GÜZEL AHLÂK

AHLÂK NEDİR?

Ahlâk, hulk ve hulûk kelimelerinin çoğul şeklidir. Hulk veya hulûk insanın beden ve ruh bütünlüğü ile alâkalıdır.

Ahlâk bu çerçeve içinde, "insanın bir amaca yönelik olarak kendi arzusu ile iyi davranışlarda bulunup kötülüklerden uzak olmasıdır" şeklinde tanımlanabilir.

فاستقم كما أمرت ومن تاب معك ول تطغوا إنه بما تعملون بصير

“Öyleyse ey Resulüm, sen beraberinde olup tövbe edenlerle birlikte, sana nasıl emredilmişse öyle dosdoğru hareket et.Aşırı gitmeyin. Çünkü O, yaptığınız her şeyi görmekte olup işlerinizin karşılığını da size verecektir.”

Hud 112

Hz. Ebu Hüreyre (r.a)anlatıyor: "Resûlullah (s.a.v)buyurdular ki:

أكمل المؤمنين إيمانا أحسنهم خلقا، وخياركم خياركم :لنساءهم

"Mü'minler arasında imanca en kâmil olanı, ahlâkça en güzel

olanıdır. En hayırlınız da ailesine hayırlı olandır."

Tirmizî, Radâ 11 (III, 466)

İslam dininin gayesi:

“Tevhîd” inancını, bütün insanların gönüllerine

nakşetmeleri ve onların güzel ahlâk sahibi fertler

olmalarıdır.

Nevvâs İbnu Sem'an (r.a)anlatıyor: البر حسن: سألت رسول ال صلعم عن البر والثم، فقال

ما حاك في صدرك وكرهت أن يطلع عليه: الخلق، والثمالناس

"Resûlullah (s.a.v)'a iyilik (birr) ve günah hakkında sordum. Bana şu cevabı verdi: "İyilik (birr), güzel ahlâktır. Günah da içini rahatsız

eden ve başkasının muttali olmasından korktuğun şeydir.”

Müslim, Birr 14 (III; 1980)

لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون وما تنفقوا من شيء فإن ال به عليم

Sevdiğiniz şeylerden Allah yolunda harcamadıkça iyiliğe asla erişemezsiniz. Her ne harcarsanız Allah onu bilir.

Al-i İmran3/92

Görülüyor ki iyiliğe ulaşmak,iyi insan olabilmek için malımızdan- hem de en sevdiğimiz malımızdan -Allah

için İNFAK etmeliyiz.

Hz. Peygamber (a.s)‘in gönderiliş amacı

Hz. Peygamber (a.s)‘in gönderiliş amacı da güzel ahlâkı tamamlamak gayesine

yöneliktir.

وإنك لعلى خلق عظيم

"Sen üstün bir ahlâka sahipsin” (Kalem68/4)

وما أرسلناك إل رحمة للعالمينEy Muhammed!) Seni ancak âlemlere

rahmet olarak gönderdik. (Embiya21/107)

فبما رحمة من ال لنت لهم ولو كنت فظا غليظ القلبلنفضوا من حولك فاعف عنهم واستغفر لهم

وشاورهم في المر فإذا عزمت فتوكل على ال إن ال يحب المتوكلين

“Allah’ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli

olsaydın, onlar senin etrafından dağılıp giderlerdi. Artık sen onları affet. Onlar için

Allah’tan bağışlama dile. İş konusunda onlarla müşavere et. Bir kere de karar

verip azmettin mi, artık Allah’a tevekkül et, (ona dayanıp güven). Şüphesiz Allah,

tevekkül edenleri sever”Âl-i İmran 3/159

Güzel Ahlaklı Mümin;• Öfkesine hakim olur• İnsanları affeder.

والكاظمين الغيظالذين ينفقون في السراء والضراء وال يحب المحسنينوالعافين عن الناس

“Onlar bol lukta ve darl ıkta Allah yolunda harcayanlar , öfkelerini

yenenler , insanları affedenlerdir . Allah iyi l ik edenler i sever .”

