27 maj 2015

Opracowane przez :

Natalia Niedziela

Kasia Półtorak

Kinga Sikora

Agata Wrońska

Karolina Furcińska

SUROWCE ENERGETYCZNE

ELEKTROWNIE W POLSCE

SPIS TREŚCI

• SUROWCE ENERGETYCZNE – DEFINICJA I OPIS

• MAPA SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH

• ELEKTROWNIE – DEFINICJA I ZASADY FUNKCJONOWANIA

• ROZMIESZCZENIE ELEKTROWNI NA MAPIE POLSKI

• PODSUMOWANIE

Surowiec – materiał przeznaczony do dalszej przeróbki. Surowce są produktami przemysłu wydobywczego, rolnictwa, leśnictwa lub powstają w wyniku przerobu odpadów.

Szczególne rodzaje surowców:

• surowce energetyczne to paliwa kopalne: węgiel kamienny i brunatny, torf, ropa naftowa, gaz ziemny, drewno w procesie spalania zamieniane na energię mechaniczną pary lub elektryczność, uran (stosowany w elektrowniach atomowych)

• surowce wtórne to odpady produkcyjne lub zużyte produkty nadające się do ponownego przerobu

• surowcami nieodnawialnymi nazywa się wszystkie surowce, których odnowienie w wyniku naturalnych procesów jest niemożliwe bądź w skali geologicznej trwa bardzo długo, np.

- ropa naftowa

- węgiel kamienny

- węgiel brunatny

- rudy uranu

• surowcami odnawialnymi nazywa się wszystkie surowce, których odnowienie jest bieżące albo trwa bardzo krótko, np.

• woda

• powietrze

• odnawialne źródła energii.

UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH SUROWCÓW

SUROWCE ENERGETYCZNE- WĘGIEL KAMIENNYWęgiel kamienny jest głównym surowcem energetycznym Polski. Zaspokaja zapotrzebowanie energetyczne w ponad 60%. Jego eksploatację prowadzi się w:

• Zagłębiu Górnośląskim - charakteryzuje je duża miąższość pokładów węgla oraz ich płytkie i regularne zaleganie, co ułatwia mechanizację wydobycia.

• Zagłębiu Dolnośląskim - występują tu bardzo niedogodne warunki wydobycia, pokłady węgla zalegają na dużych głębokościach, mają niewielką miąższość, są silnie nawodnione i występuje w nich duża ilość niebezpiecznych gazów.

• Zagłębie Lubelskie - występują tu bardzo niekorzystne warunki wydobycia, gdyż pokłady węgla zalegają głęboko.

Górnictwo węglowe w Polsce przeżywa wyraźny kryzys. Wraz z upadkiem gospodarki centralnie sterowanej skończyły się dotacje dla deficytowych kopalń. Zagłębie Dolnośląskie zostało prawie zamknięte, zamknięto także kilka kopalń w Zagłębiu Górnośląskim. Wobec spadku sprzedaży na rynku krajowym i na rynkach światowych wydobycie węgla kamiennego w kraju systematycznie maleje.

SUROWCE ENERGETYCZNE- WĘGIEL BRUNATNY

Węgiel brunatny występuje w licznych złożach na terenie całego kraju. Do głównych regionów

wydobycia należą: kopalnia "Bełchatów" w Bełchatowie, kopalnie Turów I i Turów II w

Bogatyni oraz kopalnie zlokalizowane w rejonie Konin - Koło - Turek. Pokłady węgla

brunatnego w Polsce charakteryzują się dużą miąższością i zaleganiem na ogół na małych

głębokościach, co umożliwia ich eksploatację metodą odkrywkową. Niewielka wartość

kaloryczna sprawia, że transport węgla brunatnego na duże odległości jest nieopłacalny,

dlatego też głównym jego odbiorcą są elektrownie zlokalizowane w sąsiedztwie kopalń.

