Ο Αξγύξεο θαη ην πξόβιεκα

Ο δάζθαινο είπε ζηνλ Αξγύξε λα ζεθσζεί ζηνλ πίλαθα γηα λα ιύζεη έλα πξόβιεκα.

Ο Αξγύξεο δελ δηάβαζε Μαζεκαηηθά ρζέο ζην ζπίηη γηαηί πνλνύζε ε θνηιηά ηνπ θαη

δελ ήμεξε λα θάλεη ηνλ πνιιαπιαζηαζκό. Ο Αξγύξεο θνβόηαλ λα ζεθσζεί ζηνλ

πίλαθα γηαηί αλ ν δάζθαινο θαηαιάβαηλε πσο δελ δηάβαζε ζα ηνλ κάισλε.

Γηαηί ν Αξγύξεο δελ δηάβαζε Μαζεκαηηθά ρζέο ζην ζπίηη ηνπ;

.....................................................................................................................................

Σν αββαηνθύξηαθν πήγα ζην γηαηξό. Με πνλνύζε ην δόληη κνπ. Δίρα.......................................

Η Διέλε είλαη άξξσζηε, πνλάεη ην θεθάιη ηεο. Δίρα...........................................................

Έδεζα δώξν κηα θνξδέια. ........................................................................................................

Σν ρέξη πνλάεη, έθνςα κε καραίξη. ...........................................................................................

Η θπξία Σδέλε καο είπε λα γξάςνπκε δύν ..................................(ξήκα) ζε όινπο ηνπο

................................(ρξόλνο). Οη ρξόλνη ησλ ...................................(ξήκαηα) είλαη

πνιινί. Θα ήζεια λα έξζεη ε ώξα ηνπ ........................................(δηάιεηκκα).

Γξάςε ηελ ππνγξακκηζκέλε πξόηαζε κε κηα

ιέμε.

Γξάςε όζεο ιέμεηο ιείπνπλ ζηηο παξαθάησ

πξνηάζεηο

Γξάςε ηα νπζηαζηηθά ζηελ παξέλζεζε ζηε ζσζηή

πηώζε θαη ζην ζσζηό αξηζκό.

™™™¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙ˆ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ

¢Â›Í ÌÔ˘ Ò˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ·˘Ùfi ÙÔ Ì˯¿ÓËÌ·!∏ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Ì˯·Ó‹Ì·ÙÔ˜ Â›Ó·È Ôχ ·Ï‹.∞ÁfiÚ·Û· ·˘Ùfi ÙÔ Ì˯¿ÓËÌ· ÛÙȘ ÂÎÙÒÛÂȘ.

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÙÔ ÛÒÌ· Ì˯¿ÓËÌ· Ù· ÛÒÌ·Ù· Ì˯·Ó‹Ì·Ù·

°ÂÓ. ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ Ì˯·Ó‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ Ì˯·ÓËÌ¿ÙˆÓ

∞ÈÙ. ÙÔ ÛÒÌ· Ì˯¿ÓËÌ· Ù· ÛÒÌ·Ù· Ì˯·Ó‹Ì·Ù·

∫Ï. – ÛÒÌ· Ì˯¿ÓËÌ· – ÛÒÌ·Ù· Ì˯·Ó‹Ì·Ù·

˙‹ÙËÌ·, Ì¿ıËÌ·, fiÓÔÌ·, Ô›ËÌ·, Úfi‚ÏËÌ·, ÙËÏÂÁÚ¿ÊËÌ· Î.¿.

¯ÚÒÌ·, ÁÚ¿ÌÌ·, ‰¤Ì·, ‰¤ÚÌ·, ‚‹Ì·, ·›Ì· Î.¿.ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

∆· Û‡Á¯ÚÔÓ· Ì˯·Ó‹Ì·Ù· ¤¯Ô˘Ó Ôχ ÌÈÎÚfi ̤ÁÂıÔ˜.√È Ô‰ËÁ›Â˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Ì˯·ÓËÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÂÚ›ÏÔΘ.

∞ÁÔÚ¿Û·Ì ·˘Ù¿ Ù· Ì˯·Ó‹Ì·Ù· ÁÈ· ÚÔÛˆÈ΋ Ì·˜ ¯Ú‹ÛË.

