Entellektüel Sermaye

ENTELLEKTÜEL SERMAYEENTELLEKTÜEL SERMAYE


Günümüzde bir şirketi değerlendirirken sadece Günümüzde bir şirketi değerlendirirken sadece fiziksel ve finansal sermayelerini dikkate alan fiziksel ve finansal sermayelerini dikkate alan yöneticiler, yatırımcılar ya da konuyla ilgili yöneticiler, yatırımcılar ya da konuyla ilgili herhangi biri Titanic’teki bir yolcu olmaktan ileriye herhangi biri Titanic’teki bir yolcu olmaktan ileriye gidemeyecektir. Çünkü buz dağını sadece görünür gidemeyecektir. Çünkü buz dağını sadece görünür kısmıyla değerlendirmekte ve asıl gücü oluşturan kısmıyla değerlendirmekte ve asıl gücü oluşturan ve görünmez varlıkları temsil eden ve görünmez varlıkları temsil eden entellektüel entellektüel sermayeyisermayeyi gözardı etmektedir. gözardı etmektedir.


Bir şirketi geleceğe taşıyacak olan unsur, Bir şirketi geleceğe taşıyacak olan unsur, bünyesinde çalışan insanların yarattığı bünyesinde çalışan insanların yarattığı

değerlerin, değerlerin,

şirket stratejilerinin, yapısının, sistem ve şirket stratejilerinin, yapısının, sistem ve süreçleri ilesüreçleri ile

şirketin müşterileri ve toplumla kurduğu şirketin müşterileri ve toplumla kurduğu ilişkilerin toplamından oluşan ilişkilerin toplamından oluşan

Entellektüel Sermaye Entellektüel Sermaye olacaktır. olacaktır.

Kullanıldıkça değeri artan bir varlık olanKullanıldıkça değeri artan bir varlık olan entelektüel sermaye, entelektüel sermaye, bilgiye dayalı rekabetin yaşandığı günümüz dünyasında bilgiye dayalı rekabetin yaşandığı günümüz dünyasında uyandırılması gereken bir devdir. uyandırılması gereken bir devdir.


Son 25 yıl içinde bilgi ekonomisinde Son 25 yıl içinde bilgi ekonomisinde yaşanan patlama sonucu şirketler artık yaşanan patlama sonucu şirketler artık öğrenmenin hayati olduğunu anlamışlar ve öğrenmenin hayati olduğunu anlamışlar ve böylece stratejik çabalarını somut varlıkların böylece stratejik çabalarını somut varlıkların yönetiminden soyut, genelde gizli, entelektüel yönetiminden soyut, genelde gizli, entelektüel varlıklarının yönetilmesine doğru kaydırmışlardır.varlıklarının yönetilmesine doğru kaydırmışlardır.

İşletmeler üç tip sermaye kullanarak İşletmeler üç tip sermaye kullanarak çalışmalarını sürdürürler. Bunlar:çalışmalarını sürdürürler. Bunlar:

· Fiziksel Sermaye ( fabrika, teçhizat, · Fiziksel Sermaye ( fabrika, teçhizat, stoklar vb.)stoklar vb.)

· Finansal Sermaye ( nakit, yatırımlar, · Finansal Sermaye ( nakit, yatırımlar, alacaklar vb.)alacaklar vb.)

· Entelektüel Sermaye· Entelektüel Sermaye

Entellektüel Varlık:Entellektüel Varlık: Değer yaratan Değer yaratan bilgi (lisanslı patentler, uygulanan bilgi (lisanslı patentler, uygulanan know-how)know-how)

Entellektüel Mülkiyet:Entellektüel Mülkiyet: Yasal Yasal sahiplik taşıyan bilgi. (patentler, ticari sahiplik taşıyan bilgi. (patentler, ticari marka, telif hakkı, ticari sırlar)marka, telif hakkı, ticari sırlar)

Entellektüel Sermaye:Entellektüel Sermaye: Değer Değer yaratma potansiyeli olan bilgi. yaratma potansiyeli olan bilgi. (çalışanlarda, süreçlerde ve (çalışanlarda, süreçlerde ve müşterilerde vücut bulan fikirler)müşterilerde vücut bulan fikirler)

ENTELLEKTÜEL SERMAYEENTELLEKTÜEL SERMAYE Veriler enformasyonu oluştururken, Veriler enformasyonu oluştururken,

enformasyonun bilinçli tüketimi ve enformasyonun bilinçli tüketimi ve kullanımı bilgiyi meydana getirir. kullanımı bilgiyi meydana getirir. Tanımsal olarak, entelektüel sermaye Tanımsal olarak, entelektüel sermaye işletme örgütü için işletme örgütü için değerlideğerli olan bir şeye olan bir şeye dönüştürülen bilgiyi temsil eder. Bu dönüştürülen bilgiyi temsil eder. Bu dinamik bilgi dönüşümü sürecini olanaklı dinamik bilgi dönüşümü sürecini olanaklı kılan ana etkenler kılan ana etkenler insanlar, teknolojiler insanlar, teknolojiler ve işletme örgütünün yapısıdır.ve işletme örgütünün yapısıdır.

ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ* Entelektüel sermaye;* Entelektüel sermaye;* KATMA DEĞER YARATAN DİNAMİK BİR UNSURDUR. * KATMA DEĞER YARATAN DİNAMİK BİR UNSURDUR. * SÜREÇ, TEKNOLOJİ, PATENT, İŞGÖREN YETENEKLERİ, * SÜREÇ, TEKNOLOJİ, PATENT, İŞGÖREN YETENEKLERİ, MÜŞTERİLERİ, SATICILARI, İŞLETMENİN BİLGİLERİNİ MÜŞTERİLERİ, SATICILARI, İŞLETMENİN BİLGİLERİNİ

KAPSAR. KAPSAR. * SADECE DOSYALARDA, VERİ TABANINDA, VEYA * SADECE DOSYALARDA, VERİ TABANINDA, VEYA

KAĞIT ÜZERİNDE KALAN BİR VERİ YA DA BİLGİ KAĞIT ÜZERİNDE KALAN BİR VERİ YA DA BİLGİ DEĞİLDİR. DEĞİLDİR.

* UYGULAMAYA GEÇİLMİŞ FİKİRLERDEN OLUŞUR. * UYGULAMAYA GEÇİLMİŞ FİKİRLERDEN OLUŞUR. · ·

* İŞLETME BİLANÇOSUNDAKİ GÖRÜNMEYEN * İŞLETME BİLANÇOSUNDAKİ GÖRÜNMEYEN VARLIKLARIN TOPLAMIDIR. VARLIKLARIN TOPLAMIDIR.

REKABET ÜSTÜNLÜĞÜNÜN KALICILIĞINI SAĞLAYAN REKABET ÜSTÜNLÜĞÜNÜN KALICILIĞINI SAĞLAYAN TEMEL KAVRAMDIR. TEMEL KAVRAMDIR.

* ÖNEMLİ BİR YÖNETSEL SORUMLULUKTUR. * ÖNEMLİ BİR YÖNETSEL SORUMLULUKTUR. * ÖLÇÜLEBİLİR VE GÖRÜNÜR HALE GETİRİLEBİLİR. * ÖLÇÜLEBİLİR VE GÖRÜNÜR HALE GETİRİLEBİLİR.

imkan sağlayacaktır.

