نێن، ه����ات و هاواریانه بۆ ئه وه ی بگه نه سه ر کورس����ی. سه رده می مانه وه له سه ر کورس����ی رۆژگارێک����ی خێرای گ����وزه ره. چیدی کورسیه كان عه رش ئاسا له حه وت ته به قه ی ئاسمان نین، که سه دانیشتوه كانی سه ریان ناتوانن بۆ هه میشه مۆڕه بکه ن. که هه موو ش����تێک ش����له هه موو شتیک ده رواته هه موو ش����وێنێک. شله سروشتی جوڵه ی����ه، س����ه ره رۆییه، ب����ه پێچه وانه ی ره ق قه ب����اره ی نیه، له کوێدا پیویس����ت بوو باریک بێ����ت باریک ده بێت، له کوێدا پێویس����ت بوو فراوان بێت فراوان ده بێت. له سه رد ه می شلبوونه وه ی هه موو شتێکدا یاس����اکان ته نها ده توان����ن چوارچێوه یه ك بن، که تیایاندا مافی جوڵه ی هه میشه یی

ببه خشنه خاوه نه کانیان. ئه سته مه جارێکی تر شل ببێته وه به ر ق. مێژووی ش����لبوونه وه دریژه، ده گه رێته وه ب����ۆ رۆژگارێک����ی دوور، ب����ه اڵم ته نها له م دوایان����ه دا بوو به ئه مری واقیع. ش����ل له ش����ێوه ی ئاپۆره یه، له ش����ێوه ی خه ڵک، له ش����ێوه ی جه ماوه ر. گه ر زه مانێکه ئه م ش����ێوه یه به ناشایسته بینراوه بۆ ئه وه ی ده س����ه اڵتی هه بێت، ئه وا ده سه اڵت ئه مرۆ بۆ ناشایس����ته كانه. ده سه اڵت سروشتێکی هه یه که پێی گه ش����تی شایسته یتی، که ده ستت به پیاده كردنی کرد به سه رچوویت. باشترین حکومداری ئه و حکومداریه یه که له داهاتوودا دێت. هه میش����ه له داهاتوودا هه میش����ه حکومداری بۆیه ده مێنێته وه. هه وڵێكه بۆ باش����ه. به اڵم هه موو هه وڵێک دی����دی که س����ه كان ده گۆرێت ب����ۆ حوکم ئیتر حکومداری پیاده ك����راو، بنه مایه بۆ حکومداری ئه ڵته رناتیڤ. حکوم هه تا بێت وورد ده بێته وه، روونتر ده بێته وه، ش����لتر ده بێته وه. حوک����م چیدی له خوێندا نیه. زانس����ت پێمان ده ڵێت خوێنه كان هه موو وه ك یه كن. گه رچی رامبۆ قه س����یده یه كی جوانی به و ناونیشانه نوسیوه به اڵم که س

خوێنی پیس نیه.

بیروڕا(373( سێشه ممه 142013/4/16

ده‌ینوسێت

شلبوونه‌وه‌ی‌سیسته‌می‌سیاسی‌هه‌رێم

birura.awene@gmail.com

هه ڵبژاردنه كان���ی باس���ی له وه ت���ه ی داهاتووی هه رێمی كوردستان ده كرێت، پارته كانی ده سه اڵت وبه تایبه تی پارتی دیموكراتی كوردس���تان، ئه و ئاماژه یه باو ده كه نه وه ، كه ئه وان هێزی یه كه م ده بن له هه ڵبژاردنی داهاتوو. له رووی زانس���تییه وه ، له والتێكی دیموكراتدا، هێزی براوه ی هه ڵبژاردن، به نده به دوو

هۆكاری سه ره كییه وه :ئ���ه و پارته ی یه كه می���ان ئه دائ���ی له ده سه اڵتدا بووه ، تا چه ند كێشه كانی كۆمه ڵگه ، ئه وانه ی ك���ه به ڵێنی دابوو چاره سه ریان بكات، به باشی چاره سه ری ك���ردووه و، توانیویه ت���ی قه ناعه ت به هاوالتیان ب���كات ئه گه ر به رده وام بێت له ده س���ه اڵت، ده توانێ���ت بارودۆخ���ی

هاواڵتیان به ره و باشتر به رێت. دووه میان: تا چه ند هێزی س���ه ره كی ركاب���ه ر، )ئۆپۆزس���یۆن( توانیویه تی ره خن���ه ی بونیاتنه ر ل���ه كاره هه ڵه و بگرێ���ت، ده س���ه اڵت خراپه كان���ی چاره سه ری باشتر و گونجاوی خستووته ڕوو، ب���ۆ كێش���ه ی���ان قه یران���ه كان، له به رامبه ردا رای هاواڵتیان بۆ پرۆژه و

ئه جێندای خۆی كێش ده كات.ئه گه ر ئه م پێوه ره له كوردس���تاندا به هه ند وه ربگرین، ده س���ه اڵتی لیستی كوردستانی، كه پێكهاتبوو له )پارتی و یه كێتی( سه ركه وتوو بوون له بره و دان ب���ه گه نده ڵییه دارای���ی و ئیدارییه كان، ن���ه ك هی���چ قه یرانێكیان چاره س���ه ر

نه ك���ردووه ، به ڵكو چه ندی���ن قه یرانی دیكه یان خوڵقاندووه .

ئه م ده سه اڵته به كه یفی خۆی نه وت ده فرۆش���ێت وداهاته ك���ه ی دیار نییه ، به ملی���اران دۆالری له به غدا وه رگرتووه هاواڵتیان���ی به ن���اوی وه رده گرێ���ت، كوردس���تانه وه ، به اڵم ته نانه ت پاره ی خ���ودی هاواڵتیانیش له بانكه كاندا دیار نه م���اوه نه ك پ���اره ی حكومه ت و ئه و به رهه مدێت له ناوخۆ سوته مه نیه ش���ی ته نان���ه ت وه ریده گرێ���ت، وله به غ���دا

نه یتوانیوه عادیالنه دابه شی بكات.ئه م ده س���ه اڵته ، به ده س���تی خۆی، به هه ر پاس���او وبیانویه ك بێت، خوێنی گه ش���ی گه نجانی ئه م نیشتیمانه كرده كه سیش���ی ئاره زووه كانی، قوربان���ی دادگایی نه كرد، له به رامبه ردا، چه ندین رۆژنامه نوس و چاالكوانی دادگایی كرد، ته نها له به ر ئه وه ی به ش���ێكی زۆر كه م له گه نده ڵییه كانی ده س���ه اڵتیان باس

كردبوو.ئه م ده س���ه اڵته ، قه یران���ی بێكاری و نیش���ته جێبوون وگرانی ب���ازاڕی نه ك چاره س���ه ر نه كرد، به ڵكو قه یراناویتری ك���رد، لیس���تی دانه م���ه زراوان درێژتر ب���ووه وه ، نرخ���ی خانوب���ه ره به رزتر بووه وه ، قۆرخكاری بازاڕ زیاتر بووه .

كه واته ب���ه چ پێودانگێك، حزبێكی وه كو پارتی، كه ده سه اڵتی راسته قینه ی به ده س���ته و له گه ڵ یه كێتی هاوبه شه ، یان راستتر بڵێن یه كێتیشی دوای خۆی

خس���تووه ، خۆی وه كو هێزی یه كه می داهاتوو وێن���ا ده كات، له كاتێكدا ئه م حزبه ، به هه موو س���اخته كارییه كانه وه ، ته نها سێیه كی ده نگه كانی هه ڵبژاردنی

ساڵی 2010 ی به ده ستهێناوه .گ���ۆڕان بزوتن���ه وه ی له كاتێك���دا به ده ستهێناوه ، ده نگه كانی چواریه كی كه هێزێكی ئۆپۆزسیۆنه وچوار ساڵه ، كار له سه ر ده رخستنی گه نده ڵییه كانی ده س���ه اڵت ده كات و، به ش���ێوه ی جیا جیا پ���رۆژه ی چاكس���ازی هه الیه نه ی

خستووه ته ڕوو.لێره دا پێویس���ته پای���ه گرنگه كه ی هه ڵب���ژاردن بخوێنین���ه وه ، كه ئه ویش كوردستان هاواڵتیانی ئایا هاواڵتیانه ، به كاریگه ری به رنامه ی سیاسی وفه شه لی

حزبه كانی ده سه اڵت له رابردوودا ده نگ ده ده ن، یان پێشوه خت ده نگی خۆیان

یه كالیی كردووه ته وه ؟راسته له كوردستان ئینتیمای حزبی، ب���ه حوكم���ی س���ه رده می چه كداری و ش���ۆرش، تا راده ی���ه ك به هێزه ، به اڵم له پاش زیاتر له 21 س���اڵی ده سه اڵتی س���ه ربه خۆ له كوردس���تان، توێژێكی به رفراوان���ی هاواڵتی���ان، ك���ه زیاتره ل���ه نی���وه ی ده نگ���ده ران، ئینتیمای راسته وخۆی بۆ هیچ حزب و قه واره یه كی سیاس���ی نیی���ه . ))له راپرس���ییه كی باوه رپێك���راوی وه زاره ت���ی پالندان���ی رێ���ژه ی ،2007 له س���اڵی عێراق���دا، ئه وانه ی ل���ه حزبدا كارده ك���ه ن ته نها 4.5% بووه (( وات���ا به پێی هه لومه رج وبه رنامه ی سیاس���ی ده نگ به الیه نێكی

دیاریكراو ده ده ن. لێدوان���ی ئ���ه و الیه نان���ه ی خۆیان به هێ���زی یه كه م وێنا ده كه ن، دوو راڤه هه ڵده گرێ���ت، یان ئه وه تا بانگه ش���ه ی پێشوه ختی هه ڵبژاردنه ، كه به به هێزیی خۆیان پیش���ان بده ن، كه له راس���تیدا

ترس دایگرتوون له دۆڕان. ی���ان ئه و هێزانه بڕاوایان به ئیراده ی هاواڵتی���ان نیی���ه ، وا ده زانن، كه هه ر كه س���ێك له راب���ردوودا ده نگی به وان دابێت، ئیتر ئه و كه س���ه پاوانی ئه وانه

و، نابێت ده نگ به الیه نی تر بدات. ئه گ���ه ر بڕیار بێت، ده نگی هاواڵتیان هێزی یه كه م وبراوه دیاری بكات، ئه وا له پێ���ش هه ڵبژاردن���دا، هیچ الیه نێك هێ���زی یه ك���ه م نییه ، تا ئ���ه و كاته ی ئه نجامی هه ڵبژاردن راده گه یه نرێت. هه ر الیه نێكیش پێش���وه خت خۆی به هێزی یه ك���ه م بزانێت، نه بڕوای به هه ڵبژاردن

هه یه نه به ڕای هاواڵتیان.

مالیك���ی و هه ولێ���ر رێكه وتننام���ه ی ده وڵه ت���ی یاس���ای ك���رده حكومڕانی عێراق، ئه مه ئه گه ڕێت���ه وه بۆ كۆتایی س���اڵی )2010(و پاش هه ڵبژاردنه كانی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق، بێگومان به دیوه كه ی هه ولێ���ر رێكه وتننام���ه ی تریدا سوننه كان و لیستی ئه لعێراقییه ی له پێكهێنانی دوریخس���تنه وه ه���اڕی و حكومه ت، له كاتێكدا كه دو كورس���ی ئه نجومه نی نوێنه رانیان له ش���یعه كان و

لیستی ده وڵه تی یاسا زیاتر بو.ش���یعه كانی كورد به كورتییه ك���ه ی هه ڵبژاردو سوننه كانی خسته ده ره وه ی په یوه ندییه كانی ، دۆستایه تی و بازنه ی ئه م���ه له كاتێك���دا كه كورد كێش���ه ی زه وییه داگیركراوه كانی له گه ڵ عه ره بی س���وننه دایه ن���ه ك ش���یعه و له گ���ه ڵ س���وننه كانی عیراق هاوس���نوره نه ك

شیعه كان.له س���اڵی )2005(ه وه تا ئێستا ئه وه دوو خولی حكومڕانییه كورد مالیكی و ش���یعه كان هه ڵده بژێرێ و ئه وانیشن كه مادده ی 140 و كێش���ه ی پێش���مه رگه و گرێبه س���ته بودج���ه و (17%(ی نه وتییه كانی نه ك بۆ یه كالیی ناكه نه وه به ڵكو ئاماده نین كاریشی له سه ر بكه ن، بێ منه تی مالیكی و لیسته كه ی گه یشته ئه و راده یه ی كه له پرس���ی بودجه شدا ئاماده نه بێت بۆ ته نها ساتێك له سه ر رابوه س���تێت، كوردو پێش���نیاره كانی پاش ئه وه ی نوێنه رانی كورد به تایبه ت فراكسیۆنی لیس���ته كوردستانییه كان و )ین���ك و پ���دك( له س���اڵی )2010(دا له پێناوی ه���ات له ده س���تیان ئه وه ی لیس���تی دژی ش���یعه كان مالیك���ی و ئه نجامیاندا س���وننه كان ئه لعیراقییه و هی���چ ده رفه تێكی���ان بۆ س���وننه كان و تا نه هێش���ته وه ئه لعیراقییه لیس���تی ئێستا بتوانن ده روازه یه ك بۆ كاركردن له گه ڵ س���وننه كان بكه نه وه ، ئێس���تا كارته كانی كورد پشتیوانی به هێزترین كردنه له و به رپرس���ه س���وننانه ی كه فه رمانی گرتن و له سێداره دانیان له الیه ن مالیكییه وه بۆ ده رچووه ، ئێستا كورد به ب���ێ هی���چ پرۆتۆكۆڵێكی سیاس���ی واژۆ كراو چاو له ڕێی پێش���ێلكارییه كی

ش���یعه كانه به رامب���ه ر س���وننه كان تا به یاننامه یه ك���ی له دژ ده ربكات، هه موو ئه م ده ركه وتانه ی ئێس���تا به ڵگه ی بێ پالنی و نه بوونی روانگه یه كی سیاس���ی روونی س���ه ركردایه تی سیاسی كورده به رامب���ه ر به عیراق و ج���ۆرو قه باره ی په رته وازه زۆر هاوپه یمانێتییه كان���ی ، رۆژێك میوانداری تارق هاشمی ئه كات كه له دۆسیه ی تیرۆره وه گالوه و رۆژێك پش���تیوانی خۆپیش���اندانه كانی عیراق ده كات، رۆژێ���ك دژی توندوتیژیه كانی عی���راق خۆی نمای���ش ده كات و رۆژێك دژی شێوازی ده س���تگیركردنی )رافع ده رده كات، به یاننام���ه عیس���اوی ( به رده وام كێش���ه به كێشه دائه پۆشێ و دژی بنه ما ده ستورییه كان دیكۆمێنتی واژۆ كراو ده دات به ده سته وه "گۆڕینی ناوی ناوچه كێشه له سه ره كان به ناوی ناوچ���ه كوردس���تانییه كانی ده ره وه ی

هه رێم" وه ك نمونه .خاكی كورد له رێكه وتننامه نوێكاندا،

له )2002(ه وه تا ئێستا.!ئه م���ڕۆ ت���ا )2002(ه وه له س���اڵی چ���وار س���ه ره كی به ش���ێوه یه كی واژۆكراو رێكه وتننام���ه ی په یماننامه و له نێوان س���ه ركردایه تی سیاسی كوردو شیعه و س���وننه كانی عیراقدا هه یه ، كه كه س ناتوانێت له ئێستادا بڕوای هه بێت كه ئه و رێكه وتننامانه جگه له مره كه بی

سه ر كاغه ز شتێكیتربن.!ئه وانیش:

له نده ن���ی رێكه وتننام���ه ی -1ئۆپۆزسیۆنی عیراقی ساڵی )2002(.

2- م���اده ی ژم���اره )58(ی یاس���ا به ڕێوه بردن���ی ده وڵه ت���ی عی���راق بۆ

قۆناغی گواستنه وه .ده س���توری )140(ی م���اده ی -3

هه میشه یی عیراق.4- رێكه وتننامه ی هه ولێر.

یه ك���ه م: رێكه وتننام���ه ی له نده ن���ی له ب���ه رواری عیراق���ی ئۆپۆزس���یۆنی (14و 15ی كانون���ی یه كه می س���اڵی 2002( له له نده ن گرێدراو كۆتاییه كه ی به یاننامه یه ك���ی )22(خاڵ���ی بوو، كه واژۆی )65( گه وره سیاس���ی عیراقی له سه ره كه ئێستا زۆربه یان له لوتكه ی

عیراقدان، به ڕێوه بردنی ده سه اڵته كانی له خاڵی )9(ی ئ���ه م رێكه وتننامه یه دا به م ج���ۆره باس له كێش���ه ی ئه رزی و راگواستن و گۆڕینی باری دیمۆگرافیای كوردس���تان كراوه ، ك���ه تیایدا زۆر به روونی ناوی ی���ه ك به یه كی ئه و ناوچه كوردیانه ده هێنێت كه توشی راگواستن و

گۆڕینی باری دیمۆگرافیا بوون. )22( رێكه وتن���ه )9(ی خاڵ���ی

خاڵیه كه ی له نده نی )2002(دا:)راگواس���تن و پاكتاوكردنی نه ژادی و

گۆڕینی باری دیمۆگرافی :كۆنگره ئیدانه و سه ركۆنه ی راگواستنی زۆره مل���ێ و پاكتاوكردن���ی ره گ���ه زی و به كارهێنانی چه كی كیمیاوی و گۆڕینی ناس���نامه ی نه ته وایه تی ده كات جگه له گۆڕینی باری دیموگرافی له ناوچه كانی كه ركوك و مه خمورو خانه قین و سنجارو ش���ێخان و زم���ارو مه نده ل���ی و ئه وانی

دیكه .هه ر وه ه���ا كۆنگ���ره داوا ده كات كه ش���وێنه واری ئ���ه م كاران���ه نه مێنێت. ئ���ه م به جێبه جێكردن���ی ئه م���ه ش

هه نگاوانه ی الی خواره وه :بۆ راگوێ���زراوه كان أ/ گه ڕان���ه وه ی ناوچه كانی خۆی���ان و گه ڕانه وه ی ماڵ و موڵكه كانیان و قه ره بوو كردنه وه ی ئه و

زیانانه ی كه لێیان كه وتووه .ب/ گه ڕانه وه ی ئه وانه ی كه له شوێنی ت���ره وه هێن���راون بۆ ئ���ه و ناوچانه ی له س���ه ره وه ئاماژه م���ان پێ���دان ب���ۆ

شوێنه كانی پێشوتری خۆیان.ت/ گه ڕان���ه وه ی كورده فه یلییه كان و ئه و عیراقیانه ی كه به ئیرانی له قه ڵه م دراون و راگوێ���زراون بۆ ده ره وه ی واڵت به بێ ره چاوكردنی بنه چه یان و ئه وانه ی ك���ه به ب���ێ هی���چ هۆیه ك ده س���ه اڵت مافی هاونیش���تمان بوون���ی عیراقیان ناو لێس���ه ندونه ته وه . گه ڕانه وه یان بۆ عیراق و گه ڕانه وه ی ناس���نامه ی عیراقی بۆی���ان و هه موو م���اڵ و موڵكه كانیان و زیانانه ی ئ���ه و كردن���ه وه ی قه ره ب���و كه لێی���ان كه وتووه و ئاش���كرا كردنی چاره نوسی ئه و گیراوه فه یلییانه ی كه له نیسانی ساڵی )1980(وه ده ست گیر

كراون. پ/ هه ڵوه ش���انه وه ی هه م���وو ئه و فه رمانه كارگێڕیانه ی كه رژێمی پێشوو ده ریكردوون، له ساڵی )1968(ه وه به مه به س���تی گۆڕینی ب���اری دیموگرافی

له كوردستانی عیراقدا.یاس���ای )58(ی م���اده ی دووه م:

قۆناغ���ی ب���ۆ واڵت به ڕێوه بردن���ی گواس���تنه وه ، له م ماده یه دا به ش���ێكی كێش���ه له تایبه تمه ن���دی به رف���راوان ئه رزییه كانی كورد پاشه كش���ه ی پێوه دیاره و زیاتر ماده كه گشتێنراوه به سه ر كۆی كێشه ی ئه رزی له عیراقداو هاوكات له كات���ی جێبه جێنه كردن���ی ماده كه دا داوای ته ده خولی نه ته وه یه كگرتووه كان

ده كات، به م شێوه یه یه :)أ/ حكومه ت���ی ئینتیقال���ی عێراقی هه ڵده ستێ بااڵ ده س���ته ی به تایبه تی ب���ه چاره س���ه ر كردن���ی كێش���ه كانی خاوه ندارێت���ی خانوو ب���ه ره و چه ندین الیه نی ت���ر چونك���ه په یوه ندیان به و مه س���ه له یه وه هه یه ، ب���ه زوترین كات هه ڵده ستن به جێبه جێ كردنی ئه م كاره له پێناو البردنی ئه و زوڵم و سته مه ی كه رژێمی پێشوو پێی هه ستاوه كه ئه ویش گۆڕینی باری دیموگرافی دانیش���توانی چه ن���د ناوچه یه كی دیاری ك���راوه به

كه ركوكیشه وه ،...

