Upload
maliwanot
View
143
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
15 มถนายน 2553
อ.มะลวลย เรอนค า
สาขาวชากจกรรมบ าบด คณะกายภาพบ าบด ม.มหดล PTOT 301 1
ตงอยบนพนฐานทวา บคคลควรมอสระในการด ารงชวต ทงในดานการท างานหรอการท าหนาทตาง ๆ (Functional independence)
จากประวตความเปนมาของวชาชพกจกรรมบ าบด กจกรรมและสอการรกษาทใชในอดต มรปแบบของการฝกหดอาชพ รปแบบของการท างานฝมอ รปแบบของการจดงานบนเทงตาง ๆ
เนองจาก รปแบบตาง ๆ เหลาน ท าใหบทบาทของนกกจกรรมบ าบดเหมอนชางฝมอและครพละ จงไดมการพฒนาโดยน ารปแบบของแพทยและวทยาศาสตรมาใชรวมกนมากขน
ปรชญาของกจกรรมบ าบด
PTOT 301 2
รปแบบการรกษาในปจจบน
กจกรรมท มงเตรยมความพรอม (e.g., sensory, motor, therapeutic exercise)
กจกรรมท เพมทกษะเบองตน (e.g.,cognitive, ADL device)
กจกรรมท มจดมงหมาย (purposeful activity)
กจกรรมตามบทบาท
(ADL, Work, Leisure)
Performance components
Performance areas
Occupation
PTOT 301 3
สอในการรกษา (media) ทางกจกรรมบ าบดนน เปนอปกรณทสามารถหาไดทวไปหรอเปนกจกรรมหรองานทบคคลท าในแตละวน
นกกจกรรมบ าบด ตองมความสามารถในการเลอกสอไดอยางเหมาะสมกบขอมลเบองตนของผปวยแตละรายไป โดยพจารณาจาก เพศ วย ความสนใจสวนบคคล ความสามารถปจจบน ความคาดหวง ความตองการ รสนยม ทศนคต คานยม
วธการใชสอ (method) คอ ล าดบขนตอนในการท าหรอวธการในการใชสอนน เพอหวงผลในแงของการรกษาเปนส าคญ
สอและวธการใชสอในการรกษาทางกจกรรมบ าบด
PTOT 301 4
กระบวนการท น ากจกรรมใด ๆ กตาม มาแยกออกเปนขนตอนยอย ๆ และตรวจสอบด
วาในขนตอนยอยเหลานน จ าเปนตองอาศยองคประกอบใดบางในการท ากจกรรม
ชวยใหนกกจกรรมบ าบดทราบวา ผรบบรการจะท าอะไร และไดรบประโยชนอะไรจาก
กจกรรมการรกษาน
ขนอยกบวา ใชกรอบอางองใดเปนตวพจารณา เชน
ใช Biomechanics จะเนนไปท ระยะการเคลอนไหว การหดตวของกลามเนอ ก าลงของกลามเนอ ทาทาง
ใช Neurodevelopmental เนนไปท ผลของการเสรมแรง ยบยง กระตนใหเกดปฏกรยาสะทอนกลบ และรปแบบการเคล อนไหว
ใช Occupational performance model กจะมองไปท ทก ๆ ดานของบคคล
การวเคราะหกจกรรม Activity Analysis
PTOT 301 5
แตกกจกรรมออกเปนขนตอนยอย ๆ
วเคราะหวาในแตละขนตอนจะตองใชทกษะและความสามารถอะไรบาง
พจารณาองคประกอบอ น ๆ เชน สถานท เวลา เครองมอ วสดอปกรณ คาใชจาย
พจารณาขอมลเบองตนของผท ากจกรรม เชน อาย เพศ อาชพ วฒนธรรม ความสนใจ
ทศนคต การใหคณคา
พจารณาส อการรกษาท น ามาใช เขากบบรบททางสงคม ส งแวดลอม รวมถงเปน
ทรพยากรท มในชมชน
การวเคราะหกจกรรม
PTOT 301 6
การปรบกจกรรม (Grading activity) เกยวของกบการเปลยนแปลงกระบวนการ สงแวดลอม เครองมอ วสด ในการท ากจกรรมใด ๆ โดยปรบระดบความยากงาย เชน กจกรรมขดไมดวยกระดาษทราย