Ο ταχυδρόμος φέρνει ένα επείγον γράμμα.

Ανισοσύλλαβα

Ουδέτερα σε -μα

·) ™Â -Ì·

– µÏ¿‚˜, ·Ú·Î·ÏÒ;– ¡·È, ·ÚÈÂ. ¶ÔÈÔ Â›Ó·È ÙÔ Úfi‚ÏËÌ·;– ∆Ô Úfi‚ÏËÌ¿ Û·˜ ‰Â ÁÓˆÚ›˙ˆ ÔÈÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ›ӷÈ,ÙÔ ‰ÈÎfi ÌÔ˘, fï˜, Â›Ó·È fiÙÈ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‚‰ÔÌ¿-‰· ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ηıfiÏÔ˘ ÓÂÚfi ηٿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ηÈ,fiÙ·Ó ¤Ú¯ÂÙ·È, ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÙÔ˘ Â›Ó·È Î·ÊÂÙ›. ¢ÂÓ Â›Ó·ÈÚ¿ÁÌ·Ù· ·˘Ù¿!– ∞˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È Úfi‚ÏËÌ·! ¡ÂÚfi ˘¿Ú¯ÂÈ, ·ÏÏ¿Á›ÓÔÓÙ·È ‰È·ÎÔ¤˜ ÛÙËÓ ·ÚÔ¯‹ ÏfiÁˆ ÂÈÛ΢ÒÓÛÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ‡‰Ú¢Û˘ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Û·˜. ∂ÁηıÈ-ÛÙÔ‡ÌÂ, ‚ϤÂÙÂ, οÔÈ· ηÈÓÔ‡ÚÈ· Ì˯·Ó‹Ì·Ù·.

– ŒÙÛÈ, Â; ∆fiÙ ·˜ ı¤ÛÔ˘Ì ·ÏÏÈÒ˜ ÙÔ ˙‹ÙËÌ·, ÁÈ·Ù› ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ‰ÂÓÂ›Ó·È Úfi‚ÏËÌ· Â›Ó·È fiÙÈ Ë ‰È·ÎÔ‹ Û·˜ ÌÔ˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÛÔ‚·Ú¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·. – ¢ÂÓ Â›Ì·ÛÙ ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ÁÈ· ÙË Ï‡ÛË ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Û·˜, ·ÚȤ ÌÔ˘. √È ÂÚÁ·Û›Â˜ Â›Ó·È ··-Ú·›ÙËÙ˜ Î·È ı· ÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ó ·ÎfiÌ· ÌÈ· ‚‰ÔÌ¿‰·. ¡ÔÌ›˙ˆ Ë Ï‡ÛË ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ Â›Ó·È ·Ï‹.¶ËÁ·›ÓÂÙ Û ¤Ó· ÍÂÓԉԯ›Ô. ¢Â ¯¿Ï·ÛÂ Ô ÎfiÛÌÔ˜!

Ανισοσύλλαβα

Ουδέτερα σε -μα

Τα ουδέτερα ουσιαστικά σε –μα χωρίζονται σε δύο ομάδες:

Ενικός αριθμόςΟνομ. το χρώμαΑιτ. το χρώμαΓεν. του χρώματος

Πληθυντικός αριθμόςΟνομ. τα χρώματαΑιτ. τα χρώματαΓεν. των χρωμάτων

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται: το χώμα, το ψέμα, το γράμμα, το δέμα, το στόμα, το πράγμα.

Ενικός αριθμόςΟνομ. το όνομαΑιτ. το όνομαΓεν. του ονόματος

Πληθυντικός αριθμόςΟνομ. τα ονόματαΑιτ. τα ονόματαΓεν. των ονομάτων

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται: το μάθημα, το νόμισμα, το βάδισμα, το μάζεμα, το ψάρεμα, το γυάλισμα.

Στρίψαμε το νόμισμα για να δούμε ποιος θα παίξει πρώτος.

