Ayumu Jebul Ora TulusCerpen Bahasa Jawa: Ayumu Jebul Ora Tulus

Jaman saiki, wong lelungan yen ora nduwe kendharaan dhewe jan rekasa. Yen

mung jarak dhekat, ing jam-jam budhale bocah-bocah sekolah utawa pegawe

mesthi kebak mencep. Malah akeh wae sing mung trima nggandhul neng lawang

sing sejatine banget mbebayani. Ning ya piye, mbok menawa timbang tekan

nggaweyan utawa sekolahan keri/telat. Mula direwangi nggandhul ya dha

dilakoni.

Kaya dene bis kota sing tak tumpangi wektu kuwi, lakune nggremet merga

kakehan penumpang. Ewadene ing sadalan-dalan kenek isih bengak-bengok

tawa, mangka njeron bis wis jejel riyel.

Bis sing wis nggereng-nggereng kabotan penumpang mau, sedhela-sedhela

mandheg, saperlu ngunggahake utawa ngudhunake penumpang. Wis jan ora

ana nikmate babar pisan kanggone penumpang, sing lungguhe tansah terus

ditetel kuwi.

Sopir lan kenek sing dipikir rak mung daya-daya entuka dhuwit akeh, ra tekan

nggon mikirake kenyamanane penumpang.

Ya begjaku, dene wiwit munggah mau, aku entuk jejeran bocah ayu. Senajan

lungguhku jejer, ora bisa nyawang mat-matan, ning yen mripatku nglirik jam ?

aku kudu kepingin weruh terus bagiyan-bagiyan awake.

Wiwit saka sikil sing kuning mulus, kanthi kuku dikitek abang getih, njur tangane,

sing drijine mucuk-mucuk ri uga diabang kukune. Eman, aku mau munggah kok

ora gage kenalan.

Awit bocah mau lagi katrem maca koran, sing sajak asyik banget. Mung rambute

sing ketel njanges ireng kuwi, angger-angger nampegi raiku kena isise angin

jroning bis mau, nambahi nikmatku.

Aku bisa ngrasakake segere ganda parfum sing dienggo bocah kuwi, cetha dudu

parfum murahan sing bisa marahi neng sirah mumet.

Saking notole olehku kepingin kenal, tak bukani pitakonan sing dheweke bisa

ngalihake olehe maca.

?Wonten kabar ingkang hangat, mbak??, ngono pitakonku timbang anem

mundhak diarani lara gomen.

?Kabar pembunuhan semakin menjadi, mas?, ngono wangsulane cekak. Bar

kuwi bali maca maneh.

?Wih ? angkuhe bocah iki, dupeh ayu, njur jual mahal.? Pancingan pitakonan

gagal, wong nyatane ora ana tanggapan lan kawigaten. Ning dudu aku Suwarto

sing kondhang gawe lakon, yen nganti ora kasil nelukake cah ayu sing mung siji

iki. Aku bali muter utek, nganggo cara piye, supaya bocah iki gelem nggatekke

aku. Bareng wis entuk bahan gage ndak uncalake pitakonan maneh neng

dheweke :

?Mbak, prastawa Rano Karno kenging musibah punika sampun mlebet koran

dereng??, pitakonku serius. Kontan dheweke leren olehe maca njur nyawang

aku kanthi nanjakke karo takon :

?Rano Karno bintang film kondhang punika, ta mas ? Kandha ngono mau karo

ngulungake koran sing diwaca marang aku, karo mangsuli :

?Kok dereng, mas, wonten mriku dereng dipun muat,? kandhane.

?Lajeng kenging musibah punapa, mas, Rano Karno ?? cah ayu mau ndhedhes

kepingin ngerti.

?Dhawah saking bis mbak? wangsulanku ngglayem. Mangsoa dimot, sebab

pawarta mau ora bakal ana, awit kabeh mau mung pangreka dayaku murih bisa

kenal becik karo dheweke.

?Rano Karno dhawah saking bis kota wonten pundi, mas??, bocah mau isih

ngoyak terus.

?Wonten Jakarta, mbak, ning kula kinten mboten badhe kababar ing koran,

amargi kedadosan punika pancen kajarag.?

?Lho kok aneh, mas, kajarag kados pundi ?? Uh kena pancinganku, jebul bocah

iki akeh guneme, kemrecek kaya grontol wutah ora kena diselani. Tiwas mau tak

sengguh angkuh. Gage aku mangsuli karo ngguyu.

?Inggih mbak, amargi menika rak namung nuruti skenario sinetron.? Si Dul Anak

Sekolahan? ingkang kaping kalih.? Krungu angsulanku mau, cah ayu mau

kontan njaguri pupuku, ndadekake bungahku. Wusana dheweke takon :

?Mas ini kayaknya wartawan ya ?? ngono kandhane nganggo basa

cakecandhake.

?Bukan?, kandhaku gedheg.

?Kalau bukan wartawan, pengarang ya ??. Aku gedheg maneh, ndadekke cah

ayu kuwi ngguyu karo kandha :

?Apa malah perayu, mas ?? Aku nyawang dheweke tajem. Uh jebul ayune

uleng-ulengan bocah iku. Yen ngguyu dhekik pipine, untune rintik-rintik rapi

rinengga janggut nyanthik, lan lambene ? ah, aku dadi nglameti lambeku dhewe.

Ngerti olehku nyawang nanjakke, cah ayu mau kecipuhan anggone ngendhani

panyawangku, saya nambahi gregetku. Dheweke njur kumlawe nganggo epek-

epeke nutupi raiku karo kandha :

?Uwis mas, lehe mirsani, ndhak sesuk njur jeleh,? kandhane. Epek-epek

tangane tak cekel banjur tak remet-remet, cah ayu mau meneng wae mung

pitakone ndedhes terus.

?Mas, mbok ngaku, penjenengan kuwi ngastane neng ngendi ?? jawabku :

?Penganggur, mbak, sekaligus pelamun.? Cah ayu mau gage nyaut :

?Ta rak tenan, penjenengan mesthi, nek dudu wartawan ya pengarang, loro-

lorone Kuwi ora bisa dipisahake, mas, mbok ngaku ta !?. Sidane aku ngaku,

wong nyatane wis kepojok ora bisa menggok lan nutup-nutupi maneh :

?Iya mbak, aku pancen nduwe andhil minangka skenario ing sinetron Si Dul

Anak Sekolahan? aku ngaku jujur.

?Mula, mas, ra mungkin wong lagi kenal kok wis ndang nakokke kahanane

bintang film sing wis kondhang yen ora ngerti seluk beluke.? Kandhane cah ayu

rumangsa menang.

?Oh iya mbak, awake dhewe rak durung kenalan ta ? Jenengku Warto.?

Kandhaku karo ngathungake tangan. Cah ayu mau nampani tanganku digegem

kenceng karo nyebut jenenge :

?Ningtyas.? Sawise padha meneng-menengan sedhela aku takon :

?Daleme ngendi mbak ??

?Aku Semarang mas, kuliahku mbiyen neng Yogya, ning saiki wis rampung, saiki

aku reka-reka nerusake pakulinane ibu, dagang bathik adol lan kulakan sing

kerja sama karo bulikku sing neng Yogya. Nek penjenengan, mas ?? Ningtyas

genti takon.

?Asalku mono Sala mbak ? ah kok mbak, nek aku ngaturi Jeng ngono piye,

kersa ta ?, wong nyatane tuwa aku.?

?Wis kono sak kersamu, mas, wong diundang Ning ngono wae, aku ya gelem

kok.? Kandhane polos.

?Asalku Sala jeng Ning, ning rampung sekolah aku njur ngumbara neng Jakarta,

katut omku sing ngasta neng penerbitan surat kabar sing wis bonafide, wiwit

tahun sewu sangangatus sangang puluh wolu. Omku wiwit enome pancen

seneng neng jurusan jurnalistik, sing njur kersa nuntun aku neng bidhange.?

?

?Njur njenengan neng Yogya iki arep tindak ngendi, mas ?, Ningtyas takon.

?

?Mung arep neng nggone kanca lawas Jeng, Yogya akeh pakar-pakar sastra

sing pinter gawe crita, jeneng-jeneng lan novele aku nganti apal.? Wangsulanku

blaka. Jeng Ningtyas sajak isih arep kepingin crita akeh, ning embuh sidane kok

kandheg sajak mangu-mangu, wusana aku sing malah takon :

?Jeng, kapan awake dhewe bisa ketemu mirunggan ? Senajan lagi wae kenal

rasane kok kaya wis kekancan lawas. Sliramu baud crita lan aku rumangsa

seneng kekancan karo sliramu.? Kandhaku tulus. Ningtyas ngawaske aku karo

mesem,njur takon :

?Sing marahi seneng nggon ngendi, mas ?? Aku dadi salah tingkah lan klicutan

entuk pitakon kaya ngono kuwi. Mula wangsulanku sak kecekele :

?Sing marahi seneng ya kabeh, luwih-luwih sliramu sing sulistya kuwi. Wiwit aku

weruh sliramu munggah bis mau, atiku kok njur tansah pingin nyawang sliramu

terus. Denea sliramu pinaringan rupa ayu sing sampurna. Iba begjane mbesuk

sing kagungan ya, Jeng.? Kandhaku tulus, merga atiku pancen kandha ngono.

Ningtyas ngawaske aku mesem njur kandha :

?Aku dhewe ya gumun je, mas, bareng aku wis ngobrol karo penjenengan, atiku

kok ya njur ketuwuhan rasa seneng. Ning penjenengan rak ora ngagem guna-

guna aji pengasihan, apa jaran goyang ta, mas ?, pitakone karo nyekikik, sing

njalari atiku saya gregeten kepingin nyiwel pipine sing dhekik nggemesake kuwi.

Ning bareng aku eling neng njeron bis kabeh ndak ampah, kanthi ora diweruhi

penumpang liyane, Ningtyas ndak jiwit cilik iringan pupune.

Dheweke njingkat ning ketok yen seneng. Gandheng wis mlebu Yogya, aku sing

rumangsa durung marem ngobrol karo dheweke, aku mancing takon :

?Nek sing sliramu jujug daleme bulik, njur ngendi kampunge, e sapa ngerti aku

bisa nggoleki sliramu mrana Jeng ??.

?Daleme bulikku Tamansari, mas, ning penjenengan ora sah rawuh rana, bulikku

kuwi watake seneng praduga, mengko dikira0 aku cah sing seneng kangsen-

kangsenan karo priya.? Kandhane Ningtyas elik-elik kekarepanku, kepingin

nemoni dheweke. Ning sidane, dheweke njur kandha maneh :

?Ngene wae pa, mas, yen penjenengan kepingin nemoni aku ?? Ningtyas

meneng mikir. Gandheng atiku selak notol, gage aku ngoyak takon :

?Iya wis Jeng, aku manut ketemu neng ngendi aku ndherek, angger diparingi

ancer-ancer utawa alamat sing gumathok, mengko mesthi ndak goleki.?

?Iya, mas, nek ora kleru baliku suk emben dina Kemis, dadi aku rong ndina ana

Yogya, gandheng aku dititipi ibu nebus resep, entenana wae neng apotik ?

Sumber Waras? kira-kira jam loro awan neng Jl. Wonosari, awake dhewe

ketemu ana kana. Piye ?? Ningtyas aweh keterangan.

?Ngono ya becik, pokoke sapa sing teka dhisik, ngenteni.? Bubar kandha ngono,

njur gage aba sopir :

?Pak sopir kiri, pak !?. Bis minggir njur mandheg, Ningtyas nyangklong tase

ngadeg njur siap arep mudhun ndak tutke kanthi mripatku sing kamitenggengen.

Mudhune wong ayu Ningtyas, gawe growahing atiku. Atiku sing mau kebak

kembang-kembang endah, saiki dadi angluh lan pepes. Upama bocah cilik

mono, pindhane direbut dulanane, sing lagi nedheng-nedhenge disenengi.

Mesthi wae beka lan nangis.

Gandheng aku jaka sing wis diwasa, growahing atiku ndak samudana. Isih ana

saplethik pengarep-arep, yen rong ndina maneh aku bakal bisa ketemu karo

dheweke. Grayah-grayah, aku reka-reka mbukak Koran sing mau diulungake

Ningtyas marang aku. Ning ya kuwi mung ndak enggo wangun-wangun. Wong

mocoa ya ora ana sing nyanthel neng utek utawa pikiran. Sing ana mung

wewayangane wong ayu Ningtyas, sing tansah gumawang neng pardo ning

netra.

Nganti bis mandheg neng Terminal Umbulharjo, aku lagi sadhar yen wis entek

rutene. Aku melu-melu penumpang liyane klunuh-klunuh mudhun kanthi tanpa

tujuan. Acaraku sakawit, sing arep nekani omahe kanca-kanca pengarang dadi

ambyar, merga tekane widadari sing ora kenyana-nyana kuwi.

Ah, pancen kok, urip mono aneh. Mula saiki aku ora nggumun, yen ana wong

sing uripe wis diprogram ? dirancang tharik-tharik, ning gagal. Iki wae aku saka

ngomah mung ngrancang tilik-tilik kancaku lawas saka sanggar kayata : Ay.

Suharyono, Krisna Miharja, Ardini Pangastuti, Rita Nuryanti, Widi Pratiwi, Indria

Siwi, sing tulisane wis sasat angger irung ngerti lan padha disenengi.

Klitih-klitih metu saka terminal bis, aku wis ditawani taksi, becak, sing pating

craek, ning ora tak gape. Aku ngunyluk mlaku sing tanpa tujuan, embuh mengko

tekan ngendi, aku dhewe ora ngerti.

Aku pancen wis diwasa, wong umurku wis ngancik wolu likur taun, ning aku

durung tau ketaman rasa sing kaya ngene iki. Mangka sasat saben ndina, aku

srawung wong-wong ayu (para seleberitis), sing padha ngayahi main ing sinetron

sing aku melu nangani.

Apa ya ngene iki ta, sing diarani gandrung karo prawan utawa jatuh cinta ngana

kae ? Ah ? ya embuh.

Sing cetha, kabeh kekarepan sing tak gantha-gantha saka ngomah pingin

kangen-kangenan karo kanca lawas dadi ambyar. Ganti gawang-gawang

lelawane sang ayu anyar katon, sing kumantil neng telenging pikir, sing angel

ndak kipatake.

Sidane aku njur neng Suryabrantan njujuk neng daleme budheku nak sanake

ibuku. Neng kana ana mas Wawan, putrane sing isih ana S.M.A. bocahe pinter

nggitar lan nyanyi, wis pokoke serba bisa. Nyanyi apa wae bisa.

Apa maneh yen gitare disetel banjaran, njur lagune lagu-lagu langgam utawa

kroncong, jan ? neng ati bisa nganyut-anyut ? rumesep neng sanubari. Ya iki

sing bisa njur malah nggugah atiku aku daya-daya inggal cepet kepingin ketemu

Ningtyas.

Dina sepisanan aku neng nggone budheku, dikancani Wawan, aku bisa neng

Nitiprayan nggone mbak Widi Pratiwi, njur neng Pirak nggone Mas Krisna, lan

dina sing kaping pindhone, aku neng Kotagedhe nemoni mbak Ardini sing

putrane pancet lagi siji wae kuwi, durung tambah.

Gandheng wis kangsen karo Ningtyas, mula nemoni kanca-kanca liyane ndak

batalake dhisik, merga atiku selak kemrungsung. Saka nggone mbak Ardini jam

rolas, mula aku pamit budhe lan Wawan yen arep bali mulih menyang Sala.

Aku emoh diterke tekan terminal, alasanku arep mbecak wae, ngiras nglaras wis

suwe ora numpak ecak.

Tekan ndalan gedhe aku ngawe taksi. Pamitku karo budhe pancen mulih, ning

sopir taksi tak duduhi alamat Apotik ?Sumber Waras? ing Jl. Wonosari kok njur

manthuk ngerti, mula aku gage munggah, taksi nggeblas tumuju alamat sing tak

tuduhke.

Ora suwe taksi mandheg presis neng ngarep apotik, aku banjur mudhun. Saka

kadohan ndak sawang, apotik kuwi pancen gedhe. Barang cetha kaya pitudhuhe

Ningtyas, aku banjur nyedhak, ngawaske wong-wong sing padha ana ing kono

siji-siji tak jingglengi, ning aku ora nemokke dheweke.

Bareng aku ndeleng jam tanganku pranyata lagi jam siji seprapat, mangka

kangsene rak jam loro, ateges aku sing teka luwih gasik. Aku banjur lungguh

kursi sedhiyane wong-wong sing padha antri nebus obat.

Mripatku tansah ngawasake dalan gedhe. Ora suwe ana taksi mandheg lan

ngudhunake penumpang, ? oh kuwi Ningtyas sing tak tunggu-tunggu.

Aku menyat saka lungguhku terus methukke dheweke. Bareng weruh aku, wong

ayu kuwi malah mandheg lakune, nyelehake tas gawane, aku diawe supaya

nyedhak.

Ya ampun ? gawane jeng Ningtyas gedhe tur katon yen abot. Kandhane bareng

cedhak :

?Rewangi yuk, mas, iki conto daganganku batik, sing sesuk kudu ndak setor

menyang Surabaya, penjenengan mau wis suwe lehe nunggu, mas ??

?Durung kok, jeng,? wangsulanku.

?Apa ngene wae mas, penjenengan neng kene sedhela, aku tak ngijolke resep,

dadi ora perlu ngoyong-oyong tas iki?, kandhane jeng Ning.

?Ngono ya becik, jeng?, wangsulanku. Jeng Ning terus mlebu apotik, saka

kadohan ndak sawang omong-omong sedhela karo pegawene, bar iku njur bali

marani aku karo kandha :

?

?Mas, obat sing dibutuhake ibu entek, sesuk wae tak golekne neng Surabaya?

kandhane santai. ?Njur iki kersane arep neng ngendi Jeng??, aku takon,

mergane tak sawang jeng Ning kok sajak riwut ora tenang.

?