كێ‌هێزی‌یه‌كه‌مه‌؟!

خاكی‌‌كوردستان‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌رێكه‌وتنه‌كاندا!رێكه‌وتننامه‌ی‌‌له‌نده‌ن‌)2002(،‌ماده‌ی‌‌)‌58و‌140(‌وه‌ك‌نمونه‌

ئێستا مادده ی (140(ی ده ستوری هه میشه یی عیراق

بۆ به سره و بۆ كه ركوك وه ك یه كه و هه مان

مانای هه یه

شتومه ک و کااڵ ئه مرۆ گرنگترین بواری دونیای مرۆڤی کورده له سیسته مێکی سیاسی ره ق

هه اڵتودا

هه ر الیه نێك پێشوه خت خۆی به هێزی یه كه م

بزانێت، نه بڕوای به هه ڵبژاردن هه یه نه به ڕای هاواڵتیان

د. ده رباز محه مه د

عه لی فه تاح مه جید

19 »»

15 (373( سێشه ممه 2013/4/16 تەندروستی

"وه زاره تی قوربانی " نه ك "وه زاره تی ته ندروستی "

س���ه یره نیش���تمانێك له به رده م قه یرانی گه وره ی ته ندروس���تیدا بێت، هاواڵتیانی توش���ی كاره ساتی ته ندروس���تی گه وره هاتبن، به هۆی خراپ���ی ئه و ده رمانانه ی كه له نه خۆش���خانه كاندا به كاردێت، به اڵم وه زیری ته ندروس���تی هه رێم زۆر بێباكانه له سه ر شاشه ی میدیاكان، كه خۆی له سه ر كورسییه كه ی ده له قانده وه ، ده یوت" ئه و ده رزییه ، ده رزی Avastin بۆ نه خۆش���ی ش���ێرپه نجه به كاردێت، به اڵم به هه ڵه بۆ

نه خۆشی چاو به كارهاتوه !"هه ر جه نابی وه زیری ته ندروس���تی بو له ماوه ی پێشودا له شاشه ی میدیاكانه وه ده رك���ه ت و به خ���ۆی و كۆڵ���ێ فایل���ه وه له س���ه ر كورس���ی و مێزێك دانیش���تبو، ئیم���زای گرێبه س���تی هاتن���ی ده رم���ان له گه ڵ كۆمپانیایه ك���ی بریتانیدا ده كرد، له لێدوانێكدا ب���ۆ كه ناڵه كانی راگه یاندن، وتی " له مه ودوا كۆنترۆڵی هاتنی ده رمان ده كه ی���ن بۆ هه رێمی كوردس���تان، ته نها له رێگای یه ك كۆمپانیاوه ده رمان هاورده

ده كه ین"ئه ی جه نابی وه زی���ر ئێوه كاتێك ئه م قس���ه یه تان كرد، چ خێر بو ئه م ده رزییه هاته هه رێم؟ كێ هێناویه تی ؟ سه یره به و زویی���ه په نجه ی تۆمه تتان بۆ بازرگانێكی توركی راكێشا؟ ئاخر خه ڵكینه له دونیای بازرگانیك���ردن و ده رمان���دا زانس���تی

ده رمانیان وتوه !؟دۆس���یه ی سه رده شت هێش���تا باشه خه ڵكدا له زاكی���ره ی یه كالنه بوه ت���ه وه ، ماوه ته وه ، دۆس���یه بۆ كۆمه ڵێك خه ڵكی ب���ێ تاوانی تریش مه كه ن���ه وه ، ئه ی ئه و به رپرس���ه سیاس���ییانه ی كه له پش���ت هێنانی ئه و ده رمانان���ه وه ن بۆ نایانده نه دادگا، هاواڵتیانی كوردستان به فێڵكردن

له زاكیره چه واشه ناكرێن.بۆ له لێدوانێكدا ته ندروس���تی وه زیری كه ناڵه كان���ی راگه یان���دن ده ڵێت: به ڵگه هه بێ���ت ئێم���ه لێكۆلێن���ه وه له گه ڵ ئه و كه س���انه دا ده كه ی���ن ئه گه ر له ئاس���تی مه كته ب سیاسیش���دا بن، من پێتده ڵێم جه نابی وه زی���ر خۆت به وه عدی گه وره وه نیگ���ه ران مه ك���ه ، چونكه ك���ورد وته نی نیش���انه ی گ���ه وره ب���ه ردی ده ڵێ���ت"

نه هاویشتنیه تی "ده رمانێك كه توان���ای ئه وه ی هه بێت به ب���ێ وه ره قه ی ئه و كوالیتی كۆنترۆڵه ی كه ئێوه باسی ده كه ن )چه ندین زانیارم له به رده ستتدایه له سه ر خراپی كاركردنی ئه م ده زگایه بۆ كاتێكی تر قسه ی له سه ر ده كه م( تێپه رێت، دابه ش بكرێت به سه ر نه خۆش���خانه كاندا، له س���ه ر هاواڵتی���ان تاقیبكرێت���ه وه وه ك مش���كی تاقیگه ، چ خێره ئێس���تا تۆ ده ڵێیت "لێپرس���ینه وه له مه كت���ه ب سیاس���ی ده كه ی���ن ئه گه ر دۆكۆمێن���ت هه بێت" ئ���ه ی هه مو ئه مانه دۆكۆمێنت نین. ئه م���ه له كاتێكدایه هه ر ئ���ه و ده رمان���ه له س���لێمانی به كارهاتوه

كێشه ی نه بوه .به ق���ه ده ر وه زیره ك���ه ی وه زاره تێ���ك به پرس���ێكی سیاس���ی هه ولێر ده س���تی ن���ه ڕوات، وه زاره تێك ك���ه په یوه ندیداره به ژیان���ی زیاتر له پێنج ملی���ۆن هاواڵتی ئه م هه رێمه ، وه زاره تێك پارساڵ به هۆی هه ر لێدانی ده رزییه وه 17 كه س گیانیان له ده س���تدا، ئێس���تاش 30 كه س بونه ته قوربانی ره حمه ت���ی ده رمانی كۆمپانیای به رپرسه كان، به اڵم نه وه زیری ته ندروستی ده ستی له كاركێش���ایه وه ، نه به رپرسێكی

حكومی و حزبی داوای لێبوردنی كرد. جه نابی وه زیری ته ندروستی و سه رۆكی ئه گه ر خوانه خواس���ته خزم و حكومه ت، كه س���وكاره كه ی ئێوه له به رده م ده رگای نه خۆشخانه كاندا بونایه به مجۆره چاره سه ر بكرانایه تو ویژدانتان، چ هه ڵوێستێكتان ده بو؟ ئه ی ئه گه ر سه رۆكی هه رێم ده ڵێت" یاسا له سه روی هه مو شتێكه وه یه "، ده ی فه رمون سه روه ریی ئه و یاساییه بپارێزن

كه ئێوه پارێزگاری لێده كه ن. جه نابی وه زیر، ئه گه ر ئێوه ده تانه وێت راستی كێش���ه كه بۆ رای گشتی ئاشكرا بك���ه ن، متمان���ه بگێڕیت���ه وه بۆ خۆت و وه زاره ته ك���ه ت، ده بێت لێكۆلینه وه ی ئه و كه سه بده یته ده ست لیژنه یه كی قانونی و

پزیشكی بێالیه ن.ئ���ه وه ی له س���كێته ری ته ندروس���تیدا ده گوزه رێت، وه زاره تی ته ندروستی كردوه به وه زاره ت���ی قوربان���ی ، وه زاره ته كه ی توش���ی ئیفلیجبون كردوه ، بۆیه جه نابی وه زیر بۆ ئه وه ی بتوانیت متمانه بۆ خۆت و هاواڵتیانی ئه م هه رێمه بگێڕیته وه ، ببیته مینبه رێكی راس���تگۆو خه مخ���ۆر، تكایه ده ست له كاربكش���ێنه وه ئه گه ر كورسی و

پۆسته كه ت ال گرنگ نییه !؟ ئه گه رنا...*میدیاكاری ته ندروستی

رێكردن به پێ 20%ی شێرپه نجه ی مه مك و31% شێرپه نجه ی كۆڵۆن له ژنان كه مده كاته وه

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

رێك���ردن به پێ به یه كێ���ك له هه نگاوه باش���ه كان داده نرێت بۆ ته ندروس���تی مرۆڤ و پزیش���كان پێیده ڵێن) دیاری ( بۆ كه سه كان، چونكه له كاتی رێكردن به پ���ێ ئه ندامه كان���ی له ش به باش���ی كارده كه ن و چاالكتر ده بن. پزیش���كان رایده گه یه ن���ن ك���ه پێویس���ته رۆژانه نیوكاتژمێ���ر به پ���ێ رێبكرێ���ت. هه ر له مباره یه وه ئاماژه یان به حه وت سودی

رێكردن كردوه . ئه و ئافره تان���ه ی رۆژانه بۆ ماوه ی ئه گه ری رێده ك���ه ن به پێ نیوكاتژمێر مه مك به ش���ێرپه نجه ی توش���بونیان

به رێژه ی 20% كه متره . ئه و ئافره تانه ی بۆ ماوه ی نیوكاتژمێر توش���بونیان ئه گه ری رێده كه ن به پێ به ش���ێرپه نجه ی مه مك به رێژه ی %31

كه متره .ب���ۆ رۆژان���ه پیاوان���ه ی ئ���ه و م���اوه ی نیوكاتژمێر به پ���ێ رێده كه ن ئه گه ری توش���بونیان به ش���ێرپه نجه ی پرۆس���تات به رێژه ی یه ك له سه ر سێ

كه مده كاته وه . ئ���ه و پیاوان���ه ی نیوكاتژمێر به پێ توش���بونیان ئه گ���ه ری رێده ك���ه ن به ش���ێرپه نجه ی كۆڵ���ۆن به رێژه یه كی

باش كه مده بێته وه .ش���ێرپه نجه ی توش���ی ژنانه ی ئه و مه م���ك بون، به اڵم رۆژان���ه بۆ ماوه ی ئه گه ری رێده ك���ه ن به پێ نیوكاتژمێر

مردنیان به نه خۆشێكه پاش چاكبونیان به رێژه ی 50% كه متره .

ئه و كه س���انه ی ماوه ی نیوكاتژمێر رۆژان���ه رێده كه ن ئ���ه و 46% ه زیاتر نه خۆش���ییان هه یه به رگ���ری توانای

به تایبه تی په تا وه رزێكان. ئه و پیاوانه ی توش���ی شێرپه نجه ی پرۆس���تات ب���ون ب���ه اڵم رۆژان���ه بۆ م���اوه ی نیوكاتژمێر به پ���ێ رێده كه ن ئه وه له 46%ی ئه گ���ه ری مردنیان به و

نه خۆشییه كه متره .پزیش���كه كان تریش���ه وه له الیه كی باسیان له سودی رێكردن به پێ كردوه و ئاماژه یان به وه كردوه كه پیاسه كردن و رێك���ردن ئه بێت���ه ه���ۆی به هێزبونی چاالككردنی هه روه ها ماس���ولكه كان، مێش���ك و ئه ركه كانی مێشك، زۆرینه ی لێكۆڵین���ه وه كان ئ���ه وه ده رده خ���ه ن ئه و كه س���انه ی رۆژانه به پێ رێده كه ن ئه گه ری توشبونیان به خه مۆكی كه متر به به راورد به و كه س���انه ی ئه و هه نگاوه نانێ���ن. ئه م���ه جگه ل���ه وه ی رێكردن به پێ ئه گه ری توش���بون به نه خۆشییه درێژخایه نه كانی وه ك شه كره ، په ستانی نه خۆش���ی دڵ كه مده كاته وه . خوێن و پزیش���كه كان باس���یان له وه ش كردوه مه رج نییه نیوكاتژمێر به س���ه ریه كه وه به پ���ێ رێبكرێ���ت به ڵك���و ده توانرێت به یانی���ان 15 خول���ه ك و ئێ���واران 15 خوله كی تر له رۆژێكدا به پێ رێبكرێت.

هه وكردنی جگه ری ڤایرۆس���ی جۆری bیه كێكی تره له نه خۆشییه كانی جگه ر )b( ك���ه له رێگه ی ڤایرۆس���ی جۆریتوش���ی جگه ر ده بێت، ئه م نه خۆشییه زیاترینیان له رێگه ی ش���له كانی له ش و خوێنی كه سی توشبو توشی كه سه كان ده بێ���ت، وات���ا له رێگ���ه ی س���ێكس و ماچكردن و گواستنه وه ی خوێن و سرنجی پیس له رێگه ی تاتۆ یان ئه و كه سانه ی مادده هۆشبه ره كان له رێگه ی سرنجه وه له دایكێكی هه روه ه���ا به كارده هێن���ن، توش���بو ب���ۆ منداڵه كه ی ، ی���ان له رێی خواردن و خواردن���ه وه له ناو ئه ندامانی خێ���زان له ئه نجام���ی بونی كه س���ێكی توش���بوی خێزانه ك���ه ، هه ندێ جاریش هۆكاره كه ی نادیاره . ئه م نه خۆش���ییه زیاتر توشی ته مه نه كانی نێوان 15 بۆ24 س���اڵی ده بێت. ئه و كه س���انه ی توشی نه خۆش���ییه كه ده بن ل���ه 20% هه ڵگری درێژخایه ن���ی نه خۆش���ییه كه ده ب���ن و چاكنابنه وه ، س���ااڵنه نزیكه ی 2 ملیۆن

نه خۆش���ی به ه���ۆی جۆره كانی كه س جگه ره وه گیان له ده ستده ده ن، هه روه ها یه ك له سه ر سێی خه ڵك له سه رانسه ری جیهان توشی ئه م ڤایرۆسه ده بن، واتا نزیكه ی 350 ملیۆن توش���بو به جۆری ڤایرۆسی بی له جیهاندا هه ن. پسپۆڕانی بواری پزیشكییش ده ڵێن ئه م ڤایرۆسه یه كێك���ه له هۆكاره كان���ی له ناوچون���ی جگه رو توشبونی به شێرپه نجه و له پاش شێرپه نجه ی سییه كان دێ بۆ له ناوچونی كه س���ه كان. ئه م جۆره ڤایرۆس���ه 100 ئه وه نده ڤایرۆسی ئایدز به هێزتره و زوتر

له له شدا باڵوده بێته وه .نیشانه كانی نه خۆشییه كه :

دو جۆر هه وكردنی ڤایرۆس���ی جگه ر له جۆری b هه ی���ه ، توندو درێژخایه ن، به اڵم 50% ی توشبوه كان نیشانه كانی به گشتی ) نیش���انه كانی ده رناكه وێت. زه ردوی���ی و زه ردبونی س���پێنه ی چاوو گۆڕانی الوازیی جه س���ته یی ، پێست و،

ره نگی پیسایی و میزی كه سه كه (.

خۆپاراستن له نه خۆشییه كه .له كات���ی كۆن���دۆم به كارهێنان���ی توشبو كه س���ی له گه ڵ سێكس���كردن

به ڤایرۆسه كه .كاتێك كه س���ی توش���بو مه له ی كرد له ئاوێكداو برینێك له جه س���ته یدا هه بو ئه وا پێویس���ته كه س���ی تر له و ئاوه دا

مه له نه كات.خۆ كوتان به دژی ڤایرۆسه كه ئه گه ر

كه سێكی توشبو له خێزانه كه هه بو.به كارنه هێنانی كه ره س���ته ی كه س���ی توش���بو، وه ك جلی ژێ���ره وه و فڵچه ی

ده م و ددان یان كه ره سته ی ده الكی .خواردنه وه خ���واردن و نه خواردن���ی

له یه ك قاپ له گه ڵ كه سی توشبو.له كاتی سه ردانیكردنی پزیشكی ددان دڵنیابه له وه ی كه ئایا ئه و شوێنه پاكه ی���ان نا واتا دڵنیابه له كه ره س���ته كانی تری رێگه یه كی چونك���ه پزیش���كه كه گواس���تنه وه ی نه خۆش���ییه كه له رێ���ی

پزیشكی ددانه وه یه .

پزیش���كێكان توێژین���ه وه به پێ���ی پێكهاته یه كی جۆره هێلكه ده ركه وتوه سروشتی تێدایه كه یارمه تی دابه زینی

رێژه ی په ستانی خوێن ده دات.توێژینه وه پراكتیكێكان كه له س���ه ر سپێنه ی هێلكه ئه نجامدراوه ده ركه وتوه مادده یه كی سروش���تی هه یه له هێلكه دا ناس���راوه به )بابتی���د( رۆڵێكی گرنگی هه ی���ه له بنیادنانی پرۆتی���ن، هه روه ها رۆڵی ئه و حه بان���ه ده بینێت كه ده بنه

هۆی دابه زاندنی پاڵه په س���تۆی خوێن. كۆمه ڵێك له س���ه ر توێژینه وه یه ئ���ه م په س���تانی كه ئه نجام���دراوه مش���ك خوێنیان هه بوه ، پ���اش پێدانی هێلكه پێیان ب���ۆ ماوه ی س���ێ هه فته ، پاش ماوه یه ك ده ركه وتوه كه ئه و مشكانه ی ئ���ه و ماوه ی���ه هێلكه كه یان خ���واردوه په ستانی خوێنیان به شێوه یه كی به رچاو كه می كردوه به به راورد به و مش���كانه ی

هێلكه یان نه خواردوه .

توێژینه وه نوێیه پزیش���كێكان كه به م دواییه له واڵت���ی به ریتانیا ئه نجامدراوه رایانگه یاندوه ش���ێالن و مه ساج هه مان كاریگه ری حه بی ئازار ش���كێنیان هه یه نه هێش���تنی ، ئازارو كه مكردنه وه ی بۆ به تایبه ت���ی ئازاری پش���ت و بڕبڕه كان و هه روه ه���ا جومگ���ه كان. هه وكردن���ی ده ركه وتوه كاریگه ری باش���ی هه یه بۆ هه ن���دێ حاڵه تی نه خۆش���ی باوو باڵو

وه ك پوكانه وه ی ئێسك.له زانكۆی )بۆرت���وس(ی زان���اكان به ریتانی ده ڵێن، بیرۆكه ی چاره س���ه ر به شێالن و مه ساج ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی

هه ندێ شوێن له ده ست و قاچه كان هه یه كه په یوه س���ته به ئه ن���دام و غوده كانی له ش كه له كاتی ش���ێالنی ئه بێته هۆی كه مكردنه وه ی ئازاره كه به ش���ێوه یه كی سروش���تی . ئه و نه خۆشانه ی شێالنیان وه ك چاره سه ر بۆ كه مكردنه وه ی ئازار به كارهێن���اوه رایانگه یان���دوه به ه���ۆی ئازاره كه یان 40%ی به رێژه ی شێالنه وه كه مبۆت���ه وه ، هه روه ها توانای زیاتریان بۆ دروس���تبوه بۆ روبه روبونه وه ی هه ر ئازارێك كه توش���یان ده بێت به رێژه ی 45% ه كه كاتێك شێالن به كارئه هێنن

بۆ ئازار.

