Upload
kantida-silversoul
View
12.787
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
หนวยท 1การรกษาดลยภาพ
ในรางกายBy TASSANEEYA CHUENCHAROEN
การรกษาดลยภาพในรางกายระบบหายใจ โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน ระบบขบถาย การขบถายของสตว การขบถายของคน ระบบหมนเวยนเลอด การล าเลยงสารในรางกายของสตว การล าเลยงสารในรางกายของคน ระบบน าเหลอง และระบบภมคมกน
จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล อภปราย และสรปความส าคญของการรกษาดลยภาพในรางกายสบคนขอมล อภปรายและสรปโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตวบางชนดส ารวจตรวจสอบ อภปราย เปรยบเทยบ และสรปโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตว
จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล ส ารวจตรวจสอบ ทดลอง อภปราย และสรปโครสรางทใชในการแลกเปลยนแกส และกระบวนการตางๆทเกยวของกบการแลกเปลยนแกสของคนสบคนขอมล อภปราย สรป และน าเสนอผลงานทเกยวของกบความผดปกตทเกยวของกบปอด และโรคของระบบทางเดนหายใจทดลอง อภปรายและสรปกบการวดอตราการหายใจ
RESPIRATIONOR
GAS EXCHANGE
ค าถามนมค าตอบ
Q1 ในสงมชวตหลายเซลลทมโครงสรางซบซอน สภาวะแวดลอมมทงสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย และสภาวะแวดลอมภายในรางกาย นกเรยนคดวาสภาวะแวดลอมใดมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตมากกวากน เพราะเหตใดA1 สภาวะแวดลอมภายในรางกาย เพราะเซลลสมผสกบสภาวะแวดลอมภายในรางกายมากกวาสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย (สภาพแวดลอมของเซลล)
ค าถามนมค าตอบ
Q2 ในชวตประจ าวนสภาพแวดลอมภายในรางกายของนกเรยนมการเปลยนแปลงบางหรอไม จงยกตวอยางA2 ในแตละวนสภาพแวดลอมภายในและภายนอกรางกายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน อณหภมของอากาศ ปรมาณน า แรธาต และสารอาหารอนๆ ทรางกายรบมาจากอาหาร ท าใหสภาพแวดลอมภายในรางกาย เชน ความเขมขนของสารตางๆ ความเปนกรด-เบส และอณหภมทเปลยนแปลงไป
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
การรกษาดลยภาพในรางกายระบบหายใจ โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน ระบบขบถาย การขบถายของสตว การขบถายของคน ระบบหมนเวยนเลอด การล าเลยงสารในรางกายของสตว การล าเลยงสารในรางกายของคน ระบบน าเหลอง และระบบภมคมกน
จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล อภปราย และสรปความส าคญของการรกษาดลยภาพในรางกายสบคนขอมล อภปรายและสรปโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตวบางชนดส ารวจตรวจสอบ อภปราย เปรยบเทยบ และสรปโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตว
จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล ส ารวจตรวจสอบ ทดลอง อภปราย และสรปโครสรางทใชในการแลกเปลยนแกส และกระบวนการตางๆทเกยวของกบการแลกเปลยนแกสของคนสบคนขอมล อภปราย สรป และน าเสนอผลงานทเกยวของกบความผดปกตทเกยวของกบปอด และโรคของระบบทางเดนหายใจทดลอง อภปรายและสรปกบการวดอตราการหายใจ
RESPIRATIONOR
GAS EXCHANGE
ค าถามนมค าตอบ
Q1 ในสงมชวตหลายเซลลทมโครงสรางซบซอน สภาวะแวดลอมมทงสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย และสภาวะแวดลอมภายในรางกาย นกเรยนคดวาสภาวะแวดลอมใดมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตมากกวากน เพราะเหตใดA1 สภาวะแวดลอมภายในรางกาย เพราะเซลลสมผสกบสภาวะแวดลอมภายในรางกายมากกวาสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย (สภาพแวดลอมของเซลล)