GALBRAITHGALBRAITH ““Entelektüel sermaye” Entelektüel sermaye”

kavramını ilk kullanan kavramını ilk kullanan Galbraith, 1969 yılında Galbraith, 1969 yılında bu kavramın, insan bu kavramın, insan zekasından zekasından kaynaklanan bir unsur kaynaklanan bir unsur olmanın yanında, bir olmanın yanında, bir entelektüel faaliyetler entelektüel faaliyetler bütünü olduğunu bütünü olduğunu savunmuştursavunmuştur

MICHAEL KALECKIMICHAEL KALECKI

Daha sonra Michael Daha sonra Michael Kalecki 1975 yılındaki bir Kalecki 1975 yılındaki bir makalesinde Galbraith’e makalesinde Galbraith’e atıfta da bulunarak atıfta da bulunarak “acaba kaçımız şu geçen “acaba kaçımız şu geçen birkaç on yıllık dönemde birkaç on yıllık dönemde elde ettiğimiz entelektüel elde ettiğimiz entelektüel sermayenin farkındayız” sermayenin farkındayız” diyerek, kavramı ilk diyerek, kavramı ilk kullananı teyid etmiştir. kullananı teyid etmiştir.

HIROYUKI ITARNIHIROYUKI ITARNI 1980’de Japon Hiroyuki Itarni 1980’de Japon Hiroyuki Itarni

“Görünmeyen Aktifleri Harekete “Görünmeyen Aktifleri Harekete Geçirmek” (Mobilizing Invisible Geçirmek” (Mobilizing Invisible Assets) adlı çalışmasıyla, örgüte Assets) adlı çalışmasıyla, örgüte ait soyut kaynakların daha etkin ait soyut kaynakların daha etkin kullanılması çerçevesinde kullanılması çerçevesinde “entelektüel sermaye” kavramını “entelektüel sermaye” kavramını kullanmıştır. Itarni’nin, kullanmıştır. Itarni’nin, görünmeyen aktiflerin görünmeyen aktiflerin yönetiminin Japon yönetiminin Japon işletmelerindeki etkilerini ölçerek, işletmelerindeki etkilerini ölçerek, bu konuda önemli bir adım attığını bu konuda önemli bir adım attığını söyleyebiliriz.söyleyebiliriz.

THOMAS STEWARTTHOMAS STEWART Gelişen bilgi ekonomisi sürecinde, Gelişen bilgi ekonomisi sürecinde,

organizasyonel anlamda entellektüel organizasyonel anlamda entellektüel sermayenin ilk olarak Thomas Stewart sermayenin ilk olarak Thomas Stewart tarafından 1991 yılında ‘’beyin’’ makalesi ile tarafından 1991 yılında ‘’beyin’’ makalesi ile gündeme geldiği bilinmektedir. Bu makalede gündeme geldiği bilinmektedir. Bu makalede entelektüel sermaye, işletmeye piyasada entelektüel sermaye, işletmeye piyasada rekabet avantajı sağlayan, işletme rekabet avantajı sağlayan, işletme çalışanlarının bildiği herşeyin toplamıçalışanlarının bildiği herşeyin toplamı olarak tanımlanmıştır. olarak tanımlanmıştır.

Stewart’ın entelektüel sermaye tanımları Stewart’ın entelektüel sermaye tanımları arasında ise buluşçuluk ve yenilenmenin arasında ise buluşçuluk ve yenilenmenin kaynağı olarak bireyin bilgi ve know-how kaynağı olarak bireyin bilgi ve know-how birikimi veya insan beyinlerinde gömülü olan birikimi veya insan beyinlerinde gömülü olan yetenek, beceri, uzmanlık sayılabilir.yetenek, beceri, uzmanlık sayılabilir.

THOMAS STEWARTTHOMAS STEWART Stewart, 1997 yılında Stewart, 1997 yılında

yayınlanan ‘’Entelektüel yayınlanan ‘’Entelektüel sermaye; Örgütlerin Yeni sermaye; Örgütlerin Yeni Zenginliği’’ adlı kitabında ise Zenginliği’’ adlı kitabında ise entelektüel sermayeyi, elde entelektüel sermayeyi, elde edilmiş edilmiş kullanılankullanılan bilgi olarak bilgi olarak tanımlamakta ve bunun tanımlamakta ve bunun örgütün süreçlerini, örgütün süreçlerini, teknolojilerini, patentlerini, iş teknolojilerini, patentlerini, iş görenlerinin becerileri ve görenlerinin becerileri ve müşteriler, tedarikçiler ve müşteriler, tedarikçiler ve diğer ilişkili taraflar diğer ilişkili taraflar hakkındaki bilgileri içerdiğini hakkındaki bilgileri içerdiğini belirtmektedir.belirtmektedir.

ENTELLEKTÜEL SERMAYE ENTELLEKTÜEL SERMAYE VARLIKLARIVARLIKLARI

Ticari marka;Ticari marka; Patent, telif hakIarı Patent, telif hakIarı gibi düşünsel-entellektüel gibi düşünsel-entellektüel mülkiyeti kapsayan varlıklar mülkiyeti kapsayan varlıklar

Tüketici bağlılığı;Tüketici bağlılığı; İç sistemlerden İç sistemlerden kazanılan güç, yönetim ve iş kazanılan güç, yönetim ve iş süreci, şirket kültürü gibi süreci, şirket kültürü gibi organizasyona iç güç veren organizasyona iç güç veren varlıklarvarlıklar

ENTELEKTÜEL SERMAYE ENTELEKTÜEL SERMAYE VARLIKLARIVARLIKLARI

Tekrarlanan işler;Tekrarlanan işler; Bilişim ağı kapasitesi, işle ilgili Bilişim ağı kapasitesi, işle ilgili bilgi, yetenekler,organizasyon ve bunun gibi bilgi, yetenekler,organizasyon ve bunun gibi örgütte çalışanların ortaya koyduğu varlıklar örgütte çalışanların ortaya koyduğu varlıklar

Pazar bölümünde işletmeye güç veren Pazar bölümünde işletmeye güç veren varlıklar;varlıklar;insan merkezli varlıklarla yönetmeye insan merkezli varlıklarla yönetmeye yönelik taktik ve stratejiler ile ilgili olan faaliyetler yönelik taktik ve stratejiler ile ilgili olan faaliyetler ve bilgi yönetimi içerisinde irdelenir. Tipik olarak ve bilgi yönetimi içerisinde irdelenir. Tipik olarak benzer yetenekler,know-how, eğitim, benzer yetenekler,know-how, eğitim, tecrübelerden öğrenim vb. konular kapsartecrübelerden öğrenim vb. konular kapsar

ENTELLEKTÜEL ENTELLEKTÜEL SERMAYENİN UNSURLARISERMAYENİN UNSURLARI

Genel olarak, entelektüel Genel olarak, entelektüel sermaye birbiri ile ilişkili olan üç farklı sermaye birbiri ile ilişkili olan üç farklı çeşit olarak sınıflandırılmıştır:çeşit olarak sınıflandırılmıştır:

· İnsan Sermayesi· İnsan Sermayesi · Yapısal Sermaye· Yapısal Sermaye · Müşteri Sermayesi· Müşteri Sermayesi

ENTELEKTÜEL ENTELEKTÜEL SERMAYENİN UNSURLARISERMAYENİN UNSURLARI

İNSAN SERMAYESİİNSAN SERMAYESİ İnsan sermayesi, her bireyin sahip olduğu ve İnsan sermayesi, her bireyin sahip olduğu ve

geliştirdiği bilgidir. İnsan sermayesi işletme işgörenlerinin geliştirdiği bilgidir. İnsan sermayesi işletme işgörenlerinin sahip olduğu bilgi birikimi, yaratıcılık, problem çözme sahip olduğu bilgi birikimi, yaratıcılık, problem çözme yeteneği, girişimcilik ve liderlik yeteneklerini kapsar. yeteneği, girişimcilik ve liderlik yeteneklerini kapsar.