هێلكه په ستانی خوێن دائه گرێت

شێالن به رێژه ی 40% ئازار كه مده كاته وه

له جیهاندا 350 ملیۆن كه سی توشبو به هه وكردنی جگه ری ڤایرۆسی b هه یه

پرۆسه ی په روه رده ی تایبه ت

پرۆسه یه كی ته واونه كراو

حه سه ن نازدار

پرۆس���ه ی په روه رده یه كێكه له و پرۆسه په یوه ن���دی ك���ه چاره نوسس���ازانه ی تاكێكی به هه م���و راس���ته وخۆی هه ی���ه كۆمه ڵگه وه ، له نێو پرۆسه ی په روه رده شدا به شێك هه یه به ناوی )په روه رده ی تایبه ت ( كه به شێكی زۆر گرنگ و هه ستیاره و كاری س���ه ره كی ئه م بواره ش گه ڕاندنه وه ی ئه و منداڵه خاوه ن پێداویس���تییه تایبه تانه یه له كونجی ماڵه كانه وه ب���ۆ نێو كۆمه ڵگه و ئاش���تكردنه وه یانه له گه ڵ ژیانی رۆژانه ی خه ڵك���داو ده رخس���تنی هه ن���دێ تواناو لێهاتوی���ی ش���اراوه یانه ك���ه وا خوداوه ند له بری الوازیی ئه ندامێكی جه سته یان پێی به خش���یون، ژماره یه كی زۆر له نوسه ران و هونه رمه ندان و وه رزش���كارانی به ناوبانگی دونی���ا له كه س���انی خاوه ن پێداویس���تی تایبه ت پێكهاتون و رۆڵی سه ره كیان هه یه

له و مه یدانانه ی كاری تێدا ده كه ن.ئاوڕی حكومه ت���ی هه رێمی كوردس���تان له م بابه ت���ه داوه ته وه كه پێیان ده وترێت )مامۆس���تایانی تایبه ت( یه كه مین به ردی بناغ���ه ی پ���ه روه رده ی تایب���ه ت دان���را

له هه رێمی كوردستاندا.پێویس���تی پرۆس���ه یه ئ���ه م ب���ه اڵم به چاكسازی و پێداچونه وه و به رنامه ی تازه هه یه و لێره دا منیش وه ك مامۆس���تایه ك چه ند پێشنیارێك ده خه مه رو به مه به ستی

باشتربونی پرۆسه كه :1� تێكه ڵكردن���ی ئ���ه م قوتابیانه له گه ڵ منااڵن���ی ت���ردا له نێ���و گۆڕپ���ان و هۆڵ و هونه رییه كان���دا وه رزش���ی و چاالكیی���ه كارێكی زۆر باش���ه ، به اڵم له پۆلدا گرفت بۆ هه ندێ له قوتابیانی تر دروست ده كات به تایب���ه ت ئه وانه ی ك���ه گرفتی زه ینی و بیس���تن و بینینیان هه یه و ئه و شێوازه ش

كه مامۆستا بۆ قوتابیانی تر به كاریده هێنێت زۆر خێرایه و له ئاستی تێگه ش���تنی مندااڵنی خاوه ن پێداویستی تایبه تدا نییه و باشتر وایه كه له قوتابخانه دا پۆلی تایبه تیان هه بێت و شێۆازی تایبه ت به كارببرێت ب���ۆ له فێركردندا به خۆی���ان ك���ه وا گونجاوبێت له گه ڵ تواناو ئاس���ت و تێگه ش���تنی مندااڵنی خاوه ن پێداویستی

تایبه تدا.خ���اوه ن مندااڵن���ی ده زانی���ن وه ك �2پێداویس���تی تایب���ه ت ل���ه روی ج���ۆری نه خۆش���ییه كه یانه وه چه ند به شێكن وه ك بیركۆڵ و ش���ه له ل و نابیس���ته و )نابیناو ئۆتیزم و مه نگۆل و ...( هتد. دیاره شێوازی فێرك���ردن و هۆكاره كانی فێركردنی ئه مانه جیاوازن و تێكه ڵكردنیشیان ره نگه كارێكی دروست نه بێت و باشتر وایه كه وا مندااڵنی خاوه ن پێداویستی تایبه ت به پێی جۆری نه خۆشییه كه یان جیابكرێنه وه و مامۆستای تایبه تیان هه بێت، به مجۆره ش ش���ێوازی

فێركردنه كه سه ركه وتوتر ده بێت.3� گرفت���ی گ���ه وره ی مندااڵن���ی خاوه ن پێداویس���تی تایبه ت نه بونی مامۆس���تای پس���پۆری به ش���ه كه یه ، ك���ه وا ده بێ���ت مامۆستایانی ئه م به شه له بواری ده رونی و كۆمه اڵیه تیدا ش���اره زابن به چه ند شێوازی

جیاوازوجۆراوجۆر راهێنرابن. باشترین چاره سه ریش ب���ۆ ئه م���ه كردن���ه وه ی به ش���ی خاوه ن په روه ده ی له كۆلیژی تایبه ته پێداویستی بنه ڕه تی و مامۆستای تایبه تیان بۆ به رهه م یاخود ده رچوانی كۆمه ڵناسی و بهێنرێت، ده رونناسی بكرێنه مامۆستای ئه م بواره و ئه مه ش سه ركه وتنی پرۆسه كه مسۆگه رتر

ده كات.4� نه بون���ی پرۆگرام���ی خوێندنی تایبه ت به مندااڵنی خاوه ن پێداویس���تی تایبه ت، هه مومان ده زانین كه تواناو وزه ی هه ندێ له مندااڵن���ی خاوه ن پێداویس���تی تایبه ت س���نورداره و ناتوان���ن له گ���ه ڵ پرۆگرامی به تواناكانیان گه ش���ه ئاساییدا مندااڵنی بده ن و دواده كه ون و هه ندێجاریش هه س���ت به كه م���ی ده كه ن و گرفت���ی ده رونییان بۆ دروس���ت ده كات، بۆ چاره سه ری ئه مه ش پێویستمان به پرۆگرامی تایبه ت به خۆیان فێركردنه كه یان كاری ئه م���ه ش هه ی���ه و ئاس���انتر ده كات، چ ب���ۆ خۆی���ان و چ بۆ

مامۆستاكانیان.5� هۆكاره كانی فێركردن، وه ك له پێشه وه گوتمان له به ر باری ته ندروس���تی تایبه تی مندااڵن���ی خ���اوه ن پێداویس���تی تایبه ت پێویستی به هه ندێ هۆكاری فێركردن هه یه تا گرفته تایبه ته كانیان بۆ پڕبكاته وه كه ناتوانن وه ك مندااڵنی ئاس���ایی به شداری چاالكیی���ه فێركارییه كانی ناو پۆل بكه ن، ئه م���ه ش كاره كه یان بۆ ئاس���ان ده كات و به هره كانیان ده دات و به تواناكانیان په ره

گه شه ده كات.

هه رجاره و که سێک ده ینوسێت

ته‌خته سپیخوێندن)373( سێشه ممه 162013/4/16 xwenden.awene@gmail.com

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

به گوته ی چه ند مامۆستایه كی ئاماده یی بابه ته كانی فه لسه فه ، دیموكراسی،

مافی مرۆڤ و كۆمه ڵناسی، له و بابه تانه ن كه وه ك پێویست نه ك هه ر گرنگییان پێنادرێت، به ڵكو

فه رامۆشیش كراون و به شێوه یه ك به م حاڵه بون و نه بونی ئه م بابه تانه وه ك

یه ك وایه ، جه ختیش له سه ر ئه وه ده كه نه وه كه ئه و مامۆستایانه ی ئه و

بابه تانه ده ڵێنه وه هیچیان ده رچوی ئه و به شانه نین. به ڕێوه به ری پڕۆگرامیش

له وه زاره تی په روه رده دان به وه دا ده نێت كه ئه مه گرفتێكه و بونی هه یه .

بۆیه هه وڵده ده م چه ند پێشنیارێك له سه ر ئه م بابه ته بگه یه نمه ده ست

جه نابی وه زیری په روه رده .

مامۆستا ئه سعه د س���اڵح، كه ماوه ی حه ڤده ساڵه مامۆستای ئاماده ییه ، باس ل���ه وه ده كات كه ئ���ه و بابه تانه له الیه ن مامۆستاوخوێندكارانه وه فه رامۆشكراون، وه ك وانه یه ك���ی الوه كی هه ژمارده كرێن و ته نان���ه ت زۆرجاری���ش ره نگ���ه بخرێنه وانه ی پێنجه م و شه شه م، قوتابیش ئه وه ده زانێت كه له یه ك قۆناغ و یه ك كۆرس ده خوێنرێت، بۆیه خ���ۆی له گه ڵ ماندو ناكات و بایه خی پێن���ادات. كه دیوێكی ئه م فه رامۆش���كردنه ش ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ه وه ی كه ئه و بابه تان���ه ته نها له یه ك قۆناغ و هه ش���یانه ته نه���ا له یه ك كۆرس به ك���رچ و زۆر ئه وی���ش ده خوێنرێ���ن، كاڵی. وتیشی "بۆیه هه قه ئه و بابه تانه زۆر پێویس���ته كه له هه رس���ێ قۆناغی

ئاماده ییه وه بخوێنرێن.رونیش���یكرده وه " ب���ۆ چاره س���ه ری ئه م گرفته به هاو گرنگ���ی ئه و بابه تانه بگه ڕێنینه وه ، پێویس���ته ئ���ه م بابه تانه له الیه ن كه س���انی پس���پۆرو تایبه تمه ند بگوترێن���ه وه ، ئه گه ر هه ر به م ش���ێوه بابه تانه ئ���ه م پێویس���ته بمێنێت���ه وه هه ڵبگیرێن، چونك���ه به م حاڵه و به پێی له مامۆس���تایه تیدا كه ئه زمون���ه ی ئه و هه مه ، ئ���ه وه بون و نه بونی ئه م بابه تانه وه كو یه ك وایه ". ئه و مامۆستایه وتی ئه م بابه تانه ی كه له وانه ی فه لسه فه ی پۆلی یازده ده خوێنرێن، هه مان ئه و بابه تانه ن كه له قۆناغی زانك���ۆ ده خوێنرێن، ئنجا تۆ بێنه پێش���چاوی خۆت، مامۆستایه ك تایبه تمه ن���دی له بابه ته ك���ه دا نه بێ���ت و بچێت نه بێ���ت و به ش���ه كه ش ده رچوی وانه ك���ه ش بڵێت���ه وه ، ت���و خ���وا ئه مه له كوێی دونی���ادا بوه . دواج���ار ئه گه ر ئه م���ه فه رامۆش���كردن و بێبه هاك���ردن و به كه م س���ه یركردنی ئه و بابه ته نه بێت، بێزه حم���ه ت ئه دی چیی���ه ؟". هه روه ك جه ختیشیكرده وه كه دڵنیام له وتنه وه ی وانه كه دا س���ه ركه وتو نابن، چونكه جگه له وه ی كه پس���پۆری خۆی نییه ، ئه وه هیچ باكگراوندێكیش���ی له سه ر بابه ته كه نیی���ه و ته نانه ت كتێبێكیش���ی له س���ه ر

نه خوێندۆته وه . ب���ه اڵم بابه ته كه ش هه ر وه رده گرێت به ناچاری. ئه و مامۆس���تایه كه پسپۆری وانه ی مێژوه رونیشیكرده وه " زۆر ج���ار خودی مامۆس���تاش ده ڵێت جا خۆ فه لس���ه فه بابه تێكی الوه كییه ، من بۆچی قوتابی راسب بكه م. بڕوا بكه له و س���نوره ی من وانه ی تێدا ده ڵێمه وه

له زۆربه ی قوتابخانه كان رێژه ی ده رچون سه دا س���ه ده . ئه مه كه ی لۆژیكه . باشه بۆچی له جوگرافیاو مێژو قوتابی راسب كۆمه ڵناسی له فه لسه فه و كه چی ده بێت راس���ب نابن. له كاتێكدا ئ���ه و دو بابه ته به تایبه تی فه لس���ه فه بابه تی وش���كن و تێگه یشتن و هه زمكردنی شتێكی ئه وه نده ئاس���ان نییه . م���ن بۆ خۆم تائێس���تا نه مبینیوه كه س له م بابه تانه مابێته وه . هه روه ها مامۆستا رێبوار عه بدواڵ، كه ماوه ی پێنج ساڵه مامۆستای ئاماده ییه و خۆی ده رچوی به شی كۆمه اڵیه تییه )مێژو-جوگرافیا( باس له وه ده كات كه بابه تی فێرخوازانی به نیس���به ت كۆمه ڵناس���ی پۆلی ده یه م زۆر وش���كه ، بێگومان وه ك ده زانی���ن كه ئه و وانه یه ته نها له قۆناغی ده ی���ه م ده خوێنرێت، ئه و بابه ته تابڵێی بابه تێكی وش���ك و گرانه ، مامۆستا وه ك پێویس���ت لێیتێناگات چ ج���ای ئه وه ی قوتابی، به تایبه تی چونكه هیچ یه كێك له و مامۆس���تایانه ی ئاماده ییش كه ئه و وانه یه ده ڵێنه وه ده رچوی به شه كه نین، ب���ه اڵم له ناچارییه وه و ب���ۆ پڕكردنه وه ی به شه وانه كانی خۆیان، پێویسته بابه ته كه بڵێنه وه كه دواج���ار پێموایه نه خۆیان و نه قوتابیه كانیش سود له بابه ته كه ده بینن به م حاڵه . ئه و مامۆستایه خوێندنی ئه و بابه تان���ه ی له قۆناغ���ی ئاماده ییه وه پێ ش���تێكی باش و پێویس���ته ، به اڵم وه ك خۆی ئام���اژه ی پێكرد، كه پێویس���ته ئ���ه و بابه تانه زیاتر گرنگییان پێبدرێت و به ش���ێوه یه ك كه وه زاره ت بتوانێت ئه و بابه تانه سه رله نوێ دابرێژێته وه ، چونكه

ئێستا چه ندین چه مك و زاراوه ی نوێ بۆ ئه م زانس���تانه زیادكراون و قوتابی ئێمه لێی بێبه ش���ه . بۆیه به راستی هه ق نییه كه به و شێوه یه له م بابه تانه بڕوانرێت و فه رامۆش بكرێن. وتیش���ی " كه س���انی بیانی و ش���اره زایانی ب���واری په روه رده ئه گ���ه ر بزانن كه به م ش���ێوه یه مامه ڵه له گه ڵ ئ���ه و بابه تانه ده كرێ���ت، ره نگه ئه گه ر زو حاڵی نه كرێن كه ئه و بابه تانه له الی ئێمه فه رامۆش كراون، پێده چێت بیریان بۆ ئه وه بچێت كه له كوردس���تان بابه تی زۆر پێشكه وتوتر له مافی مرۆڤ و فه لس���ه فه ده خوێنرێ���ن، بۆی���ه وا ئه و

بابه تانه فه رامۆشكراون.له باره ی ئه وه ی ئایا وه زاره تی په روه رده به رنام���ه ی ئه وه ی هه یه كه له س���ااڵنی ئه و تایبه تمه ندی داهاتودا مامۆس���تای بابه تانه ی وه ك فه لس���ه فه و كۆمه ڵناسی بڵێنه وه ، له مباره یه وه به ڕێوه به ری گشتی پڕۆگ���رام له وه زاره ت���ی پ���ه روه رده ، م. ئاراس نه جمه دی���ن، له لێدوانێكدا ئه وه ی بۆ ئاوێنه خسته رو كه " كاری ئه و ته نیا ئاماده كردن���ی پڕۆگرامه ب���ۆ خوێندن، ب���ه اڵم له گه ڵ ئه وه ش���دا وروژاندنی ئه م پرس���ه ش���تێكی گرنگه ، بۆیه من كار له س���ه ر ئه مه ش ده كه م و وه ك رێنمایی و پێش���نیار ئاراس���ته ی جه نابی وه زیری ده ك���ه م. " به اڵم وه ك ویس���ت، حه زی منی���ش ئه وه یه كه ئه م بابه تانه له الیه ن بگوترێنه وه . تایبه تمه ند مامۆس���تایانی به اڵم به داخ���ه وه ده یڵێم كه ئه مه له الی ئێمه بۆته كلتورێك و ئه وه سی ساڵه له و واڵته ده رچوانی بابه ته كۆمه اڵیه تییه كان

ئه م وانانه ده ڵێنه وه ". هه روه ك له باره ی ئه وه ش ئایا هچ پالنێك هه یه بۆ ئه وه ی كه له داهات���ودا ئه م بابه تان���ه به ته نها له یه ك قۆن���اغ نه خوێنرێن، به ڵكو وه ك بابه ته كانی جوگرافیاو مێژو له هه رس���ێ قۆناغ���ی ئاماده یی بخوێنرێن، ناوبراو بۆ ئه م���ه وتی " ئه وه یان تۆزێك زه حمه ته ، چونكه له قۆناغی 12ی ئاماده یی حه وت وانه بۆته س���تانده ر. بۆی���ه ئه گه ر ئه و بابه تان���ه زی���اد بكه ین ره نگ���ه خودی قوتابیان خۆیان ته حه مولی ئه م زیادكردنه نه كه ن و ببێته بارگرانی بۆیان. به اڵم بۆ پۆل���ی ده و یازده ، بواری ئه وه هه یه كه ئ���ه م بابه تانه زیاد بكرێن". به ڕێوه به ری گش���تی پرۆگ���رام رونیش���یكرده وه كه پێویسته كه سان و ده رچوانی ئه و به شانه ئه و بابه تانه بڵێن���ه وه . ناوبراو هاوڕاش بو له س���ه ر ئه وه ی كه ئ���ه و بابه تانه ی كه له الیه ن مامۆس���تایانی ناتایبه تمه ند ده گوترێنه وه ، ئه س���ته مه هه قی خۆیان

وه ك پێویست بدرێتێ .فه لس���ه فه ، وانه یه كه ته نه���ا له پۆلی

یازده ی ئاماده یی ده خوێنرێت.كۆمه ڵناس���ی، ته نها له پۆلی ده یه می

ئاماده یی ده خوێنرێت.مافی م���رۆڤ، ته نه���ا له یه ك كۆرس

له پۆلی ده یه می ئاماده یی ده خوێنرێت.دیموكراس���ی، ته نها له ی���ه ك كۆرس

له پۆلی ده یه می ئاماده یی ده خوێنرێت.هه ریه كێ���ك له م وانان���ه جگه له وه ی كه له الیه ن مامۆس���تای تایبه تمه نده وه ناوترێن���ه وه ، ه���اوكات هه ریه كێك له م

بابه تانه ، هه فته ی دوجار ده خوێنرێن.

ئا: سروه جه مال

كۆبونه وه ی دایكان و باوكان له گه ڵ مامۆستایان یه كێكه له ئه ركه كانی

قوتابخانه كان كه سااڵنه چه ند جارێك ئه نجام ده درێت، به اڵم زۆركات

جێگه ی بایه خدان و پێویستی نییه ئه م بواره به تایبه ت له الی كه س و كاری خوێنكاران، توێژه رێكی كۆمه اڵیه تی نه بونی هۆشیاری خێزانه كان و زۆری

ژماره ی فێرخوازه كان و گه شه نه كردنی ئاستی زانستی و په روه رده یی

ستافی قوتابخانه به هۆكار داده نێت و كه سوكاری فێرخوازێكیش قوتابخانه

به كه مته رخه م ده زانێت.

توێژه ری كۆمه اڵیه تی، توانا خه سره و بۆچونی وایه " بونی په یوه ندی له نێوان خێ����زان و قوتابخانه كارێكی پێویس����ته ئاگاداربون����ی خێزان له ئاس����ت و دۆخی منداڵه كانیانه ، زانس����تی په روه رده یی و كه س����وكارو هۆش����یاری سروش����تی ژماره ی فێرخ����واز له قوتابخانه و راده ی زانس����تی و ئاس����تی گه ش����ه كردویی قوتابخان����ه س����تافی په روه رده ی����ی

له س����ه ر هه یه زۆری ،كاریگه رییه ك����ی مانادان به گرنگیی ئه و كۆبونه وانه ی كه

له قوتابخانه كاندا ئه نجامده درێت.وتیشی"ئێس����تا توێ����ژه ره ئ����ه و جۆرێ����ك رۆتینی����ن و كۆبون����ه وه كان له الموباالتی له و په یوه ندییه دا ده بینرێت و هه رالیه نێكییان به پێی عه قڵ و سه لیقه ی خودی خۆیان چاره سه ری كێشه كانیان ده كه ن و ناگه ڕێنه وه بۆ وته و لێدوانه كانی

یه كتر"مامۆستا یوس����ف ده ستوری ئاماژه ی بۆ ئه وه ك����رد كه " كۆبون����ه وه كان تا ماوه ی����ه ك كاریگه رییان هه یه له س����ه ر فێرخ����وازو گۆڕانكارییان تێدا دروس����ت ده كات، به اڵم گرنگه په یوه ندی به رده وام هه بێ����ت له نێ����وان مامۆس����تاو خێزانی فێرخ����وازدا ت����ا مامۆس����تا له نزیكه وه ، ئاگاداری كێشه جه س����ته یی و ده رونی و كۆمه اڵیه تییه كانی فێرخواز بێت و به پێی جۆری كێشه كه و سروشتی فێرخوازه كه خێزانه كه ش����ی بكات، له گه ڵ ره فتاری گۆڕانكارییه كانی گه شه كردن و له ئاستی

ئاگادار بێت.ه����ه وار محه م����ه د، كه دایكی س����ێ ل����ه وه ی فێرخ����وازه و زۆر په ش����یمانه

قس����ه ی له كۆبونه وه كان����دا له یه كێ����ك نه ك����ردوه ، بۆچون����ی وایه ك����ه " هه مو فش����اره كه له س����ه ر فێرخ����واز نه بێت و ته نها چونكه نه ش����كێنرێت كه سایه تی فێرخواز كێشه كان دروست ناكات به ڵكو

هه ندێ كات مامۆستایانیش هۆكارن.ب����اس كۆمه اڵیه تییه ك����ه توێ����ژه ره ل����ه وه ده كات" مه ترس����یدارترین خاڵی ئ����ه و كۆبونه وانه هه ندێجار كه س����ایه تی فێرخواز ده شكێنرێت و هه میشه سیفه ته خراپه كان����ی نیش����انده درێت و زۆرینه ی

گرفته كانی ده خرێته پاڵ.ره تده كاته وه ئه وه ده ستوری یوسف كه " به هی����چ ش����ێوه یه ك له كۆبونه وه گش����تییه كاندا ب����اس له كه موكورت����ی و كێش����ه ی فێرخوازێك����ی تایبه ت بكرێت به ڵكو به گشتی كێشه كان باس ده كه ن، له دی����داری گه ش����ه دا كه س����وكاری ئه و فێرخوازان����ه بانگهێش����ت ده ك����ه ن، تا ه����ۆكاری الوازی و كێش����ه كه یان بزانن و چاره ی بكه ن، هه روه ها باسی له وه كرد كه خێزانی فێرخوازه الوازه كان هه ست به ئیحراجی ده كه ن كاتێك بانگهێش����تی قوتابخانه ده كرێ����ن، چونكه ده زانن كه به پێچه وانه ی چۆن����ه و فێرخوازه كه یان

خێزانی فێرخوازه زیره كه كانه وه یه .هه وار محه مه د هێما بۆ ئه وه ده كات" ئه گ����ه ر په یوه ندییه ك����ی به هێز هه بێت له نێوان ئێمه و قوتابخانه ئه وه زۆر باشه به اڵم ئ����ه وه نابینم" بۆی����ه داوا ده كات ده ستپێش����خه ربن و قوتابخانه كان ك����ه له كۆبونه وه كانیشدا رێنمایش هه بێت نه ك

ته نها باسكردنی كێشه و كه موكوڕی.ئاماژه ی نابراو كۆمه اڵیه تی توێژه ری ب����ۆ ئه وه ك����رد " ك����ه قوتابخان����ه كان بكه ن به ته نه����ا گۆڕان����كاری ناتوان����ن چونك����ه پ����ه روه رده بابه تێك����ی ف����ره ڕه هه ن����دو هه مه الیه ن����ه ، چه ندین هۆكار ه����ه ر له دابونه ریت و سیس����تمی حوكم و راگه یاندنه كان خێ����زان و پ����ه روه رده ی جگ����ه له هۆی ده ره كی����ش كاریگه رییان ده زانێت به پێویس����تی بۆی����ه هه ی����ه ، له سیس����ته می په روه رده دا ئه و راستییه بس����ه لمێندرێت كه خێ����زان ره گه زێكی كاریگه ربونی س����ه ركه وتن و بنه ڕه ت����ی بكرێته كۆبون����ه كان سیس����ته مه كه یه ، لێكتێگه یش����تنی پ����ردی په یوه ن����دی و ده ستنیشانكردنی بۆ الیه نه كه هه رسێ رێگه دۆزینه وه ی بنه ڕه تییه كان و كێشه

چاره ی گونجاو.