ค าถามนมค าตอบ
Q2 ในชวตประจ าวนสภาพแวดลอมภายในรางกายของนกเรยนมการเปลยนแปลงบางหรอไม จงยกตวอยางA2 ในแตละวนสภาพแวดลอมภายในและภายนอกรางกายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน อณหภมของอากาศ ปรมาณน า แรธาต และสารอาหารอนๆ ทรางกายรบมาจากอาหาร ท าใหสภาพแวดลอมภายในรางกาย เชน ความเขมขนของสารตางๆ ความเปนกรด-เบส และอณหภมทเปลยนแปลงไป
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล อภปราย และสรปความส าคญของการรกษาดลยภาพในรางกายสบคนขอมล อภปรายและสรปโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตวบางชนดส ารวจตรวจสอบ อภปราย เปรยบเทยบ และสรปโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตว
จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล ส ารวจตรวจสอบ ทดลอง อภปราย และสรปโครสรางทใชในการแลกเปลยนแกส และกระบวนการตางๆทเกยวของกบการแลกเปลยนแกสของคนสบคนขอมล อภปราย สรป และน าเสนอผลงานทเกยวของกบความผดปกตทเกยวของกบปอด และโรคของระบบทางเดนหายใจทดลอง อภปรายและสรปกบการวดอตราการหายใจ
RESPIRATIONOR
GAS EXCHANGE
ค าถามนมค าตอบ
Q1 ในสงมชวตหลายเซลลทมโครงสรางซบซอน สภาวะแวดลอมมทงสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย และสภาวะแวดลอมภายในรางกาย นกเรยนคดวาสภาวะแวดลอมใดมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตมากกวากน เพราะเหตใดA1 สภาวะแวดลอมภายในรางกาย เพราะเซลลสมผสกบสภาวะแวดลอมภายในรางกายมากกวาสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย (สภาพแวดลอมของเซลล)
ค าถามนมค าตอบ
Q2 ในชวตประจ าวนสภาพแวดลอมภายในรางกายของนกเรยนมการเปลยนแปลงบางหรอไม จงยกตวอยางA2 ในแตละวนสภาพแวดลอมภายในและภายนอกรางกายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน อณหภมของอากาศ ปรมาณน า แรธาต และสารอาหารอนๆ ทรางกายรบมาจากอาหาร ท าใหสภาพแวดลอมภายในรางกาย เชน ความเขมขนของสารตางๆ ความเปนกรด-เบส และอณหภมทเปลยนแปลงไป
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล ส ารวจตรวจสอบ ทดลอง อภปราย และสรปโครสรางทใชในการแลกเปลยนแกส และกระบวนการตางๆทเกยวของกบการแลกเปลยนแกสของคนสบคนขอมล อภปราย สรป และน าเสนอผลงานทเกยวของกบความผดปกตทเกยวของกบปอด และโรคของระบบทางเดนหายใจทดลอง อภปรายและสรปกบการวดอตราการหายใจ
RESPIRATIONOR
GAS EXCHANGE
ค าถามนมค าตอบ
Q1 ในสงมชวตหลายเซลลทมโครงสรางซบซอน สภาวะแวดลอมมทงสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย และสภาวะแวดลอมภายในรางกาย นกเรยนคดวาสภาวะแวดลอมใดมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตมากกวากน เพราะเหตใดA1 สภาวะแวดลอมภายในรางกาย เพราะเซลลสมผสกบสภาวะแวดลอมภายในรางกายมากกวาสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย (สภาพแวดลอมของเซลล)
ค าถามนมค าตอบ
Q2 ในชวตประจ าวนสภาพแวดลอมภายในรางกายของนกเรยนมการเปลยนแปลงบางหรอไม จงยกตวอยางA2 ในแตละวนสภาพแวดลอมภายในและภายนอกรางกายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน อณหภมของอากาศ ปรมาณน า แรธาต และสารอาหารอนๆ ทรางกายรบมาจากอาหาร ท าใหสภาพแวดลอมภายในรางกาย เชน ความเขมขนของสารตางๆ ความเปนกรด-เบส และอณหภมทเปลยนแปลงไป
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
RESPIRATIONOR
GAS EXCHANGE
ค าถามนมค าตอบ