?Wis golek hotel wae, mas, neng kana bisa ngobrol karo ngaso, merga budhalku

rak kudu mengko pesawat terakhir sing jam wolu take of.?

Jeneh kok ya mulih pesawat sing budhale wengi ta, Jeng ?. Dikengsel wae rak

bisa lewat tilpun, kanggo budhal sing sesuk-esuk.? Kandhaku aweh pamrayoga.

?Ora bisa, mas, wong aku wis kebacut janji,? wangsulane serius.

?Wah urusanmu dagang kok nguras tenaga lan pikiran ta, jeng.? Kandhaku.

?Lha piye, mas wis kebacut, dhuwit lan dagangan wis ana tangane wong-wong,

penjenengan ora seneng, ta mas ??

?Olehe seneng ya seneng, jeng, ning mesakake slilramu,? wangsulanku.

?Wis ayo, neng hotel ngendi lehe arep ngaso, aku tak golek taksi,? pangajakku

mbarengi tekane taksi, jeng Ning ngangkat tas sing gage tak jaluk. Karo mlebu

taksi jeng Ning aba :

?Pak, teng hotel Gadhing,? taksi banjur budhal, aku wong loro neng njeron taksi

mung meneng-menengan. Jeng Ning polatane surem, ora ceria kaya nalika

ketemu aku sepisanan neng ngebis kae.

Mlebu kamar hotel wasise wong loro nyelehake tas diseleh ing rak, Jeng Ning

terus ngebrukke awake neng dhipan karo kandha :

?Wis, mas, saiki awake dhewe bisa crita satutuge, dhasar iki sing tak anti-anti.?

Kandhane :

?Padha, Jeng, rasane cepet-cepet gek ndang ketemu sliramu, ya notol banget

neng atiku.? Kandhaku blaka.

?Wow ? yen ngono mung padha, wiwit tepung lan weruh penjenengan sepisanan

kae aku njur piye ? ngono je, mas, karo penjenengan.? Kandhane jeng Ning karo

ngguyu sajak piye ?.

Weruh untune sing rintik-rintik lan dhekik ing pipine, aku gage nyedhak, rasane

kaya kepingin nyiwel pipi sing empuk kuwi.

Jeng Ning banjur ngiringake awake, mepet lingir dhipan lungguhku, kaya aweh

lampu ijo kanggoku, tumindak sing luwih adoh.

Lagi wae sikilku ndak angkat munggah ing kasur, jeng Ning wis ngrangkul

bangkekanku kenceng. Ndak sikep dheweke ndak tangekake, dheweke

nglendhot, sirahe diseleh ing dhadhaku kebak pasrah, karo kandha :

?Mas Warto, iba bungahku yen aku bisa sesandhingan ngene iki terus karo

penjenengan, tanpa keganggu tugasku dagang sing nguras tenaga lan pikiran

iki.?

?Mulane ta mulane jeng, lerena bisnismu, aja ngangsa. Pira akehe dhuwit sing

wis ana tangane wong, mengko tak ganti, kuwi rilakna !, sliramu ngasoa !.

?Masalahe ora segampang kuwi, mas.? Kandhane Ningtyas, karo dumadakan

kembeng-kembeng lan njur nrocos mripate. Atiku krasa welas banget, saya ndak

kekep kenceng ing dhadhaku karo tak ndhedes pitakonan :

?Jujur jeng, apa sliramu kejiret utawa kejeglong utang ?? Jeng Ning gedheg

tandha yen ora.

?Lha njur ngapa sliramu kok malah nangis ??

?O, mas, genea kok lagi saiki aku bisa ketemu penjenengan.? Kandha ngono

tangise saya mingsek-mingsek memelas.

Ndak elus rambute kanthi kebak soking asih, karo takonku :

?Jeng, apa merga sliramu wis kaiket ing priya sing ora mbok tresnani ?, utawa

wis dirembug dadi, ning sliramu gela utawa ora seneng ? Aku jeng mengko sing

mberesi, merga aku pancen tresna banget marang sliramu. Yen ora percaya,

kapan jeng Ning saguh ndak lamar ?, ? sesuk apa suk emben, aku saguh sowan

wong tuwamu nglamar sliramu.?

Jeng Ning saya kenceng pangrukete neng awakku, kaya-kaya wis emoh uwal.

?Wis Jeng ditata atine, mengko njur critoa apa sing gawe ribeting atimu, mengko

ndak rewang-rewangi mikir, angger wae aku bisa.? Kandhaku ngayem-ayemi.

?Tenan, mas, yen penjenengan mengko wis pirsa aku satenane, penjenengan

ora bakal gela lan gedhene ninggalke aku ??, pitakone kanthi swara nglentrih.

?Ora, jeng, tresnaku iki tulus, upamoa sliramu wis keblasuk ing donyaning bocah

nakal utawa wis nate neng papan jember, yen sliramu kersa mertobat, kapok ora

bakal nglakoni maneh, aku isih bisa ngapura, lan nampa sliramu apa anane.

Kabeh tumindakmu bakal ndak lalekake?. Kandhaku tulus.

?Oh ora, mas, dudu kuwi. Aku ora umuk, mas, aku iki isih wutuh kenya, aku

durung nate srawung kebablasen ngladeni priya. Senajan wis akeh sing

ngarepke aku, ning atiku durung tau kecanthol karo priya kejaba mas Warto iki.

Yen penjenengan ora percaya, mas, sarehne penjenengan wis blaka yen tresna

lan bakal ngrengkuh aku dadi garwa, saiki uga bakal ndak buktekake. Mas yen

penjenengan ngersakke mustika keprawananku, saiki uga bakal ndak caoske.

Mengko penjenengan bakal pirsa yen aku nyata-nyata isih wutuh.? Kandhane

cetha.

?Oh, matur nuwun jeng, jebul kleru pndakwaku. Pangapuramu wae ya, jeng. Ha

njur apa sing marahi sedih penggalihmu ?? aku ngambali takon. Jeng Ning

meneng wae, mung ngusel-uselke sirahe ing guluku, kaya njaluk pangayoman.

Nganti sawetara meneng wae. Aku ya ora wani neter pitakonan mundhak

dheweke saya bingung. Wusanane dheweke takon maneh :

?Dadi penjenengan ora ngersakke, yen tak caoske mustika ajining dhiriku,

mas??

?Ora, jeng, aku percaya ing kandhamu kuwi kabeh. Anggonku bakal

mbuktekake, mbesuk wae yen awake dhewe wis tinalenan ing nikah sah jroning

wengi sing sepisanan. Mung welingku, jeng, jaganen kuwi, mbesuk ngemungna

aku sing mbuka wiwaraning kori kawanitanmu kuwi.? Krungu kandhaku mau,

jeng Ning bali ngruket aku kenceng karo kandha :

?Oh, mas, ya mung penjenengan priya seprana-seprene sing tak goleki, sing

bisa ndak enggo ngayom salawase.? Kandha ngono jeng Ning nyawang aku

tajem ngemu surasa jero, banjur kandhane :

?Mas, olehku arep matur akeh sing dadi aboting atiku, mbesuk wae ya yen wis

bali saka Surabaya. Lakuku wae dongakna slamet tekan nggone.?

?Iya, jeng, muga-muga tindakmu tansah pinaringan slamet tekan papan tujuan,?

kandhaku. Jeng Ning manthuk-manthuk isih karo gondhelan awakku kenceng

sajak eman ngeculke. Sawise mikir-mikir sedhela njur kandha :

Apa ngene wae, mas, gandheng numpak pesawat, rak mung sedhela, aku

mengko njur nyerahke conto-conto bathik dagangan kuwi karo bayar-bayaran.

Bubar kuwi wis rampung. Sesuk aku rak bisa bali mruput mrene maneh. Piye nek

penjenengan ngenteni tekaku neng hotel kene. Mengko mudhun pesawat, aku

tak tuku tiket kanggo penerbangan sing esuk dhewe. Piye, penjenengan kersa ?

Terus terang aku durung tutug mas. Sesuk aku tak crita akeh.?

?Ngono ya becik jeng, pokoke apa kersamu janji bisa aku manut,? kandhaku.

?Jeng Ning njur nyawang jam tangane, njenggirat karo kandha :

?Wis jam enem mas, aku tak siap-siap adus,? ngono kandhane karo mlayu neng

kamar mandi. Rampung adus terus dandan, cekat-ceket sedhela wae wis

rampung. Aku jan gumun karo tandange jeng Ning sing sarwa cepet, ora kaya

bocah wadon sing sareh lan aleman, yen ana ngarepe pacare. Iki blas ora,

bareng wis arep budhal, jeng Ning nyedhak aku ngrangkul karo kandha :

?Tenan ya, mas, aku ditunggu neng, hotel kene?, kandhane.

?Iya jeng, sing ngati-ati,? ndak aras bola-ali jeng Ning sing ayu kuwi kanthi ati

sumedhot. Let sedhela, keprungu lawang dithothok saka njaba.

?Masuk,? kandhaku dhasar lawange mung diinep. Bellboy mlebu aweh weruh,

yen wis ditunggu taksi. Sepisan meneh jeng Ning tak kekep kenceng sawise

ndak wudhari, dheweke banjur mlayu tumuju taksi sing bakal nggawa dheweke

menyang bandhara, ndak tutke kanti panyawangku sing tumlawung.

Bengi aku ora bisa-bisa turu, lam-lamen citrane Ningtyas sing ayu. Ning denea

atiku rasane kok melang-melang lan kebak rasa samar ?.

Lagi bareng wis kliwat tengah wengi aku lali keturon. Tangiku wis awan therong-

therong terus adus. Awak rada krasa seger, piyama sing tak nggo turu tak copot,

ganti hem lan clana njur metu lungguhan ing njaba. Koran anyar sing gumlethak

neng meja tak saut tak iling-ilingi.

Kagetku ngluwihi krungu bledheg ing mangsa ketiga, bareng aku weruh fotone

jeng Ningtyas ukuran gedhe kapacak ing surat kabar mau. Karo ndredheg ndak

waca tulisan ing ngisore, unine :

Telah tertangkap otak sindikat perdagangan narkoba di bandara kemarin malam,

dalam perjalanannya menuju ke Bali. Di dalam tasnya terdapat heroin setengah

kg, surat-surat/KTP palsu dari beberapa kota dengan sedhabreg nama contoh :

Ida Ayu Artini, Neneng Anisah, Rr. Prabaningrum, Ayuningtyas dan masih

banyak lagi.

Sejak masuk kota Yogya sudah dikuntit oleh yang berwajib. Diantaranya di

Apotik Sumber Waras, di hotel Gading, dan akhirnya ditangkap di bandara.

Sekarang sudah diamankan di kantor polisi. Dheg ? atine Suwarto njola,

dheweke rumangsa ngancani sak awan neng hotel iki, ning blas ora ngerti.

Malah dheweke wis kober kecanthol atine. Warto gage neng kasir mbayar, lan

cek out wektu iku uga. Karo ninggalke hotel grenenge Warto : ?Oh ? Ning kowe

kuwi cah ayu, jebul ayumu ora tulus, ning tega ngrusak generasi bangsa lan

penerusmu.?

?TAMAT?

Sambung Tresna Karo LelembutJagading Lelembut

Dening : Nini Klenyem

Dhek emben sasi sing wis kepungkur, penulis jagong manten neng Sragen,

ketemu kanca lawas dhek isih ana SLTA biyen. Padha dene ora ngira, yen ing

pista manten kuwi aku lan dheweke bakal ketemu. Jarene kancaku mau, sing

kagungan kersa mantu kuwi mbakyune, dene aku rak biyen kanca tunggal kelas.

Maklum suwe ora ketemu, mula aku wong loro milih enggon rada kiwa anggone

lungguh. Sepisan olehe crita ben ora ngganggu tamu liyane, kejaba kuwi bisa

crita apa wae bebas, merga ora keganggu tamu liya sing mesthi wae ora

sambung, wong? ora kenal lan ora sak pejagong. Bareng wis takon sak suwene

sakbubare sekolah, lan sak teruse ketemu wis dadi wong tuwa iki, dheweke njur

takon ngene :

?Mbak apa garwamu ki asmane pak Sarjoko?? Aku mangsuli:

?Iya.? Dheweke njur kandha :

?O layak? dadi sing sok nulis kae kowe ta?? Aku mung ngguyu.?Ha nek ngono

mbak, aku tak crita ya, tulisen, saiki rungokna!? Aku mapan lungguh sing

kepenak, karo siap ngrungokake critane kancaku mau. Bareng ngerti uku wis

serius anggonku arep ngrungokake, dheweke banjur wiwit crita. ?Ngene mbak,

ing ndesaku kana, aku nduwe tangga sing wis apik banget karo aku, prasasat

wis kaya sedulur dhewe. Nganti apa wae dicritakke karo aku, senajan kuwi wadi.

Wong mau jenenge bu Kadri, lha kakunge jenenge Raharjo. Anggone bebrayan

wis suwe, pinaringan momongan telu sing cilik dhewe isih ana SD. Bu KAdri kuwi

wonge putih semok tur gagah, ning ora klebu sulistya. Grapyak? sumanak?

pinter srawung, mung emane thukmis, gampang ketarik priya liya senajan wong

kuwi wis nduwe bojo kaya dheweke. Mung gumunku mbak, wong sing disiri karo

bu Kadri kuwi kok ya olehe mesthi nglanggati.

Emane bu Kadri kuwi uripe mung klebu pas-pasan, mergane kakunge kuwi ya

klebu mung dhanyang buruh tur ya klebu bodho tinimbang putrine. Mula ditinggal

ngiwa barang ya meneng wae. Sing keri dhewe, angger wong wis padha ngerti,

nek bu Kadri gandheng karo pak RT ne. Bu RT ngerti kok ya meneng wae.?

Mula aku njur dhedhes bu Kadri ngene : ?Kowe ki ra samar nek di krampyang bu

RT pa bu?? Wangsulane bu Kadri : ?Ora dhik, wong aku melu ngrewangi olehe

gawe omah sing anyar iki kok. Wista, nek ora aku sing ngrewangi tuku kayu?

gendheng.. lan material liyane, durung mungkin dadi.? Kancaku mau nanjih :

?Ora mbak lha dhuwitmu saka ngendi entukke?? Bu Kardi nyedhak karo

kandha :

?Tak blakani ya dhik, ning aja kandha sapa wae!? Kancaku sumaguh.

?Dhik, sejatine rak wis sauntara, kejaba aku hubungan karo pak RT kuwi, aku ya

nduwe pacar sing wis kaya bojone. Dheweke kuwi lelembut sing tansah aweh

dhuwit sing kena ndak enggo nguja pak RT kuwi.? Kancaku nanjih :

?Olehmu tetemon ana ngendi, bu??

?Ya ana omahku dhik, dheweke njanjeni pendhak malem Jum?at nek wis wengi

kahanan sepi. Janji wis ana angin semiyut rada gemrubug lan lampu kamarku

mak pet mati, ya kuwi dheweke teka njur langsung ngekeb aku. Biasane aku

mung takon, Kowe wis teka?? Dheweke mangsuli cetha : ?Uwis!? Yen wis ngono

dhik, dheweke njur ngarasi aku sak katoge lan tangane oprasi neng perangane

awak-awakku sing marahi kerangsang. Yen aku wis ora kuwawa ngampah, dhik,

dheweke tatrap ngajak aku mabur neng sandhuwuring mega sap pitu, ngrasakke

nikmate swarganing daging sing tanpa upama. Aku marem, sajake kana ya luwih

dening marem, nyatane njur bleg seg merem turu. Semono uga aku ya njur les

turu neng kekebane. Gagat esuk, lamat-lamat aku krungu lan uga krasa yen

ana? swara gemrubug lan angin sumiyut, lan njur mak byar lampun kamarku?

urip, ya nalika kuwi dheweke lunga. Lan let sedhela njur keprungu adan Subuh.?

?Sampeyan ora wedi bu, karo sing ngemori sampeyan kuwi?? kancaku nanjih.

?Wedi piye dhik, wong rupane ya bagus, dedek piyadege ya kaya wong-wong

kuwi, kulite ya alus. Wista pokoke nyenengke. Lan jroning ulah salulut, antuke

kemareman jan nagihi ngluwihi priya sing wis tau tak rasakke? durung ana sing

madhani.? Ngono ketrucut tembunge bu Kadri sing sajake lali, yen iku tumindak

slingkuh. Kancaku mau jare takon maneh:

?Apa nek teka kuwi ora mbok suguh apa-apa, bu?,? dheweke mangsuli :

?Ora dhik, mung welinge nalika arep teka sepisanan biyen, aku dikon nyedhiyani

gedhang emas telung iji sing mateng kuning. Ning tan kocapa dhik, esuk yen

dheweke wis lunga, tak tiliki gedhang mau wis dadi ireng lonyot. Sidane ya ming

njur tak buang.? Kandhane bu Kadri. Aku sing dicritani olehku nggatekke tenan,

supaya aku bisa nulis bener kaya critane. Bareng kancaku mau meneng, aku

njur nerang.

?Njur sateruse piye, dhik?? kancaku mangsuli :

?Anu mbak, aku krungu-krungu dheweke ki sabanjure seneng karo guru seni,

ning priyayine saka pondhok pesantren, sing jare uga mulang ngaji barang.

Dadine sing dipencuti bu Kadri kuwi kejaba ngibadahe tumemen, ning ya guru

seni lan baut micara, wong jare nek disuwun medhar sabda ya baut tur sastrane

bener.? Kancaku sing uga penulis mau mungkasi critane karo kandha ngene :

?Ya muga-muga wae mbak, priya sing dipencuti iki, bisa mbalekake

kesadharane bu Kadri, lan misahake sesambungane karo makhluk seje alam

kuwi, mundhak dadi wong ora lumrah. Iya nek ora ngapa-ngapa, nek mengko

nganti ana thukulane, njur kaya ngapa dadine.? Mengkono critane kancaku

penulis mau. Para maos pitados mangga, dene ora ya ora dadi ngapa, jer maos

mono sawetara kena kagem panglipuring penggalih.