SUROWCE ENERGETYCZNE

Ropa naftowa i gaz ziemny:

• Wydobycie ropy naftowej w Polsce jest znikome. Koncentruje się ono głównie w rejonie

Kamienia Pomorskiego, w Karlinie (koło Koszlina). Stare złoża karpackie w pasie

ciągnącym się przez Gorlice, Jasło, Krosno, Sanok i Ustrzyki Dolne są na wyczerpaniu.

Niedawno odkryto nowe złoża ropy przy wybrzeżu Bałtyku w rejonie Rozewia.

• Najbogatsze złoża gazu ziemnego znajdują się w Polsce południowo-wschodniej (okolice

Przemyśla, Jarosławia, Lubaczowa), na Nizinie Wielkopolskiej (Ostrów Wielkopolski) i na

Pomorzu. Wydobycie gazu jest w Polsce niewielkie. Przemysł gazowniczy jest dosyć

słabo rozwinięty, przede wszystkim ze względu na brak odpowiednich technologii

i słabego rozwoju sieci gazowniczej.

ELEKTROWNIA

• Elektrownia cieplna (konwencjonalna lub jądrowa) – zespół urządzeń produkujący

energię elektryczną wykorzystując do tego celu szereg przemian energetycznych,

wśród których istotne znaczenie odgrywa ciepło. Energia cieplna pochodzi zwykle

ze spalania paliwa w kotle parowym. Służy ona do podgrzania i odparowania

wody oraz przegrzania pary wodnej. W turbinie następuje zamiana energii cieplnej

pary na energię mechaniczną odprowadzaną wałem do generatora elektrycznego, w

którym zamieniana jest na energię elektryczną. W elektrowni wykorzystującej układ

turbiny gazowej ciepło dostarczane jest w komorze spalania (układ otwarty), bądź w

wymienniku ciepła (układ zamknięty).

W elektrowni cieplnej energia pierwotna występuje zwykle w formie chemicznej i jest uwalniana

w procesie spalania:

• paliw kopalnych (najczęściej węgla lub gazu ziemnego),

• substancji organicznych,

• odpadów przemysłowych lub komunalnych,

• biomasy,

• biogazu,

i innych.

Energia cieplna powstaje zwykle w wyniku spalania paliwa, ale może pochodzić z innych źródeł,

np. ciepło odpadowe z dowolnych procesów technologicznych, źródeł geotermalnych, energii słońca.

Rozróżnia się następujące rodzaje elektrowni cieplnych:

• parowe (z turbinami parowymi)

• gazowe (z turbinami gazowymi)

• gazowo-parowe z turbinami gazowymi, parowymi i kotłem odzyskowym

• spalinowe (z silnikami tłokowymi).

1. Chłodnia kominowa2. Pompa wody chłodzacej3. Sieć przesyłowa4. Transformator blokowy5. Generator6. Część niskoprężna turbiny7. Pompa wody zasilającej8. Skraplacz9. Część średnioprężna turbiny10. Schładzacz pary11. Część wysokoprężna turbiny12. Odgazowywacz13. Podgrzewacz14. Podajnik węgla15. Zbiornik węgla16. Młyn węglowy17. Walczak18. Zbiornik popiołu19. Przegrzewacz pary20. Wentylator powietrza21. Międzystopniowy przegrzewacz pary22. Czerpnia powietrza23. Podgrzewacz wody24. Podgrzewacz powietrza25. Filtr spalin26. Wentylator spalin27. Komin

Dzisiaj w Polsce mamy 55 cieplnych elektrowni zawodowych, które wytwarzają 90% energii naszego kraju. Opalane są w 60% węglem kamiennym, a w 38% węglem brunatnym.

Rozmieszczenie dużych elektrowni cieplnych zależy od trzech czynników:

dostępu do paliwa, możliwości łatwego poboru wody, bliskości rynku zbytu energii.

Elektrownie opalane węglem brunatnym zlokalizowane są tuż przy kopalniach odkrywkowych. Są to elektrownie: Bełchatów, Zespół Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin, Turów.

Elektrownie opalane węglem kamiennym znajdują się w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym, np. Rybnik (ROW), Jaworzno III i Łaziska.

