SyntenS Sterk in eerStelijnS vraagStukken

Samenwerking bij innovatie loont in rubber- en kunStStofinduStrie

geruiSlooS bezorgd

Samen met toeleverancierS Slimmer produceren

grote intereSSe mkb voor innovatievragen grootbedrijf

preciSie-technologie zoekt de SchijnwerperS

03

05

04

06

02 02

In het topsectorenbeleid speelt de vraagsturing van bedrijven bij onderzoek door publieke kennisinstellingen een centrale rol. De prijs voor deze toegenomen invloed is meer private financiering. De topsectoren doen hun best om het MKB te betrekken bij de kennisontwikkeling, maar voor het gros van het MKB is de noodzakelijke financiële bijdrage te hoog.

Hoe kunnen topsectoren en MkB van elkaar profiteren?

gelukkig gaat het niet alleen over kennis-ontwikkeling, maar ook steeds vaker over valorisatie. valorisatie is kort gezegd het creëren van economische of maatschap-pelijke waarde uit kennis. en hier heeft het MkB een geweldig aanbod voor de topsectoren: een flexibele, creatieve en op kansen gerichte ondernemende geest, dwars door sectorgrenzen heen!

tienduizenden van deze innovatieve MkB bedrijven zijn niet direct aangesloten bij tki’s (topconsortia voor kennis en innovatie) of roadmaps. Hier ligt goud voor

de topsectoren. veel merkfabrikanten hebben zich inmiddels omgevormd tot kop-staart bedrijven. Zij zijn afhankelijk van MkB-ers in de supply chain voor de productie, maar ook voor de innovatietra-jecten. Ook voor de vele gespecialiseerde MkB-bedrijven in nichemarkten is continue aanscherping van het onder-scheidend vermogen, en daarmee de introductie van nieuwe kennis, cruciaal.

een aantal topsectoren heeft dit ingezien en werkt samen met Syntens aan de invul-ling van zijn MkB loket. Syntens ontwikkelt

kenniskaarten langs de lijnen van de tki’s en roadmaps voor een nog betere matchmaking en consortiumvorming. De meeste kennisinstellingen zijn aangehaakt. Met tnO worden (bijna) kosteloos eendagsconsulten, workshops en clusters aangeboden.valorisatie gaat niet vanzelf, maar is noodzakelijk voor toekomstige afzetkanalen van nieuwe kennis en daarmee voor onze toekomst!

tom BouwsProductmanager valorisatie

topketen-impulS®

05

06

topketen-impulS®

Voor toeleveranciers kan het lastig zijn om merk-fabrikanten duidelijk te maken welke expertise zij voor hun ontwikkelingen en producten in huis hebben. Etchform uit Hilversum gaat tegenwoordig meer gericht de markt op om zijn ets- en elektroformeertechnieken onder de aandacht te brengen.

etchform is specialist in precisie-etsen en elektroformeren, dat doet het bedrijf al sinds 1980. een van de vele toepassingen is het etsen van een tralieplaat (diffractierooster). een tralieplaat is een molybdeen folie met een reeks smalle spleten die (röntgen)stralen doorlaat. “Waar mechanische en thermische technieken tijdens het vervaardigen van een tralie spanningen in het materiaal brengen, heeft etsen daar geen invloed op’’, vertelt rené de vries, productmanager bij etchform (foto: links). “Bovendien ontstaan er bij het etsen geen braampjes. Dit is essentieel voor het verkrijgenvan een zuivere doorlaat van de röntgenstralen bij tralieplaten, bijvoorbeeld bij de bestraling van kankerpatiënten.’’