İnsan sermayesi, işletmelerin mülkiyetine sahip İnsan sermayesi, işletmelerin mülkiyetine sahip olabileceği bir unsur değildir. İşletmeler insan sermayesine olabileceği bir unsur değildir. İşletmeler insan sermayesine sahip olamazlar; sadece kişilerin sahip olduğu bilgi ve sahip olamazlar; sadece kişilerin sahip olduğu bilgi ve becerilerden yararlanabilirler, diğer bir ifade ile onu becerilerden yararlanabilirler, diğer bir ifade ile onu kiralayabilirler. (Edvinsson, 1997). İşletmelerin kişilerin sahip kiralayabilirler. (Edvinsson, 1997). İşletmelerin kişilerin sahip oldukları bilgi, yetenek ve becerilerden yararlanabilmesi ve oldukları bilgi, yetenek ve becerilerden yararlanabilmesi ve bunu işletme varlıklarına dahil edebilmeleri için insan bunu işletme varlıklarına dahil edebilmeleri için insan sermayesinin yapısal (örgütsel) sermayeye dönüştürülmesi sermayesinin yapısal (örgütsel) sermayeye dönüştürülmesi gerekir. Başka bir ifade ile bireye ait bilgi, örgütsel değer gerekir. Başka bir ifade ile bireye ait bilgi, örgütsel değer yaratmak için kullanıldığında ve paylaşıldığında katma değer yaratmak için kullanıldığında ve paylaşıldığında katma değer yaratan bir unsur olarak entelektüel semayenin bir parçası yaratan bir unsur olarak entelektüel semayenin bir parçası olur ve bireylere ait bilginin işletme varlıklarına olur ve bireylere ait bilginin işletme varlıklarına dönüştürülmüş şekli olan entelektüel varlıklar veya bilgi dönüştürülmüş şekli olan entelektüel varlıklar veya bilgi varlıkları olarak adlandırılır. Aksi takdirde kişinin sahip varlıkları olarak adlandırılır. Aksi takdirde kişinin sahip olduğu bilgi kişinin kendisine yarar sağlayacaktır. (Lynn, olduğu bilgi kişinin kendisine yarar sağlayacaktır. (Lynn, 1998)1998)

İŞGÜCÜ ÇEŞİTLERİİŞGÜCÜ ÇEŞİTLERİ Bir şirketin işgücüne bakarak, insanları aşağıdaki Bir şirketin işgücüne bakarak, insanları aşağıdaki

tablonun ilgili karelerine yerleştirebiliriztablonun ilgili karelerine yerleştirebiliriz

İŞGÜCÜ ÇEŞİTLERİİŞGÜCÜ ÇEŞİTLERİ Düz ve yarı kalifiye emek sol alt kareye girer. Kuruluş bu türden Düz ve yarı kalifiye emek sol alt kareye girer. Kuruluş bu türden

insanlara çok sayıda gerek duyabilir, ama başarısı bireyler insanlara çok sayıda gerek duyabilir, ama başarısı bireyler olarak onlara dayanmaz. olarak onlara dayanmaz.

Sol üst karede ise kalifiye fabrika işçileri, deneyimli sekreterler Sol üst karede ise kalifiye fabrika işçileri, deneyimli sekreterler ya da kalite güvencesi, hesap denetimi, şirket iletişimi türünden ya da kalite güvencesi, hesap denetimi, şirket iletişimi türünden büro işlerini gören elemanlar gibi işlerin karmaşık bir bölümünü büro işlerini gören elemanlar gibi işlerin karmaşık bir bölümünü öğrenmiş olan, ama ipleri elinde tutmayan kimseler yer alır. öğrenmiş olan, ama ipleri elinde tutmayan kimseler yer alır. Yerlerinin doldurulması zor ve yaptıkları iş önemli olabilir, ama Yerlerinin doldurulması zor ve yaptıkları iş önemli olabilir, ama bunlar müşterilerin önem verdiği işler değildir. Örneğin bir bunlar müşterilerin önem verdiği işler değildir. Örneğin bir departmanın hatası nedeniyle kaybedilen müşteriler başka bir departmanın hatası nedeniyle kaybedilen müşteriler başka bir departman tarafından tekrar kazanılabilir. departman tarafından tekrar kazanılabilir.

Alt sağ karedeki işçiler müşterilerin yüksek katma değer biçtiği Alt sağ karedeki işçiler müşterilerin yüksek katma değer biçtiği işleri yaparlar, ama birey olarak çok fazla bulunurlar. Kaldıraçlı işleri yaparlar, ama birey olarak çok fazla bulunurlar. Kaldıraçlı becerilere (genelde şirkete değil, işkoluna özgü yapı gösteren becerilere (genelde şirkete değil, işkoluna özgü yapı gösteren beceriler) sahip birçok insan bu bölüme girer. beceriler) sahip birçok insan bu bölüme girer.

Son olarak, üst sağ karede, kuruluş içinde yeri doldurulamaz Son olarak, üst sağ karede, kuruluş içinde yeri doldurulamaz role sahip ve birey olarak da yeri hemen hemen doldurulamaz role sahip ve birey olarak da yeri hemen hemen doldurulamaz konumdaki insanlar yer alır. Bunlar araştırmacı kimyagerler, üst konumdaki insanlar yer alır. Bunlar araştırmacı kimyagerler, üst düzey satış temsilcileri ve proje yöneticileri olabilir.düzey satış temsilcileri ve proje yöneticileri olabilir.

İŞGÜCÜNÜN İŞGÜCÜNÜN YÖNLENDİRİLMESİYÖNLENDİRİLMESİ

İŞGÜCÜNÜN İŞGÜCÜNÜN YÖNLENDİRİLMESİYÖNLENDİRİLMESİ Üst sol karede yer alanlarda daha fazla hüner Üst sol karede yer alanlarda daha fazla hüner

gerektiren bir yönetim güçlüğüyle karşılaşılır. Bu gerektiren bir yönetim güçlüğüyle karşılaşılır. Bu kişilere ihtiyacınız vardır ama müşterileriniz onların kişilere ihtiyacınız vardır ama müşterileriniz onların yaptığı işe değer vermezler. Burada hedef, bu yaptığı işe değer vermezler. Burada hedef, bu çalışanların yaptığı işleri bilgiyle donatmaktır. Bunun çalışanların yaptığı işleri bilgiyle donatmaktır. Bunun anlamı, söz konusu işleri daha fazla enformasyon anlamı, söz konusu işleri daha fazla enformasyon değeri katacak biçimde değişikliğe uğratmak ve değeri katacak biçimde değişikliğe uğratmak ve böylece müşterilere yararlı olmaya başlamalarını böylece müşterilere yararlı olmaya başlamalarını sağlamaktır. sağlamaktır.