Rampung

PaiminCerpen Bahasa Jawa: Soto Angkringan

http://seindahsenja.wordpress.com/

“Mas, mas, sampeyan pun dangu mande wonten mriki?”

“Wah, urung suwe-suwe banget Mas. Setengah tahun kira-kira.”

“Nanging nggih laris tha mandene, sajakke sing jajan saben bengi kathah

ngoten.”

“Lumayan, kena kanggo ngragati sekolahe anakku sing saiki lagi SD lan

mbakyune SMP. Kuwi bocahe saiki padha melu ewang-ewang.”

“Sampeyan lho, saget ngragati anak loro sekolah kok diarani lumayan. Hebat

niku mas. Saking angkringan saget nyekolahke anak. Mangka sakniki sekolah

niku mboten saben tiyang saget sekolah, mboten saben tiyang saget nyekolahke

anak, njenengan saget nyekolahke anak loro. Malah bisa ngganti SMP. Hebat

niku”

“Kuwi rak merga bakulanku iki tha mas, sing tak arani lumayan. Sing tuku ya

lumayan akeh. Olehe badhi ya lumayan akeh. Akeh tumrap aku bisa kanggo

nyekolahke anakku kuwi mau. Kadang isih direwangi utang, nek ana iuran kana

iuran kene ngana kae.”

“Kok nggih niku sing jajan kathah sanget tha, rombongan. Kadose kok sanes

mahasiswa sing biasane katelasan sangu.”

“ He he he he…..Pancen bedha. Kuwi kabeh wong sugih-sugih. Mahasiswa ya

mahasiswa sugih. Parane pancen mrene. Lan kuwi ora teka karepe dhewe. Ana

carane.”

“ Enggih tha.”

“Lha iya.”

“ Njenengan mesthi nganggo penglaris. Kok ampuh banget penglarise.”

“ Wooo, sampeyan niku. Jaman ngene kok nganggo penglaris. Wis ora empan

mas, penglarise uga kudu modern. Kudu nututi jaman.”

Eh, jebul sing duwe angkringan grapyak. Malah crita akeh banget bab lelakone

ana ing kutha kene. Jare dheweke janjane asli ndesa, Klaten. Klaten sing sisih

ndesa, dudu klaten kutha. Pokoke bocah ndesa.

Nalika durung dhuwe bojo, pancen dheweke sabane kutha. Jare bedha tenan

kahanan ndesa karo kutha. Ndesa sepi. Ora nyenengake atine. Menawa bengi

peteng dhedhet, ora ana lampu. Dheweke kawit cilik uwis wedi ana ing

petengan. Kutha bengi mana tetep padhang jingglang. Ana rembulan ora ana

rembulan tetep padhang. Rumangsa luwih seneng nang kutha, dheweke dhuwe

cita-cita kudu urip nang kutha. Emoh menawa dheweke urip nang ndesa. Emoh

menawa kudu bali menyang ndesane.

Tau, ndisik dheweke kekancan karo bocah wadon, jenenge Siti. Siti rupane ayu.

Dheweke kerja nang warung makan dadi rewang. Bareng kenal, kekancan, terus

Paimin kerep dolan nang ngomahe. Kerepe esuk karo ngeterke kerja, sebab

wayah sore dheweke kudu siap-siap dodolan.

Srawunge apik. Karo Siti, uga karo keluargane. Nanging, wayah dheweke dolan,

nalika Siti njupuk wedang, Paimin krungu, emake Siti nakokake dhuwit

kontrakan. Ngerti menawa omahe sing dipanggone Siti lan keluargane isih

ngontrak, dheweke kaget. Mikir-mikir. Dheweke mung tukang angkringan,

mengko menawa bebojoan karo Siti mesti kudu ngrewangi bayari kontrakan.

Mangka, tukang akringan kaya dheweke kuwi dienggo nyukupi urip wae mesti

rekasa. Sakwise ngerteni bab omah sing isih ngontrak kuwi mau, Paimin wis ora

tau dolan maneh. Ora gelem. Diweling-welingake karo Siti, tetep ora digagas.

Pokoke wis ora dolan maneh.

Sawise ora tau ketemu karo Siti. Paimin kenal karo wong wadon liya. Jenenge

Mirna, jeneng kutha. Mesti omahe mung sekitar kene, mangkana pamikire

Paimin. Mirna bocahe manis. Patrape uga nyenengake. Sumeh. Grapyak.

Sawise tetepungan, Paimin banjur sering mangan soto ana ing warunge. Mirna

kuwi mau dadi rewang nang warung kana. Warung Soto Sederhana. Bocah loro

banjur kekancan.

Niteni kapan wayahe warung kuwi ora akeh sing jajan, Paimin dolan. Mangan

Soto. Amarga sing ngladeni Mirna, Paimin menawa tuku soto daginge akeh,

sotone ya akeh, mula Paimin seneng-seneng wae mangan nang kana. Wayah

sepi ora ana sing jajan, Paimin banjur bisa gegojekan karo Mirna. Paimin njaluk

dolan nang ngomahe. Panjaluke kuwi mau disaguhi karo Mirna. ”Suk Minggu ya

mas, sedino nang ngomahku,” wangsulane. “Ya, suk Minggu,” Semaguhe

Paimin. Menawa omahe cedhak kene, sore aku isih bisa dodolan, pikire.

Dina minggu, esuk jam pitu Paimin teka nang warung kana. Numpak sepeda

motor. Paimin pancen duwe sepeda motor, sanajana wis katon ora anyar maneh.

Kadang-kadang wis ora bisa distater tangan. Menawa lagi rewel malah gelem

mogok. Lamun nggono, kuwi mau wis bisa dienggo jalaran Paimin rada

gembagus.

Warunge bukak. Nanging Mirna jare wis pamitan dina kuwi ora arep kerja. Marga

Paimin arep dolan nang ngomahe. Sing duwe warung oleh wae Mirna pamit dina

kuwi, wong Mirna ya wis suwe ora tau pamit. Wong ya ora tau lara, ora tau duwe

kepentingan. Mlebu kerja terus. “Ngandi iki arahe menyang omahmu, Na?”

pitakone Paimin. “Wis, saiki Mas Paimin mlaku wae, mrana. Mengko tak abani

menawa belak-belok.”

Paimin mlaku alon-alon. Menawa ana belokan Mirna ngabani. Ngiwa, apa

nengen, apa lurus wae. Jebul kok ora tekan-tekan. Wis adoh banget. Malah

arahe kok arah menyang ngomahe Paimin dhewe. Arah Klaten. “Kok adoh

banget. Omahmu ngendi Na?” Jebul omahe Mirna Klaten. Klaten ndesa. Luwih

ndesa dibandingke omahe Paimin. Omahe pucuk gunung. Pucuk sak pucuk-

pucuke. Paimin gela, gela omahe Mirna jebul ndesa, tur sore mengko Paimin ora

bisa dodolan. Bangkrut tenan dina iki.

Omahe Mirna ndesa. Paimin wegah-wegah tenan omah nang ndesa. Wis dadi

cita-citane kawit biyen, dheweke kudu urip nang kutha. Emoh urip nang ndesa.

Kudu urip nang kutha. Menawa oleh bojo wong ndesa, mesti tiba mburi uripe

nang ndesa. Durung menawa mengko kepeneran kudu nunggu mertua.

Kawiwitan dina kuwi, Paimin wis ora tau maneh mangan soto ana ing Warung

Soto Sederhana.

Rada suwe Paimin ora nyedaki bocah wadon maneh. Nganti sawijine dina, nalika

tuku cakar menyang pasar, Paimin kenalan karo anake sing bakul cakar. Cakar

pithik. Barang siji iki pancen akeh sing seneng. Neka-neka sebabe seneng karo

cakar kuwi mau. Paimin ngerti wae, sebab dheweke sering nakoni uwong-uwong

sing padha jajan nang angkringane, bab ngapa kok seneng mangan cakar.

Keneng apa sing jajan ora kok milih pupu utawa dada. Kuwi rak mestine luwih

empuk tur ndaging.

Kaya biasane, Paimin nalika tuku cakar nganggo tetakonan dhisik karo bakule.

Lha wis kenal. Ora pantes menawa ora sapa aruh. Nah, dina kuwi, bakule cakar

kepeneran ngajak anake wedok. Jare anake kuwi sisan karo arep tuku sabun lan

keperluan liyane. Dadi si Inah, mengkana jenenge anake kuwi mau, melu

menyang pasar. Banjur nunggu sisan emake rampungan olehe dodolan. Bejane

Paimin, banjur oleh kenalan. Bocah wadon anake bakul cakar. Bocahe resik.

Kaya makne. Senajan ora patia ayu. Batine Paimin.

“Nggih sampun Mak, kula wangsul rumiyin. Pun genep tha niki, cakare.”

“ Uwis, uwis. Malahan tak tambahi kuwi mau. Kaya padatan.”

“ Nggih sampun, maturnuwun. Ayo, Nah, sesuk kapan-kapan aku tak dolan,”

pangajake Paimin marang Inah.

“ Iya mas,” panyaute Inah sajak semu isin.

Paimin mulih lan ora mikir maneh olehe kenalan karo Inah. Nganti rada suwe.

Ketemu maneh merga nasib. Dina kuwi, kaya biasane Paimin tuku cakar.

Ndilalah dhuwit sing digawa kurang. Rasan-rasan ketinggal ana neng sak kathok

sing dienggo wingi sore. Paimin pancen ora ngganggo kathok sing dienggo wingi

sore. Dheweke ganti kathok mergo, kathok sing kuwi arep dienggo maneh sore

mengko. Dheweke ora sreg menawa mengko sore pas bakulan ngganggo kathok

sing saiki dienggo.

“Nggih pun Mak, siang mangkih kula terke. Kula diancer-anceri mawon griyane

sampeyan. Lha pripun malih, turene sampeyan arthane badhe pun ginaaken

kangge kulak cakar.”

Awane Paimin budhal menyang omahe sing bakul cakar. Ngeterke dhuwit. Nang

kana ketemu karo si Inah. Ngganti rada sore Paimin mulih. Kepenaken

gegojekan karo Inah. Wiwit dina kuwi, Paimin orao kerep banget, nanging

kadhang-kadhamg dolan menyang omahe Inah. Karo bapak ibune dikirane

bocah loro kuwi padha senengan lan arep bebojoan. Wong tuwane sajak seneng

wae menawa bebojoan kuwi mau kedadean tenan.

Sanajan Paimin ndolani Inah, nanging Paimin ora seneng-seneng tenan lan ora

kepingin banget arep bebojoan karo Inah. Paimin wis ngerti-ngerti sithik menawa

keluargane Inah panguripane ora susah-susah banget. Cukupan. Sanajan ora

asli kutha kene, nanging omahe wis ora ngontrak. Omah kuwi wis dhuweke

dhewe. Anak tunggal maneh. Mengko menawa bebojoan karo Inah bisa melu

omah nang kono. Ora mungkin ora diolehi, wong Inah kuwi anak siji-sijine. Ndah

sepine omah menawa si Inah lunga melu bojone. Mesti malah dibujuki supaya

omah nang kana wae.

Paimin seneng menawa mikir bab kuwi. Nanging atine durung sreg menawa

bebojoan karo Inah. Kurang ayu jare kancane. Paimin, kanthi rupa kang bisa

diarani bagus, isih bisa oleh bojo sing luwih ayu saka Inah. “Kena dipamer-

pamerke,” jare kancane. Paimin manthuk-manthuk wae. Kepikiran arep nggolek

kanca wadon liyane sing luwih ayu. Mengkone bakal dipek bojo.

Kanthi pikiran kaya mangkana, Paimin nglereni anggone dolan menyang omahe

Inah. Sakwise rong sasi ora dolan, Paimin dadi golekan. Malah bapake Inah sing

nggoleki, dudu Inah. Wayah bapake Inah nggoleki, nang papan biasane Paimin

dodolan, kepasan Paimin lagi wae leren olehe bakulan. Wis direncanakake

dheweke bakalan seminggu ana nang ngomah. Leren. Nang Klaten. Paimin ora

ditemokake karo bapake Inah. Nang panggonane kang disewa dienggo turu ora

ana. Nanging bapake Inah isih beja diwenehi ngerti alamate omahe Paimin nang

Klaten.

Setu awan, nalika Paimin lagi siap-siap bali menyang kutha anggone bakul

angkringan, bapake Inah teka. Bareng tetakonan ngalor ngidul jebul intine

nakokake ngapa kok Paimin ora tau dolan maneh nang ngomah. Jare digoleki

karo si Inah. “Menawa ana masalah mbok dirembuk apik-apik. Kok mak plas ora

ana kabare, kae lho ditakokake karo Inah,” mangkana tembunge bapake Inah.

Paimin mung ngguya ngguyu mbingungi semu isin.

Dina setu kuwi uga Paimin bali menyang papan panggaweane. Mampir omahe

Inah wong olehe budhal bareng karo bapake.

”Saiki kuwi Mas, anaku wis loro,” ujare Paimin ngrampungi ceritane marang

pawongan kang jajan ana nagkringane.

PupusCerpen Bahasa Jawa

Pari neng sawah wis mrekatak kuning rata lan mentes-mentes, seminggu maneh

bisa dipanen. Atine nyicil ayem dene cepakan dhuwit kanggo mbayar sekolahe

anake wis ana. Marni sing wulan iki arep ujian akhir SMU kepingin neruske

kuliah ana pertanian bakal kelakon.

Anak mbarep digadhang-gadhang bisa sekolah ing pamulangan luhur lan oleh

gaweyan sing bayare maton, bisa njunjung derajate wong tuwa.

Karo rengeng-rengeng mecaki galengan, Karjo ngubengi sawah sinambi ngusah

manuk-manuk emprit lan glathik sing arep neba.

Tekan omah esem lan guyune renyah kaya bocah cilik kang lagi kalegan atine

sebab keturutan karepe.

"Kok sajak seneng atimu Pakne, ana apa ta?" bojone takon nlesih. "Beres,

dhuwit pasedhian kanggo golek sekolahe anak mbarep wis ana"

"Genahe pripun ta Pakne!"

"Iya genah bae, karo meneh ya gak pripan-pripun." Ngono olehe semaur

nganggo dialek Jawa Timure sing medhok.

"Pancen rada ora genah, kesambet na ngendi ki mau"

"Onten napa ta Mak, kok ndremimil dhewekan!" anake mbarep njedhul mulih

sekolah.

"Bapakmu kae Iho delengan mesam-mesem dhewekan kaya wong lagi

kesurupan”

"Napa enggih ta Pak?"

"Sapa sing kesurupan. Ya Makmu iku sing rada nglimbung."

"Bapak kok sajak seneng antuk rejeki nomplok napa"?

"Dudu rejeki nomplok sebab menang tombokan, nanging delengen kae na sawah

parine wis padha kuning mrekatak seminggu engkas panen!",

"Kula saget kuliah onten pertanian yen ngaten nggih Pak?"

"Kuwi jeias ndhuk. Sebab butuhe bakal kecukupan"

"Lha aku kebagian apa Pak?" anake lanang sing nomer loro njedhul mulih

sekolah nyela-nyela takon.

"Ya mengko sisane dhuwit sing dianggo golek sekolahe mbakyumu kena kanggo

kowe"

"Sida ganti sepedhah tenan bakale”

“Sepedhahmu kae kurang apik pa? Kok dadak njaluk diganti?"

"Nggih mboten! Namung kurang sip"

"Wis kono salin terus mengko barmangan ngewangi Bapak ndandani pager sing

sisih mburi!"

Awan kuwi kang Karjo kanthi ati sing mantep dandan pager direwangi Sardi

anake sing nomer loro ya sing ragil, karan kang Karjo anake ya mung loro.

Mbarepe wadon jenenge Sumarni sekolahe ana SMU klas telu wis ngadhepake

ujian akhir dene Sardiyono anake lanang sing nomer loro ana SLTP klas loro.

Najan uripe pas-pasan kang Karjo ora ngresula, anane mung rumangsa sukur

marang pangeran sebab rezekine tansah lumintu tekane.

Bubar dandan pager reresik awak banjur salin penganggo sing rada pantes,

ganthane arep dolan nggone Babah Acheng perlu takon rega gabah.

"Dengaren macak! Arep nyang ngendi Pakne?" sing wadon takon nalika ketemu

ana latar ngarep.

"Nggone Babah A-cheng takon rega gabah!"

"Karo pesen mesin doser pisan nggone Kaji Marwan"

"Yoh. Ngestoke dawuh Dalem!"

Yu Karjo ora wangsulan, nerusake anggone reresik jogan ngarep omah. Omah

joglo kuna tinggalane wong tuwane kang Karjo diupakara kanthi permati ngelingi

omah tinggalan sing ora melu mecel mung kari ngenggoni. Najan omah wis rada

tuwa nanging yen diupakara ya katon isih apik.

"Bapak nyang ngendi Mak kok sajak perlu banget?" pitakone Marni metu saka

njero ngomah terus lungguh ana dhingklik emper omah.

"Takon rega gabah nggone Babah Acheng!"

"Kapan ta Mak panene?"

"Yen ora ana alangan kira-kira seminggu maneh"

"Apik ya parine?"

"Kandhane Bapakmu parine apik, mentes-mentes."

"Ya sukur ben payune akeh bisa kanggo ragat golek kuliahan"

"Melua ndedonga bae ben kekarepanmu keturutan"

Lagi bae anak karo simbok rembugan ora kanyana Bardi blantik teka uluk salam

banjur takon.

"Kang Karjo nyang endi Yu, kok sepi?" pitakone.

"Ki maeng lagi metu nyang nggone Babah Acheng takon rega gabah karo

mampir nggone Kaji Marwan mesen closer kanggo panen seminggu maneh"

"Arep di panen dhewe pa? Ora di tebaske? Yen ditebaske tak petunge piye?"

"Ya ... kana rembugen karo Bapake Marni yen mengko wis teka"

"Ana pirang kothak ta Yu?"

"Pitung kothak kurang sithik"

"Njaluk pira Yu saben sakwintale?"