له قۆناغی ئاماده یی بابه ته كانی فه لسه فه ، دیموكراسی، مافی مرۆڤ و كۆمه ڵناسی فه رامۆش ده كرێن

په یوه ندییه كانی قوتابخانه و خێزان له نێوان الوازی و رۆتیندا

سااڵنه زۆر کتێب چاپده کرێت و هه ندێکیان له پڕۆگرامدا ناخوێنرێن فۆتۆ: ئاراس عوسمان

پێویسته ده رچوانی ئه و به شانه ئه و

بابه تانه بڵێنه وه ، ئه گه رنا ئه سته مه

هه قی خۆیان وه ك پێویست بدرێتێ

مه ترسیدارترین خاڵی ئه و

كۆبونه وانه هه ندێجار كه سایه تی فێرخواز

ده شكێنرێت و هه میشه سیفه ته

خراپه كانی نیشانده درێت و

زۆرینه ی گرفته كانی ده خرێته پاڵ

17 (373( سێشه ممه 2013/4/16 کۆمەاڵیەتی

ئا: سه باح عه لی جاف

پاش تێپه ڕبونی چاره كه سه ده یه ك به سه ر تاوانی ئه نفالداو كاركردنی زۆرێك له ده زگا په یوه ندیداره كان و

كه سایه تییه كان، له م دیداره دا چاالكوانی پرسی ئه نفال عه داله ت

عومه ر ناسراو به )عه داله ت ئه نفال( چه ندین ره هه ندی ئه نفال پاش 25

ساڵ شرۆڤه ده كات و ده ڵێت "ماوه ی 14 ساڵه له و بواره دا كار ده كه م هه ر رۆژێك شتێكی نوێم تێدا دۆزیوه ته وه له جینۆسایدكردنی نه ته وه یه ك به هه مو

جۆره كانییه وه ".

*پ���اش چاره كه س���ه ده یه ك، وه ك چاالكوانێكی دۆسیه ی ئه نفال، بۆچونی تۆ بۆ پاش ئه م روداوه دڵهه ژێنه چۆنه و ت���ا چه ند ت���ۆ وه ك ژنێ���ك ده توانیت به ده ره وه ی ئه نف���ال ژنانی ئازاره كانی

خودی ژنی بناسێنی ؟- كاتێك كارم له س���ه ر ئه م دۆسیه یه ده س���تپێكرد بینیم ژن قۆچی قوربانی ئه و تاوانه بوه و یه كێك له مه به سته كانی تاوانی ئه نف���ال و ئه نفالكردنی ئافره تی

كورد ئه مانه ی خواره وه ن:هه ڵوه ش���اندنه وه ی تێك���دان و .1

كومه ڵگه ی خێزان.ش���یرازه و هه ڵته كاندن���ی .2

په رته وازه كردنی خێزان.ده رونی گرێی دروستكردنی .3له یه كتری پی���او ژن و به جیاكردنه وه ی

به تایبه تی گه نجه كان.به ڕه وش���ت و س���وكایه تیكردن .4

كه رامه تی ئافره ته كان.5. شكاندنی كه سایه تییان و پێشلكاری

مافه كانی مرۆڤ.ئه نجاممداوه ك���ه له لێكۆڵینه وه یه ك كه س���وكاری ك���ه ده ركه وت���وه )%89.57( ل���ه ئه نفالك���راوه كان ئ���ه و ئافره تان���ه ن ك���ه پیاوه كانی���ان زۆرتری���ن ئه نفالك���راوه . هه ربۆی���ه ش ده رهاوێش���ته و ده رئه نجام���ی نه رێنیی له س���ه ر باری خێزان���ی ئه نفالكراوه كان ئابوری و ده رونی و كۆمه اڵیه تی و له روی فه رهه نگی لێكه وته وه . من وه ك ژنێك ئ���ه وه ی پێمكرابێ���ت له چوارچێ���وه ی لێكۆڵینه وه ی زانستی كێشه و گرفته كانم خس���توه ته رو له روی ئابوری و ده رونی و ل���ه زۆر له كۆنفران���س و كۆمه اڵیه ت���ی و پێشكه ش���م نێوده وڵه تییه كان كۆنگره كردوه و هه وڵی ته واوم داوه نیش���انی جیهان���ی بده م ئافره تی ك���ورد چییان به س���ه ر هاتوه ، له وانه ش س���یمناری ژنان���ی ئه نفال له په رله مانی س���وید له

. 2012\6\7* له پرۆسه ی ئه نفالدا ژنان به شێكی گه وره بون له قوربانییه كان و به عس بێ هیچ پره نسیب و یاساو ئه خالقێك ژنانی به خراپتری���ن ده رد برد له پرۆس���ه كانی ئه نفالدا ، به بڕوای تۆ وتراوو نوسه ره كانی بواری ئه نفال توانیویانه پاش چاره كه

س���ه ده یه ك به ته واوه تی باسی قوربانی ژن بكه ن له ئه نفالدا؟

- هه روه ك له س���ه ره وه دا باس���مكرد ئافره ت قۆچی قوربان���ی ئه م تاوانه یه چونك���ه رژێم���ی تاوان���كاری به ع���س ب���ه رده وام له به رامب���ه ر ئ���ه م توێ���ژه توندوتی���ژی جواڵونه ته وه ، به وپ���ه ڕی خێ���را به نیگایه ك���ی ه���ه ر لێ���ره دا ده سبه س���ه رداگرتن و له چۆنیه ت���ی راپێچكردنی ئافره تی ئه نفالكراوی كورد ده توانی���ن بزانین په الم���اری دڕندانه ی به ع���س جۆره ه���ا مامه ڵه و س���ه ودای پێكردن، هه ر له ئازارو ئه ش���كه نجه دانی جه س���ته یی و ده رون���ی بگ���ره تاك���و كوشتن و فرۆش���تن و زینده به چاڵكردن، ك���ه ه���ه ركام له س���ه ربورده كان خۆی نوسینه وه ی كتێبێكی گه ره كه ، ئافره تی بێبه زه ییانه زۆر ك���ورد ئه نفالك���راوی كه وته به ر ئه و شااڵوه ته نانه ت له پاش كۆمه ڵگا ره وانه ی گشتییه كه لێبوردنه زۆره ملێیه كان كران ئه ویش بۆ مردنێكی بێده نگ و له سه رخۆ بو كه له گێڕانه وه ی به اڵم ده یبینی���ن، به س���ه رهاته كانیان به داخه وه نوس���ه رانی ئه م بواره كه متر تیشكیان خس���توه ته سه ر ئه م توێژه و

له ئاستی قوربانیدانیان نه بوه . * له هه ڵدنه وه ی په ڕه كانی ئه نفال و كاركردن بۆ دۆسیه ی ئه نفال ژنان كه متر له م بواره دا ده بینین، ئه مه بۆ، تا چه ند ئ���ه م بابه ت كاریگه ری كردوه ته س���ه ر باس���كردنی ژن له ئه نفالدا به شێوه یه ك كه زیات���ر ئه نفال به گش���تگیرتر باس ده كرێ�ت و تا چه ند توانراوه له م روه وه حه ق به قوربانیانی ژن له و پرۆس���ه یه دا

بدرێت؟- كارك���ردن له بواری جینۆس���ایدی

نه ته وه ی���ه ك كه ئه نف���ال یه كێكه له و جینۆس���ایدانه زۆر قورس���ه و كارێ���ك نییه تایبه ت بێت به ماوه یه كی زه مه نی دیاریك���راو، یان باش���تر بڵێم "كاتی " به ڵكو به هه ڵدان���ه وه ی الپه ڕه ی یه كه م هه زلران الپ���ه ڕه له به رده م ده كرێته وه و به ده ی���ان ده رگای چاالكی و كاركردنت له به رامب���ه ر ده كرێت���ه وه ، له هه مانكات به رپرس���یاریه تی گه وره ت بۆ دروس���ت ده كات ئه گ���ه ر رۆژان���ه كار له س���ه ر دواده كه وێت، كاره كه نه كه ی الیه نێكی له هه مانكات كاریگه ری زۆر قورس له سه ر باری ده رونی مرۆڤ جێده هێلێت، بۆیه پێموای���ه نه ته نها ژنان به ڵكو پیاوانیش نه یانتوانی���وه زۆر خۆی���ان له ق���ه ره ی ئه م دۆس���یه یه بده ن، م���ن ماوه ی 14 س���اڵه له و بواره دا كارده ك���ه م و هه ر رۆژێك ش���تێكی نوێم تێدا دۆزیوه ته وه به هه مو نه ته وه یه ك له جینۆسایدكردنی

جۆره كانییه وه .دوه م���ی به به ش���ی س���ه باره ت پرس���یاره كه تان زۆر راس���ته به ته واوی حه قی ژن���ی ئه نفالك���راوی قوربانیده ر نه دراوه به ڵكو به ش���ێوه یه كی گشتگیر باس له ئه نفال ده كرێت، ئه مه له كاتێكدا كه ده كرێت ده یان لێكۆڵینه وه له س���ه ر الیه نه كانی جینۆساید و كاریگه رییه كانی به س���ه ر بواره جیاجیاكان له كۆمه ڵگای كوردس���تان گه ل���ی كوردس���تان و ئه نجامبدرێ���ت و ی���ا ئه نجامدرابا. به اڵم له هه مانكاتیش خودی ژنانی به جێماوه ی ئه نفالی���ش كه مته رخ���ه م بوین و ئاماده نه بون به سه رهاتی راسته قینه ی خۆیان ب���اس بكه ن، زیاتر حاڵه تی خۆدزینه وه تیایان���دا به دیده كرێت. ب���ۆ نمونه بۆ دادگای بااڵی تاوانه كان له عێراق له سه ر

دۆسیه ی ئه نفال جگه له ئافره تێك كه س ئاماده نه بو بچێته ب���ه رده م دادگا باس له پێش���لكارییه كان و س���وكایه تیكردن و كراوه تاوانان���ه ی ده رحه قی���ان ئ���ه و باس ب���كات، له كاتێكدا ك���ه زۆر بون ئه وانه ی به ش���ێوه یه كی گش���تی باسی كوش���تن و بڕینیان ده كرد، له هه مانكات م���ن به س���ه رهاتی چه ندین كه س���یانم هه ی���ه ك���ه س���وكایه تیان به رامب���ه ر

كراوه و ده س���تدرێژیان به رامبه ر كراوه . ئه م���ه كارك���ردن تۆزێ���ك قورس���تر ده كات به تایبه تی ب���ۆ پیاوان چونكه كۆمه ڵگای ئێمه كومه ڵگایه كی شه رمنه و ئ���ه و كرانه وه ی���ه تێی���دا به دیناكرێت، له هه مان���كات كۆمه ڵگایه كی توندوتیژه ژنان ناوێرن ته نانه ت باسی ئه وه بكه ن كه دوژمنه كه یان چی به سه ردا هێناون و ترس���یان له ئابڕوچون هه یه ، ترس���یان له شكاندنی دوباره ی كه سایه تیان هه یه ، هه یه ، كۆمه ڵ���گا له پیاوانی ترس���یان هه یه ، كه س���وكاریان له خزم و ترسیان ترس���یان له دابونه رێتێك���ی عه ره ب���ی و ئیس���المی هه یه ك���ه باڵی به س���ه ردا كێش���اون كه ئافره ت ب���ه س به چاوی جنس و سێكس سه یرده كه ن. هه ر له به ر ئه م هۆكاران���ه ش یه كێك له گه وره ترین بااڵی ل���ه دادگای ده س���تكه وته كانمان تاوانه كان له ده ستدا، ته نانه ت باسكردنی له ناو رۆمانێك یان س���یناریۆی فیلمێك هه موان دێنێته ده نگ چونكه ئه م الیه نه كاریگه ری زۆر گه وره ی ده رونی له سه ر

ژنانی ئه نفالكراو دروستكرد.*له پرۆس���ه ی ئه نفال���دا زۆر روداوی كاریگه ر ب���اس كراوه و وت���راوه ، پاش چاره كه سه ده یه ك كام روداوی ئه نفال به تایبه ت له س���ه ر دۆخی ژنان و مندااڵن تۆی راگرتوه و تائێستایش له یاده وه ریتدا م���اوه ، ت���ا چه ن���د توان���راوه روداوه كاریگه ره كان له م روه وه زیندوبكرێنه وه و

به رگی نوێیان به به ردا بكرێ ؟- ه���ه روه ك ئاماژه ت پێك���ردوه زۆر تاوانی كاریگه رو گه وره له به سه رهاته كان باس���كراوه ، م���ن ناتوانم بڵێ���م ته نها یه كێكی���ان كاریگه ری له س���ه رم زۆربو به ڵك���و هه م���وی پێك���ه وه كاریگه ری

گه وره ی له سه ر من هه بوه به شێوه یه ك ك���ه له ماوه ی ئه و س���ااڵنه ك���ه كارم كردوه خه وم نه ماوه ، زۆرجار تا به یانی به خه ب���ه ر م���اوم و كارو خوێندن���ه وه م له سه ر دۆس���یه كان و به ڵگه كان كردوه ، به اڵم ئه گ���ه ر چه ن���د نمونه یه كتان بۆ باسبكه م چیرۆكی ئه و كچه ی نه یتوانی له گ���ه ڵ ته یم���ور )ده ربازب���وی گۆڕی به كۆم���ه ڵ( ده ربازی بێت، ئه و ئافره ته دوگیانه ی كه منداڵێكیشی له باوه شدابو ناوچه ی حه زه ری له گۆڕی به كۆمه ل���ی موس���ل دۆزرایه وه ، یان ئ���ه و دایكه ی منداڵه ك���ه ی له باوه ش���ی تاك���و گیانی س���پارد داوای خه ی���اری لێكردو دایكی تاكو ئێستا خه یار ناخوات و ئه و كچه ی بۆ ئه وه ی س���وكایه تی و ده س���تدرێژی نه كرێت���ه س���ه ر خ���ۆی له ئ���اوی زێ هاویش���ت و خنكا، ئه و ژن���ه ی ماوه ی 48 كاتژمێر هاوس���ه ره كه ی به مردویی له باوه شیدا مایه وه ، ده رپێی ژنی كورد كه بوه ئااڵ به سه ر ئیڤاكانی راگواستنی به كۆمه ڵی ئه نفالك���راوان و، ئه و كچه ی له ناو ئیڤا له دایكبو ناوی لێنرا ئیڤا و.. سه باره ت به زیندوراگرتنی ئه و تاوانانه ی ئه نجامدراون ئه م كاره ی ئێوه ئێس���تا ده یكه ن خ���ۆی جۆرێك له زیندوراگرتنه له هه مانكاتدا پێموایه گه وره ترین به اڵم تاوانه كان ب���ااڵی زیندوراگرتن دادگای ئه نجامیداو كه یسێكی یاسایی و مێژویی تۆمارك���رد تاهه تایه ده مێنێته وه و بوه له ئاس���تی جیهان ئ���ه وه ی ه���ۆكاری له چوارچێوه ی یاسایی سه یری بكرێت و خوێندنه وه ی ب���ۆ ئه نجامبدرێت و گه الن جینۆس���ایدكردنی له به س���ه رهاته كانی نه ته وه یه ك ئاگاداربكرێنه وه ، به اڵم وه ك ره خنه یه ك ده بێ بڵێم له ئاستی ناوخۆیی زۆربه ی كاره كان بۆ زیندوراگرتن نه بوه به ڵكو بۆ س���ڕینه وه ی ب���وه ، بۆ نمونه ئه و كچه ی له ش���ااڵوی ئه نف���ال خۆی له زێ خنكان���د له ماوه ی رابردو برایه وه بۆ زێدی خ���ۆی و ئاس���ه واره كه ی له و جێگایه دا سڕایه وه له كاتێكدا ده كرا هه ر له و جێگایه نیش���انێك یان په یكه رێكی ب���ۆ دروس���تبكرێت تاك���و خه ڵك یان نوس���ه رو لێكۆڵ���ه رو ش���اندی بیانی و ن���ه وه ی نوێ س���ه ردانی ئه و ش���وێنه بك���ه ن و ل���ه م به س���ه رهاته ئاگاداربن و ئاگاداربمینێته وه . یان ئه و گۆڕستانه ی له شارۆچكه ی دوبز بوو ته رمی 104 ژن و مندااڵنی ئه نفالكراوی تێدابو كه 2یان ژن بون و 102 یان منداڵ، گواسترانه وه ب���ۆ زێ���دی خۆی���ان له كاتێك���دا دوبز به خۆی كوردس���تانه ئه و ئاسه واره یان له وێ س���ڕییه وه ، ئه مه له جیاتی دانانی مۆنۆمێنتێ���ك له م ش���وێنه تاكو بزانن كورد چ���ی به س���ه رداهاتوه ، ته نانه ت ك���ورد نه یتوان���ی ئه و س���ه ربازگه یه ی كه به فێرگه ی ش���ه ڕ ناس���راوبوو ژن و منداڵی كوردی تێ���دا ئه نفالكرا و ئازارو مۆزه خانه ی���ه ك وه ك ئه ش���كه نجه درا ئاسه وارێكی هیچ له ئێستادا بپارێزێت و

ئه نفالكردنی كوردی تێدا نه ماوه .

قوربانیانی ئه نفال 54% ره گه زی نێرو 47% ره گه زی مێینه بون

ئا: بارام سوبحی

له بیست و پێنجهه مین ساڵیادی تاوانی ئه نفالدا، دانیشتوانی گوندی وێڵه كه )42( گه نجیان ئه نفالكراوه ،

به بێ ئاماده بونی هیچ به رپرسێكی حكومی و حیزبی یادی ئه نفالیان كرده وه . سه رپه رشتیاری یاده كه

ده ڵێت "خوازیارین حكومه تی هه رێم هیواكانمان بۆ جێبه جێ بكات".

وه زیری شه هیدان و ئه نفالیش رایده گه یه نێت ناتوانن فریای

به شداریكردن له هه مو یادێك بكه ون.