Zichtbaar als partneretchform werkt als toeleverancier voor diverse industrieën waaronder apparaten- en machinebouw, fijnmechanica, medische

technologie, lucht- en ruimtevaart, piëzo- en sensortechnologie. Het bedrijf zit echter vooral in de modulebouw en heeft niet of nauwelijks contact met de merkfabrikant. “Wij willen graag meer zichtbaar worden als partner in de keten, aangezien we vaak meer voor de eindgebruiker kunnen betekenen’’, stelt De vries vast. “Bovendien willen we de klant overtuigen van het feit dat onze technieken voor onder meer tralieplaten, maar ook voor het succes van andere toepassingen, superieur zijn aan andere technieken.’’

PropositiehuisOm de klanten op de juiste en een inspirerende manier te benaderen, deed de productmanager mee aan de Propositiehuis-workshop van Syntens. “etchform is al ruim vijf jaar een relatie van Syntens’’, vertelt innovatieadviseur Mariëlle vermunt (foto: rechts). “Met het Propositiehuis kun je bepalen hoe en aan wie je jouw bood-schap kunt overbrengen. ik heb rené geholpen met het opstellen van een propositie. etchform wil de sub samensteller laten inzien dat hij met het toepassen van deze precisie technieken de kwaliteit van het eindproduct kan verhogen, en daarmee bijdraagt aan het succes van zijn klant.’’

ProductiecapaciteitDe elementen die uit het Propositiehuis naar voren zijn gekomen, past De vries waar nodig toe. “Door (latente) vragen te identificeren en mogelijk op te lossen met de ets- en/of elektroformeer-technieken, genereren we blijvende omzet bij nieuwe en bestaande klanten. Daarmee positioneren wij ons als vernieuwende partner in de keten én wordt onze productiecapaciteit beter benut.’’

ExportCirca 30 procent van de omzet komt uit export. Ook hier zien De vries en vermunt mogelijkheden, al zijn die afhankelijk van de kennis en bereikbaarheid van potentiële klanten. etchform is dan ook aangemeld bij enterprise europe network (een) en het innovatieprogramma Materialen (M2i). “We hebben nog steeds ondersteuning van Mariëlle. Ook heeft zij haar brede netwerk voor ons ingezet. Op termijn zal blijken wat dit voor ons kan betekenen.’’

preciSietechnologie zoekt de SchijnwerperS

EtstEchniEk:

Deze ambitie komt voort uit de pilot die Syntens samen met tnO initieerde om het elektrisch rijden in nederland te stimuleren. “elektrisch rijden biedt veel kansen voor de bezorgbranche in verstedelijkte gebieden’’, weet innovatieadviseur ruben van der Horst. “een tweetakt benzinebrommer produceert per kilometer een vergelijk-bare hoeveelheid fijnstof als een vracht-auto en er rijden er in de stad heel wat meer van.’’ Samen met job van de kieft, manager MkB mobiliteit bij tnO, wist van der Horst Domino’s Pizza nederland (met 120 vestigingen) te interesseren voor een proefproject. van der Horst benaderde studenten van de tu Delft om mee te doen. Sjoerd van Seters (foto) is franchise-nemer van Domino’s en overtuigd van het nut van elektrisch rijden. ”ik koop geen brommers op benzine meer, elektrisch rijden heeft zoveel meer voordelen. ik wilde daarom graag in dit project meedoen.”

Ook het rijgedrag“Domino’s Pizza nederland is al zeker tien jaar bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen”, vertelt Dennis van Dalfsen van Domino’s Pizza. “elektrisch rijden is daar een onderdeel van. De scooters moeten echter wel sterk genoeg zijn voor het bezorgwerk, daar hebben we in het verleden niet zulke goede ervaringen mee gehad.’’De studenten van de tu Delft conclu-deerden dat de huidige generatie elektrische scooters uitstekend geschikt is voor de eisen die het bezorgwerk stelt. Zij constateerden echter ook, dat de bezorgers bij het elektrisch rijden niet hun (vaak onverantwoordelijke) rijgedrag aanpassen. Omdat de elektrische scooters nauwelijks geluid produceren, kunnen andere verkeersdeelnemers schrikken van plotsklaps opduikende bezorgers op plaatsen waar ze niet mogen rijden.