σε άλλη συλλαβή

2. Σε αυτά που τονίζονται στη γενική ενικού και πληθυντικού

1. Σε αυτά που τονίζονται στη γενική του πληθυντικού σε άλλη συλλαβή

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 11 29/3/2013

ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 5 - Θοδωρής Βούγας

ΜΑΘΗΜΑ : «Ο Αργύρης και το πρόβληµα»

ΟΥ∆ΕΤΕΡΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ –ΜΑ ΚΑΙ -ΜΜΑ

Τα ουδέτερα ουσιαστικά που λήγουν σε –µα (π.χ: το πρόβληµα) δεν έχουν τον ίδιο

αριθµό συλλαβών σε όλε τους τις πτώσεις και γι’ αυτό ονοµάζονται ανισοσύλλαβα.

∆ηλαδή εκτός από την ονοµαστική, αιτιατική και κλιτική του ενικού, σ όλες τις

υπόλοιπες πτώσεις έχουν µια παραπάνω συλλαβή.

Π.χ. το πρόβληµα του προβλήµατος

τα προβλήµατα των προβληµάτων

Ενικός Αριθµός Πληθυντικός Αριθµός

Ονοµ. Το πρόβληµα Τα προβλήµατα

Γεν. Του προβλήµατος Των προβληµάτων

Αιτ. Το πρόβληµα Τα προβλήµατα

Κλιτ. - πρόβληµα - προβλήµατα

Τα ουδέτερα που λήγουν σε –µα προέρχονται και από ρήµατα των οποίων το θέµα τους

είναι τα: π, β, φ, πτ και γράφονται κατά την µετατροπή τους σε ουσιαστικό ΠΑΝΤΑ µε

δύο –µµ–

Π.χ. γράφω το γράµµα

βλέπω το βλέµµα

τρίβω το τρίµµα

απορρίπτω τα απορρίµµατα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 11 29/3/2013

ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 6 - Θοδωρής Βούγας

Άσκηση 1 Να συµπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις βάζοντας το κατάλληλο

ουσιαστικό από το συννεφάκι στο σωστό τύπο. Νοµίζω ότι αυτή τη µεριά του τοίχου θα πρέπει να τη βάψουµε µε πολλά και

διαφορετικά ....................................... για να είναι ξεχωριστός.

Όταν έρθει η ώρα του ............................................... όλοι κάθονται στις θέσεις τους

και κάνουν ησυχία.

Παρακαλώ θα ήθελα να γράψετε µε καθαρά γράµµατα τα ........................................

σας πάνω στο γραπτό σας.

Άκουσα ότι ο Κώστας χρωστάει πολλά ........................................... στην τράπεζα, και

στους φίλους του.

Παιδιά εκεί που θα πάµε δε θέλω να δηµιουργήσετε πολλά

.............................................. γιατί θα µας διώξουν, εντάξει;

∆ε µου αρέσουν οι ∆ικηγόροι, γιατί µαθαίνουν να λένε πολλά

........................................... για να κερδίσουν µια δίκη.

Τα ................................................ που µπήκαν φέτος στην Ε΄ τάξη, ήταν πολύ

λιγότερα από πέρυσι.

Να µαζέψεις τα ............................................. σου και να µην ξαναέρθεις στο σπίτι µου

άλλη φορά, µ’ ακούς;

Τα ....................................... τα παίρνουµε από το ταχυδροµείο όταν µας ειδοποιήσει ο

ταχυδρόµος .

Στα χωριά υπάρχουν µικρές µηχανές του ........................................... για να µπορούν

να σκάβουν τους κήπους των σπιτιών τους.

όνοµα, χρώµα, πρόβληµα, διαγώνισµα, χρήµα, δέµα, πράγµα, όργωµα, ψέµα,

βλέµµα, µάθηµα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 11 29/3/2013

ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 7 - Θοδωρής Βούγας

Η όψη του ................................................... σου είναι πολύ περίεργη και ακόµη πιο

άγρια από ότι είναι συνήθως.

Άσκηση 2 Να συµπληρώσεις τα παρακάτω κενά µε τα ουσιαστικά σε –µα και –µµα που

παράγονται από τα ρήµατα που βρίσκονται στις παρενθέσεις. Χθες στο σχολείο µάθαµε από τον κύριό µας για τα ...................................................

(κατορθώνω) του Ηρακλή.

Ευτυχώς που υπάρχουν ........................................ (ιδρύω) που βοηθούν δίνοντας

τροφή και στέγη στους άπορους.