Sağ alt karede yer alan çalışanlar bir tercih olanağı Sağ alt karede yer alan çalışanlar bir tercih olanağı sunarlar. Onların işlerini dışarıya yaptırabilirsiniz. Bir sunarlar. Onların işlerini dışarıya yaptırabilirsiniz. Bir şirket dışarıya iş yaptırmakla, tescil altına alınmamış şirket dışarıya iş yaptırmakla, tescil altına alınmamış olan uzmanlığa yatırım yapma külfetinden kurtulur. olan uzmanlığa yatırım yapma külfetinden kurtulur.

Sağ üst karedeki çalışanlar ise şirketin insan Sağ üst karedeki çalışanlar ise şirketin insan sermayesine katılırlar. (Steward, 1997)sermayesine katılırlar. (Steward, 1997)

YAPISAL(ÖRGÜTSEL) YAPISAL(ÖRGÜTSEL) SERMAYESERMAYE

Yapısal sermaye, işletmenin müşterileri için mal üretmesi ve Yapısal sermaye, işletmenin müşterileri için mal üretmesi ve teslim etmesini mümkün kılan strateji, yapı, sistem ve süreçlerin teslim etmesini mümkün kılan strateji, yapı, sistem ve süreçlerin toplamı olarak tanımlanır. Grantham (1997). Kısaca ifade edildiğinde, toplamı olarak tanımlanır. Grantham (1997). Kısaca ifade edildiğinde, piyasanın gerektirdiklerini karşılamak için geliştirilen örgüt piyasanın gerektirdiklerini karşılamak için geliştirilen örgüt kapasitesidir. İşletmede oluşturulan bilgi birikimi ve düzeyi, verilerin kapasitesidir. İşletmede oluşturulan bilgi birikimi ve düzeyi, verilerin elde edilmesi, işlenmesi ve uygulanması sürecini kapsar.elde edilmesi, işlenmesi ve uygulanması sürecini kapsar. Örgütsel sermaye, bilginin işletme faaliyetlerine süreklilik Örgütsel sermaye, bilginin işletme faaliyetlerine süreklilik temelinde uygulanmasını teşvik eden örgütsel niteliklerdir ve temelinde uygulanmasını teşvik eden örgütsel niteliklerdir ve öğrenmeyi ve öğrenenleri paylaşmaya özendiren kültürel yapıyı da öğrenmeyi ve öğrenenleri paylaşmaya özendiren kültürel yapıyı da ifade eder.ifade eder. İşletmecinin verimliliğini ve karlılığını iyileştirmek için İşletmecinin verimliliğini ve karlılığını iyileştirmek için uygulanmış ya da uygulanacak yönetim araçları, iyileştirme teknikleri, uygulanmış ya da uygulanacak yönetim araçları, iyileştirme teknikleri, bilgi teknolojisi sistemi, Ar-Ge çabaları, patent, amblemler yapısal bilgi teknolojisi sistemi, Ar-Ge çabaları, patent, amblemler yapısal sermaye grubunda yer alır Örgütsel yapı, insan sermayesinin müşteri sermaye grubunda yer alır Örgütsel yapı, insan sermayesinin müşteri sermayesine dağıtım kanalı gibidir. sermayesine dağıtım kanalı gibidir. Yapısal sermayeyi, organizasyonun market ihtiyaçlarına cevap Yapısal sermayeyi, organizasyonun market ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için sahip olması gereken örgütsel yetenekler toplamı verebilmesi için sahip olması gereken örgütsel yetenekler toplamı olarak da adlandırabilirizolarak da adlandırabiliriz

ÖRGÜTSEL YETENEĞİN ÖRGÜTSEL YETENEĞİN ELEMANLARIELEMANLARI . Örgütsel yetenekleri oluşturan elemanlar aşağıdaki . Örgütsel yetenekleri oluşturan elemanlar aşağıdaki

tabloda verilmiştir. (Saint-Onge, 1998)tabloda verilmiştir. (Saint-Onge, 1998)

YAPISAL SERMAYEYAPISAL SERMAYE

Yapısal sermayenin hizmet etmesi Yapısal sermayenin hizmet etmesi gereken iki amacı vardır. Bunlardan ilki, gereken iki amacı vardır. Bunlardan ilki, aktarılabilecek bilgi bütünlerini düzen altına aktarılabilecek bilgi bütünlerini düzen altına almak, tersi durumda kaybolabilecek tarifleri almak, tersi durumda kaybolabilecek tarifleri korumaktır. İkinci amacı ise insanların tam korumaktır. İkinci amacı ise insanların tam zamanında devreye girecekleri biçimde verilere, zamanında devreye girecekleri biçimde verilere, uzmanlara ve uzmanlığa- bilgi bütünleri dahil- uzmanlara ve uzmanlığa- bilgi bütünleri dahil- ulaşmasını sağlamaktır. (Steward, 1997)ulaşmasını sağlamaktır. (Steward, 1997)

İnsan sermayesi ve müşteri sermayesi İnsan sermayesi ve müşteri sermayesi geçici olabilir, fakat yapısal sermaye kalıcıdır. geçici olabilir, fakat yapısal sermaye kalıcıdır.

MÜŞTERİ SERMAYESİMÜŞTERİ SERMAYESİ

İnsanlara sahip olamayacağınız gibi müşterilere de sahip İnsanlara sahip olamayacağınız gibi müşterilere de sahip olamazsınız. Ama tıpkı bir kuruluşun çalışanlarına sırf bireyler olamazsınız. Ama tıpkı bir kuruluşun çalışanlarına sırf bireyler olarak değerlerini artırmaları için değil, şirket adına bilgi varlıkları olarak değerlerini artırmaları için değil, şirket adına bilgi varlıkları yaratmaları için de yatırım yapmasında olduğu gibi, bir şirket ve yaratmaları için de yatırım yapmasında olduğu gibi, bir şirket ve müşterileri de müşterek ve şahsi mülkiyetlerindeki entelektüel müşterileri de müşterek ve şahsi mülkiyetlerindeki entelektüel sermayeyi geliştirebilirler. (Steward, 1997)sermayeyi geliştirebilirler. (Steward, 1997)Bir şirket için müşteri sermayesi, güvenilir ve kalite amaçlı Bir şirket için müşteri sermayesi, güvenilir ve kalite amaçlı hammadde ve ara mal tedarikçileri ile, vefalı ve aynı zamanda da hammadde ve ara mal tedarikçileri ile, vefalı ve aynı zamanda da tatminkar olan tüketicilerden elde edilen organizasyonel değerdir. tatminkar olan tüketicilerden elde edilen organizasyonel değerdir. Müşteri sermayesi, işletme örgüt için katma değer yaratabilecek, Müşteri sermayesi, işletme örgüt için katma değer yaratabilecek, işletme örgütünde dışsal olan herhangi bir taraf ya da alandan işletme örgütünde dışsal olan herhangi bir taraf ya da alandan kaynaklanır. Müşteri tatmini, müşterilerin işletmenin mal veya kaynaklanır. Müşteri tatmini, müşterilerin işletmenin mal veya hizmetlerine olan talepleri itibarıyla ölçülebilir. hizmetlerine olan talepleri itibarıyla ölçülebilir. Müşteri sermayesi, üreticinin ve tüketicinin birlikte yarattıkları Müşteri sermayesi, üreticinin ve tüketicinin birlikte yarattıkları fazlaları (maliyet tasarrufu gibi) elde etmek için mücadele fazlaları (maliyet tasarrufu gibi) elde etmek için mücadele etmediği, bunun yerine üstü örtülü ya da açık olarak bunları etmediği, bunun yerine üstü örtülü ya da açık olarak bunları birlikte edinmeyi kararlaştırdıkları zaman biriken servettir. Alıcı ve birlikte edinmeyi kararlaştırdıkları zaman biriken servettir. Alıcı ve satıcı arasındaki ortaklık ne kadar sıkıysa, fazla da o kadar büyük satıcı arasındaki ortaklık ne kadar sıkıysa, fazla da o kadar büyük olur. olur.