Q1 ในสงมชวตหลายเซลลทมโครงสรางซบซอน สภาวะแวดลอมมทงสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย และสภาวะแวดลอมภายในรางกาย นกเรยนคดวาสภาวะแวดลอมใดมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตมากกวากน เพราะเหตใดA1 สภาวะแวดลอมภายในรางกาย เพราะเซลลสมผสกบสภาวะแวดลอมภายในรางกายมากกวาสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย (สภาพแวดลอมของเซลล)
ค าถามนมค าตอบ
Q2 ในชวตประจ าวนสภาพแวดลอมภายในรางกายของนกเรยนมการเปลยนแปลงบางหรอไม จงยกตวอยางA2 ในแตละวนสภาพแวดลอมภายในและภายนอกรางกายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน อณหภมของอากาศ ปรมาณน า แรธาต และสารอาหารอนๆ ทรางกายรบมาจากอาหาร ท าใหสภาพแวดลอมภายในรางกาย เชน ความเขมขนของสารตางๆ ความเปนกรด-เบส และอณหภมทเปลยนแปลงไป
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
ค าถามนมค าตอบ
Q1 ในสงมชวตหลายเซลลทมโครงสรางซบซอน สภาวะแวดลอมมทงสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย และสภาวะแวดลอมภายในรางกาย นกเรยนคดวาสภาวะแวดลอมใดมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตมากกวากน เพราะเหตใดA1 สภาวะแวดลอมภายในรางกาย เพราะเซลลสมผสกบสภาวะแวดลอมภายในรางกายมากกวาสภาวะแวดลอมภายนอกรางกาย (สภาพแวดลอมของเซลล)
ค าถามนมค าตอบ
Q2 ในชวตประจ าวนสภาพแวดลอมภายในรางกายของนกเรยนมการเปลยนแปลงบางหรอไม จงยกตวอยางA2 ในแตละวนสภาพแวดลอมภายในและภายนอกรางกายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน อณหภมของอากาศ ปรมาณน า แรธาต และสารอาหารอนๆ ทรางกายรบมาจากอาหาร ท าใหสภาพแวดลอมภายในรางกาย เชน ความเขมขนของสารตางๆ ความเปนกรด-เบส และอณหภมทเปลยนแปลงไป
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
ค าถามนมค าตอบ
Q2 ในชวตประจ าวนสภาพแวดลอมภายในรางกายของนกเรยนมการเปลยนแปลงบางหรอไม จงยกตวอยางA2 ในแตละวนสภาพแวดลอมภายในและภายนอกรางกายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน อณหภมของอากาศ ปรมาณน า แรธาต และสารอาหารอนๆ ทรางกายรบมาจากอาหาร ท าใหสภาพแวดลอมภายในรางกาย เชน ความเขมขนของสารตางๆ ความเปนกรด-เบส และอณหภมทเปลยนแปลงไป
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
การแลกเปลยนgas จากสงแวดลอม โดยการน า O2 เขาสรางกายทางระบบหมนเวยนเลอดเขาสกระบวนการหายใจระดบเซลล
เพอสรางพลงงานเกบในรปของATP ( Adenosine triphosphase ) และกาซ CO2
ทเกดจากกระบวนการหายใจกจะขบออกมาโดยระบบหมนเวยนเลอดเชนกน
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
บรเวณการแลกเปลยนแกส1 พนผวแลกเปลยนแกสตองมขนาดพอเพยงและมความบางพอเหมาะ ซงเปนลกษณะส าคญทสด
2 พนทผวในการแลกเปลยนแกสตองไดรบการรกษาใหชมชนอยเสมอ ความชมชนทผวมความจ าเปนส าหรบการทจะใหแกสละลายน าและการผานเขาออกจากเซลล
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
บรเวณการแลกเปลยนแกส
3 มกลไกและวธการตางๆ ทจะชวยในการล าเลยงแกสระหวางพนทแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมและเซลลทอยขางในรางกาย
4 มการปองกนพนทผวหายใจจากอนตรายตางๆ โดยเฉพาะการเสยดสและการกระทบกระเทอน
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)
1 เยอเซลล (wet body surface of small organism) พบในสงมชวตเซลลเดยวเชน prokaryotes พบในสงมชวตหลายเซลล เชน sponges หนอนตวแบน cnidarians (เคยมชอวา ไฟลมซเลนเตอราตา หรอพวกระบบประสาทเปน แบบรางแห (Nerve Net))
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