"Aku ora ngerti Mas, wong maeng Bapakne Marni ora pesen apa-apa." "Ya wis

Yu! Aku njaluk pamit disik. Mbokmenawa mengko ketemu takjake rembugan"

"Iya sakarepmu anggere Bapakne Marni cocog regane"

Blantik Bardi sing gaweyane adol kewan sinambi dadi tukang tebas pari banjur

mulih diuntapake bojone Karjo tekan latar.

Mulih saka nygone Babah Acheng praupane Karjo rada bingar, sebab rega

gabah rada dhuwur. Sakwintale saiki regane satus seket ewu rupiah. Dietung-

etung yen panene oleh telung ton rak telung puluh kwintal di pingke satus seket

ewu ana patang yuta setengah. Bisa kanggo mbayar regad Marni golek papan

kuliah.

Menungsa wenang ngrancang nanging Gusti Allah sing nemtokake. Sore udan

ora leren-leren nganti rong dina rong bengi. Hawane atis lan dalan ngarep

omahe jenes amarga kesiram banju udan sing ora ana kendhone.

Bubar Maghrib keprungu swara kenthong titir lan ora suwe keprungu wong

undang-undang jenenge.

"Kang Karjo metua! Ayo gotong royong nyang Dham Buntung. Dham Buntung

ambrol, banyune mbludag arahe mrene" mangkono kandhane bayan Mardi saka

dalan ngarep omah.

"Apa, Dham Buntung ambrol?"

"Iya! Wis gek ndang mangkat dienteni kanca-kanca ana mbale!"

Enggal-enggal Karjo salin pengganggo nyaut pacul karo caping nggeblas budhal

nyang mbale dukuh. Pitakonane sing wadon karo anake ora dipaelu, mung

weling supaya ana ngomah ngati-ati. Tekan nggone katon banyu kimplah-

kimplah mili saka jebolan dham ngener desane lan nrabas kebonan tumuju

pesawahan sing ana pinggir desa. Sinambi gotong royong nutupi jebolan ati lan

pikirane tumuju menyang sawahe sing arep panen lan biaya kanggo anake

neruske sekolahe.

Arepa dikupiya bebarengan nanging gedhene banyu ora bisa diajak rembugan.

Banyu mili kimplah-kimplah ora bisa dicegah. Tegal jagung duweke mbah

Wongso diterjang bablas ora ditinggali apa-apa babar pisan. Kabeh digondho!

Ian diawutawut turut iline banyu. Karjo enggalenggal mlaku ngunclug menyang

sawahe. Katon pari sing sepasar maneh dipanen padha rubuh ketrajang banyu

banjir saka jebolan Dham Buntung.

Atine angles meruhi kahanan sing mengkono mau. Angen-angen oleh duwit

panen Hang musna mung kari eluh sing tumetes metu ora kerasa. Ing bathin

maneges marang sing Kuwasa.

"Duh Gusti punapa lepat kawula ngantos Paduka andhawahaken bebendu

ingkang kados punika"; ngono pangresah atine. Banyu banjir isih mili lerap-lerap

kaya miline tangise ati sing lagi nampa pacoban. Dina sesuke durung ngerti

embuh kepiye kawusanane. Amung Gusti kang mangerteni.

Nasibe ManungsaCerpen Bahasa Jawa: Nasibe Manungsa

Srengengene menthor-menthor. Panase sumelet ngobong kulit. Dhasar wis

patang minggu ora udan, lemah-lemah sing dak encik kaya ngiocotake dlamakan

sikil. Dakdhengak srengengene, jane ya wis sauntara dohe karo kulminasi langit,

wis lingsir mengulon. Naning panase isih wae panggah, ora suda-suda. Dalan

setapak sing wuda tanpa pinayungan kekayon terus wae dakpecaki. Kiwa

tengene dalan setapak, tegal sawah bera bawera. Ana sawetara ijoning

godhong-godhong jagung kang katon sapendeleng ing adoh kana. Sauntara

gubug-gubug ing sakiwa tengene dalan padha suwung, racak-racak sing duwe

gubug padha urban golek dhuwit menyang kutha sing jare luwih gampang.

"No, Darno! Reneya!"

Sakala aku mlengak. Pas olehku mlengak, Kang Parman mudhun saka njero

gubug, ngundang lan ngawe aku. Sajake ana gawe. Tanpa pikir dawa aku

jumangkah marani Kang Parman.

"Iki Iho leren sik. Aku mau nggawa tela godhog karo teh. Ayo diserbu dhisik"

sumeh, grapyak semanak, lan eseme sing ngatonake untu gingsule, sak

weruhku ora tau copot saka lageyane Kang Parman. Aku dijak munggah gubuge.

Banjur bontote, tela godhog sing dibuntel godhong lan tehe sing diwadhahi botol

aqua, didhasarake ing amben-ambenan gubug.

"Rumangsaku pakah gubugmu sempal Kang, kok celuk-celuk. Tiwas kebeneran,

malah ana undangan pesta kebun," sautku nggo pantes-pantes. Kang Parman

ngetokake rokok sing durung dibukak segelane.

"Ponakanmu wingi rak tilik ngomah” tangane Kang Parman uwet mbukak

bungkus rokok. Banjur ndudut sak ler, terus disumet. Aku sing saben dina udutku

mung mbako gewol, ya melu-melu makmum ngrasakake nikmate rokok.

"Kerjane neng endi ta, Kang?"

"Neng pabrik plastik. Mbuh, saiki jare wis munggah dadi mandhor. Jare lumayan

ceperane"

"Yen dadi mandhor ya pancen lumayan tenan, Kang. Kerjane ya penak, mung

kari ngawas-ngawasi," sambungku karo ngleleg tela.

"Maune lulusan apa, Kang?" aku nyambi nglangga teh ning botol aqua sawise

gorokanku krasa seret. Wah, tehe kok ya ngungkuli teh sosro. Legi sepet-sepete

krasa tenan.

"Mung SMA, jane ya njaluk kuliah maune. Ning kowe dhewe rak ya ngerti

kahananku. Nyekolahake tekan lulus SMA wae wis mengkis-mengkis ning

dhadha, kok ndadak arep nekat nguliahke, ya sida pedhot napasku. Yen bocahe

ngono ya pinter, wong oleh rangking siji terus, kok. "Tangane Kang Parman

ndudut tela sak puk.

"Aku ya ngandel yen anakmu kuwi pinter kaya bapake," eseme Kang Parman

mlethek nyigar lambene krungu pangalembanaku. Ning tenan, nalika isih sekolah

Kang Parman kuwi biyen pinter dhewe sak kelas.

"Ning pinter iku jebul kalah karo sing jeneng begja. Kowe rak eling Umar kae

ta?!"

"Kancane dhewe sing goblog, ngowoh, pahpoh kae?" takonku. Kang Parman

manthuk.

Pancene kabeh kancane sakelas Umar kalebu aku lan Kang Parman, padha

ngarani yen Umar kuwi bocah sing paling bodho. Mosok nalika guru biologi takon

kebo kuwi manak apa ngendhog, wangsulane jare ngendhog. Mesthi bocah

sakelas padha ngguyu cekakakan, kalebu Pak Guru kang kudune nesu. Lucu

meneh yen wayahe nembang utawa nyanyi, tembang utawa lagu sembarang

dhengah, iramane padha wae, kaya wong menek. Saka ngisor mendhuwur tanpa

cengkok, ndlujur. Dadi yen Umar giliran nembang utawa nyanyi, padha karo ing

kelasku ana dhagelan. Nganti kaku neng weteng merga kemekelen. Malah Bu

Guru Eni, guru kesenian, rikala lagi sepisanan krungu tembang lan nyanyiane

Umar, merga saking ngempet ngguyu nganti mlayu neng kamar mandi.

"Kowe ngerti, Umar kae saiki dadi Kepala Sekolah" kandhane Kang Parman

gawe kejotku. Mripatku nganti mblalak amba. Lha kok bisa! Kepala Sekolah kuwi

wiwitane rak kudu dadi guru dhisik. Kamangka guru kuwi dadi narasumber kang

pener lan bener. Gek-gek ndang menehi soal marang muride, kebo kuwi

ngendhog dibenerke. Rak payah! Utawa gek-gek nalika didhaulat muride supaya

nembang utawa nyanyi, eh, ora bisa mbayangke aku. E, Iha sapa ngerti, yen

nembang utawa nyanyi dadi guyon, ndang lagu ndhangdhut utawa pop malah

jagone. Sapa ngerti!

"Kok kowe ngerti yen dadi Kepala Sekolah, sing menehi kabar sapa ta, Kang!"

Banjur Kang Parman crita. Biyen sakluluse saka SMP (bocah bodho kok ya bisa

lulus), Umar ngulandara golek gaweyan ning kutha Semarang. Saben dina Umar

ngleyeng menyang kantor-kantor, menyang pabrik, nawakake tenagane supaya

ditampa nyambut gawe. Nanging kantor-kantor sing dileboni, racak ora ana

lowongan. Mung bandha ijazah SMP wae, arep diseleh ngendi. Lowongan sing

pas ya mung penjaga utawa pesuruh: Emane kantor-kantor sing dileboni wis ana

penjagane. Saben dina dheweke ditampik saka kantor siji menyang kantor sijine

meneh. Saka pabrik siji menyang pabrik liyane. Nanging Umar sajak ora nglokro.

Najan yen bengi direwangi turu ing mesjid utawa terminal, esuke panggah

nerusake niyate golek gaweyan. Mbokmenawa iki sing dadi kehebatane utawa

keluwihane Umar. Yen cita-citane durung kecekel, ora bakal mandheg dalan.

Nganti ing sawijining dina, Umar mlebu ing sawijining Kantor Kelurahan.

Kebeneran Pak Lurahe butuh tenaga ora kanggo kantor, nanging kanggo tenaga

omah. Gampangane Pak Lurah butuh pembantu utawa buruh lanang. Umar

cekat-ceket nampa, tanpa takon sesasine dibayar pira. Pokoke sing penting bisa

temangsang dhisik. Soale wis krasa kesel olehe rana-rene, mlebu metu kantor

apadene pabrik. Soal mengko neng kene kepenak utawa ora, dipikir mburi karo

mlaku.

Ing daleme Pak Lurah, Umar bisa ngepek atine keluargane Pak Lurah. Kabeh

putra-putrane Pak Lurah padha seneng karo Umar. Yen mung perkara gaweyan,

sepisan dikandhani, Umar mesthi ndalan, ora ndadak mindhan-mindhoni. Soal

mangan-memangan, Umar ora tau protes piye-piye. Kabeh panganan ora ana

sing disiriki. Ora ana sing dipantangi. Ora ana sing alergi.

Merga saka kemurahane Pak Lurah, Umar disekolahake ning SMA, najan olehe

mergawe minangka pembantu isih dibayar. Ora mung tekan SMA, nanging

diterusake nganti kuliah lan lulus nggondol sarjana. Terus mulang ing SMP, terus

dientukake putrane Pak Lurah.

"Dadi mantune Pak Lurah?" Kang Parman manthuk.

"Kok gelem-geleme ta bocahe wadon putrane Pak Lurah?!" protesku. Banjur

Kang Parman mbisiki aku" kabare putrane Pak Lurah sing kuwi jare idiot."

Aku njomblak. Olehku mamah tela godhog daklerenke.

"Lha kok Umar gelem?!"

"Jodho, rejeki, pati, kuwi wewenange Gusti Allah. Menungsa ora bakal kuwawa

nolak utawa ngemohi" Yen kon bukak dalil bab kaya ngono Kang Parman

pancen jagone.

"Sih kurang siji ta, Kang?!" sambungku rada keminter.

"Drajat lan pangkat. Kudune rak kowe ya Kang sing dadi Kepala Sekolah. Wong

nalika sekolah, Umar kae pintere kalah adoh karo kowe"

Kang Parman mung mesem kecut. "Aku ora bisa nerusake sekolah tekan kuliah.

Aku ora ngenger neng nggone Lurah kaya Umar. Mula akhire aku ya mung dadi

wong tani gurem kaya kowe. Najan mung tani gurem, nanging kepinteranku

dakturunake menyang anak-anakku. Buktine, sekolahe oleh ranking siji wiwit

saka SD tumeka SMA. Nalika kerja, najan ing pabrik, lagi sedhela wis dadi

mandhor. Mulih wingi, eh, kowe rung dakcritani ya?!"

Aku gedheg karo ngglogok teh.

“Apa Kang?!"

"Mulih wingi wis nggawa Karisma gres, ninggali dhuwit mboke, ninggali rokok

aku. Balik Umar?!"

"Geneya Umar Kang?!"

"Ora duwe anak. jare emoh gawe anak. Merga miturut keterangane dokter, gen-e

sing wadon luwih dominan. Dadi kemungkinan yen anak-anake lair, dheweke

ngeri mbayangake. Rak dheke dhewe ya ngakoni, yen dheweke pancen bodho"

Weruh-weruh telane wis entek. Teh sak botol aqua ya gusis. Mung Jarum 76e

sajake sing isih. Terus diwenehake aku.

"Wis wengi, yo dha bali wae" pangajake Kang Parman karo mudhun saka

amben-ambenan gubug.

Aku mlaku lon-lonan, nggagas nasibe manungsa kang pancen werna-werna.

Lintang Panjer Esuk Wis AngslupCerpen Bahasa Jawa: Lintang Panjer Esuk Wis Angslup

Esuk kuwi aku lagi ibut resik-resik kamar, kebeneran dina kuwi dina Minggu.

Dadi aku akeh wektu kanggo resik-resik kamar mess kang disedhiyani dening

yayasan panggonanku nyambut gawe. Lagi nedheng-nedhenge ngresiki rak

buku karo ngrungokne radio, ujug-ujug hapeku muni. Ana sms kang mlebu

sajake, aku kelingan yen dina iki aku janji arep mlaku-mlaku karo calon bojoku.

Gageyan aku nyandhak hape kang gemlethak ing kasur, mbok menawa sms

saka dheweke.

"Jeng, Aku lan Tiara wis boarding pas kanggo penerbangan jam 10.00 saka

Sepinggan. Sepurane, wis ngrepoti Jenengan" Oh jebul sms saka mas Satrio.

Aku lagi arep mejet hape kanggo mbales sms-e, hape-ku wis muni maneh. Ana

sms siji maneh sing mlebu, aku wurung mbalesi sms-e mas Satrio, lan milih

mbukak sms kang mentas wae teka.

Unine: "Sakjane tekaku mrene iki, arep njaluk slirane supaya dadi sesulihe ibune

Tiara sing wis marak Gusti setaun kepungkur. Nanging aku pranyata telat.

Selamat ya jeng, Muga-muga jeng Rastri bahagia"

Pleg... atiku kaya didhodhog. Awakku gemeter lan lemes saknalika, dadi mau

bengi kuwi mas Satrio wis goroh marang aku. Mas Satrio balik Jakarta cepet-

cepet ora merga ana tugas, nanging sak temene atine gela marang kejutanku.

"Dhuh Gusti... sepuranen aku ya mas. Aku ora ngira babarpisan marang

kekarepanmu teka mrene kanthi ndadak iki" Ora krasa pipiku teles dening eluh

kang tumetes merga saking rasa trenyuh campur getunku. Aku ora nyelaki yen

sejatine atiku isih mendhem rasa tresna marang Mas Satrio. Lan aku uga ngerti

banget yen sejatine mas Satrio isih nyimpen aku ana ing njero atine. Salahku

geneye ora tanggap ing sasmita nalika limang sasi kepungkur mas Satrio kirim

email kang surasane nakoni kasedhiyanku menawa diajak urip bebarengan

maneh. Nalika kuwi aku mung mangsuli "Ya mas, tak pikir-pikire dhisik" Pranyata

wangsulanku kuwi didadekne piyandel dening mas Satrio. Emane mas, emane

kenangapa njenengan kok ora critao yen saiki wis dhewekan maneh.

"Mas Satrio.... " aku undang-undang rada rangu-rangu marang pawongan kang

ngadeg ngungkuri aku. Pawongan mawa klambi bathik motif kopi pecahpecah

lengen dawa, kang padha-padha lagi ngestreni acara wisudha ing Universitas

Gadjah mada.

Rumangsa ana sing ngundang jenenge, pawongan kuwi banjur mengo memburi.

Meneng sauntara karo ngawasi aku mengisor mendhuwur.

"Mas iki aku mas, Rastri..." aku nyoba mbaleni nyapa kanthi nyebut jenengku.

"He he... Njenengan ta iki jeng. Masya Allah, pangling aku Jeng." Ngomonge

sajak surprise banget.

"Piye-piye kabare Jeng,” ucape sak banjure nakokake kabarku.

"Apik mas. Njenengan kok wis katon sepuh ta mas?"

"Hehe ya wis ngene iki Jeng. Umur ora isa diendheg. Sing penting sehat. Lak ya

ngono ta jeng" saure.

"Lha iki gek ngestreni putrane wisudha apa piye?" takone.

"Iya mas. Wisudhane anak lanang;" wangsulanku.

"Lha endi putrane?" mas Satrio nggoleki anakku lanang karo ngubengke

panyawange nggoleki anak lan bojoku.

"Lagi nyang mburi, ngeterke bapake"

"Lha njenengan dhewe?" aku mbalik takon.

"Aku ya lagi ngancani Tiara wisudha iki," jawabe.

"Oh... cah ayu biyen kae ya mas?"

"Iyaa... saiki bocahe kan lagi lulus S2ne. Lha kuwi apa bocahe mrene,"

njlentrehe karo nudingi pernahe bocah wedok kang nyandhang toga werna biru

tuwa. Katon ayu banget.

Aku ngenut arah drijine mas Satrio, aku ora bakal lali karo sorot mripat rongpuluh

taun kepungkur. Sorot mripate bocah wadon cilik kang manja banget marang

aku.

"Tiara, iki Bu Rastri. Salim dhisik ndhuk." Prentahe mas Satrio nalika Tiara wis

nyedhak.

Kanthi sopan, bocah wadon ayu kuwi nyalami aku lan ora lali ngarasi tanganku.

Aku bales karo ngrangkul lan ngarasi pipi nggemesake biyen kuwi, kang saiki wis

dadi prawan ayu.