گون���دی وێڵ���ه ك���ه ده كیلۆمه تر له ناحیه ی قادركه ره می س���ه ر به قه زای ل���ه رۆژی دوره ، چه مچه ماڵ���ه وه (1988/4/12( و له چوارچێوه ی قۆناغی سێیه می شااڵوه كانی ئه نفالدا، له الیه ن هێزه كانی س���وپای عێراق و جاش���ه وه له هه رس���ێ قۆڵی چه مچه ماڵ و ته كیه ی جه ب���اری و قادركه ره م���ه وه ، په الم���ار ده درێت و )42( گه نجی���ان لێ ئه نفال تاوانه شدا ئه و له س���اڵرۆژی ده كرێت. دانیش���توانی گونده كه خۆی���ان یادی

ئه نفالكردنی گونده كه یان كرده وه .سه رپه رش���تیاری مه راس���یمی یادی (25( ساڵه ی تاوانی ئه نفال له گوندی وێڵ���ه ره حمان محه مه د س���اڵح )43( رونك���رده وه ئاوێن���ه ی ب���ۆ س���اڵ، ده ركه وت���وه بۆی���ان ئ���ه وه ی دوای حیزبه كانی كوردس���تان "به ده سه اڵت و بۆ ئه نفال ده یانه وێت ئۆپۆزیسیۆنه وه مه رامی خۆیان بقۆزنه وه "، بڕیاریانداوه "له س���ه ر بودج���ه ی خۆم���ان یاده كه

بكه ینه وه ".ناوب���راو كه له س���ه روه ختی ئه نفالدا ته مه ن���ی ه���ه ژده س���اڵ ب���وه ، باس ل���ه وه ده كات له وكات���ه دا گونده كه یان (42( ماڵی تێدابوه ، له س���ێ قۆڵه وه گونده كه ی���ان گه م���ارۆ دراوه و )42( گه نجی���ان ده س���تگیركراوه و براونه ته ناحی���ه ی قادرك���ه ره م "ئیت���ر نازانین له وێ���وه بۆ ك���وێ براون". وتیش���ی "جاش���ه كان هه رچی مه ڕو مااڵت هه بو

بردیان".به وته ی ره حم���ان محه مه د، له دوای ڕاپه ڕین ته نها س���ێ ماڵ گه ڕاونه ته وه بۆ گونده كه و س���ه رقاڵی كش���توكاڵ و ئاژه ڵ به خێوكردن بون، به اڵم به هۆی

خزمه تگ���وزاری و كه م���ی بێباران���ی و "نه بونی ئاوی خواردنه وه و رێگاوبانه وه ، له ئێستادا گونده كه چۆڵه و كه سی تێدا

ناژی ".له و یاده دا، ژماره یه ك له دانیشتوانی گونده كانی دیكه ی نزیك گوندی وێڵه ش ئاماده ب���ون، چه ند وتارو په خش���ان و خوێندران���ه وه و ش���یعرێك پارچ���ه به اڵم نمایش���كرا، ش���انۆگه رییه كیش هیچ به رپرس���ێكی حكومی ناوچه كه و

وه زاره تی ش���ه هیدان و ئه نفال به شدار نه بون. سه رپه رشتیاری یاده كه ره خنه ل���ه وه ده گرێت كه س���ااڵنه "ملیاره ها دینار بۆ چه ند دروش���مێك و بۆ ماوه ی چه ند كاتژمێرێك خه رج ده كرێت و هیچ

سودێكیشی نییه ".مه راسیمه كه ، له به شداربونی یه كێك م. عیس���ا ئه حمه د حسێن )63( ساڵ ب���و، كه خه ڵك���ی گوندی قه ش���قه ی هاوس���نوری وێڵه یه كه خاوه نی نه وه د

ئه وه ی دوای ئه نفالك���راون. كه س���ی به پارچه شیعرێك گوزارشتی له هه ستی خ���ۆی بۆ تاوانی ئه نفال كرد. باس���ی له وه كرد به رله وه ی گونده كه یان بكه وێته به ر په الماری ئه نفال، له الیه ن سه رۆك بۆ هه واڵیان ناوچه كه وه جاش���ه كانی ناردون كه گه نجه كان ته س���لیم بكه ن و چه مچه ماڵ ده یانبات���ه حكومه تی���ش ی���ان كه ركوك و لێیان خ���ۆش ده بێت "ئێمه ش وامانزانی راس���تده كه ن، بۆیه ئه و گه نجانه مان رۆیش���تن و جارێكیتر

نه هاتنه وه ".ناوب���راو، كه ژماره ی���ه ك له ئامۆزاو خزمه كان���ی ئه نفالك���راون، به باش���ی ده زانێت سااڵنه یادی ئه نفال بكرێته وه ، له پێناوی "له بیرنه چونه وه و وننه كردنی تاوانی ئه نفالدا". ره خنه ی له وه شگرت ك���ه حكومه تی هه رێم ئاوو كاره بای بۆ گونده كان���ی ناوچه كه دابین نه كردوه و به و هۆی���ه وه گون���ده كان چۆڵكراون، بۆی���ه ده ی���وت "ئه گ���ه ر حكوم���ه ت یارمه تیمان بدات، ئ���ه وا ده گه ڕێینه وه

بۆ گونده كانمان".سه رپه رشتیاری مه راسیمه كه ره حمان محه مه د، رایده گه یه نێ���ت له م یاده داو

له ڕێگ���ه ی میدیاكان���ه وه "هیواكانمان هه رێم به رده ستی حكومه تی خستۆته بۆ جێبه جێكردنی . چونكه )25( ساڵه چ���اوه ڕوان بوی���ن و هی���چ ئه نجامێكی

نه بوه ".ش���ه هیدان و كاروب���اری وه زی���ری ئه حم���ه د، ئ���ارام ئه نفالك���راوه كان له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه ، یادكردنه وه به "ش���تێكی گرنگ" ناوده بات و ده ڵێت "هه مو كه سێك مافی خۆیه تی ئه و یاده بكاته وه . رێزمان هه یه بۆ هه ركه سێك

كه خۆی یاده كه ده كاته وه ".ش���ه هیدان، وه زی���ری به وت���ه ی ئه نف���ال یادكردن���ه وه ی پێویس���ته له س���ه ر "كاریگه ری بێ���ت به جۆرێك كوردستان و ناوچه كه و جیهان هه بێت، له باره ی ناوچه ی���ی ". یادێكی نه وه كو له مه راس���یمه كه ی ئاماده نه بونیش���ی گوندی وێڵه دا وتی "له وانه یه نه توانین بكه وین". ش���وێنه كان هه م���و فریای س���ه باره ت به ئامانج���ی وه زاره ته كه ی وت���ی ئه نفال���دا، له یادكردن���ه وه ی بكه ینه ی���اده كان ئه وه یه "ئامانجمان پرسێكی نیش���تیمانی و هیچ مۆركێكی

تری پێوه نه بێت".

گوندێك به بێ ئاماده بونی هیچ به رپرسێك یادی ئه نفالیان كرده وه وه‌زیری‌‌كاروباری‌‌شه‌هیدان‌و‌ئه‌نفالكراوه‌كان‌:‌رێزمان‌هه‌یه‌‌بۆ‌هه‌ركه‌سێك‌كه‌‌خۆی‌‌یاده‌كه‌‌ده‌كاته‌وه‌

سااڵنه ملیاره ها دینار بۆ چه ند دروشمێك و بۆ ماوه ی چه ند كاتژمێرێك خه رج ده كرێت و هیچ سودێكیشی نییه

ژنێک بۆکه سوکاره ئه نفالکراوه که ی ده الوێته وه فۆتۆ: ئارام که ریم

به داخه وه له سه ر دۆسیه ی ئه نفال جگه له ئافره تێك كه س ئاماده نه بو

بچێته به رده م دادگا باس

له پێشلكارییه كان و سوكایه تیكردن و

ئه و تاوانانه ی ده رحه قیان كراوه

باس بكات

‌‌‌ئا:‌شاسوار‌مامه‌

ماوه‌یه‌كه‌‌هێرشه‌‌هه‌مه‌الیه‌نه‌كان‌بۆ‌سه‌ر‌رۆژئاوای‌كوردستان‌زیادیانكردوه‌و‌

به‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌هێزه‌‌كوردییه‌كان‌سه‌ربه‌خۆیانه‌‌له‌رۆژئاوای‌كوردستان‌مامه‌ڵه‌‌ده‌كه‌ن‌و‌نه‌كه‌وتونه‌ته‌‌هیچ‌

به‌ره‌یه‌كی‌دیكه‌،‌رۆژئاوای‌كوردستان‌بوه‌ته‌‌ئامانجی‌په‌المارو‌هێرشه‌كانی‌رژێمی‌به‌عس‌له‌الیه‌ك‌و‌ئه‌و‌هێزه‌‌

چه‌كدارانه‌ی‌كه‌‌گرێدراوی‌ده‌وڵه‌تانی‌ده‌ره‌وه‌ن‌له‌الیه‌كی‌دیكه‌.

پێكدادان���ه‌كان‌ ش���ه‌ڕو‌ له‌ئێس���تادا‌له‌گه‌ڕه‌كی‌شێخ‌مه‌قسود‌كه‌‌گه‌وره‌ترین‌حه‌له‌ب���ه‌‌ كوردنش���ینی‌ گه‌ڕه‌ك���ی‌چڕبونه‌ته‌وه‌و‌زیاتر‌ل���ه‌‌١٥رۆژه‌‌رژێمی‌به‌عس‌بۆردومان���ی‌گه‌ڕه‌كه‌كه‌‌ده‌كات‌و‌تاكو‌ئێس���تا‌ده‌یان‌هاواڵت���ی‌مه‌ده‌نی‌بونه‌ته‌‌قوربانی،‌ده‌نگۆی‌ئه‌وه‌ش‌هه‌یه‌‌كه‌‌رژێم‌هه‌ندێجار‌له‌و‌هێرشانه‌دا‌چه‌كی‌

كیمیایی‌به‌كارهێنابێت.مه‌حم���ود‌به‌رخ���ودان،‌فه‌رمان���داری‌یه‌په‌گه‌‌له‌حه‌ل���ه‌ب‌به‌ئاوێنه‌ی‌راگه‌یاند؛‌ده‌ی���ه‌وێ‌ س���وریا‌ به‌عس���ی‌ رژێم���ی‌ش���ه‌ڕو‌پێكدادانه‌كان‌بێنێت���ه‌‌گه‌ڕه‌كه‌‌ئه‌وه‌ی‌ ب���ۆ‌ حه‌له‌ب‌ كوردنش���ینه‌كانی‌ناوچه‌كانی‌دیكه‌ی‌پارێزراوبن،‌پێش���تر‌هێرشی‌ چه‌ندین‌ ئه‌شره‌فییه‌‌ له‌گه‌ڕه‌كی‌له‌دژی‌ك���وردان‌ئه‌نجامدا،‌ماوه‌ی‌زیاتر‌له‌‌١٥رۆژه‌‌له‌دژی‌گه‌ڕه‌كی‌شێخ‌مه‌قسود‌ب���ه‌رده‌وام‌بۆردوم���ان‌هه‌ی���ه‌و‌چه‌كی‌قه‌ده‌غه‌كراوی‌كیمی���اوی‌به‌كارهێنراوه‌و‌ده‌یان‌هاواڵتی‌مه‌ده‌نی‌بونه‌ته‌‌قوربانی،‌هه‌روه‌ها‌له‌كات���ی‌به‌رگریكردن‌چه‌ندین‌ش���ه‌ڕڤانی‌یه‌په‌گ���ه‌‌ش���ه‌هیدبون،‌ئه‌و‌فه‌رمانداره‌ی‌یه‌په‌گ���ه‌‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌ش‌ده‌كات‌ئه‌و‌سیاس���ه‌ته‌ی‌رژێمی‌سوریا‌چه‌ند‌مانگێكه‌‌ده‌ستیپێكردوه‌،‌ته‌نانه‌ت‌كوردییه‌كان���ی‌ ناوچ���ه‌‌ له‌قامیش���لۆو‌

دیكه‌ش‌ئه‌و‌هه‌وڵدانانه‌‌هه‌ن،‌سه‌باره‌ت‌به‌رۆڵێ‌سوپای‌ئازادی‌سوریا،‌مه‌حمود‌به‌رخودان‌وتی‌"له‌گه‌ڕه‌كه‌‌كوردییه‌كانی‌حه‌له‌ب‌س���وپای‌ئازاد‌بونی‌نییه‌،‌له‌و‌گه‌ڕه‌كانه‌‌ته‌نها‌یه‌كینه‌كانی‌پاراس���تنی‌گ���ه‌ل‌ه���ه‌ن‌و‌پارێ���زگاری‌له‌ك���وردان‌ده‌كه‌ن،‌س���وپای‌ئ���ازاد‌له‌ناوچه‌كانی‌ئ���ه‌و‌ له‌ب���اره‌ی‌ حه‌له‌ب���ن.‌ دیك���ه‌ی‌پێكدادانانه‌ی‌له‌نێ���وان‌یه‌په‌گه‌و‌گروپه‌‌به‌رپرسه‌ی‌ ئه‌و‌ روده‌ده‌ن،‌ چه‌كداره‌كان‌له‌به‌رامبه‌ر‌ ئێم���ه‌‌ رایگه‌یاند؛‌ یه‌په‌گ���ه‌‌بۆردومان‌و‌هێرش���ه‌كانی‌رژێمی‌به‌عسی‌س���وریاو‌له‌به‌رامب���ه‌ر‌دزی���ی‌و‌تااڵنی‌و‌ده‌س���تدرێژییه‌كانی‌گروپه‌‌چه‌كداره‌كان‌كه‌‌گرێدراوی‌ده‌وڵه‌تانی‌دیكه‌ن‌و‌به‌ناوی‌س���وپای‌ئازاد‌هێرش‌ده‌كه‌نه‌‌سه‌رمان‌بێوه‌اڵم‌نین‌و‌هه‌میش���ه‌‌مافی‌پاراستنی‌ڕه‌وا‌به‌كاردێنین‌و‌له‌دژی‌هه‌ر‌هێرشێك‌

ده‌وه‌ستینه‌وه‌‌له‌هه‌رالیه‌كه‌وه‌‌بێت.هاوكات‌س���اڵح‌موسلیم،‌هاوسه‌رۆكی‌پارت���ی‌یه‌كێتی‌دیموكرات���ی‌"په‌یه‌ده‌"‌ئه‌و‌ش���ه‌ڕه‌ی‌ راگه‌یان���د؛‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌له‌سوریا‌هه‌یه‌‌ش���ه‌ڕی‌)لێده‌و‌بڕۆ(یه‌،‌الیه‌نێك‌لێ���ده‌دات‌و‌هه‌ڵدێت،‌پاش���ان‌الیه‌نێكی‌دیكه‌‌لێده‌دات‌و‌هه‌ڵدێت،‌رژێم‌تائێستاش‌چه‌كی‌‌زۆر‌هه‌یه‌و‌به‌بێ‌ناوبڕ‌له‌سوریاو‌روسیاو‌ش���وێنی‌دیكه‌‌چه‌ك‌بۆ‌رژێمی‌س���وریا‌ده‌نێردرێ���ت،‌الیه‌نه‌‌ده‌ره‌كییه‌كان���ی‌دیك���ه‌ی‌وه‌ك‌توركیاو‌س���عودیه‌و‌قه‌ته‌ر‌چه‌ك‌ده‌ده‌نه‌‌گروپه‌‌چه‌ك���داره‌كان،‌ئێم���ه‌‌وه‌ك‌كورد‌ته‌نها‌ده‌توانی���ن‌خۆمان‌بپارێزین.‌موس���لیم‌ئه‌و‌ به‌هۆی‌ ده‌ستنیش���انكرد‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌كوردنشینه‌كان‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌‌ هێرش���انه‌ی‌ژماره‌ی‌ له‌ئ���ارادان‌ ك���وردان‌ ل���ه‌دژی‌بۆ‌رۆژئاوای‌كوردس���تان‌ ئاواره‌بوه‌كان‌زیادیكردوه‌،‌راس���ته‌‌هاوكاری‌ده‌كرێن،‌به‌اڵم‌وه‌ك‌پێویست‌نییه‌،‌ره‌نگه‌‌له‌ئێستا‌به‌دواوه‌‌ره‌وشی‌ئاواره‌كان‌به‌ره‌و‌خراپی‌بچێ���ت،‌هه‌ندێ���ك‌توانای‌ئێم���ه‌‌هه‌یه‌‌

هاوكاریی���ان‌بكه‌ین،‌به‌اڵم‌س���نورداره‌،‌بازرگانه‌كان‌شمه‌ك‌دێنن‌به‌اڵم‌عه‌ره‌بن‌و‌به‌نرخێكی‌گران‌به‌كوردان‌ده‌یفرۆش���ن.‌سه‌باره‌ت‌به‌په‌یوه‌ندی‌و‌مامه‌ڵه‌یان‌له‌گه‌ڵ‌س���وپای‌ئازاد‌هاوسه‌رۆكی‌په‌یه‌ده‌‌وتی‌"په‌یماننامه‌‌له‌نێوان‌ئێمه‌و‌سوپای‌ئازاد‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌له‌س���ه‌ر‌ئاستی‌ناوچه‌كانه‌و‌گروپ‌و‌ له‌چه‌ندی���ن‌ ئازادیش‌ س���وپای‌ده‌س���ته‌ی‌جیاواز‌پێكدێ���ت‌و‌هه‌مویان‌س���ه‌ر‌به‌ناوه‌ندێك‌نین،‌ئێمه‌‌له‌به‌رئه‌وه‌‌په‌یمانمان‌له‌گه‌ڵ‌به‌س���تون‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌پێكدادان‌له‌نێوانمان‌رونه‌ده‌ن،‌چونكه‌‌٣ ناوچه‌‌هه‌یه‌،‌ناوچه‌ی‌كوردی،‌ناوچه‌ی‌تێك���ه‌ڵ،‌ناوچه‌ی‌ع���ه‌ره‌ب،‌به‌پێی‌ئه‌و‌په‌یمانه‌‌نابێت‌هێزه‌كانمان‌به‌بێ‌ئاگاداری‌یه‌كتر‌سنوری‌یه‌كتر‌ببه‌زێنن،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌كه‌س‌له‌یه‌كتر‌نه‌كوژین،‌بێگومان‌رژێمی‌س���وریا‌به‌و‌جۆره‌‌په‌یمانانه‌‌نیگه‌رانه‌.‌ساڵح‌موسلیم‌بۆ‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ئه‌و‌هێرش���ه‌‌هه‌مه‌الیه‌نه‌ی‌له‌سه‌ر‌رۆژئاوای‌كوردس���تان‌هه‌یه‌‌به‌پێویستی‌ده‌زانێت‌‌یه‌كێت���ی‌نه‌ته‌وه‌یی‌ك���ورد‌له‌رۆژئاوای‌

كوردستان‌به‌هێزتر‌ببێت.ش���ه‌الل‌گه‌دۆ،‌ئه‌ندام���ی‌ئه‌نجومه‌نی‌نیشتیمانی‌كوردی‌به‌ئاوێنه‌ی‌راگه‌یاند؛‌له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‌ رژێم���ی‌به‌ع���س‌ه���ه‌ر‌به‌توندوتیژی‌و‌ش���ه‌ڕ‌وه‌اڵمی‌شۆڕش���ی‌گه‌النی‌س���وریای‌داوه‌ت���ه‌وه‌،‌ئێمه‌‌هه‌ر‌له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‌وه‌ك‌ك���ورد‌به‌ش���داری‌ش���ۆڕش‌بوین‌به‌اڵم‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دابوین‌له‌ڕێگه‌ی‌ئاش���تی‌و‌گفتوگۆ‌مافه‌كانمان‌به‌دیبێنی���ن،‌ئه‌و‌به‌رپرس���ه‌ی‌رۆژئاوای‌كوردس���تان‌هێما‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌ته‌نانه‌ت‌زۆرالیه‌نی‌ئیسالمی‌كه‌‌خۆیان‌وه‌ك‌شۆڕشگێڕ‌ده‌ناس���ێنن‌وه‌ك‌رژێم‌مامه‌ڵ���ه‌‌له‌گه‌ڵ‌ك���ورد‌ده‌كه‌ن‌و‌هێرش‌ده‌كه‌نه‌‌س���ه‌ر‌رۆژئاوای‌كوردستان،‌بۆ‌نمون���ه‌‌چه‌كدارانی‌)جبه������ه النصره‌(‌كه‌‌گرێدراوی‌رێكخراوی‌ئه‌لقاعیده‌ی‌عێراقن‌

له‌دژی‌كوردان‌شه‌ڕ‌ده‌كه‌ن.