Kilka elektrowni opalanych węglem kamiennym zlokalizowano nad dużymi rzekami. Są to: Połaniec, Kozienice, Dolna Odra, Ostrołęka.

MAPA ELEKTROWNI W POLSCE

Polska energetyka to wciąż przede wszystkim węgiel brunatny i węgiel kamienny. Energia elektryczna uzyskana z tych surowców w 2014 roku stanowiła 88,6 proc. całej energii wyprodukowanej w Polsce.

ŁAZISKA• Elektrownia Łaziska jest jedną z najstarszych w Polsce elektrowni na węgiel kamienny.

Powstała w 1917 roku, zaś w latach 1927-1953 była największą elektrownią w naszym kraju. Dziś obiekt dysponuje 6 blokami energetycznymi o łącznej mocy zainstalowanej 1155 MW. Elektrownia jest trzecią największą na Śląsku i odpowiada za 4,2 proc. produkcji energii w Polsce. Obiekt należy do spółki Tauron Wytwarzanie.

PĄTNÓW

• Elektrownia Pątnów wschodzi w skład grupy czterech elektrowni Pątnów-Adamów-Konin, które w sumie dysponują mocą 2512 MW i odpowiadają za około 8,5 proc. krajowej produkcji energii. Wszystkie elektrownie z grupy są opalane węglem brunatnym, zaś największym producentem energii z tej grupy elektrowni jest Pątnów (57,6 proc.) o mocy osiągalnej 1200 MW. Pierwszy blok energetyczny w elektrowni Pątnów uruchomiono w 1967 roku. Dziś właścicielem tego obiektu jest spółka Zespół Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin.

DOLNA ODRA

• Opalana węglem kamiennym elektrownia Dolna Odra wchodzi w skład Zespołu Elektrowni Dolna Odra. Zespół składa się z trzech elektrowni: mieszczące się w Szczecinie elektrownie Pomorzany (moc: 134,2 MW) i Szczecin (68,5 MW) oraz położona w Nowym Czarnowie koło Gryfina Dolna Odra (1362 MW). W 2007 roku energia wyprodukowana przez Zespół odpowiadała za 5 proc. krajowej produkcji. Właścicielem Zespołu elektrowni jest Polska Grupa Energetyczna (PGE).

OPOLE

• Opalana węglem kamiennym elektrownia Opole dysponuje czterema blokami energetycznymi o łącznej zainstalowanej mocy 1492 MW (moc osiągalna na poziomie 1532 MW). Aktualnie trwa rozbudowa elektrowni o dwa bloki energetyczne o mocy 900 MW każdy. Inwestycja według planu ma być zakończona na przełomie 2018 i 2019 roku oraz będzie kosztować 11,6 mld zł.Właścicielem obiektu jest Polska Grupa Energetyczna (PGE).

JAWORZNO III

• Elektrownia Jaworzno III dysponuje mocą zainstalowaną wysokości 1535 MW, co sprawia, że należy do grona największych na Śląsku. Historia elektrowni Jaworzno III sięga do 1969 roku, kiedy opracowano projekt budowy elektrowni o mocy docelowej 1000-2000 MW. W 1977 roku powstał pierwszy blok energetyczny. Paliwem elektrowni jest węgiel kamienny. Dziś właścicielem obiektu jest spółka Tauron Wytwarzanie, który oprócz Jaworzna III posiada również elektrownie Łaziska, Łagisza, Siersza, Halemba, Blachownia i Stalowa Wola.

RYBNIK

• Ta największa na Górnym Śląsku elektrownia dysponuje mocą zainstalowaną na poziomie 1775 MW. Pierwsze bloki energetyczne w tym obiekcie uruchomiono w latach 1972-1974, dziś znajduje się tu 8 bloków energetycznych. Właściciel elektrowni – francuska grupa EDF – do 2018 roku planowała uruchomić nowy blok energetyczny na węgiel kamienny i biomasę (900 MW) o wartości 7,5 mld zł, lecz projekt ten został wstrzymany.