MÜŞTERİ SERMAYESİNİN MÜŞTERİ SERMAYESİNİN OLUŞUM AŞAMALARIOLUŞUM AŞAMALARI Alıcı-satıcı yakınlığının aşamalarını ve aşamalar Alıcı-satıcı yakınlığının aşamalarını ve aşamalar

arasındaki geçişlere eşlik eden, ilişkinin her iki arasındaki geçişlere eşlik eden, ilişkinin her iki tarafında insan sermayesinde, yapısal sermayede ve tarafında insan sermayesinde, yapısal sermayede ve müşteri sermayesinde sağlanan büyümeyi aşağıdaki müşteri sermayesinde sağlanan büyümeyi aşağıdaki diyagramla açıklayabilirizdiyagramla açıklayabiliriz

MÜŞTERİ SERMAYESİNİN MÜŞTERİ SERMAYESİNİN OLUŞUM AŞAMALARIOLUŞUM AŞAMALARI

Dört farklı seviyedeki şirket-müşteri ilişkilerini şu şekilde Dört farklı seviyedeki şirket-müşteri ilişkilerini şu şekilde açıklayabiliriz:açıklayabiliriz:

Ticari işlemler:Ticari işlemler: Bir ürün ya da servisin bir defalık satışıdır. Bir ürün ya da servisin bir defalık satışıdır. Satıcıların yalnız satış, alıcıların da yalnız alım yaptığı Satıcıların yalnız satış, alıcıların da yalnız alım yaptığı işlemlerdir.işlemlerdir.

Ürün Çözümleri: Ürün Çözümleri: Müşterinin istediği bir özelliği Müşterinin istediği bir özelliği karşılayabilmek için uygun niteliklerde bir ürün ya da servisin karşılayabilmek için uygun niteliklerde bir ürün ya da servisin önerilmesidir.önerilmesidir.

İş çözümleri:İş çözümleri: Müşterinin ihtiyaç duyduğu değeri Müşterinin ihtiyaç duyduğu değeri yaratabilmek için kazanç ve niteliklerin değerlendirilerek yaratabilmek için kazanç ve niteliklerin değerlendirilerek müşteriye bir servis olarak sunulmasıdır.müşteriye bir servis olarak sunulmasıdır.

Partnerlik:Partnerlik: İş fırsatlarının yaratılması ve İş fırsatlarının yaratılması ve değerlendirilebilmesi için karşılıklı anlayış ve güven içerisinde değerlendirilebilmesi için karşılıklı anlayış ve güven içerisinde müşteriyle birlikte çalışılmasıdır. (Saint-Onge, 1998)müşteriyle birlikte çalışılmasıdır. (Saint-Onge, 1998)

MÜŞTERİ SERMAYESİNİN MÜŞTERİ SERMAYESİNİN KATMA DEĞER YARATAN KATMA DEĞER YARATAN BİLEŞENLERİBİLEŞENLERİ

MarkalarMarkalar MüşterilerMüşteriler Müşteri sadakatiMüşteri sadakati İşletme adıİşletme adı Dağıtım kanallarıDağıtım kanalları İşletme işbirlikleriİşletme işbirlikleri Lisans anlaşmalarıLisans anlaşmaları İstenen nitelikteki sözleşmelerİstenen nitelikteki sözleşmeler Franchising anlaşmalarıFranchising anlaşmaları

ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASIRAPORLANMASI

Son yıllarda bilgi teknolojilerinde, Son yıllarda bilgi teknolojilerinde, müşteri ilişkilerinde ve işletme müşteri ilişkilerinde ve işletme çalışanlarında performans ölçümü çalışanlarında performans ölçümü ile ilgili gelişmeler, işletmelerde ile ilgili gelişmeler, işletmelerde bilgi, beceri, yaratıcılık ve bilgi, beceri, yaratıcılık ve düşünceleri; bilgi ekonomisinin düşünceleri; bilgi ekonomisinin hammaddelerihammaddeleri haline getirmiştir. haline getirmiştir.


Bir iBir işşletmenin rekabet ortamletmenin rekabet ortamıında nda avantajavantaj sasağğlayabilmesi, maddi layabilmesi, maddi varlvarlııklaraklara yatırım yapmasının yatırım yapmasının yanında yanında müşteri-çalışan-bilgi müşteri-çalışan-bilgi üçgenini genişletip, maddi üçgenini genişletip, maddi olmayan entelektüel sermaye olmayan entelektüel sermaye unsurlarına da yatırım yapmasını unsurlarına da yatırım yapmasını gerektirmektedir.gerektirmektedir.


Aynı zamanda yatırımın getirisini Aynı zamanda yatırımın getirisini hesaplayabilmek için bu unsurların hesaplayabilmek için bu unsurların ölçülmesi ölçülmesi ve ve bu debu değğerlerin erlerin muhasebe bilgi kullanmuhasebe bilgi kullanııccıılarlarınınının bilgisine raporlarla sunulmasbilgisine raporlarla sunulmasıı gerekmektedir. gerekmektedir.

ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASININ ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASININ AVANTAJLARIAVANTAJLARI

Tüm işletmenin performansını arttırmakTüm işletmenin performansını arttırmak ve ve yönetsel kontrol sistemini güvenilir kılmaktıryönetsel kontrol sistemini güvenilir kılmaktır ..Böylece işletmeler, diğer Böylece işletmeler, diğer iişşletmelerden daha letmelerden daha babaşarılışarılı ya da ba ya da başşararııssıız kaldz kaldııklarklarıı alanlar alanlar belirleyebilirler.belirleyebilirler.İşletmenin uzun dönemli amaçların İşletmenin uzun dönemli amaçların karşılamasına yardımcı olacaktır. karşılamasına yardımcı olacaktır. Entelektüel sermaye unsurlarına yatırım ve bu Entelektüel sermaye unsurlarına yatırım ve bu unsurların işletme bazında ölçülmesi unsurların işletme bazında ölçülmesi işletmenin piyasa değerini arttıracaktırişletmenin piyasa değerini arttıracaktır

ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASININ ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASININ AVANTAJLARIAVANTAJLARI

Entelektüel sermaye raporlarından özellikle Entelektüel sermaye raporlarından özellikle işletme dışı muhasebe bilgi kullanıcılarından işletme dışı muhasebe bilgi kullanıcılarından biri olan yatırımcıların, hisse sahibi olmak için biri olan yatırımcıların, hisse sahibi olmak için

işletmenin entelektüel sermaye verilerine işletmenin entelektüel sermaye verilerine ihtiyaçları olacaktırihtiyaçları olacaktır. . Entelektüel sermaye unsurlarını ölçülüp, Entelektüel sermaye unsurlarını ölçülüp, raporlaması ; işletmenin bankalar gibi kredi raporlaması ; işletmenin bankalar gibi kredi kurulumları karşısında kredi değerini arttıracak kurulumları karşısında kredi değerini arttıracak ve hatta işletme kredi alma durumunda maddi ve hatta işletme kredi alma durumunda maddi olmayan değerlerini teminat olarak olmayan değerlerini teminat olarak gösterebilecektir.gösterebilecektir.