Serious gaming“De studenten wisten dit met het idee voor een serious game op te lossen”, vertelt van der Horst. “Daarbij wordt het rijgedrag per rit geregistreerd via een smartphone, een 3g-verbinding en een

webinterface in de winkel.’’ Bezorgers die terugkomen, loggen in en dan is meteen zichtbaar hoe hun rijstijl is geweest. van der Horst: “De game prikkelt de bezorgers op een positieve manier om verantwoordelijker te rijden. Dat goede rijgedrag kan de vestigingsmanager stimuleren met beloningen.’’De deskundigen van tnO hebben meegelopen bij Domino’s Pizza om het bedrijfsproces in kaart te brengen en de praktijkcase te analyseren. “Het belangrijkste advies is om de elektrische scooters gefaseerd in tevoeren’’, vertelt van de kieft. “Ook stellenwe voor de scooters te leasen.’’ van Dalfsen heeft inmiddels aangegeven vanaf 1 januari 2014 zoveel mogelijk vestigingen te willen voorzien van elektrische scooters.

Bezorgen geen bezwaaren dat zal zeker een positief effect op het imago van de bezorgers van Domino’s Pizza hebben, verwacht van der Horst. “in Schiebroek hadden veel buurt-bewoners bezwaarschriften ingediend tegen de komst van een nieuwe vestiging van Domino’s. Op het moment dat devestigingsmanager liet weten dat er alleen met elektrische scooters zou worden gereden, werden al die bezwaar-schriften ingetrokken.’’

Mini-documentaireOver het project is een mini-documentaire gemaakt. De film is te zien op www.syntens.nl/topketenimpuls of scan de Qr code bij dit artikel.

Geluidsoverlast, stank en fijnstof; de pizzakoeriers zijn populair om hun pizza’s en het gemak van de bezor-ging; hun bromscooters (en rijge-drag) wekken echter veel ergernis. Domino’s Pizza erkent die ergernis en onderneemt actie. Vanaf 1 januari 2014 worden zoveel mogelijk nieuwe scooters in de elektrische uitvoering aangeschaft.

Geruisloos BezorGd

SyntenS InnoVatIecentruMSyntens innovatiecentrum laat de nederlandse economie groeien door het versterken van innovatie in het midden- en kleinbedrijf. Syntens maakt ondernemers bewust van de mogelijkheden die zij hebben om te innoveren en helpt ondernemers concreet om daarin stappen te zetten die leiden tot resultaat voor de onderneming. Het grote en persoonlijke netwerk van Syntens zoals kennis-partners, ondernemers en brancheorganisaties strekt zich uit over de belangrijkste sectoren van de nederlandse economie en is regionaal beschikbaar en toegankelijk. Door nieuwe verbindingen binnen dit netwerk te leggen, bijvoorbeeld tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers en kennisinstellingen, ontstaan innovaties die resulteren in nieuwe business. Zo dragen de activiteiten van Syntens innovatiecentrum indirect bij aan een extra omzet bij het nederlandse bedrijfsleven van enkele honderden miljoenen euro’s per jaar.

colofonDeze projectnieuwsbrief topketenimpuls® is een uitgave van Syntens innovatiecentrum. Meer informatie: Paul d’Hond, tel. 06 – 55 82 44 15, e-mail: paul.dhond@syntens.nl.

tekst: inge Heuff Fotografie: SyntensOpmaak & druk: iszo Media

contactSyntens innovatiecentrum, Postbus 1300, 3430 BH nieuwegein t. 088 – 444 0 444, e. info@syntens.nl

nieuwe verbinding, nieuwe business. www.syntens.nl

nieuWSBrieF

topketen-impulS®

04

topketen-impulS®

02

MKB ondernemers in de chemische industrie en de Topsector Chemie lijken elkaar steeds beter te vinden. Een van de belangrijkste pleitbezorgers voor de wissel-werking tussen beiden is Bert Jan Lommerts (foto)MKB boegbeeld van het Topteam Chemie. Enkele vragen aan deze algemeen directeur van Latexfalt, een onder-neming die actief is in (bitumen)emulsies voor met name de wegenbouw.