"Isih kelingan ora cah ayu karo Ibu?" takonku marang dhewekne.

Tiara mung mesem karo isih nyawang aku. Mbok menawa karo ngeling-eling

nate ketemu karo aku kapan lan ana ngendi.

"Ha ha..... wis lali sajake Jeng," mas Satrio sing mangsuli pitakonku.

Aku mesem karo terus takon: "Lha iki terus kapan nak Tiara arep dimantu?"

pitakonku karo nglirik Tiara.

"He he mbuh kuwi jeng. Sakarepe bocahe. Wong bubar wisudha iki mengko

malah langsung bablas mambur nyang Jakarta terus mblandhang dhines neng

Prancis. Mbuh sapa iki mengko sing arep ngurusi aku ndhik kene," celathune

mas Satrio mangsuli karo ngepuk-epuk pundhake anake.

"Ngomong-ngomong, neng Yogja iki arep pirang dina Jeng?" takone nerusake

olehe jagongan.

"Lho, aku saiki rak manggon neng Yogja mas. Wis meh setaun iki,"

wangsulanku.

"Wow alah... tiwas kebeneran yen ngono. Aku bakale ora kesepen ditinggal

dening Tiara. Aku saiki ya leren neng kene kurang luwih wis karo tengah taun."

Mas Satrio sajak seneng Ian mesem marem nalika ngerti yen saiki aku wis

pindhah ing Yogja uga.

Sakwise sapatemon kang ora kajarag kasebut, antarane kulawargaku lan mas

Satrio dadi akrab. Prasasat mas Satrio kaya wis dadi sedulur dhewe tumrap aku

lan anak bojoku, kang ora mangerteni menawa biyen nate ana crita liya antara

aku lan mas Satrio.

Lan esuk iki, ganep ing yuswane mas Satrio kang kaping suwidak telu taun. Aku

isih lungguh njegreg dhewekan ana ing teras rumah sakit Dr. Sardjito. Eluhku

tumetes nelesi pipiku kang wis ora kenceng maneh, ngancani turahan tangisku

kang isih mingseg-mingseg.

Sewengi aku ngancani mas Satrio ing wektu-wektu akhir hayate ing rumah sakit

iki. Subuh mau, nalika adzan Subuh ngumandhang ing mesjid; mas Satrio tangi

dadakan saka komane. Kapinujon aku lagi lungguh ing sandhinge. Melek byar,

katon pasuryane kang seger kaya ora lagi nandhang lara. Sorot mripate tajem,

tajem kaya nalika isih mudha...., kang nate gawe atiku trataban biyen.

"Jeng... kok njenengan neng kene. Lho, aku iki neng endi jeng?" pitakone.

"Iya mas, iki aku Rastri. Njenengan saiki lagi ing rumah sakit. Mas Satrio wis

telung dina iki koma sakwise tiba keplesed ing Kaliurang wingi kae," aku

njlentrehke alon-alon. Tangane kang temumpang ing dhadhane tak cekel alon-

alon. Akungrasake hawa kang lembut lan anget ing dhuwur dhadhane.

Mas Satrio mesem, banjur njaluk tulung aku supaya mbantu olehe arep tangi

saka peturon.

"Jeng... aku pengin sholat. Tulungana aku sedhela"

"Mas... mas sareyan wae dhisik. Aku tak ngundang dokter piket ya,” aku nyoba

nahan mas Satrio supaya ora tangi-tangi dhisik lan arep ngundang dokter ben

mriksa kahanane.

"Ora usah jeng... Aku selak pengin sholat:"

Sidane aku ngalah, Ian nuruti kekarepane. Mas Satrio banjur tak tuntun menyang

kamar mandhi.

"Lha garwane endi. Kok dhewekan?" karo mlaku mas Satrio isih kober nakokake

bojoku.

"Ana mas. Lagi menyang mesjid, sholat Subuh:" Wangsulanku.

Sak wise mas Satrio mlebu jedhing, aku banjur golek sajadah. Kebeneran aku

sangu sajadah saka omah, terus tak gelar ing sisihe dipan mujur ngulon. Ngerti

yen wis dicawisake panggonane sholat, mas Satrio banjur miwiti anggone sholat

Subuh.

"Allah.. hu akbar..." ora suwe mas Satrio wis katon khusyuk anggone shalat

Subuh. Karo ngenteni anggone sholat, aku lungguhan ana ing kursi cedhak

jendhela. Kordene tak bukak saengga aku bisa nyawang lintang Joko Belek kang

isih padhang sumunar. Aku dadi kelingan marang puisi kang nate ditulis dening

mas Satrio mligi kanggo aku biyen. Puisi kuwi isih tak simpen nganti saiki. Aku

mesem nyawang Lintang Panjer Esuk kuwi kang ngelingake aku marang crita-

crita lawas kang endah Ian romantis antarane aku lan mas Satrio.

Lamunanku buyar nalika aku sadhar yen mas Satrio olehe sujud sajak suwe

banget. Kuwatir yen ana apa-apa, aku banjur nyedhaki mas Satrio kang isih

sujud kuwi.

"Mas... " aku nyoba ngganggu kekhusyukane merga kegawa rasa was

sumelang.

"Mas... mas Satrio, tak baleni anggonku celuk-celuk kanthi suwara alon.

Merga ora ana reaksi, akhire tak wanek-wanekake nggugah anggone sujud.

"Mas... mas Satrio.." lengene tak candhak karo setengah tak hoyog-hoyog.

Panggah meneng wae....

"Mas... Masya Allah... Mas... Innalillahi..." tangisku pecah sanalika bareng aku

ngerti yen pranyata mas Satrio wis ninggalake ragane kanggo selawase. Bali ing

alam kelanggengan tumuju. marang Gusti kang tansah disuyudi sak suwene iki.

Saiki kari aku dhewekan kang meneng angluh ing emperane rumah sakit Sardjito

iki. Lintang Panjer Esuk wis angslup digenteni dening esuk kang rantak-rantak

ing bang-bang wetan. Lintang kuwi angslup nggawa janji prasetya kang nate

diucapke marang aku. Aku isih kelingan ujare biyen, yen ta mati sukemben

pengin mati ing kahanan sujud amarga ing mangsa sujud kuwi, jarene jarak

paling cedhak antarane kawula lan Gustine. Dheweke uga janji yen bakal tansah

nurahake separo atine kanggo aku. Lan kuwi'kabeh disembadani...

Layang Saka SurinameCerpen Bahasa Jawa: Layang Saka Suriname

Swarane sepedha motor Pak Pos mandheg aneng ngarep omah, ngagetake

anggonku ngalamun, wayahe lagi jam setengah sepuluh awan. Dina iku

babarpisan ora nyana yen aku entuk kabar saka nggone David Sutarmin KT ing

Suriname. Yen dirunut sarasilahe, David Sutarmin KT iku isih sedulurnunggal

mbah buyut karo aku nanging ngertine ya lagi saiki amarga dheweke urip ana

negara Suriname sing adoh bangetjare ana poncote donya iki. Layang banjur tak

bukak kebak pengarep-arep, gek kabar apa meneh sing diwartake sedulur

nunggal mbah buyut sing mung tak weruhi rupane saka gambar poto sing nate

dikirimake.

"Assalamu'alaikum ww"

Layang katur Kangmas Parja Sastratinaya kang kinurmatan, sakdurunge aku

ngabarake kahananku ing Suriname, tak jaluk kabeh sedulurku ing tanah Jawa

Indonesia padha keslametan lan karaharjan, dene aku sakulawarga uga padha

slamet lan entuk rohmating Gusti Allah SWT.

Mengkono pambuka layang sing tak waca. Aku banjur unjal ambegan, jebul

sedulurku iku isih ngrasuk agama Islam kaya agama sing dirasuk kabeh

sedulurku, katitik saka anggone menehi salam mau. Layang banjur tak waca

sakteruse.

Aku sakulawarga ing Suriname padha slamet lan oleh rohmating Gusti Allah

SWT, malah sedhela maneh (sak-wulan) engkas aku bakal pensiun saka

pegawe negeri pamarentah Suriname. Sanajan aku pension, nanging

mbokmenawa beda karo para pensiunan pegawe neng tanah Jawa Indonesia.

Neng kene (Suriname) kabeh pegawe sing mlebu wayahe pensiun iku wis dilatih

kapinteran nyambut gawe apa wae sing disenengi lan sing luwih penting

sakliyane oleh pensiunan sing lumayan gedhe saben sasine isih entuk pesangon

kanggo modhal usaha mau. (Sejatine pensiunan ing Suriname iku wis cukup

malah kepara turah), kepinteran mau amung kanggo ngisi wektu sing longgar.

Nalika arep wayahe pensiun aku melu latihan madeg dadi wiraswasta, gawe lan

dodolan panganan sing dibutuhake wongJawa Suriname, rencanaku arep gawe

lan dodolan "Gethuk Lindri lan Klepon”, kava sing sok dicritakake swargi simbah

biyen.

Sakeplasan aku banjur kelingan layange David. Sutarmin KT sing tak tampa rong

sasi kepungkur, aneng layang iku David Sutarmin KT crita yen ing negara

Suriname saiki wis maju banget, mbokmenawa kemajuane negarane ngungkuli

Jawa Indonesia. perlu tak aturake, sabensaben David Sutarmin KT nyebut

Indonesia mesthi nganggo sebutan Jawa Indonesia, jare kanggo nguri-uri lan

dadi pepeling marang anak turune yen dheweke iku sejatine wong Jawa sing di

gawa dening penjajah Walanda menyang tanah Suriname didadekake buruh

perkebunan, pamrihe anak turune ben bisa ngurmati para leluhure sing urip

ngrekasa digawa Walanda, amarga akeh sing wis padha mati lan dibuwang ing

saktengahing laut nalika digawa mrana, uga bisa sesambungan utawa

silahturami marang sedulure ing Jawa Indonesia sanajan mung lumantar surat,

telepon utawa internet, malah diajap sing isih enom lan uripe kepenak padha

gelem dolan menyang Jawa Indonesia nggoleki sedulure dhewedhewe. Aneng

layang mau dicritakake yen warga penduduk Suriname mligine wong sing saka

Jawa Indonesia saiki padha urip kamulyan amarga akeh sing urip kecukupan

malah kepara sugih mblegedhu lan nguwasani ing pamarentahan (sing

dikarepake menduduki jabatan penting). Menawa katandhingake wong Jawa

sing ana tanah Jawa Indonesia malah saiki uripe luwih kepenak. Awit saka

sugihe mau wong-wong wis padha lali karo panganan asli saka Jawa Indonesia

sing jenenge Gethuk Lindri lan Klepon. "Kang Parjo, saiki bocah-bocah enom

padha wis ilang Jawane". Uga dicritakake para kanoman wis ora ngerti maneh

Gethuk Lindri lan Klepon, sing dingerteni mung panganan saka negara manca

kaya: sakwernane Roti, Hamburger, Spaghety, Pisa, Donat, Kebab, Isp. Kabeh

mau panganan saka manca negara sing saiki wis mratah aneng Suriname.

Semono uga wis akeh sing ora ngerti masakan saka Jawa Indonesia Kaya

jangan Lodheh, Sambel goreng, Semur, Gudheg, Oblok-oblok, Terik, Brongkos,

Bobor, Rawon, Bothok, Tumpang, Isp. "Yen ora kabotan aku nyuwun ngerti piye

carane lan resepe gawe Gethuk Lindri lan Klepon”, ngono critane. Nalika maca

layang dhek semana aku ora pati nggape, mongsok gawe Gethuk Lindri lan

Klepon wae ora bisa, tur ya arep kanggo apa?, layang banjur tak waca meneh:

"Kang Parjo, aku nyuwun tulung tenan, piye cara lan resepe gawe Gethuk Lindri

lan Klepon, amarga yen wis bisa aku arep bukak usaha toko khusus Gethuk

Lindri lan Klepon, yen bisa cara lan resep iki cepet dikirim lewat pos (Aja dikirim

lewat internet). Mbesuk yen toko Gethuk Lindri lan Klepon mau laris, Kang Parjo

arep tak kirimi dhuwit sakperlu kanggo ragad dolan menyang Suriname, iki

njanjiku Kang".

Mak jleg rasaning ati maca layange sedulurku saka Suriname mau, najan ketoke

sepele jebul nguri-uri kabudayan sing wujude panganan lan olah-olahan mau

penting banget, yen anak turune dhewe mbesuk uga ora ngerti kabudayan Jawa

njur piye dadine mengko? Aku banjur nerusake anggonku maca layange David

Sutarmin KT.

Kang Parjo, aku optimis banget yen usaha iki bakal maju lan dadi gedhe, malah

rencanaku arep tak pepaki dadi rumah makan sing dodolan sakwernane

mangsakan Jawa kaya sing tak critakake ing layangku mbiyen. Wah mendah

senenge mbesuk aku yen Kang Parjo utawa anakmu ana sing gelem menyang

Suriname, bab wragad aku mengko sing ngongkosi, wektu saiki aku lagi sibuk

mbangun toko sing bakale tak enggo dodolan Gethuk Lindri lan Klepon mau.

Sakliyane iku aku duwe cita-cita, mbesuk arep bukak kursus basa Jawa ing

Suriname kene, wah mendah pintere wong Jawa Suriname mengko, bisa basa

Jawa alus lan ngerti tata krama lan unggah-ungguh kaya budayane leluhure sing

isih ana neng Jawa Indonesia".

Lagi tekan semono anggonkd maca layange David Sutarmin KT mau aku dadi

melu ngguyu dhewe. Kok kahanane meh ora beda karo sing ana kene, sanajan

wong Jawa isih akeh cacahe lan urip ing tanah Jawa, nanging kasunyatan akeh

wong Jawa sing ora bisa Njawani. Semono uga bab panganan lan olahan Jawa,

akeh sing wis padha nglirwakake, ngendi ana cah saiki ngerti lan doyan mangan

jangan Brongkos utawa Bobor mbayung? Layange David Sutarmin KT banjur tak

tutugake anggonku maca,

Kanggo sawetara aku nyuwun dikirimi majalah utawa koran sing abasa Jawa,

(dhuwite bakal tak kirim lewat bank, aku nyuwun nomor rekeningmu Kang).

Sanajan aku iki wis tuwa, nanging aku isih seneng mangerteni kahanan Jawa

Indonesia, piye kabare pemilihan presiden sing bakal teka, calon presidene apa

ya wong saka Jawa? Aku percaya yen Pak Susilo Bambang Yudhoyono (SBY),

iku wong Jawa; Pak Prabowo, pak Wiranto, Sultan Ngayogjakarta lan Bu Mega

(anake wedok Soekarno) iku ya wong Jawa, nanging Hidayat Nur Wahid lan

Jusuf Kalla iku apa ya wong Jawa? nanging kabeh mau ora penting Kang, sing

penting wong Jawa utawa wong luwar Jawa kudu gelem nguri-uri lan

ngrembakakake basa lan kabudayan Jawa, eman-eman Iho Kang aja nganti

cures, wong aku dhewe sing ana Suriname isih kober nguri-uri basa lan

kabudayan Jawa. Oh, iya Kang, apa Majalah "Panjebar Semangat" weton

Surabaya kae isih urip? Dhek emben aku maca kabar saka internet jare tlatah

Grogol Sukoharjo kebanjiran meneh, wah mesakake iku rak nggone simbah-

simbah swargi mbiyen ta? Saktemene isih akeh kabar lan panguneging ati sing

bakal tak tulis, nanging semene dhisik wae mbesuk disambung maneh. Model

nulis laying ngene iki kanggoku malah bisa tetep nuwuhake rasa kangenku saka

negara sing adohe ana sak poncote donya. Kae Kang swarane adzan Maghrib

wis kumandhang banter celuk-celuk wong Jawa padha manembah marang Gusti

Kang Akarya Jagad, yen aku mono isih mbacutke dhawuhe para sepuh, sholat

iku ya madhep mengulon kaya dhek jaman isih aneng Jawa Indonesia kae.

Saka sedulurmu,

David Sutarmin Kartotinaya

Layang banjur tak lempit, atiku krasa bungah jebul isih duwe sedulur sing adoh

panggonane nanging isih gelem nulis layang, kamangka jaman saiki wis akeh

sing padha ninggalake nulis layang, pilih padha telepon apadene SMS-an wae

jare luwih cepet, sanajan yen aku sok maca SMS kae tembung-tembunge jan ora

ana sing genah malah ora ngerti tata basa. Wengi iku aku wis tata-tata arep nulis

layang walesan lan nuruti penjaluke sedulurku sing ana Suriname mau.

Mbokmenawa sasi ngarep dheweke wis bisa miwiti bukak toko Gethuk Lindri lan

Klepon aneng Suriname kana.

Biso Gawe MaremCerpen Bahasa Jawa: Biso Gawe Marem

Sedhela maneh, kurang saka rong wulan aku wis bebas menganggo, ora kudu

nganggo seragam abu-abu putih, bangku SMA bakal dak tinggalake.

Angenangenku wis lumaku adoh, yen ora UGM ya ITB, paling ora ya UNS wis

trima, pokok pamulangan luhur negeri, awit wong tuwaku mung randha

pensiunan, iku wae dhuwit pensiunan kudu disisihake separo kanggo tuku obat

menawa sakwanci-wanci gerahe kambuh. Saupama aku ketampa neng ITB aku

wis mangerteni dhaftar alamat alumnus SMAN I kang saiki kuliyah aneng ITB

sing bakal dak jujug, uga dhaftar alamat alumnus SMAN I sing saiki wis dadi

wong sing berhasil. Pancen nalika reuni akbar taun 2000 sengaja aku golek

kenalan kangmas lan mbakyu seniorku sing saiki wis berhasil. Ana sing saiki

dadi menteri, ana sing saiki dadi panglima TNI, lan sing nglungguhi jabatan

eselon siji utawa eselon loro ing Departemen utawa ing BUMN. Pamrihe mung

siji: besuk bakal dak jaluki tulung melu ngragadi kuliyahku. Aku mono mung

pawitan karep lan sregep sinau. Ning kanggo wragad yaiku mau dalane srana

ngubengake tampah golek bantuan beasiswa. Pancen babagan sinau utawa

sekolah bapak swargi banget anggone nggatekake, aku kelingan nalika isih

kelas loro SD, aku dijak nonton proyek pembangunan hotel tingkat sepuluh ing

kuthaku. Bapak ngendika: "Ngerti kowe, sapa sing nggawe hotel iku?" Aku ora

bisa wangsulan, sidane bapak paring wangsulan dhewe: "Sing mbangun hotel

iku insinyur bangunan lan arsitek!". wangsulane bapak manteb. "Sekolahe neng

ngendi pak?" Bapak katon seneng banget mireng pitakonku mau, karo nyawang

wewangunan hotel sing durung rampung anggone mbangun bapak wangsulan:

"UGM, ITB, ITS UNDIP lan ing kutha Solo iku ya ana! Kowe mbesuk kudu

sekolah ing kono ben bisa dadi insinyur utawa arsitek".