Al-i İmran3/134

Bir KıssaBir gün Hz. Hasan’ın kölesi elindeki tabağı

düşürerek efendisinin elbisesini kirletmişti. Bu dikkatsizliği sebebiyle ceza

göreceğini zanneden köle, yukarıdaki âyet-i kerîmenin “والكاظمين الغيظ Onlar ki,

öfkelerini yenerler” kısmını okuyuverdi. Hz. Hasan köleye bakarak: “Yendim” dedi. Köle âyetin والعافين عن الناس

“Ve onlar insanları affeder” bölümünü okuyunca Hz. Hasan “Bağışladım” dedi.

Buna çok sevinen köle, âyeti tamamlayarak “وال يحب المحسنين Ve Allah iyilik edenleri sever” deyince, Hz. Hasan: “Ben de seni âzâd ettim” dedi ve köleye 400 gümüş akçe vererek onu hürriyetine kavuşturdu. Bu olay tâbiînin büyük âlimlerinden Meymûn İbni Mihrân için de anlatılır.

Kur’an-ı Kerim, olgun müminleri şöyle tarif eder;

• “Zor günlerde yoksulu doyuran,(Beled 14-15)

• Birbirine doğruyu tavsiye eden, Beled

17;Asr 3) • Allah’ın koyduğu sınırları aşmayan, • Cana kıymayan, (Furkan 68)

• Ölçü ve tartıda adaleti gözeten,(Mutaffifin1 )

Ölçü ve tartıda Hile yapanlara yazıklar olsun!وإذا الذين إذا اكتالوا على الناس يستوفون للمطففين ويل

أل يظن أولئك أنهم مبعوثونكالوهم أو وزنوهم يخسرونليوم عظيم يوم يقوم الناس لرب العالمين

“Ölçüde ve tartıda hile yapanların vay haline! Onlar insanlardan (bir şey) ölçüp aldıkları zaman, tam ölçerler. Fakat, kendileri onlara bir şey ölçüp, yahut tartıp verdikleri zaman eksik ölçüp tartarlar. Onlar, büyük bir gün; insanların, âlemlerin Rabbinin huzurunda duracakları gün için diriltileceklerini sanmıyorlar mı?

Mutaffifin 1-6

İşte ticari ve ictimai hayatta AHLAKSIZLIK budur.

KUR’AN; İnsanları kandıran,ticaretine hile katanları şiddetle kınıyor ve tehdid ediyor.Ve “Onlar, büyük bir gün; insanların, âlemlerin Rabbinin huzurunda duracakları gün için diriltileceklerini sanmıyorlar mı?”diyor.

HADİS: Bir gün Efendimiz as bir Pazar yerinden geçiyordu.Elini bir tahıl yığınına daldırıyor.Üstü kuru olan tahıl yığınının altı ıslaktır.Bu ne haldir diye sorunca-Yağmur yağdı da ıslandı cevabını alır. -”ONU İNSANLARIN GÖRÜP ALDANMAMALARI İÇİN YIĞININ ÜZERİNE KOYMALI DEĞİLMİ MİYDİ?

BİZİ ALDATAN BİZDEN من غشنا فليس مناDEĞİLDİR.”

buyurdu. Müslim, Îmân 164]

•Müslüman Allah yokmuş gibi yaşayamaz.Müslüman hayatının doğumdan ölüme kadar kayıt altına alındığını her zaman hatırında tutmalıdır.

biz ona şah damarından ”ونحن أقرب إليه من حبل الوريد

daha yakınız.(Kaf50/16) ن ع و ين م ي ل ا ن ع ان ي ق ل ت م ل ا ى ق ل ت ي ذ إ ه ي د ل ل إ ل و ق ن م ظ ف ل ي ا م د ي ع ق ال م الش د ي ت ع يب ق ر “Üstelik, biri insanın sağ tarafında, biri

sol tarafında oturmuş iki alıcı melek de (onun yaptıklarını) alıp kaydetmektedir. İnsan hiçbir söz söylemez ki onun yanında (yaptıklarını) gözetleyen (ve kaydeden) hazır bir melek bulunmasın” (Kaf50/17-18)