อวยวะแลกเปลยนแกส (RESPIRATORY ORGAN)2 ผวหนง
พบในไสเดอน3 เหงอก (gill)
พบในสตวน า เชน ดาวทะเล หนอนทะเล หอย กง ปลา4 ทอลม (tracheae) เชน ในแมลง5 ปอด (lung)
พบในสตวบก เชน แมงมม หอยทากบก และสตวมกระดกสนหลง
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
ระบบหายใจโครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยวและสตว
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสงมชวตเซลลเดยว
- เชน Amoeba Paramecium- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง
cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวสตวหลายเซลลขนาดเลก- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (SpongesHydra planaria )
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน(Earthworm)
สตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน(Insect Spider Fish Birds etc)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- อาศยอยในน าและยงไมมระบบหมนเวยนเลอด (Sponges Hydra planaria )
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานทาง cell membrane โดยตรง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Hydra
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
- มการเจรญหรอพฒนาการของระบบเนอเยอทซบซอน (Earthworm)
- มการแลกเปลยนแกสกบสงแวดลอมผานบรเวณผวหนงของล าตวทเปยกชน
- แกสทผานเขามาและปลอยออกนอกรางกาย จะถกล าเลยงโดยอาศยระบบหมนเวยนเลอด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวหลายเซลลขนาดเลก
Earthworm
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกสของสตวทมรางกายขนาดใหญและมระบบตางๆซบซอน
- มอวยวะพเศษเพอใชในการแลกเปลยนแกส- เชน ทอลม (trachea) พวก arthropod
เหงอก (gill) ปอด (Lung)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
Insect
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea) - อากาศเขาทางชอง spiracle เขาส Tracheae - มการแตกแขนงเปนทอเลกๆ เรยก Tracheoles ไปสมผสกบเซลลกลามเนอโดยตรง
- แมลงทบนไดบางชนดจะม air sac ตดกบชองหายใจในสวนทองจ านวนมาก เพอส ารองอากาศไวใชในขณะบน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
spider
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ทอลม (trachea)
- แมงมมไมมทอลมแทรกไปตามเนอเยอตางๆ - แตมทอลมซอนเปนชนพบไปมาคลายเลมหนงสอมลกษณะคลายแผงและ มหลอดเลอดน าคารบอนไดออกไซดมาแลกเปลยนทแผงทอลมนแลวรบออกซเจน จงเรยกโครงสรางทใชใน
การแลกเปลยนแกสของ
แมงมมวา ปอดแผงบคลง (book lung)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชแลกเปลยนแกสของสตวโดยตวกลางเปนน า
ขอดคอท าใหไมตองระวงเกยวกบการรกษาความชนใหกบอวยวะทใชแลกเปลยน
ขอเสยคอปรมาณออกซเจนทมอยในอากาศโดยเฉพาะอยางยงในน าเคมและน าอน
ดงนนเหงอกจงมวธดงเอา O2 ออกมาจากน าใหไดมากทสด เชนใหน าผานเหงอกตลอดเวลาเวลาจดเรยงเสนเลอดฝอยใหไหลสวนทางกบกระแสน า
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
การแลกเปลยนแกสของปลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - เหงอกของปลามลกษณะเปนแผง เรยกแตละแผงวา กลลอารช (gill arch)
- gill arch ซงเปนกระดกออน ดานในมลกษณะเปนซ และแผออก เรยกวา กลลเรเกอร (gill raker)
- gill raker ท าหนาทปองกนอนภาคขนาดใหญและอาหารไมใหไหลผานออกทางเหงอก
- แตละกลลอารชมแขนงออกมาเปนซๆ มากมาย เรยกแตละซวากลลฟลาเมนต (gill filament)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill) - แตละกลลฟลาเมนต มสวนทนนขน เรยกวา กลลลาเมลลา