ENTELLEKTÜEL ENTELLEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİSERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ

Entelektüel sermaye soyut kavramlar içerisinde bulundurduğu için, unsurlarının Entelektüel sermaye soyut kavramlar içerisinde bulundurduğu için, unsurlarının

ölçülmesi ve raporlanması maddi duran varlıklar kadar kolay değildir.ölçülmesi ve raporlanması maddi duran varlıklar kadar kolay değildir. Entelektüel sermaye ölçümü için iyi bir sistemin, iki tür Entelektüel sermaye ölçümü için iyi bir sistemin, iki tür performans anahtarına sahip olması gerekir. Bu anahtarlar performans anahtarına sahip olması gerekir. Bu anahtarlar etkinlik ve verimliliktir.etkinlik ve verimliliktir. Etkinlik işletmedeki entelektüel Etkinlik işletmedeki entelektüel sermaye değerlerini iki şekilde ölçümler; sermaye değerlerini iki şekilde ölçümler; entelektüel sermaye değerlerindeki artış değişimi, entelektüel sermaye değerlerindeki artış değişimi, entelektüel kaynak yönetiminin işletme entelektüel kaynak yönetiminin işletme performansını nasıl etkilediğinin ortaya konulmasıperformansını nasıl etkilediğinin ortaya konulması

ENTELLEKTÜEL ENTELLEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİSERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ

Entelektüel değerlerin Entelektüel değerlerin verimlilik verimlilik ölçümlemesiölçümlemesi ise, işletmede performans ise, işletmede performans

ölçümünün tamamlayıcısı niteliğindedir. ölçümünün tamamlayıcısı niteliğindedir. İşletmenin, entelektüel sermaye girdileriİşletmenin, entelektüel sermaye girdileri

ile ile en fazla kazancı elde edip en fazla kazancı elde edip edemediğininedemediğinin ölçülmesidir. Yani ölçülmesidir. Yani müşteri müşteri tatmini ve çalışanların verimliliğitatmini ve çalışanların verimliliği

ENTELEKTÜEL SERMAYEYİ ENTELEKTÜEL SERMAYEYİ ÖLÇMEYE YÖNELİK ÖLÇMEYE YÖNELİK YAKLAŞIMLARYAKLAŞIMLAR

a) Piyasa-Defter Değeri Oranıa) Piyasa-Defter Değeri Oranı Bu oran; belirli bir tarihte hisse senetleri Bu oran; belirli bir tarihte hisse senetleri

borsasına kayıtlı olan bir işletmenin, bu borsasına kayıtlı olan bir işletmenin, bu borsadaki piyasa değerinin, işletmenin borsadaki piyasa değerinin, işletmenin bilânçosundan tüm borçlarının bilânçosundan tüm borçlarının çıkarmasından sonra elinde kalan değere çıkarmasından sonra elinde kalan değere (defter değerine) bölünmesi (defter değerine) bölünmesi ile bulunur. ile bulunur. Kolay ve çabuk uygulanabilir olmasKolay ve çabuk uygulanabilir olmasıı yöntemin avantajyöntemin avantajııddıır.r.

PİYASA-DEFTER DEĞERİ PİYASA-DEFTER DEĞERİ ORANIORANI

Bu yöntemde; bir işletmenin piyasa Bu yöntemde; bir işletmenin piyasa değerinin, defter değerinden daha yüksek değerinin, defter değerinden daha yüksek olması sonucu oluşan olumlu fark, olması sonucu oluşan olumlu fark, entelektüel sermaye unsurları olarak entelektüel sermaye unsurları olarak

değerlendirilebilinir. Defter değerinin değerlendirilebilinir. Defter değerinin piyasa değerinin altında gerçekleşmesi ise piyasa değerinin altında gerçekleşmesi ise işletmede entelektüel sermaye unsurlarına işletmede entelektüel sermaye unsurlarına yatırım yapılmıyor izlenimini yatırım yapılmıyor izlenimini verebilmektedir. verebilmektedir.

TOBIN-Q ORANITOBIN-Q ORANI

b) Tobin-q Oranıb) Tobin-q Oranı Muhasebe ve finans Muhasebe ve finans

literatüründen gelen Tobin-q oranı literatüründen gelen Tobin-q oranı , Nobel ödülü alan James Tobin , Nobel ödülü alan James Tobin tarafından geliştirilmiştir. Bu tarafından geliştirilmiştir. Bu rasyo, işletmenin piyasa değeri ile rasyo, işletmenin piyasa değeri ile yerine koyma maliyeti arasındaki yerine koyma maliyeti arasındaki ilişkiyi ölçmektedir.ilişkiyi ölçmektedir.

TOBIN-Q ORANITOBIN-Q ORANI

Uzun dönemli düşünüldüğünde yaklaşık Uzun dönemli düşünüldüğünde yaklaşık 1 dolaylarında gerçekleşen 1 dolaylarında gerçekleşen oran,endüstriden endüstriye farklılık oran,endüstriden endüstriye farklılık göstermektedir. göstermektedir.

Örneğin, entelektüel sermaye Örneğin, entelektüel sermaye unsurlarının çok yoğun olduğu yazılım unsurlarının çok yoğun olduğu yazılım endüstrilerinde bu oran 7 lere kadar endüstrilerinde bu oran 7 lere kadar çıkmakta iken, demir-çelik endüstrisinde çıkmakta iken, demir-çelik endüstrisinde yaklaşık 1 dolaylarında olmaktadıryaklaşık 1 dolaylarında olmaktadır

TOBIN-Q ORANITOBIN-Q ORANIYapılan ölçümlere göre q değerinin 1 in Yapılan ölçümlere göre q değerinin 1 in üzerinde üzerinde gerçeklegerçekleşşmesi, imesi, işşletmenin hem letmenin hem entelektüel varlentelektüel varlıık dek değğerlerleri hem de erlerleri hem de karlkarlılığıılığı bakımından benzer işletmelere göre bakımından benzer işletmelere göre daha yüksek seviyelerde olduğu anlamınadaha yüksek seviyelerde olduğu anlamına

gelmektedir. Bu yöntem, piyasa/defter gelmektedir. Bu yöntem, piyasa/defter değeri oranı gibi aynı sektördeki değeri oranı gibi aynı sektördeki işletmelerin toplam entelektüel sermaye işletmelerin toplam entelektüel sermaye varlvarlııklarklarıınnıın oransal karn oransal karşılşılaaşşttıırrıılmaslmasını ını sağlsağlayabilirayabilir

MADDİ OLMAYAN MADDİ OLMAYAN VARLIKLARIN DEĞERİNİN VARLIKLARIN DEĞERİNİN HESAPLANMASIHESAPLANMASI

c) Maddi Olmayan Varlıkların Değerinin c) Maddi Olmayan Varlıkların Değerinin HesaplanmasıHesaplanması

NCI araştırma merkezi tarafından geliştirilen bu NCI araştırma merkezi tarafından geliştirilen bu yöntemin dayandığı temel varsayım, işletmedeki maddi yöntemin dayandığı temel varsayım, işletmedeki maddi varlıkların getiri fazlası hesaplanarak; bu rakamın maddi varlıkların getiri fazlası hesaplanarak; bu rakamın maddi olmayan varlıkların değerlendirilmesinde kullanılmasıdırolmayan varlıkların değerlendirilmesinde kullanılmasıdır

Bu yöntem diğer iki yönteme göre daha zaman alıcı ve Bu yöntem diğer iki yönteme göre daha zaman alıcı ve karmaşık olmasına rağmen aynı ve farklı sektörler karmaşık olmasına rağmen aynı ve farklı sektörler arasındaki getiri karşılaştırmasını daha gerçekçi arasındaki getiri karşılaştırmasını daha gerçekçi yapmaktadır. yapmaktadır.