سه‌باره‌ت‌به‌هۆكاری‌هێرشه‌كانی‌رژێمی‌به‌عس‌بۆ‌س���ه‌ر‌گه‌لی‌كورد،‌له‌كاتێكدا‌الیه‌نه‌‌كوردییه‌كان‌وه‌ك‌س���وپای‌ئازاد‌هێرش‌ناكه‌نه‌‌سه‌ر‌داموده‌زگاكانی‌رژێم،‌ش���ه‌الل‌گه‌دۆ‌وتی؛‌به‌ڕای‌من‌هۆكاری‌ئه‌و‌هێرشانه‌‌س���وپای‌ئازادی‌سوریان،‌چونك���ه‌‌ئه‌گ���ه‌ر‌ئ���ه‌وان‌له‌رۆژئ���اوای‌كوردنش���ینه‌كانی‌ ناوچه‌‌ كوردس���تان‌و‌حه‌ل���ه‌ب‌نزی���ك‌نه‌بونای���ه‌‌ئ���ه‌وا‌رژێم‌هێرشی‌نه‌ده‌كرده‌‌سه‌ر‌كوردان،‌چونكه‌‌گه‌لی‌كورد‌خۆی‌رۆژئاوای‌كوردس���تان‌به‌ڕێوه‌ده‌بات‌و‌ده‌یپارێزێت،‌پێویستیمان‌به‌سوپای‌ئازاد‌نییه‌‌له‌ناو‌رۆژئاوادا.‌ئه‌و‌ئه‌ندامه‌ی‌ئه‌نجومه‌نی‌نیشتیمانی‌كوردی‌سوریا‌راش���یده‌گه‌یه‌نێت‌ئه‌و‌هێرشانه‌ی‌ده‌كرێنه‌‌سه‌ر‌كوردان‌به‌تایبه‌ت‌له‌حه‌له‌ب‌ده‌س���تی‌ده‌ره‌كی‌تێدایه‌و‌پیالنگێڕی‌٣ قۆڵی‌)توركیا‌–‌قه‌ته‌ر‌–‌س���عودیه‌(یه‌،‌چونكه‌‌ئه‌گه‌ر‌رژێمی‌به‌عسی‌سوریا‌كۆتایی‌پێبێت‌و‌سیناریۆی‌واڵتانی‌لیبیاو‌تونس‌و‌میس���ر‌له‌س���وریا‌دوباره‌بێته‌وه‌‌ئه‌وا‌ئه‌و‌شۆڕش���ه‌ی‌ده‌گوترێت‌به‌هاری‌عه‌ره‌ب���ی‌واڵتانی‌دیك���ه‌ی‌ناوچه‌كه‌ش‌ده‌گرێته‌وه‌،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌هێزه‌‌ده‌ره‌كییانه‌‌ده‌یانه‌وێ‌شۆڕشی‌گه‌النی‌سوریا‌بكه‌نه‌‌شه‌ڕێكی‌ناوخۆیی‌مه‌زهه‌بی‌و‌ئه‌تنی،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌ش‌له‌هه‌وڵدان‌به‌رده‌وامن.پاراستنی‌ یه‌كینه‌كانی‌ رۆڵی‌ له‌باره‌ی‌گه‌ل‌)یه‌په‌گه‌(‌له‌و‌ئاڵۆزییانه‌،‌ش���ه‌الل‌گ���ه‌دۆ‌ئاماژه‌‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌‌ده‌كات‌یه‌په‌گه‌‌له‌گه‌نج���ان‌و‌شۆڕش���گێڕانی‌رۆژئ���اوای‌كوردستان‌پێكدێت‌و‌به‌رگری‌له‌رۆژئاوای‌كوردس���تان‌ده‌كات‌و‌له‌ژێ���ر‌فه‌رمان���ی‌ب���ااڵی‌ك���ورد‌تێكۆش���ان‌ ده‌س���ته‌ی‌ده‌كات،‌ده‌ش���ڵێت‌هه‌موم���ان‌بینیمان‌له‌سه‌رێكانی‌ئه‌و‌ش���ه‌ڕڤانانه‌ی‌یه‌په‌گه‌‌چۆن‌به‌رگرییان‌ده‌ك���رد‌كاتێك‌گروپه‌‌هێرش���یان‌ ده‌ره‌كیی���ه‌كان‌ چه‌ته‌یی���ه‌‌ده‌كرده‌‌سه‌ر‌رۆژئاوای‌كوردستان.‌ئێمه‌‌

هه‌مومان‌له‌گه‌ڵ‌یه‌په‌گه‌داین.

تایبه‌ت)٣7٣(‌سێشه‌ممه‌‌١6/4/20١٣ 18

چه ند هه ست به شه رمه زاری ده كه ین له ئاست كرده وه كانتان

‌روناك‌فه‌ره‌ج

هه‌رس����اڵ‌كه‌‌یادی‌كاره‌س����اته‌‌یه‌ك‌به‌دوای‌‌یه‌كه‌كانی‌كۆمه‌ڵگاكه‌م‌ده‌كرێته‌وه‌‌بیر‌ده‌كه‌مه‌وه‌‌تۆبڵێی‌‌رۆژێك‌بێت‌و‌خه‌ڵكی‌كوردستانه‌كه‌م‌‌ئه‌و‌رۆژانه‌ی����ان‌له‌بیر‌بچێت����ه‌وه‌؟‌‌بیرده‌كه‌مه‌وه‌‌ت����ۆ‌بڵێی‌له‌بیرمان‌بچێت����ه‌وه‌‌كه‌‌چۆن‌رۆژانێك‌له‌ئۆردوگاو‌ش����اره‌كاندا‌گیرۆده‌ی‌غه‌ریبی‌بوین؟‌‌تۆبڵێی‌ئه‌و‌هه‌مو‌مه‌ینه‌تییه‌مان‌بیربچێت؟‌به‌ڵێ‌ئه‌مڕۆ‌ده‌ڵێم‌به‌ڵ����ێ‌بیرمانچۆوه‌‌كاتێك‌كچان‌و‌ژنانی‌كوردی‌رۆژهه‌اڵت‌و‌رۆژئاوا‌یان‌ئه‌و‌ك����چ‌و‌ژنانه‌ی‌بۆ‌كرێكاری‌و‌كاری‌ناوماڵی‌رومانتێده‌كه‌ن‌و‌په‌نامان‌بۆ‌دێنن‌روبه‌روی‌چ‌غه‌درێك‌ده‌بنه‌وه‌،‌من‌زۆر‌شه‌رمده‌كه‌م‌له‌خۆم‌كه‌‌له‌كۆمه‌ڵگایه‌كدا‌ده‌ژیم‌كاره‌ساته‌كان‌له‌بیر‌ده‌كه‌ین‌و‌كه‌سانێك‌مه‌ستی‌پاره‌و‌پولێك‌بون‌كه‌‌هێش����تا‌خۆشیان‌باوه‌ڕیان‌نییه‌‌به‌به‌ده‌ستهێنانی‌ئه‌و‌پاره‌و‌پوله‌و‌پێیانوایه‌‌هێش����تا‌له‌خه‌ودا‌ده‌ژین،‌پێم‌س����ه‌یره‌‌كه‌‌به‌ش����ێك‌له‌پیاوانی‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵگایه‌‌كه‌‌بۆ‌ره‌قه‌می‌ته‌له‌فۆنێك‌له‌سه‌ر‌مۆبایلی‌خوش����ك‌و‌ژن‌و‌دایكی����ان‌چه‌ك‌هه‌ڵده‌گ����رن‌و‌ده‌كوژن،‌چۆن‌به‌خۆی����ان‌رێگ����ه‌‌ده‌ده‌ن‌كه‌‌كچانێك‌بۆكار‌روی����ان‌تێده‌كه‌ن‌به‌چاوی‌سێكس����ه‌وه‌‌سه‌یریان‌بكه‌ن،‌ئه‌م‌كچانه‌‌خۆیان‌ده‌ڵێن"‌رومانكرده‌‌الی‌به‌ش����ێك‌له‌خاوه‌نكاره‌كان‌بڕوانامه‌ی‌خوێندن‌و‌س����یڤی‌كارمان‌خسته‌‌به‌رده‌می����ان‌بۆیان‌گرنگ‌نه‌بو،‌ئه‌وه‌ی‌بۆی����ان‌گرنگ‌بو‌ره‌زامه‌ندیمان‌بو‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌مه‌عش����وقه‌یان‌بین".‌ئه‌وان‌له‌م‌ره‌فت����اره‌ی‌خاوه‌نكاره‌‌كورده‌كان‌به‌جۆرێك‌توشی‌شۆك‌بون‌وه‌ك‌خۆیان‌ده‌ڵێن‌"پێش‌ئه‌وه‌ی‌بێین‌بۆ‌كوردس����تان‌جۆرێك‌بیرمانده‌كرده‌وه‌‌به‌اڵم‌ئه‌مڕۆ‌جۆرێكیتر،‌ده‌پرسین‌بۆ‌ده‌بێت‌ته‌نها‌ئێمه‌یان‌وه‌ك‌پشویه‌كی‌سێكس‌له‌مه‌حه‌لی‌كاره‌كه‌یان����دا‌بوێت؟"‌.‌ئه‌م‌ره‌فتاره‌‌ش����ه‌رم‌ئ����اوه‌ره‌ی‌ئه‌م‌پیاوانه‌ی‌كۆمه‌ڵگاكه‌م‌ئه‌وه‌نده‌‌س����ه‌خته‌‌بۆیان‌كه‌‌زۆربه‌یانی‌ناچار‌به‌گه‌ڕانه‌وه‌‌كردوه‌.‌له‌هه‌موی‌سه‌ختتر‌ئه‌وه‌یه‌‌ئه‌وان‌ناتوانن‌قسه‌بكه‌ن‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ئه‌وانی‌ژن‌و‌غه‌ریب‌و‌بێپشت‌گه‌ر‌سكااڵیانكرد‌ئه‌وا‌كرێكه‌یان‌ده‌خۆن‌و‌تاوانباریان‌ده‌كه‌ن‌به‌دزین����ی‌‌خه‌زنه‌كانیان‌و‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌‌ئه‌وه‌یان‌بۆ‌ده‌ك����ه‌ن‌ك����ه‌‌ئه‌م‌ژنانه‌‌خۆی����ان‌خراپن،‌جا‌كه‌‌رۆژی‌خۆش����ی‌دێت،‌كه‌‌ئه‌ویش‌چه‌ند‌رۆژێكه‌‌له‌س����اڵدا،‌جلی‌ك����وردی‌له‌به‌رده‌كه‌ن‌و‌ئااڵی‌كوردس����تان‌هه‌ڵده‌كه‌ن‌و‌ده‌بن‌به‌پی����اوه‌‌واڵتپارێزه‌كانی‌چوار‌پارچه‌ی‌

كوردستان..بێگومان‌مه‌به‌س����تمان‌له‌م‌نوس����ینه‌‌ئاگاییدانه‌‌ب����ه‌و‌خاوه‌نكارانه‌و‌به‌ڵگه‌ش����مان‌كۆكردۆته‌وه‌‌به‌دواداچون‌ده‌كه‌ین،‌داوا‌له‌هه‌مو‌ئه‌و‌ژن‌و‌كچانه‌ش‌ده‌كه‌ین‌كه‌‌بۆ‌كار‌رو‌له‌م‌واڵته‌‌ده‌كه‌ن‌و‌روبه‌روی‌كێش����ه‌ی‌له‌م‌جۆره‌‌ده‌بنه‌وه‌‌و‌ده‌ڵێین‌ده‌رگای‌س����ه‌نته‌ری‌راگه‌یاندن‌و‌روناكبیری‌

ژنان‌كراوه‌یه‌‌به‌رویانداو‌ئێمه‌‌پشتیوانیانین.

رژێمی سوریا شه ڕ ده گوازێته وه ناوچه كوردییه كان

‌ئا:‌به‌ختیار‌حسێن"‌هه‌ولێر

به‌هۆی‌‌هه‌ڵه‌كانی‌‌ته‌ندروستی‌‌جارێكی‌‌تر‌‌٣0هاواڵتی‌‌له‌هه‌رێم‌گیانیان‌ده‌كه‌وێته‌‌

مه‌ترسییه‌وه‌‌و‌ئه‌مه‌ش‌ترس‌الی‌‌هاواڵتیان‌دروست‌ده‌كات،‌ئه‌ندامێكی‌‌لیژنه‌ی‌‌ته‌ندروستییش‌له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌ده‌ڵێت"‌ده‌بوایه‌‌سه‌رۆكی‌‌

حكومه‌ت‌و‌وه‌زیری‌‌ته‌ندروستی‌‌ده‌ستیان‌له‌كاربكێشابایه‌وه‌،‌كه‌س‌و‌كاری‌‌

قوربانییه‌كی‌‌هه‌ڵه‌ی‌‌پزیشكیش‌دادگاكان‌به‌تاوانباری‌‌سه‌ره‌كی‌‌روداوه‌كان‌ده‌زانن،‌به‌رپڕسێكی‌‌نه‌خۆشخانه‌ی‌‌رزگاریش‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌‌٣0كه‌سه‌كه‌‌نه‌خۆشی‌‌

شه‌كره‌یان‌هه‌بوه‌..

چ���اوی‌‌ له‌به‌ش���ی‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ دوای‌‌هه‌ولێر‌ ش���اری‌‌ رزگاری‌‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌‌به‌هۆی‌‌لێدانی‌‌ده‌رزی‌‌ئه‌ڤاس���تینه‌وه‌،‌٣0 هاواڵتی‌‌توشی‌‌كێشه‌ی‌‌بینین‌بون‌و‌دواتر‌به‌وهۆی���ه‌وه‌‌ره‌وانه‌ی‌‌واڵتی‌‌توركیا‌كران،‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستیش‌لیژنه‌یه‌كی‌‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌‌پێكهێناوه‌،‌به‌پێی‌‌زانیارییه‌كانی‌‌ئاوێن���ه‌‌تاوه‌ك���و‌ئێس���تا‌‌7ك���ه‌س‌له‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌كه‌‌په‌یوه‌ندارن‌به‌روداوه‌كه‌وه‌‌ب���وه‌‌ده‌س���تگیركراون،‌ك���ه‌‌له‌ناویان���دا‌قاچاغچییه‌ك‌و‌‌2كه‌سی‌‌كۆمپانیای‌هۆز‌و‌

‌4كه‌سیش‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستین.ده‌رزی‌‌ئه‌ڤاستین‌جۆره‌‌ده‌رزییه‌كه‌‌كه‌‌ده‌بێته‌‌ه���ۆی‌‌كه‌مبونه‌وه‌ی‌‌هه‌وكردن،‌بۆ‌ئه‌و‌‌نه‌خۆشانه‌‌به‌كارده‌هێنرێت‌كه‌‌توشی‌‌ش���ێرپه‌نجه‌‌یان‌توشی‌‌نه‌خۆشی‌‌شه‌كره‌‌ده‌ب���ن،‌ئه‌مه‌ش‌واده‌كات‌ك���ه‌‌هه‌وكردن‌له‌چاوی‌‌كه‌س���ه‌كاندا‌دروست‌بێت‌و‌ببێته‌‌هۆی‌‌كه‌مبونه‌وه‌ی‌‌بینی���ن،‌بۆیه‌‌ده‌رزی‌‌ئه‌ڤاس���تین‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌‌به‌كارده‌هێنرێت‌نه‌خۆشییه‌كه‌‌رابگرێت‌و‌بینایی‌‌نه‌خۆشه‌كه‌‌

چاكبێته‌وه‌.له‌الیه‌ن‌خۆش���یه‌وه‌‌حس���ێن‌عه‌بدواڵی‌‌ته‌مه‌ن‌‌٣9س���اڵ،‌كه‌‌پیش���ه‌ی‌‌كاسبه‌‌و‌نه‌خۆشی‌‌چاوی‌‌هه‌یه‌‌رایده‌گه‌یه‌نێت"‌كه‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌روداوه‌وه‌‌ناتوانێت‌س���ه‌ردانی‌‌نه‌خۆشخانه‌كانی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌بكات،‌چونكه‌‌ئه‌م‌روداوه‌ی‌‌كه‌‌رویداوه‌‌ترس���ی‌‌

خسته‌‌ناو‌دڵی‌‌هه‌مو‌نه‌خۆشێك‌و‌وایكرد‌باوه‌ڕی���ان‌به‌وه‌زاره‌تی‌‌ ك���ه‌‌هاواڵتی���ان‌نه‌بێ���ت‌ دكت���ۆره‌كان‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‌له‌كوردستان،‌بۆیه‌‌ده‌بێت‌به‌هه‌رشێوه‌یه‌ك‌بێ���ت‌س���ه‌ردانی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌هه‌رێم‌بكه‌ن‌

به‌مه‌به‌ستی‌‌چاره‌سه‌ری‌‌چاوه‌كانیان.پسپۆڕی‌‌نه‌خۆشییه‌كانی‌‌چاو‌و‌سه‌رۆكی‌‌به‌شی‌‌چاویش‌له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌‌رزگاری‌‌د.گۆران‌موحه‌مه‌د،‌ئاماژه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ئه‌و‌نه‌خۆش���انه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌ده‌رزییه‌یان‌لێدراوه‌‌هه‌موی‌‌له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌‌رزگاری‌‌ب���وه‌‌و‌له‌چه‌ند‌رۆژێك���ی‌‌جیاوازبوه‌‌و‌ئه‌و‌كاته‌ی‌‌هه‌س���تیانكردوه‌‌ك���ه‌‌ده‌رزییه‌كه‌‌كێش���ه‌ی‌‌هه‌یه‌‌بڕی���اری‌‌راگرتنیانداوه‌‌د.‌گۆران‌تیش���كده‌خاته‌‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌كه‌‌ئه‌و‌نه‌خۆشانه‌ی‌‌توشی‌‌ئه‌و‌كێشه‌یه‌‌بون‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌ده‌رزییه‌وه‌‌ژماره‌یه‌كی‌‌باشیان‌باش���تر‌بون،‌ده‌رباره‌ی‌‌ئ���ه‌وه‌ش‌كه‌‌ئایا‌ئه‌و‌نه‌خۆش���انه‌‌له‌كوردس���تان‌چاره‌سه‌ر‌نه‌ده‌ك���ران‌بۆیه‌‌ره‌وان���ه‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌كران‌و‌پێشبینی‌‌كوێربونیان‌ده‌كرێت؟‌سه‌رۆكی‌‌به‌شی‌‌چاو‌له‌نه‌خۆشخانه‌ی‌‌رزگاری‌‌هێما‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌له‌كوردس���تانیش‌چاره‌سه‌ر‌ده‌كران،‌به‌اڵم‌ئه‌وان‌ده‌ره‌وه‌یان‌پێباشتربو‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ره‌نگه‌‌شتی‌‌باشتر‌

له‌وێدا‌هه‌بێت‌و‌لێره‌دا‌نه‌بێت.یه‌كێك‌له‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌كه‌‌به‌هۆی‌‌هه‌ڵه‌ی‌‌پزیشكیی‌‌له‌هه‌رێم‌برایه‌كی‌‌بۆته‌‌قوربانی‌‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌بۆ‌هه‌مو‌ئه‌وانه‌ی‌‌توش���ی‌‌ئ���ه‌و‌روداوه‌‌بونه‌ت���ه‌وه‌‌و‌ده‌بنه‌‌قوربانی‌‌ده‌س���تی‌‌هه‌ڵه‌كان���ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروس���تی‌،‌ك���ه‌‌دروس���تكردنی‌‌لیژنه‌‌ونكردنی‌‌ روداوه‌كان‌و‌ ش���اردنه‌وه‌ی‌‌ یانی‌‌راس���تییه‌كان،‌چونكه‌‌ئ���ه‌وان‌ماوه‌ی‌‌١0 مانگه‌‌له‌دادگا‌داوای‌یاس���اییان‌له‌س���ه‌ر‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌تۆماركردوه‌‌،‌به‌اڵم‌تاوه‌كو‌ئێستا‌هیچ‌وه‌اڵمێكیان‌وه‌رنه‌گرتوه‌‌كه‌‌ك���ێ‌‌به‌رپڕس���بوه‌‌له‌روداوه‌كه‌دا،‌د.‌سلێمان‌جه‌عفه‌ر،‌مامۆستای‌‌زانكۆ‌و‌برای‌‌سه‌ربه‌ست‌جه‌عفه‌ر‌كه‌‌به‌هۆی‌‌ده‌رزییه‌وه‌‌گیانی‌‌له‌ده‌س���تدا‌ئه‌مه‌ی‌‌وت‌و‌تیش���ك‌ده‌خاته‌‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌كه‌‌بۆ‌روداوه‌كه‌ی‌‌ئه‌وانیش‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌لیژنه‌یه‌كی‌‌پێكهێنا‌كه‌‌له‌س���ێ‌‌كه‌س‌پێكهاتون‌و‌ئه‌و‌

كه‌س���انه‌ش‌هاوڕێی‌‌ئ���ه‌و‌دكتۆرانه‌ن‌كه‌‌روداوه‌ك���ه‌‌له‌ده‌س���تیان‌روی���داوه‌،‌بۆیه‌‌ئه‌اون‌به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌به‌لیژنه‌كه‌‌رازی‌نه‌بون،‌چونكه‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌نه‌خۆشخانه‌ی‌‌فریاكه‌وتنی‌‌رۆژهه‌اڵت‌كراوه‌ته‌‌س���ه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌‌له‌روداوه‌كه‌،‌ئه‌وانیش‌هه‌مو‌فایله‌كانیان‌ش���ێواندوه‌،‌له‌كوشتن‌ب���ه‌ده‌رزی‌‌گۆڕیویانه‌‌ب���ۆ‌به‌كتریا‌یان‌بۆ‌گیانله‌ده‌ستدان‌به‌نه‌خۆشی‌‌بۆ‌شاردنه‌وه‌ی‌‌راستییه‌كان،‌د.‌س���لێمان‌پێشیوایه‌‌كه‌‌ئه‌گ���ه‌ر‌دادگاكانی‌‌هه‌رێم‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌روداوه‌كان‌و‌ ن���او‌ چوبان���ه‌‌ یه‌كس���انی‌‌تاوانبارانیان‌ بێالیانان���ه‌‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌بدایه‌‌به‌دادگا،‌ئه‌وا‌جارێكی‌‌تر‌وه‌زاره‌تی‌‌نه‌ده‌كرد‌ ئه‌وه‌ی‌‌ جورئه‌تی‌‌ ته‌ندروس���تی‌‌یاری‌‌به‌گیان���ی‌‌هاواڵتیانی‌‌ئه‌م‌هه‌رێمه‌وه‌‌بكات،‌بۆی���ه‌‌ئه‌وان‌دادگاكان‌به‌تاوانباری‌‌سه‌ره‌كی‌‌روداوه‌كان‌ده‌بینن،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌كاره‌كانی‌‌خۆیان‌نه‌ك���ردوه‌،‌بۆیه‌‌ئه‌وان‌وه‌ك���و‌قوربانی���ی‌‌ده‌س���تی‌‌هه‌ڵه‌كان���ی‌‌بڕیاریان���داوه‌‌ ته‌ندروس���تی‌‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‌فیدراڵی‌‌ دادگای‌ بگه‌یه‌ننه‌‌ كێش���ه‌كه‌یان‌