(gill lamella)- ซงภายในกลลลาเมลลาแตละอนมรางแหของเสนเลอดฝอยอย เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสโดย diffusion-
- กลลลาเมลลามลกษณะเปนสนนนไมเรยบท าใหมการเพมพนทสมผสน าไดมากขน ท าให O2 แพรเขาสเสนเลอดฝอยภายในเหงอกไดอยางเพยงพอ
- ในขณะเดยวกน CO2 ในเสนเลอดฝอยกแพรออกจากเสนเลอดฝอยเขาสน าทอยรอบตวปลาไดด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส เหงอก (gill)
แมปลาจะอยนงๆ แตแผนปดเหงอก (operculum) ของปลาจะขยบอยตลอดเวลา โดยการเคลอนไหวจะเปนจงหวะพอดกบการอาปากและหบปากของปลา การท างานทสมพนธกนเชนนท าใหน าซงม O2 ละลายอยเขาทางปากแลวผานออกทางเหงอกตลอดเวลา
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ขณะทเปนตวออนเรยกวา ลกออด อาศยอยในน า ใชเหงอกทอยภายนอกตว (external gill) ในการหายใจ
- แตเมอกบเจรญเตบโตขนเหงอกจะหดหาย แลวเปลยนมาใชปอดและผวหนงในการหายใจแทน
- ทางเดนหายใจของกบประกอบดวยรจมก 1 ค โพรงจมก รจมกภายใน 1 ค โพรงปาก คอหอย ชองลมหรอ กลอทตส (glottis)
- ปอดของกบหอยอยภายชองในล าตว ผนงดานในของปอดจะยน ชวยเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสไดมากขน
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส Lung of frog- ทปอดมเสนเลอดฝอยมาหลอเลยงจ านวนมากเพอชวยในการแลกเปลยนและล าเลยงแกส
- กบไมมหลอดลม ไมมกระบงลม ไมมซโครงและ ไมมกลามเนอกระดกซโครง จงมการหายใจตางจากสตวเลยงลก ดวยน านม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- นก (Aves) ตองใชพลงงานมาก - ระบบหายใจของนกตองมประสทธภาพสง - ปอดของนกมขนาดเลก แตนกมถงลมซงเจรญดมาก - โดยแยกออกจากปอดเปนค ๆ หลายค ทงถงลมดานหนา ถงลมในชองอก ถงลมในชองทองและในกระดก นอกจากนนกยงมกระดกซโครงดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- ขณะหายใจเขากระดกของนกจะลดต าลง ถงลมขยายขนาดขน
- อากาศจะผานเขาสหลอดลมผานปอดแลวเขาสถงลมทอยตอนทาย สวนอากาศทใชแลวจะออกจากปอดเขาสถงลม ตอนหนา ถกขบออกจากตวนกทางลมหายใจออก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก- อากาศทไหลเขาปอดเปนอากาศทมปรมาณออกซเจนสงทงสน
- อากาศไหลผานปอดเปนแบบทางเดยว นกจงไดรบออกซเจนในปรมาณสงดวย
- ถงลมไมไดท าหนาทในการแลกเปลยนแกสแตชวยเพมประสทธภาพในการถายเทอากาศใหแกปอดนกเปนอยางด
- นอกจากนถงลมทแทรกอยในกระดกจะท าใหกระดกของนกกลวงและเบาเหมาะตอการบนของนก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปก
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส สตวปกเพอใหการหายใจของนกครบวงจร นกตองม
การหายใจเขาและหายใจออก 2 ครง
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung)
กจกรรม ท 61 โครงสรางภายนอกของปอดหม หรอปอดวว วสดอปกรณ 1 ปอดหมหรอปอดวว 2 เครองมอผาตด ถาดผาตด 3 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 05 cm
4 ถงมอยาง 5 ทสบลม
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอด (Lung) วธการทดลอง
ใหนกเรยนสวมถงมอยาง น าปอดไปลางใหสะอาดและด าเนนการดงน 1 ใหพจารณาลกษณะและโครงสรางของปอด 2 ตดหลอดลม ลองใชนวมอบบแลวปลอย สงเกตการณเปลยนแปลงทเกดขน จากนนสงเกตการณจดเรยงตวของกระดกออน และรปรางของกระดกออนทประกอบกนเปนหลอดลม 3 ผาเนอปอด ศกษาลกษณะภายในของปอด และขวปอด (bronchus) ใชสายยางสอดเขาไปในหลอดลมแลวใชทสบลมสบเขาไป สงเกตการณเปลยนแปลง (หามใชปากเปา) 4 ท าเชนเดยวกบขอ 3 แตเปลยนบรเวณและต าแหนงทกรดเนอปอด 5 สงเกตทางเดนของอากาศเรยงล าดบตงแตกลองเสยง วาจะไปสนสดทใด