ปรบใหมความยากขน โดยการใชกระดาษทรายทมความหยาบ เพอใหผปวยไดออกแรงมากขน หรอ วางชนไมใหมความลาดเอยง
ปรบใหมความงายขน โดยปรบใหท าบางขนตอน ท าชนงานขนาดเลก
การปรบกจกรรมกลมส าหรบผปวยจตเวช
การประยกตการวเคราะหกจกรรม
PTOT 301 7
การประยกตกจกรรม (Adaptation) คอกระบวนการทเกยวของกบการเปลยนแปลงวธในการท ากจกรรม หรอ เปลยนแปลงสงแวดลอมเพอใหผปวยสามารถท ากจกรรมนนไดจนส าเรจตามความสามารถทผรบบรการมอย ณ ขณะนน
เกยวของกบการน าเทคโนโลยเขามาเปนอปกรณชวย (assistive technology) เกยวของกบการเปลยนแปลงสงแวดลอม (modifying environmental) เชน universal cuff ในผปวย spinal cord injury
การประยกตการวเคราะหกจกรรม
PTOT 301 8
ใชเหตผลทางคลนกในการอธบายและเลอกใชส อการรกษา
ตองอยบนพนฐานท วา กจกรรมหรอส อการรกษามคณคาและท าใหผปวยมแรงจงใจท จะ
ท าใหบรรลเปาหมาย
ตองพจารณาปจจยสวนบคคล (client factors)
การเลอกใชสอการรกษา
PTOT 301 9
Client factors
Mental functions
Sensory functions and pain
Neuromusculoskeletal
Cardiovascular
Hematological
Immunological
Respiratory system functions
PTOT 301 10
ตวอยางค าถามทชวยในการเลอกสอการรกษา
1. ส อการรกษาท เลอกมความเก ยวของกบอายและบทบาทของผรบบรการหรอไม
2. ส อการรกษาท เลอกมความเก ยวของกบความสนใจ งานอดเรก หรอจดประกาย
ใหผรบบรการสนใจกจกรรมใหม ๆ เชน การวาดรป คอมพวเตอร การถายรป
3. ผรบบรการเคยมประสบการณหรอความสนใจเดมเก ยวกบส อการรกษานน
หรอไม
PTOT 301 11
Questions may help OT select activities
เปาหมายเฉพาะในการรกษาท ควรค านงถง
กจกรรมนนสามารถชวยใหผรบบรการบรรลเปาหมายไดหรอไม
กจกรรมท เลอกมานนสามารถกระตนใหผรบบรการมแรงจงใจท จะท างานให
ส าเรจหรอไม
PTOT 301 12
Questions may be useful in guiding OT
What physical requirements are needed to complete the activity or use the media (e.g., ROM, strength, bilateral hand use)?
What specific mental functions (e.g., attention, organization, awareness, memory, perception) must the client posses to successful work with the selected media?
What are the performance skills (e.g., motor, process, communication/interaction) required to successfully complete this activity?
PTOT 301 13
Questions may be useful in guiding OT
What are the safety issues surrounding the use of the media? Does the client possess the safety awareness to handle the media or participate in the activity without risk (e.g., impulsiveness, allergies)?
What sensory functions are required for the client to participate in the activity or with the media (Visual acuity, balance, tactile discrimination)?