ENTELEKTÜEL ENTELEKTÜEL SERMAYENİN SERMAYENİN RAPORLANMASIRAPORLANMASI

İşletmenin mali tablolarından bilanço, işletme İşletmenin mali tablolarından bilanço, işletme içi ve işletme dışı muhasebe bilgi kullanıcıları içi ve işletme dışı muhasebe bilgi kullanıcıları için stratejik karar verme mekanizması olarak için stratejik karar verme mekanizması olarak düşünülür ise; bu mekanizma da işletmenin düşünülür ise; bu mekanizma da işletmenin finansal ve finansal olmayan bilgilerini doğru finansal ve finansal olmayan bilgilerini doğru sunma becerisi önem kazanmaktadır. Fakat sunma becerisi önem kazanmaktadır. Fakat geleneksel muhasebe sistemi içerisindegeleneksel muhasebe sistemi içerisinde entelektüel sermaye unsurlarının ölçülmesi ve entelektüel sermaye unsurlarının ölçülmesi ve raporlanması çok zordur.raporlanması çok zordur.

NEDENLER:NEDENLER:

. Bunun ba. Bunun başşllııca nedenleri ca nedenleri şşunlardunlardıır;r;Parayla ölçülme kavramına ters düşmektedir. Parayla ölçülme kavramına ters düşmektedir. Bu ölçütler maddi olmayan unsurlar oldukları Bu ölçütler maddi olmayan unsurlar oldukları için parayla ölçülmeleri ve raporlanmalar zordur.için parayla ölçülmeleri ve raporlanmalar zordur.Geleneksel muhasebe sistemi, işletme Geleneksel muhasebe sistemi, işletme gelirlerini tablolara yansıtmakta tarihsel gelirlerini tablolara yansıtmakta tarihsel maliyetleme sistemini kullanmaktadır. Fakat maliyetleme sistemini kullanmaktadır. Fakat entelektüel sermaye unsurları entelektüel sermaye unsurları şu an ve şu an ve gelecektegelecekte fayda getirecek katma değer fayda getirecek katma değer unsurlarıdır.unsurlarıdır.

NEDENLER:NEDENLER:

Geleneksel muhasebe sisteminde, işletme varlıklar için Geleneksel muhasebe sisteminde, işletme varlıklar için dönemsel olarak ayrılan yıpranma payı yani amortisman dönemsel olarak ayrılan yıpranma payı yani amortisman söz konusudur. Fakat bu entelektüel sermaye için geçerli söz konusudur. Fakat bu entelektüel sermaye için geçerli değildir. Örneğin entelektüel sermaye varlıklarından biri değildir. Örneğin entelektüel sermaye varlıklarından biri olan bilginin kullanılması durumunda değeri düşmez tam olan bilginin kullanılması durumunda değeri düşmez tam tersine bilgi yeni bilgileri beraberinde getirir ve geliştirir. tersine bilgi yeni bilgileri beraberinde getirir ve geliştirir.

Entelektüel sermayenin temel özelliği işletmeyi bir bütün Entelektüel sermayenin temel özelliği işletmeyi bir bütün olarak ele alması ve değerlendirmesidir. Fakat Geleneksel olarak ele alması ve değerlendirmesidir. Fakat Geleneksel muhasebe sisteminde işletmenin varlık ve borçlarının ayrı muhasebe sisteminde işletmenin varlık ve borçlarının ayrı değerlendirilmesi gerekliliği sözkonusudur. değerlendirilmesi gerekliliği sözkonusudur.

TAMAMLAYICI MALİ TAMAMLAYICI MALİ TABLO YAKLAŞIMITABLO YAKLAŞIMI

. Bu yaklaşıma göre işletme, mali tablolarına; . Bu yaklaşıma göre işletme, mali tablolarına; özellikle bilânçosuna ek olarak entelektüel özellikle bilânçosuna ek olarak entelektüel sermaye kaynaklarının ve değerlerini tablolar sermaye kaynaklarının ve değerlerini tablolar halinde göstermektedir.halinde göstermektedir.

İlk olarak 1980 li yıllarda İsveç’te Konrad adlı İlk olarak 1980 li yıllarda İsveç’te Konrad adlı bir grup, işletme bilançosuna ek olarak bir grup, işletme bilançosuna ek olarak finansal olmayan 35 adet entelektüel sermaye finansal olmayan 35 adet entelektüel sermaye göstergelerinin ve değerlerinin yer aldığı göstergelerinin ve değerlerinin yer aldığı görünmeyen bilançogörünmeyen bilanço adlı tabloyu adlı tabloyu

hazırlamıştır. hazırlamıştır.

4 AYRI BÖLÜMDE 4 AYRI BÖLÜMDE TOPLANMAKTADIRTOPLANMAKTADIR

1)1) İşletmenin ortalama yaşı, ortalama İşletmenin ortalama yaşı, ortalama profesyonel deneyimleri, kapasitesi gibi profesyonel deneyimleri, kapasitesi gibi temel göstergelertemel göstergeler

2)2) İşletmenin müşteri ilişkileri ve yapısı ile İşletmenin müşteri ilişkileri ve yapısı ile ilgili göstergelerilgili göstergeler

3)3) Çalışanların sürekliliğini, bilgisini, işletme Çalışanların sürekliliğini, bilgisini, işletme verimliliğine katkısını ölçen göstergelerverimliliğine katkısını ölçen göstergeler

4)4) İşletmenin satış gelirlerinin ölçümü ile İşletmenin satış gelirlerinin ölçümü ile ilgili unsurlarilgili unsurlar

DENGELİ SONUÇ KARTDENGELİ SONUÇ KART

1990 lu yıllara gelindiğinde Kaplan ve 1990 lu yıllara gelindiğinde Kaplan ve Norton tarafından geliştirilen dengeli sonuç Norton tarafından geliştirilen dengeli sonuç kart ( balanced score-card) uygulamasıdır. kart ( balanced score-card) uygulamasıdır. Bu uygulamanın temel amacı , Bu uygulamanın temel amacı , performans performans yönetimi sistemini ve stratejik yönetimi sistemini ve stratejik uygulamaları işletme içerisinde etkili uygulamaları işletme içerisinde etkili kılacak entelektüel sermaye kılacak entelektüel sermaye perspektiflerini raporlayabilmektirperspektiflerini raporlayabilmektir

4 TEMEL PERSPEKTİF4 TEMEL PERSPEKTİF

Finansal PerspektifFinansal Perspektif Müşteri PerspektifiMüşteri Perspektifi işletme içi süreçler işletme içi süreçler Öğrenme - Gelişme Öğrenme - Gelişme

ile ilgili perspektiflerile ilgili perspektifler

İNSAN KAYNAKLARI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN ÖNEMİ VEYÖNETİMİNİN ÖNEMİ VEİNSAN SERMAYESİİNSAN SERMAYESİ

Günümüzde yaratıcı fikirlere Günümüzde yaratıcı fikirlere

sahip olmak, fiziksel varlıklara sahip olmak, fiziksel varlıklara sahip sahip olmaktan çok daha önemli hale olmaktan çok daha önemli hale gelmiştir. Özellikle teknoloji gelmiştir. Özellikle teknoloji işletmelerinde çalışanlar kuruma işletmelerinde çalışanlar kuruma kattıkları entelektüel sermaye ile kattıkları entelektüel sermaye ile çok büyük değerler çok büyük değerler oluşturmaktadırlar. oluşturmaktadırlar.