Emane nalika aku lagi lulus SMP bapak wis sowan marak ing ngarsane

Pangeran, aku dadi bocah yatim. Ana rasa sing ora bisa dak bendung, aku duwe

kekarepan lan krenteg kang gedhe kanggo mujudake pepenginane bapak nalika

semana, kepengin anake lanang sing ontang-anting iki bisa dadi insinyur utawa

arsitek.

Saka kidul katon kledhange pak Sujud, wali kelasku, tindak nuju kelasku. "Pram,

ditimbali pak Kepala Sekolah!" Mak dheg rasane ati kaya didhodhog, gek ana

apa, batinku rada geter. Ana ngarepe bapak Kepala Sekolah aku lungguh kursi

rada wedi "Nimbali kula pak?", "Ya, ana bab sing wigati kanggomu!". Karo

mbukak layang, bapak Kepala Sekolah ngendika "Iki ana tawaran beasiswa

kanggo bocah sing pinter lan anake wong kesrakat". Mak plong rasane atiku,

krungu ngendikane pak Toyibun, Kepala Sekolahku, kaya antuk dalan kanggo

nggayuh impenku saksuwene iki. "Yen bab kepinteran aku percaya yen kowe

pinter, bijimu apik-apik kabeh malah kepara dhuwur dhewe sak sekolahan iki.

Nanging aku durung mangerteni kahanan sing saktenane ekonomine wong

tuwamu".

Kaya wong ketiban rembulan rasane, atiku bungah banget. "Kula purun pak

menawi dipun ragadi kuliyah, awit tiyang sepuh kula namung randhanipun

pensiunan".

Dina iku aku rumangsa dadi wong sing paling begja sak sekolahan, rumangsaku

kabegjaning ati ora bisa digambarake nganggo ukara. Ana ing acara wisudha

siswa, dibiwarakake yen aku lulus kanthi biji sing paling dhuwur dhewe. Ora

mung iku, isih ketambahan warta sing nyenengake ati, Pramono siswa jurusan

IPA3 ketampa aneng ITB Bandung. Swarane keplok lan suraking kanca-kanca

mbata rubuh, atiku bombong sak genthong gedhene, kabeh kanca lan guru

padha nyalami aku. Maturnuwun... maturnuwun...

“kowe sido kuliyah neng Bandung Pram?” pitakone sibu ndadekake kagete atiku.

“Inggih bu, awet sampun ketampi wonten ITB!”, wangsulanku karo mesem.

“Njupuk fakultas apa?”. "Kula ketampi wonten fakultas Teknik jurusan Sipil bu".

"Terus wragade piye, kost ana ngendi, kapan mangkate?", pitakone sibu mbrubul

ora ana enteke. Sanajan katon bungah aku ketampa aneng ITB, nanging sajake

penggalihe rada ora kepranan aku kuliyah neng ITB. "Karepku mono kowe

kuliyah neng kedokteran, paribasane bisa ngiras ngirus kowe mbesuk bisa

ngopeni aku yen aku lara!", ngendikane sibu mau keprungu kaya sajak cuwa

penggalihe. Krungu tembung-tembung sing ngandhut penjaluk mau atiku dadi

bingung, gek aku iki anak ontang anting sing kudu manut miturut dhawuhe sibu,

nanging kabeh mau wis kebacut, aku ngrumangsani luput nalika arep milih

jurusan ora nyuwun tetimbangan sibu, awit aku mung kepengin nuruti apa sing

dadi kersane swargi bapak mbiyen sing kepengin putrane lanang iki dadi insinyur

utawa arsitek. "Menawi babagan wragad kula kuliyah wonten ITB lan

panggesangan sekdangunipun kuliyah sampun wonten ingkang nanggel ngantos

lulus". "Ya syukur yen wis genah ana sing nanggung, aku bungah, nanging apa

ora bisa pindhah fakultas Kedokteran?". Krungu ngendikane sibu mau aku

tambah bingung, sajake pepenginane sibu supaya aku kuliyah aneng kedokteran

mau kepengin dituruti temenan. "Mekaten nggih bu, pilihan kula wonten fakultas

teknik kala wau nggih anggen kula nuruti kersanipun babak swargi!" "Oh, ....

ngono ta, ya wis aku manut!" Sidane sibu mangestoni anggonku kuliyah ana ing

ITB Bandung.

Taun sepisan aku urip ana Bandung kabeh lumaku lancar, kuliyah lancar, ragad

ya lancar, mula asile kuliyahku ya apik banget, bisa gawe mareme wong sing

menehi beasiswa. Saben liburan aku merlokake mampir nyang daleme bapak Ir.

Rohmad ing jalan Braga Bandung kang maringi beasiswa. Dhasar priyayine

grapyak tur padha-padha saka Solo, mula penganggepe marang aku kaya

kulawarga dhewe, malah aku bisa kekancan raket karo kabeh putra-putrane sing

lagi kuliyah ana ing njaban kutha Bandung. Saben-saben ketemu mesthi aku

dijaluki tulung karo putra-putrane supaya ngajari basa Jawa, amarga sedina

sedinane padha nggunakake basa Sundha karo ibune sing pancen asli priyayi

Priyangan iku.

"Nak Pramono, coba aku tak takon karo sliramu!”, ngendikane pak Rohmad

nalika sawijining dina pinuju jagongan ana teras. “Inggih,... wonten wigatos

punapa pak”, wangsulanku rada kaget. "Yen dak sawang lan dak gatekake,

sakploke anak-anakku mbok ajari basa Jawa, saiki dadi pinter, lan ngerti unggah

ungguh, ngerti suba-sita marang wong tuwa".

Krungu ngendikane pak Rohmad mau aku dadi melu seneng. Pancen nalika aku

ketemu sepisanan karo putra-putrane pak Rohmad aku rada kaget, jebul putra-

putrane adoh saka tumindak unggah-ungguh, andhap-asor karo wong tuwa,

jebul bareng karep srawung karo aku sing wong Jawa asli kelairan Solo dadi

malik grembyang. Malah miturut rencanane, Dhik Diyah putrane pak Rohmad

sing saiki lagi kuliyah aneng fakultas Kedokteran Unpad mau kepengin dolan

menyang Solo sowan daleme eyange ing kampung Mangkuyudan.

Mbuh apa iki wis garising uripku, srawungku karo pak Rohmad lan kulawargane

sangsaya raket, sedhela maneh aku bakal diwisudha minangka insinyur teknik

sipil, Dhik Diyah sajake kok ya tambah raket karo aku, kamangka kanca-kancane

pria sing calon dokter ya akeh, malah dheweke sanggup ngancani aneng acara

wisuda mbesuk, semono uga ibuku kok ya katon seneng aku duwe kanca calon

dokter, nanging aku ora wani njanjekake marang ibuku. Aku lagi wae mlebu

marang jagading bebrayan masyarakat kang lagi nedheng-nedhenge mbangun

ing sakabehing panggonan, PT Wastika Karya wis nunggu tenagaku. Perkara

sesambunganku karo Dhik Diyah durung kepikiran, nanging ana rasa eman yen

nganti katresnane Dhik Diyah mrucut saka tanganku. Aneng acara wisudha

ibuku terus dikanthi astane karo Dhik Diyah. Bubar acara wisudha padha poto-

potonan, ora krasa eluhku dleweran, wewayangane swargi bapak katon seneng

marem, ing sandhingku sibu ya rumangsa marem aku cecaketan terus karo Dhik

Diyah. Dina iku aku sing mung bocah yatim bisa gawe marem kabeh

kulawargaku lan kulawargane pak Rohmad. Udan rintik-rintik nelesi kutha

Bandung sing awan iku dadi saksi perjuwanganku nggayuh impene bapak

swargi, muga-muga aku bisa gawe marem penggalihe sibu sing kepengin bisa

duwe mantu dokter.

MundhakCerpen Bahasa Jawa: Soto Angkringan

“Mas Proyek, sampeyan wingi, ngulungke dhuwit, banjur bablas mlayu wae. Nika

kurang sampeyan mbayare.” Uwong sing sajake lagi proyek lan dina-dina iki

pendhak wengi jajan nang angkringane Paimin jebul teka maneh bengi kuwi.

Lingguhe isih tetep nang kursi biasane. Dadi nalika teka Paimin bisa langsung

nyapa. Paimin apal, kelingan wae.

Disapa mas Proyek, pawongan kuwi ora protes, wong dheweke pancen lagi kerja

nang proyek tenan. Rumangsa kenal karo tukang angkringan. Ewa semana

dheweke uga wangsulan.

“Wah, sampeyan mbok mboten gawe-gawe. Biasane regane nggih samonten.

Kula bola-bali jajan mriki nggih sampeyan protese namung sakniki. Wingi-wingi

sampeyan mendhel mawon. Niku rak berarti sampeyan gawe-gawe. Kula

mbayare nggih sami.” Pawongan kuwi mau sajak ora trima diomongi menawa

olehe mbayar wingi kurang.

“Sampeyan wingi ngulungke artha langsung ngeplas bablas ora tolah-toleh ana

wong celuk-celuk. Kula rak wingi nyeluki, ngomong menawi sampeyan mbayare

kirang.”

“Lha enggih, kula niku selak ajeng teng wingking. Pun ora kuat malih nahan.

Genahe pripun niku.” Bab alasan cepet-cepet lunga dheweke ngapusi wong

satenane dheweke selak kepingin ngombe. Nanging rumangsa wingi nalika

sawise mbayar dheweke ngeplas sakbare ngulungke dhuwit, dheweke ngakoni

wae.

“ Njenengan kedah nambahi kirange wingi, sampeyan wingi ngulungke artha

samenten tha,”muni ngono Paimin karo nuduhake dhuwit. “Niki nggih arthane

sampeyan, taksih tak simpen. Tak duduhke sampeyan saniki. Niki kirang niki,”

Paimin nuduhake dhuwit sing wingi diulungake dening pawongan kuwi.

Ngerti dhuwite wingi isih disimpen, dhuwite pancen kaya ngono, wis lusuh,

pawongan kuwi ora bisa selak. “Enggih samonten, biasane kula mbayare nggih

samonten.”

“Biasane pancen samonten, nanging kawit wingi regane rak mindhak, dados

sampeyan mbayare kirang. Sampeyan ngeplas, diceluk-celuk bab mbayare

kirang, bablas mawon,” semaure Paimin seru, nggenah-nggenahake.

“ O, dados regine mindhak.”

“Mindhak, barang-barang saniki larang kabeh. Beras larang, lengo larang, niku

sebabe dodolan kula regine nggih mindhak.”

Paimin mau sakawan-awan krungu anggone bojone grundelan. Dheweke isih

mangkel, sebab bojone olehe omongan ora meneng-meneng. Saiki ana papan

dienggo muntapke mangkele, ya digunakake. Pawongan kuwi mau rumangsa

salah, diocehi Paimin, ya ora bisa selak. Malah olehe mangan alon-alon, wis

ngono ndingkluk wae ora mlirak mlirik kaya biasane.

Bojone Paimin, si Inah, sakawan dhek ora nglerenke kuping. Arep ora

dirungokake, lha olehe grenengan seru-seru. Ana ing sisih ngendi wae kepara

isih rungu. Bisa uga tanggane kiwa tengen padha krungu.

“Beras mundhak, barang-barang mundhak. Sesuk nek ora bisa kulakan, wong

kaya ngene iki rak ora bisa dodolan. Jare pemerintah kuwi duwe menteri

ekonomi sing pinter, nanging njaga reregan ora mundhak wae ora bisa.

Menterine kuwi terus gawehane ngapa? Menawa ngundhakake rega wae aku yo

bisa. Menawa ngono carane, wis ora usah golek mentri sing pinter-pinter. Kabeh

uwong menawa kur pasang rega wae rak ya bisa.

Dhuwe pemerintah kuwi sejatine supaya bisa ngayomi rakyat ngene iki. Supaya

ora perlu saingan urip karo wong sing wis kelair sugih. Lair procot warisane wis

atusan juta. Kepriye wae menawa wong cilik bisane kuwi mung ngalah. Nanging

mbok ya ora banget-banget. Dumeh wong cilik biasa ngalah wae dikalahke

terus-terusan. Ora tau dibelani kepentingane. Mengko, ngerti-ngerti, arep bangun

apa, iuran. Sithik-sithik swadaya. Trus pajek-pajek kae dingandekake.

Beras kae. Jare negara iki penghasil beras. Lha kok bisa-bisane beras regane

mundhak ora ketulungan. Biyen wayahe panen, wong tani kae yo dikon adol

nang pemerintah, pemerintah nukoni berase wong tani, olehe nuku regane ya

ora cucuk karo ragat sing wis dikecakke karo wong tani. Jare berase arep

disimpen. Mengko sawayah-wayah butuh wong cilik oleh nuku beras kuwi. Lha

endi saiki. Simpenane bisa-bisa didol melu rega sing wis dhuwur. Sengaja golek

badhi. Lha nek mung bisa mbadi rakyate dewe wae ora usah padha gembagus.

Ngono kuwi rak jenenge ora becus.”

Wis ngomong nrucus ora mandhek-mandhek kuwi, si Inah isih nerusake maneh.

“Nang TV kae si A ngomong ngene, si B ngomong ngono. Sing bener banjur sing

endi. Kabeh-kabeh ngomong thok. Janji-janji mung padha lamis, ora ana sing

dinyatakake. Sajake mung padha pinter-pinteran ngomong. Mengko bisane

mrentek-mrentek. Kabeh-kabeh disalahake, kabeh-kabeh digawa-gawa. Sing

angkutane susah. Sing dalane bolong-bolong aspale ora alus. Sing iki. Sing

kuwi. Sing ngene. Sing ngono. Nyalahke kana nyalahke kene. Ora padha

ngrumangsani salahe dhewe-dhewe. Ora padha rembugan bareng-bareng

kepriye apike tumrap wong akeh. Golek apike dhewe, golek benere dhewe.

Golek amrih bathine.

Penggedhe kok saya suwe sansaya ora bisa dinut. Omongane padha mencla

mencle. Esok abang awan kuning, kaya bunglon wae. Dadi penggedhe kuwi rak

kudune kaya wong tuwa momong anak. Sing tansah dipikir lan diupayakake

kepriye amrih becike anak. Lha menawa wong tuwa ora mikirke anak maneh,

kapan anake bisa gedhe. Ngono kuwi rak jenenge wong tuwa mburu senenge

dhewe. Saru. Ora patut ditiru. Aja turun anak putu.

Menawa dadi penggedhe kuwi sing tansah dipikir awake dhewe, kuwi jenenge

durung siap dadi penggedhe. Apa maneh menawa sing diburu kuwi kandonyan.

Diangkat dadi penggedhe kuwi rak sapa wonge sing siap lahir batin. Siap lahir

kuwi dene kudu gagah dedeg piadege supaya sapa wong sing mbutuhake

dheweke, dheweke tansah sumadyo. Siap batin kuwi ateges lila legawa gawe

senenge wong akeh. Kadhang tansah ngalahake kekarepane. Ngono kuwi lagi

jenenge penggedhe. Wong sing aweh pangayoman.”

Menawa ora kudu nang mburi marga kebelet, Inah paling urung leren anggone

grundelan. Ngerti Inah meneng, Paimin krasa lega. Nanging mangkele isih

kegawa nalika wis dodolan. Malah nganti tekan wengi mangkel kuwi mau urung

kelair. Isih ngganjel. Saiki kepeneran, ana pawongan sing bisa didadekake

panggon numplekake mangkele. Paimin dadi ketularan bojone, nrucus ora karu-

karuan.

“Priye maneh, Mas Proyek. Kabeh bahan sing didadekake panganan nang kene

iki bahane mundhak. Menawa ora melu ngundhakake rega tenehan rugi. Sesuk

ora bisa kulakan maneh. Wingi mawon, nalika reregan nembe mundhak, ndalu

saderenge olehe dodolan regane nggih padha biasane, akhire ora sida badhi.

Olehe dhuwit kabeh mung dienggo kulakan. Dados ampun nyalahke kula

menawi sakniki reregan ten angkringan mriki nggih melu-melu mundhak,” ujare

Paimin.

“Kula mboten nyalahake njenengan kok, niku pun limrah. Reregan wonten mriki

ngetutke reregan liyane,” pawongan kuwi semaur, olehe ngomong diterusake.

“Waduh, ning kula nambahi kirangge mbenjang nggih, niki kula mbetane artha

namung ngepas. Kula pun kebacut mangan cakar. Menawi kula mboten mangan

cakar janjane nggih saget nambahi sakniki. Cakare niki regine nggih mindhak

napa?”

“Enggih, cakare nggih mindhak, lha wong pakan pithik nggih melu-melu mindhak.

Ora pangane manungsa thok sik mundhak, pangan pithik uga mundhak.”

“Waduh, berarti,” ngomong karo sajak khuwatir, pawongan kuwi ngetokake

dhuwite. “berarti dhuwitku kurang maneh, Mas. Niki kula nggawane samenten.

Mbenjang nggih kirange.”

Paimin sing wis kewetu kabeh mangkele sajak sareh. Wis ora nrucus maneh.