Aynı surenin 30. ayetine bir bakalım;

يوم نقول لجهنم هلامتلت وتقول هل منمزيد

“O gün Cehenneme, “Doldun mu?” der iz. O da, “daha var mı?” der .” Kaf50/30

www.dogankentuftulugu.gov.tr

Allah CENNET ile CEHENNEMİ bir arada anlatıyor

نبئ عبادي أني أنا الغفور الرحيم و أن عذابي هو العذاب الليم “Ey Muhammed! Kullarıma, benim elbette çok bağışlayıcı, çok merhametli olduğumu, azabımın da elem dolu azap olduğunu haber ver.” (Hicr15/49-50)

Kur’an-ı Kerim, olgun müminleri şöyle tarif eder;(devamı)

• Kötülüğün gizlisine de açığına da yaklaşmayan,

• Ölçülü konuşan, • Verdiği sözde duran, • İnsanlara karşı büyüklük

taslamayan, • Verilen emaneti koruyan, • Sözü özü bir olan, • Ana babaya, akrabaya, komşuya,

arkadaşa ve yönetimindekilere güzel davranan kişiler

olarak nitelendirir.

تلك الدار الخرة نجعلها للذين ل يريدون علوافي الرض ول فسادا والعاقبة للمتقين

“İşte ahiret yurdu. Biz onu yeryüzünde büyüklük

taslamayan ve bozgunculuk çıkarmayanlara has kılarız.

Sonuç, Allah’a karşı gelmekten sakınanlarındır”

Kasas 28/83

Hz. Ebu'd-Derdâ (r.a)anlatıyor: "Resûlullah (s.a.v)buyurdular ki:

ما من شئ أثقل في ميزان المؤمن يوم القيامة من خلقحسن، وإن ال تعالى ليبغض الفاحش البذئ

Kıyâmet günü, mü'minin mizanında güzel ahlâktan daha ağır basan bir şey yoktur. Allah Teâla hazretleri,

çirkin düşük söz (ve davranış) sahiplerine buğzeder."

Tirmizî, Birr 62 (IV, 363)

Resûlullah(sav)’a- İnsanları cennete en fazla götürecek şey nedir? diye soruldu.Efendimiz(sav):

“Allah’a saygı (takvâ) ve güzel ahlâktır” buyurdu.

- İnsanları cehenneme en fazla götürecek şey nedir? diye sorulunca da:

- - “Ağız ve cinsel organdır” buyurdu

(Tirmizî, Birr 62. İbni Mâce, Zühd 29)

Said İbnu'l-Âs (r.a)anlatıyor:

Hz. Peygamber (s.a.v)buyurdu ki: ما نحل والد ولدا من نحل أفضل من أدب حسن

"Bir baba çocuğuna güzel ahlâktan daha üstün bir miras bırakamaz“ Tirmizî, Birr 33, (IV, 338)

HADİS: “Ahlakı güzel olan kimseyi, Cehennem ateşi yakmaz” Taberani

HADİS-İ ŞERİF: “Kıyamette mizanda güzel ahlaktan daha ağır gelen bir ibadet yoktur. Güzel ahlak sahibi ahlâkı sayesinde geceleri nafile namaz kılan ve gündüzleri nafile oruç tutanların derecesine ulaşır. Allah çirkin söz ve davranış sahiplerine öfke duyar”

Tirmizi, Birr, 62

Lokman aleyhisselam:Oğlu, Lokman aleyhisselama sorar:

- En iyi haslet nedir?- Dindar olmaktır.- Peki babacığım, bu haslet iki olursa?- Dindarlık ve mal sahibi olmak.- Üç olursa?- Dindarlık, mal ve haya.- Dört olursa?- Dindarlık, mal, haya ve güzel ahlak.- Beş olursa?- Dindarlık, mal, haya, güzel ahlak ve cömertliktir.- Altı olursa?- Oğlum bu beş haslet kimde olursa, o kimse takva ehli, temiz bir kimsedir, Allahü teâlânın dostudur, şeytandan uzaktır.