عێراق.‌‌ره‌ش���ید،‌ د.دارا‌ له‌به‌رامبه‌ریش���دا‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌كاروباری‌‌ته‌ندروستی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‌ له‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌ل���ه‌روداوی‌‌ده‌رزی‌‌ لیژن���ه‌ی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌‌ئه‌ڤاستین‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند"‌كه‌‌لیژنه‌ی‌‌لێكۆڵین���ه‌وه‌‌له‌روداوه‌كه‌‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌بێالیانان���ه‌‌كاره‌كانی‌‌خ���ۆی‌‌ده‌كات‌و‌ئه‌و‌

به‌نایاسایی‌‌ هێناوه‌‌ ده‌رمانه‌كه‌ی‌‌ كه‌سه‌ی‌‌ك���ه‌‌به‌ره‌گ���ه‌ز‌خه‌ڵكی‌‌توركیای���ه‌‌و‌ئه‌و‌كۆمپانیای���ه‌ی‌‌كه‌‌ده‌رمانه‌ك���ه‌ی‌‌كڕیوه‌‌و‌كڕی���ن‌و‌ به‌لیژن���ه‌ی‌‌ فڕۆش���تویه‌تییه‌وه‌‌پێداویستی‌‌پزیشكی‌‌فه‌رمانگه‌ی‌‌ته‌ندروستی‌‌كه‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ش‌ ئ���ه‌و‌ هه‌ولێ���ر‌و‌ده‌رمانه‌كه‌ی‌‌وه‌گرتوه‌‌و‌دابه‌ش���ی‌‌س���ه‌ر‌نه‌خۆشخانه‌كانی‌‌هه‌ولێری‌‌كردوه‌،‌له‌رۆژی‌‌یه‌كه‌میشه‌وه‌‌تاوه‌كو‌ئێستا‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌كه‌‌به‌رپرس‌بون‌له‌روداوه‌كه‌‌‌7كه‌س���یان‌ده‌س���تگیركراون،‌ك���ه‌‌قاچاغچییه‌ك���ه‌‌و‌

‌2كه‌س���ی‌‌كۆمپانیاكه‌‌و‌‌4كه‌سیش���یان‌س���تافی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستین،‌چونكه‌‌ده‌رزییه‌ك���ه‌‌پش���كنینی‌‌ب���ۆ‌نه‌ك���راوه‌‌و‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌قاچاغ‌له‌ئیبراهیم‌خه‌لیله‌وه‌‌هاتۆته‌‌ناو‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌و‌چوه‌‌بۆ‌نه‌خۆش���خانه‌كان،‌له‌كاتێك���دا‌كه‌‌ئه‌وان‌گرێبه‌ستیان‌ ته‌ندروستی‌‌ وه‌زاره‌تی‌‌ وه‌كو‌كردوه‌،‌ به‌ریتانی‌‌ كۆمپانیایه‌ك���ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌شكنینی‌‌ده‌رمان‌بۆ‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌بكات‌كه‌‌له‌مانگی‌‌١0/ 20١2 ده‌ستبه‌كاربوه‌‌و‌هه‌مو‌ده‌رمانێكی‌‌وه‌زاره‌ت‌پش���كنینی‌‌بۆ‌ده‌كرێت،‌ئه‌و‌‌٣0كه‌سه‌ش‌كه‌‌توش���ی‌‌كێش���ه‌كه‌‌بون‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌چاره‌سه‌ر‌وه‌رگرتن‌ره‌وانه‌ی‌‌واڵتی‌‌توركیا‌كران،‌له‌ئێستاش���دا‌نزیك���ه‌ی‌‌‌20كه‌س‌له‌و‌نه‌خۆش���انه‌‌ته‌ندروستیان‌باش‌بوه‌‌و‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‌بۆ‌كوردس���تان،‌به‌اڵم‌چاوی‌‌هه‌ندێك‌له‌و‌كه‌سانه‌‌باشبونی‌‌به‌خۆیه‌وه‌‌نه‌دیوه‌‌و‌هۆكاره‌كانی‌‌چاره‌س���ه‌ركردنیش‌بۆ‌ئه‌مان���ه‌‌به‌رده‌وام���ه‌،‌د.‌دارا‌جه‌خت‌ل���ه‌وه‌ش‌ده‌كاته‌وه‌‌ك���ه‌‌لیژنه‌كه‌ی‌‌ئه‌وان‌ئه‌و‌ هه‌مو‌ به‌رده‌وام���ه‌‌و‌ له‌به‌دواداچ���ون‌كه‌س���انه‌ش‌له‌ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌كاروباری‌‌ته‌ندروس���تی‌‌و‌ژینگ���ه‌ش‌له‌په‌رله‌مان���ی‌‌كوردستان‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌‌ده‌بو‌له‌و‌حاڵه‌ته‌ی‌‌كه‌‌له‌هه‌ولێر‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌ده‌رزییه‌وه‌‌رویدا،‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌و‌وه‌زیری‌‌ته‌ندروستی‌‌و‌الیه‌نه‌‌په‌یوه‌نداره‌كان‌چونكه‌‌ له‌كاربكێش���ابایه‌وه‌،‌ ده‌س���تیان‌كاره‌ساته‌كه‌‌كاره‌س���اتێكی‌‌پچوك‌و‌كه‌م‌نیی���ه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌له‌ده‌س���تدانی‌‌ته‌نیا‌چاوی‌‌كه‌س���ێك‌بۆخۆی‌‌شتێكی‌‌گه‌وره‌‌و‌جێ���گای‌‌نیگه‌رانیی���ه‌،‌ئ���ه‌ی‌‌ئه‌گه‌ر‌٣0 ك���ه‌س‌ه���ه‌ردو‌چاویان‌له‌ده‌س���ت‌بده‌ن‌ده‌بێ���ت‌چ‌كاره‌س���اتێك‌بێ���ت؟!‌به‌اڵم‌به‌ه���ۆی‌بنجداكوتان���ی‌‌ئ���ه‌و‌كه‌لتوره‌ی‌‌كه‌‌له‌كوردس���تاندا‌په‌یداب���وه‌،‌وایكردوه‌‌له‌كاتی‌‌رودانی‌‌كاره‌ساتێكی‌‌له‌و‌شێوه‌یه‌‌كه‌‌خۆیان‌دروس���تیانكردوه‌‌و‌له‌س���ایه‌ی‌‌ئه‌وان���دا‌بوه‌‌بێنه‌‌س���ه‌رخه‌ت‌و‌ده‌س���ت‌له‌كاربكێش���نه‌وه‌،‌بۆی���ه‌‌ده‌بوایه‌‌له‌كاتی‌‌سه‌رۆكی‌‌ راسته‌وخۆ‌ كاره‌ساته‌كه‌‌ رودانی‌‌حكومه‌ت‌هاتبایه‌‌س���ه‌ر‌خه‌ت‌و‌قس���ه‌ی‌‌له‌بابه‌ته‌كه‌دا‌كردبایه‌‌و‌لێپرسینه‌وه‌ی‌‌توند‌

بكرایه‌،‌هاوڕاز‌خۆشناو،‌ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌كاروباری‌‌ته‌ندروستی‌‌و‌ژینگه‌‌له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس���تان‌واده‌ڵێت‌و‌هێم���ا‌بۆ‌ئه‌وه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌له‌په‌نای‌‌حكومه‌تێكدا‌كه‌‌هه‌مو‌شانازییه‌ك‌به‌خۆیه‌وه‌‌ده‌كات‌و‌پاره‌یه‌كی‌‌زۆری���ش‌س���ااڵنه‌‌له‌بودجه‌دا‌ب���ۆ‌بواری‌‌هه‌میش���ه‌‌ ته‌رخانده‌كات‌و‌ ته‌ندروس���تی‌‌به‌س���ه‌ر‌خه‌ڵكی���دا‌ده‌فڕۆش���ێته‌وه‌،‌ئایا‌ئه‌م‌به‌نایاس���ی‌‌و‌قاچاغ‌هێنانه‌ی‌‌ده‌رمان‌له‌كوێ���وه‌‌ه���ات،‌بۆیه‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌جێگای‌‌هه‌ڵوه‌سته‌‌له‌سه‌ركردنه‌‌چۆن‌فه‌رمانگه‌ی‌‌ته‌ندروستی‌‌هه‌ولێر‌به‌بێ‌‌پشكنین‌ده‌رمان‌ده‌كڕێ���ت‌و‌به‌كاریده‌هێنێ���ت،‌بۆیه‌‌ئه‌وان‌داوایانكردوه‌‌ ته‌ندروس���تی‌‌ لیژنه‌ی‌‌ وه‌كو‌فه‌رمانگه‌ی‌‌ گرێبه‌س���ته‌كانی‌‌ به‌هه‌مو‌ كه‌‌ته‌ندروس���تی‌‌هه‌ولێردا‌بچن���ه‌وه‌،‌چونكه‌‌به‌هۆی‌‌ئ���ه‌و‌كاره‌س���اته‌وه‌‌گومانیان‌بۆ‌

دروستبوه‌.‌ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌‌په‌رله‌م���ان‌هێم���ا‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌له‌م���ه‌دا‌ئه‌وه‌مان‌بۆ‌ده‌رده‌كه‌وێت‌ك���ه‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌بۆته‌‌ئه‌گه‌ر‌ چونكه‌‌ كه‌س���انێك،‌ حكومه‌تێكی‌‌هه‌ندێك‌به‌رپڕس‌له‌پشت‌ئه‌و‌بارزگانه‌وه‌‌نه‌بن،‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌‌چۆن‌ده‌توانێت‌ژه‌هر‌بداته‌‌خه‌ڵك‌و‌بیناییان‌كوێربكات،‌بۆچی‌‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌‌توركه‌ی‌‌كه‌‌ئ���ه‌م‌ده‌رمانه‌ی‌‌به‌نایاسایی‌‌هێناوه‌‌بۆ‌كوردستان‌ده‌توانێت‌له‌واڵتی‌‌خ���ۆی‌‌ئه‌م‌كاره‌‌ب���كات؟‌به‌اڵم‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌ئه‌و‌كه‌سه‌ش‌باش‌ده‌زانێت‌كه‌‌زۆر‌به‌داخه‌وه‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌هاواڵتیانیش‌ گیانی‌‌ پێشێلده‌كرێت‌و‌ یاسا‌گرین���گ‌نیی���ه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌‌ئ���ه‌وان‌وه‌كو‌لیژنه‌ی‌‌ته‌ندروستی‌‌به‌دروستكردنی‌‌لیژنه‌‌واز‌له‌و‌كێش���ه‌یه‌‌ناهێن���ن،‌تا‌هه‌مو‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌ده‌س���تیان‌له‌و‌تاوانه‌دا‌هه‌یه‌‌س���زا‌ده‌درێن‌و‌ئاش���كرا‌ده‌كرێن،‌چونكه‌‌لیژنه‌‌له‌كوردستان‌تائێستا‌ دروستكردنی‌‌

ئاسه‌وارێكی‌‌باشی‌‌نه‌بوه‌.به‌فه‌رمانگ���ه‌ی‌‌ په‌یوه‌ن���دی‌‌ ئاوێن���ه‌‌ته‌ندروستی‌‌هه‌ولێره‌وه‌‌كرد‌به‌اڵم‌به‌بیانوی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌لیژن���ه‌‌بۆ‌روداوه‌ك���ه‌‌پێكهاتوه‌‌و‌ده‌كات‌و‌ خ���ۆی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‌ لیژنه‌ك���ه‌‌ئاماده‌نه‌بون‌ رونده‌كات���ه‌وه،‌‌ هۆكاره‌كان‌

له‌وباره‌یه‌وه‌‌لێدوان‌بده‌ن.

ئه ندامێكی لیژنه ی ته ندروستی په رله مان : ده بوایه به هۆی ده رزی ئه ڤاستینه وه سه رۆكی حكومه ت و وه زیری ته ندروستی ده ستیان له كاربكێشایه ته وه

ده‌رزی‌‌ئه‌ڤاستین‌

ئه‌وان‌وه‌كو‌قوربانیی‌‌ده‌ستی‌‌هه‌ڵه‌كانی‌‌

وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌بڕیاریانداوه‌‌كێشه‌كه‌یان‌

بگه‌یه‌ننه‌‌دادگای‌فیدراڵی‌‌عێراق

(373( سێشه ممه 2013/4/16 19تایبه‌تونبوون

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كاروان صدیق ڕشید( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )محمد عبد علی محمد علی ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )علی محمد حسین( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )ئاوات احمد فره ج( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ن���اوی )محمد عمر غفور( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كامل جمال علی علی ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )هه رێم نه جمه دین حه مه فره ج( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )سه ردار محمد احمد( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )به رزان عبدالله رشید( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )لطیف حمه صالح رسوڵ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگان���ی س���لێمانی ونبوه به ن���اوی )فره یدون علی عبدالرحمن( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

*ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )صالح الدین محمد فره ج( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )بلند دڵشاد حسین( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

*ناس���نامه یه كی یه كێتی به ڵێنده ران ونبوه به ناوی )برزۆ ئه س���عه د ره س���وڵ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

*ناس���نامه یه كی یه كێتی هاورده و ناردنكارانی س���لیمانی ونبوه به ناوی )صالح الدین محمد فره ج(هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

*باجێكی زانكوی س���لێمانی – كۆلیجی بازرگانی – به ش���ی ئامارو كۆمپیته ر( ونبوه به ناوی )په رژین كمال محمود( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی

ئاوێنه. *باجیكی زانكۆی سلێمانی – كۆلێجی كارگێر ی و ئابوری – به شی ژمێریاری( ونبوه به ناوی )ڕامیار مجید محمد(هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرس���گه ی

ئاوێنه.

ژماره / فه رمانگه ی دانوسانی سلیمانی 1 ڕێكه وت/ 2013/4/7 كارگێری خۆیی

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێش����كه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )پش����تیوان حامد ابراهی����م( له )2013/4/2( خاوه نی كارگه ی )س����������ۆنیا( بۆ كاری دارتاش����ی داوای تۆماركردنی ئه و ئامێرانه ی كردوه كه له سلیمانی /مه ڵكه نی ئامێری میكانیكی ژماره )65( ساڵی )1952( باڵوی ده كه ینه وه هه ر كه سێ خۆی ب����ه په یوه ندیدار یا خاوه نی هه ریه ك له و ئامێران����ه داده نێ له ماوه ی )15( پانزه ڕۆژدا س����ه ردانی ئه م فه رمانكه یه بكات، به پێچه وانه وه به ناوی داواكاره وه تۆمار

ده كرێت و بڕوانامه ی پێده درێت له گه ڵ ڕێزدا...

دادنوس/ دادنوسی سلێمانی فاروق كالن شریف

ئامێره كان: w 800 / 1 . ئامێری بڕین/ 36125 / توركی /2010 / كاره بایی

2 . ئامێری لێدانی له زگه ی p.v.c _ 034 / تركی / 2012 / كاره بایی w 2000 / 3 . مشاری سه رمێز /بێ ژماره / یابانی / كاره بایی

0.55kw / توركی / كاره بایی / p 0130041 6 / 4 . ئامێری كونی ئه نجامه5 . كۆمپرسێه ر 501 ل���������تر / 0036 / ئه وروپ�����ی

ژماره / فه رمانگه ی دانوسانی سلیمانی 1 رێكه وت/ 2013/4/14 كارگێری خۆیی

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێش����كه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )به هێز محمد قادر( له )2013/4/2( خاوه نی كارگه ی )زان�������������ا( بۆ ئاسنگه ری داوای تۆماركردنی ئه و ئامێرانه ی كردوه كه له سلێمانی/ هوانه/ ئامێری میكانیكی ژماره )65( س����اڵی )1952( باڵوی ده كه ینه وه هه ر كه سێ خۆی به په یوه ندیدار یا خاوه نی هه ریه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( پانزه ڕۆژدا سه ردانی ئه م فه رمانگه ی����ه بكات، به پێچه وانه وه به ناوی داواكاره وه تۆمار ده كرێت و بڕوانامه ی

پێده درێت له گه ڵ ڕێزدا..

دادنوس/ دادنوسی سلێمانی / فاروق كالن ش����ریف

ئامێره كان 1 . مشاری ئاسن بڕین / بێ ژماره / محلی / كاره بایی /

2 . دڕیلی عمودی / b/f / 43016 d p صین / كاره با 3 . ئامێری له حیم / 3عدد ا/ بێ ژماره / عێراقی / كاره بایی /

ب/ بێ ژماره / بلغاری ج/ بی ژماره / صینی

4 . مۆلیده ی كاره بای / 50701059 / سوق اوروپا /2005 / كاره بایی 5 . كۆمپرسێه ر هه وا / 150 ل���������تر / بی ژماره / صینی / كاره بایی

ئه وی����ش ل����ه رێگ����ه ی راگواس����تن و له شوێنی ئه ندامه كان دورخس����تنه وه ی نیش����ته جێ بوونی خۆیان، ئه مه جگه له راگواستنی زۆره ملێ له ناوه وه و ده ره وه ی ناوچه كه و نیش����ته جێ كردنی كه س����انی ت����ر ك����ه بێگانه ن ب����ه ناوچه ك����ه و بێ به شكردنی دانیشتوانه كه ی له كاركردن، بۆ چاره س����ه ر كردنی ئه م زوڵم و سته مه پێویسته له س����ه ر حكومه تی ئینتیقالی

عیراقی ئه م چه ند هه نگاوه بگرێته به ر:1/ س����ه باره ت به پرس����ی نیشته جێ دوورخراوه كان و راگوێ����زراوه كان و بووه ئه وانه ی كۆچیان پێكراوه و ئه وانه ی كه كۆچیان كردووه ، به هه ماهه نگی له گه ڵ یاسای ده سته ی بااڵ بۆ چاره سه ر كردنی به ره و خان����وو موڵكداری كێش����ه كانی لێكۆڵینه وه یاس����اییه كانی تر، پێویسته له س����ه ر حكومه ت له ماوه یه كی گونجاودا ده ست بكات به گه ڕاندنه وه ی نیشته جێ بووه كان بۆ ناو ماڵ و موڵكه كانیان، وه ئه گه ر نه توانرا ئه مه بكرێت پێویس����ته له س����ه ر حكومه ت كه ب����ه قه ره بویه كی

دادپه روه رانه قه ره بویان بكاته وه .2/ س����ه باره ت ب����ه و كه س����انه ی كه گوازراونه ت����ه وه ب����ۆ ناوچه یه كی دیاری كراو، پێویسته حكومه ت به پێی مادده ی (10( له یاسای ده سته ی بااڵی چاره سه ر كردنی كێشه كانی موڵكداری خانوبه ره ، چاو ب����ه بارودۆخیاندا بخش����ێنرێته وه ، بۆ مس����ۆگه ركردنی توان����ای وه رگرتنی قه ره ب����وو له الیه ن ده وڵه ت����ه وه ، یاخود توانای به خش����ینی زه وی ن����وێ پێیان ش����وێنی له نزیك ده وڵه ته وه له الی����ه ن نیش����ته جێ بونی����ان ل����ه و پارێزگایه ی كه لێوه ی هات����وون، یاخود قه ره بویان بكرێته وه له بری خه رجی گواستنه وه یان

بۆ ئه و ناوچانه .3/ س����ه باره ت به و كه س����انه ی كه له

بژێوی تری هۆكاره كان����ی دامه زراندن و بێب����ه ش كراون بۆ ئ����ه وه ی به زۆره ملێ شوێنی نیش����ته جێ بوونی خۆیان جێ بهێڵ����ن له هه رێم و خاكی خۆی����ان، بۆیه پێویس����ته له س����ه ر حكومه ت كه هانی ده سته به ر كردنی هه لی كاری نوێ بدات

بۆیان.4/ ب����ه اڵم ل����ه رووی نه ته وه یی����ه وه ، پێویس����ته له س����ه ر حكوم����ه ت هه موو ئه و بڕیارانه ی كه پێ����وه ی به ندن ره ت بكات����ه وه ، رێ بدات ب����ه خه ڵكه زیان لێكه وتوه ك����ه كه خۆی����ان مافی چاره ی ناس����نامه ی نه ته وه یی نه ژادی بێ هیچ