Hoe ziet u de kennisbenutting tussen de Topsector Chemie en het MKB verlopen?“er zijn binnen de chemie veel activiteiten gaande. neem bijvoorbeeld de COCi’s – de Centers for Open Chemical innovation, daar zijn er nu diverse van operationeel zoals in de europort, bij Bergen op Zoom en op Chemelot. Dat is een prach-tige synergie tussen innoverende jonge bedrijven op het gebied van chemie die gebruik kunnen maken van de infrastructuur en ervaring van nabijgelegen grote chemieconcerns.Ook de innovationlabs zijn voorbeelden waarbij de onderzoeks-kennis van universiteiten die economische waarde heeft, omgezet wordt naar bedrijvigheid.”

Wat is uw visie op het MKB loket?“Het valorisatie 2.0 model zet in op één loket voor bedrijven, ondernemers en kennisinstellingen in de chemie. De chemie heeft een sterk model van heel fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar de pure technologie. Dat zie je terug in de vier

topconsortia voor kennis en innovatie (tki’s): een tki gericht op materialen, een op verduurzaming van de procestechnologie,een op de biobased economy en een als kraamkamer voor nieuwe chemische innovaties. alle deelinitiatieven uit die tki’s moet je koppelen en valoriseren in de ondernemersnetwerken. We willen geen nieuwe disciplines maar integrale valorisatie. Het MkB loket moet de eerste- en tweedelijns vraagstukken binnen de chemie bundelen en vooral informatie gaan verschaffen. Ook is het van belang dat de financiën transparant worden voor het MkB. Het tweede doel is het aantrekken van (internationale) bètamensen in de chemie.”

Welke rol ziet u voor Syntens?“Syntens beschikt over het netwerk van relevante MkB ondernemingen in de chemie. De kracht van Syntens is de beantwoording van de eerstelijns vragen in de chemie, zoals die ook bij het MkB loket zullen binnenkomen. De regionale aanwezigheid van de topsector Chemie bij het MkB is belangrijk. Bijvoorbeeld via de Ondernemerspleinen die zich momenteel ontwikkelen. Ook daar ligt een rol voor Syntens.”

“SyntenS Sterk in eerStelijnS vraagStukken”

03

topketen-impulS®

MKB bedrijven in de rubber- en kunststofindustrie die aangesloten zijn bij de federatie nederlandse rubber– en Kunststofindustrie (nrK) én die zich laten adviseren door Syntens Innovatiecentrum innoveren opvallend meer, en meer samen met andere bedrijven dan andere MKB bedrijven.

saMenwerkinG Bij innovatie loont in ruBBer- en kunststofindustrie

Dit blijkt uit een effectmeting die Syntens heeft laten uitvoeren in opdracht van de nrk. Syntens en de nrk werken al jaren nauw samen met als doel innovatie te sti-muleren bij bedrijven in de kunststof- en rubberindustrie. “Het onderzoek geeft aan dat we onze leden hiermee daadwerkelijk vooruit helpen’’, stelt erik de ruijter (foto),

directeur Beleid en advies van de nrk vast. “We zullen onze samenwerking met Syntens zeker voortzetten.”

InnovatiefMkB bedrijven in de rubber- en kunststof-industrie zijn zeer innovatief. Driekwart van de respondenten heeft nieuweproducten of diensten geïntroduceerd en 69% introduceerde procesvernieuwingen. Dat is significant meer dan het MkBin het algemeen.