Έλα σήµερα, και σου έχω πολλά ...................................... (ράβω) για τη γούνα σου,

µετά από αυτά που έµαθα.

∆ε µου λες να βάλουµε το ........................................ (καλύπτω) στο αυτοκίνητο για

καλό και για κακό.

Με τις µεγάλες απεργίες των ανθρώπων στην καθαριότητα τα

............................................. (απορρίπτω) διπλασιάστηκαν.

Πως τα καταφέρνεις και κοιµάσαι κάθε µέρα τα .................................................

(ξηµερώνω) δεν µπορώ να το καταλάβω.

Τα καινούργια .......................................... (στρώνω) είναι ανατοµικά και οικολογικά.

Για άλλη µια φορά η Ρούλα έβαλε τα ................................................(κλαίω), αν και

υποσχέθηκε ότι δεν θα το ξανακάνει.

Όλοι είµαστε άνθρωποι και κάνουµε ..................................... (σφάλλω), όµως πρέπει

να τα αναγνωρίζουµε και να τα διορθώνουµε.

Ο Ξέρξη είδε την λαµπρή του ήττα από το ....................................... (υψώνω) του

όρους Αιγάλεω.

Σήµερα τα ...................................... (χαράζω) είπαν οι ειδήσεις, ότι θα περάσει κοντά

στη ένα κοµήτης.

Η Παναγία της Τήνου είναι η µοναδική, που έχει στην εκκλησία της τόσα πολλά

......................................... (τάζω), ως δώρα από τους πιστούς για τα θαύµατά της.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 11 29/3/2013

ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 8 - Θοδωρής Βούγας

Όταν τρώτε να παίρνετε πιάτο για να µην ρίχνεται κάτω .......................................

(τρίβω) και µαζεύονται µυρµήγκια.

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

Τα ρήµατα που αναφέρονται σε ένα γεγονός που έγινε για µια στιγµή στο παρελθόν,

χρησιµοποιούµε τον Αόριστο είτε στην ενεργητική, είτε στην παθητική φωνή.

Όταν ο αόριστος ενεργητικής φωνής λήγει σε –σα, ο αόριστος της παθητικής

τελειώνει σε –θηκα και –στήκα

Π.χ. λύνω έλυσα – λύθηκα

ποτίζω πότισα – ποτίστηκα

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!!

Οι καταλήξεις στην οριστική του αορίστου γράφονται ΠΑΝΤΑ µε ήτα (η)

Π.χ. λύθηκα, λύθηκε, λύθηκαν

δέθηκες, δεθήκαµε, δεθήκατε

Άσκηση 1 Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων βάζοντας τον σωστό τύπο του

αορίστου.

Τα νερά χθες .................................. (παγώνω) λόγω της χαµηλής θερµοκρασίας.

Το λιοντάρι ................................ (ρίχνοµαι) απότοµα πάνω στο ελάφι.

Πολλά δέντρα ................................................ (ξεριζώνοµαι) από τους ισχυρούς

ανέµους και τις καταιγίδες.

Ο τροχονόµος .................................. (σφυρίζω) στον οδηγό να σταµατήσει το αµάξι

του.

Ο Γιάννης όταν κάθισε να διαβάσει κατάφερε και ............................... (λύνω) το

πρόβληµα.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 11 29/3/2013

ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 9 - Θοδωρής Βούγας

Ο µπαµπάς µας ..................................... (υπόσχοµαι) ότι θα πάµε το Σάββατο στη

Θεσσαλονίκη.

Ο παππούς ............................... (δένω) το άλογο στο στάβλο και πήγε να φάει.

Ο Νίκος πήγε µε τη µαµά του και ...................................... (γράφοµαι) στο

φροντιστήριο για να µάθει αγγλικά.

Η γιαγιά .............................. (κρύβω) το βάζο µε το γλυκό για να µην το βρούµε και το

φάµε κρυφά.

Ο πίνακας αυτός ................................................ (ζωγραφίζοµαι) από τον El Greko,

τον Έλληνα ζωγράφο.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 11 29/3/2013

ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 10 - Θοδωρής Βούγας

Άσκηση 2 Να βάλεις τα παρακάτω ρήµατα στον ενεργητικό και στον παθητικό αόριστο

προσέχοντας το πρόσωπο και τον αριθµό.

ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ Εγώ µατώνω µάτωσα µατώθηκα

Εσύ λύνεις

Αυτός κρύβει

Εµείς καλύπτουµε

Αυτοί γράφουν

Αυτός κλείνει

Εσύ κυκλώνεις

Αυτός ξηµερώνει

Εγώ πληγώνω

Αυτός πιέζει

Αυτοί βρίσκουν

Εσύ χτίζεις

Εγώ ποτίζω

Αυτός τιµωρεί

Εσύ στερείς

Αυτοί συζητούν

Εµείς αγαπάµε

Εσείς κλέβετε

Εσύ κυνηγάς

Αυτός ρίχνει

Εγώ βάφω

Εµείς καρφώνουµε

Αυτοί κρατούν

9

ΟΟ ΑΑρργγύύρρηηςς κκααιι ττοο ππρρόόββλληηµµαα

Ουδέτερα ουσιαστικά σε –µα βλ. σελ. 53

Ο α όριστος της ενεργητ ικής κα ι τη ς

παθητ ικής φωνής

Τα ρήµατα που αναφέρονται σε κάτι που έγινε στο παρελθόν για µια στιγµή

είναι σε χρόνο αόριστο ενεργητικής ή παθητικής φωνής.

π.χ. Οι σύντροφοι έδεσαν τον Οδυσσέα στο κατάρτι του πλοίου.

Μετά το θάνατο των γονιών τους δέθηκαν ακόµη περισσότερο.

Ο αόριστος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής κλίνεται ως εξής:

Αόριστος

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

έδεσα δέθηκα

έδεσες δέθηκες

έδεσε δέθηκε

δέσαµε δεθήκαµε

δέσατε δεθήκατε

έδεσαν δέθηκαν

10

Όταν ο αόριστος της ενεργητικής φωνής λήγει σε –σα, ο αόριστος της

παθητικής φωνής λήγει σε –θηκα ή –στηκα.

π.χ. ντύνω – έντυσα, ντύθηκα δροσίζω – δρόσισα, δροσίστηκα

Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!

Οι καταλήξεις στην οριστική του παθητικού αορίστου

γράφονται µε ήτα (η).

π.χ. δέθηκα, δεθήκαµε κλπ.

Ασκήσεις

1. Να συµπληρώσεις τις παρακάτω στήλες βάζοντας τα ρήµατα στον ενεργητικό και παθητικό αόριστο.

Ενεστώτας Ενεργητικός αόριστος Παθητικός αόριστος

ενοχλώ ………………………………………………. …………………………………………….. ξαπλώνει ………………………………………………. …………………………………………….. στερούν ………………………………………………. ……………………………………………..

αντιµετωπίζει ………………………………………………. …………………………………………….. αναφέρουµε ………………………………………………. ……………………………………………..

2. Να συµπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας τα ρήµατα των

παρενθέσεων στο σωστό τύπο του αορίστου.

α) Ο Σάκης και η Καίτη ………………………………………………. (µαλώνω) πολύ

άσχηµα.

β) Ο Ανέστης ………………………………………… (σηµαδεύω) και

…………………………………… (ρίχνω) τη σαΐτα ακριβώς στον τοίχο.

γ) Πολλά σπίτια ……………………………………………….(καταστρέφοµαι),

……………………………………………….(γκρεµίζοµαι) και ……………………………………………….

(παθαίνω) σοβαρές ζηµιές από τους σεισµούς.

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ____________________________________________ 29/3/2013

1. Να συµπληρώσεις τα κενά σε –µα ή –µµα που παράγονται από τα ρήµατα των παρενθέσεων.

Ο κύριος γύρισε και µας κοίταξε µε αυστηρό ……………………………… (βλέπω) Άφησε όλη την περιουσία του σε κάποιο φιλανθρωπικό ……………………………….. (ιδρύω) Έχει κάνει πολλά ……………………………………. (σφάλλω) στη ζωή του, όµως δε µετανιώνει για τίποτα. Ο Νίκος χτύπησε στο χέρι και του έκαναν τρία …………………………….. (ράβω) Από την κορφή του ……………………………… (υψώνω) βλέπαµε τον κάµπο. 2. Να σχηµατίσεις φράσεις γράφοντας το δεύτερο ουσιαστικό στη