POŁANIEC

• Elektrownia Połaniec to opalany węglem kamiennym obiekt, funkcjonujący od 1979 roku – wówczas uruchomiono pierwszy blok energetyczny. Dziś elektrownia liczy osiem bloków o łącznej mocy 1800 MW. Dzięki instalacji współspalania biomasy z węglem kamiennym, należąca do GDF Suez Energia Polska S.A. elektrownia Połaniec jest jednym największych producentów energii odnawialnej w Polsce.

TURÓW• To trzecia największa elektrownia w Polsce. Jej moc osiągalna wynosi 2106 MW, zaś

obiekt odpowiada za ok. 7 proc. produkcji energii w kraju (dane za 2010 rok). Elektrownia znajduje się w Bogatyni w powiedzie zgorzeleckim, obok kopalni węgla brunatnego, a jej właścicielem jest Polska Grupa Energetyczna. Elektrownia działa od 1962 roku, a w 2005 roku zakończyła się kompleksowa modernizacja tego opalanego węglem brunatnym obiektu. Turów prawdopodobnie zwiększy swoją moc dzięki planowanej budowie nowego bloku energetycznego o mocy 430-450 MW

KOZIENICE

• Elektrownia w Kozienicach pod względem mocy jest drugą największą elektrownią w Polsce i największą siłownią opalaną węglem kamiennym. Łączna moc 10 bloków energetycznych wynosi 2913 MW, co stanowi 8 proc. krajowej produkcji energii. Decyzję o jej budowie podjęto w 1968 roku Właściciel elektrowni – Grupa Enea S.A. – prowadzi obecnie rozbudowę obiektu, dzięki czemu jego moc w 2017 roku zwiększy się o dodatkowe 900-1000 MW.

BEŁCHATÓW• To nie tylko największa opalana węglem brunatnym elektrownia w Polsce, ale także

w Europie. Moc Bełchatowa to 5354 MW, co stawia ją w gronie 25 największych elektrowni świata. Obiekt jest zlokalizowany obok największych w Polsce złóż węgla brunatnego. W elektrowni działa 13 bloków energetycznych (12 o mocy 370-380 MW i jeden o mocy 858 MW). Produkowana tu energia stanowi 20 proc. krajowej produkcji, zaś prąd z tego obiektu jest najtańszy w kraju. Decyzja o budowie obiektu zapadła w 1975 roku, pierwszy blok energetyczny zaczął działać w 1988 roku. Właścicielem elektrowni jest Polska Grupa Energetyczna.

PODSUMOWANIE

• Surowce energetyczne napędzają gospodarkę. Stąd są surowcami o znaczeniu strategicznym dla funkcjonowania państw. Ich powszechne wykorzystanie uczyniło też nasze życie łatwiejszym i bezpieczniejszym.

• Polska gospodarka oparta jest na paliwach kopalnych (silniej niż w przypadku wielu innych państw Europy). W produkcji energii elektrycznej dominuje węgiel kamienny i brunatny (pochodzące głównie ze źródeł krajowych), z kolei transport zależny jest głównie od ropy naftowej, która niemal w całości pochodzi z importu. Coraz większe znaczenie jako paliwo samochodowe oraz w ogrzewaniu zyskuje gaz ziemny.Udział paliw kopalnych w wytwarzaniu energii pierwotnej w Polsce wynosi ok. 94%, w tym udział węgla kamiennego i brunatnego 56%, ropy naftowej 25% i gazu ziemnego 13%.W produkcji energii elektrycznej dominacja węgli kopalnych jest jeszcze bardziej widoczna – 88% produkcji energii elektrycznej pochodzi z węgla (w tym ok. 2/3 z węgla kamiennego i ok. 1/3 z węgla brunatnego). Ok. 3% energii elektrycznej pochodzi ze spalania gazu ziemnego i 2% ze spalania ropy naftowej. Pozostałe 7% to energia elektryczna produkowana ze źródeł odnawialnych (najwięcej ze spalania biomasy).

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ !!!