Hz. Câbir (r.a)anlatıyor:"Resûlullah (s.a.v)buyurdular ki: إن من أحبكم إلى وأقربكم منى مجلسا يوم القيامة أحاسنكم أخقا وإن أبغضكم

.إلى وأبعدكم منى مجلسا يوم القيامة الثرثارون والمتشدقون والمتفيهقونالمتكبرون: يا رسول ال، ما المتفيهقون؟ قال: قالوا

Hz. Câbir (r.a)anlatıyor: "Resûlullah (s.a.v)buyurdular ki: "Bana en sevgili olanınız, kıyamet günü de bana mevkice en yakın bulunacak olanınız, ahlâkça en güzel olanlarınızdır. Bana en menfur olanınız, kıyamet günü de mevkice benden en uzak bulunacak olanınız, gevezeler, boşboğazlar ve yüksekten atanlardır." (Cemaatte bulunan bâzıları): "Ey Allah'ın Resûlü! Yüksekten atanlar kimlerdir?" diye sordular. "Onlar mütekebbir (büyüklük taslayan) kimselerdir!" cevabını verdi.”

Tirmizî, Birr 71, (IV, 370)

Bir insanın yaptığı kötü bir davranışın, ailesinden başlayarak bütün topluma dokunan zararları vardır. Bunun için ahlâka aykırı tavırları görüp geçiştirmek, onun yayılmasına imkan hazırlamak demektir.

Güzel ahlâka aykırı görülen davranışları, uygun bir lisan ile düzeltmeye çalışmak, iyi huylu olmayı teşvik etmek, toplum için önemli bir görevdir.

Allahu Teala :

ربكم أعلم بما في نفوسكم إن تكونوا صالحين فإنه كان للوابين غفورا

“Rabbiniz, içinizde olanı en iyi bilendir. Eğer siz iyi kişiler olursanız, şunu bilin ki Allah tövbeye yönelenleri çok bağışlayandır”

Özenmemiz ve örnek almamız gereken insanlar, Allah’ın elçileri olan

peygamberlerdir. Göstermemiz gereken ahlâk ise, Allah’ın bizim için seçip tavsiye ettiği güzel ahlâktır.

لقد كان لكم في رسول ال أسوة حسنةلمن كان يرجو ال واليوم الخر وذكر

ال كثيراAndolsun, Allah’ın Resülünde sizin için; Allah’a ve ahiret

gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok zikreden kimseler için güzel örnekler vardır(Ahzab 21)

• Çocuklarla gitmeyi çok stratejik ve anlamlı buluyorum. Çocuklarını götürme imkanı olduğu hale “ibadetlerimizi rahat yapamayız,

sıcakta bizi bunaltırlar, yorucu olur, hastalanırlar” gibi gerekçelerle götürmeyenleri anlayamıyorum. Üç ya da beş umre yapacağına

çocuğun omzunda bir umre yap. On tavaf yapacağına iki üç tavaf yap, çocuğunla geç Kabe'nin karşısına, zemzem içerek, tavaf

edenleri seyret, Kabe'yi seyret, elinden tut, zemzemi anlat, Hz Hacer'i anlat, Bedir'i anlat, o küçücük zihninde sevgiler tomurcuklansın. İnanabilirsiniz ki onlar bizden daha iyi

anlayacaklardır. Ya Rab'bim diyorum, sen çocuğuyla gelme sıkıntısını göze alanlara rahmet et, onlara görevlerini kolaylaştır ve

sen onları sana yakın kıldıklarından eyle diye dua ediyorum.

• Saliha ERDİM