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
6 วาดรปโครงสรางของปอดพรอมกบชสวนประกอบ ปอดมสอะไร เพราะเหตใดจงมสเชนนน
ANS มสแดงเรอ เพราะตามถงลมจะมหลอดเลอดฝอยไป หลอเลยง
ลกษณะรปรางและขนาดของปอดซาย และปอดขวาทนกเรยนสงเกตไดมความแตกตางกนอยางไร
ANS ปอดซายม 2 lobe ปอดขวาม 3 lobe ปอดซายเลกกวาและยาวกวาปอดขวาเลกนอย เนองจากดานซายมหวใจอยดวย
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
เมอใชนวมอบบหลอดลมแลวปลอย หลอดลมมการเปลยนแปลงอยางไร
ANS หลอดลมจะคงกลบรปเดม ลกษณะของหลอดลม การจดเรยงตวของกระดกออน ลกษณะของกระดกออน และถงลมมความเหมาะสมตอการท าหนาทอยางไร
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางทใชในการแลกเปลยนแกส ปอดของคน (Lung)
ANS หลอดลมมลกษณะเปนวงเรยงตอกน ปลายกระดกออนแตละชนจะไมชนกนจะมกลามเนอเชอมระหวางปลาย (เหมอนรปเกอกมา) มความยดหยนท าใหหลอดลมไมตบแบน สามารถขยายตวไดเลกนอย ถงลมมปรมาณมากชวยใหเพมพนผวในการแลกเปลยนแกสไดมาก
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
1
3
4
2
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 1 รจมก (Nostril) 2 ชองจมกหรอโพรงจมก (nasal cavity) 3 คอหอย (pharynx) กลองเสยง (Larynx) อยทางสวนหนาของคอมลกษณะเปนรปสามเหลยม
ทประกอบดวยกระดกออนซงมกลามเนอบงคบการเคลอนไหว ขางในมแถบเยอเมอกทมใยเอนยดหยนฝงอยเปนแถบเรยกวา สายเสยงหรอ โวคลคอรด(vocal cord)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน 4 กลองเสยง (Larynx)
5 หลอดลม (trachea) 6 ขวปอด (bronchus) 7 แขนงขวปอดหรอหลอดลมฝอย (bronchiole) 8 ถงลม (alveolus หรอ air sac) มเสนเลอดฝอย (capillaries) ลอมรอบ (ท าใหเกดการแลกเปลยน O2 และ CO2 อยางมประสทธภาพ)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
- ปอดของคนอยในทรวงอกมอย 2 ขาง - ปอดแตละขางจะมถงลมประมาณ 300 ลานถง - แตละถงมเสนผานศนยกลางเฉลย 025 มลลเมตร คดเปนพนทผวทงหมดของปอด - ทง 2 ขาง ในการแลกเปลยนแกส
ประมาณ 70 ตารางเมตรหรอประมาณ 40 เทาของพนทผวทวรางกาย- ผนงดานในของหลอดลมบดวยเซลลบผวทมซเลยและเซลลซง
ท าหนาทสรางเมอกเพอคอยดกจบสงสกปรกไมใหเขาไปถงถงลม
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน กจกรรมท 62 การจ าลองการท างานของกลามเนอกะบงลม
วสดอปกรณ1 กระบอกเขมฉดยาพลาสตกใสขนาดใหญ เจาะรดานบน 1 ร2 ลกโปง3 จกยางทมร 1 รวธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน วธการทดลอง
1 จดชดการทดลองดงภาพ2 ดงลกสบใหเลอนไปอยดานทายของกระบอกสบ
ใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ แลวเลอนลกสบไปดานหนา สงเกตการณเปลยนแปลง แลวดงลกสบใหไปอย จดเดมพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลง
3 ท าซ าขอ 2 อก 1 ครง แตไมใชหวแมมอปดรทกระบอกสบ สงเกตการณเปลยนแปลง
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
ค าถาม นาตอบ
ลกโปงเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใดในการแลกเปลยนแกส
ลกสบเปรยบเทยบไดกบโครงสรางใด
ผลการทดลองครงแรกกบครงทสองแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
กลไกการหายใจเขาออกVentilation mechanism- สมองทควบคมการหายใจเขาออกของคน คอสมองสวน
Medulla oblongata เปนศนยควบคมการท างานของกลามเนอกระบงลมและกลามเนอกระดกซโครง
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
Ventilation mechanism-