γενική ενικού και πληθυντικού. οι ρόδες – το άρµα οι ρόδες του άρµατος οι ρόδες των αρµάτων ο αφρός – το κύµα __________________________ __________________________ το βάρος – το σώµα __________________________ __________________________ η καλλιέργεια – το κτήµα __________________________ __________________________ η διαφήµιση – το εµπόρευµα __________________________ __________________________ 3. Να σχηµατίσεις ουδέτερα σε – µα ή –µµα

από τα παρακάτω ρήµατα. κατορθώνω κατόρθωµα καρφώνω ________________ στέφω ______________ καλύπτω ________________ κόβω ______________ ξυπνώ ________________ στρώνω ______________ κλαίω ________________

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ____________________________________________ 29/3/2013

4. Να συµπληρώσεις τα κενά βάζοντας τα ρήµατα της παρένθεσης στο σωστό τύπο του αορίστου.

Ο Σάκης και η Καίτη …………………………….. (µαλώνω) πολύ άσχηµα. Ο Άκης ………………………….. (σηµαδεύω) και …………………………….. (ρίχνω) το βέλος ακριβώς στο στόχο. Πολλά σπίτια …………………………………… (καταστρέφοµαι), ……………………………….. (γκρεµίζοµαι) και …………………………………. (παθαίνω) σοβαρές ζηµιές. Ο διαιτητής ………………………………… (σφυρίζω) τη λήξη του αγώνα. Ο ορειβάτης …………………………………… (περιπλανιέµαι) για µέρες στα βουνά. Τους …………………………………. (υπόσχοµαι) ότι θα πάµε το καλοκαίρι να τους δούµε. 5. Να συµπληρώσεις τις παρακάτω στήλες, όπως στο

παράδειγµα.

Ενεστώτας

Ενεργητικός αόριστος Παθητικός αόριστος

ενοχλώ

ενόχλησα ενοχλήθηκα

ξαπλώνει

________________________ __________________________

στερούν

________________________ __________________________

αντιµετωπίζει

________________________ __________________________

αναφέρουµε

________________________ __________________________

συζητούν

________________________ __________________________

6. Να συµπληρώσεις τα κενά βάζοντας τα ρήµατα των

παρενθέσεων στο σωστό πρόσωπο του αορίστου. «Αφού ………………………. (αφήνω) τον Οδυσσέα, η Λήδα ………………………. (τρέχω)στο σπίτι του Στέφανου. Ο πατέρας του ………………………….. (σκέφτοµαι) ότι η κοπέλα …………………………….. (έρχοµαι) να ζητήσει την ανταµοιβή της που …………………………. (σώζω) το γιο του, γι’ αυτό της πρόσφερε χρήµατα. Η Λήδα ………………………….. (αρνούµαι) κι ……………………………… (νιώθω) προσβεβληµένη. Τότε εκείνος της ……………………………….. (ζητώ) να τον συγχωρέσει. Μόλις ο Στέφανος …………………………. (βλέπω) τη Λήδα, ………………………… (ρίχνοµαι) στην αγκαλιά της. Βλέπω ότι είσαι πολύ καλύτερα! …………………………….. (παρατηρώ) εκείνη. Όχι, όχι, πονάω πολύ, ………………………………. (αναστενάζω) ο Στέφανος».

Παλάνης Αθανάσιος

1.Συµπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα

2.Κάνε φράσεις όπως στο παράδειγµα,βάζοντας το δεύτερο ουσιαστικό στη γενική

πτώση.

η αξία – το χρήµα η αξία του χρήµατος

η λύση - το πρόβληµα ……………………………………………………………………………………………..

ο αφρός – το κύµα ………………………………………………………………………………………………

οι στίχοι – το ποίηµα ………………………………………………………………………………………………

το όνοµα – το σχήµα ………………………………………………………………………………………………

3. Να αντιστοιχίσεις τα συνώνυµα

Χατζηµανώλη Αγγελική

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ονοµαστική το γράµµα χώµα πρόβληµα

Γενική του

Αιτιατική το

Κλητική ___

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ονοµαστική τα

Γενική των

Αιτιατική τα

Κλητική __

χρόνος µάχη

αγώνας έτος

δουλειά όρος

παραλία εργασία

αληθινός πραγµατικός

βουνό ακρογιαλιά

Όνοµα_________________ Επώνυµο_______________ Hµ/νία __________

Ουδέτερα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε –μα

Τα ουδέτερα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε –μα είναι παροξύτονα και

προπαροξύτονα.