SamenwerkingMaar liefst 89% van de respondenten geeft aan actief samen te werken met andere bedrijven om tot innovatie te komen. Dit is opvallend veel. recent eiM onder-zoek geeft weer dat dit bij MkB bedrijven in het algemeen juist gedaald is van 29% in 2009 naar 19% in 2011. ketensamen-werking komt het meest voor; ook kennis- en onderwijsinstellingen zijn geregeld partner. een klein aantal (17%) werkt samen met een concurrent of collega-bedrijf.

Ondernemend Bedrijven die zijn aangesloten bij de nrk en Syntens nemen meer dan gemiddeld ondernemersrisico’s, zijn hoog innovatief en acteren proactief. een gemiddeld MkB bedrijf heeft een score van 2,5 op een schaal van 1 tot 5. voor de nrk/Syntens relaties komt deze score uit op 3,3.

SyntensBij 95% van de bedrijven stijgt het innovatievermogen door de dienst-verlening van Syntens. Meer dan driekwart geeft aan door Syntens aan nieuwe contacten te zijn gekomen waarmee ze zijn gaan samenwerken. Mede door de tussenkomst van Syntens is bij 20% van de respondenten een omzetstijging gerealiseerd. en 72% geeft aan door Syntens op nieuwe ideeën te zijn gebracht; dat leidde bij 38% van hen tot concrete vernieuwingen. vrijwel iedereen geeft aan de komende maanden te gaan investeren.

Deze ondernemers kwamen hun kennis en expertise inbrengen op acht innovatie-vragen van Mars, akzonobel, Hema, johma, Fast & Fluid en Douwe egberts. voor innovatieadviseur en organisator Stefan Morssink van Syntens is het duidelijk: “Deze tweede editie bewijst opnieuw dat het kleinbedrijf vernieuwende oplossingen kan bieden voor innovatie-vragen vanuit het grootbedrijf. er zijn deze middag aanzetten gegeven voor acht clusters en er zijn talloze inspirerende verbindingen gelegd.’’

Aangenaam verrasten dat is precies wat gerbert goes, packaging innovation project manager bij Mars Chocolate, voor ogen stond. “ik was

in 2010 aangenaam verrast en geïnspi-reerd door de interesse van de MkB onder-nemers en hun mogelijkheden. vandaar dat ik Syntens benaderde voor een tweede evenement. inbreng vanuit het MkB kan de innovaties bij het grootbedrijf laten versnellen.’’ Mars presenteerde die mid-dag de site www.innovatewithmars.com, die laat zien welke vragen Mars op het gebied van verpakking, ingrediënten en technologie wil uitwerken met het MkB op basis van wederkerigheid.

VerkennenDe opzet van het Packaging event is kennismaken en verkennen. Wie dacht een mogelijke oplossing voor een van de acht innovatievragen te hebben,

kon zich kort presenteren en een visite-kaartje achterlaten. innovatieadviseurs van Syntens begeleidden de gesprekken. “Het is verrassend en fijn dat ondernemers ons probleem herkennen’’, constateerde jan Post van Fast & Fluid. Hij zoekt een gesloten verpakkings-systeem voor kleurpasta’s voor verfmeng-machines. “Mensen komen nu al met ideeën die verder gaan dan onze vraag van dit moment. Dat is echt inspirerend.’’

Onderling verbindenDe ondernemers konden via de MkB Stage ook onderling contacten leggen. Daar werd goed gebruik van gemaakt. alle ondernemers hadden op formulierenachtergrondinformatie en plannen of ideeën genoteerd die waren opgehangen. De deelnemers konden zo zien of er mogelijkheden tot samenwerking waren.