“ora apa-apa, Mas Proyek. Sesuk olehe nambahi ora apa-apa. Mas Proyek,

sesuk mriki malih tha….”

HPCerpen Bahasa Jawa: Soto Angkringan

Wis bola-bali Paimin ngomong karo Inah bab karepe arep tuku HP. Dheweke

kepingin kanca-kancane sing wis padha duwe HP. Biyen mono HP isih larang.

Sing nyekel HP mung wong-wong sing dhuwite akeh. Penghasilane gedhe.

Bakul kaya Paimin ngendi ana sing nduweni HP. Biyen kuwi ora kabeh uwang

cekelan HP. HP isih arang Biyen merek HP sing mlebu Indonesia urung akeh

kaya saiki. Saiki merek HP neka-neka, jenise uga neka-neka, regane uga neka-

neka. Ana sing murah ana sing larang. Pokok regane saingan. Kaya-kaya malah

murah-murahan, sebab golek pelanggan.

Sapa wae saiki wis cekelan HP. Bocah-bocah SMP jalukane HP, SMA apa

maneh. Sansaya bocah kuliahan sing adoh saka wong tuwa. Rata-rata budhal

saka asale digawani HP. Khawatir menawa mengko ana apa-apa. Disangoni HP

supayane bisa cepet kirim kabar. Ora ngertia kuwi marakake anak ora mandiri.

Sithik sithik sms. Sithik-sithik telpun. Kapan ana masalah bisa dirampungi dhewe

menawa mangkono kuwi mau carane.

Saiki wis ora jaman kabar-kabaran liwat surat. Kabare sms-an. Apa telpun. Ora

mangsa maneh ngendepke pikiran lan pengalaman lewat tulisan. Ana masalah

sithik langsung sms-an. Ana apa-apa ora dipikir dhisik, langsung telpun. Malah

menawa bocah isih cilik, pikirane isih cekak, kedadeane bisa luwih mrihatini

maneh. Kaya kae, si Lela, anake tanggane, nganti ora gelem sekolah menawa

dheweke ora ditukokake HP. Jare kanca-kancane kabeh wis duwe HP. Mung

dheweke sing durung duwe. Dheweke isin, ndeweki ora dhuwe HP. Kaya-kaya

dheweke kuwi paling kere sakanca. Kaya-kaya wong tuwane ora kuat nukokake

HP. Lela mutung, gelem sekolah menawa wis ditukokake HP. Lela ngerti, wong

tuwane ora bakal kere mung nukokake dheweke HP. Bapak ibune nyekel HP

dhewe-dhewe. Wong kabeh dhuwe pagawean dhewe-dhewe. Saben dina wong

tuwane mesti lelungan nang papan panggaweane. Lela krasa diumbar. Ora

digatekake karo wong tuwane. Njaluk HP wae ora dituruti. Apa maneh dheweke

rumangsa anak siji-sijine. Bakune, dheweke kudu nyekel HP kaya kanca-

kancane.

Menawa ditakoni arep dienggo ngapa, semaure ya mbingungi. Ora jelas. Wong

saben dina nang sekolahan ketemu karo kanca-kancane. Menawa ana masalah

bisa dirembug ana ing sekolahan. Urusane paling-paling bab pelajaran, apa

maneh. Wong tuwane mono, cekelan HP lantaran panggaweane pancen

mbutuhake kuwi. Urusan kantore akeh, dadi butuh HP dienggo ngrampungi

gawean. Dituturi karo wong tuwane, Lela wis ora manut. Wis ora mikir maneh

dhuwe HP kuwi mengko migunani kanggo apa tumrap dheweke. Bakune

dheweke dhuwe HP kaya kancane titik. Akhire wong tuwane ora bisa selak.

Bisane mung nuruti karepe anak, tinimbang anak ora sekolah.

Saiki kahanan pancen wis bedha. Bocah sekolah cekelane HP. Bakul-bakul

nututi cekelan HP. Kabeh bakul rata-rata wis cekelan HP. Kancanane Paimin ya

ngono. Sing dhuwe warung kae, kang Bejo, biyen ora duwe HP. Kang bejo kuwi,

saliyane ngladeni wong sing tuku moro nang warung, uga ngladeni sing pesen

maem kon ngeterke, ketring. Pas dheweke ngeterke ketring, trus takok sesuk

pesen maneh apa ora, malah ditakoni nomer HPne pira. Jare arep disms

mengko bengi, sesuk arep pesen maneh apa ora. Kang Bejo ya bingung. Wong

dheweke ora dhuwe HP kok ditakoni nomer HP. Margo akeh langganan sing

kaya mangkono, mula kang Bejo nuli-nuli tuku HP.

Dina-dina iki Paimin sing mbanyaki arep tuku HP. Bojone nganti bengeng

ngrungokake omongane Paimin bab pepinginane arep tuku HP.

“Tuku HP ki arep dienggo ngapa tha Pakne. Nganti kaya gawehani ki juragan

angkringan sing duwe angkringan nang ngendi-endi. Lha wong angkringane

mung siji. Tepunge ya mung karo bakul cakar. Karo wong pasar. Saben dina ya

ketemu wong kudu njupuk barang nang pasar. Ngono kok sajak akeh urusan,

arep dhuwe HP barang. Mbok ya dipikir menawa dhuwe pepinginan kuwi.

Gunane apa. Menawa ora ana gunane, mung dienggo gegojekan karo kanca,

mbok ya rasah dhuwe HP kae ngapa. Menawa mung arep dienggo mbagusi

wae, wis ora usah tuku HP.”

Inah sing ora setuju karo karepe Paimin grenengan dewe ora karu-karuan.

Menawa anak-anake, setuju wae bapake tuku HP. Jare mengko men bisa nyilih

dienggo sms kancane, nakokake pe-er menawa ora bisa njawab. Margo kuwi,

anake, loro-lorone mbujuki bapake supayane cepet-cepet tuku HP. Kancanane

wis akeh sing dhuwe HP. Malah wis dicatheti kabeh nomer-nomere. Mengko

menawa bapake wis tuku HP bisa cepet-cepet sms kanca-kancane kuwi mau.

Inah, tetep karo panemune. HP kuwi ora akeh gunane tumrap keluargane. Malah

mengko anake ora padha tau sinau. Menawa ora bisa nggarap pe-er langsung

sms kancane. Bisa-bisa olehe sms-an ora tekne angel pe-er-e ning margo males

ora gelem mbukak buku wae.

“Apa ya ora njalari bodho menawa ngono kuwi,” ujare Inah.

Anak-anake ora padha ngrungokake pituture Makne, kepingine ya bapake

dhuwe HP. Malah janji-janji ora bakal lali sinau. Pokoke menawa jalaran ora

bisa-bisa tenan ora bakal takon masalah pr marang kanca-kancane. Arep takon

mung nek babar blas ora bisa nggarap. Bocah loro kuwi mau pancen klop. Kaya

mimi lan mintuna. Kompak. Ngalor, ngalor kabeh. Ngidul, ngidul kabeh. Samono

uga bab HP. Kompak, mbiyantu bapake mbujuki Inah men ngolehake bapake

tuku HP.

Inah anyel, saben-saben bapak sak anak rembugane bab HP. Ora awan ora

mbengi. Pokoke ora ngerti wayah. Sithik-sithik HP. Hp maneh, HP maneh.

Paimin dhewe ora wani terang-terangan ngomong bab HP marang Inah, mung

sepisan. Nalika pepinginan kuwi nyedhul mak trucul nang pikirane ora kena

diampet maneh. Kawit sepisanan kuwi Inah wis ora setuju. Maido terus apa sing

diomongake karo Paimin. Rembugane ora nganti rampung. Durung-durung Inah

wis ora setuju. Paimin durung rampung olehe omongan, wis disauri karo Inah.

Bola bali arep ngomong, lagi wae ngomong arep tuku HP, durung dijlentrehake

arep dienggo ngopo, wis diwangsuli karo Inah. Inah menawa wis ngomong rak

ya borongan. Ora kena distop menawa dudu karepe dhewe. Kadhang wis

ditinggal lungo, menawa durung enthek apa sing arep diomongake, ya durung

mandhek olehe omongan. Ngomong dhewe. Kadhang nganti ora rumongsa wis

ora ana sapa-sapa maneh nang sandingne. menawa wis ngerti ditinggal lunga,

suarane dilirihke. Grundelan dhewe.

Awan kuwi, anak-anake padha lagi wae mulih sekolah. Lingguhan karo bapake

sinambi nyuweki kertas sing arep dienggo mungkusi sega.

“Pak, kapan mundut HP?” pitakone anake sing gedhe.

“Inggih Pak. Bapak pripun tha. Ngendikane badhe mundhut HP. Kok pun dangu

sanget dereng sios-sios anggenipun badhe mundhut niku kepripun. Janjane, sios

bhoten bapak niku badhe mundhut HP?” anake sing cilik nimbrung pitakone

mbakyune.”

“Enggal-enggal kemawon mundhute HP nggih, Pak. Kula sakniki kathah pe-er,

saniki sampun ajeng ulangan semesteran, dados kathah pe-er. Pe-er-e angel-

angel, Pak. Mangkih menawi kula mboten saget nggarap pripun? tanglete dateng

rencang pripun? Menawi mboten saget tanglet, trus mboten saget nggarap, tiba

mburi biji kula mboten sae pripun? Nanging estu lho, Pak, kula pareng ngampil

menawi bapak mangkih kagungan HP.” anake sing gedhe nambahi olehe matur.

“Inggih pak, kula nggih selak kepingin nyekel HP. Kajenge boten ketinggalan

jaman, Pak,” ujare anake sing cilik mbujuki maneh.

“Eh, Wit, jajal kowe matura marang makmu kana. Wis ngolehi durung,” Paimin

kongkon anake sing cilik. Pancen Paimin ora wani ngomong maneh bab HP

marang bojone. Menawa lagi kekandhan bab HP karo anak-anake wae, swarane

lirih-lirih menawa Inah ana nang cedhake. Sebab, menawa Inah krungu sithik

wae Paimin isih ngotak atik perkara HP, orao diajak rembugan kae, Inah bakal

melu-melu lan ngomong sadawane. Dadi Paimin wanine ngethik anake supaya

anake sing ngomong karo Makne. Pikire, suwening-suwe bojone kuwi bakal luluh

lan ngolehke Paimin tuku HP. Sebab liya, Paimin ora sansaya ndadi kekarepane,

margo sawise dipikir-pikir, dheweke mbenerake apa sing saben dina

digrundelake bojone kuwi.

Dikethik bapake ngono, anake sing cilik mangkat tenan. Dheweke nang ndapur,

nyedhaki makne sing lagi daden geni.

“Mak, tak matur tha Mak.”

“Ana apa Wit, apa wis rampung olehmu ewang-ewang, kok wis mrene.”

“Nganu, mbenjang tha Mak,”

“Apa. HP maneh. Kowe kuwi saben dina sing dirembug kok, HP.” Durung

rampung anake olehe arep matur, wis disauri karo Inah. Sebab, Sanajan Paimin

olehe kongkon klesik-klesik, jebul Inah krunggu, sebab pas Paimin ngethik anake

mau, Inah mbutuhake rek sing bar dienggo udut Paimin. Rek kuwi, dideleh lincak

cedhak olehe padha nyuweki kertas kana mau.

“Mbenjang tha Mak,” anake kuwi mau, nrucul wae omongane arepa Inah sajak

mengkak.

“Mbenjang tha Mak, menawi sampun gadhah HP, Mamak saget sms-an saben

dinten kalih mbah putri lan mbah kakung. Wong mbah putri nggih kagungan HP.

Mangkeh menawi kinten-kinten cakare kirang, Mamak saget sms nyuwun

dienggehi. Riyin nika, pas cakare kirang, wong jare kersane dodolan namung bar

magrib dugi ndalu margi badhe tilik tiyang sakit trus mboten sios, Mamak gage

tindhak pasar jebul pun telas. Ngendikane mbah putri cakare nembe mawon

telase. Menawi saderenge budhal sms riyin rak cakare saget dienggehake

kaliyan mbah putri. Ajenga ingkang mande cakar simbahe piyambak nika, rak

nggih mboten pirsa menawi cakare kirang, dados nggih disade dateng piyantun

sanes. Napa malih simbah putri kaliyan simbah kakung menika namun kekalih

wonten ndalem. Mangkih menawi kangen rak saged sms. Menawi mamak

kangen simbah nggih saget telpun.”

“Wit, Wit, omahe simbahmu kae rak ya mung cedhak. Mlaku ya tekan. Menawa

kangen ya bisa mara, mlakune ora nganti jam-jaman. Bab cakar ora kena

dienggo alasan, wong ora saben dina ana lelakon kaya mangkono. Wis kana,

rasah motar matur bab HP maneh. Bapakmu ki pancen kok,” ngomong ngono

kuwi Inah ora mandhek anggone manggawean. Wiwit sing wis apal lagone

Makne langsung lunga, bali melu bapake. Menawa wis ngono kuwi mamake wis

ora kena diajak rembugan maneh.

“Ngendika piyambak Pak, kalih Mamak. Wong Mamak mboten mirengke leh kula

matur kok,” tembung anake kanthi rupa nyuntrut.

Paimin meneng wae ora semaur. Keluarga menawa ora kompak kabeh rak kuwi

ora luwes, bisa-bisa mung njalari masalah tiba mburine, batine Paimin.

BookingCerpen Bahasa Jawa: Soto Angkringan

“Makne.”

“Makne.”

“Piye tha, Makne, nek diceluk semaur ya ngapa,” Paimin sajak mangkel bojone

diceluk ora semaur-semaur.

“Aku ngantuk Pakne, arep turu. Sesuk esuk kudu blanja. Iki wis wengi. Sesuk

aku tangine kudu mruput, menawa ora mruput menyang pasar, sesuk nang

pasar uyel-uyelan. Aku emoh. Mending aku rada nunggu bakule tenimbang aku

uyel-uyelan nyasaki uwong akeh mung arep njupuk cakar. Kuwi wae aku wis

pesen cakar olehku tuku diwadahke sisan. Blanjan liyane paling neng nggone bu

Gendut rampung. Weh, mau ana apa celuk-celuk?”

“Jare ngantuk, omongane sak trek metu kabeh.”

“Iya, ana apa. Lha wong ya wis arep turu ngene.”

“Suk senen angkringane dhewe arep dibooking.”

“Apa. Dodol kuping. Kuping apa kuwi. Dumeh dodol cakar payu, saiki terus arep

nganeh-nganehi, arep dodol kuping. Mengko sing tuku ya sapa.”

“Kupingmu kuwi! Ngene lho….” Paimin banjur cerita.

“Mau, nalika aku sowan nang ndaleme pak Pembantu Dekan Universitas Negri

kanggo nakokake wit jarak latar kae oleh dipapras apa ora, pak Pembantu

Dekan paring kabar. ora, dudu kabar, nawani aku.”

Bab pak Pembantu Dekan kuwi, Inah ngerti, wong kedadean apa wae kang

dilakoni karo Paimin wis diceritakake kabeh marang Inah. Saking kabehe, Inah

mangkel mangkel ngguyu nalika Paimin cerita bab cita-citane kudu omah nang

kutha, ora gelem omah nang ndesa, mulane kudu oleh bojo wong kutha. Pak

Pembantu Dekan kuwi, Inah uga kenal, nalika dina ijabe karo Paimin, Pak

pembantu dekan kuwi uga rawuh. Bapake grapyak. Ngendikane ceplas-ceplos

apa anane. Ewa semana nganti tekan saiki Paimin karo Inah ora ngerti sapa

janjane asmane Pak Pembantu Dekan kuwi. Malah anake sing ngerteni. Pak

Pembantu Dekan kuwi, arepa saiki wis arang njagong nang angkringane Paimin,

menawa ana gawe apa wae sing mbutuhake Paimin, mesti Paimin diceluk,

didhawuhi ngrewangi. Paimin mesti mangkate. Ora bakal nolak marang apa

karepe pak Pembantu Dekan kuwi.

Semana uga menawa Paimin butuh warah, apa tetimbangan. Utamane babagan

olehe ngrawat omah lan babagan sekolahe anak-anake. Bab, kepriye wae, omah

sing dienggo turu Paimin sakanak bojo kuwi duweke mbakyune Pak Pembantu

Dekan, Paimin mung nunut. Dadi menawa ana apa-apa sing magepokan karo

omah lan pekarangane kuwi mau, Paimin mesti matur karo pak Pembantu

Dekan.

Biyen kae, nalika anake sing mbarep lulus SD, karepe Paimin wis ora usah

nerusake sekolah maneh. Kon ewang-ewang dodolan wae. Bareng pitakonan

karo pak Pembantu Dekan bab sekolahe anake, Paimin mikir-mikir kok bener

apa sing dingendikakake Pak Pembantu Dekan kuwi. Ngendikane, menawa

anake kuwi ora sekolah, ora pinter, sesuk ora bisa nututi lakune jaman. Menawa

ora bisa nututi lakune jaman, mesti uripe bakal susah. Sebab kuwi anake kudu

disekolahake.

Nah, bakda magrib iki mau, Paimin sowan nang ndaleme Pak Pembantu Dekan.

Direwangi ninggalke olehe dodolan. Angkringne ditunggu bojone direwangi

anake loro. Paimin sowan arep nembung menawa wit jarak mburine dodolan kae

arep dipaprasi. Godhonge wis ngrembuyung banget ngganggu olehe dodolan.

Sabenere ora mung kuwi, saiki jarake ana ulere, kepingine ditegor wae, apa

maneh wit kuwi cedhak karo wit pelem sing lagi arep gedhe. Ngganggu gedhene

pelem. Jebul pak Pembantu Dekan malah ngerteni bab wit pelem sing lagi arep

gedhe kuwi mau. Dheweke malah dhawuh supaya Paimin negor wit jarak kuwi

sisan. Ngendikane, wit kuwi mau kejaba ngganggu gedhene pelem uga

ngganggu sawangan seka ngomah nang ndalan. Paimin seneng wae didhawuhi

negor wit jarak kuwi mau, malah kepeneran.