زۆر لێكردنێك بده ن.ب/ هه روه ها رژێمی پێش����وو یاری به س����نوره كارگێڕیه كان ك����ردووه له پێناو سیاس����یه كان، مه به س����ته به دیهێنانی بۆی����ه پێویس����ته له س����ه ر حكومه ت����ی ئینتیقال����ی عیراق����ی ك����ه كۆمه ڵ����ه ی چاره سه ر بۆ رابس����پێرێت نیش����تمانی كردنی ئه و گۆڕانكاریه نادادپه روه رانه یه ، له كاتێكدا ئه گه ر س����ه رۆكایه تی به كۆی ده ن����گ له س����ه ر كۆمه ڵێك راس����پارده رازی نه ب����وو، ئه وا پێویس����ته له س����ه ر ئه نجومه ن����ی س����ه رۆكایه تی دادگایه كی بێ الی����ه ن دابمه زرێنێت، به كۆی ده نگ لێكۆڵینه وه ی له سه ر بكرێت و راسپارده ی

له سه ر پێشكه ش بكرێت.ج/ یه كالیی كردنه وه ی كۆتایی زه ویه له وانه ش دواده خرێت ناكۆك����ه كان جێ كه رك����وك تا ئه و كاته ی ئ����ه و كارانه ی سه رژمێری ده كرێن و جێبه جێ سه ره وه روون و ش����ێوه یه كی ب����ه دانیش����توان دادپه روه رانه ئه نجام ده درێت، هه تا ئه و كاته ی ده س����توری هه میشه یی په سه ند ده كرێ����ت ده بێت ئه مانه به ش����ێوه یه ك یه كالی����ی بكرێنه وه كه بگونجێت له گه ڵ بنه ماكانی دادپه روه ری به ره چاوكردنی

ئیراده ی دانیشتوانی ئه و ناوچانه (. س����ێییه م: ماده ی )140(ی ده ستوری هه میش����ه یی عی����راق، كه له ب����ه رواری (15ی تش����رینی یه كه می ساڵی 2005( عیراقیی����ه كان ده نگیان له س����ه ر داوه ، ئ����ه وه ی ل����ه م����اده ی )140(دا نوێییه ته نه����ا دیاریكردنی كاتی جێبه جێكردنی ماده كه یه ، كه دوا واده ی كۆتایی ساڵی (2007(ه و تا ئه م ساته وه خته نزیكه ی )پێنچ س����اڵ و نیو( به س����ه ر جێبه جێ كردنیدا تێپه ڕی����وه و جێبه جێ نه كراوه ، ه����اوكات كۆی ماده ك����ه دڵنیاكردنه وه و پێداگریی����ه له خ����ودی م����اده ی )58(ب����ۆ واڵت به ڕێوه بردن����ی یاس����ای ی ماده ی )140(ی گواس����تنه وه ، قۆناغی ده ستوری هه میش����ه یی عیراق به مجۆره باس له كێش����ه ی ناوچه ی جێناكۆكه كان

ده كات. )ماده ی )140(ی ده ستوری هه میشه یی

عیراق:كردن جێبه جێ ده س����ه اڵتی یه كه م/ هه نگاوی پێویست ده گرێته به ر بۆ ته واو كردنی جێبه ج����ێ كردنی داواكاریه كانی ماده ی )58( له یاس����ای كاتی ده وڵه تی عیراق بۆ قۆناغی گواستنه وه به هه موو

به نده كانیه وه .ئ����ه و به رپرس����یارێتیه ی كه دووه م/ خراوه ته ئه س����تۆی ده سه اڵتی جێبه جێ كردن درێژده بێت����ه وه و به رده وام ده بێت ب����ۆ ده س����ه اڵتی جێبه جێ ك����ردن كه هه ڵده بژێرێ����ت به پێی ئه م ده س����توره ، كه ب����ه ته واوه ت����ی ده بێ����ت جێبه جێ كردنه وه ، سه رژمێری ، بكرێت )ئاسایی كه ب����ه راپرس����ی له كه رك����وك و ناوچه جێناكۆكه كان����ی ت����ر كۆتای����ی دێ����ت( بۆ ده س����ت نیش����ان كردنی ئی����راده ی دانیش����توانی ئه و ناوچانه ، له و ماوه یه ی ك����ه بۆی دیاری كراوه ، كه كورت ترینی

(31ی كانونی یه كه می 2007(ه (.ئه گ����ه ر ب����ه وردی بڕوانی����ن له گه ڵ تێپه ڕبوونی كات و رێكه وتننامه نوێكاندا مادده كان ده كشێن و مه وداكانیان فراوان زۆر له ن����ده ن رێكه وتننامه ی ده بێ����ت، میحوه رییان����ه باس له گرفت����ی گۆڕینی كوردس����تانییه كان ناوچه دیمۆگرافیای ده كات، ب����ه اڵم ماده كان����ی )58 و 140( كێشه ی زه وی و زار به سه ر ته واوی عیراقدا دابه ش ده كه ن به جۆرێك ئه و گرفته له روخساره كوردییه كه ی ئه سڕنه وه ، ئێستا مادده ی )140(ی ده ستوری هه میشه یی عیراق بۆ به س����ره و ب����ۆ كه ركوك وه ك یه ك����ه و هه مان مانای هه ی����ه ، كاركردن كوردیه كان له س����ه ره كێش����ه له ناوچه یه كسانه به كاركردن له هه ر ناوچه یه كی تری عیراقدا، ئه وكاته ی له ناوه ڕاس����ت و باشوری عیراق كار به م ماده یه ناكرێت ئیتر ئاسایی له كه ركوك و ناوچه كوردییه كێش����ه له س����ه ره كانی تری����ش هه مان چاره نوسی ده بێت، تا ئه م ساته وه خته له هیچ دۆخێكدا رێكه وتننامه ی له نده نی ئۆپۆزس����یۆنی عیراقی س����اڵی )2002( كه واژۆی زۆرینه ی س����ه ركرده عه ره به شیعه و سوننه كانی له سه ره نه بیستراوه و نه بینراوه كه ته نها یه ك وشه ی له باره وه وترابێ����ت، پێئه چێ����ت س����ه ركردایه تی سیاسی كورد ئه م رێكه وتننامه گرنگه یان فه رامۆش كردبێت، تا ئه م ساته وه خته له چ كۆبون����ه وه و چ پرێس كۆنفرانس و چ لێدوانێك����ی به رپرس����اندا بین����راوه و بس����تراوه باس����ی ئ����ه م رێكه وتننامه یه كرابێت.؟؟ چ به ربه س����تێكه رێگه نادات ئه م رێكه وتننامه یه بخرێته س����ه ر مێزی گفتوگ����ۆ.؟ ئه مه ئه و پرس����یاره یه كه گرنگه له م كاته دا سه ركردایه تی سیاسی كورد قس����ه یه كیان له باره یه وه هه بێت و

وه اڵمی بده نه وه .

خاكی كوردستان له به رده م هه ڕه شه ی رێكه وتنه كاندا!... پاشماوه

عوس���مان سه رده ش���ت تی���رۆری ڕه ش���ترین خاڵێك���ه تائێس���تا بارزانی نه یتوانیوه و داماوه و لۆش له به رده میدا باوه ڕپێهێن���ه ر وه اڵمێك���ی نایه وێ���ت به كه سوكار وهاواڵتیانی هه رێم بداته وه ، كه كێ سه رده شتی تیرۆكرد، بۆتیرۆكرا! ئیت���ر ده س���تگیركردنه به به رنامه كانی ڕۆژنامه نوس���ان، فڕان���دن وئیهانه كردن به كه مئه ندامان بۆئه وه ی خۆپیش���اندان نه ك���ه ن، په الماردانی ب���اره گای حیزبه وس���وتاندنیان ئۆپۆزس���یۆنه كان س���ه رۆكدا، زه ردك���راوی له خاك���ی بۆسه رمیدیایی به رده وامه كان فش���اره ل���ه ڕوی وئۆپۆزس���یۆن، ئه هل���ی خوله ی ئ���ه م به دامه زراوه ییكردن���ه وه بارزانی یه ك هه نگاو نه چوه پیش���ه وه و دووساڵی یه كه می حوكمه كه ی به ته نهاو یاس���ای به پێش���یلكردنی جێگر به بێ سه رۆكایه تی هه رێم به ڕێكردو وله دوساڵی كۆتایی ته مه نی ویالته كه ش���یدا له پێناو

وه رگرتنه وه ی حیزبه كه ی و به رژه وه ندی له هاوپه یمانه كه یان جێگرێكی حكومه ت ته نه���ا وه ك ن���او بۆخ���ۆی دانایه وه و خوله كه ی كۆتای هات وه ك خولی پێشو خه ڵك���ی كوردس���تان نه یانزانی ونه یان بینی جێگری سه رۆكی هه رێم كام رۆڵه س���ه رۆكایه تی ساڵ هه شت ده گێڕێت، بارزانی گوزه شت ئه م سه رۆكه نه یتوانی ونه یویست به رگی ته سكی حیزبی خۆی فڕێبدات وبه رگێكی نیشتیمانی بپۆشێت هاواڵتیه كه وه هه موو له چاوی بۆئه وه ی وه ك س���ه رۆك ببینرێ���ت و وێنابكرێت، بارزانی له هه شت س���اڵه كه یدا نه یتوانی میوانخانه ی تایبه تی خۆی و پارته كه ی و س���ه رۆكایه تی له ی���ه ك جیابكات���ه وه . س���ه ره ڕای هه م���و خراپییه كانی ناوخۆ له س���ایه ی ئ���ه م س���ه رۆكه دا هه رێمی ته نگژه ی دنیایه ك توش���ی كوردستان دیبلۆماس���ی بوه ت���ه وه و ته نه���ا یه ك خاڵ چی���ه له داواكانی ك���ورد له وه رقه

ئیمزاكراوه كان���ی نێ���وان هه رێم وبه غدا وه ك خ���ۆی جێبه جێنه كراوه ، له ماوه ی هه ش���ت س���اڵی به رزانیدا یه ك بس���ت خاكی ناوچه دابڕێنراوه كان نه هێنرایه وه سه ركوردس���تان، هێ���زی پێش���مه رگه به ڵكوبه چه ك���ه ڕێكنه خ���راوه ن���ه ك له ناوچوش ڕژێمی جێماوه كان���ی كۆنه وجگه نه ك���راون پڕچه ك تائیش���تاش كارێك له ناوڕۆك���دا گ���ه وره له ناوێكی نه كراوه ئه گه ر هه رێم توشی كێشه هات پێش���مه رگه بتوانن پارێزگاری له خه ڵك وخاكی كوردس���تان بكه ن، له س���ایه یی بۆیه كه مج���ار به رزانی���دا ده س���ه اڵتی له مێ���ژووی هێزی س���ه ربازیدا بینیمان س���ه رباز بۆوه رگرتنی موچه به چه كه وه دۆخی بكه ن! هێمنانه خۆپیش���اندانی له كۆتایی كه ئێستا كوردستان هه رێمی هه شت س���اڵ حوكمڕانی بارزانی نزیك ده بین���ه وه بۆهی���چ دۆس���تێك مایه یی دڵخۆشی وش���انازی نیه و بۆنه یاره كانی

كوردی���ش هه رێم���ی كوردس���تان نه ك مه ترسی نیه به ڵكو جۆرێكه له پاشكۆی ده وروبه ر ته نها بۆی���ه ك مانگ ئابڵوقه بخرێته س���ه رهه رێم دۆخێك ده خوڵقێت كه م مرۆڤی هۆشمه ند ئاواته خوازیه تی ، وحوكمه كه ش���ی بارزانی نه یاری چه ند بێت، س���ه رۆكێك ئه مه مش���تێك بێت وكارنامه ی كه موكورت���ی له خ���ه رواری هه شت ساڵ ده سه اڵكه ی ئیتركامه مرۆڤ له هه ڵبژاردنه وه و باس ده كات جورئه ت ده س���ه اڵته كه ی ماوه ی درێژكردنه وه ی بكات چ جای درێژكردنه وه یه ك نایاسایش بێت. ئه وخاڵه ی هه ش���ت ساڵه بارزانی نه یتوانی بۆخۆی تۆماری بكات ئێس���تا زۆر به ئاسانی به ده ست هه ڵگرتن له باسی دریژكردنه وه وم���اوه خۆكاندیدك���ردن ده توانێ���ت به هه نگاوێك���ی پۆزه تی���ڤ س���ه رۆكایه تییه كه ی به بابه تی كۆتایی بهێنێت و ده رگای���ه ك له ماڵه داخراوه كه

به ڕوی دیموكراسیدا بكاته وه ...

هه شت ساڵه كه ی بارزانی .!... پاشماوه

بوێهمە پێیوایە، ملمالنێکە لە نێوان دوو مافدا نییە، بەڵکو لە نێوان یاسایەکی ئیالهیدایە کە حەاڵڵیکردوە مردوەکان هەر چیی���ەک بن و هەر کەس���ێک بن بەجوانی بنێژرێن، لەگەڵ یاس���ایەکی دیکتاتۆریی و کریۆنیدا کە جگە لە یاسای خ���ۆی گوێ بە هیچ یاس���ایەکی دیکە نادات. بوێهمە دەگەڕێتەوە بۆ کێشەی سۆفۆکلیس، الی مردو« »ناش���تنی وەک یاس���ایەکی گەورە و خودایی کە نابێت بە هیچ بەند و یاس���ایەکی سەر زەمینی البدرێت و بشکێنرێت. ڕای وایە مردوو، ناشتنی دابونەرێتی پاراستنی الی س���ۆفۆکلیس نرخێک���ی گەورەی هەب���ووە و ل���ە یاس���ا زۆر گرنگەکانی بینیوە ک���ە نابێت ن���اوازە و ڕیزپەڕی تێبخرێت. س���ۆفۆکلیس پێش���تر هەر لە تێکس���تی ئایاکسدا ویستوێتی ئەم کێش���ەیە بخاتە ڕوو، دەمێک ئایاکس »دوای پەتایەکی فێ و ش���ێتی« خۆی دەکوژێ���ت، ئاگامامن���ون بڕیاردەدات نەنێژرێت و الشەکەی بدرێتە قەل و داڵ، کریۆنە. بەهانەی هەر بەهانەکەش���ی ئایاکس دژی دەوڵەت جەنگیوە و ئەوەی ب���ە فەرمانڕەوای خۆی شمش���ێر دژ بەرزبکات���ەوە بەرب���ەری و دڕندەی���ە و دەبێت وەک بەربەری و دڕندە مامەڵەی

لەگەڵدا بکرێت، واتە دوژمنی ڕێکییە و دژی ئەو ڕێکخستنە شارستانیانەیە کە دەوڵەت نوێنەرایەتیان دەکات. لێرەدا ئاگادار ئاگامامنون »ئۆدیس���یۆس« دەکاتەوە و رێ���گای لێدەگرێت کاری وا بکات، ئۆدیس���یۆس ئەگەرچی نەیاری ئایاکس���ە، بەاڵم دەڵێ���ت ڕق چەندە گەورە بێت نابێت ببێتە مایەی ئەوەی م���رۆڤ »هەموو یاس���اکان بخاتە ژێر پێی خۆیەوە« و »یاس���ا خوداییەکان بریندارب���کات«. ل���ە ئەیاکس���دا هەر زوو ئاگامامن���ون هەس���ت بە هەڵەی خۆی دەکات و زوو پەش���یماندەبێتەوە لە فەرمانی ئەوەی ناش���تنی ئایاکس قەدەغەب���کات. بەاڵم ل���ە ئەنتیگۆنادا کەس ناتوانێت کریۆن پەشیمانبکاتەوە، لێرەوە تراژیدیاکە تا تاڵترین ترۆپکی ئەنتیگۆن���ا س���ەردەکەوێت، خ���ۆی دەمرێت، هایمۆن خۆکوژیدەکات »کە کوڕی کریۆنە و عاش���قی ئەنتیگۆنایە« دایکی هایمۆنیش ب���ەدوای کوڕەکەیدا کۆتایی بە ژیانی دەهێنێت، کریۆنیش لە هیچی و نابووتیدا ڕۆدەچێت. بە ڕای بوێهم���ە ئەنتیگۆنا لێرەدا نوێنەرایەتی ئەو یاس���ا یەزدانییەیە کە مرۆڤەکان بۆیان نییە بیش���کێنن، ئەوەی لێرەدا رۆڵی »بەربەریی« دەبینێت کریۆنە کە رێزێک بۆ یاس���ا خوداییەکان دانانێت.

س���ەنتراڵە ئەوەی وادەبینێت بوێهمە لە ئەنتیگۆنا دا کێش���ەی ناش���تن یان نەناش���تنە، نەوەک ماف���ی دەوڵەت و مافی خێزان بێت. » بڕوانە : هارتموت بوێهمە. خ���وداکان، گۆڕهەڵکەنەکان، مرۆڤەکان. لە ئەنتیگۆنای سۆفۆکلیس دا. لە کتێبی سۆفۆکلیس . ئەنتیگۆنا. »گیزێال ئامادەکردنی کۆکردنەوە و لە گرێفە. تویبنگن. ئەدیش���ن دیسکۆرد. 2002. ل 93 ب���ۆ 124«. گ���ەر ب���ەم بۆچوون���ە بێت، ئەنتیگۆن���ا نوێنەری یاس���ایەکی گەرودنیترە لە یاس���اکەی کری���ۆن، نوێنەری ئەو ڕێ���زە نهێنییە قووڵەیە ک���ە دواج���ار و دوای هەموو ش���تێک دەبێت بۆ مرۆڤ بمێنێتەوە. لێ���رەدا ئەنتیگۆن���ا نوێن���ەری ڕێکی و نەزم و یاسایە نەوەک کریۆن، ئەوەشی دەیبینین ملمالنێی مافی تایبەت نییە کە ت���ەواو دەکەوێت���ەوە دژایەتییەکی توندەوە لەگەڵ مافی گش���تیدا، بەڵکو ملمالنێی مافی گش���تییە کە دیکتاتۆر بریندارەی���دەکات. بەپێ���ی ئ���ەم دوو تەفس���یرە، چ ئ���ەوەی هی���گڵ ، چ ئەنتیگۆنا بوێهم���ە، هارتمۆت ئەوەی بەجۆرێ���ک لەجۆرەکان دەچێتەوە پاڵ ئۆدیب���ۆس و دەبێتەوە ب���ە یەکێک لە یاس���اپارێزەکان... هیگڵ لە بنەڕەتدا وەک دوو پرەنس���یپ سەیری کریۆن و

ئەنتیگۆن���ا دەکات. پێیوای���ە ناکۆکی نێوان ئ���ەم دوو پرەنس���یپە جیاوازە دەبێ���ت هەڵبگیرێت و چەمکی ماف لە چەمکێکی تاکرەهەندییەوە بگوازێتەوە ب���ۆ ئاس���تێکی ب���ااڵ ک���ە ه���ەردوو ڕەهەندەک���ە بگرێت���ە خ���ۆی. لێرەدا الی هیگڵ بەدیوێک���دا هەم ئەنتیگۆنا لەس���ەر هەقە و هەم لەس���ەر هەقیش نییە، کریۆنیش لەس���ەر هەقە و لەسەر هەمیش���ەش وەک نیی���ە... هەقیش هیگڵ بەدوای نەفیکردن و دروستکردنی ئاشتکردنەوە و سنتێزدایە. ئەنتیگۆنای هیگڵ، ئەنتیگۆنای خۆیەتی، تەواو لە بیروبۆچوونی هیگڵدا فەلس���ەفە و ناو چەقیوە، واتە ئەنتیگۆنایەکە لە س���ەر پلەیەک وەس���تاوە ن���ە ئەوەیە تەواو تەس���لیمی ئ���ەو واقعە پێ���دراوە بێت کە کەوتۆتە ناوی وەک »ئیس���مینا« ی خوش���کی، ن���ە ئەوەش���ە ت���ەواو رەتیبکات���ەوە. گ���ەر لەگ���ەڵ هیگڵدا بڕۆی���ن دەبینی���ن ئەنتیگۆن���ا زۆر لە شۆڕش���گێڕەکانی دونی���ای ئەم���ڕۆی ئێم���ە دەچێت، کە زۆرجار خواس���تی ڕێکخستنی زۆرتر و زۆرتر بەرەو شۆڕش دەیانجوڵێنێ���ت، ن���ەوەک خواس���تی ش���کاندنی سیستمێک کە بوونی خۆی لەسەر ئەو مەحاڵە دامەزراندوە کە لە

دەرەوەی خۆی ئەلتەرناتیڤی نییە.

جوانییەکانی ناڕێکی... پاشماوه

باڵوکراوه ی نوێ

J01193_FREE PLATE_Extension Awena_NP_20x30_Hor_ADs_OL.pdf 1 4/14/13 6:20 PM

ریکالم

ریکالم

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاھیر، سەردەشت عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د