ClustersDe vertegenwoordigers van de groot-bedrijven hebben, samen met de innovatieadviseurs van Syntens, in de afgelopen weken een schifting in de reacties gemaakt. De komende maanden zullen de clusters - waar nodig begeleid door Syntens - aan de slag gaan. “De resultaten van deze middag laten opnieuw zien dat de matchmaking formule van ‘innovatie Ontketend’, de brug tussen MkB en grootbedrijf, werkt’’, concludeert Stefan Morssink tevreden.

opnieuw was het Packaging event, op 20 september gehouden in het eindhovense evoluon, een groot succes. Mars nederland, gastheer van deze editie, verwelkomde samen met organisator Syntens Innovatiecentrum en het nederlands Verpakkingscentrum nVc ruim honderd MKB ondernemers.

Grote interesse MkB voor innovatievraGen GrootBedrijf

“WE WillEn gEEn niEuWE disciplinEs maar intEgralE valorisatiE”

“en met succes”, vertelt Maarten van der Sande, operationeel directeur (foto: rechts). “De verkopen lopen harder dan de prognoses en de organisatie groeit zo snel dat we het niet meer alleen kunnen. Wij wilden onze toeleveranciers bij de productie betrekken. Het project topketenimpuls van Syntens innovatiecentrum kwam daarom op een prima moment.”

innovatieadviseur jo van de Put (foto: links): “ik kende het bedrijf al vanuit hun deelname aan diverse workshops van Syntens. topketenimpuls richt zich specifiek op de samen-werking tussen OeM’er (Original equipment Manufacturer) en hun toeleveranciers. Door samen slimmer te werken kan de hele keten beter concurreren. Bij Bronneberg is alles erop gericht om de winstgevendheid te vergroten. niet ten koste van de toeleveranciers maar samen.”

Broodheer uit analyses bleek al snel dat Bronneberg geen echte ver-binding had met zijn toeleveranciers. “Door hen te benaderen als strategische partners benut je pas echt de kansen die de keten biedt’’, weet van de Put. “Bronneberg daagt hen nu uit om mee te denken en feedback te geven. Daarmee komen pro-blemen boven tafel. in de praktijk hebben toeleveranciers toch schroom om hun broodheer op onvolkomenheden te wijzen.”

Onvoorwaardelijkvan der Sande: “topketenimpuls heeft heel veel los gemaakt in onze organisatie. van de interne organisatie tot ons programma van eisen en van veiligheidsaspecten tot lasconstructies; alles wordt binnenstebuiten gekeerd. iedereen moet zich kwetsbaar durven opstellen en kritiek kunnen verdragen. Syntens geeft ons die kritiek als onafhankelijke partij. Dat vind ik echt hun kracht.”

Samen met toeleve-rancierS Slimmer produceren Het Helmondse familiebedrijf Bronneberg ontwikkelt, produceert en verkoopt recyclemachines voor schroot, metaal, auto’s, kabels en karton en zet deze wereldwijd af. Van producent werd Bronneberg echter steeds meer een handelsmaatschappij. De directie wilde terug naar de productie.

Sprongen vooruit“Sinds de start van onze deelname aan topketenimpuls maken we sprongen vooruit”, vervolgt van der Sande. “elke machine heeft zo’n zes à zeven toeleveranciers waarmee we een strategische samenwerking willen aangaan. Dat lukt niet in één keer. Maar gemotiveerd zijn we zeker. Syntens heeft ons laten zien dat samen slimmer werken in de keten loont.’’

lees een uitgebreider interview op www.syntens.nl of scan de Qr code bij dit artikel.

syntEns mkB lokEt topsEctor WatErWat te doen als je als MkB-er gebruik wilt maken van de initiatieven van topsector Water? Het topteam heeft besloten om Syntens de rol te geven van loket voor het MkB voor de gehele topsector. De dienstverlening van Syntens is voor de topsector een logische keuze. Willem Buijs, MkB-vertegenwoordiger in het topteam is blij met de invulling van het loket, en verklaart in de nieuwsbrief van het topteam: “Syntens is een uitstekende organisatie met een bewezen staat van dienst. De kwaliteit is hoog en ze zijn verspreid door het hele land”.