Τα ουδέτερα ανισοσύλλαβα σε –μα τονίζονται στην παραλήγουσα στη

γενική του πληθυντικού αριθμού. π.χ. το στόμα, του στόματος, τα στόματα, των στομάτων το άγαλμα, του αγάλματος, τα αγάλματα, των αγαλμάτων

Τα ουδέτερα ουσιαστικά σε –ημα γράφονται με η. π.χ. το μηχάνημα, το τηλεγράφημα

Μερικά αφηρημένα ουδέτερα σε –μα συνηθίζονται μόνο στον

πληθυντικό αριθμό. π.χ. τα γεράματα, τα τρεχάματα, τα χαιρετίσματα

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Ενικός Αριθμός

Ονομ.

Γεν.

Αιτιατ.

Κλητ.

το αίμα

του αίματος

το αίμα

αίμα

το πέρασμα

του περάσματος

το πέρασμα

πέρασμα

Πληθυντικός Αριθμός

Ονομ.

Γεν.

Αιτιατ.

Κλητ.

τα αίματα

των αιμάτων

τα αίματα

αίματα

τα περάσματα

των περασμάτων

τα περάσματα

περάσματα

Κατά το αίμα κλίνονται: στόμα, σώμα, γράμμα, δέρμα, βήμα, χρώμα, δράμα, κλάμα, νήμα, χρήμα, χώμα, άρμα, τάμα, τάγμα, ψέμα κ.ά. Κατά το πέρασμα κλίνονται: όνομα, άγαλμα, άθροισμα, άνοιγμα, άπλωμα, γύρισμα, διάλειμμα, ζήτημα, θέλημα, κέντημα, μάθημα, ποίημα, πρόβλημα, ύφασμα, στοίχημα κ.ά.

Ασκήσεις

1. Να κλίνεις τα ουσιαστικά το δράμα και το όνομα.

Ενικός Αριθμός Πληθυντικός Αριθμός

Ονομ.

Γεν.

Αιτιατ.

Κλητ.

2. Να συμπληρώσεις τις καταλήξεις και να τονίσεις τις παρακάτω λέξεις: των κεντημ………….. τα θελημ………………..

το ποιημ………………. του στοιχημ……….....

του ταμ……………….. των διαλειμμ…………

3. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες όπως το παράδειγμα:

το γράμμα του γράμματος τα γράμματα των γραμμάτων

το πρόβλημα __________ __________ __________

το κάλεσμα __________ __________ __________

το εισόδημα __________ __________ __________

το ύψωμα __________ __________ __________

το κύκλωμα __________ __________ __________

4. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας το κατάλληλο ουσιαστικό

στο σωστό τύπο: αίμα, άθροισμα, διάλειμμα, χρώμα, μηχάνημα, ζήτημα, έμβασμα

α) Την ώρα του ………………………………………… τα παιδιά παίζουν στην αυλή του σχολείου.

β) Ο μαθηματικός ζήτησε να βρουν το αποτέλεσμα του ……………………………………..

γ) Η Μαρία έκοψε το χέρι της και τα ρούχα γέμισαν …………………………………. .

δ) Η ουσία του………………………………. είναι άλλη και δεν το καταλαβαίνεις.

ε) Η συντήρηση των …………………………………………….. είναι δουλειά του μηχανικού.

στ) Ακόμη περιμένει το …………………………………… του θείου από την Αμερική.

ζ) Φορούσε ένα φόρεμα με απαλά…………………………… .

5. Να σχηματίσεις φράσεις μεταφέροντας το ένα από τα δύο ουσιαστικά στη

γενική ενικού και πληθυντικού, όπως το παράδειγμα: Το ωράριο – το κατάστημα

__________το ωράριο του καταστήματος / το ωράριο των καταστημάτων_______

Οι γραμμές – το σχήμα

_______________________________________________________

ο φύλακας – το τέρμα

_______________________________________________________

Η ανάγνωση – το μάθημα

_______________________________________________________