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจเขา (Inspiration) คอ กลามเนอซโครงแถบนอกจะหดตว สวนกลามเนอซโครงแถบในจะคลายตว กระดกซโครงจะถกยกตวสงขน กระดกหนาอก (sternum) จะสงขนดวย ท าใหดานหนาและดานขางของชองอกขยายขน ความกดดนของชองอกและ ปอดลดลง ปดขยายตวตาม กะบงลมแบนราบลง ทองจะปองออก
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
Ventilation mechanism กลไกขณะหายใจออก (Expiration) คอ กลามเนอซโครงแถบในหดตวและกลามเนอซโครงแถบนอกคลายตว กระดกซโครงและกระดกหนาอกลดระดบต าลง กะบงลม(diaphragm) คลายตว ความกดดนของชองอกและปอดสงขน ปอดแฟบลง อากาศถกขบออกจากปอดทองจะแฟบลง
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
Summary Ventilation mechanism
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
กจกรรมท 63 ปรมาตรอากาศในลมหายใจออกวสดอปกรณ 1 ขวดพลาสตกใสความจ 5000 cm3 2 บกเกอรขนาด 500 cm3 3 ปากกาส าหรบท าเครองหมาย 4 สายยางขนาดเสนผานศนยกลาง 1 cm ยาว 60 cm
5 กะละมงพลาสตกใส สง 10 cm
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
วธการทดลอง1 ใชบกเกอรตวงน าใสขวดใหเตม โดยท าเครองหมายทกๆ 500 cm3 ของน าทเตม2 เตมน าใหเตมขวด แลวคว าลงในกะละมงทมน าสง 5 cm
ดงรป
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
3 น าปลายขางหนงของสายยางใสไวทปากขวด ดงรป และใหเพอคนหนงคอยจบขวดไว4 สดลมหายใจเขาปอดเตมท แลวเปาลมหายใจออกใหมากทสดเพยงครงเดยวทางปลายสายยางอกขางหนง5 สงเกตผลทเกดขน และวดปรมาตรของลมหายใจออกทไปแทนทน าในขวด6 ท าการทดลองซ าตงแต ขอ 2-5 อก 2 ครง และหาคาเฉลย
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
ค าถาม นาตอบ
ปรมาตรของอากาศทหายใจออกเตมท แตละครงเทากนหรอไม อยางไร
นกเรยนมวธการตรวจสอบไดอยางไรวา อาย เพศ ขนาดของรางกาย และกจกรรมทรางกายกระท ามผลตอปรมาตรของอากาศทหายใจออก
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
การหายใจ สไปโรมเตอร (Spiro meter)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
ค าถาม นาตอบ
จากกราฟการหายใจเขาออกปกต 1 ครง จะมปรมาตรของอากาศเทาใด นกเรยนสามารถหายใจเอาอากาศออกจากปอดจนหมดไดหรอไม เพราะเหตใด ปรมาตรของอากาศจากการบงคบใหมการหายใจเขาเตมทกบการหายใจออกเตมทตางกนหรอไมอยางไร เมอหายใจออกปกตจะมปรมาตรของอากาศทตกคางในปอดเปนเทาไร
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
โครงสรางการแลกเปลยนแกสของคน
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
Hb + O2 HbO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ +HCO3-
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
1 การควบคมแบบอตโนวต - สมองสวนพอนสและเมดลลาเปนตวสรางและสงสญญาณประสาทไปกระตนกลามเนอ- ท าใหการหายใจเขา-ออก เกดขนไดอยางเปนจงหวะสม าเสมอทงในยามหลบและยามตน
2 การควบคมภายใตอ านาจจตใจ- สมองสวนหนาสวนทเรยกวา ซรบรลคอรเทกซไฮโพทาลามส และสมองสวนหลงสวนทเรยกวา ซรเบลลม - การพด การรองเพลง การเลนเครองดนตรประเภทเปา การวายน า การด าน า หรอการกลนหายใจ
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)
1 นกเรยนศกษาคนควาเกยวกบโรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ โดยกลาวถงสาเหตอาการ การปองกนและการรกษาโรค รวมทงขอมลทแสดงถงสาเหตส าคญทท าใหคนเปนโรค เกยวกบระบบทางเดนหายใจเปนจ านวนมากของประเทศ 2 ใหนกเรยนท าออกมาในรปของชนงาน 1 ชน
(ครและนกเรยนตกลงกนวาจะเปนชนงานอะไร)