Kejaba kuwi, Pak Pembantu Dekan nawani, menawa Paimin gelem, angkringane

arep dibooking Universitas Negri. Ngendikane, arep ana tamu sing arep studi

banding seka luwar negeri. Jalaran tamune saka adoh kuwi mau, karepe

Universitas Negri tamu-tamune men ngerteni kabudayan Indonesia, salah sijine

sing arep dipamerake kuwi angkringan. Menawa Paimin ngolehi, angkringane

arep dibooking, diborong kabeh panganane sadodolan, payu ora payu, mengko

neng Universitas Negri kana Paimin mung kari nunggu. Ngladeni sapa wae sing

arep mangan ana angkringane.

“Aku jane seneng-seneng susah, Makne. Seneng mergo nek ngono kuwi

dodolane dhewe mesti payune. Susahe, aku kuwi isih kelingan jaman samana.

Jaman aku dipenging dodolan nang cedhak kana. Arepa saiki nemu papan

dodolan sing ora kalah kepenak kae, nanging wektu lelakon kuwi kedadean aku

rak ya lara ati.” Paimin meneng ngira bojone wis turu. “Mak!”

“Iya, aku isih ngrungokake”

“Jaman samana kuwi Makne, aku isih bakul anyaran. Bakul sepisanan ya mapan

nang cedhak Universitas Negri sing arep mbooking angkringan kuwi mau. Ya

nang kana aku kenal karo Pak Pembantu Dekan, sing nalikane aku dikon

sumingkir terus nggolekke papan dodolan merga dheweke seneng karo cakar

sing takdol kae. Jaman samana nganti tekan saiki rak bakul-bakul kaya awake

dhewe kuwi disia-sia. Bisane golek rejeki kaya ngene iki, mongko dodolan nang

ngendi wae wis mesti taren karo pawongan sekitar kana, ngerti-ngerti dikon

sumingkir. Ngana kuwi apa ya ora kon lara ati.”

“Ngono kuwi terus karepmu ora gelem dibooking ngono pa priye?”

“Sing jelas aku urung bisa lali karo tumindake…, tumindhake…, sapa

ya….Bakune Universitas Negri kuwi mau. Wong aku biyen maca layang sing

menging sapa wae bakulan nang kana, ditemplekke nang pager-pager, sing

tanda tangan ya pimpinan Universitas Negeri kuwi mau. Sapa wae sing isih

bebakulan keliwat tanggal sing ditentokake, barang-barange bakal dijaluk karo

petugas. Petugas saka ngendi aku ya ora ngerti. Mbuh saka Universitas Negeri

kuwi mau, mbuh saka pemerintah sing tak kira ora ana bedane. Wong mestine

padha rembugan.

Aku isih kelingan, bakul rokok sing mapan nang cedhakku kae ora cepet oleh

papan anyar. Dhisik tau ana kabar nek kabeh bakul sing dikon sumingkir saka

papan sing dilarang bebakulan kuwi diwenehi papan liya. Sapa sing gelem.

Bakul-bakul dipapakke dadi siji ngono nang papan sing adoh saka wong tuku.

Kapan payune. Wis ngono, papan sing disiapke, rada diapikke kae banjur kon

mbayar sing ajine kanggo bakul-bakul kuwi larang. Kancaku ora ana sing gelem

mapan nang kana. Kabeh golek papan anyar dhewe-dhewe. Bakul rokok sing

nganti suwe ora oleh papan kuwi mesakke banget. Aku isih ketemu dheweke

sawise pindahan menawa aku arep menyang pasar. Aku rak liwat chedak

papane turu kana menawa mangkat nang pasar. Ngerti ora, Makne?”

“Apa?” Bojone Paimin semaur ngganggo suara sing wis katon arep turu. Bab

kuwi dheweke wis tau diceritani Paimin ping sewidak rolas. Wis males

ngrungokake. Bojone kuwi pancen mangkelke. Mung arep ngomong gelem ora

dibooking kanggo acarane Universitas Negeri kuwi wae, ngganggo sejarah

perjuangan. Sejarah perjuangan uripe Paimin. Ora ngertia dheweke wis ngantuk

banget. Njalari mangkel atine.

“Bakul rokok kuwi Makne,” Paimin neruske olehe cerita, “Nganti arep genep

sesasi ora ngapa-ngapa. Ora nemu-nemu papan. Dheweke susah banget.

Mongko menawa kesuwen ora bakulan, dhuwite silak enthek. Mengko ora bisa

kulakan maneh. Olehe njaga men dhuwite ora cepet enthek, dheweke nganti

sedina mangan pisan, sakanane. Nganti kuru banget. Merga pikiran karo kurang

pangan. Dheweke asline luwar Jawa. Dadi ora bisa mulih. Ora cukup dhuwite

dienggo mulih, terus mengko seminggu apa rong minggu bali mrene maneh.

Biyen kuwi bakul nang cedhak Universitas Negeri kana ana wong pitu, bakul

rokok kuwi mau, bakul pecel lele 3, terus bakul sate, bakul mie ayam, tambah

aku, bakul angkringan. Kabeh kudu lunga. Sing beja banget kuwi ya mung aku.

Nanging aku ngerti kabeh lelakone kanca-kancaku kuwi mau sawise kon

sumingkir. Nelangsa Makne, Nelangsa.”

“Terus kowe gelem ora mau arep dibooking?” Pitakone bojone Paimin. Anyel

kudu bola bali ngrungokake cerita sing padha, Nanging ya trenyuh atine saben-

saben Paimin cerita lelakone sakanca kuwi mau.

“Aku dhewe urung wangsulan marang Pak Pembantu Dekan. Pak Pembantu

Dekan kuwi pancen apikan. Nanging menawa aku kelingan lelakonku jaman

samana, kok ya aku abot arep ngomong gelem dibooking karo Universitas Negri

kuwi mau. Rasa-rasane kok aku ora sreg. Kaya-kaya aku kuwi khianat karo

nasibe kanca-kancaku menawa aku gelem ngiyane tawanan kuwi mau.”

“Gelem ora?”

“Embuh Makne, aku saiki arep turu dhisik, ngantuk”.

Lhadalah, iki piye tha, wis cerita nggedupuk, nyaprus, tiba mburi mak klempus.

Malah ora sida diterusake olehe rembugan. Malah urung oleh pesten wis turu.

Inah dadi ilang ngantuke. Anyel karo bojone sing kebacut nggedupuk, nyaprus,

tiba mburi mak klempus. Dheweke kelap kelip, ngglebak ngiwa ngglebak nengen

ora bisa cepet turu. Ujug-ujug, mbakmenawa olehe kelara-lara kegawa turu,

Paimin nyuwara ora sadar, “Aku emoh dibooking, Makne!”

ParkirCerpen Bahasa Jawa: Soto Angkringan

Angkringan dhuweke Paimin pancen rame. Saben-saben sing teka mrana

nggawa motor utawa mobil. Tekane padha rombongan. Sing padha nggawa

motor apa mobil olehe parkir rapi. Mobil ana sisih lor, ana ing dalan sing mujur

ngetan ngulon. Sepeda motor neng sisih kidul ana ing dalan sing mujur ngalor

ngidul. Paimin olehe dodolan kuwi ana ing protelon, pojok omah. Ora neng

njeron latar. Neng njaban pager pinggir dalan. Sing padha tuku wae olehe

lesehan ana ing njeron latar. Sing alus, luwih penak tenimbang lesehan ana ing

pinggir dalan. Paimin wis nembung papan sing dienggo lesehan kuwi marang

sing nduwe. Latar kuwi wong wis dikonblok, ora sumelang gemrenjel nglungguhi

watu. Digelari klasa amba-amba dening Paimin, sapa wae sing tuku oleh milih

papan sakarepe, ngendi sing sela.

Dalan sing dienggo dodolan Paimin kuwi dudu dalan aspalan, dalan mlebu

kampung. Mung dalan kono kerep dienggo leliwatan mobil lan motor sing

nyingkiri lampu abang nang ndalan gedhe. Papane Paimin sing saiki kuwi

pancen cedhak karo prapatan. Cedhak karo dalan kutha kang rame. Saking

ramene kerep menawa nunggu lampu ijo, urutan paling mburi, menawa tekan

ngarep lampune wis abang maneh. Sopir kudu nunggu lampune bali ijo. Sopir

sing wis ngerti ana dalan liya sing kena dienggo liwat, yaiku dalan nang ngendi

anggone Paimin dodolan iku mau, akhire seneng liwat kono. Sanajan dalan

kampung lan urung aspalan nanging dalan kono kuwi mau jembar. Menawa ana

sepeda motor sing parkir, isih longgar dienggo leliwatan. Mbuh kuwi sing liwat

mobil utawa motor.

Bab dalan sing dienggo parkir mobil, jarang ana kendaraan sing lakune mrana,

akeh-akehe lurus, arep metu nang dalan gedhe maneh. Marga liwat kono mung

nyingkiri lampu abang. Sing liwat dalan nang ngendi mobil-mobil kuwi mau

parkir, paling tanggane Paimin sing arep mulih. Ana omah papat apa lima nang

kulan omahe Paimin, dalan kuwi mau banjur buntu ora ana tembuse, menthok

neng omah kulon dhewe.

Kawit lagi mapan nganti tekan saiki, Paimin ora tau ngakon-ngakon sing dhuwe

kendaraan supaya parkir rapi kaya mangkana. Kabeh kuwi mau dilakoni ngono

wae karo sing nduwe kendaraan. Ora merga dikon sapa-sapa, wong Paimin ora

duwe tukang parkir, lan ora butuh tukang parkir. Paimin wis ribet ngurusi

dodolan, ora sempat ngurusi parkiran.

Ewo semono, lagi rong sasi Paimin bakulan nang kono, dheweke dicedhaki karo

wong. Nom-noman sing rada mreman, maksude ndugal neng daerah kono.

Dikira dening Paimin pawongan kuwi mau arep pesen wedhang, kon ngeterke

nang papane rubuk-rubuk. Jebul ora. Nomnoman kuwi mau komplotane pancen

akeh. Wong pitu apa wong sepuluh. Paimin ngerti, wong komplotan kuwi mau

olehe rubuk-rubuk ora adoh saka angkringane. Mbuh pada rembugan apa.

Saben bengi ana wae sing teka nang papan kono. Paimin ora sapa aruh karo

komplotan kuwi mau. Mung menawa disapa wae Paimin mangsuli, wedi menawa

mengko gawe rerusuh marang dheweke.

“Mas angkringanmu sing jajan akeh. Tak parkiri ya,” tembunge.

“Wis rapi ngono mas, kae ora ana sing ngrewangi parkir ya kendaraane ndelehe

jejer larik-larik kaya wong baris.”

Paimin ora seneng karo pawongan kuwi. Sajak ora duwe suba sita.

Sandhangane kusut, rambute gondrong awul-awulan. Malah menwa cedhak

banget sajak mambu, kaya-kaya durung adus. Paimin pancen ora seneng papan

kono diparkiri. Wong maem sedhelo wae kok motore kudu isih mbayari, mobile

kudu mbayari. Sawise maem kok, kon mbayari motor, mbayari mobil, sapa ora

anyel. Paimin babar blas ora kepikiran arep pasang parkir nang papane dodolan.

Menawa dodolane wis payu wae, dheweke wis matur nuwun, syukur karo sing

paring rejeki.

Ngerti omongane ora digubris karo Paimin, wong kuwi mau lunga. Bali menyang

papane rubuk-rubuk karo kanca-kancane. Paimin ora nggatekake. Nganti telung

dina dheweke ora diganggu maneh. Bareng wis patang dina, Wong loro teka

nang angkringane. Ngajak rembugan maneh bab parkiran.

“Menawa diparkiri bisa-bisa sing tuku bubar Mas. Kapok. Wong mangan kuwi

padha anyel menawa mangan wae kudu ditambah bayar parkiran,” Wangsulane

Paimin nalika ditembungi. “Ora mas, aku ora ngolehi. Wong ya ora tau ana sing

kelangan kok, kendaraane dideleh nang kono.” Paimin ora kenek dirembuki.

“Mas, mbok adum rejeki, tak tariki parkir nang kene.”

“ Ora Mas. Ora arep parkir aku. Biyen nalika aku bakulan nang sanding

Universitas Negri kae aku dijaluki pajek. Saiki aku nang kene aku ora dijaluki

pajek. Wong aku karo tunggu omah kuwi. Nanging, menawa sampeyan ngarep-

arep rejeki, ngene wae, sampeyan sakanca tak wenehi cakar siji-siji. Saben-

saben sing teka saben bengi tak wenehi, nanging paling akeh aku menehi cakar

cacahe mung wong sepuluh, mengko menawa akeh-akeh aku ora bisa kulakan

maneh. Menawa gelem, ya kuwi, menawa ora gelem, ya uwis. Aku ora ngolehi

papan kene diparkiri. Tak anggep wae kuwi pajek apa sodaqoh. Ngendikane

mbahku menawa wong ora tau sodaqoh, rejekine dipangkas peksa. Bisa

ngganggo lelara, trus dhuwite enthek kanggo ngobatke, bisa kemalingan, bisa

omahe kobongan, apa dhuwite ilang nang ndalan ora karuan,” Paimin isih

wangsulan sebab ora gelem papane dodolan diparkiri. Dheweke khuwatir sing

padha tuku kapok teka nang angkringane.

Saben bengi Paimin pajek cakar nang komplotan rubuk-rubuk sing diweruhi

dipandegani karo si Semprul. Pimpinane diceluk Semprul merga menawa

omogan idune nyumprat sempral semprul. Dheweke gelem wae diceluk Semprul.

Jare jeneng Semprul kuwi malah sangar. Wangun dienggo meden-medeni. Lan

kaya janjine biyen, Paimin olehe menehi cakar miturut jumlah pawongan. Ana

wong pitu, diwenehi pitu, ana wong lima, diwenehi lima. Menawa ana wong

sewelas, Paimin mung menehi sepuluh. Dadi kudu ana sing ngalah ora

keduman.

Pajek cakar kuwi mau dilakoni kira-kira suwene patang sasi. Paimin ora patio

rugi tur ora diganggu karo komplotan rubuk-rubuk kuwi mau. Sing mulane Paimin

wedi menawa dirusuhi, saiki tenang wae. Komplotan kuwi mau nyatane ora

tumindhak kasar. Ora duwe niat ala. Komplotan kuwi isih nduweni patrap kang

becik. Padha-padha ngoleke rejeki, ngerteni menawa penghasilane saka

angkringan ora akeh-akeh banget. Ora njalari Paimin langsung dadi sugih.

Menawa sing rubuk-rubuk ana wong sewelas, Paimin olehe menehi cakar mung

sepuluh, ora ana sing protes. Malah kepara menawa kepingin tenan, malah tuku.

Ora njaluk kanthi laku kasar. Kadang menawa pesen es teh apa es jeruk, Paimin

mengko sing ngeterke, giliran wedhangane wis rampung, gelas-gelase padha

diterake dhewe-dhewe. Paimin ora usah njupuki dhewe.

Sawise patang sasi, ujug-ujug si Semprul teka dhewe, moro, nyedhaki Paimin.

Biasane ora tau si Semprul kuwi mara. Menawa ana butuh kongkonan karo

kancane liya kang manut wae diprentah-prentah karo si Semprul. Neng

angkringan, si Semprul njagong. Njupuk rokok lan ngudut. Klepas-klepus

meneng wae. Paimin ora nyapa wong lagi ribet ngladeni sing padha jajan. Ana

sing njaluk tempene dibakar dhisik, ana sing njaluk tambah es, lan liya-liyane.

“Ndingaren tekan kene Bos Semprul, ” sapane Paimin nalika sing jajan wis

keladhenan kabeh.

“Iki segane karo apa Kang?” Semprul ora ngatekake sapane Paimin malah ganti

takon. Takon mangkono, sega wungkus kuwi mau langsung wae dibukak ora

nunggu semaure Paimin. Paimin ora semaur merga ana maneh sing teka njaluk

dibakarke sate usus karo bakwan.

“Kang, mreneo ndhisik tha tak kandhani,” Semprul ngawe marang Paimin.

“Napa tha Bos, kok sajak wigati?

“Kene, aku arep ngomong masalah parkir”

Paimin nyedhak lan Semprul langsung nyerocos karo idune nyumprat-nyumprat.

Dheweke menehi kabar menawa saiki sapa wae sing bebakulan nang tlatah

kene, sing rame lan ana penghasilan parkir, kudu diparkiri. Kuwi mau wis

kebijakan saka pemerintah desa. Ora bisa dieyeli. Kudu diolehi karo sapa wae

sing nduweni usaha.Angkringane Paimin uga salah siji usaha sing kudu diparkiri.

Sing luwih baku, papan dodolane Paimin lan sekitare dadi wilayahe Semprul.

Semprul sing nduweni lan nyekel kuwasa kanggo ngatur parkiran tlatah kana.

Paimin malah diduduhi surate barang saka pemerintah setempat.

Ana ing layang kuwi mau, dijlentrehake apa kabeh sing diomongake karo si

Semprul marang Paimin. Paimin malah diolehi maca dhewe. Paimin wis ora bisa

wangsulan. Kepriye wae bisane mung manut karo manut. Semprul sawise

ngomong ngono meneng wae, sajak menawa ngomong apa perlune. Ora let

suwe malah ngadek, mbayari olehe mangan langsung arep lungo, ning omongan

dhisik, “ Janjane aku seneng dipajeki cakar, Kang, nanging priye maneh.

Kebijakane ora kena dilawan. Sesuk kanca-kancaku wiwit parkir nang kene.

Sampeyan wis ora usah pajek cakar maneh, sapa wae sing memanganan nang

kene kudu mbayar. Menawa ana sing ora mbayar mengko omongna aku.” Banjur

Semprul bali maneh rubuk-rubuk karo kancane.

Paimin mung bisa gedhek-gedhek. Sesuk sok sapa wae wong sing ndeleh

kendaraan nang papan kono kudu mbayar parkir.