2000’li yıllarda asıl değeri yaratanlar 2000’li yıllarda asıl değeri yaratanlar işletmelerin entelektüel sermayeleri yani işletmelerin entelektüel sermayeleri yani “altın yakalılar” olacağı söylenebilir.“altın yakalılar” olacağı söylenebilir.

İşletmeler için bu yüzyılda İşletmeler için bu yüzyılda uygulayacakları en önemli stratejilerinin uygulayacakları en önemli stratejilerinin bünyelerinde bulunan yetenekli insanları bünyelerinde bulunan yetenekli insanları kaybetmemek, diğer işletmelerdeki kaybetmemek, diğer işletmelerdeki yetenekli insanları kendi bünyelerine yetenekli insanları kendi bünyelerine kazandırmak olacağı öngörülmektedir. kazandırmak olacağı öngörülmektedir.


Motorola, Nokia, Microsoft ve IBM gibiMotorola, Nokia, Microsoft ve IBM gibi

entelektüel sermayenin önemini kavramış entelektüel sermayenin önemini kavramış olan işletmeler yeni beyinler için yarışır olan işletmeler yeni beyinler için yarışır hale gelmişlerdir. Bugün dünyanın en ünlü hale gelmişlerdir. Bugün dünyanın en ünlü yazılım işletmesi olan Microsoft’un değeri yazılım işletmesi olan Microsoft’un değeri 450 milyar dolar, oysa fiziksel varlıklarının 450 milyar dolar, oysa fiziksel varlıklarının değeri sadece 10 milyar dolardır. Bu değeri sadece 10 milyar dolardır. Bu işletmeyi değerli kılan, çalışanların sahip işletmeyi değerli kılan, çalışanların sahip olduğu insan sermayesinin değeridir.olduğu insan sermayesinin değeridir.


İnsan sermayesi İnsan sermayesi organizasyon içinde organizasyon içinde sahip olunan en sahip olunan en önemli varlıktır.önemli varlıktır.

Çünkü insan, Çünkü insan, organizasyonel organizasyonel yenilikçiliğin ve yenilikçiliğin ve yaratıcılığın kaynağı yaratıcılığın kaynağı sayılmaktadır.sayılmaktadır.

İNSAN KAYNAKLARI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN ÖNEMİ VEYÖNETİMİNİN ÖNEMİ VEİNSAN SERMAYESİİNSAN SERMAYESİ Bir işletmenin entelektüel Bir işletmenin entelektüel

sermayesini geliştirmesi ve sermayesini geliştirmesi ve artırması büyük ölçüde işletmede artırması büyük ölçüde işletmede çalışan çalışan insanların kalitesi ile insanların kalitesi ile bilgi ve beceri düzeyinebilgi ve beceri düzeyine bağlı bağlı olmaktadır. Doğru insanları, doğru olmaktadır. Doğru insanları, doğru zamanda, doğru işlere yerleştirilen zamanda, doğru işlere yerleştirilen işletmelerin avantajlı duruma işletmelerin avantajlı duruma geçeceği açıktır. geçeceği açıktır.


Bu nedenle işletmeler açısından en önemli Bu nedenle işletmeler açısından en önemli nokta; sahip olunan insan kaynaklarının nokta; sahip olunan insan kaynaklarının değerinin bilinmesi ve bu kaynaktan en iyi değerinin bilinmesi ve bu kaynaktan en iyi şekilde yararlanılabilmesi için işletmede şekilde yararlanılabilmesi için işletmede gerekli koşulların sağlanmasıdır.gerekli koşulların sağlanmasıdır.

İşletmenin performansını etkileyen önemli İşletmenin performansını etkileyen önemli bir unsur çalışanların bilgisidir. Ancak bu bir unsur çalışanların bilgisidir. Ancak bu bilginin çoğu örtülüdür. Bunu açık bilgi bilginin çoğu örtülüdür. Bunu açık bilgi haline getirmek organizasyonun önemli haline getirmek organizasyonun önemli görevlerinden biridir.görevlerinden biridir.

İNSAN KAYNAKLARI İNSAN KAYNAKLARI FONKSİYONLARIFONKSİYONLARI

Entelektüel sermayeyi etkili olarak yönetmeye katkıda Entelektüel sermayeyi etkili olarak yönetmeye katkıda bulunan insan kaynakları fonksiyonları şu şekilde ifade bulunan insan kaynakları fonksiyonları şu şekilde ifade edilebilir;edilebilir;

1.1. Kültürü tanımlama, değerlendirme ve Kültürü tanımlama, değerlendirme ve şekillendirmeşekillendirme

2.2. Örgütsel yapıyı tasarlama ve çalışan Örgütsel yapıyı tasarlama ve çalışan rollerini tanımlamarollerini tanımlama

3.3. İşe alma ve geliştirme stratejilerini İşe alma ve geliştirme stratejilerini belirlemebelirleme

4. Performans yönetim stratejilerini belirleme4. Performans yönetim stratejilerini belirleme

5. Ödül stratejilerini belirleme5. Ödül stratejilerini belirleme


İnsan kaynakları uygulamalarının doğrudan İnsan kaynakları uygulamalarının doğrudan organizasyonel performansı etkilemeyip, organizasyonel performansı etkilemeyip, öncelikle işgörenlerin bilgi ve becerilerini öncelikle işgörenlerin bilgi ve becerilerini artırdığı (insan sermayesi); grup etkileşimi artırdığı (insan sermayesi); grup etkileşimi ile bilgi ve becerinin paylaşıldığı (sosyal ile bilgi ve becerinin paylaşıldığı (sosyal sermaye) ve elde edilen bilgi ve beceri sermaye) ve elde edilen bilgi ve beceri birikimlerinin organizasyonlardaki sistem, birikimlerinin organizasyonlardaki sistem, süreç ve nihayetinde örgüt kültüründe süreç ve nihayetinde örgüt kültüründe yerleştiği (örgütsel sermaye) düşünülebilir. yerleştiği (örgütsel sermaye) düşünülebilir.

BİLGİ PAYLAŞTIKÇA ARTARBİLGİ PAYLAŞTIKÇA ARTAR

********************************************

TEŞEKKÜRLER TEŞEKKÜRLER

Beyhan Özel & Ece BaşararBeyhan Özel & Ece Başarar

Business

Entellektüel Sermaye