PTOT 301 14
Question serve to highlight contextual influence in activity selection:
กจกรรมการรกษาท ใหสอดคลองกบวฒนธรรม สงคม จตวญญาณ ความเชอและภมหลง
ของแตละบคคล
ปจจยทางสงคมรอบตวผรบบรการมผลตอการท ากจกรรมหรอไม
ลกษณะเฉพาะสวนบคคลอะไรท มผลตอการท ากจกรรมหรอการเลอกส อการรกษา
ระยะเวลาในการท ากจกรรม เหมาะสมหรอไม
ปจจยทางส งแวดลอมของผรบบรการมผลตอการท ากจกรรมหรอไม
PTOT 301 15
กจกรรมการรกษาทเลอกไว สามารถปรบระดบความซบซอนหรอ ปรบใหเขากบ
ระดบการรบรของผรบบรการไดหรอไม เชน decreasing steps, taught by backward chaining, fading assistance
กจกรรมการรกษาทเลอกไว สามารถเปลยนแปลงเพอเขากบ physical skills ของผปวยไดหรอไม เชน ปรบขนาดอปกรณใหเขากบความสามารถในการใชมอของผรบบรการ
กจกรรมการรกษาสามารถเปลยนใหเหมาะสมกบ sensory function requirement เชน ปรบใหสตดกนเดนชด ส าหรบ low vision หรอ ปรบใหมสมผสทหลากหลาย
กจกรรมการรกษาสามารถปรบไดทงแบบกลมและแบบเดยวไดหรอไม สามารถหาอปกรณเสรมหรออปกรณชวยส าหรบผรบบรการไดหรอไม
Question to help OT in grading activities
PTOT 301 16
เก ยวของกบอปกรณ เครองมอ เครองใช วามความจ าเปนตองใชหรอไม อยในลกษณะท พรอมใชงานรอไม
มอปกรณเพยงพอส าหรบทกคนหรอไม
มพนท ในการท างาน เปนท เปดโลงหรอทบ มแสงพอเพยง
ทกษะทางสงคมและทกษะการส อสารท ใชในการท ากจกรรมนคออะไร
ขนตอน ล าดบ และระยะเวลาท ใชในการท ากจกรรม เวลาเพยงพอท จะเสรจทนหรอไม
ทกษะการท างานในขอใดท จ าเปนตองใชเพอใหกจกรรมบรรลเปาหมาย
โครงสรางของรางกายท จ าเปนในการท ากจกรรมใหส าเรจ
จะมการปรบเปล ยนกจกรรมใหเหมาะส าหรบผท มความบกพรองอยางไร
มขอควรระวงหรอค าเตอนเพอความปลอดภยหรอไม
ราคา คาใชจายในการท ากจกรรม
เม อท าเสรจแลวจะน าผลงานไปท าอะไรตอ
Activity Demands
PTOT 301 17
Analysis of activities (systematic breakdown of something complex
into its smaller, simple parts) วเคราะหกจกรรมตามกรอบอางองท ใชในการรกษา Adaptation of activity (a change that facilitates performance) เปลยน
ท task กบ environment
Gradation of activity (the process of advancing step by step; the course of gradual progress) ปรบกจกรรมใหมความทาทายเพอเพมความสามารถใหม ทกษะใหม
Collaboration การรวมมอท างานกบผอ นในการท าใหผปวยบรรลเปาหมาย
บทบาทของนกกจกรรมบ าบดในการเลอกและปรบสอการรกษา
PTOT 301 18
Kevin 7 years old boy with rheumatoid arthritis , 2nd
grade. ชอบเรยนศลปะมาก แตมปญหาในการใชพกนเม อขอมออกเสบจะปวดจนหยบจบไมได
Goal ของ Kevin คอ เพ มความสามารถในการท างานศลปะ
กจกรรมท OT ให
Step 1 : stretching exercise (both passive and active)
Step 2 : set up a painting activity similar to the one in art class ซงท โรงเรยน Kevin จะใชเวลานานมากกวาจะท างานเสรจ
Step 3 : breaking down the steps
Step 4 : built up handled paintbrush and adapt easel positions close to him and lower that he not raise his arm
Case study
PTOT 301 19
Hanner K. Nadine, Marsh C. Angela, Neideffer C.
Randi. Therapeutic Media: Activity with Purpose. Pediatric skills of Occupational Therpy.
Early B. Mary. Mental Health Concepts and Techniques for Occupational Therapy Assistant. 3rd edition, Lippincott Willams & Wilkins, 2000.
สภาพร ชนชยและคณะ. หลกเบองตนทางกจกรรมบ าบด. คณะเทคนคการแพทย
มหาวทยาลยเชยงใหม. 2543.
Reference
PTOT 301 20